Нүүр
Эрх зүйн акт 
Эрх зүйн актын орчуулга 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2023 оны 12 сарын 08 өдөр
Төрийн ордон, Улаанбаатар хот
ГЭРИЙН ТЭЖЭЭВЭР АМЬТНЫ ТУХАЙ
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь нийтийн эрүүл мэндийг хамгаалах, гэрийн тэжээвэр амьтныг бүртгэх, асран хамгаалах, түр харах, үржүүлэх, хүчирхийллээс хамгаалах, эзэнгүй амьтны тоо толгойг бууруулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл.Гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомж
2.1.Гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль , Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хууль, Зөвшөөрлийн тухай хууль, энэ хууль болон эдгээр хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
2.3.Энэ хууль албаны нохойтой холбоотой харилцаанд хамаарахгүй.
3 дугаар зүйл.Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт
3.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:
3.1.1."асран хамгаалагч" гэж гэрийн тэжээвэр амьтныг энэ хуульд заасан шаардлагад нийцүүлэн хоол, орон байраар хангах, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд хамруулах болон нохой, муурыг өөрийн нэр дээр бүртгүүлсэн иргэнийг;
3.1.2."бичил чип" гэж гэрийн тэжээвэр амьтан, түүний асран хамгаалагчийг таньж тогтоох зорилгоор амьтны арьсан доор байрлуулдаг, дахин давтагдашгүй дугаар агуулсан суулгацыг;
3.1.3."гэрийн тэжээвэр амьтан" гэж ашиг шимийг нь ашиглахаас бусад зорилгоор гэршүүлсэн, хүнтэй хамт амьдрах боломжтой Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1.1, 4.1.2, 4.1.3-т зааснаас бусад амьтныг;
3.1.4."Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж" гэж гэрийн тэжээвэр амьтанд урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ, оношилгоо, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх, нохой, мууранд үржил хязгаарлах мэс ажилбар хийх, бичил чип суулгах, шаардлагатай тохиолдолд унтуулах үйлчилгээ үзүүлэх үүрэг бүхий Мал, амьтны эрүүл мэндийн тухай хуулийн 30 дугаар зүйлд заасан нэгжийг;
3.1.5."нохой, муур үржүүлэх" гэж нохой, муурыг нэг болон түүнээс дээш удаа үржүүлэхийг;
3.1.6."нохой, муур үржүүлэгч" гэж энэ хуульд заасны дагуу нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөлтэй ашгийн төлөө хуулийн этгээдийг;
3.1.7."нохой, муурын нэгдсэн бүртгэл" гэж нохой, муурын асран хамгаалагч, нохой муур үржүүлэгч болон түр байрлуулан асрамжлах газрын эрх, үүрэг үүсэх, өөрчлөгдөх, дуусгавар болохтой холбоотой бүртгэлийн үйл ажиллагааг;
3.1.8."нохойны удмын бичиг" гэж олон улсын байгууллагын албан ёсны гишүүн байгууллагаас олгодог тухайн нохойны гарал үүсэл, эцэг, эх, төрөлт, төрсөн он, сар, өдөр, хүйс, үүлдэр зэргийг заасан баримт бичгийг;
3.1.9."түр харагч" гэж гэрийн тэжээвэр амьтныг өөрийн хараа хяналтад байлгаж байгаа асран хамгаалагчаас бусад иргэнийг;
3.1.10."түр байрлуулан асрамжлах газар" гэж төөрсөн, олдсон нохой, муурыг асран хамгаалагчид нь хүлээлгэн өгөх хүртэл, эзэнгүй нохой, муурыг асран хамгаалагчтай болгох хүртэл хоол, орон байраар хангаж, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд хамруулан түр хараа хяналтдаа байлгах зорилгоор энэ хуульд заасны дагуу зөвшөөрөл авсан ашгийн төлөө бус хуулийн этгээдийг;
3.1.11."үржил хязгаарлах мэс ажилбар" гэж мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжээр гэрийн тэжээвэр амьтныг хөнгөлөх, сав, өндгөвчийг авах, үр тогтсон үед савыг үр хөврөлтэй нь авах мэс ажилбарыг;
3.1.12."эзэнгүй амьтан" гэж бусдын асран хамгаалалт, хараа хяналтаас гадуурх гэрийн тэжээвэр амьтныг.
4 дүгээр зүйл.Гэрийн тэжээвэр амьтантай холбоотой харилцаанд баримтлах зарчим
4.1.Гэрийн тэжээвэр амьтантай холбоотой харилцаанд дараах зарчмыг баримтална:
4.1.1.энэрэнгүй хандах;
4.1.2.хүчирхийллээс ангид байлгах;
4.1.3.байгалиасаа өөрийн онцлогтой болохыг хүлээн зөвшөөрч, тэдгээрийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хангах, хамгаалах, халамжлах;
4.1.4.гэрийн тэжээвэр амьтныг гэршүүлэн тэжээж ирсэн монголын ард түмний уламжлалт ахуй, ёс заншил, өв соёлын салшгүй нэг хэсэг болох үндэсний уугуул үүлдрийн нохойтой холбоотой өвөрмөц аж төрөх ёс, түүхэн уламжлалыг хадгалах, нандигнан өвлүүлэх.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
АСРАН ХАМГААЛАГЧ, ТҮР ХАРАГЧИЙН ЭРХ, ҮҮРЭГ
5 дугаар зүйл.Иргэн асран хамгаалагч болох үндэслэл
5.1.Иргэнд гэрийн тэжээвэр амьтны асран хамгаалагч болох үндэслэл дараах байдлаар үүснэ:
5.1.1.гэрийн тэжээвэр амьтныг бусдаас хуульд заасны дагуу шилжүүлэн авах;
5.1.2.эзэнгүй амьтныг асран хамгаалалтад авах;
5.1.3.өөрийн гэрийн тэжээвэр амьтны үр төлийг асран хамгаалалтад авах.
6 дугаар зүйл.Асран хамгаалагчид тавигдах шаардлага
6.1.Асран хамгаалагч дараах шаардлагыг хангасан байна:
6.1.1.18 насанд хүрсэн, эрх зүйн бүрэн чадамжтай;
6.1.2.гэрийн тэжээвэр амьтныг хоол, орон байраар хангах, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд хамруулах орлогын эх үүсвэртэй байх.
6.2.Нохой, муурын асран хамгаалагч энэ хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан сургалтад хамрагдсан байна.
6.3.Иргэн гэрийн тэжээвэр амьтны талаарх ойлголт авах зорилгоор сайн дураараа асран хамгаалагчийн сургалтад хамрагдаж болно.
7 дугаар зүйл.Нохой, муурын асран хамгаалагчийн сургалт
7.1.Нохой, муурын асран хамгаалагчийн сургалтыг хот, суурин газарт энэ хуулийн 7.2-т заасан хуулийн этгээд зохион байгуулна.
7.2.Нохой, муурын асран хамгаалагчийн сургалт зохион байгуулах хуулийн этгээд нь хүсэлтээ мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад сургалтын хөтөлбөрийн хамт хүргүүлж, бүртгүүлсэн байна.
7.3.Нохой, муурын асран хамгаалагчийн сургалтын хөтөлбөр дараах агуулгатай байна:
7.3.1.энэ хуульд заасан асран хамгаалагчийн эрх, үүрэг;
7.3.2.нохой, муурын төрөл, үүлдрийн онцлог, хооллолт, эрүүл мэнд, арчилгаа болон холбогдох бусад зөвлөмж, мэдээлэл.
7.4.Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж нь хот, сууринаас бусад газарт энэ хуулийн 7.3-т заасан агуулга бүхий зөвлөмж, мэдээллийг өгнө.
8 дугаар зүйл.Асран хамгаалагч, түр харагчийн эрх
8.1.Асран хамгаалагч дараах эрх эдэлнэ:
8.1.1.бусдын эрхийг зөрчихгүйгээр гэрийн тэжээвэр амьтныг асран хамгаалах;
8.1.2.гэрийн тэжээвэр амьтныг худалдахаас бусад хэлбэрээр шилжүүлэх;
8.1.3.гэрийн тэжээвэр амьтан тэжээснийхээ төлөө аливаа ялгаварлан гадуурхалт, хүчирхийллээс ангид байх;
8.1.4.хуульд заасны дагуу олон нийтийн газар, орон сууцны орчны газар, гудамж, талбайд гэрийн тэжээвэр амьтантай чөлөөтэй зорчих;
8.1.5.гэрийн тэжээвэр амьтны амь нас, эрүүл мэндэд бусдын учруулсан гэм хорыг арилгуулахаар шаардах.
8.2.Түр харагч энэ хуулийн 8.1.2-т зааснаас бусад асран хамгаалагчийн эрхийг эдэлнэ.
8.3.Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хуулийн 4.1.12-т заасан хөтөч нохойтойгоо олон нийтийн газар, орон сууцны орчны газар, гудамж, талбай болон олон нийтийн үйлчилгээний газар чөлөөтэй зорчих, нэвтрэх, үйлчлүүлэх эрхтэй.
9 дүгээр зүйл.Асран хамгаалагч, түр харагчийн үүрэг
9.1.Асран хамгаалагч, түр харагч нь дараах үүрэг хүлээнэ:
9.1.1.олон нийтийн газар гэрийн тэжээвэр амьтантай зорчихдоо тухайн амьтны төрөл, биеийн хэмжээнд тохирсон хүзүүвч, хошуувч, цүнх, хөтөлгөө зэрэг зориулалтын хэрэгсэлтэй авч явах;
Тайлбар:энэ заалт нохой салхилах зориулалтын талбайд хамаарахгүй.
9.1.2.гэрийн тэжээвэр амьтан бусдын эрх, амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулахаас урьдчилан сэргийлэх;
9.1.3.гэрийн тэжээвэр амьтан ашиглан бусад хүн, амьтныг айлган сүрдүүлэхгүй байх;
9.1.4.гэрийн тэжээвэр амьтныг хоол хүнсээр хангах, халдварт өвчин, гэмтэл бэртэл авахаас урьдчилан сэргийлэх;
9.1.5.гэрийн тэжээвэр амьтныг зориулалтын буюу улирлын онцлогт тохирсон, агаар солилцоо сайтай, байгалийн гэрэл нэвтрэх боломжтой, хөдлөх хангалттай орон зай бүхий байр, үүр, орчин нөхцөлөөр хангах;
9.1.6.гэрийн тэжээвэр амьтныг цэвэр, аюулгүй орчинд байлгах;
9.1.7.гэрийн тэжээвэр амьтныг орон сууц, хашаанаас хараа хяналтгүй гарахгүй байх, бусад амьтан орохгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлэх;
9.1.8.гэрийн тэжээвэр амьтан өвдсөн, бэртсэн тохиолдолд анхан шатны тусламж үзүүлж, мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжид хандах, тусламж үйлчилгээ авах.
9.2.Нохой, муурын асран хамгаалагч энэ хуулийн 9.1-д зааснаас гадна дараах үүрэг хүлээнэ:
9.2.1.нохой, мууранд бичил чип суулгуулж, бүртгүүлэх;
9.2.2.нохой, муурыг галзуу өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тарилгад жил бүр, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх тарилгад гурваас доошгүй удаа, туулгалтад улирал тутам хамруулах;
9.2.3.нохой, мууранд үржил хязгаарлах мэс ажилбар хийлгэх;
9.2.4.нохой, муурын хүзүүвч, эсхүл цээживчинд асран хамгаалагчтай холбоо барих мэдээлэл бүхий пайз байршуулах;
9.2.5.олон нийтийн газар, авто зам, гудамж, талбай, орон сууцны орчны газар, цахилгаан болон явган шат, орц, хонгилыг нохой, муурын ялгадсаар бохирдуулахгүй байх, бохирдуулсан тохиолдолд орчныг цэвэрлэж, өтгөн ялгадсыг зориулалтын хогийн сав болон цэгт хаях;
9.2.6.нохой, муурыг хүүхдийн тоглоомын талбай, цэцэрлэгийн талбайд салхилуулахгүй байх;
9.2.7.нохой, муурыг эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэхүйц хугацаагаар хараа хяналтгүй орхихгүй байх;
9.2.8.гэр хороолол, амины орон сууц, зуслангийн хашаанд нохойг уях тохиолдолд зориулалтын хүзүүвч, гурван метрээс багагүй урттай гүйлгээ уяа ашиглах;
9.2.9.нохой, муурыг соёлын биет өв, түүх, соёлын үл хөдлөх дурсгалт болон соёлын өвийн дурсгалын газруудад дагуулж явахгүй байх.
9.3.Нохой, муурыг түр харагч энэ хуулийн 9.2.5, 9.2.6, 9.2.7, 9.2.8-д заасан үүрэг хүлээнэ.
9.4.Энэ хуулийн 9.2.3-т заасан үүрэг монголын үндэсний уугуул үүлдрийн нохойны асран хамгаалагчид хамаарахгүй.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
10 дугаар зүйл.Нохой, муурыг бүртгэлд хамруулах, бичил чип суулгах
10.1.Асран хамгаалагч, нохой, муур үржүүлэгч нь доор дурдсан хугацаанд нохой, муурыг мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжээр бичил чип суулгуулж, харьяа баг, хорооны Засаг даргад бүртгүүлнэ:
10.1.1.нохой, муурыг төрснөөс хойш 50 хоногийн дотор;
10.1.2.бичил чип суулгаагүй нохой, муурыг шилжүүлэн авснаас хойш 30 хоногийн дотор.
10.2.Асран хамгаалагч, нохой, муур үржүүлэгч дараах тохиолдолд 30 хоногийн дотор харьяа баг, хорооны Засаг даргад хандаж, нохой, муурын нэгдсэн бүртгэлд өөрчлөлт оруулна:
10.2.1.бичил чип суулгасан, нохой, муурын нэгдсэн бүртгэлд бүртгүүлсэн нохой, муурыг шилжүүлж авсан;
10.2.2.нохой, муур үхсэн.
10.3.Нохой, муур үржүүлэгч нь үржлийн нохой, муур болон түүний үр төлийг хуулийн этгээдийн нэр дээр бүртгүүлнэ.
10.4.Нохой, муурын хаягийн бүртгэл нь асран хамгаалагчийн байнга оршин суугаа газрын хаягаар, нохой, муур үржүүлэгч болон түр байрлуулан асрамжлах байрны оршин байгаа газрын хаягаар тус тус тодорхойлогдоно.
10.5.Нохой, муурын бичил чип нь дахин давтагдашгүй дугаар бүхий, олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандартын шаардлага хангасан байна.
10.6.Нохой, муурын бичил чипний стандартыг мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын саналыг үндэслэн стандартчилал, техникийн зохицуулалтын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага тогтооно.
10.7.Энэ хуулийн 30.1.4-т заасан нохой, муурын нэгдсэн бүртгэлийн сан бүрдүүлэх, бүртгэл хөтлөх журамд дараах асуудлыг тусгана:
10.7.1.бичил чип суулгасан нохой, муурын асран хамгаалагчийн бүртгэл;
10.7.2.нохой, муур үржүүлэгч болон түр байрлуулан асрамжлах газрын бүртгэл;
10.7.3.нохой, муурын асран хамгаалагчийн сургалт явуулах хуулийн этгээдийн бүртгэл;
10.7.4.алдагдсан нохой, муурын бүртгэл.
10.8.Баг, хорооны Засаг дарга, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж нь бичил чип унших төхөөрөмжтэй байна.
11 дүгээр зүйл.Нохой, муур бүртгүүлэхэд тавигдах шаардлага
11.1.Нохой, муурын нэгдсэн бүртгэлд бүртгүүлэхэд дараах баримт бичгийг бүрдүүлнэ:
11.1.1.иргэний цахим үнэмлэх;
11.1.2.энэ хуулийн 6.1.2-т заасан орлогыг нотлох баримт;
11.1.3.энэ хуулийн 6.2-т заасан асран хамгаалагчийн сургалтад хамрагдсан болохыг нотлох баримт;
11.1.4.нохой, муурын эрүүл мэндийн дэвтэр, бичил чипний дугаар.
11.2.Хот, сууринаас бусад газарт нохой, муурын асран хамгаалагчаар бүртгүүлэхэд энэ хуулийн 11.1.3 дахь заалт хамаарахгүй.
11.3.Баг, хорооны Засаг дарга энэ хуулийн 11.1-д заасан баримт бичгийг шалгасны үндсэн дээр нохой, муурын мэдээллийг энэ хуулийн 31.1.1-д заасан бүртгэлийн системд бүртгэнэ.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
12 дугаар зүйл.Эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулах
12.1.Бүх шатны Засаг дарга харьяа нутаг дэвсгэртээ эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулах ажлыг хэрэгжүүлнэ.
12.2.Эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулахад дараах зарчмыг баримтална:
12.2.1.харгис хэрцгий арга хэрэглэхгүй байх;
12.2.2.үржил хязгаарлах аргыг нэн тэргүүнд эрхэмлэх;
12.2.3.олон нийтийн газар, авто зам, гудамж, талбай, хүн амын суурьшлын бүсэд устгахгүй байх;
12.2.4.нийтийн эрүүл мэнд, нийгмийн сэтгэл зүйд сөрөг нөлөөлөл үзүүлэхгүй байх;
12.2.5.энэ хуульд заасан бусад.
12.3.Эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулах ажлыг зохион байгуулах журмыг энэ хуульд нийцүүлэн аймаг, нийслэлийн Засаг дарга батална.
12.4.Эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг буудаж устгах замаар бууруулахыг хориглоно.
13 дугаар зүйл.Алдагдсан гэрийн тэжээвэр амьтан
13.1.Гэрийн тэжээвэр амьтан алдагдсан тохиолдолд асран хамгаалагч, түр харагч 48 цагийн дотор тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэж, бүртгүүлнэ.
13.2.Алдагдсан гэрийн тэжээвэр амьтныг олсон этгээд нь тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэж, бүртгүүлнэ.
13.3.Алдагдсан гэрийн тэжээвэр амьтныг олсон этгээд тухайн гэрийн тэжээвэр амьтны асран хамгаалагч буюу шаардах эрх бүхий этгээдэд буцаан өгөх үүрэгтэй.
13.4.Алдагдсан гэрийн тэжээвэр амьтныг олсон этгээд асран хамгаалагч, нохой, муур үржүүлэгчээс тухайн амьтныг олох, түр харах, хамгаалах, асран хамгаалагчийг олохтой холбогдон гарсан зардлыг шаардах эрхтэй.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
14 дүгээр зүйл.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл
14.1.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагааг энэ хуульд заасны дагуу зөвшөөрөл авсан ашгийн төлөө хуулийн этгээд эрхэлнэ.
14.2.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 31.1.2-т заасны дагуу нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг гурван жилийн хугацаагаар олгоно.
14.3.Энэ хуулийн 14.2-т заасан зөвшөөрөл олгохоос татгалзсан бол татгалзсан үндэслэлийг тодорхой зааж бичгээр хариу өгнө.
14.4.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл хүсэгч дараах баримт бичгийг бүрдүүлнэ:
14.4.1.зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл;
14.4.2.энэ хуулийн 17.1.1-д заасан шаардлага хангасан нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа явуулах орон байрны хэмжээ, нөхцөл байдлыг харуулсан гэрэл зураг, хаягийн нотлох баримт;
14.4.3.хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ, дүрмийн хуулбар;
14.4.4.улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт;
14.4.5.үржүүлэх нохой, муурын төрөл, үүлдэр, хүйс, тоо толгой, чипний дугаарын мэдээлэл;
14.4.6.цэвэр үүлдрийн нохойны хувьд удмын бичиг.
14.5.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа явуулах орон байрны нөхцөл байдалтай биечлэн танилцах эрхтэй.
14.6.Энэ хуулийн 31.1.5-д заасан нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх журамд дараах зүйлийг тусгана:
14.6.1.нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн гэрчилгээнд тусгах мэдээлэл;
14.6.2.нохой, муурын үүлдэр;
14.6.3.нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа явуулах орон байрны эрүүл ахуйн шаардлага.
15 дугаар зүйл.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгохоос татгалзах үндэслэл
15.1.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага дараах үндэслэлээр нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгохоос татгалзана:
15.1.1.энэ хуулийн 14.4-т заасны дагуу ирүүлсэн баримт бичгийн бүрдэл хангаагүй тухай зөвшөөрөл хүсэгчид мэдэгдсэн боловч ажлын 21 өдөрт багтаан нэмэлт баримт бичгийг ирүүлээгүй, эсхүл ирүүлсэн баримт бичиг нь шаардлага хангаагүй;
15.1.2.нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх орон байр нь энэ хуулийн 17.1.1-д заасан шаардлага хангаагүй;
15.1.3.зөвшөөрөл хүсэгч иргэн, эсхүл ашгийн төлөө бус хуулийн этгээд бол;
15.1.4.зөвшөөрөл хүсэгч энэ хуулийн 19.1.5, 19.1.6-д заасан үндэслэлээр зөвшөөрлөө хүчингүй болгуулсан;
15.1.5.зөвшөөрөл хүсэгч хуулийн этгээдийн хувьцаа эзэмшигч, эрх бүхий албан тушаалтан нь эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах газрын гүйцэтгэх захирал, удирдах зөвлөлийн гишүүн бол.
16 дугаар зүйл.Нохой, муур үржүүлэгчийн хөтлөх бүртгэл
16.1.Нохой, муур үржүүлэгч нохой, муурын талаар дараах бүртгэлийг хөтөлж, өөрчлөлтийг тухай бүр бүртгэнэ:
16.1.1.төрөл, үүлдэр, тоо толгой, нас, хүйс, чипний дугаар;
16.1.2.нийлүүлсэн нохой, муурын төрөл, үүлдэр, нас, чипний дугаар, нийлүүлсэн он, сар, өдөр;
16.1.3.төрөлт, үр төлийн тоо, хүйс;
16.1.4.нас баралт;
16.1.5.үржил хязгаарлах мэс ажилбар хийлгэсэн нохой, муурын мэдээлэл;
16.1.6.худалдсан, бусдад шилжүүлсэн тохиолдолд шилжүүлэн авсан этгээдийн мэдээлэл.
16.2.Нохой, муур үржүүлэгч энэ хуулийн 16.1-д заасан бүртгэлийн хагас жилийн тайланг жил бүрийн 07 дугаар сарын 20-ны өдрийн дотор, жилийн тайланг дараа оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрийн дотор мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад хүргүүлнэ.
17 дугаар зүйл.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаанд тавигдах нийтлэг шаардлага
17.1.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэхэд дараах нийтлэг шаардлага тавигдана:
17.1.1.нохой, муурыг төрөл, үүлдрийн онцлог, биеийн хэмжээнд тохирсон, хөдөлгөөн хязгаарлахгүй орон зай бүхий талбайтай, агаар солилцоо сайтай, улирлын онцлогт тохирсон, байгалийн гэрэл нэвтрэх боломжтой, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан орон байранд ангилан байрлуулах;
17.1.2.нэг наснаас дээш, найман наснаас доош нохой, муурыг үржүүлэх;
17.1.3.нохой, муурыг жилд нэгээс дээшгүй удаа үржүүлэх;
17.1.4.гэрээний үндсэн дээр мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж, эсхүл малын эмчтэй хамтран ажиллах;
17.1.5.хүүхдийн цэцэрлэг, бүх шатны сургууль, сургуулийн дотуур байр, эмнэлэг, сувиллаас 200 метрийн дотор нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа явуулахгүй байх;
17.1.6.мал эмнэлэг, ариун цэвэр, хорио цээрийн шаардлагыг хангах;
17.1.7.эрүүл ахуйн хөтөлбөртэй байх.
17.2.Нохой, муур үржүүлэгч энэ хуулийн 9.2.3-т зааснаас бусад үүргийг асран хамгаалагчийн нэгэн адил хүлээнэ.
18 дугаар зүйл.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг сунгах
18.1.Нохой, муур үржүүлэгч нь нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн хугацаа дуусахаас 30 хоногийн өмнө зөвшөөрлийг сунгуулах тухай хүсэлтэд дараах баримт бичгийг хавсаргаж мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад хүргүүлнэ:
18.1.1.нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн гэрчилгээ;
18.1.2.энэ хуулийн 17.1.1-д заасан шаардлага хангасан нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа явуулах орон байрны хэмжээ, нөхцөл байдлыг харуулсан гэрэл зураг, хаягийн нотлох баримт;
18.1.3.улсын тэмдэгтийн хураамж төлсөн баримт.
18.2.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 18.1-д заасан хүсэлт, түүнд хавсаргасан баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 10 өдөрт багтааж энэ хуулийн 19 дүгээр зүйлд заасан үндэслэл байгаа эсэхийг хянаж, зөрчилгүй бол зөвшөөрлийн хугацааг анх олгосон хугацаагаар сунгана.
18.3.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг сунгахаас татгалзсан тохиолдолд татгалзсан үндэслэлийг тодорхой зааж, энэ хуулийн 18.2-т заасан хугацааны дотор бичгээр хариу өгнө.
19 дүгээр зүйл.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг хүчингүй болгох
19.1.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг дараах тохиолдолд хүчингүй болгоно:
19.1.1.нохой, муур үржүүлэгч хүсэлт гаргасан;
19.1.2.нохой, муур үржүүлэгч хуулийн этгээд татан буугдсан;
19.1.3.нохой, муур үржүүлэгч нийтийн эрх ашиг, эрүүл мэнд, аюулгүй байдал, хүрээлэн байгаа орчинд их хэмжээний хохирол учруулсан нь эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр тогтоогдсон;
19.1.4.энэ хуулийн 17 дугаар зүйлд заасан нийтлэг шаардлагыг хоёр буюу түүнээс дээш удаа зөрчсөн;
19.1.5.энэ хуулийн 20 дугаар зүйлд заасан нохой, муур худалдах, худалдан авах, шилжүүлэхэд тавигдах шаардлагыг зөрчсөн;
19.1.6.энэ хуулийн 36.2-т заасан хүчирхийллийн шинжтэй үйлдэл, эс үйлдэхүйг гаргасан;
19.1.7.зөвшөөрөл, түүнийг баталгаажуулсан баримт бичгийг хуульд зааснаас бусад тохиолдолд бусдад шилжүүлсэн, худалдсан, бэлэглэсэн, барьцаалсан;
19.1.8.зөвшөөрөл авахдаа хуурамч баримт бичиг бүрдүүлсэн нь тогтоогдсон;
19.1.9.энэ хуулийн 16.2-т заасан бүртгэлийн тайлан хүргүүлэх үүргээ биелүүлээгүй, эсхүл гурав буюу түүнээс дээш удаа хугацаа хэтрүүлж хүргүүлсэн;
19.1.10.энэ хуулийн 15.1-д заасан зөвшөөрөл олгохоос татгалзах үндэслэл тогтоогдсон;
19.1.11.гэрийн тэжээвэр амьтны үзэсгэлэн, худалдаа, тэмцээн уралдааныг зөвшөөрөгдсөнөөс өөр байршилд, мал эмнэлэг, ариун цэвэр, хорио цээрийн шаардлага хангаагүй нөхцөлд зохион байгуулсан.
19.2.Нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл дуусгавар болсон тохиолдолд зөвшөөрөл эзэмшиж байсан этгээд нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагааг нэн даруй зогсоож, хуулийн этгээдийн нэр дээр бүртгэлтэй нохой, муурыг иргэн, эсхүл энэ хуульд заасан зөвшөөрөлтэй хуулийн этгээдэд шилжүүлнэ.
20 дугаар зүйл.Нохой, муур худалдах, худалдан авах, шилжүүлэх
20.1.Нохой, муурыг гагцхүү нохой, муур үржүүлэгч худалдах эрхтэй.
20.2.Нохой, муур үржүүлэгч нохой, муурын үр төлийг төрснөөс хойш гурван тун урьдчилан сэргийлэх тарилга болон туулгалтад хамруулсны дараа бусдад шилжүүлнэ.
20.3.Нохой, муурын үр төлийг 60 хоногийн дотор эхээс нь салгах, худалдах болон бусад хэлбэрээр бусдад шилжүүлэхийг хориглоно.
20.4.Нохой, муур үржүүлэгч нохой, муурыг энэ хуулийн 17.1.1-д заасан шаардлага хангаагүй байр, дэлгүүр, эсхүл гар дээрээс худалдахыг хориглоно.
20.5.Нохой, муурыг энэ хуулийн 6.1.1, 6.2-т заасан шаардлага хангасан иргэн, эсхүл нохой, муур үржүүлэгчид худалдана.
ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
21 дүгээр зүйл.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа
21.1.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагааг энэ хуульд заасны дагуу зөвшөөрөл авсан ашгийн төлөө бус хуулийн этгээд эрхэлнэ.
Тайлбар:Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах гэдэгт 10-аас дээш нохой, муурыг асран хамгаалагчтай болох хүртэл байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагааг ойлгоно.
21.2.Иргэн, хуулийн этгээд түр байрлуулан асрамжлах газраас эзэнгүй амьтныг хүлээн авахыг шаардах эрхгүй.
21.3.Энэ хуулийн 31.1.6-д заасан эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагааны журамд дараах зүйлийг тусгана:
21.3.1.эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн гэрчилгээнд тусгах мэдээлэл;
21.3.2.түр байрлуулан асрамжлах газрын хөтлөх бүртгэл;
21.3.3.түр байрлуулан асрамжлах газар гэрийн тэжээвэр амьтан хүлээн авах, шилжүүлэх талаарх мэдээлэл.
22 дугаар зүйл.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгох
22.1.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг энэ хуульд заасны дагуу олгоно.
22.2.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг гурван жилийн хугацаагаар олгоно.
22.3.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага дараах үндэслэлээр эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгохоос татгалзана:
22.3.1.эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл, түүнд хавсаргасан баримт бичгийн бүрдэл нь хангагдаагүй талаар зөвшөөрөл хүсэгчид мэдэгдсэн боловч ажлын 21 өдөрт багтаан нэмэлт баримт бичгийг ирүүлээгүй, эсхүл ирүүлсэн баримт бичиг нь шаардлага хангаагүй;
22.3.2.эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх орон байр нь энэ хуулийн 24.1.1-д заасан шаардлага хангаагүй;
22.3.3.зөвшөөрөл хүсэгч нь иргэн, эсхүл ашгийн төлөө хуулийн этгээд бол;
22.3.4.зөвшөөрөл хүсэгч энэ хуулийн 28.1.5-д заасан үндэслэлээр зөвшөөрлөө хүчингүй болгуулсан;
22.3.5.зөвшөөрөл хүсэгч хуулийн этгээдийн гүйцэтгэх захирал, удирдах зөвлөлийн гишүүн нь нохой, муур үржүүлэгчийн хувьцаа эзэмшигч, эрх бүхий албан тушаалтан бол.
22.4.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа явуулах орон байрны нөхцөл байдалтай биечлэн танилцах эрхтэй.
23 дугаар зүйл.Түр байрлуулан асрамжлах газрын хөтлөх бүртгэл
23.1.Түр байрлуулан асрамжлах газар нь эзэнгүй амьтны талаар дараах бүртгэлийг хөтөлж, өөрчлөлтийг тухай бүр бүртгэнэ:
23.1.1.төрөл, үүлдэр, тоо толгой, нас, хүйс, чипний дугаар;
23.1.2.тухайн амьтныг хэрхэн олж авсан талаарх мэдээлэл;
23.1.3.нас баралт;
23.1.4.үржил хязгаарлах мэс ажилбар хийлгэсэн нохой, муурын мэдээлэл;
23.1.5.нохой, муурыг бусдад шилжүүлсэн тохиолдолд шилжүүлэн авсан этгээдийн мэдээлэл.
23.2.Түр байрлуулан асрамжлах газар энэ хуулийн 23.1-д заасан бүртгэлийн тайланг дараа оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрийн дотор мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад жил бүр хүргүүлнэ.
24 дүгээр зүйл.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаанд тавигдах нийтлэг шаардлага
24.1.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэхэд дараах нийтлэг шаардлага тавигдана:
24.1.1.амьтны төрөл, үүлдрийн онцлог, биеийн хэмжээнд тохирсон, хөдөлгөөн хязгаарлахгүй орон зай бүхий талбайтай, агаар солилцоо сайтай, улирлын онцлогт тохирсон, байгалийн гэрэл нэвтрэх боломжтой, эрүүл ахуйн шаардлага хангасан орон байранд ангилан байрлуулах;
24.1.2.гэрээний үндсэн дээр мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж, эсхүл малын эмчтэй хамтран ажиллах;
24.1.3.мал эмнэлэг, ариун цэвэр, хорио цээрийн шаардлагыг хангах;
24.1.4.эрүүл ахуйн хөтөлбөртэй байх.
24.2.Түр байрлуулан асрамжлах газар энэ хуулийн 9.2.1-д зааснаас бусад үүргийг асран хамгаалагчийн нэгэн адил хүлээнэ.
25 дугаар зүйл.Түр байрлуулан асрамжлах газрын эрүүл ахуйн хөтөлбөр
25.1.Түр байрлуулан асрамжлах газрын эрүүл ахуйн хөтөлбөр дараах баримт бичгээс бүрдэнэ:
25.1.1.эзэнгүй амьтныг төрөл, үүлдрийн онцлог, биеийн хэмжээ, эрүүл мэндийн байдалд тохируулан түр байрлуулан асрамжлах газарт хүлээн авах журам;
25.1.2.халдварт өвчтэй эзэнгүй амьтныг тусгаарлах, асрах журам;
25.1.3.түр байрлуулан асрамжлах газарт мөрдөх аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага.
25.2.Түр байрлуулан асрамжлах газар эрүүл ахуйн хөтөлбөрийг ажилтанд танилцуулж, хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд хяналт тавина.
25.3.Түр байрлуулан асрамжлах газар иргэдийг эрүүл ахуйн хөтөлбөртэй танилцах боломжоор хангана.
26 дугаар зүйл.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаанд хориглох зүйл
26.1.Түр байрлуулан асрамжлах газар гэрийн тэжээвэр амьтан худалдах, үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглоно.
26.2.Түр байрлуулан асрамжлах газар эзэнгүй амьтныг хүлээн авснаас хойш ажлын таван өдрийн дотор бусдад шилжүүлэхийг хориглоно.
26.3.Хүүхдийн цэцэрлэг, бүх шатны сургууль, сургуулийн дотуур байр, эмнэлэг, сувиллаас 400 метрийн дотор эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно.
27 дугаар зүйл.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг сунгах
27.1.Түр байрлуулан асрамжлах газар нь эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн хугацаа дуусахаас 30 хоногийн өмнө зөвшөөрлийг сунгуулах тухай хүсэлтэд дараах баримт бичгийг хавсаргаж мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад хүргүүлнэ:
27.1.1.эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн гэрчилгээ;
27.1.2.энэ хуулийн 24.1.1-д заасан шаардлага хангасан эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа явуулах орон байрны хэмжээ, нөхцөл байдлыг харуулсан гэрэл зураг, хаягийн нотлох баримт.
27.2.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 27.1-д заасан хүсэлт, түүнд хавсаргасан баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 10 өдөрт багтааж энэ хуулийн 28 дугаар зүйлд заасан үндэслэл байгаа эсэхийг хянаж, зөрчилгүй бол зөвшөөрлийг анх олгосон хугацаагаар сунгана.
27.3.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг сунгахаас татгалзсан тохиолдолд татгалзсан үндэслэлийг тодорхой зааж, энэ хуулийн 27.2-т заасан хугацааны дотор түр байрлуулан асрамжлах газарт бичгээр хариу өгнө.
28 дугаар зүйл.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг хүчингүй болгох
28.1.Эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг дараах тохиолдолд хүчингүй болгоно:
28.1.1.түр байрлуулан асрамжлах газар хүсэлт гаргасан;
28.1.2.түр байрлуулан асрамжлах газар татан буугдсан;
28.1.3.түр байрлуулан асрамжлах газар нийтийн эрх ашиг, эрүүл мэнд, аюулгүй байдал, хүрээлэн байгаа орчинд их хэмжээний хохирол учруулсан нь эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр тогтоогдсон;
28.1.4.энэ хуулийн 24 дүгээр зүйлд заасан нийтлэг шаардлагыг хоёр буюу түүнээс дээш удаа зөрчсөн;
28.1.5.энэ хуулийн 36.2-т заасан хүчирхийллийн шинжтэй үйлдэл, эс үйлдэхүй гаргасан;
28.1.6.зөвшөөрөл, түүнийг баталгаажуулсан баримт бичгийг хуульд зааснаас бусад тохиолдолд бусдад шилжүүлсэн, худалдсан, бэлэглэсэн, барьцаалсан;
28.1.7.түр байрлуулан асрамжлах газар гэрийн тэжээвэр амьтан худалдах, үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхэлсэн;
28.1.8.эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагааг нэг жилийн хугацаанд явуулаагүй;
28.1.9.зөвшөөрөл авахдаа хуурамч баримт бичиг бүрдүүлсэн нь тогтоогдсон;
28.1.10.энэ хуулийн 23.2-т заасан тайлан хүргүүлэх үүргээ биелүүлээгүй, эсхүл гурав ба түүнээс дээш удаа хугацаа хэтрүүлж хүргүүлсэн;
28.1.11.энэ хуулийн 22.3-т заасан зөвшөөрөл олгохоос татгалзах үндэслэл тогтоогдсон.
29 дүгээр зүйл.Түр байрлуулан асрамжлах газар гэрийн тэжээвэр амьтан шилжүүлэх
29.1.Түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл эзэмшигч эзэнгүй амьтныг энэ хуулийн 6.1.1, 6.2-т заасан шаардлага хангасан иргэнд шилжүүлнэ.
ДОЛООДУГААР БҮЛЭГ
30 дугаар зүйл.Хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын чиг үүрэг
30.1.Хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага гэрийн тэжээвэр амьтны талаар дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
30.1.1.гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх ажлыг нэгдсэн удирдлагаар хангаж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих;
30.1.2.салбарынхаа хөгжлийн чиг баримтлал, бодлого, төлөвлөлтөд гэрийн тэжээвэр амьтныг хамгаалах, эзэнгүй амьтны тоо толгойг бууруулах арга хэмжээг тусгаж, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих;
30.1.3.гэрийн тэжээвэр амьтны үзэсгэлэн худалдаа, уралдаан, тэмцээн зохион байгуулах журам батлах;
30.1.4.нохой, муурын нэгдсэн бүртгэлийн сан бүрдүүлэх, бүртгэл хөтлөх журмыг аймаг, нийслэлийн Засаг дарга болон Цагдаагийн байгууллагын саналыг авч батлах.
31 дүгээр зүйл.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагын чиг үүрэг
31.1.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага гэрийн тэжээвэр амьтны талаар дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
31.1.1.нохой, муурын нэгдсэн бүртгэл хөтлөх, бүртгэлийн систем хөгжүүлэх;
31.1.2.нохой, муур үржүүлэх болон эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгох, хүчингүй болгох, хугацааг сунгах;
31.1.3.нохой, муур үржүүлэгч болон түр байрлуулан асрамжлах газрын нэгдсэн бүртгэл хөтлөх;
31.1.4.нохой, муур үржүүлэх болон эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа энэ хуульд заасан шаардлага, журамд нийцэж байгаа эсэхэд хяналт тавих;
31.1.5.нохой, муур үржүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэх журмыг батлах, түүний биелэлтийг хангуулах;
31.1.6.эзэнгүй амьтан түр байрлуулан асрамжлах үйл ажиллагаа эрхлэх журмыг батлах, түүний биелэлтийг хангуулах;
31.1.7.нохой, муурын асран хамгаалагчийн сургалт зохион байгуулах хуулийн этгээдийг бүртгэх;
31.1.8.нохой, муурыг түр байрлуулан асрамжлах газрын эрүүл ахуйн хөтөлбөрийг бүртгэж, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих;
31.1.9.гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомжийг сурталчлах, гэрийн тэжээвэр амьтантай холбоотой иргэдийн мэдлэг, боловсролыг дээшлүүлэх ажлыг тасралтгүй явуулах.
31.2.Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 16.2, 23.2-т заасан мэдээллийг нийтэд ил тод мэдээлнэ.
32 дугаар зүйл.Цагдаагийн байгууллагын чиг үүрэг
32.1.Цагдаагийн байгууллага хуульд заасан чиг үүргээс гадна алдагдсан, олсон гэрийн тэжээвэр амьтны бүртгэл хөтлөх, бичил чип унших төхөөрөмжөөр асран хамгаалагчийг тогтоох арга хэмжээ авах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ.
33 дугаар зүйл.Аймаг, нийслэлийн Засаг даргын чиг үүрэг
33.1.Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга гэрийн тэжээвэр амьтны талаар дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
33.1.1.харьяалах нутаг дэвсгэртээ гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомжийг сурталчлах, биелэлтийг нэгдсэн удирдлагаар хангах;
33.1.2.харьяалах нутаг дэвсгэрийн нохой, муурын үржлийг хязгаарлах, бичил чип суулгах ажлыг зохион байгуулах;
33.1.3.харьяалах нутаг дэвсгэрийн эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулах ажлыг нэгдсэн удирдлагаар хангах.
34 дүгээр зүйл.Сум, дүүргийн Засаг даргын чиг үүрэг
34.1.Сум, дүүргийн Засаг дарга гэрийн тэжээвэр амьтны талаар дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
34.1.1.харьяалах нутаг дэвсгэртээ гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;
34.1.2.харьяалах нутаг дэвсгэрийнхээ нохой, муурын бүртгэл хөтлөх ажлыг зохион байгуулах;
34.1.3.харьяалах нутаг дэвсгэрийнхээ эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулах ажлыг зохион байгуулах;
34.1.4.харьяалах нутаг дэвсгэртээ байрлах нохой, муур үржүүлэгч, түр байрлуулан асрамжлах газрын үйл ажиллагаанд хяналт тавих, гэрийн тэжээвэр амьтны хууль тогтоомжийн биелэлтийг хангуулах ажлыг зохион байгуулах.
35 дугаар зүйл.Баг, хорооны Засаг даргын чиг үүрэг
35.1.Баг, хорооны Засаг дарга гэрийн тэжээвэр амьтны талаар дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
35.1.1.харьяалах нутаг дэвсгэрийнхээ нохой, муурын бүртгэл хөтлөх;
35.1.2.харьяалах нутаг дэвсгэрийнхээ эзэнгүй нохой, муурын тоо толгойг бууруулах ажлыг хэрэгжүүлэх.
НАЙМДУГААР БҮЛЭГ
36 дугаар зүйл.Гэрийн тэжээвэр амьтныг хүчирхийллээс хамгаалах
36.1.Иргэн, хуулийн этгээд гэрийн тэжээвэр амьтны эсрэг хүчирхийлэл үйлдэхийг хориглоно.
36.2.Дараах үйлдэл, эс үйлдэхүйг гэрийн тэжээвэр амьтны эсрэг хүчирхийлэл гэж үзнэ:
36.2.1.алах;
36.2.2.асран хамгаалагч, түр харагч гэрийн тэжээвэр амьтныг санаатайгаар хаях, төөрүүлэх;
36.2.3.эзэнгүй амьтны тоо толгойг бууруулах, гэрийн тэжээвэр амьтан нь эдгэшгүй өвчин, гэмтэлтэй, орчин тойрондоо аюултайгаас бусад тохиолдолд унтуулга хийх;
36.2.4.зодох, тамлах, хэт ачаалуулах;
36.2.5.хэсгийн болон бүтэн мэдээ алдуулах эм, эмнэлгийн хэрэгсэл хэрэглэхгүйгээр мэс ажилбар хийх;
36.2.6.хараа хяналтгүй орхих, өлсгөх, харангадуулсны улмаас үхэлд хүргэх;
36.2.7.гэрийн тэжээвэр амьтныг зодолдуулах, өгөөш, бай болгох, хүчирхийллийн шинжтэй тэмцээн, уралдаан, арга хэмжээ зохион байгуулах, оролцуулах;
36.2.8.гэрийн тэжээвэр амьтны эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлөх хортой эм бэлдмэл, химийн бодисоор хордуулах;
36.2.9.нохой, муурыг байнга уях, хөдөлгөөн хязгаарласан орчинд хорих;
36.2.10.биеийн хэмжээ илт зөрүүтэй гэрийн тэжээвэр амьтдыг хооронд нь нийлүүлэх, эсхүл аль нэг гэрийн тэжээвэр амьтны эрүүл мэндэд хохирол учирч болохуйц нийлүүлгийг санаатайгаар хийх;
36.2.11.гэрийн тэжээвэр амьтныг өөр төрлийн амьтантай нийлүүлэх;
36.2.12.гэрийн тэжээвэр амьтан ашиглан бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангах;
36.2.13.гэрийн тэжээвэр амьтанд мансууруулах бодис, сэтгэцэд нөлөөлөх эм бэлдмэл, согтууруулах ундаа хэрэглүүлэх.
36.3.Энэ хуулийн 32.2-т заасан хүчирхийлэлд өртсөн гэрийн тэжээвэр амьтныг эмчлэх зардлыг гаргасан иргэн, хуулийн этгээд хүчирхийлэл үйлдсэн этгээдээс тухайн амьтныг эмчлэхтэй холбогдон гарсан зардлаа нөхөн төлүүлэхээр шаардах эрхтэй.
36.4.Гэрийн тэжээвэр амьтан бусдын эрүүл мэндэд хүнд гэмтэл учруулсан бол эрх бүхий байгууллагын шийдвэрийг үндэслэн мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж тухайн амьтныг албадан унтуулах арга хэмжээ авах ба унтуулахад гарсан зардлыг асран хамгаалагч хариуцна.
37 дугаар зүйл.Гэрийн тэжээвэр амьтны эсрэг хүчирхийллийг сурталчлахыг хориглох
37.1.Олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, цахим орчинд гэрийн тэжээвэр амьтны эсрэг хүчирхийллийг сурталчилсан, уриалсан, өөгшүүлэн дэмжсэн, өдөөн турхирсан зураг, дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг, нэвтрүүлэг, мэдээ бүтээх, нийтлэх, байрлуулах, түгээхийг хориглоно.
38 дугаар зүйл.Гэрийн тэжээвэр амьтны түүхий эдийг худалдах, худалдан авахыг хориглох
38.1.Гэрийн тэжээвэр амьтны гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг ашиг олох зорилгоор боловсруулах, худалдах, худалдан авахыг хориглоно.
39 дүгээр зүйл.Иргэн, хуулийн этгээдийн үүрэг, оролцоо
39.1.Гэрийн тэжээвэр амьтны эрхийг хамгаалах талаар иргэн, хуулийн этгээд нь дараах үүрэг хүлээнэ:
39.1.1.гэрийн тэжээвэр амьтны эсрэг хүчирхийллийн талаар эрх бүхий байгууллагад гомдол, мэдээлэл гаргах;
39.1.2.асран хамгаалагч, түр харагчийг гэрийн тэжээвэр амьтан тэжээснийх нь төлөө ялгаварлан гадуурхахгүй байх;
39.1.3.асран хамгаалагч, түр харагчид энэ хуульд заасан үүргээ биелүүлэх шаардлага тавих.
39.2.Иргэн бусдын гэрийн тэжээвэр амьтныг биеэ хамгаалах сэдэл төрүүлэхүйц үйлдэл гаргахыг хориглоно.
39.3.Хүн, хуулийн этгээд гэрийн тэжээвэр амьтныг сугалаа, шагнал, урамшуулалд олгох, олгохоор амлах, сурталчлахыг хориглоно.
ЕСДҮГЭЭР БҮЛЭГ
40 дүгээр зүйл.Хууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
40.1.Энэ хуулийг зөрчсөн этгээдэд Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
41 дүгээр зүйл.Хууль хүчин төгөлдөр болох
41.1.Энэ хуулийн 12.4 дэх хэсгийг Гэрийн тэжээвэр амьтны тухай хуулийг дагаж мөрдөх журмын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасан хугацаанаас хойш мөрдөнө.
41.2.Энэ хуулийг 2024 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Г.ЗАНДАНШАТАР
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2024-7-20-ны өдрийн орчуулга) Unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
December 8, 2023 State Palace, Ulaanbaatar city
ON PETS
CHAPTER ONE
GENERAL PROVISION
Article 1.Purpose of the Law
1.1.The purpose of the Law is to regulate relations concerning the protection of public health, registering, caring and keeping temporarily, and breeding the pets, protecting them from violence, and reducing the population of stray animals.
Article 2.Legislation on Pets
2.1.The legislation on Pets consists of the Constitution of Mongolia, Civil Code of Mongolia, Law on Livestock and Animal Health, Law on Permits, this Law, and other legislative acts adopted in accordance therewith.
2.2.If an international treaty, to which Mongolia is a party, provides otherwise than this Law, then the provisions of the international treaty shall prevail.
2.3.This Law shall not be applied to relations with service dogs.
Article 3.Definitions of the terms in the Law
3.1.The terms used in this Law shall have the following meanings:
3.1.1."owner/guardian" shall mean a citizen who has registered a dog and a cat under his/her name and providing food, accommodation, health care, and services to pets in accordance with the requirements of this Law;
3.1.2."microchip" shall mean an implant containing a unique identification number placed under the animal's skin to identify the pet and its owner;
3.1.3."pets" shall mean animals that are domesticated for purposes other than the use of their benefits and can live with humans other than those specified in Articles 4.1.1, 4.1.2, and 4.1.3 of Law on Livestock and Animal Health;
3.1.4."veterinary services unit" shall mean the unit specified in Article 30 of Law on Livestock and Animal Health, which is in charge of providing the preventive measures, diagnostics, health care and service for pets, performing sterilization operations on dogs and cats, implanting microchips, and performing the euthanasia on pets if it is necessary;
3.1.5."breeding dogs and cats" shall mean breeding dogs and cats for one or more times;
3.1.6."dogs and cats' breeders" shall mean a for-profit legal entity that has a breeding permit of dogs and cats in accordance with this Law;
3.1.7."Interrated registration of dogs and cats" shall mean records of activities related to the initiation, modification, and termination of the rights and obligations of dogs and cat's owner, dogs and cats' breeders, and foster care;
3.1.8."dog pedigrees" shall mean documents issued by an official member organization of the international organization that shows the dog's origin, its parents, , birth date, gender, and breed;
3.1.9."temporary keeper" shall mean citizens other than the owner who keeps a pet under his/her supervision;
3.1.10."temporary shelter house" shall mean a non-profit legal entity that obtained a permit in accordance with this Law for the purpose of providing food, accommodation, health care, and services and keeping them temporarily under their supervision until handing over lost and found dogs and cats to their owner, or until finding an owner for the stray dogs and cats;
3.1.11."surgical operation that prevents reproduction/sterilization operations on dogs and cats" shall mean surgical operation performed by a veterinary service unit to neuter pets, removal of uterus and ovaries, and removal of uterus along with any fertilized eggs (embryos) after fertilization has occurred;
3.1.12."stray animals" shall mean pets outside of the care and supervision of others.
Article 4.Principles to be adhered to the relations in connection with pets
4.1.Following principles shall be adhered to the relations in connection with pets:
4.1.1.to treat with compassion;
4.1.2.to ensure that pets are free from violence;
4.1.3.to recognize dogs and cats' natural uniqueness and to ensure, protect and care for their health and safety;
4.1.4.to preserve and cherish the unique way of life and historical traditions related to the national indigenous dog breed, which is an essential and inseparable part of the traditional life, customs, and heritage of Mongolian people, who have a long history of domesticating the animals.
CHAPTER TWO
GROUNDS BECOMING OWNER FOR PETS AND RIGHTS AND OBLIGATIONS OF THE OWNER AND TEMPORARY KEEPER
Article 5.Grounds of citizen to become an owner
5.1.A citizen shall become an owner of pets under the following grounds:
5.1.1.to transfer pets from others in accordance with laws;
5.1.2.to take custody of a stray animal;
5.1.3.to take custody of an offspring of own pets.
Article 6.Requirements for owner
6.1.The owner shall meet the following requirements:
6.1.1.must be turned eighteen-year-old, and have full legal capacity;
6.1.2.hve a source of income related to provide for the pet's food, shelter, health care, and services.
6.2.The owner shall have participated in the training specified in Article 7 of this Law.
6.3.A citizen may voluntarily attend training for owners to possess knowledge about pets.
Article 7.Dogs and cats' owner training
7.1.Dogs and cats' owner training shall be organized by a legal entity specified in Article 7.2 of this Law in the city and town.
7.2.A legal entity that organizes dogs and cat owners' training shall submit and register its application to the state administrative body in charge of livestock and animal health issues along with the training program.
7.3.A training program for dogs and cat owners shall contain the following contents:
7.3.1.rights and obligation of owner specified in this Law;
7.3.2.dogs and cats' types and breed characteristics, feeding, health, care and other related recommendations and information.
7.4.The veterinary service unit shall provide recommendations and information with the content specified in Article 7.3 of this Law in places other than cities and towns.
Article 8.Rights of the owner and temporary keeper
8.1.Owner shall have the following rights:
8.1.1.to care for pets without violation of other's rights;
8.1.2.to transfer of pets other than by purchase;
8.1.3.to be free from any form of discrimination or violence for caring pets;
8.1.4.to travel freely with their pets in public places, residential areas, streets, and squares in accordance with the Law;
8.1.5.to demand the removal of harm caused by others to the life and health of pets.
8.2.Temporary keeper shall have rights other than those specified in Article 8.1.2 of this Law.
8.3.According to Article 4.1.12 of the Law on the Rights of Individuals with Disabilities, individuals with disabilities shall have a right to access, enter, and receive services with his/her service dog in public places, residential areas, streets, squares, and other public service areas.
Article 9.Obligations of owner and temporary keepers
9.1.Owner and temporary keeper shall have the following obligations:
9.1.1.to travel with his/her pets by carrying appropriate equipment such as a collar, muzzle, carrier or bag, and leash suitable for the animal's type and size when traveling with a pet in public places;
interpretation: This sub-paragraph shall not apply to places designated for dog walking.
9.1.2.to prevent pets from harming the other's rights, lives, health, and property;
9.1.3.not to use pets to intimidate other people or animals;
9.1.4.to provide food for pets and prevent infectious diseases and injuries;
9.1.5.to provide pets with suitable accommodation, a cage or an environment appropriate for the purpose or season, ensuring good air circulation, access to natural light, and adequate space for movement;
9.1.6.to keep pets in a clean and safe environment;
9.1.7.to ensure that pets are not left unattended outside of the apartment or yard, and to prevent other animals from entering;
9.1.8.to provide the first aid, seek medical treatment from veterinary services or ensure care for pets, if it is sick or injured.
9.2.In addition to the Article 9.1 of this Law, dog and cat's owners shall have the following obligations:
9.2.1.to implant a microchip to dogs and cats and register them;
9.2.2.to receive the annual vaccinations for dogs and cats preventing rabies, vaccinations for other infectious diseases at least three times a year, and vaccinations for dewormed quarterly;
9.2.3.to perform surgical operation for prevention of reproduction;
9.2.4.to place a tag on dogs and cats' collar or chest with the contact information of owner;
9.2.5.to prevent dog and cat excrement from polluting public areas, roadways, streets, squares, residential areas, escalators, stairs, entrances, and tunnels; in case of contamination, clean the environment and dispose of excrement in designated trash cans and points;
9.2.6.to avoid walking dogs and cats in children's playgrounds and parks;
9.2.7.to avoid leaving dogs and cats unattended for extended periods that may harm them;
9.2.8.to use a designated collar or a leash/rope with a minimum length of three meters when tethering dogs in the house, apartment, or summer yard;
9.2.9.do not bring dogs and cats to physical cultural heritage sites, historical and cultural immovable memorials, and heritage memorials.
9.3.Temporary keeper must comply with the obligations specified in Articles 9.2.5, 9.2.6, 9.2.7, and 9.2.8 of this Law.
9.4.The obligation specified in Article 9.2.3 of this Law shall not be applied to the owners of nationally protected wildlife species in Mongolia.
CHAPTER THREE
INTEGRATED REGISTRATION OF DOGS AND CATS
Article 10.Registration of dogs and cats and implanting microchips
10.1.An owner or dogs and cats' breeder must implant a microchip in the pets by the veterinary service units and register them to the Bagh and Khoroo Governor within the following specified period:
10.1.1.within 50 days after the birth of dogs and cats;
10.1.2.within 30 days of transferring dogs and cats without implanted microchips.
10.2.An owner or dogs and cats' breeder must approach the Bagh and Khoroo Governor and make a change on integrated registration within 30 days in the following case:
10.2.1.transferred dogs and cats that have been microchipped and registered in the integrated registration of dogs and cats;
10.2.2.dogs and cats that have passed away.
10.3.Dogs and cats' breeder shall register the breeding dogs and cats and their offspring under the name of a legal entity.
10.4.The address registration of dogs and cats shall be determined by the permanent residence of the owner, the address of the dogs and cats' breeders, or/and the temporary shelter house.
10.5.Implanted microchips of dogs and cats shall have unique numbers and meet with requirement of standards that are in international level.
10.6.Standarts of microchips for dogs and cats shall be established by the State administrative body in charge of standardization and technical regulation based on the proposal of the State administrative body in charge of livestock and animal health.
10.7.In accordance with Article 30.1.4 of this Law, following matters shall be included in the regulation for establishing and maintaining integrated records of dogs and cats:
10.7.1.registration of dogs and cats' owner who implanted microchips to them;
10.7.2.registration of dogs and cats' breeders or temporary shelter house;
10.7.3.registration of legal entity to conduct dogs and cats' owner training;
10.7.4.registration of lost dogs and cats.
10.8.The Governor of Bagh and Khoroo or Police organization responsible for the territory in their jurisdiction or veterinary service unit must have a device to read a microchips.
Article 11.Requirements to register dogs and cats
11.1.The following documents shall be submitted for registration of the Integrated registration of dogs and cats:
11.1.1.identification card of citizen;
11.1.2.evidence proven income specified in Article 6.1.2 of this Law;
11.1.3.evidence confirming attendance in the owner training specified in Article 6.2 of this Law;
11.1.4.microchip number and health certificate of dogs and cats;
11.2.Article 11.1.13 of this Law shall not apply to registration of dogs and cats' owner in places other than cities and towns.
11.3.The Governor of Bagh and Khoroo shall register information of dogs and cats in the integrated registration as specified in Article 31.1.1 of this Law, based on the inspection of the documents set forth in Article 11.1 of this Law.
CHAPTER FOUR
RELATIONS IN CONNECTION WITH STRAY ANIMALS
Article 12.Decreasing population of stray dogs and cats
12.1.Governors at all levels shall implement the measures to reduce the population of stray dogs and cats in their jurisdiction.
12.2.Following principles shall be applied for decreasing population of stray dogs and cats:
12.2.1.Usingcruel methods is prohibited;
12.2.2.consider sterilization operations on dogs and cats at the first;
12.2.3.destruction of stray animals in public places, roadways, streets, squares and residential areas is prohibited;
12.2.4.Any measure taken shall not adversely affect public health and social psychology;
12.2.5.others specified in this Law.
12.3.The Governor of Aimags and Capital city shall approve the Regulation for organizing work on reducing population of stray dogs and cats.
12.4.It shall be prohibited to use shooting as a method of reducing the population of stray dogs and cats.
Article 13.Lost pets
13.1.If an owner or temporary keeper loses their pets, they must report the loss to the police organization within the jurisdiction within 48 hours.
13.2.A person who finds lost pets shall inform and register it with the police organization within the relevant jurisdiction.
13.3.A person who finds lost pets shall be obliged to return it to the owner or a person authorized to claim it.
13.4.A person who finds lost pets shall have a right to request reimbursement from the owner or dogs and cats' breeders, for expenses incurred in finding, temporarily caring for, protecting, and returning the pet to its owner.
CHAPTER FIVE
BREEDING PROCESS OF DOGS AND CATS
Article 14.Permit to engage in the breeding of dogs and cats
14.1.Engaging in breeding activities of dogs and cats shall be carried out by a legal entity that has obtained a permit in accordance with this Law.
14.2.The state administrative body in charge of livestock and animal health shall grant a permit for breeding dogs and cats as specified in Article 31.1.2 of this Law for a period of three years.
14.3.If a permit specified in Article 14.2 of this Law is refused, the written response detailing the ground of refusal shall be provided.
14.4.An applicant who is requesting a permit in breeding activities of dogs and cats shall submit following documents:
14.4.1.application requesting a permit;
14.4.2.proof of address and photo showing the size and condition of place intended to carry out the activities for breeding dogs and cats that meet the requirements specified in Article 17.1.1 of this Law;
14.4.3.A copy of state registration certification and the charter of the legal entity;
14.4.4.receipt of payment for state stamp duty;
14.4.5.information about the type, breed, age, gender, quantity, and microchips number of the breeding dogs and cats;
14.4.6.pedigree documentation for any purebred dogs.
14.5.The state administrative organization in charge of livestock and animal health matters shall have a right to inspect the condition of facilities where carrying activities on breeding dogs and cats in person.
14.6.Regulation for breeding dogs and cats specified in Article 31.1.5 of this Law shall contain the following matters:
14.6.1.information that may be specified on the Permit certificate for breeding dogs and cats;
14.6.2.dogs and cats' breed;
14.6.3.hygiene requirement for facilities where carrying activities on breeding dogs and cats.
Article 15.Grounds on refusal granting a permit on breeding dogs and cats
15.1.The state administrative body in charge of livestock and animal health matters shall refuse granting a permit for breeding dogs and cats on the following grounds:
15.1.1.If the applicant has been informed that the documents for obtaining permits, specified in Article 14.4 of this Law, are submitted incompletely, however the additional documents are not submitted within 21 business days or if the submitted documents failed to meet the requirements;
15.1.2.if the facilities where carrying out activities on breeding dogs and cats fails to meet with the requirement specified in Article 17.1.1 of this Law;
15.1.3.if applicants is a citizen or a for profit legal entity;
15.1.4.if an applicant who is obtaining a permit was revoked the permit on the grounds specified in Articles 19.1.5 and 19.1.6 of this Law;
15.1.5.if shareholders or competent officer of a legal entity that is applying for obtaining a permit shall be an executive director or a member of the board of directors of the temporary shelter house.
Article 16.Records to be maintained by dog and cat breeders
16.1.Dog and cat breeders shall keep the records on the dogs and cats and register any changes made thereupon:
16.1.1.type, breed, population, age, gender and number of microchips;
16.1.2.type, breed, population, age, gender and number of microchips of the breeding dogs and date of breeding;
16.1.3.birth, number of offspring, and gender;
16.1.4.death;
16.1.5.information on dogs and cats that have undergone reproductive restriction surgical operation;
16.1.6.information of person who adopts pets in cases of sale or transfer to others;
16.2.Dog and cat breeders shall submit the semi-annual registration reports by July 20 of each year, and the annual report specified in Article 16.1 of this Law by January 20 of the following year to the state administrative body in charge of livestock and animal health matters.
Article 17.General requirements for dog and cat breeding
17.1.Following general requirements shall be applied to breeding dogs and cats:
17.1.1.dogs and cats should be placed and sorted in a shelter house suitable for their type, breed, and size, with adequate space that does not restrict movement, a good air circulation, suitable for the prevailing season, access to natural light, and must meet hygiene requirements to ensure cleanliness and sanitation.
17.1.2.to breed dogs and cats that are over one-year-old and under eight-years-old;
17.1.3.to breed dogs and cats no more than once a year;
17.1.4.to cooperate with the veterinary service unit and veterinarian on the basis of the contract;
17.1.5.do not carry out activities on breeding dogs and cats within 200 meters of kindergartens, all-level schools, school dormitories, hospitals and sanatorium.
17.1.6.to comply with veterinary units, sanitary and quarantine requirements;
17.1.7.to implement hygiene programs.
17.2.Dogs and cats' breeder shall have same obligations as an owner other than those specified in Article 9.2.3 of this Law.
Article 18.Renewing a permit on activity for dog and cat breeding
18.1.Thirty days before the expiration of the permit on dogs and cats breeding, the dogs and cats' breeders shall attach the following documents with application on extension of the permit to the state administrative body in charge of livestock and animal health matters:
18.1.1.certification of permit to carry out activities on the dog and cat breeding;
18.1.2.proof of address and photo showing the size and condition of place intended to carry out the activities for breeding dogs and cats that meet the requirements specified in Article 17.1.1 of this Law;
18.1.3.receipt of payment for state stamp duty.
18.2.Within 10 business days after receiving the application and its attached documents specified in Article 18.1 of this Law, the State administrative body in charge of livestock and animal health matters shall review the grounds specified in Article 18.1 of this Law and if there are no violations, the permit period shall be extended for the period as issued originally.
18.3.In case of the refusal to renew the period of the permit for breeding dogs and cats, the grounds of refusal shall be stated specifically and provided a written response within a period specified in Article 18.2 of this Law.
Article 19.Revoking the permit for breeding dogs and cats
19.1.The permit on breeding dogs and cats shall be revoked under the following circumstances:
19.1.1.if dogs and cats' breeder requested;
19.1.2.if a legal entity that carries out activities on breeding dogs and cats was liquidated;
19.1.3.if it was determined by the decision of the competent organization that the dogs and cats' breeder has caused significant harm or damage to public interests, health, safety, or the environment.
19.1.4.if violated the general requirements specified in Article 17 of this Law two and more times;
19.1.5.if violated the requirements for sale, purchase or transfer of dogs and cats specified in Article 20 of this Law;
19.1.6.if violent action and inaction specified in Article 36.2 of this Law have been committed;
19.1.7.if a permit and documents certifying it was transferred, purchased, gifted, or mortgaged to others except as specified in law;
19.1.8.if it was found that false documents were submitted when obtaining permit;
19.1.9.if failed to fulfill obligation to submit the report specified in Article 16.2 of this Law or submitted three or more times beyond the deadline;
19.1.10.if the refusal ground specified in Article 15.1 of this Law was determined;
19.1.11.if exhibitions, sales, and competitions of pets were organized in venues other than officially approved and in condition that did not meet the requirements of veterinary clinic, hygiene, and quarantine.
19.2.In the event that the permit for breeding dogs and cats expires, the person who possesses the permit shall immediately cease the activity of breeding dogs and cats, and dogs and cats registered in the name of a legal entity shall be transferred to a citizen or a legal entity that possesses a permit specified in this Law.
Article 20.Selling, purchasing, and transferring Dogs and Cats
20.1.Only dogs and cats' breeder shall have a right to sell dogs and cats.
20.2.Dogs and cats' breeder should transfer the offspring of dogs and cats to others after receiving the three rounds of vaccinations and deworming after their birth.
20.3.It shall be prohibited to separate offspring of dogs and cats from their mothers within 60 days and sell or transfer them to others in any other methods.
20.4.Dogs and cats' breeders shall be prohibited to sell dogs and cats from facilities or shops that does not meet the requirements or from hand to hand.
20.5.Dogs and cats shall be sold to a citizen or dogs and cats' breeder who meet the requirements specified in Articles 6.1.1 and 6.2 of this Law.
CHAPTER SIX
ACTIVITIES ON CARING STRAY ANIMAL TEMPORARILY
Article 21.Activities on caring stray animals temporarily
21.1.Activities on caring stray animals temporarily shall be carried by a non-profit legal entity who obtained a permit in accordance with this Law.
Note: Activities on caring stray animals temporarily shall mean the activities to care temporarily more than 10 dogs and cats until they shall have an owner.
21.2.A citizen or a legal entity shall not have any right to demand receiving stray animals from the temporary shelter house.
21.3.Regulation on caring stray animals temporarily specified in Article 31.1.6 of this Law shall contain the following matters:
21.3.1.information to be stated in the certification of permits to carry out activities on caring stray animals temporarily;
21.3.2.records to be maintained by temporary shelter house;
21.3.3.information that temporary shelter house transfers and receives the pets.
Article 22.Granting permit to carry out activities on caring stray animals temporarily
22.1.A permit to carry out activities on caring stray animals temporarily shall be granted in accordance with this Law.
22.2.A permit to carry out activities on caring stray animals temporarily shall be granted for period of three years.
22.3.The State administrative body in charge of livestock and animal health matters shall deny to grant a permit on carrying out activities on caring stray animals temporarily on the following grounds:
22.3.1.If the applicant has been informed that the application of permit to carry out activities on caring stray animals temporarily and documents attached with it for obtaining permits were submitted incompletely, however the additional documents were not submitted within 21 business days or if the submitted documents failed to meet the requirements;
22.3.2.if the facilities where carry out activities on caring stray animals temporarily does not meet the requirements specified in Article 24.1.1 of this Law;
22.3.3.if applicant is a citizen or a for profit legal entity;
22.3.4.if applicants who are obtaining a permit was revoked the permit on the grounds specified in Articles 28.1.5 of this Law;
22.3.5.if shareholders or competent officer of a legal entity which is applying for obtaining a permit shall be an executive director or a member of board of directors of the temporary shelter house.
22.4.The state administrative body in charge of livestock and animal health matters shall have a right to inspect the condition of facilities where carrying activities on caring stray animals temporarily in person.
Article 23.Records to be maintained by the temporary shelter house
23.1.Temporary shelter house shall keep the following records of stray animals and register the changes on records from time to time:
23.1.1.type, breed, population number, age, gender and microchips number;
23.1.2.information on how the respective animal was found;
23.1.3.death records;
23.1.4.information of dogs and cats that have undergone reproduction restriction surgical operation;
23.1.5.information on individual who adopted dogs and cats, if dogs and cats has been transferred.
23.2.Temporary shelter house shall submit the registration report specified in Article 23.1 of this Law by January 20 of the following year to the state administrative body in charge of livestock and animal health matters per annum.
Article 24.General requirements for caring stray animals temporarily
24.1.Following general requirements shall be applied to care stray animals temporarily:
24.1.1.dogs and cats should be placed and sorted in a shelter house suitable for their type, breed, and body size, with adequate space that does not restrict movement, good air circulation, suitable for the prevailing season, have access to natural light, and must meet hygiene requirements to ensure cleanliness and sanitation;
24.1.2.to cooperate with the veterinary service unit and veterinarian on the basis of the contract;
24.1.3.to comply with veterinary units, sanitary, and quarantine requirements;
24.1.4.to implement hygiene programs.
24.2.Тemporary shelter house shall have the same obligations as an owner other than those specified in Article 9.2.3 of this Law.
Article 25.Hygienic programs of temporary shelter house
25.1.The Hygienic programs of temporary shelter house shall consist of the following documents:
25.1.1.regulation for receiving stray animals in the temporary shelter house suitable for their type, breed characteristics, body size, and health status;
25.1.2.regulation on isolating and caring for stray animals diagnosed with infectious diseases;
25.1.3.safety and hygiene requirements to be complied with at the temporary shelter house.
25.2.A temporary shelter house shall introduce the regulation on hygienic programs to the employees and monitor the implementation of the program.
25.3.A temporary shelter house shall provide with a citizen an opportunity to introduce hygiene programs.
Article 26.Prohibitions activities for caring stray animals temporarily
26.1.It shall be prohibited from selling or breeding pets in the temporary shelter house.
26.2.It shall be prohibited to transfer pets to others within 5 business days of receiving them in the temporary shelter house.
26.3.It shall be prohibited to carry out activities related to caring for stray animals temporarily within 400 meters of kindergartens, all-level schools, school dormitories, hospitals, and sanatoriums.
Article 27.Renewal on activities for caring stray animals temporarily
27.1.Within the thirty days before the expiration of the permit on caring stray animals temporarily, the temporary shelter house shall attach the following documents with application on extension of the permit to the state administrative body in charge of livestock and animal health matters:
27.1.1.A certification of permit to carry out activities on caring stray animals temporarily;
27.1.2.proof of address and photographs showing the size and condition of place intended to carry out the activities for caring stray animals temporarily that meet the requirements specified in Article 24.1.1 of this Law.
27.2.After the 10 business days of receiving the application and its attached documents specified in Article 27.1 of this Law, the State administrative body in charge of livestock and animal health matters shall review the grounds specified in Article 28 of this Law and if there are no violations, the permit period shall be extended for the period as issued originally.
27.3.In case of the refusal renewing the permit to carry out the activities for caring stray animals temporarily, the grounds of refusal shall be stated specifically and provided a written response within a period specified in Article 27.2 of this Law.
Article 28.Revoking a permit to carry out the activities on caring stray animals temporarily
28.1.The permit to carry out the activities on caring stray animals temporarily shall be revoked under the following circumstances:
28.1.1.if dog and cat breeders requested;
28.1.2.if temporary shelter house is liquidated;
28.1.3.if it was determined by the decision of the competent organization that temporary shelter house has caused significant harm or damage to public interests, health, safety, or the environment;
28.1.4.if violated the general requirements specified in Article 24 of this Law on two and more times;
28.1.5.if violent action and inaction specified in Article 36.2 of this are committed;
28.1.6.if a permit and supporting documents certifying that it was transferred, sold, gifted, or mortgaged to others except as specified in law;
28.1.7.if the temporarily shelter house carried out activities in sale and breeding of pets;
28.1.8.if has not carried out activities on caring stray animals temporarily for period of one year;
28.1.9.if it was found that false documents were submitted when obtaining permit;
28.1.10.if failed to fulfill the obligation to submit the report specified in Article 23.2 of this Law, or submitted the report three or more times beyond the deadline;
28.1.11.if it is determined the grounds of refusal to grant a permit as specified in Article 22.3 of this Law.
Article 29.Transferring pets by the temporary shelter house
29.1.A holder of the permit to carry out the activities on caring stray animals temporarily shall transfer the stray animals to a citizen who meets the requirements specified in Articles 6.1.1 and 6.2 of this Law.
CHAPTER SEVEN
FUNCTIONS AND PARTICIPATION OF STATE BODIES IN RELATION WITH PETS
Article 30.Functions of the State central administrative body in charge of agriculture matters
30.1.The State central administrative body in charge of agriculture matters shall implement the following functions on pets:
30.1.1.to provide unified management on the activities of implementation of the legislation on pets and to ensure monitoring their implementation;
30.1.2.to state measures on protecting pets, reducing a population of stray animals within the developments concept, policy, and planning of their sector and to ensure monitoring their implementation;
30.1.3.to approve regulation for organizing the exhibition, contests and competition for pets;
30.1.4.to approve the regulation for creating and keeping records of dogs and cats in an integrated registration database upon receiving the opinions from Aimag and capital city governor and Police organization.
Article 31.Functions of the State administrative body in charge of livestock and animal health matters
31.1.The State administrative body in charge of livestock and animal health matters shall implement the following functions on pets:
31.1.1.to maintain integrated registration of dogs and cats and to develop records system;
31.1.2.to grant, to refuse and to extend a permit on breeding dogs and cats or on caring stray animals temporarily;
31.1.3.to keep the integrated registration of dogs and cats' breeders and temporary shelter houses;
31.1.4.to ensure monitoring whether the activities on dogs and cats' breeders and caring stray animals temporarily comply with the requirements and regulations specified on this Law;
31.1.5.to approve a regulation on activities for dogs and cats' breeders and to ensure their implementation;
31.1.6.to approve a regulation on activities for caring stray animals temporarily and to ensure their implementation;
31.1.7.to register a legal entity conducting dogs and cats' owner training;
31.1.8.to register hygiene program of temporary shelter house for dogs and cats and to ensure its implementation;
31.1.9.to advertise legislation on pets, and continuous improvement of public awareness and education regarding pets.
31.2.The State administrative body in charge of livestock and animal health matters shall publicly inform the information specified in Articles 16.2 and 23.2 of this Law.
Article 32.Function of the Police organization
32.1.In addition to the functions specified by law, the Police organization shall implement the functions of maintaining records of the pets that found and lost, and taking measures to determine the owner through the microchip reading devices.
Article 33.Function of Governor of Aimag and Capital city
33.1.Aimag and capital city governor shall implement the following functions on pets:
33.1.1.to advertise legislation on pets in the territories under their jurisdiction and to provide its implementation with unified management;
33.1.2.to organize activities on limiting the reproduction and implanting microchips to dogs and cats in the territories under their jurisdiction;
33.1.3.to provide unified management on reducing a population of stray dogs and cats in the territories under their jurisdiction.
Article 34.Functions of the Governor of soum and district
34.1.Soum and districts governor shall implement the following functions on pets:
34.1.1.to ensure implementation of legislation on pets in the territories under their jurisdiction;
34.1.2.to organize activities on maintaining records of dogs and cats in the territories under their jurisdiction;
34.1.3.to organize activities on reducing population of stray dogs and cats in the territories under their jurisdiction;
34.1.4.to ensure monitoring on activities for dogs and cats' breeders and temporary shelter house in the territories under their jurisdiction, and to organize activities on implementation of legislation on pets.
Article 35.Function of the Governor of the bag and khoroo
35.1.The bag and khoroo governor shall implement the following functions on pets:
35.1.1.to maintain records of dogs and cats in the territories under their jurisdiction;
35.1.2.to implement activities to reduce a population of stray animals in the territories under their jurisdiction.
CHAPTER EIGHT
PETS PROTECTION
Article 36.Ensuring the protection of pets from violence
36.1.It shall be prohibited for a citizen and legal entity to commit violence against pets.
36.2.Following action or inaction shall be considered as violence against pets:
36.2.1.Killing;
36.2.2.abandoning or releasing intentionally a pet by owner or temporary keeper;
36.2.3.performing euthanasia for dogs and cats unless to reduce the number of stray animals, and if the pets have an incurable disease or injury that poses a danger to the environment;
36.2.4.beating, torturin or overburdening extremely;
36.2.5.performing surgical operation without use of any partial or full anesthesia and medical devices;
36.2.6.causing a death through neglect, starvation or dehydration;
36.2.7.organizing and participating in violent competitions, contests or cruel events for pet fights, baiting and targeting pets for cruelty;
36.2.8.poisoning with harmful drugs and chemicals that can adversely affect the health of pets;
36.2.9.constantly tethering of dogs and cats and confinement in restricted environments;
36.2.10.breeding pets with significant differences in body size or intentionally mixing breeds that may harm the health of one of the pets;
36.2.11.breeding pets with another species of animal;
36.2.12.using pets to satisfy sexual desires indecently;
36.2.13.using of narcotics, psychoactive drugs, or alcohol intoxication to pets.
36.3.Any citizen or legal entity that covers the expenses incurred in treating an abused pet, specified in Article 32.2 of this Law, shall have a right to demand reimbursement for these cost in connection with animal treatment from the individual who committed the act of violence.
36.4.If a pet causes serious harm to the health of others, as determined by the decision of the competent authority, the veterinary service unit shall take measures to perform euthanasia forcefully, and the owner shall bear the costs associated with euthanasia.
Article 37.Prohibition on advertisement of violence against pets
37.1.It shall be prohibited to create, publish, post and distribute the photos, audios, videos, audio-video recordings, programs and news that advertise, encourage, promote, or incite violence against pets through public media or social platforms.
Article 38.Prohibition on sale and purchase of raw materials of pets
38.1.It shall be prohibited to process, sell or purchase raw materials and product of pets for profit.
Article 39.Obligation and participation of citizens and legal entity
39.1.Citizens and legal entities shall have the following obligations to protect the rights of pets:
39.1.1.to submit a complaint and information to the competent authority about violence against pets;
39.1.2.not to discriminate against the owner or temporary keeper for keeping pets;
39.1.3.to require owners and temporary keepers to fulfill their obligations under this Law.
39.2.It shall be prohibited for a citizen to provoke action against other people's pets to defend themselves intentionally.
39.3.It shall be prohibited for a person or legal entity to offer, promise to offer, or advertise to offer pets for lottery, prizes, or promotions.
CHAPTER NINE
MISCELLANEOUS
Article 40.Liabilities to be imposed on violators of the legislation
40.1.Any person or legal entity violating this Law shall be subject to liability specified in the Law on Violations.
Article 41.Entry into force of the Law
41.1.Article 12.4 of this Law shall enter into force after the term specified in Article 5 of the Law on compliance with the Law on Pets.
41.2.This Law shall enter into force on January 1, 2024.
THE CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA
ZANDANSHATAR.G
