Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын
2010 оны 206 дугаар тушаалын хавсралт

ХООЛНЫ ГАЗРЫН НИЙТЛЭГ ЖУРАМ

Нэг.Ерөнхий зүйл

1.1.Энэхүү журмын зорилго нь хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний аюулгүй байдлыг хангах, түүнтэй холбогдон төр, иргэн хуулийн этгээдийн хооронд үүсэх харилцааг зохицуулахад оршино.

1.2.Хоолны газар нь хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан зориулалтын ажлын байранд үйл ажиллагаа явуулах бөгөөд батлагдсан жор, технологийн дагуу халуун, хүйтэн хоол, ундаа, зууш, нарийн боов үйлдвэрлэж хүн амд үйлчилнэ. 

1.3.Хоолны газар нь (рестарон, кафе, баар, гуанз, түргэн болон явуулын үйлчилгээтэй, эмнэлэг, сувилал, сургууль, ясли, цэцэрлэг, оюутан сурагчдын дотуур байр, цэргийн болон хорих ангийн дэргэдэх) Монгол Улсын холбогдох хууль, стандарт, энэхүү журмыг мөрдөж ажиллана.

1.4.Хоолны газар нь өөрийн үйлчилгээний байранд Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомжинд үл харшилах дотоод журмыг өөрөө батлан хэрэгжүүлж болно.

Хоёр.Журмын нэр томьёоны тодорхойлолт

2.1.Энэ журманд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:

2.1.1."Хоолны газар" гэж зах зээлийн эдийн засгийн утгаараа хоол, бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, хэрэглэгчийн үйлчилгээг нэгэн зэрэг хослуулан цогц удирдлагаар хангаж зохион байгуулдаг, төрөл ангилал, хэв маяг, төрөлжилтөөр өөр хоорондоо ялгаатай, өмчийн олон хэвшилд хамаарах ашгийн төлөө болон нийгмийн үйлчилгээний хэлбэрээр үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага юм.

2.1.2."Хэрэглэгч" гэж бараа, ажил, үйлчилгээг үйлдвэрлэл, аж ахуйн үйл ажиллагааны бус, зөвхөн хувийн болон гэр бүл, ахуйн хэрэгцээгээ хангахад зориулан захиалж, худалдан авч, үйлчлүүлж байгаа, эсхүл хэрэглэж байгаа хувь хүнийг;

2.1.3."Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар" гэж хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн ашиглан бэлэн хоол үйлдвэрлэдэг, үйлчилгээний танхимгүй, хоол олгох лангуутай, түргэн хоолны үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан дугуйт байгууламж байна.

2.1.4."Хоол үйлдвэрлэл" гэж зориулалтын дагуу төлөвлөгдсөн байранд шаардлагатай тоног төхөөрөмж, батлагаатай түүхий эд материал ашиглан, зөвшөөрөгдсөн жор технологийн дагуу мэргэжлийн ажилчдад тулгуурлан хоол ундаа бэлтгэх үйл ажиллагаа;

2.1.5."Мэдрэхүйн шалгалт" гэж мэдрэхүйн эрхтэнээр хоол, бүтээгдэхүүнийг шалгах явц / харах, үнэрлэх, хүрэх болон амтлах/ зэрэг.

2.1.6."Түүхий эд" гэж эцсийн бүтээгдэхүүн болтол боловсруулах төрөл бүрийн хүнсний зүйл.

Гурав.Хоолны газрын барилга, тоног төхөөрөмжинд тавигдах шаардлага

3.1.Хоолны газар нь үйлдвэрлэл, үйлчилгээний технологи, хөдөлмөр хамгаалал, техникийн болон галын аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуй, ариун цэврийн үндсэн шаардлагыг хангасан байна. 

3.2.Хоолны газрын агаар сэлгэлтийн системийг гал тогоонд ялгаруулж буй хоолны үнэр, утаа, уурыг үйлчилгээний танхимд тархахгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлж, бусад өрөө, тасалгааны талбайн хэмжээ онцлогоос хамаарч агаар сэлгэлтийн системийн хүчин чадлыг тооцож суурилуулсан байна.

3.3.Хоолны газарт суурилуулсан агаар сэлгэлтийн системийн дуу нь 67 децибаллаас дээшгүй байна.

3.4.Хоол үйлдвэрлэлийн өрөөний шал, хана, таазыг ус нэвтэрдэггүй, бат бөх, тэгш гөлгөр гадаргуутай, өнгө үзэмж сайтай цэвэрлэхэд хялбар засаж сэлбэх боломжтой материалаар хийж, хортон шавьж, бичил биетэн үржихээс хамгаалсан байна.

3.5.Хоолны газар нь хэрэглэгчид зориулсан гар угаах, хатаах төхөөрөмж бүхий бие засах газар, хувцасны өлгүүр, гутал арчигч зэргийг байрлуулсан байна.

3.6.Хоолны газар нь ажилтны амралтын болон хувцас солих өрөө, гадуур хувцас, цүнх зэрэг хувийн эд зүйлсийг хадгалах зориулалтын шүүгээтэй байна.

3.7.Хоолны газарт гал түймэр унтраах хэрэгслүүдийг байрлуулсан байна.

3.8.Техник, тоног төхөөрөмж нь цахилгааны болон галын аюулгүйн техник ашиглалтын дүрмийн шаардлагыг бүрэн хангасан байна.

3.9.Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар нь бэлэн болон хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг гадны бохирдолоос хамгаалсан хатуу хучилттай талбай дээр байрлуулж, хог хаягдлын цэгээс 100 метрээс багагүй зайтай байна

3.10.Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар нь хагас боловсруулсан болон бэлэн халуун, хүйтэн хоол, бүтээгдэхүүн хадгалах зориулалтын хоол халуун байлгагч, хөргөх төхөөрөмжөөр хангагдсан, нэг хэрэглээний сав, хэрэгсэл хадгалах зориулалтын шүүгээтэй байна.

Дөрөв.Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүн хүлээн авах, хадгалах, тээвэрлэхэд тавигдах шаардлага

4.1.Хоолны газар нь хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг худалдан авахдаа (гарал үүслийн, ариун цэврийн гэрчилгээ) шалгаж, гадаад байдал, амт, үнэр, өнгийг мэдрэхүйн эрхтний тусламжтайгаар сайтар шалгаж авна.

4.2.Хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүний сав баглаа боодол дээр үйлдвэрлэгчийн нэр, хаяг, үйлдвэрлэсэн он, сар, өдөр, цаг, хадгалах хугацаа, нөхцөл, үйлдвэрийн стандартыг тэмдэглэсэн байна.

4.3.Хүнсний түүхий эд бүтээгдэхүүнийг шинж чанар, хадгалалтын нөхцлийг харгалзан шаардлага хангасан хөргүүр, хөлдөөгч, агуулахад хадгална.

4.4.Түүхий эд, материал хагас боловсруулсан болон түргэн гэмтэх хүнсний бүтээгдэхүүнийг зориулалтын болон хөргүүртэй тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэнэ.

4.5.Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар нь бүтээгдэхүүнээ тээвэрлэх, түгээх зориулалтын тоноглогдсон машинтай байна.

Тав.Хоол үйлдвэрлэлд тавигдах шаардлага

5.1.Тухайн хоолны газрын үйлчилгээний ангилал, зэрэглэл, онцлогоос хамааруулан хоол ундааны жор технологи, цэсийг боловсруулж, байгууллагын удирдлагаар баталгаажуулсан цэсээр хоол, бүтээгдэхүүний жор, технологийг баримтлан үйлдвэрлэл явуулна. 

5.2.Хоолны газрын бүтэц нь хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний технологийн урсгал шугамыг баримталсан, ажлын байр нь шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр бүрэн хангагдсан байна.

5.3.Түүхий эд боловсруулах, хоол бэлтгэхэд хэрэглэх ажлын ширээ,багаж хэрэгсэлийг болсон ногоо /БН/, түүхий ногоо /ТН/, болсон мах /БМ/, түүхий мах /ТМ/, талх /Т/ гэхчилэн тэмдэг тавих буюу өнгөөр ялгаж ангилна.

5.4.Усан хангамж нь "Ундны ус. Эрүүл ахуйн шаардлага, түүнд тавих хяналт. MNS 0900:2005" стандартын шаардлагыг хангасан байна.

5.5.Хог хаядлыг шинж чанараар нь зориулалтын таглаатай саванд ангилан цуглуулж, устгах үйл ажиллагааг орон нутгийн хог хаягдал ачиж, тээвэрлэх байгууллагатай гэрээ байгуулж ажиллана. 

5.6.Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар нь хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг нийлүүлэх гал тогооны албатай байна.

Зургаа.Хоолны газрын үйлчилгээнд тавигдах шаардлага

6.1.Үйлчилгээ эхлэхийн өмнө хооллох танхимийг цэвэрлэж, үйлчилгээнд шаардагдах зүйлсийг бүрэн хангасан байна. 

6.2.Хооллох танхимд зөөгчийн туслах ширээг байрлуулна.

6.3.Зочны ширээн дээр хоол амтлагч, цаасан болон даавуун амны алчуур тавьж, хоолны газрын ангилал, зэрэглэл, төрөл, үйлчилгээний хэлбэрээс хамааруулан зочны ширээнд нэмэлт засал хийж болно

6.4.Албан байгууллагын дэргэдэх хоолны газрын үйлчилгээг түргэн шуурхай болгох зорилгоор хоолны тасалбарыг үйлчилгээнд хэрэглэж болно.

6.5.Хоолны газар нь өөрийн албан ёсны нэр, хаяг, төрөл ангилал, ажиллах журам зэргийг хэрэглэгчдэд ил тод байхаар хийж байрлуулна.

6.6.Хоолны газрын үйлчилгээний тухай бүх мэдээлэл нь зөвхөн монгол хэл дээр байх бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд гадаад хэлээр орчуулсан байж болно.

6.7.Захиалгаар хоол хийх хугацааг үйлчлүүлэгчдэд урьдчилан мэдэгдэнэ.

6.8.Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар нь эрүүл ахуйн шаардлагад нийцсэн нэг удаа/ аяга, таваг, халбага, сэрээ/-гийн хэрэгслээр үйлчилнэ.

6.9.Явуулын үйлчилгээтэй түргэн хоолны газар нь гадна талбайдаа үйлчлүүлэгчид зориулсан ширээ, сандал, тавцантай байна.

6.10.Явуулын үйлчилгээтэй болон бусад түргэн хоолны газарт хоол, бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчид харагдахуйц байдлаар бэлтгэн хийж, савладаг байна. 

Долоо.Хоолны газрын удирдлага, ажилтанд тавигдах шаардлага, хүлээх үүрэг, хариуцлага

7.1.Хоолны газрын үйлдвэрлэл, үйлчилгээг шууд гардаж явуулах зохион байгуулагч, тогооч, нарийн боовчин, зөөгч нь эрүүл мэндийн үзлэг, шинжилгээнд хамрагдсан дэвтэртэй байна.

7.2.Хоолны газрын ажилтан нь ажлын дүрэмт хувцастай, өөрийн нэр бүхий энгэрийн тэмдэгтэй байна

7.3.Хоолны газрын ажилтан нь гадуур хувцас, цүнх зэрэг хувийн эд зүйлийг хувцасны өрөө, зориулалтын шүүгээнд хадгална.

7.5.Хоолны газрын удирдлагын үүрэг:

7.5.1.Хоолны цэс, технологийн карт, орцыг хянан баталгаажуулж батлана.

7.5.2.Хоолны газрын эрүүл ахуй, ариун цэвэр, хөдөлмөр хамгаалал, галын аюулгүй ажиллагааны дүрэм, зааврыг боловсруулж, мөрдүүлж, хяналт тавих

7.5.3.Хоолны газрын тогтвортой ажиллах бололцоог бүрдүүлэх, шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх, хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээг удирдан зөв зохион байгуулж хяналт тавих

7.5.4.Ажилтны мэргэжил мэдлэгийг дээшлүүлэх зорилгоор сургалтад хамруулах, хоол үйлдвэрлэл, хүнсний салбарт гарч буй дэвшилтэт технологийг тэдэнд эзэмшүүлэх

7.5.5.Хоолны газрын төлөвлөгөөг боловсруулж, хөдөлмөр хамгааллын хэрэгслээр хангах.

7.5.6.Хоолны газрын дотоод ба гадаад орчны эрүүл ахуй, ариун цэвэр, хоолны чанар, аюулгүй байдалд хяналт тавьж, хэрэглэгчийн эрэлт, хэрэгцээнд нийцсэн үйлчилгээ явуулах бололцоог хангах

7.5.7.Хоол хүнсний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн олон улсад дагаж мөрддөг үйлдвэрлэлийн зохистой дадал /GMP/, эрүүл ахуйн зохистой дадал /GHP/-ын талаарх мэдлэгийг ажилтанд олгох, энэ чиглэлийн сургалтыг дотооддоо тогтмол зохион байгуулах, аюулгүй дүн шинжилгээ, эгзэгтэй цэгийн хяналтын тогтолцоо /HACCP/ нэвтрүүлэх ажлыг удирдан зохион байгуулж хяналт тавих

7.6.Ерөнхий тогооч, технологичийн үүрэг:

7.6.1.Эрүүл ахуй, аюулгүй байдал, чанарын баталгаа хангасан түүхий эдийг хоол үйлдвэрлэлд оруулах, хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээг удирдан зохион байгуулах нг зэргийг шалган , шинжилээний эдийн чанар аюулгүй эхүүнтэй хамт хадгалахыг хориглоно. бөгөөд түүхий эдийг бэлэн бүтээгдэхүү

7.6.2.Хоолны жор, технологи боловсруулж мөрдүүлэх, технологийн карт боловсруулах, бүтээгдэхүүний амт, чанар, аюулгүй байдалд хяналт тавих

7.6.3.Хоолны амт чанарыг сайжруулах, аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор хоолны газрын тогооч, ажиллагсдыг мэдээллээр тогтмол хангаж, сургалт зохион байгуулах

7.6.4.Хоол, бүтээгдэхүүнээс дээж авах, устгах үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, үйлчлүүлэгчдээс хоолны амт, чанартай холбоотой гарсан санал, гомдлыг судалж тухай бүр барагдуулж байх

7.6.5.Хоолны газрын ариун цэвэр, эрүүл ахуйн дүрмийг боловсруулж мөрдүүлэх, ариутгал,цэвэрлэгээнд хяналт тавих

7.6.6.Хоолны газарт ашиглагдаж буй тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн аюулгүй ажиллагаа, ариутгал,цэвэрлэгээний зааврыг боловсруулж ажлын байранд мөрдүүлэх

7.7.Ахлах тогооч, тогоочийн үүрэг:

7.7.1.Хоолны газрын дотоод дэг журам, хөдөлмөр хамгаалал, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн дүрэм, хоол үйлдвэрлэлийн технологийн зарчмыг баримталж ажиллана.

7.7.2.Тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдал, аюулгүй ажиллагаанд хяналт тавьж ажиллана.

7.7.3.Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээг саадгүй явуулахад шаардагдах хөдөлмөрийн багаж хэрэгсэл, түүхий эд, бэлэн бүтээгдэхүүнийг зохих хэмжээгээр нөөцлөн бэлтгэх,

7.7.4.Эрүүл ахуйн шаардлага хангасан хүнсний түүхий эдийг анхан шатны болон дулааны боловсруулалтанд оруулж батлагдсан жор, технологийн дагуу хоол үйлдвэрлэнэ.

7.7.5.Тухайн өдөр үйлдвэрлэгдсэн хоол, зууш, ундаанаас дээж авч зориулалтын саванд хийж 00+40С хөргөгчид 48 цаг хадгалсны дараа дээжийг устгаж тэмдэглэл хөтлөнө.

7.7.6.Тогооч нь төлөвлөгөөт цэс болон захиалгын дагуу хоол үйлдвэрлэж, үйлдвэрлэсэн хоолны амт, чанар, өнгө үзэмжийг шалгаж худалдаа, үйлчилгээнд шилжүүлнэ.

7.7.7.Тогооч нь хоол, ундааг таваглаж олгохдоо орц, норм, халууны хэмийг баримтлан олгоно.

7.7.8.Хоолыг зориулалтын хоол халуун байлгагчид 2-3 цагаас илүүгүй хугацаанд хадгалахаар тооцож шөлтэй хоолыг +750С-аас доошгүй, хоёрдугаар хоол, хачир, сүмсийг +650С-аас доошгүй хэмд олгож, хүйтэн хоол, зуушийг хөргөгчид байлгаж +7+140С хэмтэй олгоно.

7.7.9.Хүнсний түүхий эд, бүтээгдэхүүнийг хадгалалтын нөхцлийн дагуу, эмх цэгцтэй хадгалж, гэмтэж муудах, бохирдохоос сэргийлэн хадгалалтын хугацаанд хэрэглэнэ.

7.7.10.Ажил дууссаны дараа ажлын байр,тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг зориулалтын ариутгалын бодисоор цэвэрлэж ариутган дараа өдрийн буюу ээлжийн ажилд бэлэн болгоно.

7.8.Танхимын зохион байгуулагч, зөөгч туслах ажилтны үүрэг:

7.8.1.Үйлчилгээний танхимыг ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлагад нийцүүлэн тохижуулж, тавилгыг эмх цэгцтэй байрлуулж, үйлчилгээг тухайн хоолны газрын төрөл, зэрэглэлд нийцүүлэн явуулах

7.8.2.Зөөгч нь хэрэглэгчид түргэн шуурхай үйлчилж, тэдэнтэй эелдэг, боловсон харилцах үүрэгтэй бөгөөд тэдэнд таагүй сэтгэгдэл төрүүлэх аливаа үйлдэл үзүүлэхгүй байх.

7.8.3.Хэрэглэгчтэй хийх хоолны тооцоог төлбөрийн хуудсанд үнэн зөв бичиж нэг хувийг хэрэглэгчид өгнө.

7.8.4.Зөөгч цэсэнд бичигдсэн хоол, бүтээгдэхүүний талаар зохих мэдлэгтэй байж хэрэглэгчийг хоол сонгож захиалахад нь туслах, хоолны орц, технологи ажиллагааны талаар тайлбарлах чадвартай байна.

7.8.5.Зөөгч, үйлчилгээнд хэрэглэсэн аяга, таваг бусад хэрэгслийг угаалгын өрөөнд хүргэнэ. 

7.8.6.Хоолны газрын сав угаагч нь хэрэглэсэн сав, багаж, хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, ажлын байрны цэвэрлэгээ, ариутгалын журмыг баримтлан угааж, ариутган дараагийн үйлчилгээнд бэлэн байлгана.

7.8.7. Танхимын зохион байгуулагч нь хэрэглэгчээс гарсан санал,гомдол, хүсэлтийг тухай бүр барагдуулж байх.

Найм.Ариутгал, цэвэрлэгээ

8.1.Хоолны газрын шал, хана, хаалгыг өдөр бүр цэвэрлэж ариутгах ба их цэвэрлэгээг 7 хоног тутам хийнэ.

8.2.Цэвэрлэгээний багаж хэрэгслийг тусгай байранд хадгалж, тэдгээрийг цэвэрлэгээ хийж дууссаны дараа халуун усаар угааж, ариутгалын бодисоор халдваргүйжүүлнэ.

8.3.Хоолны газрын бие засах газар, бохир усны цооног, хогийн савыг 5-10 хувийн хлорийн шохойн уусмал болон ариутгалын бодисоор халдваргүйжүүлнэ.

8.4.Бохир усны нүх, бие засах газар, хогийн цэгийн орчныг цементлэн хог хаягдлыг таглаатай саванд цуглуулж хог дүүрэх бүрд ачуулж зайлуулах ба савыг өдөр бүр халдваргүйжүүлэгч уусмалаар угааж цэвэрлэнэ.

8.5.Хоол үйлдвэрлэлд хэрэглэсэн багаж хэрэгсэл, сав, суулгыг 1%-ийн сод, эсвэл гичийн +50 0С-ийн хэмтэй халуун усаар зориулалтын угаалгын бодисоор сойздож угаана. Угаалгын бодисын үлдэгдлийг 80-90 0С-ийн хэмтэй халуун усаар сайтар зайлж зориулалтын тавиур дээр хатаана.

8.6.Хортон шавьж, мэрэгчийн устгал, халдваргүйтгэлийг улирал тутамд мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэнэ.

Ес.Хориглох зүйл

9.1.Хоол, хүнсний түүхий эд, бараа бүтээгдэхүүнийг химийн болон хортой бодисын хамт тээвэрлэхийг хориглоно.

9.2.Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд оролцож буй ажилтан нь хоол хүнсийг бохирдуулах аливаа үйлдэл хийхийг хориглоно.

9.3.Хоол үйлдвэрлэлд ашиглаж буй түүхий эд бүтээгдэхүүнийг зориулалтын тоног төхөөрөмж, агуулахаас бусад газарт ил задгай тавьж, хадгалахыг хориглоно.

9.4.Хоол шарж хайрахад хэрэглэсэн тосыг дараа өдрийн хоол үйлдвэрлэлд дахин хэрэглэхийг хориглоно.

9.5.Хоолны газрын ажилтан нь арьсны идээт үрэвсэлтэй, харшил, гар хурууны шалбархайтай, халдварт өвчтэй болон гэр бүлийн хүмүүсээс нь халдварт өвчнөөр өвчилсөн тохиолдолд халдварын эсрэг арга хэмжээ авч эрүүлжсэн тухай эмнэлгийн магадлагаа гартал уг ажилтныг ажиллуулахыг түр хориглоно.

9.6.Хоолны газрын манаач, цэвэрлэгч, слесарь зэрэг туслах ажилтныг хоол бэлтгэлийн үйл ажиллагаанд оролцуулахыг хориглоно.

9.7.Хоолны газарт хэрэглэгдэх цэвэрлэгээ, ариутгалын химийн бодис, урвалжийг хүнсний агуулахад хадгалахыг хориглоно.

9.8.Хадгалалтын хугацаа дууссан бүтээгдэхүүнийг хэрэглэхийг хориглоно.

Арав.Хариуцлага

10.1.Энэхүү журмыг дагаж мөрдөх үүрэг, хүлээх хариуцлагыг тухайн хоолны газрын удирдлага хариуцна.

10.2.Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний чиглэлээр ажил үйлчилгээ эрхлэгч иргэн, байгууллага, аж ахуйн нэгж нь хоолны газрын байр, орчны тохижилт, бэлтгэн борлуулж буй бүтээгдэхүүний чанар аюулгүй байдлыг бүрэн хариуцна.

10.3.Зөрчил гаргасан гэм буруутай этгээдэд холбогдох бусад хууль тогтоомжийн дагуу хариуцлага тооцно.