ОЗОНЫ ҮЕ ДАВХАРГЫГ ХАМГААЛАХ

ТУХАЙ КОНВЕНЦ

 

УДИРТГАЛ

 

Энэхүү Конвенцийн Талууд

 

Озоны үе давхаргын өөрчлөлт нь хүний эрүүл мэнд, болон байгаль орчинд хөнөөлт нөлөө үзүүлэх боломжтойг УХАМСАРЛАН,

 

НҮБ-ын байгаль орчны асуудлаархи Бага хурлын Тунхаглалын холбогдох заалтууд, тухайлбал ”Улс гүрнүүд нь НҮБ-ын Дүрэм болон олон улсын эрх зүйн зарчмын дагуу өөрийн байгаль орчны салбарын бодлоготойгоо уялдуулан, газар нутгийнхаа нөөцийг ашиглах халдашгүй дархан эрхтэй бөгөөд тэрхүү үйл ажиллагаа нь тухайн улсын эрх мэдлээс гаднах бусад улс гүрэн, нутаг дэвсгэрийн байгаль орчинд хор хохирол учруулахгүй байхаар эрх мэдэл, хяналтаа хангах хариуцлага хүлээнэ“ гэсэн 21 дүгээр зарчимыг ИШЛЭН,

 

хөгжиж байгаа орнуудын онцгой хэрэгцээ, нөхцөл байдалыг ХАРГАЛЗАН,

 

үндэсний болоод олон улсын байгууллагуудаас явуулж байгаа судалгаа шинжилгээний ажил, тухайлбал НҮБ-ын байгаль орчны хөтөлбөрийн озоны үе давхаргын талаархи Даян дэлхийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг АНХААРАН,

 

озоны үе давхаргыг хамгаалах талаар үндэсний болон олон улсын хүрээнд урьд өмнө хийсэн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг МӨН АНХААРЧ,

 

хүний үйл ажиллагааны улмаас озоны үе давхрага өөрчлөгдөхөөс хамгаалах арга хэмжээ нь олон улсын хамтын ажиллагаа, олон улсын түвшинд зохицуулсан үйл ажиллагааг шаардаж байгаа, мөн шинжлэх ухаан, техникийн зохих үндэслэлд тулгуурласан байх ёстойг УХАМСАРЛАН,

 

озоны үе давхарга, түүний төлөв байдлын өөрчлөлтийн болзошгүй сөрөг үр дагаврын тухай шинжилгээ судалгааны ажлыг гүнзгийрүүлэх, шинжлэх ухааны шинэ, нэмэлт мэдээлэл гарган авах зорилгоор байнгын ажиглалт хийх шаардлагатай байгааг МӨН УХАМСАРЛАН,

 

хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд озоны үе давхаргын өөрчлөлтөөс үүдэн гарах сөрөг нөлөөллөөс хамгаалах шийдвэр төгс байгаагаа ИЛЭРХИЙЛЖ,

 

Дараахь зүйлийг Хэлэлцэн тохиролцов. Үүнд:

 

НЭГДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Тодорхойлолт

 

Энэхүү Конвенциийн зорилгоор дараахь нэр томъёог хэрэглэв. Үүнд:

 

1.”Озоны үе давхарга” гэж дэлхийн гадаргаас дээш орших хий мандлын озоны давхаргыг хэлнэ.

 

2.”Сөрөг нөлөөлөл” гэдэгт хүний эрүүл мэнд, байгалийн болоод зохицуулалттай экосистемийн бүрэлдэхүүн, түүний нөхөн сэргээгдэх чадвар, бүтээгдэхүүнт чанар болон хүний эдэлж хэрэглэж байгаа эд зүйлд ихээхэн хортой үр дагавар учруулж байгаа тийм уур амьсгалын өөрчлөлтийг оролцуулан амьтай болон амьгүй байгальд гаргахыг ойлгоно.

 

3.”Орлуулах технологи буюу тоног төхөөрөмж” гэж озоны үе давхаргад сөрөг нөлөө үзүүлдэг юм уу тийм боломжтой бодисын ялгаруулалтыг багасгах, эсхүл бүрмөсөн зогсооход ашиглагдах технологи болон тоног төхөөрөмжийг хэлнэ.

 

4.“Орлуулах бодис“ гэж озоны үе давхрагад үзүүлэх сөрөг нөлөөг бууруулах, бүрмөсөн зогсоох, эсхүл урьдчилан сэргийлэх бодисыг хэлнэ.

 

5.“Талууд” гэж энэхүү эх бичвэрт өөрөөр заагаагүй бол энэхүү Конвенцид оролцогч Талууд гэж ойлгоно.

 

6.“Бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага” гэж тухайн бүс нутгийн бүрэн эрхт улс орнуудын байгуулсан, энэхүү Конвенцид болон түүний Протоколуудаар зохицуулагдах асуудлыг шийдвэрлэх эрх бүхий, дотоод дэг журмын дагуу холбогдох баримт бичигт гарын үсгээ зурах, соёрхон батлах, хүлээн зөвшөөрөх, батлах эсхүл түүнд нэгдэн орох зохих эрхээр хангагдсан байгууллагыг ойлгоно.

 

7.“Протоколууд” гэж энэ Конвенцийн протоколуудыг хэлэв.

 

ХОЁРДУГААР ЗҮЙЛ

 

Ерөнхий үүрэг

 

1.Талууд нь энэхүү Конвенцийн холбогдох Протоколын заалтын дагуу озоны үе давхрагын төлөв байдлыг өөрчлөх юмуу өөрчлөхүйц үйл ажиллагааны улмаас буй болсон эсхүл буй болж болзошгүй сөрөг үр дагвараас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчиныг хамгаалах талаар зохих арга хэмжээ авна.

 

2.Энэ зорилгоор Талууд өөрийн мэдэлд байгаа арга хэрэгсэл боломжиндоо тулгуурлан:

 

a)озоны үе давхаргын төлөв байдлын өөрчлөлтийн хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөлөл болон хүний үйл ажиллагаа озоны үе давхаргад нөлөөлөх байдлыг үнэлэх, тэдгээрийг улам гүнзгий танин мэдэх зорилгоор байнгын ажиглалт, судалгаа хийх, мэдээлэл солилцох, зэргээр хамтран ажиллана:

 

b)озоны үе давхаргын төлөв байдлыг өөрчилж байгаа эсхүл өөрчлөх боломж бүрдүүлж байгаа хүний үйл ажиллагааны сөрөг нөлөөлөл гарч байгаа эсхүл гарч болохоор байгаа, тэр нь эрх зүйн, хяналтын хүрээнд хамаарах бол уг үйл ажиллагааг хяналтандаа авах, хязгаарлах, бууруулах эсхүл урьдчилан сэргийлэхэд шаардагдах эрх зүйн хийгээд удирдлага зохион байгуулалтын арга хэмжээ авах, зохих арга хэмжээний хөтөлбөрийн дагуу уялдуулан зохицуулсан хамтын ажиллагааг явуулна;

 

c)энэхүү Конвенцийг хэрэгжүүлэхийн тулд холбогдох бусад Протокол, хавсралтуудыг батлан гаргах зорилгоор харилцан зохицсон арга хэмжээ, дэг журам, стандартуудыг боловсруулахад хамтран ажиллана;

 

d)энэхүү Конвенц болон Протоколуудыг үр ашигтай хэрэгжүүлэх зорилгоор оролцогч нь болж байгаа олон улсын эрх бүхий байгууллагауудтай хамтран ажиллана.

 

3.Энэхүү Конвенцийн заалтууд нь олон улсын эрх зүйн дагуу энэ зүйлийн 1 ба 2 дугаар заалтанд дурдсан арга хэмжээнд нэмэлт болгон улс орныхоо дотор холбогдох арга хэмжээ авахад нь Талуудын бүрэн эрхийг огт хөндөхгүй; мөн Талууд улс орныхоо дотор урьд өмнө авч явуулсан нэмэлт арга хэмжээ нь энэхүү Конвенцийн дагуу тэдний хүлээх үүрэгтэй зохицож байвал урьд өмнө нь тэр авсан арга хэмжээг бас хөндөхгүй.

 

4.Энэ зүйлийг хэрэглэх нь шинжлэх ухаан техникийн холбогдох үндэслэлд түшиглэнэ.

 

ГУРАВДУГААР ЗҮЙЛ

 

Шинжилгээ судалгаа ба байнгын ажиглалт

 

1.Талууд нь дараахь асуудлаар зохих журмын дагуу судалгаа шинжилгээ явуулах болон шинжлэх ухааны үнэлгээ өгөх ажлыг зохион байгуулах ба өөр хоорондоо шууд буюу олон улсын эрх бүхий байгууллагуудаар дамжуулан хамтран ажиллана. Үүнд:

 

a)озоны үе давхаргад нөлөөлж болох физик, химийн явцууд

 

b)озоны үе давхаргын төлөв байдлын өөрчлөлтийн нөлөөний, ялангуяа амьд организмд нөлөөлөх нарны хэт ягаан туяа /ХЯ-Б/-ны хүний эрүүл мэндийн болон биологийн бусад үр дагавар;

 

c)озоны үе давхаргын төлөв байдлын өөрчлөлтийн уур амьсгалд үзүүлэх нөлөө;

 

d)озоны үе давхаргын төлөв байдлын ямар ч өөрчлөлт түүнээс үүдэн гарах нарны хэт ягаан туяа /ХЯ-Б/-ны эрчмийн өөрчлөлтийн хүний эдэлж хэрэглэдэг байгалийн болоод хиймэл материалд үзүүлэх нөлөө;

 

e)озоны үе давхаргад нөлөөлж болох бодис, ажлын практик, үйл ажиллагааны хэлбэр, явцын нөлөө, тэдгээрийн нийлбэр үйлчилгээ;

 

f)орлуулах бодис, технологи;

 

g)нийгэм-эдийн засгийн холбогдох асуудлууд болон I ба II хавсаралтад тодорхой авч үзсэн бусад асуудал багтана.

 

2.Талууд өөрөө болон олон улсын эрх бүхий байгууллагуудаар дамжуулан үндэсний хууль тогтоомж, мөн үндэсний болон олон улсын түвшинд хэрэгжүүлж байгаа энэ төрлийн үйл ажиллагааг бүрэн тооцох үндсэн дээр озоны үе давхрага түүнчлэн I хавсралтанд дурдсан холбогдох бусад үзүүлэлтийн төлөв байдалд байнгын ажиглалт хийх, хамтарсан буюу харилцан бие биенээ нөхсөн хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх үүрэг хүлээнэ.

 

3.Талууд нь өөрсдөө буюу олон улсын эрх бүхий байгууллагаар дамжуулан судалгааны болон ажиглалтын өгөгдлөө олон улсын холбогдох өгөгдлийн төвүүдээр дамжуулан цуглуулах, шалгах, хугацаанд нь байнга дамжуулах явдалыг хангах үүрэгтэй.

 

ДӨРӨВДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Эрх зүйн, шинжлэх ухаан, техникийн

салбар дахь хамтын ажиллагаа

 

1.Талууд нь II хавсралтанд нарийвчлан дурдсан заалтуудын дагуу энэхүү Конвенцид холбогдох шинжлэх ухаан-техник, нийгэм-эдийн засаг, худалдааны болон эрх зүйн мэдээллийг солилцох таатай нөхцөл бүрдүүлэх, дэмжлэг үзүүлэх ёстой. Дурдсан мэдээллийг Талууд харилцан тохиролцсон байгуулагад өгч байна. Хэрэв мэдээлэл өгч байгаа Тал өөрийн мэдээллийг нууц гэж үзсэн бол түүнийг хүлээн авсан аль ч байгууллага нь бүх Талуудад уг мэдээллийг хүргэх хүртэлээ түүний нууц байдалыг хадгалж түүнийг ерөнхий байдлаар нэгтгэж байна.

 

2.Талууд өөр хоорондоо шууд болон олон улсын эрх бүхий байгууллагаар дамжуулан хөгжлийн асуудал, технологи болон эрдэм мэдлэг дамжуулахдаа өөр өөрийн үндэсний хууль тогтоомж, хэм хэмжээ, практикийн дагуу, гэхдээ хөгжиж буй орнуудын хэрэгцээ шаардлагад дэмжлэг үзүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллана. Ийм хамтын ажиллагааг тухайлбал дараахь арга замаар хэрэгжүүлнэ. Үүнд:

 

a) бусад Талууд оруулах технологи олж авах явдлыг хөнгөвчлөх;

 

b)тэдэнд оруулах технологийн тоног төхөөрөмжийн тухай мэдээлэл, холбогдох заавар, гарын авлага өгөх;

 

c)судалгаа шинжилгээ явуулах болон байнгын ажиглалт хийхэд шаардлагаттай тоног төхөөрөмж, аппарат хэрэгсэл нийлүүлэх;

 

d)шинжлэх ухаан-технологийн шаардлагатай боловсон хүчин бэлтгэх зэрэг болно.

 

ТАВДУГААР ЗҮЙЛ

 

Мэдээлэл дамжуулах

 

Талууд нь 6 дугаар зүйлийн дагуу байгуулагдсан Талуудын Бага хурал Нарийн бичгийн дарга нарын газраар дамжуулан энэхүү Конвенц болон өөрсдийн оролцсон Протоколуудыг хэрэгжүүлэх талаар авч буй арга хэмжээнийхээ тухай мэдээллийг Талуудын зөвлөлгөөний зохих баримт бичгээр тохиролцсон тодорхой хэлбэрийн дагуу тогтсон хугацаанд тогтмол мэдээлж байна.

 

ЗУРГАДУГААР ЗҮЙЛ

 

Талуудын Бага хурал

 

1.Талуудын Бага хурал үүгээр зохион байгуулагдана. Талуудын Бага хурлын анхны зөвлөлгөөнийг энэхүү Конвенцийг хүчин төгөлдөр болсоноос хойш 1 жилээс илүүгүй хугацаанд багтаан 7 дугаар зүйлийн дагуу түр хугацаагаар томилогдсон Нарийн бичгийн дарга нарын газраас зарлан хуралдуулна. Цаашид Талуудын Бага хурлын ээлжит зөвлөлгөөнөөр тогтоосон хугацаанд тогтмол зарлан хуралдуулж байна.

2.Талуудын Бага хурлын ээлжит бус зөвлөлгөөнийг Бага хурлаас товлосон юмуу, аль нэг Тал энэ тухай бичгээр хүсэлт гаргаж Нарийн бичгийн дарга нарын газраас энэ хүсэлтийг нь Талуудад уламжилснаас хойш 6 сарын дотор Талуудийн гуравны нэгээс доошгүй нь дэмжсэн тохиолдолд зарлан хуралдуулна.

 

3.Талуудын Бага хурал нь өөрийн болоод бүрэн эрхийнхээ хүрээнд байгуулсан туслах байгууллагуудынхаа үйл ажиллагааны журам, санхүүгийн дүрэм, мөн Нарийн бичгийн дарга нарын газрын үйл ажиллагааг зохицуулах, санхүүгийн асуудал зэргийг санал нэг байх зарчим дээр тулгуурлан шийдвэрлэнэ.

 

4.Талуудын Бага хурал энэхүү Конвенцийн хэрэгжилтийг байнга хянаж байхын хамт:

 

(a) 5 дугаар зүйлийн дагуу мэдээлэл дамжуулах хэлбэр, тогтмол дамжуулах хугацаа, тогтоохын хамт уг мэдээллийн агуулга, мөн туслах байгууллагуудын илтгэлийг авч үзэх,

 

(b)озоны үе давхаргын төлөв байдал, түүний болзошгүй өөрчлөлт, мөн энэ өөрчлөлтийн болзошгүй үр дагаврын тухай шинжлэх ухааны мэдээллийн тоймыг гаргах,

 

(c)озоны үе давхаргын өөрчлөлтийн шалтгаан болж байгаа буюу ийм шалтгаан болж болзошгүй бодисуудын ялгаралтыг хамгийн бага болгоход чиглэсэн бодлого, стратеги, арга хэмжээг зохицуулахад 2 дугаар зүйлийн дагуу дэмжлэг үзүүлэх, мөн энэхүү Конвенцид холбогдох аливаа арга хэмжээний талаар зөвлөмж гаргах,

 

(d)3 ба 4 дүгээр зүйлд нийцүүлэн судлах хөтөлбөр, байнгын ажиглалт, шинжлэх ухаан-техникийн хамтын ажиллагаа, мэдээлэл солилцоо, технологи болон эрдэм мэдлэг дамжуулах талаар шийдвэр гаргах,

 

(e)9 ба 10 дугаар зүйлийн дагуу шаардлагатай гэж үзвэл энэхүү Конвенц эсвэл түүний хавсралтуудыг эргэн авч үзэх, засвар оруулах,

 

(f) аливаа Протокол түүнчлэн аливаа хавсралтанд оруулах засварыг авч хэлэлцэх, зохих шийдвэр гарсан тохиолдолд тэдгээрийг батлахыг Талуудад зөвлөмж болгох,

 

(g) шаардлагатай гэж үзвэл 10 дугаар зүйлийн дагуу энэхүү Конвенцид нэмэлт хавсралт оруулахаар хэлэлцэх, батлах,

 

(h) шаардлагатай бол 8 дугаар зүйлийн дагуу Протокол дэвшүүлэн авч хэлэлцэх, батлах,

 

(i)энэхүү Конвенцийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай гэж үзсэн туслах байгууллагуудыг зохион байгуулах,

 

(j)шинжлэх ухааны судалгаа, байнгын ажиглалт болон Конвенцийн зорилттой холбогдсон бусад үйл ажиллагаандаа олон улсын эрх бүхий байгууллага, шинжлэх ухааны хороод, тухайлбал Дэлхийн цаг уурын байгууллага, Дэлхийн эрүүлийг хамгаалах байгууллага мөн озоны үе давхаргын асуудлаархи Зохицуулах хорооны туслалцааг шаардлагатай үедээ авах ба тэдгээр байгууллага, хороодоос авсан мэдээллийг зохих ёсоор ашиглах,

 

(k)энэ Конвенцийн зорилтыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай аливаа нэмэлт арга хэмжээг авч хэлэлцэх, шийдвэрлэх зэрэг ажлыг гүйцэтгэнэ.

 

5.НҮБ, түүний төрөлжсөн байгууллагууд, олон улсын атомын эрчим хүчний агентлаг, мөн энэ Конвенцид Тал болж ороогүй аль ч улс Талуудын Бага хурлын зөвлөлгөөнд ажиглагчаар оролцож болно. Озоны үе давхаргыг хамгаалах салбарт хамаарал бүхий үндэсний хийгээд олон улсын, засгийн газрын хийгээд засгийн газрын бус аливаа байгууллага, албад Талуудын Бага хурлын зөвлөлгөөнд ажиглагчаар оролцохоо Нарийн бичгийн дарга нарын газарт мэдэгдсэн бол Талуудын зөвлөлгөөнд оролцогчдын гуравны нэгээс илүүгүй нь эс татгалзвал уг зөвлөлгөөнд оролцуулж болно. Ажиглагчийг байлцуулах зөвлөлгөөнд оролцуулах асуудлыг Талуудын Бага хурлаас баталсан дэгээр зохицуулна.

 

ДОЛДУГААР ЗҮЙЛ

 

Нарийн бичгийн дарга нарын газар

 

1.Нарийн бичгийн дарга нарын газар дараахь үүрэг хүлээнэ. Үүнд:

 

(a)6, 8, 9 ба 10 дугаар зүйлүүдэд заасны дагуу зөвлөлгөөн зохион байгуулах, түүнд үйлчлэх

 

(b)4 ба 5 дугаар зүйлийн дагуу хүлээн авсан мэдээлэл болон 6 дугаар зүйлийн дагуу зохион байгуулагдсан туслах байгууллагуудын зөвлөлгөөнөөс гарсан мэдээлэл зэрэгт үндэслэн илтгэл бэлтгэх, түүний тараах

 

(c)аливаа Протоколоор түүнд даалгасан үүргийг гүйцэтгэх

 

(d)энэхүү Конвенцийн дагуу өөрийн хариуцсан үүрэгтэй холбогдсон үйл ажиллагааныхаа тухай илтгэл бэлтгэх, түүнийг Талуудын Бага хуралд оруулах

(e)хариуцсан үүргээ бүрэн дүүрэн биелүүлэх шаардлагын үүднээс олон улсын холбогдох байгууллагатай үйл ажиллагаагаа зохицуулах, үүний дотор удирдлага зохион байгуулалтын болон хамтын ажиллагааны гэрээ хэлэлцээр байгуулах

 

(f)Талуудын Бага хурлаас үүрэг болгон өгч болох бусад арга хэмжээг хэрэгжүүлэх

 

2. 6 дугаар зүйлийн дагуу зарлан хуралдуулах Талуудын Бага хурлын анхдугаар зөвлөлгөөнийг дуустал Нарийн бичгийн дарга нарийн газрын үүргийг НҮБ-ын Байгаль орчны хөтөлбөр гүйцэтгэнэ. Талуудын Бага хурал өөрийн ээлжит анхдугаар зөвлөлгөөнөөр энэхүү Конвенцийн дагуу Нарийн бичгийн дарга нарийн газрын үүргийг гүйцэтгэхэд бэлэн байгаагаа илэрхийлсэн олон улсын эрх бүхий байгууллагын дундаас Нарийн бичгийн дарга нарийн газрыг зохион байгуулна.

 

НАЙМДУГААР ЗҮЙЛ

 

Протокол хүлээн зөвшөөрөх

 

1.Талууды Бага хурлын зөвлөлгөөнөөр 2 дугаар зүйлд нийцүүлэн Протоколууд хүлээн зөвшөөрч болно.

2.Хэлэлцэхээр төлөвлөж байгаа Протоколын эхийг Нарийн бичгийн дарга нарийн газар зөвлөлгөөн эхлэхээс наад зах нь 6 сараас доошгүй хугацааны өмнө Талуудад хүргүүлсэн байна.

ЕСДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Конвенц эсхүл Протоколд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах

 

1.Энэхүү Конвенц болон аливаа Протоколд аль ч Тал нэмэлт, өөрчлөлт оруулах санал гаргаж болно. Оруулах нэмэлт, өөрчлөлт нь зохих үндэслэлтэй, тухалбал шинжлэх ухаан-техникийн үндэслэлийг зохих ёсоор харгалзсан байвал зохино.

 

2.Энэхүү Конвенцид оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг Талуудын Бага хурлын зөвлөлгөөнөөр хэлэлцэн батлана. Аливаа Протоколын засварыг тэрхүү Протоколд оролцогч Талуудын зөвлөлгөөнөөр хэлэлцэн батлана. Энэхүү Конвенц болон холбогдох аливаа Протоколд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн эхийг тухайн Пртоколд нь өөрөөр заагаагүй бол Нарийн бичгийн дарга нарийн газраас энэхүү нэмэлт, өөрчлөлтийг авч хэлэлцэх зөвлөлгөөн болохоос 6 сараас доошгүй хугацааны өмнө Талуудад мэдэгдэнэ. Тэрчлэн санал болгосон нэмэлт, өөрчлөлтийн эхийг Нарийн бичгийн дарга нарийн газраас Конвенцид гарын үсэг зурсан орнуудад мэдээлэл болгон илгээнэ.

 

3.Энэхүү Конвенцид оруулж байгаа аливаа нэмэлт, өөрчлөлтийг санал нэгдмэл байх зарчимаар батлахын тулд Талууд бүхий л хүчин чармайлт тавих ба нэгдсэн саналд хүрэх бүх боломжоо шавхан дуустал тохиролцоонд хүрч чадахгүй бол сүүлчийн арга болгож зөвлөлгөөнд байлцсан, санал хураалтанд оролцсон Конвенцийн Талуудын дөрөвний гуравын саналаар нэмэлт, өөрчлөлтийг батлах эх хадгаламжлагч болоод бүх Талуудад батламжлах, батлах эсхүл хулээн зөвшөөрөхөд нь зориулан хүргүүлнэ.

4. 3 дугаар заалтанд дурдсан зарчимыг аливаа Протоколд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахад мөрдөх боловч зөвлөлгөөнд байлцсан ба санал хураалтанд оролцогч Талуудын гуравны хоёрын саналаар батлагддаг зарим Протоколын хувьд мөрдөхгүй.

 

5.Засварыг соёрхон баталсан, баталсан эсхүл хүлээн зөвшөөрсөнтухай эх баримт бичгийг эх хадгалагчид хүргүүлнэ. 3 ба 4 дүгээр заатын дагуу оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт нь энэхүү Конвенцийн Талуудын дөрөвний гурваас доошгүй нь эсхүл тухайн Протоколд өөрөөр заагаагүй бол Протоколын Талуудын гурваны хоёроос доошгүй нь уг нэмэлт, өөрчлөлтийг соёрхон баталсан, баталсан эсхүл хүлээн зөвшөөрсөн тухай мэдэгдэлийг эх хадгалагч хүлээн авснаас хойш 90 дэх хоног дээр тэдгээр Талуудын хувьд хүчин төгөлдөр болно. Бусад Талуудын хувьд цаашид тухайн Тал нэмэлт, өөрчлөлтийг соёрхон баталсан, баталсан эсхүл хүлээн зөвшөөрсөн тухай баримт бичгээхүргүүлснээс хойш 90 дэх хоног дээр уг нэмэлт, өөрчлөлт хүчин төгөлдөр болно.

 

6.Энэ зүйлийн дотор”байгаа байлцсан, санал хураалтанд оролцсон Талууд“ гэдэгт санал хураалтанд оролцсон болон ” эерэг”, ”сөрөг” санал өгсөн Талуудыг ойлгоно.

 

АРАВДУГААР ЗҮЙЛ

 

Хавсралтыг батлах, түүнд засвар оруулах нь

 

1.Энэхүү Конвенц болон аливаа Протоколын хавсралт нь энэ Конвенц болон тухайн Протоколынхоо салшгүй хэсэг бөгөөд хэрэв өөрөөр заагаагүй бол энэ Конвенц болоод Протоколоос иш татах нь тэдгээрийн хавсралтаас иш татсантай адил байна. Ийм хавсралт нь шинжлэх ухаан -техникийн болоод удирдлага зохион байгуулалтын асуудлаар хязгаарлагдана.

2.Хэрэв ямар нэгэн Протоколд өөр байдлаар урьдчилан заагаагүй бол энэхүү Конвенцийн нэмэлт хавсралтад эсхүл Протоколын хавсралтыг дэвшүүлэх, батлах, хүчин төгөлдөр болгоход дараахь журмыг мөрдөнө:

 

а)энэхүү Конвенцийн хавсралтыг 9 дүгээр зүйлийн 2, 3 дугаар заалтын дагуу, аливаа хавсралтыг 9 дүгээр зүйлийн 2, 4 дүгээр заалтын дагуу дэвшүүлэх эсхүл батлана.

 

b)энэхүү Конвенцийн нэмэлт хавсралт болон аливаа Протоколын хавсралтыг хүлээн авах боломжгүй гэж үзэж байгаа аль нэг Тал тэдгээрийг баталсан тухай эх хадгалагчид мэдээ илгээснээс хойш 6 сарын дотор эх хадгалагчид энэ тухайгаа бичгээр мэдэгдэнэ. Эх хадгалагч нь хүлээн авсан ийм мэдэгдлийнхээ тухай бүх Талуудад нэн даруй мэдэгдэнэ. Тал нь хүссэн цагтаа өмнө илгээсэн татгалзсан мэдэгдлээ өөрчилж хүлээн авсан тухай мэдэгдэл өгч болох бөгөөд энэ үеэс эхлэн тухайн Талын хувьд хавсралт хүчин төгөлдөр болно.

 

c)эх хадгалагчаас мэдээлэл тарааснаас хойш 6 сар өнгөрмөгц энэхүү Конвенц болон аливаа Протоколд хамаарах хавсралтын талаар дээрх (b) хэсэгт заасны дагуу мэдээлэл ирүүлээгүй бүх Талуудын хавсралт хүчин төгөлдөр болно.

 

3.Энэхүү Конвенц болоод аливаа Протоколын хавсралтанд оруулах засварын талаар санал дэвшүүлэх, батлах, хүчин төгөлдөр болох журам нь Конвенц эсхүл Протоколын хавсралтыг санал дэвшүүлэх, батлах, хүчин төгөлдөр болгох талаар тогтоосон журамтай ижлээр зохицуулагдана. Хавсралт болоод түүний нэмэлт, өөрчлөлт нь зохих үндэслэлтэй тухайлбал шинжлэх ухаан – техникийн бодролыг зохих ёсоор харгалзан тооцсон байна.

 

4.Хэрэв нэмэлт хавсралт буюу хавсралтанд оруулж байгаа нэмэлт, өөрчлөлт нь энэхүү Конвенц хийгээд Протоколд холбогдох өөрчлөлт оруулж байгаа бол энэ нэмэлт хавсралт эсхүл түүнд засвар оруулж байгаа хавсралтыг энэхүү Конвенц болоод холбогдох Протоколд оруулсан засвар хүчин төгөлдөр болсны дараа л мөрдөнө.

 

АРВАН НЭГДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Маргаан шийдвэрлэх

 

1.Энэхүү Конвенцийг хэрхэн ойлгох эсхүл хэрэгжүүлэхтэй холбогдон Талуудын хооронд маргаан гарвал сонирхогч Талууд хэлэлцээний замаар зохицуулахыг эрмэлзэнэ.

 

2.Хэрэв сонирхогч Талууд хэлэлцээгээр зохицож чадахгүй бол сайн санааны дэмжлэг үзүүлэх эсхүл эвлэрүүлэх хүсэлт гарган гуравдагч Талд хамтран хандаж болно.

 

3.Энэхүү Конвенцийг соёрхон батах, батлах,, хүлээн зөвшөөрөх эсхүл нэгдэн орох үедээ, эсхүл түүнээс хойш аль ч улс орнууд болон бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагаас энэ зүйлийн 1 ба 2 дугаар заалтын дагуу шийдвэрлэж чадаагүй маргааныхаа талаар дараахь арга замын аль нэг юм уу хослолоор нь шийдвэрлүүлэх зайлшгүй шаардлагатай болохыг хүлээн зөвшөөрч эх хадгалагчид хандан бичгээр мэдэгдэж болно. Үүнд:

 

а)Талуудын Бага хурлын анхдугаар хуралдаанаар тогтоож өгөх ёстой дэгийн дагуу арбитрын шүүхээр оруулах;

b)маргааныг Олон улсын шүүхэд шилжүүлэх; эдгээр болно.

 

4.Хэрэв Талууд дээрх 3 дугаар заалтын аль нэг дэгийн дагуу маргаанаа шийдвэрлээгүй бөгөөд Талууд өөрөө хэлэлцэн тохиролцоогүй бол доорх 5 дугаар заалтын дагуу маргааныг зохицуулахаар шилжүүлнэ.

 

5.Маргалдагч аль нэг Талын хүсэлтээр зөвшилцөх комисс зохион байгуулна. Комисс сонирхогч Тал бүрээс томилсон ижил тооны гишүүн болон даргаас бүрдэх ба аль Талын томилсон гишүүд нь хамтран даргаа сонгоно. Комисс зөвлөмжийн чанартай эцсийн шийдвэр гаргах нь Талууд уг шийдвэрийг нь сайн санааны үүднээс харгалзан үзэх ёстой.

 

6.Хэрэв уг Протоколд заагаагүй бол энэ зүйлийн заалтуудыг аливаа Протоколын хувьд нэгэн адил мөрдөнө.

 

АРВАН ХОЁРДУГААР ЗҮЙЛ

 

Гарын үсэг зурах нь

 

1.Энэхүү Конвенцид 1985 оны 3 дугаар сарын 22-ноос 1985 оны 9 дүгээр сарын 21-ний хооронд Вена хотноо Австрийн Холбооны Улсын Гадаад харилцааны яамны байранд, мөн 1985 оны 9 дүгээр сарын 22-ноос 1986 оны 3 дугаар сарын 21-ний хооронд Нью-Йорк хотноо НҮБ–ын Төв байранд гарын үсэг зурхад нээлттэй.

 

АРВАН ГУРАВДУГААР ЗҮЙЛ

 

Соёрхон батлах, хүлээн зөвшөөрөх эсхүл батлах

 

1.Энэхүү Конвенц болон аливаа Протоколд улс орнууд болон бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагууд соёрхон батлах, хүлээн зөвшөөрөх эсхүл баталж, энэ тухай баримт бичгээ эх хадгалагчид хадгалуулна.

 

2.Дээрх 1 дүгээр заалтанд заасан бүхий л байгууллага Конвенц болоод аливаа Протоколын Тал болно. Гэхдээ түүний гишүүн орнуудын аль нь ч Конвенц болоод зохих Протоколоос урган гарах бүхий л үүргийг хариуцах тийм Тал болохгүй. Тийм байгууллагын нэг эсхүл олон гишүүн –улсууд Конвенц болоод аливаа Протоколын Тал болж байвал тэр байгууллага ч түүний гишүүн – улсууд ч Конвенц хийгээд аливаа Протоколоос урган гарч байгаа өөрийн үүргийг биелүүлэх талаар шийдвэр гаргана. Энэ тохиолдолд байгууллага хийгээд түүний гишүүн – улсууд Конвенц буюу зохих Протоколын дагуу давхар эрх эдлэхгүй.

 

3.Дээрх 1 дүгээр заалтанд дурдсан байгууллага батламжилсан, хүлээн зөвшөөрсөн, сайшаан дэмжсэн тухай баримт бичигтээ Конвенц буюу зохих Протоколоор зохицуулагдах асуудлуудын талаар өөрийн эрх хэмжээний хүрээг заан өгөх ба цаашид өөрийн эрх хэмжээний байдалд зохих өөрчлөлт орох бүр эх хадгалагчид энэ тухайгаа мэдэгдэж байна.

 

АРВАН ДӨРӨВДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Нэгдэн орох нь

 

1.Конвенц буюу холбогдох аливаа Протоколд гарын үсэг зурах хугацаа дуусгавар болсон өдрөөс эхлэн улс орнууд, бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагууд энэхүү Конвенц буюу аливаа Протоколд нэгдэн орох явдал чөлөөтэй бөгөөд нэгдэн орсон тухай баримт бичгээ эх хадгалагчид хүргүүлнэ.

 

2.Дээрэх 1 дүгээр заалтанд дурдсан байгууллага нь нэгдэн орсон тухай баримт бичигтээ Конвенц буюу холбогдох Протоколоор зохицуулагдах асуудлуудын талаар өөрийн эрх хэмжээний хүрээг зааж өгөх ба цаашид өөрийн эрх хэмжээний хүрээнд ноцтой өөрчлөлт гарах бүрт энэ тухайгаа эх хадгалагчид мэдээлж байна.

3. 13 дугаар зүйлийн 2 дугаар заалтууд энэхүү Конвенц эсхүл аливаа Протоколд нэгдэн орсон бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагад нэгэн адил хамаарна.

 

АРВАН ТАВДУГААР ЗҮЙЛ

 

Санал өгөх эрх

 

1.Конвенц буюу аливаа Протоколын Талууд саналын нэг эрхтэ байна.

 

2.Бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага дээрх 1 дүгээрт зааснаас бусад тохиоолдолд өөрийн эрх хэмжээний асуудлаар Конвенц эсхүл зохих Протоколын Талууд болж байгаа гишүүн улсуудынхаа тоотой ижил тооны санал өгөх эрх эдлэнэ. Харин гишүүн улсууд нь өөрийн санал өгөх эрхээ эдлэх тохиолдолд тэр байгууллага өөрийн санал өгөх эрхээ эдлэхгүй эсхүл эсрэгээр байгууллага нь санал өгөх эрхээ эдлэж байхад гишүүн улсууд нь бие даан санал өгөх эрхгүй байна.

 

АРВАН ЗУГАДУГААР ЗҮЙЛ

 

Конвенц түүний Протоколын хоорондын уялдаа

 

1.Улс орон эсхүл бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллага өөрөө Конвенцийн Тал байсан юм уу, болж байгаа үедээ л аль нэг Протоколын Тал болж болно.

 

2.Аливаа нэгэн Протоколтой холбогдох шийдвэрийг зөвхөн уг Протоколд оролцсон Тал л гаргана.

 

АРВАН ДОЛДУГААР ЗҮЙЛ

 

Хүчин төгөлдөр болох нь

 

1.Энэхүү Конвенц түүнийг соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн, баталсан эсхүл нэгдэн орсон тухай 20 дахь баримт бичиг хадгалуулахаар өгсөн өдрөөс хойш ер дэх хоногоос эхлэн хүчин төгөлдөр болно.

 

2.Аливаа Протокол нь хэрэв тухайн Протоколд өөрөөр заагаагүй бол соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн, баталсан эсхүл нэгдэн орсон тухай 11 дэх баримт бичгийг хадгалуулахаар өгснөөс хойш 90 дэх хоногоос эхлэн хүчин төгөлдөр болно.

 

3.Соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн, баталсан эсхүл нэгдэн орсон тухай 20 дахь баримт бичгийг эх хадгалагчид өгснөөс хойш соёрхон батлах, хүлээн зөвшөөрөх, батлах эсхүл нэгдэн орж байгаа Талын хувьд тухайн Тал өөрийн соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн, баталсан эсхүл нэгдэн орсон тухай баримт бичгээ хадгалуулахаар өгсөнөөс хойш 90 дэх хоногоос эхэлж Конвенц хүчин төгөлдөр болно.

 

4.Аливаа Протокол дээрэх 2 дугаар заалтын дагуу хүчин төгөлдөр болсноос хойш соёрхон батлах, хүлээн зөвшөөрөх, батлах эсхүл нэгдэн орж байгаа Талын хувьд уг Протоколд өөрөөр заагаагүй бол энэ Тал өөрийн соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн, баталсан эсхүл нэгдэн орсон тухай баримт бичгээ хадгалуулахаар өгсөнөөс хойш 90 дэх хоногоос эхлээд эсхүл энэ Талын хувьд Конвенц хүчин төгөлдөр болсоноос хойш хэд дэх өдөр нь дээрх 90 дэх хоног тохирч байгаа тэр өдрөөс эхлэн Протокол хүчин төгөлдөр болно.

 

5.Дээрх 1, 2 дугаар заартын хувьд бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагаас хадгалуулахаар өгсөн аливаа баримт бичгийг уг байгууллагын гишүүн орнуудын хадгалуулахаар өгсөн баримт бичгийн нэмэлт гэж үзэхгүй.

 

АРВАН НАЙМДУГААР ЗҮЙЛ

 

Нэмэлт тайлбар

 

 Энэхүү Конвенцид ямар нэг нэмэлт тайбар хийхийг хүлээн зөвшөөрөхгүй.

 

АРВАН ЕСДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Гарах нь

 

1.Тухайн Талын хувьд энэхүү Конвенц хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш 4 жил өнгөрсний дараа хүссэн цагтаа энэ Тал эх хадгалагчид бичгээр мэдэгдээд Конвенциос гарч болно.

 

2.Тухайн Талын хувьд Протокол хүчин төгөлдөр болсноос хойш 4 жил өнгөрсний дараа хэрэв тэр Протоколд өөрөөр заагаагүй бол энэ Тал эх хадгалагчид бичгээр мэдэгдээд Протоколоос гарч болно.

 

3.Эх хадгалагч мэдэгдэл хүлээн авснаас хойш 1 жил өнгөрсний дараа эсхүл гарах тухай өгсөн мэдэгдэл үүнээс илүү хугацаа нь өнгөрмөгц гарах явдал хүчин төгөлдөр болно.

 

4.Энэхүү Конвенциос гарч байгаа аливаа Тал мөн Тал нь болж байгаа аливаа Протоколоосоо аяндаа гарсанд тооцогдоно.

 

ХОРЬДУГААР ЗҮЙЛ

 

Эх хадгалагч

 

1.НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга энэхүү Конвенц болон аливаа Протоколын эх хадгалагчийн үүрэг гүйцэтгэнэ.

 

2.Эх хадгалагч нь Талуудад дараахь мэдээлэл өгч байна. Үүнд:

 

а)энэхүү Конвенц буюу аливаа Протоколд гарын үсэг зурсан, 13,14 дүгээр зүйлийн дагуу Соёрхон баталсан, хүлээн зөвшөөрсөн, баталсан эсхүл нэгдэн орсон тухай баримт бичгээ хадгалуулахаар өгсөн;

 

b)17 дугаар зүйлийн дагуу Конвенц буюу аливаа Протокол хүчин төгөлдөр болсон хугацаа;

 

c)19 дүгээр зүйлийн дагуу гаргасан мэдэгдэл тухай;

 

d)9 дүгээр зүйлийн дагуу Конвенц буюу аливаа Протоколд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан, тэдгээрийг хүлээн авсан, тэр нь төгөлдөр болсон хугацаа;

 

e)10 дугаар зүйлийн дагуу хавсралт болон түүнд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг хүлээн зөвшөөрсөн, баталсантай холбогдох бүх мэдээлэл;

 

f)энэхүү Конвенц буюу аливаа Протоколд тэдгээрийн нэмэлт, өөрчлөлтөөр зохицуулагдах асуудлуудад бүс нутгийн эдийн засгийн хамтын ажиллагааны байгууллагын эрх хэмжээний хүрээний тухай мэдээлэл;

 

g)11 дүгээр зүйлийн 3 дугаар заалтын дагуу хийгдэх мэдэгдлүүдийн тухай; зэрэг болно.

 

ХОРИН НЭГДҮГЭЭР ЗҮЙЛ

 

Адил хүчинтэй эх бичвэр

 

Энэхүү Конвенцийн эх бичвэр НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргад хадгалагдах бөгөөд түүний англи, араб, испани, хятад, орос, франц хэлээрх эх бичвэрүүд нь адил хүчинтэй байна.

 

ДЭЭР ДУРДСАНЫГ НОТОЛЖ зохих бүрэн бүхий доорх нэр дурдсан төлөөлөгчид энэхүү Конвенцид гарын үсэг зурав.

 

Вена хотноо 1985 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр үйлдэв.

 

НЭГДҮГЭЭР ХАВСРАЛТ

 

Шинжилгээ судалгаа, байнгын ажиглалт

 

1.Конвенцийн Талууд шинжлэх ухааныг гол асуудлууд гэдэгт дараахь зүйлийг ойлгож байна. Үүнд:

 

а)газрын гадаргад хүрч амьд организмд нөлөөлдөг нарны хэт ягаан туяа (ХЯ-Б)-ны эрчимийн өөрчлөлтийн шалтгаан болох озоны үе давхаргын өөрчлөлт хийгээд түүний хүний эрүүл мэнд, амьд бие махбодь, эко тогтолцоо, хүний эдэлж хэрэглэдэг эд материалд учруулж болзошгүй үр дагавар;

b)агаар мандлын темпратурын өндрөөсөө өөрчлөгдөх хувиарлалтанд нөлөөлдөг озоны босоо чиглэл дэх тархалтын өөрчлөлт хийгээд түүний цаг агаар, уур амьсгалд учруулж болзошгүй үр дагавар зэрэг болно.

 

2.Конвенцийн Талууд түүний 3 дугаар зүйлийн дагуу дараахь салбарт судалгаа шинжилгээний ажил явуулах, байнгын ажиглалт хийх ба цаашид судалгаа, ажиглалт хийх талаар зөвлөмж боловсруулах талаар хамтран ажиллана Үүнд:

 

а)агаар мандлын физик, химийн судалгаа

(i)онолын иж бүрэн загварчлал, цацрагийн динамик болоод химийн явцуудын харилцан үйлчлэлийг тусгасан загвар боловсруулахад байгалийн болон зохиомол янз бүрийн бодис агаар мандлын озонд нэгэн зэрэг нөлөөлөх байдлыг судлахад хиймэл дагуулын болоод газрын төхөөрөмжийн телеметрийн хэмжилтийн өгөгдлийг тайлан тавихад агаар мандлын болон геофизикийн үзүүлэлтүүдийн хөдлөл зүйг үнэлэх, эдгээр параметрийн өөрчлөгдөх шалтгааныг тодорхойлох аргачлал боловсруулах;

 

(ii)лабораторийн шинжилгээ судалгаа шинэчлэлтийн зурвас, өөрчлөлтийн итгэлцүүрүүд, орчих болон давхраат мандлын химийн хийгээд фотохимийн явцын харилцан үйлчлэлийн механизм, солонгорлын харгалзах мужуудад хээрийн хэмжилтээр гаргасан үр дүнг баталгаажуулсан спектроскопийн өгөгдөл;

 

(iii)хээрийн хэмжилтүүд, байгалийн болоод хүний үйл ажиллагааны гаралтай үндсэн хийн агууламж ба урсгалын судалгаа, агаар мандлын динамикийн судалгаа; in – situ ба зайд хэмжих мэдрүүрүүдийг ашиглан агаар мандлын хилийн дотрох фотохимийн гаралтай объектийн зэрэгцсэн хэмжилт; янз бүрийн багаж төхөөрөмж ашиглан янз бүрийн цэгт хийсэн хэмжилтийн үр дүнгийн олон улсын харьцуулалт түүний дотор хиймэл дагуулын төхөөрөмж ашиглан хийх хэмжилтийг зохицуулах, нэг мөр болгон жигдрүүлэх агаар мандлын үндсэн бага хийнүүд, нарны цацрагийн спектр урсгал, цаг уурын үзүүлэлтүүдийн гурван хэмжээст тархалтын зүй тогтлыг гарган авах;

 

(iv)агаар мандлын бага хийнүүд, нарны цацраг, болон цаг уурын үзүүлэлтүүдийг хэмжих хиймэл дагуулын болоод өөр төрлийн багаж төхөөрөмж боловсруулах; эдгээр болно.

 

b)хүний эрүүл мэнд, шим мандал (биосфер), фото задралын явцад озоны үе давхаргын өөрчлөлтийн нөлөөний судалгаа.

 

(i)нарны үзэгдэх ба хэт ягаан туяаны арьсны өнгөтэй өнгөгүй өмөн үү үүсгэх, дархлалтын тогтолцоонд үйлчлэх явдлын холбоо уялдаа;

 

(ii)билолгийн идэвхтэй нарны хэт ягаан туяа (ХЯ-Б)-ын долгионы уртаас хамааран хөдөө аж ахуйн таримал, ой болоод эх газрын бусад экотогтолцоо, усны экотогтолцоо тэжээлийн нөөц, загас агнуур фитопланктон (хөвдөг ургамал)-ын хүчилтөрөгч ялгаруулах явцыг саатуулах нөлөөний байдал;

 

(iii)биологийн идэвхтэй нарны хэт ягаан туяа (ХЯ-Б)-ны биологийн биет, дүрс эко тогтолцоонд үийлчлэх, түүний дотор туяаны тун, тунгийн эрчим, хариу үйлдэл болоод фото сэргэлт, дасан зохицолт, хамгаалах чадварын хоорондох холбооны механизм;

 

(iv)нөлөөллийн биологийн спектор ба олон янзын урттай туяаны шарлагын спектраль үйлчиллийг судлах замаар янз бүрийн урттай долгионы харилцан үйлчлэлийн боломжийг илрүүлэх;

(v)биологийн идэвхтэй нарны хэт ягаан туяа (ХЯ-Б)-ны шим мандлын тэнцвэрт чухал үүрэг гүйцэтгэдэг биологийн олон янз байдлын мэдрэх чадвар, идэвхжил хийгээд фотосинтез биосинтез зэрэг байгалийн анхдагч явцад үйлчлэх байдал;

 

(vi)биологийн идвэхтэй нарны хэт ягаан туяа (ХЯ-Б)-ны бохирдуулах бодис, хөдөө аж ахуйд хэрэглэгдэх химийн бодис болоод бусад элдэв материалд нөлөөлөх үйлчлэл.

 

c)Уур амьсгалд үзүүлэх нөлөөний судалгаа

 

(i)озон болоод бусад бичил махбодийн цацрагийн горимд үйлчлэх байдал, далай, эх газрын температур, хур тунадас зэрэг уур амьсгалын үзүүлэлт хийгээд орчих болоод давхраат мандлын хооронд солилцооны судалгаа явуулах, байнгын ажиглалт хийх;

 

(ii)уур амьсгалын өөрчлөлтийн хүний үйл ажиллагааны янз бүрийн хэлбэрт үзүүлэх нөлөөний судалгаа.

 

d) байнгын ажиглалтыг дараахь зүйлүүдэд хийнэ. Үүнд:

 

(i)газрын болон хиймэл дагуулын ажиглалтын тогтолцоог хослуулах замаар озоны үе давхрагаын ажиглалтын дэлхий дахины ажиглалтын тогтолцоог бүрэн ажилд оруулах замаар озоны үе давхаргын төлөв байдал /озоны ерөнхий агууламж, түүний босоо тархалтын орон зай, цаг хугацааны өөрчлөлт/;

 

(ii)орчих мандал болон давхраат мандал дахь НОХ, NOX, CIOX хийгээд нүүрс төрөгчит нэгдлүүд зэрэг хийнүүдийн агууламж;

 

(iii)газрын болоод хиймэл дагуулын ажиглалтын системээр газрын гадаргаас завсрын мандал хүртэлх температурын хуваарилалт;

 

(iv)хиймэл дагуулын мэдээг ашиглан газрын гадарга хүртэлх нарны цацрагийн урсгалын долгионы бүрэлдэхүүн хийгээд дэлхийгээс туяарах дулааны цацраг;

 

(v)дэлхийн гадаргад хүрч байгаа нарны цацрагийн урсгалын хэт ягаан туяаны муж дахь долгионы бүрэлдэхүүн хийгээд амьд организмд нөлөөлөх нарны хэт ягаан туяа (ХЯ-Б)-ны долгионы бүрэлдэхүүн;

 

(vi)газрын, нисэх онгоцны, хиймэл дагуулын ажиглалтын тогтолцоог ашиглан газрын гадарга орчмоос завсрын мандал хүртэлх үе давхарга дахь тоосонцор (аэрозол)-ын шинж чанар хийгээд хуваарилалт;

 

(vii)цаг уурын өндөр нарийвчлалтай газрын хэмжилтийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үндсэн дээр уур амьсгал судлалд чухал ач холбогдолтой хувьсагчууд;

 

(viii)дэлхий дахины мэдээллийн анализийн аргыг боловсронгуй болгох явдал дээр түшиглэсэн, бичил махбодь, температур, нарны цацрагийн урсгал, тоосонцор зэрэг болно.

 

3.Конвенцийн Талууд нэн ялангуяа хөгжиж байгаа орнуудын онцгой хэрэгцээг энэхүү хавсралтанд заасан шинжилгээ судалгааны ажил хийгээд байгалын ажиглалтанд оролцох явдалд зайлшгүй шаардлагатай шинжлэх ухаан–техникийн бэлтгэл ажлыг хангах ажлыг хөхүүлэн дэмжиж, хамтран ажиллана. Шинжлэх ухааны харилцан жишиж болох буюу системтэй цуваа гаргаж авах зорилгоор багаж төхөөрөмжийн олон улсын харьцуулалт хийх, ажиглалтын аргыг харилцан зохицуулахад онцгой анхаарал тавина.

 

4.Байгалийн болон хүний үйл ажиллагааны гаралтай дараахь химийн бодисууд озоны үе давхаргын хими, физикийн шинж чанарыг өөрчлөхөд нөлөөлж байж болно. Гэхдээ эдгээрийн нөлөөлөх байдлыг хувийн жингээр нь эрэмбэлээгүй болно. Үүнд:

 

а) нүүрстөрөгчит нэгдлүүд

 

(i)нүүрстөрөгчийн дутуу исэл (СО)

Нүүрстөрөгчийн дутуу исэл нь байгалийн болоод хүний үйл ажиллагааны гаралтай байх бөгөөд орчны мандлын фотохимийн явцад шууд, давхраат мандлын фотохимийн явцад дам үүрэгтэй байж болно гэж үзнэ.

 

(ii)нүүрстөрөгчийн давхар исэл (СО2)

Нүүрстөрөгчийн давхар исэл нь байгалийн болоод хүний үйл ажиллагааны гаралтай эх үүсвэр бөгөөд агаар мандлын дулааны горимд үйлчлэх замаар давхраат мандлын озонд нөлөөлнө.

 

(iii)намгийн хий (CH4)

Намгийн хий нь байгалийн болон хүний үйл ажиллагааны гаралтай байх бөгөөд орчин мандалын хийгээд давхраат мандлын озонд нөлөөлнө.

 

(iv)намгийн хийн бус нүүрстөрөгчит нэгдлүүд

Намгийн хийнээс бусад хэлбэрийн нүүрэстөрөгчийн олон тооны химийн нэгдэлүүд нь байгалийн болон хүний үйл ажиллагааны гаралтай байх бөгөөд орчин мандалын фотохимийн явцад дам нөлөө үзүүлэнэ.

 

b)азот нэгдлүүд

 

(i)азотын дутуу исэл / N2О /

/N2О/-ийн зонхилох эх үүсгүүр нь шинж чанараараа байгалийн байх боловч хүний үйл ажиллагааны нөлөө улам бүр нэмэгдэж байна. Азотын дутуу исэл нь давхраат мандалын H2О–ийн гол эх үүсвэр болох бөгөөд тэр үе давхаргын озоны тоо хэмжээг зохицуулахад онцгой үүрэгтэй;

 

(ii)азотын исэл / NOX /

Газар орчмын NOX-ийн эх үүсгүүрүүд орчин мандалын фотохимийн явцад л шууд үүрэг гүйцэтгэх ба давхраат мандлын фотохимийн явцад дам үүрэгтэй, гэхдээ завсрын орчин мандалд NOX байвал орчин мандалын дээд үе давхарга, давхраат мандлын озоны өөрчлөлтөнд шууд нөлөөлнө.

 

c)хлорт нэгдлүүд

 

(i)гүйцэд галогенжүүлсэн алканууд (нэгдэлүүд ), жишээлбэл, CCL4, CFCL3 (XФН-11), CF2CL2 (XФН-12), C2F3 CL3 (XФН-113), C2F4, CL2 (XФН-114)

 

Гүйцэд галогенжүүлсэн нэгдлүүд хүний үйл ажиллагааны гаралтай байх ба CLOх-гийн эх үүсвэр болж гол нь 30-50 км-ийн өндөрт озоны фотохимийн явцад онцгой чухал үүрэгтэй.

 

(ii)дутуу галогенжүүлсэн алканууд (нэгдлүүд) жишээлбэл CH3CL, CHF2CL, (XФН-22), CH3CCL3, CHFCL2 (XФН-21)

CH3CL нь байгалийн, энд заасан бусад нэгдлүүд нь хүний үйл ажиллагааны гаралтай байх ба эдгээр хийнүүд давхраат мандал дахь CLOх-гийн эх үүсгүүр болно.

 

d)бромт нэгдэлүүд

Бүрэн галогенжүүлсэн алканууд (нэгдлүүд) жишээлбэл CF3Br Энэ хий хүний үйл ажиллагаанаас үүсэх бөгөөд BrOX нь CLOx- тай төсөөтэй үйлчлэл үзүүлнэ.

 

e)устөрөгчит нэгдэлүүд

 

(i)устөрөгч /H2/

Байгалийн болоод хүний үйл ажиллагааны гаралтай устөрөгч нь давхраат мандлын фотохимийн явцад бага зэргийн нөлөөтэй.

 

(ii)ус / H2O /

Байгалийн гаралтай ус нь орчин болоод давхраат мандлын фотохимийн явцад чухал үүрэгтэй. Намгийн хийн болоод устөрөгчийин исэлдэлт нь давхраат мандалд усны уур үүсэх эх үүсвэр болно.

 

ХОЁРДУГААР ХАВСРАЛТ

 

Мэдээлэл солилцоо

 

1.Конвенцийн Талууд нь мэдээлэл цуглуулах, түүнийг цолилцох явдал бол энэхүү Конвенцийн зорилтыг хэрэгжүүлэх чухал арга хэрэгсэл бөгөөд холбогдох аливаа арга хэмжээ үнэн зөв, шударга хэрэгжихийн баталгаа мөн гэдгийг хүлээн зөвшөөрч байна. Иймээс Талууд шинжлэх ухаан, техник, нийгэм-эдийн засгийн, ажил хэргийн худалдаа наймааны болоод эрэх зүйн мэдээлэл солилцох болно.

 

2.Конвенцийн Талууд ямар мэдээлэл цуглуулах, солилцох тухай асуудлыг шийдвэрлэхдээ уг мэдээлэлийн ашигтай тал, түүнийг гаргаж авахад гарах өртөгийн талыг анхааралдаа авах ёстой гэж үзэж байна. Энэхүү хавсралтанд тусгагдсан хамтын ажиллагаа нь патент, худалдааны нууцлал, нууx болоод патентлагдсан мэдээллийг хамгаалахтай холбогдсон үндэсний хууль тогтоомж, практиктай зохицож байх ёстой гэдгийг Талууд мөн хүлээн зөвшөөрч байна.

 

3.Шинжлэх ухааны мэдээлэл

 

Үүнд дараахь мэдээлэл хамаарна:

 

a)эрдэм шинжилгээний хөтөлбөрийг зохицуулах, үндэсний болоод олон улсын нөөцийг хамгийн үр ашигтай ашиглахад дэмжлэг үзүүлэх зорилготой улсын хийгээд хувийн салбарт хэрэгжүүлж байгаа буюу хийхээр төлөвлөж буй шинжлэх ухааны судалгааны тухай;

 

b)судалгаа явуулах шаардлага бүхий зохих бодисын ялгаралтын тухай өгөгдөл;

 

c)дэлхийн агаар мандлын хими, физикийн асуудал, түүний өөрчлөлтөнд хөндөгдөх байдал үүний дотор нэн ялангуяа озоны үе давхаргын өөрчлөлтөнд өртөгдөх байдал, озоны ерөнхий агууламж түүний босоо чиглэл дэх хуваарилалтын тодорхой ямар нэг хугацааны дотрох өөрчлөлтийн хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд учрах үр дагавар зэргийн тухай шинжлэх ухааны тусгай ном зохиолд нийтлэгсдэн шинжлэх ухааны үр дүнгийн тухай;

 

d)шинжлэх ухааны судалгааны үр дүнгийн үнэлгэ цаашидийн судалгааны тухай зөвлөмж; эдгээр болно.

 

4.Техникийн мэдээлэл

 

Үүнд дараахь мэдээлэл хамаарна:

 

a)озоны үе давхаргыг өөрчилж болох бодисын ялгаралтыг бууруулах боломж олгож байгаа химийн орлуулах бодис, орлуулах технологи байгаа эсэх болоод байвал түүний өртөг, мөн түүнчлэн энэ талаар хэрэгжүүлж байгаа юм уу хийхээр төлөвлөж байгаа судалгаа шинжилгээний ажлын тухай;

 

b)химийн болоод бусад орлуулах бодис, орлуулах технологи ашиглахтай холбогдон гарах хязгаарлалт, болзошгүй ослын тухай мэдээлэл; зэрэг болно.

 

5.1 дүгээр хавсралтанд дурдсан бодистой холбогдох нийгэм-эдийн засгийн ба худалдааны тухай мэдээлэл.

 

Үүнд дараахь мэдээлэл хамаарна.

 

a)Үйлдвэрлэл, үйлдвэрлэлийн хүчин чадлын тухай;

 

b)бүтээгдэхүүний ашиглалт, түүний цаашдын 4 хандлагын тухай;

 

c)импорт /экспoртын тухай;

 

d)озоны үе давхаргыг өөрчлөлтөнд дам нөлөө үзүүлж болох хүний үйл ажиллагааны янз бүрийн хэлбэрүүдийн зардал, үр ашиг, хор хохирлын тухай энэ үйл ажиллагааг зохицуулах талаар хэрэглэж байгаа хийгээд хэрэглэхээр төлөвлөж байгаа арга хэмжээний үр нөлөөний тухай мэдээлэл; эдгээр болно.

 

6.Эрх зүйн мэдээлэл

 

Үүнд дараахь мэдээлэл хамаарна:

a)озоны үе давхархаргыг хамгаалахтай холбогдсон үндэсний хууль тогтоомж, удирдан зохицуулах арга хэмжээ, эрх зүйн судалгааны тухай;

 

b)озоны үе давхаргыг хамгаалахтай холбогдсон олон улсын болоод хоёр талын гэрээ хэлэлцээрүүд;

 

c)соронзон үе давхаргыг хамгаалахтай холбогдсон лиценз болоод патент олгох арга, нөхцөл байдлын тухай мэдээлэл эдгээр болно.