A

A

A

Бүлэг: 1979

МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ

2017 оны 2 дугаар сарын 09-ний өдөр

Улаанбаатар хот

ЦАГДААГИЙН АЛБАНЫ ТУХАЙ

/Шинэчилсэн найруулга/

НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ

НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ

1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт

Хэвлэх

1.1.Энэ хуулийн зорилт нь Монгол Улсын цагдаагийн албаны тогтолцоо, үйл ажиллагаа, цагдаагийн алба хаагчийн эрх зүйн байдал, цагдаагийн байгууллагад тавих иргэний хяналтын эрх зүйн үндсийг тогтооход оршино.

2 дугаар зүйл. Цагдаагийн албаны хууль тогтоомж

Хэвлэх

2.1.Цагдаагийн албаны хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль, Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хууль, Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хууль, энэ хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжоос бүрдэнэ.

2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.

3 дугаар зүйл. Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт

Хэвлэх

3.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:

3.1.1."гэмт хэрэгтэй тэмцэх" гэж гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, илрүүлэх, мөрдөн шалгах зорилгоор хуульд заасан ажиллагаа явуулахыг;

3.1.2."нийтийн хэв журам хамгаалах" гэж гудамж, талбай, олон нийтийн бусад газарт хууль тогтоомж, нийтээр дагаж мөрдөх захиргааны хэм хэмжээний актаар тогтоосон дүрэм, журмыг сахиулах үйл ажиллагааг;

3.1.3."олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах" гэж хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгаль орчин, нийгэм, улс орны эрх ашигт ноцтой хор уршиг, хохирол учруулж болзошгүй аюулыг арилгах, түүнээс урьдчилан сэргийлэх цогц үйл ажиллагааг;

3.1.4."үндэслэл бүхий сэжиг" гэж цагдаагийн алба хаагч өөрт ил болсон тодорхой үйл явдал, мэдээ баримт, тухайн нутаг дэвсгэрийн онцлог, гэмт хэрэг, зөрчлийн гаралтын түвшин, сэжигтэй хүн, хуулийн этгээдийн байдал, үйл ажиллагаа зэргийг үнэлэн энэ хуульд заасан ажиллагааг гүйцэтгэх шаардлагатай гэх дүгнэлтэд хүрэх нөхцөл байдлыг;

3.1.5."хамаарал бүхий этгээд" гэж цагдаагийн алба хаагчийн эхнэр, нөхөр, хамтран амьдрагч, эцэг, эх, өвөг эцэг, эмэг эх, төрсөн болон дагавар, үрчилж авсан хүүхэд, төрсөн ах, эгч, дүү, ач, зээг;

3.1.6."биеийн хүч хэрэглэх" гэж цагдаагийн алба хаагч өөрийн бие махбод, мэргэжлийн тусгай бэлтгэлийг ашиглан бусдын хөдөлгөөнийг хязгаарлах зорилгоор биеэр хийх үйлдлийг.

4 дүгээр зүйл. Цагдаагийн алба

Хэвлэх

4.1.Цагдаагийн алба нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үндсэн чиг үүргийг хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд хэрэгжүүлэх төрийн тусгай алба мөн.

5 дугаар зүйл. Цагдаагийн албаны үйл ажиллагаа, удирдлагын зарчим

Хэвлэх

5.1.Цагдаагийн алба, алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа Монгол Улсын Үндсэн хуульд зааснаас гадна хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх, ил тод, нээлттэй байх, нууцыг чанд хадгалах, олон нийтийн итгэл хүлээж, дэмжлэг авах, үйл ажиллагаа нь тасралтгүй байх, улс төрөөс ангид байх, нэгдмэл төвлөрсөн удирдлагатай байх зарчмыг баримтална.

5.2.Нэгдмэл төвлөрсөн удирдлагатай байх зарчим дараахь байдлаар хэрэгжинэ:

5.2.1.дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрийг доод шатны цагдаагийн байгууллага, алба хаагч биелүүлэх;

5.2.2.хуульд нийцсэн шийдвэрийг зохих ёсоор биелүүлснээс үүсэх үр дагаврыг шийдвэр гаргасан дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтан хариуцах;

5.2.3.цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтны өмнө ажлаа хариуцан тайлагнах;

5.2.4.дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтан нь доод шатны цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хууль бус, үндэслэлгүй шийдвэрийг өөрчлөх, хүчингүй болгох;

5.2.5.дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтан нь доод шатны цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаа, шийдвэрийн талаархи гомдлыг хянан шийдвэрлэх.

5.3.дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтны шийдвэр нь хуульд нийцсэн байна.

5.4.Цагдаагийн алба хаагч дээд шатны цагдаагийн байгууллага, албан тушаалтны гаргасан хууль бус шийдвэрийг биелүүлэхээс татгалзаж, үндэслэлээ тайлбарлах эрхтэй.

5.5.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчаар хуульд зааснаас өөр ажил, үүрэг гүйцэтгүүлэхийг хориглоно.

5.6.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хэрэгжүүлэх чиг үүргийг зөвхөн хуулиар тогтооно.

6 дугаар зүйл. Цагдаагийн байгууллагын тогтолцоо

Хэвлэх

6.1.Цагдаагийн байгууллага нь цагдаагийн төв байгууллага, түүний харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагаас бүрдэнэ.

6.2.Цагдаагийн төв байгууллагын орон тооны дээд хязгаар, зохион байгуулалтын бүтцийг Засгийн газар тогтооно.

6.3.Цагдаагийн төв байгууллагын харьяа алба, нэгж нь хариуцсан чиг үүргийн хүрээнд нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, үйл ажиллагаагаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын өмнө хариуцан тайлагнана.

6.4.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага нь үйл ажиллагаагаа цагдаагийн төв байгууллагын даргын өмнө хариуцан тайлагнана.

6.5.Цагдаагийн байгууллага нь үндсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх төрөлжсөн болон үндэстэн дамнасан, зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр мөрдөх, гүйцэтгэх ажил явуулах албатай байна.

6.6.Цагдаагийн байгууллага харьяандаа чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай мэргэшсэн нэгж, мэдээлэл нэгтгэн боловсруулах, судалгаа, сургалт дадлагын, албаны зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, тусгай зориулалтын техник хэрэгслийн чанар стандартыг судлан тогтоох лаборатори болон инженер техник, засвар үйлчилгээ, үйлдвэрлэл, санхүү, хангалт, спорт, соён гэгээрүүлэх, мэдээллийн технологи, аюулгүй байдал хариуцсан нэгжтэй байж болно.

6.7.Эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдал, хүн ам, тээврийн хэрэгслийн нягтрал, газар зүйн байршил, зам харилцааны нөхцөл, бусад онцлогийг харгалзан цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тооны болон автомашин, тусгай хэрэгслийн хангалт, тэдгээрийн эдэлгээний жишиг нормативыг Засгийн газар тогтооно.

7 дугаар зүйл. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага

Хэвлэх

7.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын бүтэц, орон тоог цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

7.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тухайн шатны Засаг даргатай зөвшилцөн томилж, чөлөөлнө.

8 дугаар зүйл. Цагдаагийн албаны туг, бэлгэ тэмдэг

Хэвлэх

8.1.Цагдаагийн алба туг, бэлгэ тэмдэгтэй байна.

8.2.Цагдаагийн албаны бэлгэ тэмдэг, тугны загвар болон туг, бэлгэ тэмдгийг хэрэглэх журмыг Засгийн газар батална.

8.3.Иргэн, хуулийн этгээд цагдаагийн албаны туг, бэлгэ тэмдэгтэй ижил загварын туг, бэлгэ тэмдэг хэрэглэхийг хориглоно.

9 дүгээр зүйл. Цагдаагийн тангараг

Хэвлэх

9.1.Монгол Улсын иргэн цагдаагийн албанд орохдоо: "Монгол Улсын иргэн би цагдаагийн албанд ажиллахдаа Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хууль, алба хаагчийн ёс зүй, сахилга, албаны нууцыг чанд сахин, чин шударгаар ажиллаж, шаардлага гарвал амь биеэ үл хайрлан зүтгэхээ батлан тангараглая. Би энэ тангаргаасаа няцваас хуулийн хариуцлага хүлээнэ." гэж тангараг өргөнө.

9.2.Цагдаагийн алба хаагчийн тангараг анх болон давтан өргөх ёслолын журмыг Засгийн газар батална.

ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ЧИГ ҮҮРЭГ

10 дугаар зүйл. Гэмт хэрэгтэй тэмцэх

Хэвлэх

10.1.Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүргийн хүрээнд дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

10.1.1.гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, гэмт хэрэг гарсан шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох, арилгуулах;

10.1.2.гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж байгаа тухай мэдээллийг хүлээж авах, бүртгэх, олзлох, цуглуулах, олж авмагц таслан зогсоох, учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх арга хэмжээ авах, гэмт хэргийг илрүүлэх;

10.1.3.гэмт хэрэг гарсан тухай мэдээллийг хүлээн авмагц гэмт хэргийн газрыг хамгаалах, үзлэг хийх, нотлох баримт илрүүлэх, бэхжүүлэх, цуглуулах, гэмт этгээдийг олж тогтоох, эрэн сурвалжлах, баривчлах;

10.1.4.хуулиар харьяалуулсан гэмт хэрэгт хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах;

10.1.5.хууль тогтоомжид заасан үндэслэл, журмын дагуу гүйцэтгэх ажил явуулах;

10.1.6.гүйцэтгэх ажил явуулах эрх бүхий бусад байгууллагатай хамтран ажиллах;

10.1.7.хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт, шүүхээс оргон зайлсан сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, гэмт хэрэг үйлдсэнд сэрдэгдсэн хүнийг эрэн сурвалжлах, баривчлах;

10.1.8.Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасны дагуу гэрч, хохирогчийг хамгаалах;

10.1.9.шүүх, шүүгчийн аюулгүй байдлыг хангах;

10.1.10.гэмт хэрэг, зөрчил, тэдгээрт шийтгүүлсэн этгээдийн нэгдсэн тоо бүртгэл хөтлөх, лавлагаа гаргах;

10.1.11.гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр судалгаа, шинжилгээний ажилд мэргэжлийн байгууллага, мэргэжилтний туслалцаа авах, татан оролцуулах.

10.2.Цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн 10.1.5, 10.1.6-д заасан ажиллагаа явуулахад шаардлагатай тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн нэгдсэн сан байгуулах, тусгай техник, арга хэрэгсэл ашиглах, халхавчийн байгууллага, нууц гүйцэтгэх болон туслагч, туслах ажилтныг ажиллуулна.

11 дүгээр зүйл. Нийтийн хэв журам хамгаалах

Хэвлэх

11.1.Цагдаагийн байгууллага нь нийтийн хэв журмыг хамгаалах чиг үүргийн хүрээнд дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

11.1.1.зөрчлийн талаархи гомдол, мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, хуулиар харьяалуулсан зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх, байгууллага, алба хаагчийг мэдээллээр хангах;

11.1.2.гудамж, талбай болон нийтийн эзэмшлийн бусад газарт эргүүл хийх, байнгын болон түр ажиллагаатай хянаж-нэвтрүүлэх цэг ажиллуулах дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэг, бусад арга, техник хэрэгсэл ашиглан хяналт тавих;

11.1.3.замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;

11.1.4.насанд хүрээгүй хүнийг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах, холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;

11.1.5.гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;

11.1.6.гэрээт харуулын болон хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаанд хяналт тавих, холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;

11.1.7.хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэх явцад илэрсэн гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийг арилгуулах, тэдгээрийг гарахаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор иргэн, хуулийн этгээдэд шаардлага, сэрэмжлүүлэг өгөх, биелэлтийг нь хангуулах;

11.1.8.олон нийтийн цагдааг мэргэжил, арга зүйгээр хангах.

11.2.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангахад шаардлагатай мэдээ, мэдээллийг төлбөртэй авч болно.

12 дугаар зүйл. Олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах

Хэвлэх

12.1.Цагдаагийн байгууллага нь олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийн хүрээнд дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

12.1.1.нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн, террорист халдлага гарсан, онц болон дайны байдал зарласан үед дэг журам сахиулах, эмнэлгийн яаралтай тусламж үзүүлэх бүх талын арга хэмжээ авах;

12.1.2.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр жагсаал, цуглааныг албадан тараах ажиллагааг гүйцэтгэх;

12.1.3.гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсон, аюул үүссэн үед хорио цээрийн дэглэмийг сахиулах, амь нас, эрүүл мэнд нь онц аюултай нөхцөлд байгаа хүнд тусламж үзүүлэх;

12.1.4.дипломат төлөөлөгчийн газрыг хамгаалах;

12.1.5.шаардлагатай тохиолдолд улсын онц чухал болон хүний амь нас, эрүүл мэнд, байгаль экологийн тэнцвэрт байдалд шууд хохирол учруулах эрсдэлтэй болон гэмт халдлагад өртөж болзошгүй бусад обьект, ачаа тээшийг түр хугацаагаар хамгаалах;

12.1.6.төрийн тусгай хамгаалалтын хууль тогтоомжид заасан үүрэг гүйцэтгэх;

12.1.7.нийтийг хамарсан арга хэмжээ, жагсаал, цуглааны үеийн хамгаалалт хийх;

12.1.8.яллагдагч, шүүгдэгч, ялтныг цагдан хорих байрнаас шүүх хуралдаанд, шүүх хуралдаанаас цагдан хорих байранд хуяглан хүргэх.

12.2.Цагдаагийн байгууллагын хамгаалалтад авах онц чухал обьектын жагсаалтыг Засгийн газар батална.

13 дугаар зүйл. Захиргааны хяналт тавих

Хэвлэх

13.1.Цагдаагийн байгууллага захиргааны хяналтын чиглэлээр дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

13.1.1.хүн ам, экологийн аюулгүй байдалд хохирол учруулж болзошгүй тэсэрч дэлбэрэх, цацраг идэвхт, хүчтэй хордуулах, мансууруулах бодис болон галт зэвсэг, сум хэрэгслийг улсын хилээр нэвтрүүлэх, хадгалж хамгаалах, ашиглах талаар хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;

13.1.2.иргэн, хуулийн этгээд галт зэвсэг өмчлөх, эзэмших, ашиглах болон галт зэвсэг, сум хэрэгсэл үйлдвэрлэх, захиалах, худалдах, тээвэрлэх журмын биелэлтэд хяналт тавих;

13.1.3.зам тээврийн осол, түүнээс учирсан хохирол, замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн жолооч болон зөрчлийн тоо бүртгэл хөтлөх;

13.1.4.эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хараа хяналтгүй болсон хүүхдийн асуудлыг судалж шийдвэрлэхэд туслалцаа үзүүлэх;

13.1.5.эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны даалгаснаар сураггүй алга болсон хүн, гээгдэл эд хөрөнгийг эрэн сурвалжлах, хэн болох нь тогтоогдоогүй цогцсыг таниулах ажиллагаа явуулах;

13.1.6.гээгдэл эд хөрөнгө, мөнгийг бүртгэх, шаардлагатай бол хадгалах, хууль ёсны эзэмшигчид нь олгох, хэрэв хууль ёсны эзэмшигч олдохгүй бол төрийн, эсхүл орон нутгийн холбогдох байгууллагад шилжүүлэх асуудлыг шийдвэрлэх;

13.1.7.жолоодох эрхийн болон олон улсын жолоодох эрхийн үнэмлэхийг олгох, бүртгэх;

13.1.8.хуульд заасан бусад.

13.2.Цагдаагийн байгууллага нь энэ хуулийн 13.1-д заасан захиргааны хяналтын үүрэг гүйцэтгэхдээ Төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомжид заасан эрхийг эдэлнэ.

14 дүгээр зүйл. Цагдаагийн төв байгууллагын үүрэг

Хэвлэх

14.1.Цагдаагийн төв байгууллага нь агентлагийн нийтлэг чиг үүргийн хүрээнд дараахь үүрэг гүйцэтгэнэ:

14.1.1.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр холбогдох хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичиг болон хууль тогтоомжийн талаар санал боловсруулах;

/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

14.1.2.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийг улсын хэмжээнд нэгтгэн зохион байгуулж, харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах харилцан уялдаа бүхий цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх;

14.1.3.цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, алба хаагч, ажилтан гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэх, ёс зүй, сахилгын зөрчил гаргахаас урьдчилан сэргийлж, шалтгаан, нөхцөлийг арилгах арга хэмжээ авах, цагдаагийн албаны дотоод хяналт-аюулгүй байдлыг хангах;

14.1.4.цагдаагийн албаны үйл ажиллагаанд шинжлэх ухааны ололт, орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээг ашиглах, мэдээлэл дамжуулах, нийтийн эзэмшлийн газарт дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийн болон бусад хяналтын систем нэвтрүүлж, гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах.

14.2.Цагдаагийн төв байгууллага нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиг үүргийн хүрээнд дараахь үүрэг гүйцэтгэнэ:

14.2.1.гэмт хэрэг үйлдсэн газраас ул мөр, баримт сэлт илрүүлэх, цуглуулах, бэхжүүлэх, адилтгал хийх үйл ажиллагаатай холбоотой дүрэм, журам, заавар, зөвлөмж боловсруулах, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангах;

14.2.2.хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт явуулах аргачлал, бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх, дүн шинжилгээ хийх;

14.2.3.энэ хуулийн 61.1-д заасан мэдээллийн сан үүсгэх, ашиглах, шинжилгээ хийх, дүгнэлт гаргах;

14.2.4.гэмт хэрэг, зөрчлийн гаралтын түвшин, хэв журмын нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл боловсруулах, цагдаагийн байгууллагыг шаардлагатай мэдээллээр хангах;

14.2.5.олон улсын эрүүгийн цагдаагийн байгууллага-Интерполын өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлэх, өөрийн бүрэн эрхэд хамаарах асуудлаар гадаад улсын цагдаагийн байгууллагатай хамтран ажиллах, тэдгээрээс хүлээн авсан мэдээ, мэдээллээр цагдаагийн байгууллагыг хангах;

14.2.6.энэ хуулийн 10.1, 13.1.4, 13.1.5-д заасан үүргийн биелэлтийг хангах.

14.3.Цагдаагийн төв байгууллага нь нийтийн хэв журам хамгаалах чиг үүргийн хүрээнд дараахь үүрэг гүйцэтгэнэ:

14.3.1.эрүүлжүүлэх, саатуулах байрны үйл ажиллагаанд хяналт тавих, эдгээрийг хэрэгжүүлэх бодлого, арга зүй, үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, стандарт, дүрэм, журам, заавар, зөвлөмж боловсруулах, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангах;

14.3.2.олон нийтэд түшиглэсэн цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны бодлого, арга зүйг нэгтгэн зохион байгуулах;

14.3.3.гэмт хэрэг, зөрчлийн бүртгэл судалгаанд үндэслэн урьдчилан сэргийлэх, эргүүлийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөө, стандарт, дүрэм, журам, заавар, зөвлөмж боловсруулах, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангах;

14.3.4.зөрчил шалган шийдвэрлэх үйл ажиллагаатай холбоотой дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжийг хуульд нийцүүлэн боловсруулах, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангах;

14.3.5.нутгийн захиргааны болон төрийн бус байгууллагаас зохион байгуулж байгаа гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд мэргэжлийн туслалцаа үзүүлэх;

14.3.6.энэ хуулийн 11.1, 13.1.2, 13.1.3, 13.1.6, 13.1.7, 13.1.8-д заасан үүргийн биелэлтийг хангах.

14.4.Цагдаагийн төв байгууллага нь олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүргийн хүрээнд дараахь үүрэг гүйцэтгэнэ:

14.4.1.энэ хуулийн 12.1-д заасан үйл ажиллагаанд хяналт тавих, тэдгээрийг хэрэгжүүлэх бодлого, арга зүй, үйл ажиллагааны стандарт, дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжийг боловсруулах, боловсронгуй болгох, биелэлтийг хангах;

14.4.2.хуульд заасны дагуу алба хаагчийг энхийг дэмжих ажиллагаанд оролцуулах ажлыг зохион байгуулах;

14.4.3.энэ хуулийн 13.1.8-д заасан үүргийн биелэлтэд хяналт тавих.

14.5.Цагдаагийн төв байгууллага энэ хуулийн 14.1.3-т заасан чиг үүргийн хүрээнд алба хаагч, ажилтны үйл ажиллагаанд төрийн болон албаны нууц, байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийн хадгалалт, хамгаалалтад хяналт тавих, тэдгээрт холбогдох хууль тогтоомж зөрчих, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх, илрүүлэх, судалгаа хийх, цагдаагийн алба хаагч, ажилтанд холбогдох гомдол, мэдээллийг шалгах, шийдвэрлүүлэх зэргээр байгууллага, алба хаагчийн аюулгүй байдлыг хангана.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

14.6.Цагдаагийн төв байгууллага нь цагдаагийн нийт байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд, цагдаагийн байгууллагын удирдах албан тушаалтан нь эрх хэмжээнийхээ хүрээнд тухайн байгууллагын алба хаагч, ажилтны өдөр тутмын ажилд хяналт тавьж, хууль тогтоомж, цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүй, сахилга, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох арга хэмжээ авна.

15 дугаар зүйл. Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын үүрэг

Хэвлэх

15.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага дараахь үүргийг гүйцэтгэнэ:

15.1.1.цагдаагийн байгууллагын үүргийг хариуцсан нутаг дэвсгэртээ хэрэгжүүлэх;

15.1.2.цагдаагийн байгууллагын ажлын уялдааг хангах, зохицуулах;

15.1.3.цагдаагийн бусад байгууллагаас хуулиар хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэхэд нь бүх талын дэмжлэг туслалцаа үзүүлэн хамтран ажиллах;

15.1.4.цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаатай холбоотой стандарт, дүрэм, журам, заавар, зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах;

15.1.5.байгууллага, алба хаагч, ажилтны аюулгүй байдлыг хангах, тэдний эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах;

15.1.6.цагдаагийн төв байгууллага болон харьяалах Иргэний зөвлөл, оршин суугчдад ажлаа тайлагнах;

15.1.7.хууль сахиулах бусад байгууллагын үйл ажиллагаанд хуульд заасан эрх хэмжээний хүрээнд дэмжлэг үзүүлэх.

15.2.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга нь үйл ажиллагааныхаа тайланг аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, оршин суугчдад, тодорхой нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь үйл ажиллагааныхаа тайланг тухайн нутаг дэвсгэрийн иргэдэд тавина.

16 дугаар зүйл. Засгийн газар болон нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, Засаг даргаас цагдаагийн байгууллагатай харилцах

Хэвлэх

16.1.Засгийн газар санхүү, материал, техникийн хангамжийн хувьд цагдаагийн байгууллагын хэвийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

16.2.Цагдаагийн байгууллагын хөгжлийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг Засгийн газар батална.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

16.3.Цагдаагийн байгууллага нь Засгийн газар, дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнээс хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах, гүйцэтгэх ажлаас бусад асуудлаар хууль тогтоомжийн хүрээнд өгсөн үүрэг чиглэлийг хэрэгжүүлж үр дүнг тайлагнана.

16.4.Аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал болон тухайн шатны Засаг дарга нь хууль тогтоомжид заасан эрх хэмжээнийхээ хүрээнд хариуцсан нутаг дэвсгэртээ нийтээр дагаж мөрдөх журам тогтоож, түүний хэрэгжилтийг хангуулахыг тухайн нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагад хуулиар хүлээсэн үүргийнх нь хүрээнд даалгана.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

16.5.Засгийн газар болон нутгийн өөрөө удирдах байгууллага, Засаг даргаас цагдаагийн байгууллагатай харилцах талаар энэ хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ.

16.6.Засаг дарга тухайн нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын даргыг албаны орон сууцаар хангах арга хэмжээ авна.

17 дугаар зүйл. Цагдаагийн албаны сургалтын байгууллага

Хэвлэх

17.1.Цагдаагийн алба хаагч, ажилтны мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт явуулах сургалтын төвийг аймаг, нийслэлд бүсчлэн байгуулж болно.

17.2.Мэргэжлийн бэлтгэл, давтан болон албаны сургалт явуулах журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

17.3.Энэ хуулийн 17.1-д заасан төв нь албаны нохой ашиглах болон Галт зэвсгийн тухай хуулийн 10.4-т заасан болон гэрээт харуул хамгаалалтын сургалтыг төлбөртэй зохион байгуулж болно.

17.4.Энэ хуулийн 17.3-т заасан сургалтын төлбөрийн хэмжээг дотоод хэргийн болон санхүүгийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран тогтооно.

18 дугаар зүйл. Судалгааны төв

Хэвлэх

18.1.Цагдаагийн байгууллагын судалгааны төв дараахь чиглэлээр сан бүрдүүлэх, эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил явуулах, дүн шинжилгээ хийх, санал боловсруулах үүргийг гүйцэтгэнэ:

18.1.1.цагдаагийн байгууллагын чиг үүргийг хэрэгжүүлэх стандарт, дүрэм, журам, зааврыг боловсронгуй болгох;

18.1.2.гэмт хэрэг, зөрчлийн ул мөр илрүүлэх, буулган авах, бэхжүүлэх, гэмт хэрэг, зөрчлийг нотлох, хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалт, гүйцэтгэх ажил явуулах арга тактикийг боловсронгуй болгох;

18.1.3.зам тээврийн осол, хэрэг болон насанд хүрээгүй хүнийг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх;

18.1.4.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах асуудлаар бодлого боловсруулах чиглэлээр дүн шинжилгээ хийж, цагдаагийн байгууллагыг мэдээллээр хангах;

18.1.5.цагдаагийн төв байгууллагын даргын даалгасан бусад.

18.2.Цагдаагийн байгууллагын судалгааны төвийн дүрэм, бүтэц, орон тооны хязгаарыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.

19 дүгээр зүйл. Цагдаагийн байгууллагын байршил

Хэвлэх

19.1.Цагдаагийн төв байгууллагаас бусад цагдаагийн байгууллага, алба, нэгжийн байршил, байрны стандартыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.

ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН УДИРДЛАГА, ТҮҮНИЙ БҮРЭН ЭРХ

20 дугаар зүйл. Цагдаагийн байгууллагын удирдлага

Хэвлэх

20.1.Цагдаагийн төв байгууллагын даргаар цагдаагийн албанд 20-оос доошгүй жил ажилласан, эрх зүйч мэргэжилтэй, удирдах болон мэргэжлийн ажлын дадлага туршлагатай, улс төрийн албан тушаал эрхэлж байгаагүй Монгол Улсын иргэнийг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний санал болгосноор Засгийн газар томилж, чөлөөлнө.

20.2.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд удирдан зохион байгуулж, үр дүнг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүний өмнө хариуцна.

20.3.Цагдаагийн төв байгууллага тэргүүн дэд дарга болон хоёр дэд даргатай байна.

20.4.Энэ хуулийн 20.3-т заасан тэргүүн дэд дарга, дэд даргаар цагдаагийн албанд 15-аас доошгүй жил ажилласан, эрх зүйч мэргэжилтэй, нийтийн хэв журам хамгаалах, гүйцэтгэх болон мөрдөн байцаах ажлын дадлага туршлагатай, улс төрийн албан тушаал эрхэлж байгаагүй Монгол Улсын иргэнийг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн томилж, чөлөөлнө.

21 дүгээр зүйл. Цагдаагийн төв байгууллагын даргын бүрэн эрх

Хэвлэх

21.1.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга Засгийн газрын агентлагийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 8.3-т зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:

21.1.1.цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд нэгтгэн зохион байгуулж, захиргааны болон мэргэжлийн удирдлагаар хангах;

21.1.2.цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаатай холбогдсон хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах;

21.1.3.цагдаагийн байгууллагын дотоод албаны дүрэм, цагдаагийн хүрээний болон эргүүл, харуулын дүрэм, цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дагаж мөрдөх бусад дүрэм, журам, зааврыг хууль тогтоомжид нийцүүлэн баталж, биелэлтийг хангуулах;

21.1.4.гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх үйл ажиллагааг удирдлага, зохион байгуулалтаар хангах;

21.1.5.гэмт хэрэг, зөрчлийг шалгах цагдаагийн байгууллага, нэгжийн харьяалал, чиг үүргийг тогтоох;

21.1.6.албаны өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлэх, цуцлах шийдвэр гаргах;

21.1.7.цагдаагийн байгууллагыг төлөөлж дотоод, гадаадын байгууллагатай харилцах;

21.1.8.цагдаагийн байгууллагын барилга байгууламж, автомашин, зэвсэг, техник, тусгай хэрэгсэл, хувцас, бусад хангамжийн бодлогыг боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

21.1.9.цагдаагийн байгууллага, алба хаагч, ажилтны аюулгүй байдал, эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах;

21.1.10.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах төлөвлөгөөг боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

21.1.11.хүний нөөцийн бодлого боловсруулж, алба хаагч, ажилтныг сургаж бэлтгэх, тэдний мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах, мэргэшлийн зэрэг олгох;

21.1.12.цагдаагийн дээд цолноос бусад цолыг олгох, сэргээх, бууруулах, хураан авах;

21.1.13.цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд шинжлэх ухаан, орчин үеийн техник, технологи, мэдээллийн сүлжээний ололтыг нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулах;

21.1.14.халхавчийн байгууллага байгуулах, татан буулгах, нууц гүйцэтгэх ажилтан ажиллуулах, халах шийдвэр гаргах, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих;

21.1.15.цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын төсвийг төлөвлөх, Улсын Их Хурлын тусгай хяналтын дэд хороогоор хянуулах, батлагдсан төсвийг захиран зарцуулах;

21.1.16.цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн гүйцэтгэх чиг үүргийн хуваарийг тогтоох, зарим чиг үүргийг цагдаагийн төв байгууллага, харьяа алба, нэгж, түүний алба хаагчид гүйцэтгүүлэхээр даалгах;

21.1.17.хуульд заасан бусад.

21.2.Энэ хуулийн 6.5, 6.6, 17.1-д заасан нэгжийн бүтэц, орон тоог цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.

21.3.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга алба хаагч, ажилтныг томилж, чөлөөлөх, цагдаагийн бага цол олгох, сэргээх, бууруулах, хураан авах, ёс зүй, сахилгын хариуцлага хүлээлгэх, цагдаагийн байгууллагыг төлөөлөх, төсөв, хөрөнгийг захиран зарцуулах шийдвэр гаргах бүрэн эрхээ харьяа алба, нэгж, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын дарга, энэ хуулийн 20.3-т заасан албан тушаалтанд шилжүүлж болох бөгөөд ийнхүү шилжүүлсэн нь түүнийг хариуцлагаас чөлөөлөх үндэслэл болохгүй.

ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГА, АЛБА ХААГЧИЙН ТОДОРХОЙ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛАХ ЖУРАМ

22 дугаар зүйл. Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд тавигдах нийтлэг шаардлага

Хэвлэх

22.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нь хуулийг чанд сахиж, хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэж, үндэс, угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, үзэл бодол, боловсролоор нь ялгаварлахгүйгээр хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах үүрэгтэй.

22.2.Цагдаагийн алба хаагч нь хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хүний эрх, эрх чөлөөг хязгаарласан, эсхүл албадлагын арга хэмжээ авсан тохиолдолд арга хэмжээ авах болсон үндэслэл, шалтгааныг тухайн этгээдэд мэдэгдэж, авсан арга хэмжээтэй холбогдон хүн, хуулийн этгээдэд үүсэх эрх, үүрэг, өмгөөлөгч авах, өөрийгөө өмгөөлөх, өөрийнхөө эсрэг тайлбар, мэдүүлэг өгөхгүй байх эрхийг тайлбарлаж өгөх үүрэгтэй.

22.3.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч баривчлагдсан, түр саатуулагдсан насанд хүрээгүй этгээдийн 18 насанд хүрсэн гэр бүлийн гишүүн, эсхүл төрөл садангийн хүнд энэ тухай мэдэгдэх үүрэгтэй.

22.4.Цагдаагийн алба хаагч бусдад эрүү шүүлт тулгаж, хүнлэг бус, хэрцгий хандаж, нэр төрийг нь доромжлохыг хориглоно.

22.5.Цагдаагийн алба хаагч, үүргээ гүйцэтгэхдээ бусадтай хүндэтгэлтэй харьцаж, бусдыг үл тоосон, заналхийлсэн, доромжилсон үг хэллэг, үйл хөдлөл хэрэглэхгүй байж, өөрийн шаардлагыг үндэслэлтэй, ойлгомжтой хэлбэрээр илэрхийлэх үүрэгтэй.

22.6.Цагдаагийн алба хаагч үүргээ хэрэгжүүлэхдээ өөрийн албан тушаал, цол, нэрийг хэлж, шаардсанаар өөрийн албаны үнэмлэхийг үзүүлнэ.

22.7.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ хүний эрх, эрх чөлөөг хамгаалах, өөрийн болон бусдын аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор дүрэмт хувцас, албаны өрөө, тээврийн хэрэгсэлд дуу-дүрсний бичлэг хийх техник, хэрэгслийг суурилуулан ашиглаж болно.

22.8.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуульд заасан ажиллагааг хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу даруй хийж гүйцэтгэнэ.

22.9.Цагдаагийн алба хаагчийн ажиллагаа тус бүрийн хамрах хүрээ нь тухайн ажиллагааг хэрэгжүүлэх хуульд заасан үндэслэлээр хязгаарлагдана.

22.10.Цагдаагийн алба хаагчийн үндэслэл бүхий сэжиг нь хуульд заасан ажиллагааны явцад батлагдаагүй нь тухайн алба хаагчид хариуцлага хүлээлгэх үндэслэл болохгүй.

23 дугаар зүйл. Шаардлага тавих

Хэвлэх

23.1.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа нь гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, зөрчлийг арилгуулах, учирч болох хор хохирлыг гаргуулахгүй, нэмэгдүүлэхгүй байх зорилгоор хүн, хуулийн этгээдэд тодорхой үйлдлээс татгалзах, эсхүл үйлдэл хийх шаардлага тавьж болно.

23.2.Нийтийн хэв журмыг зөрчсөн, зөрчиж болзошгүй согтуурсан, мансуурсан хүнийг олон нийтийн газрыг тодорхой хугацаанд орхин явахыг шаардаж болно.

23.3.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа гэмт хэрэг, зөрчлийн ул мөрийг бэхжүүлэх, бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийг хамгаалах, хуулийн этгээдийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах, тээврийн хэрэгсэл, явган зорчигчийн хөдөлгөөнд учирсан саадыг арилгах зорилгоор хүнийг тодорхой байр, газрыг орхин явахгүй байх, эсхүл өөр газар шилжин байрлахыг шаардаж болно.

23.4.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчлийн тухай гомдол, мэдээллийг хянан шийдвэрлэхэд шаардлагатай хуулиар хориглосноос бусад баримт эд зүйлийг гаргаж өгөхийг шаардаж болно.

23.5.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа нь хоёр болон түүнээс дээш тооны хүнд шаардлага тавих тохиолдолд хүн тус бүрд хэлэх үүрэг хүлээхгүй.

23.6.Цагдаагийн алба хаагчийн шаардлагыг тухайн хүн, хуулийн этгээд биелүүлэх үүрэгтэй.

23.7.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаагийн шаардлагыг биелүүлээгүй, эсэргүүцсэн, эсхүл хуулийн дагуу явуулж байгаа ажиллагаанд нь саад учруулсан бол албадан гүйцэтгэж, гэм буруутай этгээдэд хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

24 дүгээр зүйл. Тайлбар авах

Хэвлэх

24.1.Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчлийг шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий мэдээлэл өгч чадна гэсэн хангалттай үндэслэл байгаа тохиолдолд хүнээс тайлбар авна.

24.2.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчлийн мэдээллийг шалгахдаа тайлбар авах зорилгоор хүн, хуулийн этгээдийн төлөөллийг цагдаагийн байгууллагад дуудаж болно.

25 дугаар зүйл. Хүний бичиг баримт шалгах

Хэвлэх

25.1.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа дараахь тохиолдолд хүний нэр, хаяг, тодорхой үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг тодруулах зорилгоор бичиг баримтыг шалгана:

25.1.1.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн цаг хугацаанд тухайн газар, эсхүл түүний ойролцоо байсан, эсхүл гэмт хэрэг, зөрчлийг илрүүлэхэд ач холбогдол бүхий мэдээлэл өгч чадна гэх үндэслэлтэй;

25.1.2.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн, завдсан, эсхүл гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхээр төлөвлөж байгаа гэх үндэслэлтэй;

25.1.3.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн газар, хамгаалалтын бүсээс тээврийн хэрэгсэл, хүнийг гаргах, эсхүл нэвтрүүлэх;

25.1.4.эрх нь хязгаарлагдсан, эсхүл албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүн хүлээсэн үүргээ зөрчсөн гэх үндэслэлтэй;

25.1.5.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэхээр даалгасан, эсхүл эрэн сурвалжлагдаж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа гэх үндэслэлтэй;

25.1.6.хууль тогтоомжид заасны дагуу хамгаалалтад байгаа обьектод нэвтрэх хүнийг бүртгэх;

25.1.7.согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн, химийн хорт бодист хордсоны улмаас өөрийн үйлдлийг удирдан жолоодох чадваргүй болсон хүний нэр, хаягийг тогтоох;

25.1.8.гэмт хэрэг, зөрчлийн газарт үйлдэл дээрээ баригдсан этгээдийн нэр, хаягийг тогтоох;

25.1.9.хуульд заасан журмын дагуу тээврийн хэрэгслийг түр зогсоосон бол тээврийн хэрэгслийг жолоодож яваа хүний жолоодох эрхийн үнэмлэх, зөвшөөрлийг шалгах;

25.1.10.хуульд заасан насны хязгаарт хүрсэн эсэхийг тогтоох.

25.2.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа хүний бичиг баримтыг шалгахдаа нүүр болон нийтэд ил харагдах биеийн бусад хэсгийг хаасан зүйлийг авах, халхлах аливаа үйлдэл хийхгүй байхыг шаардах, нэр, хаяг, зөвшөөрөл, бүртгэлийг шалгах, бичиг баримт нь гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан, эсхүл үйлдэх замаар олж авсан, эрэн сурвалжлагдаж байгаа эсэхийг тодруулах зорилгоор бичиг баримт шалгах үндэслэлийн хүрээнд хэрэгжүүлбэл зохих ажиллагааг явуулна.

25.3.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа хүний бичиг баримтыг шалгахдаа нэгээс хоёр алхмын зайтай зогсоож, ажиллагааг дуустал түүнийг гарын алгаа ил харагдахаар байрлуулж, тухайн газраас явахыг хориглох, эсхүл эрх бүхий байгууллагад очиж шалгуулах шаардлага тавьж болно.

25.4.Цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа шаардсан бол тухайн хүн бичиг баримтаа шалгуулах, эцэг, эхийн болон өөрийн нэр, төрсөн огноог хэлэх үүрэгтэй.

25.5.Хүний бичиг баримтыг шалгасан цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаа шаардлагатай бол дараахь ажиллагааг явуулна:

25.5.1.амиа хорлохыг завдсан, өөртөө болон нийгэмд аюултай үйлдэл хийж болзошгүй сэтгэцийн эмгэгтэй, эсхүл сэтгэцийн эмнэлгээс оргосон хүнийг эмнэлгийн байгууллагад хүлээлгэн өгөх;

25.5.2.оргон зайлсан болон эрэн сурвалжлагдаж байгаа, эсхүл тухайн хүнийг гэмт хэрэг үйлдсэн гэх баримт, үндэслэл бүхий сэжиг байгаа бол баривчлах, цагдаагийн байгууллагад хүргэх;

25.5.3.хараа хяналтгүй, оршин суугаа газрын хаяг, эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч нь тодорхойгүй, эсхүл согтуурсан, мансуурсны улмаас өөрийн үйлдлээ удирдан жолоодох чадваргүй болсон хүнтэй хамт яваа бага насны хүүхэд, эрх зүйн чадамжгүй хүнийг эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч, эрх бүхий байгууллагад хүлээлгэн өгөх;

25.5.4.согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсний улмаас өөрийн үйлдлийг удирдан жолоодох чадваргүй болсон хүнийг хамгаалах хүнд, эсхүл гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн гэх үндэслэлтэй бол холбогдох байгууллагад хүлээлгэн өгөх, эсхүл Согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэсэн этгээдийг албадан эрүүлжүүлэх тухай хуульд заасан журмын дагуу арга хэмжээ авах;

25.5.5.зөрчил үйлдсэн хүний нэр, хаяг тодорхойгүй бол нэр, хаягийг тогтоох, зөрчлийг шалгаж шийдвэрлэх зорилгоор түр саатуулах;

25.5.6.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэхээр даалгасан, эсхүл эрэн сурвалжлагдаж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа гэх үндэслэл бүхий сэжиг байгаа тохиолдолд баривчлах, эсхүл эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд хүлээлгэн өгөх;

25.5.7.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн бол зөрчлийг газар дээр нь шалгаж шийдвэрлэх, эсхүл хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах эрх бүхий байгууллагад хүргэх;

25.5.8.зөрчлийг гарсан газарт нь шуурхай шийдвэрлэх боломжгүй, эсхүл хүний бичиг баримтыг шалгах болсон бусад үндэслэлийг тухайн газарт шалгаж тогтоох боломжгүй бол цагдаагийн байгууллагад хүргэх.

25.6.Цагдаагийн алба хаагч хүний бичиг баримтыг биечлэн шалгаж болно.

25.7.Цагдаагийн алба хаагч хүний бичиг баримтыг шалгах явцад дараахь үндэслэл бүхий сэжиг илэрсэн тохиолдолд энэ хуулийн 24, 26, 29, 30 дугаар зүйлд заасан ажиллагааг явуулна:

25.7.1.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн, гэмт хэрэг үйлдэхээр завдсан, бэлтгэсэн гэх;

25.7.2.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэхээр даалгасан, эсхүл эрэн сурвалжлагдаж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа гэх;

25.7.3.мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн гэх;

25.7.4.хүний амь нас, эрүүл мэндэд шууд хохирол учруулах эд зүйл, эсхүл хуулиар хязгаарласан, хориглосон, хууль бусаар олж авсан эд зүйлийг биедээ авч яваа, бусдад дамжуулсан, худалдсан гэх;

25.7.5.бичиг баримт, эд зүйл нь гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан, эсхүл үйлдэх замаар олж авсан, эрэн сурвалжлагдаж байгаа гэх.

26 дугаар зүйл. Түр саатуулах

Хэвлэх

26.1.Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүний нэр, хаягийг тодруулах, гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдуулан шалгах, албадан саатуулах үндэслэл байгаа эсэхийг тогтоох зорилгоор хүнийг 6 цаг хүртэл хугацаагаар түр саатуулж болно.

26.2.Энэ хуулийн 26.1-д заасан хугацааг түр саатуулах байранд хүргэснээс эхлэн тооцно.

26.3.Цагдаагийн алба хаагч хүнийг түр саатуулсан даруй тухайн хүний талаар 18 насанд хүрсэн гэр бүлийн гишүүн, өмгөөлөгч, ойр дотны хүнд нь мэдэгдэж, энэ тухай тэмдэглэл үйлдэнэ.

26.4.Энэ хуулийн 26.3 дахь хэсэг нь цагдан хорих, баривчлах байр, эмнэлэг, хорих байгууллагаас оргон зайлсан ялтан, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгчид хамаарахгүй.

26.5.Хүнийг түр саатуулах үндэслэл арилсан тохиолдолд түүнийг даруй суллана.

26.6.Түр саатуулах байрны дэглэм, журмыг Улсын ерөнхий прокурортой зөвшилцөн дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

27 дугаар зүйл. Хуулийн этгээдийн баримт бичиг шалгах

Хэвлэх

27.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд хуулийн этгээдийн бүртгэл, үйл ажиллагаа явуулах зөвшөөрөл, холбогдох бусад баримт бичгийг шалгана:

27.1.1.хууль тогтоомж зөрчсөн үйл ажиллагаа явуулж байгаа гэх үндэслэл байгаа;

27.1.2.хууль тогтоомж зөрчсөн үйл ажиллагаа явуулж байгаа талаар гомдол, мэдээлэл хүлээн авсан.

27.2.Баримт бичиг нь хууль ёсны эсэхийг шалгах шаардлагатай бол баримт бичгийн хуулбарыг авах, хуулбарлах боломжгүй бол эх хувийг 72 цаг хүртэлх хугацаанд түр хураан авч болно.

27.3.Цагдаагийн алба хаагч хуулийн этгээдийн баримт бичгийг биечлэн шалгаж болно.

27.4.Цагдаагийн алба хаагч хуулийн этгээдийн баримт бичиг шалгах явцад дараахь нөхцөл байдал илэрсэн тохиолдолд энэ хуульд заасан ажиллагааг явуулна:

27.4.1.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэхээр даалгасан, эсхүл эрэн сурвалжлагдаж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүн тухайн хуулийн этгээдийн байр, агуулах сав, эзэмшил газарт байгаа гэх;

27.4.2.хүний амь нас, эрүүл мэндэд шууд хохирол учруулах эд зүйл, эсхүл хуулиар хязгаарласан, хориглосон эд зүйлийг хууль бусаар хадгалсан, үйлдвэрлэсэн, худалдсан гэх;

27.4.3.хууль тогтоомж зөрчсөн үйл ажиллагаа явуулж байгаа гэх.

28 дугаар зүйл. Орон байр, бусад газарт нэвтрэн орох

Хэвлэх

28.1.Цагдаагийн алба хаагч хуулиар харьяалуулсан гэмт хэрэг, зөрчил, тэдгээрийн талаархи гомдол, мэдээллийг шалгахдаа бусдын орон байр, тээврийн хэрэгсэл, ажлын байр, агуулах сав, эзэмшил газарт нэвтрэн орох, ач холбогдол бүхий баримт, мэдээллийг гаргуулан авах эрхтэй.

28.2.Цагдаагийн алба хаагч доор дурдсанаас бусад тохиолдолд бусдын орон байранд оршин суугч, эзэмшигчийнх нь зөвшөөрөлгүйгээр нэвтрэн орохыг хориглоно:

28.2.1.гэмт хэргийг таслан зогсоох, гэмт хэрэг үйлдсэн хүнийг мөрдөн хөөж баривчлах, эсхүл гэмт хэрэг үйлдэгдэж болзошгүй нөхцөл байдал үүссэн гэх үндэслэл бүхий сэжиг байгаа;

28.2.2.хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учрах бодит аюул байгаа;

28.2.3.эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, оргосон сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан, хоригдлыг мөрдөн хөөж баривчлах;

28.2.4.сэжиг бүхий этгээд оргон зайлах, гэмт хэргийн ул мөр, эд мөрийн баримт устах, үрэгдэх бодит аюул тулгарсан.

28.3.Энэ хуулийн 28.2-т зааснаас бусад тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч бусдын орон байранд нэвтрэн орохдоо оршин суугч, эзэмшигчийн зөвшөөрлийг заавал авсан байна.

28.4.Тухайн орон байранд хамтран оршин суугч, эсхүл хамтран эзэмшигч этгээдийн аль нэг нь зөвшөөрөл өгсөн бол энэ хуульд заасан бусдын орон байранд нэвтрэх үндэслэл болно.

28.5.Орон байранд нэвтрэх зөвшөөрөл өгсөн этгээдийг оршин суугч, эзэмшигч биш гэж мэдэх боломжгүй байсан бол энэ хуулийн 28.2-т заасныг зөрчсөн гэх үндэслэл болохгүй.

28.6.Цагдаагийн алба хаагчийн өөрийн санаатай үйлдлийн улмаас энэ хуулийн 28.2.4-т заасан нөхцөл үүсгэсэн нь бусдын орон байранд оршин суугч, эзэмшигчийнх нь зөвшөөрөлгүй нэвтрэх үндэслэл болохгүй.

28.7.Цагдаагийн алба хаагч орон байр, бусад газарт нэвтрэн орохдоо хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд аюулгүй арга, хэрэгсэл ашиглаж, хүний нэр төрд хүндэтгэлтэй хандана.

28.8.Нэвтрэн ороход оршин суугч, эзэмшигч саад учруулбал эсэргүүцлээ зогсоохыг шаардах, шаардлагыг үл биелүүлбэл албадлагын арга хэмжээ хэрэглэхийг анхааруулна.

28.9.Цагдаагийн алба хаагч орон байр, бусад газарт нэвтрэн орохдоо энэ хуулийн 22.2, 22.6-д заасныг баримтлах үүрэгтэй бөгөөд энэ хуулийн 28.2-т заасан тохиолдолд орон байр, бусад газарт нэвтрэн орох бол энэ хуулийн 22.2, 22.6, 28.8-д заасныг баримтлахгүй байж болно.

28.10.Нэвтрэн ороход эд зүйл, цоож, түгжээ, байгууламжийн хэсгийг эвдэх, дохиолол, хяналтын систем, цахилгааныг салгах, нохой, бусад амьтныг номхотгох техник, хэрэгсэл ашиглах зэргээр учрах саадыг арилгаж болно.

28.11.Оршин суугч, эзэмшигчийн эзгүйд орон байр, бусад газарт нэвтрэн орсон бол тэдгээрт даруй мэдэгдэх, боломжгүй бол 24 цагийн дотор мэдэгдэх арга хэмжээ авна.

28.12.Энэ хуулийн 28.11-д заасны дагуу оршин суугч, эзэмшигчид мэдэгдэх боломжгүй бол түүний оршин суугаа газрын баг, хорооны Засаг даргад мэдэгдэнэ.

28.13.Энэ хуулийн 28.10-т заасан арга хэмжээ авсан, эсхүл эзэмшигчийнх нь эзгүйд нэвтрэн орсон бол эвдэрсэн эд хөрөнгийн хэвийн байдлыг сэргээх, түр хугацаагаар хамгаалах арга хэмжээ авна.

29 дүгээр зүйл. Үзлэг хийх

Хэвлэх

29.1.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуульд заасан үндэслэл бүхий сэжиг байгаа тохиолдолд хүний бие, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийнэ.

29.2.Үзлэгийг гадна талаас нь харах, гараар тэмтрэх, тусгай багаж ашиглах, эсхүл далд байгаа зүйлийг ил гарган шалгах замаар энэ хуульд заасан үндэслэлийн хүрээнд хийж гүйцэтгэнэ.

29.3.Үзлэг хийхэд саад болж байгаа эд зүйл, тээврийн хэрэгслийг шилжүүлэн байрлуулж болно.

29.4.Эд зүйл, баримт бичиг, ачаа тээш, мал, амьтан, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд эзэмшигчийг оролцуулна. Эзэмшигчийг оролцуулах боломжгүй бол хөндлөнгийн гэрчийг байлцуулж, эсхүл дуу-дүрсний бичлэгээр бэхжүүлнэ.

29.5.Үзлэгийг эзэмшигчийн эзгүйд хийсэн тохиолдолд даруй эзэмшигчид, боломжгүй бол баг, хорооны Засаг даргад мэдэгдэнэ.

29.6.Үзлэг хийх үед хуульд заасан үндэслэл илэрсэн тохиолдолд хэв загвар, дээж авах, битүүмжлэх, хураан авах ажиллагааг явуулна.

29.7.Тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийхэд шаардлагатай бол эд ангийг салгаж болно.

29.8.Хүний биед үзлэг хийхэд өмссөн хувцас, биедээ авч яваа эд зүйлийг хамтад нь үзнэ.

29.9.Хүний биед үзлэг хийх үед уг этгээдийг нүцгэлэх зайлшгүй шаардлага гарсан тохиолдолд үзлэгийг ижил хүйсийн эрх бүхий албан тушаалтан хийнэ. Шаардлагатай бол хүний эмч, сувилагчийг оролцуулж болно.

29.10.Нүцгэлж үзлэг хийх ажиллагааг эрүүл ахуй, аюулгүй байдлын шаардлага хангасан, бусдаас тусгаарлагдсан орчинд явуулна.

29.11.Нүцгэлж үзлэг хийх ажиллагааны үед энэ хуулийн 29.9-д зааснаас бусад хүнийг байлцуулахыг хориглоно.

29.12.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч нийтийг хамарсан арга хэмжээ, онц чухал обьектын хамгаалалтын үүрэг гүйцэтгэх үед тухайн обьект, арга хэмжээ болж байгаа газарт нэвтрүүлэхийг хориглосон эд зүйл байгаа эсэхийг тогтоох зорилгоор тухайн газарт нэвтрэх хүний бие, биедээ авч яваа эд зүйлд биечлэн болон тусгай техник, хэрэгсэл ашиглан үзлэг хийж болно.

29.13.Үзлэгийн зорилгод харшлахааргүй бол цагдаагийн алба хаагч үзлэгт хамрагдаж байгаа эд зүйл, тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийг өөрийн биед болон тээврийн хэрэгсэлд агуулагдаж байгаа шаардлагатай эд зүйлийг харуулах, ил гарган шалгуулахыг санал болгож, шаардлагатай тохиолдолд өөрийн биеэр уг ажиллагааг гүйцэтгэнэ.

29.14.Цагдаагийн алба хаагч хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, хуулийн этгээдийн байрлаж байгаа газарт хуулиар хориглосон эд зүйл байгаа эсэхийг тогтоох зорилгоор эд зүйлсийн байршлыг өөрчлөх болон далд байгаа эд зүйлийг ил гаргахгүйгээр албаны нохой, тусгай техник ашиглан шалгасныг үзлэг хийсэнд тооцохгүй.

29.15.Хүнийг баривчлах, түр саатуулах үед тухайн хүний болон цагдаагийн алба хаагчийн амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учрахаас урьдчилан сэргийлэх, нотлох баримтыг олж илрүүлэх, бэхжүүлэх зорилгоор хүний бие болон түүний зорчиж байгаа тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийнэ.

29.16.Хүний бие, эд зүйлд үзлэг хийхдээ үүрэн холбооны хэрэгсэл, цахим төхөөрөмж зэрэг мэдээллийг цахим хэлбэрээр хадгалах хэрэгсэлд прокурорын зөвшөөрөлгүйгээр үзлэг хийхийг хориглоно.

30 дугаар зүйл. Эд зүйл, баримт бичиг түр хураан авах

Хэвлэх

30.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ үүрэн холбооны хэрэгсэл, бусад шаардлагатай эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, цахим төхөөрөмж, баримт бичгийг шүүхийн зөвшөөрөлгүйгээр түр хураан авч болно.

30.2.Хураан авах ажиллагааг эхлэхийн өмнө хураан авах эд зүйл, баримт бичгийг сайн дураар гаргаж өгөх, байгаа газрыг нь зааж өгөх боломжийг тухайн хүнд олгоно.

30.3.Цагдаагийн алба хаагч хураан авсан эд зүйлийн төрөл, шинж байдал, тоо ширхэгийг тусгасан жагсаалт үйлдэнэ.

30.4.Энэ хуулийн 30.3-т заасан жагсаалтыг эд зүйл, баримт бичгээ хураалгасан, эсхүл ажиллагаанд байлцсан хүний гарын үсэг, эсхүл хурууны хээгээр баталгаажуулж, хувийг эд зүйлийн эзэмшигч, эсхүл түүний өмгөөлөгчид даруй гардуулна.

30.5.Хураан авах ажиллагаанд тухайн эд зүйл, баримт бичиг, ачаа тээш, мал, амьтан, тээврийн хэрэгслийн эзэмшигчийг оролцуулна. Эзэмшигчийг оролцуулах боломжгүй бол хөндлөнгийн гэрчийг байлцуулж, эсхүл дуу-дүрсний бичлэгээр бэхжүүлнэ.

30.6.Дипломат төлөөлөгчийн газрын эзэмшиж байгаа албан байр, дипломат төлөөлөгчийн газрын ажилтан, түүний гэр бүлийн гишүүний оршин сууж байгаа орон байранд хураан авах ажиллагааг гүйцэтгэх бол дараахь журмыг баримтална:

30.6.1.дипломат төлөөлөгчийн газрын эрх бүхий албан тушаалтан, эсхүл орон байр, эзэмшил газрыг эзэмшиж байгаа дипломат төлөөлөгч, түүний гэр бүлийн гишүүний хүсэлтээр, эсхүл тэдгээрийн зөвшөөрснөөр хийх;

30.6.2.энэ хуулийн 30.6.1-д заасан хүсэлтээ Монгол Улсын гадаад харилцааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаар дамжуулан гаргасан байх;

30.6.3.прокурор болон Монгол Улсын гадаад харилцааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын төлөөллийг байлцуулах.

31 дүгээр зүйл. Тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгах

Хэвлэх

31.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгана:

31.1.1.жолооч замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын хууль тогтоомж, замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн, эсхүл зам тээврийн осол гаргасан;

31.1.2.стандартын шаардлага хангаагүй, хөдөлгөөнд аюул учруулж болзошгүй бүрэн бус тээврийн хэрэгслээр хөдөлгөөнд оролцсон;

31.1.3.жолоочийн тээврийн хэрэгсэл жолоодож яваа байдал нь бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд аюул учруулж болзошгүй;

31.1.4.тусгай дуут болон гэрэл дохио хэрэглэх журам зөрчсөн;

31.1.5.тээврийн хэрэгсэл нь эрэн сурвалжлагдаж байгаа, эсхүл тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан, эсхүл хууль бус, хуулиар хязгаарласан эд зүйл тээвэрлэж байгаа гэх үндэслэлтэй;

31.1.6.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэхээр даалгасан, эсхүл эрэн сурвалжлагдаж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүн тээврийн хэрэгслийг жолоодож, эсхүл түүгээр зорчиж яваа гэх үндэслэлтэй;

31.1.7.согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн хүн жолоодож яваа гэх үндэслэлтэй;

31.1.8.хүний амь нас, эрүүл мэндэд шууд хохирол учруулах эд зүйлийг хууль бусаар тээвэрлэсэн, эсхүл жолооч, зорчигч ийм зүйлийг биедээ авч яваа гэх үндэслэлтэй;

31.1.9.тээврийн хэрэгслийг жолоодож яваа хүн зам тээврийн ослын талаар ач холбогдол бүхий мэдээлэл өгч чадна гэх үндэслэлтэй;

31.1.10.эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтны шийдвэрээр тодорхой газар нутаг, бүс дэх тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарласан, хориглосон;

31.1.11.цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр тодорхой төрлийн зөрчлийг илрүүлэх, онц аюултай гэмт хэрэгтэн, эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд зүйлийг олж илрүүлэх зорилго бүхий нэгдсэн болон хэсэгчилсэн арга хэмжээний үед.

31.2.Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгслийг зогсоох дохиог жолоочид ойлгомжтой байдлаар өгнө.

31.3.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуулийн 31.1-д заасан аль нэг үндэслэлээр тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгах тохиолдолд жолоодох эрхийн үнэмлэх, тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээ, бусад холбогдох бичиг баримтыг нягталж, зөвхөн тухайн үндэслэлийг шалгаж тогтооход шаардлагатай арга хэлбэрээр шалгана.

31.4.Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгах явцад дараахь үндэслэл бүхий сэжиг илэрсэн тохиолдолд энэ хуулийн 25, 32, 33, 34 дүгээр зүйлд заасан ажиллагааг явуулна:

31.4.1.тээврийн хэрэгсэл нь эрэн сурвалжлагдаж байгаа гэх, эсхүл тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэхэд ашигласан, эсхүл хууль бусаар олж авсан эд зүйл тээвэрлэж байгаа гэх;

31.4.2.эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрээр албадан ирүүлэхээр даалгасан, эд зүйл болон эрэн сурвалжлагдаж байгаа сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан түүнчлэн гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүн тухайн тээврийн хэрэгсэлд байгаа гэх;

31.4.3.согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн хүн жолоодож яваа гэх;

31.4.4.хүний амь нас, эрүүл мэндэд шууд хохирол учруулах, хуулиар хязгаарласан, эсхүл хориглосон эд зүйлийг хууль бусаар тээвэрлэсэн, эсхүл жолооч, зорчигч ийм зүйлийг биедээ авч яваа гэх.

31.5.Энэ хуулийн 31.1.5, 31.1.6, 31.1.7, 31.1.8-д заасан үндэслэлээр тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгах тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийх хүрээ нь эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд зүйл, хуулиар хориглосон зүйлийг нуун далдлах боломж бүхий эд зүйл, агуулах саванд үзлэг хийхээр хязгаарлагдана.

31.6.Цагдаагийн алба хаагчийн зогсох дохио, шалгуулах шаардлагыг биелүүлээгүй, эсхүл эсэргүүцсэн бол хуульд заасан албадлагын арга хэмжээ хэрэглэнэ.

31.7.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу тээврийн хэрэгслийг зогсоож шалгах үед зорчигчийг тухайн газарт үлдэхийг шаардаагүй, эсхүл энэ хуульд заасан ажиллагааг гүйцэтгээгүй бол зорчигчийг саатуулсанд тооцохгүй.

31.8.Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгслээс илэрсэн эрэн сурвалжлагдаж байгаа, эсхүл хуулиар хориглосон эд зүйлийг авч яваа этгээд нь тодорхойгүй тохиолдолд жолооч, зорчигчийг хамтад нь түр саатуулах, эсхүл эрх бүхий байгууллагад хүргэх эрхтэй.

32 дугаар зүйл. Согтуурсан, мансуурсан байдлыг шалгах

Хэвлэх

32.1.Цагдаагийн алба хаагч нь гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн гэх үндэслэл бүхий сэжиг байгаа тохиолдолд хүнийг согтуурсан, мансуурсан эсэхийг дараахь аргаар шалгана:

32.1.1.харилцан ярилцах аргаар сэтгэцийн байдал, хэл ярианы өөрчлөлт, нүдний хүүхэн харааны хэвийн байдлыг магадлах;

32.1.2.өөрийнх нь зөвшөөрснөөр шулуун шугамын дагуу алхуулж, тэнцвэрээ олж байгаа эсэхийг магадлах;

32.1.3.зориулалтын тусгай хэрэгслээр шалгах.

32.2.Энэ хуулийн 32.1-д заасны дагуу шалгуулахаас татгалзсан тохиолдолд шаардлагатай гэж үзвэл тухайн хүнээс шинжилгээнд зориулж дээж авч болно.

32.3.Цагдаагийн алба хаагч нь согтуурсан, мансуурсан байдалтай байгаа жолоочид дараахь арга хэмжээг авна:

32.3.1.тээврийн хэрэгслийг түр саатуулах, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын ул мөрийг бэхжүүлэх, тээврийн хэрэгслийн бүрэн бүтэн байдлыг баримтжуулах зорилгоор тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийх;

32.3.2.хуульд заасан үндэслэл байгаа бол эрүүлжүүлэх, түр саатуулах, эсхүл баривчлах;

32.3.3.жолоочийн бичиг баримт, тээврийн хэрэгслийн гэрчилгээг түр хураан авах;

32.3.4.тээврийн хэрэгслийг шилжүүлэн байрлуулах, эсхүл түүний хөдөлгөөнийг хязгаарлах.

33 дугаар зүйл. Тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах, түр саатуулах

Хэвлэх

33.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах, эсхүл тээврийн хэрэгслийг түр саатуулж болно:

33.1.1.тээврийн хэрэгслийг эрэн сурвалжилж байгаа;

33.1.2.жолоочийг гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдуулан шалгаж байгаа;

33.1.3.жолоодох эрхгүй, ангилал тохирохгүй үнэмлэхтэй хүн жолоодож яваа;

33.1.4.улсын дугаар, бүртгэлийн зөрчилтэй, техникийн оношилгоо, жолоочийн хариуцлагын даатгалд хамрагдаагүй;

33.1.5.тээврийн хэрэгсэл стандартын шаардлага хангаагүй, хөдөлгөөнд аюул учруулж болзошгүй;

33.1.6.тээврийн хэрэгслийг гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан, гэмт хэргийн нотлох баримтыг агуулж байгаа;

33.1.7.зам тээврийн осолд холбогдсон тээврийн хэрэгслийн техникийн байдлыг шалгаж тогтоох шаардлагатай;

33.1.8.өндөр хэмжээний зочин, төлөөлөгчийн болон нийтийг хамарсан арга хэмжээний хамгаалалтыг зохион байгуулах үеийн аюулгүй байдлыг хангах.

33.2.Түр саатуулах тээврийн хэрэгслийг хуульд заасан журмын дагуу тусгай талбайд хүргэх, эсхүл бусад аргаар хөдөлгөөнийг хязгаарлана.

34 дүгээр зүйл. Тээврийн хэрэгслийг зөөж шилжүүлэх

Хэвлэх

34.1.Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгслийг дараахь тохиолдолд зөөж шилжүүлнэ:

34.1.1.замын хөдөлгөөний дүрэмд түр, эсхүл удаан зогсохыг хориглосон газарт зайлшгүй зогсолтоос бусад хэлбэрээр зогсоож орхисон;

34.1.2.шаардлагатай бол энэ хуулийн 33.1.3-т заасан тохиолдолд.

34.2.Зөөж шилжүүлэх тээврийн хэрэгслийг зориулалтын техник хэрэгсэл ашиглан ойролцоох зогсоолд, эсхүл энэ хуулийн 33.2-т заасан талбайд хүргэнэ.

35 дугаар зүйл. Зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарлах

Хэвлэх

35.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд тодорхой бүсэд хүн, тээврийн хэрэгслийн зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарлаж болно:

35.1.1.аюултай орчин, хорио цээрийн дэглэм, голомтын бүс, онц чухал обьектод хамгаалалтын бүс тогтоосон;

35.1.2.нийтийн эмх замбараагүй байдлаас урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох, жагсаал, цуглааныг албадан тараах;

35.1.3.эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүнийг баривчлах, мөрдөн хөөх;

35.1.4.хэргийн газрын үзлэг хийх;

35.1.5.террор ажиллагаа болон тэсэрч дэлбэрэх, химийн хорт болон аюултай бодистой холбоотой мэдээллийг шалгах;

35.1.6.төрийн тусгай хамгаалалтын бүс тогтоосон.

35.2.Цагдаагийн алба хаагч зорчих хөдөлгөөнийг биечлэн, эсхүл тууз, хаалт байрлуулах зэрэг аргаар хязгаарлаж болно.

35.3.Зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарласан тохиолдолд оршин суугчдын амьдралын хэвийн нөхцөлийг хангах бололцоотой арга хэмжээг авч, иргэдэд зорчих чиглэлийн талаар мэдээлэл өгнө.

36 дугаар зүйл. Зам чөлөөлөх, хөдөлгөөний чиглэлийг түр өөрчлөх, хаах

Хэвлэх

36.1.Цагдаагийн алба хаагч зам чөлөөлөх, хөдөлгөөний чиглэл, урсгалыг түр өөрчлөх, хаах арга хэмжээг дараахь тохиолдолд авч болно:

36.1.1.хэргийн газрын үзлэг хийх;

36.1.2.төрийн тусгай хамгаалалтын хууль тогтоомжийн дагуу үүрэг гүйцэтгэх;

36.1.3.энэ хуулийн 33, 34 дүгээр зүйлд заасан ажиллагааг явуулах;

36.1.4.хуульд заасан бусад.

36.2.Цагдаагийн алба хаагч замын хөдөлгөөний урсгал, чиглэлийг өөрчлөх, хаах шийдвэр цуцлагдсаны дараа явган зорчигч, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг биечлэн зохицуулж, хөдөлгөөнийг хэвийн байдалд оруулах арга хэмжээ авах үүрэгтэй.

37 дугаар зүйл. Биечилсэн судалгаа хийх

Хэвлэх

37.1.Цагдаагийн алба хаагч хуулиар хүлээсэн чиг үүргийнхээ хүрээнд тодорхой нутаг дэвсгэр, олон нийтийн газарт эрүүгийн болон хэв журмын нөхцөл байдлыг судлах, гэмт хэргийн талаархи мэдээлэл цуглуулах зорилгоор биечилсэн судалгааг хийж болно.

38 дугаар зүйл. Эрэн сурвалжлах ажиллагаа

Хэвлэх

38.1.Цагдаагийн байгууллага дараахь хүн, эд зүйлийг олох зорилгоор эрэн сурвалжлах ажиллагааг шүүхийн шийдвэр, прокурор, хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагчийн даалгаврын дагуу, эсхүл өөрөө санаачлан явуулна:

38.1.1.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэнд сэрдэгдэж байгаа хүн, эсхүл оргон зайлсан сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан, ял оногдуулахыг тэнсэж албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүн;

38.1.2.хулгайлагдсан, барьцаалагдсан хүн;

38.1.3.хэн болох нь тодорхойгүй цогцсыг тогтоох;

38.1.4.оршин суугаа газраасаа алга болсон хүн;

38.1.5.сураггүй алга болсон хүн;

38.1.6.эмнэлгээс оргосон сэтгэцийн өвчтэй хүн;

38.1.7.шүүхээс даалгасан бусад этгээд;

38.1.8.алдагдсан галт зэвсэг, сум хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх, мансууруулах, хордуулах бодис, тээврийн хэрэгсэл, мал, амьтан, түүх соёлын дурсгалт, үнэт болон бусад эд зүйл;

38.1.9.зам тээврийн ослын газраас зугтсан, алдагдсан тээврийн хэрэгсэл.

38.2.Хүнийг эрэн сурвалжлах тохиолдолд түүний ургийн овог, эцэг /эх/-ийн болон өөрийн нэр, хүйс, төрсөн он, сар, өдөр, газар, үндсэн захиргаа, гэрэл зураг, биеийн өндөр, жин, онцлох содон тэмдэг, эрэн сурвалжлах үндэслэл зэрэг Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хуулиар хориглоогүй мэдээллийг олон нийтэд мэдээлж болно.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

38.3.Хүний амь нас, эрүүл мэнд, хууль ёсны ашиг сонирхолд хохирол учрахаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор террор үйлдэх, хүн худалдаалах, хүнийг алах, авлига, хүүхдийн эсрэг, гэр бүлийн хүчирхийллийн болон зохион байгуулалттай гэмт хэрэгт сэрдэгдэж байгаа хүн, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтны эрүүл мэндийн мэдээлэлд хамаарах бие эрхтний гажиг, халдварт өвчнөөр өвчилсөн тухай мэдээллийг хуульд заасны дагуу олон нийтэд мэдээлж болно.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

38.4.Эрэн сурвалжлах ажиллагааны үед шүүхийн зөвшөөрлөөр орон байр, бусад газарт нэвтэрч болно.

39 дүгээр зүйл. Мэдээллийг төлбөртэй авах

Хэвлэх

39.1.Цагдаагийн байгууллага дараахь мэдээллийг төлбөртэй авахаар нийтэд зарлаж болно:

39.1.1.гэмт хэрэг үйлдэхээр бэлтгэж байгаа, завдсан, эсхүл үйлдсэн тухай;

39.1.2.эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүн, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэл, баримт бичгийн тухай.

39.2.Мэдээллийг төлбөртэй авах тухай зарлаагүй боловч хувь хүн, хуулийн этгээдээс хүсэлт тавьсан тохиолдолд мэдээллийг төлбөртэй авах эсэхийг тухайн цагдаагийн байгууллагын дарга шийдвэрлэнэ.

39.3.Мэдээллийн төлбөрийн үнэлгээний жишгийг дотоод хэргийн болон санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.

39.4.Шаардлагатай бол мэдээлэгчийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг авна.

40 дүгээр зүйл. Нийтийн эмх замбараагүй байдлын үед авах арга хэмжээ

Хэвлэх

40.1.Цагдаагийн алба хаагч олон нийтийн арга хэмжээний зорилго өөрчлөгдөж, нийтийн хэв журам зөрчигдсөн тохиолдолд тухайн үйл ажиллагааг зогсоох, тараах арга хэмжээ авахыг зохион байгуулагчаас шаардах эрхтэй.

40.2.Цагдаагийн байгууллага нь нийтийн эмх замбараагүй байдлаас урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журмыг хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор дараахь арга хэмжээг авна:

40.2.1.төрийн тусгай хамгаалалттай болон улсын онц чухал обьектын хамгаалалтыг хүч нэмэгдүүлэх, шаардлагатай бол галт тэрэг, нисэх онгоцны буудал, шатахуун түгээх газар, банк болон бусад обьектыг хамгаалалтад авах;

40.2.2.хүн, хуулийн этгээдийн хууль бус эзэмшилд байгаа галт зэвсэг, химийн хорт болон аюултай бодис, байлдааны техник хэрэгслийг хяналтад авах;

40.2.3.согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэх, хэрэглэхийг хориглох;

40.2.4.ангийн зориулалттай буу, сум хэрэгсэл болон тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн худалдаа, аюултай ачаа тээвэрлэлтийг түр хориглох;

40.2.5.хүн, тээврийн хэрэгслийн зорчих хөдөлгөөнийг хязгаарлах, өөрчлөх, шилжүүлэн байрлуулах;

40.2.6.нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчиж бусдад хүч хэрэглэсэн, эсхүл хүч хэрэглэхээр заналхийлсэн, эд хөрөнгө устгаж гэмтээсэн, эдгээр үйлдэлд өдөөн турхирсан, татан оруулсан, оролцсон хүнийг баривчлах, албадан тараах, зэвсэг, техник хэрэгслийг хураан авах;

40.2.7.зэвсэг болон хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болох бусад зүйлийг хууль бусаар авч яваа, хадгалж байгаа, эсхүл хэрэглэж болзошгүй хүний бие, тээврийн хэрэгсэл, эд зүйлд үзлэг хийх.

40.3.Нийтийг хамарсан арга хэмжээг зохион байгуулагч нь нийтийн хэв журам, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй.

40.4.Нийтийг хамарсан арга хэмжээний үед хэвийн үйл ажиллагаа алдагдаж нийтийн хэв журам зөрчигдсөнийг цагдаагийн байгууллага өөрийн хүч хэрэгслээр зохицуулах боломжгүй болсон тохиолдолд Терроризмтой тэмцэх тухай хуульд заасны дагуу шуурхай штаб ажиллуулна.

41 дүгээр зүйл. Согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэхийг хориглох

Хэвлэх

41.1.Нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын дарга дараахь тохиолдолд согтууруулах ундаа худалдах, түүгээр үйлчлэхийг хориглох шийдвэр гаргаж болно:

41.1.1.тухайн газрын ойролцоо нийтийн эмх замбараагүй байдал бий болсон, эсхүл болох үндэслэл байгаа;

41.1.2.нийтийн эмх замбараагүй байдлыг хяналтад авахад шаардлагатай гэж үзвэл.

41.2.Энэ хуулийн 41.1-д заасан хориглох шийдвэр нь нийтийн эмх замбараагүй байдлыг хяналтад авах хүртэлх хугацаанд хүчинтэй байна.

41.3.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуулийн 41.1-д заасан шийдвэрийн дагуу тухайн газрыг түр хаах, эсхүл үйл ажиллагааг зогсоох, эсхүл тогтоосон бүсээс согтууруулах ундааны зүйлийг гаргах арга хэмжээ авна.

41.4.Энэ хуулийн 41.3-т заасан шийдвэрийг хүн, хуулийн этгээд биелүүлэх үүрэгтэй.

41.5.Энэ хуулийн 41.1-д заасан үндэслэл арилсан бол шийдвэр гаргасан албан тушаалтан шийдвэрээ цуцалж, энэ тухай хүн, хуулийн этгээдэд мэдэгдэнэ.

42 дугаар зүйл. Согтууруулах ундаа хэрэглэхийг хориглох

Хэвлэх

42.1.Цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн 40.1-д заасан үндэслэл бий болсон бол нийтийн эзэмшлийн тодорхой бүсэд согтууруулах ундаа хэрэглэх, авч явахыг хориглох шийдвэр гаргаж болно.

42.2.Энэ хуулийн 42.1-д заасан шийдвэр нь нийтийн эмх замбараагүй байдлыг хяналтад авах хүртэлх хугацаанд хүчинтэй байна.

42.3.Энэ хуулийн 42.1-д заасан шийдвэрийг зөрчсөн бол согтууруулах ундааг хураан авч, тухайн хүнийг тогтоосон бүсээс албадан гаргана.

43 дугаар зүйл. Бүлэг хүмүүсийг тараах

Хэвлэх

43.1.Цагдаагийн алба хаагч нийтийн эмх замбараагүй байдал үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх, хяналтад авах зорилгоор тогтоосон бүсэд байгаа бүлэг хүмүүсийг даруй тарахыг шаардана.

43.2.Шаардлагыг энэ хуулийн 43.1-д заасан бүлэг хүмүүсийн дийлэнх олонхид сонсогдохоор хоёроос доошгүй удаа давтан хэлнэ.

44 дүгээр зүйл. Жагсаал, цуглааныг албадан тараах

Хэвлэх

44.1.Цагдаагийн байгууллага жагсаал, цуглааныг албадан тараахын өмнө оролцогчдод бүх төрлийн холбоо, мэдээллийн хэрэгсэл ашиглан жагсаал, цуглааныг албадан тараах тухай сум, дүүргийн Засаг даргын шийдвэрийг мэдэгдэж, биелүүлээгүй, эсхүл эсэргүүцсэн тохиолдолд авах арга хэмжээг урьдчилан  анхааруулна.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

44.2.Албадан тараах ажиллагааг хэрэгжүүлэхдээ энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу албадлагын арга хэмжээ хэрэглэж болно.

44.3.Албадан тараах ажиллагааны явцыг гэрэл зураг, дуу-дүрсний бичлэгээр баримтжуулна.

45 дугаар зүйл. Гамшгийн үеийн болон хорио цээрийн дэглэм сахиулах

Хэвлэх

45.1.Цагдаагийн байгууллага гамшиг, хорио цээрийн дэглэм сахиулах хүрээнд нийтийн хэв журам хамгаалах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор дараахь хэлбэрээр хяналт тавина:

45.1.1.зөвшөөрөгдсөн цэг, зурвасаас бусад газраар хүн, мал, амьтан, тээврийн хэрэгслийг нэвтрүүлэхгүй байх;

45.1.2.мэргэжлийн болон эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр хүн, мал, амьтан, тээврийн хэрэгслийн шилжилт, хөдөлгөөн хийлгэхгүй байх;

45.1.3.тухайн нутаг дэвсгэрээр дамжин өнгөрч байгаа улсын чанартай авто болон төмөр замын тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хяналтад авч, нэвтрэх зөвшөөрөл, ариутгал, халдваргүйжүүлэлт хийлгэсэн тухай баримтыг үндэслэн нэвтрүүлэх;

45.1.4.нийтийг хамарсан арга хэмжээ зохион байгуулах, хүн, мал, амьтны бөөгнөрөл үүсэхээс сэргийлэх;

45.1.5.шалган нэвтрүүлэх болон зорчигч, тээврийн хэрэгслийг халдваргүйжүүлэх цэгүүдэд дэг журам сахиулах;

45.1.6.нийтийн хэв журам хамгаалах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах.

45.2.Цагдаагийн байгууллага нь энэ хуулийн 45.1-д заасан хяналтыг хэрэгжүүлэхдээ энэ хуульд заасан үндэслэл журмын дагуу албадлагын арга хэмжээ хэрэглэж болно.

46 дугаар зүйл. Гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох

Хэвлэх

46.1.Цагдаагийн алба хаагч гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох зорилгоор бусдын орон байранд нэвтрэн орж, дараахь ажиллагааг явуулж болно:

46.1.1.хохирогч болон гэр бүлийн гишүүдийн аюулгүй байдлыг шалгах, Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуульд заасан журмын дагуу аюулын зэргийн үнэлгээ хийж, түүнийг үндэслэн хохирогчийг түр хамгаалах байр, нэг цэгийн үйлчилгээний төв болон эмнэлэгт хүргэх, эсхүл боломжтой бол төрөл, садан, ойр дотны хүний түр хамгаалалтад өгөх;

46.1.2.хүчирхийлэл үйлдэгчид хүчирхийлэл үйлдэх, согтууруулах ундаа хэрэглэхийг зогсоохыг шаардах;

46.1.3.аюулын зэрэг өндөртэй, эсхүл хүүхэд хүчирхийлэлд өртсөн бол хохирогч зөвшөөрөл өгсөн эсэхийг үл харгалзан харьяа нийгмийн ажилтанд мэдэгдэх;

46.1.4.хохирогчид хуульд заасан эрх, үүргийг нь тайлбарлаж, түүнд үзүүлэх үйлчилгээний талаархи мэдээллийг бичгээр өгөх;

46.1.5.шаардлагатай гэж үзвэл хүчирхийлэл үйлдэгчийг баривчлах;

46.1.6.зэвсэг, зэвсгийн чанартай бусад зүйлийг хураан авах.

46.2.Цагдаагийн алба хаагч шаардлагатай бол гэрч, хохирогч, мэдээлэл өгсөн хүн, тэдгээрийн гэр бүлийн бусад гишүүн, хохирогчид туслалцаа үзүүлсэн хүний амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хамгаалах зорилгоор Гэрч, хохирогчийг хамгаалах тухай хуульд заасан арга хэмжээг авна.

46.3.Хүчирхийлэл үйлдэгч энэ хуулийн 46.1.2-т заасан шаардлагыг биелүүлэхээс татгалзсан, эсхүл эсэргүүцсэн бол хуульд заасны дагуу албадлагын арга хэмжээ авна.

46.4.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуулийн 46.1.1-д заасан хохирогчид орон байрнаасаа хувцас, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, баримт бичиг, хүүхдийн сургалтын хэрэгсэл зэрэг шаардлагатай хэрэглээний эд зүйлээ авахад нь туслалцаа үзүүлж, хүчирхийлэл үйлдэгчээс шаардан гаргуулна.

46.5.Хүүхэд өөрийн эцэг эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчийн хүчирхийлэлд өртсөн бол тэдгээрийн саналыг үл харгалзан хүүхдийн амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг хамгаалахад чиглэсэн арга хэмжээг дараахь нөхцөлд авна:

46.5.1.хүүхдийн амь нас, эрүүл мэндэд аюултай аргаар хүчирхийлэл үйлдсэн, эсхүл үйлдэж болзошгүй;

46.5.2.хүүхдээ барьцаалсан, барьцаалж болзошгүй;

46.5.3.хүүхдийн эмзэг байдлыг далимдуулан өөрт ашигтай шийдвэр гаргуулах, ашиг олоход ашигласан, ашиглаж болзошгүй;

46.5.4.хүүхдийг айдас, сэтгэл санааны дарамтад оруулсан, оруулж болзошгүй;

46.5.5.хүчирхийлэл үйлдэгч нь согтуурсан, мансуурсан байдалтай, эсхүл согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис тогтмол хэрэглэдэг.

46.6.Энэ хуулийн 46.5-д заасан хамгаалах арга хэмжээг дараахь аргаар хэрэгжүүлнэ:

46.6.1.хамгаалах боломжтой хүн, гэр бүлд хүлээлгэн өгөх;

46.6.2.нэг цэгийн үйлчилгээний төв, түр хамгаалах байр, эсхүл асрамж, халамжийн үйлчилгээний байгууллагад хүргэх.

46.7.Хүүхдийг энэ хуулийн 46.6.1-д заасан хүнд хүлээлгэн өгөх бол түүнд эрх, үүргийг сануулж, бичгээр баталгаажуулна. Хохирогч хүүхэд нь долоо, түүнээс дээш настай бол хамгаалах боломжтой хүн, гэр бүлийг сонгохдоо түүний саналыг харгалзана.

ТАВДУГААР БҮЛЭГ

АЛБАДЛАГЫН АРГА ХЭМЖЭЭ ХЭРЭГЛЭХ

47 дугаар зүйл. Албадлагын арга хэмжээ хэрэглэх

Хэвлэх

47.1.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, нэг бүрийн болон олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл, техник, галт зэвсэг хэрэглэж болно.

47.2.Цагдаагийн алба хаагчийн хэрэглэх тусгай техник, хэрэгсэл, галт зэвсэг, сумны жагсаалт, бүртгэх, олгох, буцаан авах, хадгалах журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

47.3.Цагдаагийн алба хаагчийг биеийн хүч, тусгай техник, хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх бэлтгэл хангах журмыг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

47.4.Цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэх зааврыг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.

48 дугаар зүйл. Албадлагын арга хэмжээ хэрэглэхэд тавигдах нийтлэг шаардлага

Хэвлэх

48.1.Цагдаагийн алба хаагч албадлагын арга хэмжээг хэрэглэхдээ дараахь нийтлэг шаардлагыг баримтална:

48.1.1.зөвхөн хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу хэрэглэх;

48.1.2.нэн тэргүүнд хэрэглэхгүй байх;

48.1.3.тухайн нөхцөл байдалд тохируулан хэрэглэх, хамгийн бага хохирол учруулахыг эрмэлзэх.

48.2.Албадлагын арга хэмжээг бусдыг гутаан доромжлох, залхаан цээрлүүлэх, шийтгэх зорилгоор хэрэглэхийг хориглоно.

48.3.Цагдаагийн алба хаагч цагдаагийн төв байгууллагын даргын шийдвэрээр албан хэрэгцээнд хүлээн авч, бүртгэсэн тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг, сум, бусад хэрэгслийг хэрэглэнэ.

48.4.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэснээс үүссэн үр дагаврын төлөө хариуцлага хүлээхгүй.

48.5.Цагдаагийн алба хаагч биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл хэрэглэх явцад хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учирсан бол эмнэлгийн байгууллагад даруй мэдэгдэн, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үзүүлж, шууд захирах даргад, шууд захирах дарга нь прокурорт даруй мэдэгдэнэ.

48.6.Цагдаагийн алба хаагч албадлагын арга хэмжээг шууд хэрэглэхээр хуульд зааснаас бусад тохиолдолд урьдчилан сануулж, хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх хангалттай хугацаа олгоно.

49 дүгээр зүйл. Биеийн хүч хэрэглэх

Хэвлэх

49.1.Цагдаагийн алба хаагч биеийн хүчийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:

49.1.1.цагдаагийн алба хаагчийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлээгүй, эсэргүүцсэн;

49.1.2.баривчлах, эрүүл мэндийн болон бусад эрх бүхий байгууллагад албадан хүргэх үед эсэргүүцэл үзүүлсэн;

49.1.3.нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэхээр энэ хуульд заасан тохиолдолд.

49.2.Доор дурдсанаас бусад тохиолдолд хүүхэд, жирэмсэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй, бэртэл гэмтэлтэй болох нь илэрхий мэдэгдэж байгаа хүнд биеийн хүч хэрэглэхийг хориглоно:

49.2.1.цагдаагийн алба хаагч, бусдын амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар довтолсон;

49.2.2.тухайн хүн өөрийнхөө амь нас, эрүүл мэндийг хохироох үйлдэл хийж болзошгүй;

49.2.3.бусдын эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учруулж болзошгүй.

50 дугаар зүйл. Тусгай хэрэгслийн төрөл

Хэвлэх

50.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч дараахь тусгай хэрэгсэл хэрэглэнэ:

50.1.1.нэг бүрийн;

50.1.2.олон хүнд нөлөөлөх;

50.1.3.бусад.

50.2.Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд нисдэг тэрэг, тусгай зориулалтын хуягт тээвэрлэгч, газар уснаа явагч, тусгай хэрэгслээр тоноглогдсон тээврийн хэрэгсэл, тээврийн хэрэгсэл албадан зогсоогч, эвдэгч, галт хэрэглэл, гэрэл, дууны хэрэгсэл, тусгай будагч-тэмдэглэгч хэрэгсэл, согтуурсан, мансуурсан байдалтай эсэхийг шалгагч, тээврийн хэрэгслийн хурд хэмжигч болон бусад тусгай хэрэгсэл ашиглаж болно.

50.3.Энэ хуулийн 50.1-д заасан болон тээврийн хэрэгсэл албадан зогсоох тусгай хэрэгслийг цагдаагийн төв байгууллагын зөвшөөрөлгүйгээр үйлдвэрлэх, дуурайлган хийх, гадаад улсаас оруулж ирэхийг хориглоно.

50.4.Энэ хуулийн 50.3-т заасан зөвшөөрөл олгох журмыг тагнуул, гааль болон цагдаагийн төв байгууллагын дарга хамтран батална.

50.5.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэхдээ хамгаалах тусгай хэрэгслээр хангагдана.

50.6.Цагдаагийн алба хаагч биедээ энэ хуулийн 50.5-д заасан тусгай хэрэгсэл байхгүй тохиолдолд гарцаагүй байдал, аргагүй хамгаалалт, эсхүл гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдийг баривчлах шаардлагатай болсон үед гарын доорх эд зүйлийг тусгай хэрэгслийн зориулалтаар ашиглаж болно.

51 дүгээр зүйл. Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл

Хэвлэх

51.1.Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэлд дараахь хэрэгсэл хамаарна:

51.1.1.гав;

51.1.2.хүлэг, ороох цамц, хөдөлгөөн хязгаарлах бусад хэрэгсэл;

51.1.3.бороохой;

51.1.4.цахилгаан гүйдлээр цохигч;

51.1.5.нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагчаар цэнэглэсэн буу, шүршүүр;

51.1.6.резин болон хуванцар сумтай буу;

51.1.7.нэг бүрийн бусад тусгай хэрэгсэл.

52 дугаар зүйл. Нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл хэрэглэх

Хэвлэх

52.1.Цагдаагийн алба хаагч нэг бүрийн тусгай хэрэгслийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:

52.1.1.өөрийн болон бусдын амь нас, эрүүл мэндэд учирч болзошгүй халдлагыг таслан зогсоох;

52.1.2.гэмт хэрэг, зөрчлийн үйлдлийг таслан зогсоох, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг баривчлах;

52.1.3.зэвсэглэсэн болон зэвсэг хэрэглэн эсэргүүцэж болзошгүй хүнийг баривчлах;

52.1.4.баривчлагдсан хүнийг эрүүл мэндийн болон холбогдох байгууллагад албадан хүргэх, яллагдагч, ялтныг хуяглан хүргэх;

52.1.5.хяналтад байгаа хүн амиа хорлох, өөрийн бие махбодид гэмтэл учруулах, оргон зайлахаас урьдчилан сэргийлэх;

52.1.6.сэтгэцийн эмгэг, сэтгэл санаа хүчтэй цочрон давчидсаны улмаас өөрийгөө удирдах чадваргүй, түүнчлэн согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн хүн догшин, хэрцгий авирлаж бусдын амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд хохирол учруулахаас урьдчилан сэргийлэх;

52.1.7.албаны болон бусдын орон байрыг эзлэн авсан, гудамж, замын хөдөлгөөнийг бүслэн хаасныг чөлөөлөх;

52.1.8.олон нийтийн арга хэмжээний үед нийтийн хэв журам хамгаалах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор тавьсан цагдаагийн алба хаагчийн шаардлагыг биелүүлээгүй;

52.1.9.нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчих, эсхүл нийтийн эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсоох, хууль бус жагсаал, цуглааныг албадан тараах;

52.1.10.тээврийн хэрэгслийг зогсоох эрх бүхий албан тушаалтны шаардлагыг үл биелүүлэн зугтаасан;

52.1.11.энэ хуульд галт зэвсэг хэрэглэхээр заасан бусад.

52.2.Доор дурдсанаас бусад тохиолдолд жирэмсэн, хүүхэд, хөгжлийн бэрхшээлтэй, өндөр настай, гэмтэлтэй болох нь илэрхий мэдэгдэж байгаа хүнд нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл хэрэглэхийг хориглоно:

52.2.1.цагдаагийн алба хаагч болон бусдын амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар зэвсэглэн, эсхүл бүлэглэн довтолсон;

52.2.2.галт зэвсэг, эсхүл хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болох зүйлээр зэвсэглэсэн хүн зэвсгээ хураалгах шаардлагыг үл биелүүлсэн, эсэргүүцсэн;

52.2.3.амиа хорлож болзошгүй.

52.3.Цагдаагийн алба хаагч нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл хэрэглэх шийдвэрийг тухайн нөхцөл байдалд тохируулан бие даан гаргана.

53 дугаар зүйл. Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл

Хэвлэх

53.1.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэлд дараахь хэрэгсэл хамаарна:

53.1.1.олон хүнд нөлөөлөх нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч;

53.1.2.усан хөөрөг;

53.1.3.утаан хөшиг үүсгэгч;

53.1.4.олон хүнд нөлөөлөх бусад тусгай хэрэгсэл.

54 дүгээр зүйл. Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл хэрэглэх

Хэвлэх

54.1.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл хэрэглэх тухай шийдвэрийг цагдаагийн байгууллагын дарга, түүний эрх олгосноор тухайн ажиллагааг удирдаж байгаа албан тушаалтан гаргана.

54.2.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:

54.2.1.цагдаагийн алба хаагч болон бусдын амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар бүлэглэн довтолсон, эсэргүүцсэн;

54.2.2.төрийн тусгай хамгаалалтад байгаа, эсхүл бусад байгууллагын хамгаалалтад байгаа хүн, обьектод бүлэглэн халдсан, халдахыг завдсан;

54.2.3.бусдын орон байр, эзэмшил газрыг бүлэглэн эзлэн авсан, гудамж, замын хөдөлгөөнийг бүслэн хаасныг чөлөөлөх;

54.2.4.хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болох гэмт хэргийг бүлэглэн үйлдэж байгааг таслан зогсоох, баривчлах;

54.2.5.галт зэвсэг, хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой хохирол учруулж болох бусад зүйлээр зэвсэглэсэн бүлэг зэвсгээ хураалгах шаардлагыг үл биелүүлэн эсэргүүцсэн;

54.2.6.нийтийн хэв журмыг бүлэглэн зөрчиж байгааг, эсхүл нийтийн эмх замбараагүй байдлыг таслан зогсоох, хүч хэрэглэсэн жагсаал цуглааныг албадан тараах;

54.2.7.бүлэглэн оргосон сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтныг баривчлах;

54.2.8.хорих анги, цагдан хорих байранд эмх замбараагүй байдал үүссэн.

54.3.Олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийг хэрэглэхийн өмнө дараахь арга хэмжээг авна:

54.3.1.боломжтой тохиолдолд прокурорт мэдэгдэх;

54.3.2.тусгай хэрэгсэл хэрэглэх тухай анхааруулж, тогтоосон бүсээс даруй гарахыг шаардах;

54.3.3.тухайн бүсэд байгаа хүнийг бүсээс гаргах талаар ухуулга хийх, хэрэглэх тусгай хэрэгслийн үйлчлэх нөлөөллийн талаар мэдээлэх;

54.3.4.яаралтай тусламж үзүүлэх мэргэжлийн байгууллагад тодорхой газар, байршилд ирэх тухай мэдэгдэх.

54.4.Энэ хуулийн 54.3-т заасан анхааруулга, ухуулгыг тусгай хэрэгслийн нөлөөлөлд өртөж болох хүмүүсийн дийлэнх хэсэгт хүргэх боломжтой бүх арга хэрэгслийг ашиглан зохион байгуулна.

54.5.Энэ хуулийн 54.3.2-т заасан шаардлагыг биелүүлээгүй, эсхүл хүний амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учрах бодит аюул үүссэн тохиолдолд олон хүнд нөлөөлөх тусгай хэрэгслийг шууд хэрэглэж болно.

54.6.Олон хүнд зэрэг нөлөөлөх тусгай хэрэгсэл хэрэглэсний дараа ажиллагааг гүйцэтгэсэн байгууллага нь холбогдох мэргэжлийн байгууллагатай хамтран дараахь арга хэмжээг авна:

54.6.1.хордсон хүн, амьтан, тэсэрч дэлбэрэх, химийн хорт болон аюултай бодис алдагдах, гал түймэр гарах эх үүсвэр байгаа эсэхийг шалгаж, аюулгүй болгох;

54.6.2.эмнэлгийн анхан шатны тусламж үзүүлэх, шаардлагатай бусад үйлчилгээнд хамруулах;

54.6.3.орчныг ариутгах арга хэмжээ авах талаар холбогдох байгууллагад мэдэгдэх;

54.6.4.тусгай хэрэгслийн үйлчлэл дуусах, эсхүл үүссэн аюултай нөхцөл арилах хүртэл тухайн орчинд эргүүл, хамгаалалт гаргаж, зөвлөгөө, сануулга өгөх.

55 дугаар зүйл. Тээврийн хэрэгсэл албадан зогсоох тусгай хэрэгсэл хэрэглэх

Хэвлэх

55.1.Цагдаагийн алба хаагч тээврийн хэрэгслийг албадан зогсоох тусгай хэрэгслийг дараахь тохиолдолд хэрэглэнэ:

55.1.1.өөрийнх нь, эсхүл бусдын амь нас, эрүүл мэндэд учирч болох бодит аюулыг таслан зогсоох шаардлага тулгарсан;

55.1.2.баривчлагдсан хүн, сэжигтэн, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтан өөрөө жолоодон зугтсан, эсхүл түүнийг тээвэрлэн зугтсан;

55.1.3.тээврийн хэрэгслийг зогсоох талаар эрх бүхий албан тушаалтны тавьсан шаардлагыг үл биелүүлж зугтсан;

55.1.4.онц ноцтой гэмт хэрэг үйлдсэн хүн хэргийн газраас тээврийн хэрэгсэл ашиглан зугтсан, эсхүл тээврийн хэрэгслийг дээрэмдсэн, жолоочийг барьцаалан авч яваа тухай цагдаагийн байгууллагаас зарлан мэдээлсэн.

55.2.Тээврийн хэрэгслийг албадан зогсоох тусгай хэрэгслийг зорчих хөдөлгөөн ихтэй газар, олон нийтэд аюул учруулах эрсдэл байгаа тохиолдолд хэрэглэхийг хориглоно.

56 дугаар зүйл. Албаны нохой ашиглах

Хэвлэх

56.1.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, авран хамгаалах зорилгоор албаны нохой ашиглаж болно.

56.2.Цагдаагийн алба хаагч өөрийн болон бусдын амь нас, эрүүл мэндэд аюул учирч болзошгүй, зэвсэглэсэн этгээд зугтаасан, довтолсноос бусад тохиолдолд хүний эсрэг албаны нохой ашиглахыг хориглоно.

56.3.Албаны нохойг бэлтгэх, ашиглах, хамгаалах журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

57 дугаар зүйл. Галт зэвсэг хэрэглэх үндэслэл

Хэвлэх

57.1.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд галт зэвсэг хэрэглэж болно:

57.1.1.өөрийнх нь, эсхүл бусдын амь нас, эрүүл мэндэд хохирол учруулж болзошгүй байдлаар довтолсон, тээврийн хэрэгсэл унаж зугтаан бусдын амь нас, эд хөрөнгөд бодит аюул бий болгосон;

57.1.2.цагдаагийн байгууллагад зэвсэглэн, эсхүл бүлэглэн халдсан, эсхүл цагдаагийн алба хаагчийн галт зэвсгийг булаахаар довтолсон;

57.1.3.төрийн тусгай болон эрх бүхий байгууллагын хамгаалалтад байгаа хүн болон бүс, обьектод зэвсэг хэрэглэж, эсхүл бүлэглэн довтолсон;

57.1.4.хулгайлагдсан, барьцаанд байгаа хүнийг суллах;

57.1.5.галт зэвсэг, эсхүл хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой хохирол учруулж болох бусад зүйлээр зэвсэглэсэн хүн зэвсгээ хураалгах шаардлагыг үл биелүүлэн эсэргүүцсэн;

57.1.6.хуяглан хүргэж яваа сэжиг бүхий этгээд, яллагдагч, шүүгдэгч, ялтанг суллахаар зэвсэглэн, эсхүл бүлэглэн довтолсон;

57.1.7.саатуулах, хорих, цагдан хорих байранд эмх замбараагүй байдал үүсч хүний амь нас, эд хөрөнгөд ноцтой хохирол учрах нөхцөл байдал бий болсон;

57.1.8.бусдын албаны болон орон байранд зэвсэглэн, эсхүл бүлэглэн довтолсон хүний дайралтыг таслан зогсоох, эзлэн авсныг чөлөөлөх;

57.1.9.нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед галт зэвсэг хэрэглэн довтолсон, хамгаалсан;

57.1.10.хүний амь нас, эрүүл мэнд, хүрээлэн байгаа орчинд хор уршиг учруулж болзошгүй болон учруулж байгаа амьтныг устгах;

57.1.11.зэвсэглэсэн болон зэвсэг хэрэглэн эсэргүүцэж болзошгүй хүнийг баривчлах;

57.1.12.хоригдож байгаа этгээд, хоригдол оргон зугтсан, эсхүл зэвсэглэсэн хоригдлыг баривчлах.

57.2.Галт зэвсгийг түгшүүрийн дохио өгөх, тусламж дуудах, бэлтгэл, сургуулилтын болон хуульд заасан бусад тохиолдолд хэрэглэж болно.

57.3.Энэ хуулийн 57.2-т заасан галт зэвсэг хэрэглэх журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

58 дугаар зүйл. Галт зэвсэг хэрэглэх

Хэвлэх

58.1.Галт зэвсэг хэрэглэх сургалтад хамрагдан, галт зэвсэг хэрэглэх эрх олгогдсон цагдаагийн алба хаагч энэ хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу галт зэвсэг хадгалах, биедээ авч явах, хэрэглэх эрхтэй.

58.2.Боломжтой бүх тохиолдолд галт зэвсэг хэрэглэхийн өмнө урьдчилан сануулна. Сануулга өгөх нь цаг алдаж хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой хохирол учруулж болзошгүй бодит эрсдэл үүссэн нөхцөлд галт зэвсгийг шууд хэрэглэж болно.

58.3.Цагдаагийн алба хаагч галт зэвсэг хэрэглэхдээ дараахь арга хэмжээг шат дараатай авах үүрэг хүлээнэ:

58.3.1.энэ хуулийн 57.1-д заасан тохиолдол бий болсон үед галт зэвсгээ бэлэн байдалд авах;

58.3.2.тухайн хүнд галт зэвсэг хэрэглэх тухай сануулах, тодорхой зай, байр тогтоох, хууль бус үйлдлээ зогсоохыг шаардах, эсхүл идэвхтэй үйлдэл хийхийг хориглох;

58.3.3.энэ хуулийн 58.3.2-т заасны дагуу сануулсны дараа тухайн хүн үйлдлээ үргэлжлүүлсэн тохиолдолд галт зэвсэг хэрэглэх.

58.4.Галт зэвсэг биедээ авч яваа цагдаагийн алба хаагчийн баривчилсан, эсхүл саатуулсан этгээд цагдаагийн алба хаагчийн галт зэвсгийг булаахаар довтолсон бол галт зэвсэг шууд хэрэглэж болно.

58.5.Галт зэвсэг хэрэглэсний улмаас хүн гэмтсэн тохиолдолд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үзүүлж, эрүүл мэндийн байгууллагад хүргэнэ. Хүний амь нас хохирсон тохиолдолд прокурор, эрх бүхий албан тушаалтанд мэдэгдэнэ.

58.6.Цагдаагийн алба хаагч галт зэвсэг хэрэглэсэн үндэслэл, хүний биед учирсан гэмтэл, үзүүлсэн тусламж, эрүүл мэндийн байгууллагад мэдэгдсэн тухай болон бусдын эд хөрөнгөд хохирол учирсан эсэх талаар шууд захирах даргадаа даруй танилцуулж, бичгээр тайлбар үйлдэх бөгөөд шууд захирах дарга нь прокурорт мэдэгдэнэ.

58.7.Цагдаагийн алба хаагч хүний бичиг баримтыг шалгах, эд зүйл, тээврийн хэрэгсэлд үзлэг хийх, баривчлах, түр саатуулах үед энэ хуулийн 57.1-д заасан тохиолдол үүсэх үндэслэл бүхий сэжиг тогтоогдвол галт зэвсэг хэрэглэж болзошгүй тухай сануулж болно.

58.8.Цагдаагийн алба хаагч хуульд заасан үндэслэлээр галт зэвсэг хэрэглэж болзошгүй тухай сануулсныг галт зэвсэг хэрэглэсэнд тооцохгүй.

58.9.Галт зэвсэг хэрэглэсэн тухай илтгэх журмыг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Улсын ерөнхий прокурортой хамтран батална.

ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ШУУРХАЙ, АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ

59 дүгээр зүйл. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааны шуурхай байдлыг хангах

Хэвлэх

59.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ дараахь эрх эдэлнэ:

59.1.1.гэмт хэрэг гарсан, гамшиг, аюулт үзэгдэл, осол тохиолдсон, нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн газарт очих, эмнэлгийн яаралтай тусламж үзүүлэх шаардлагатай хүнийг эмнэлэгт хүргэх, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг мөрдөн хөөх, түүнийг цагдаагийн байгууллагад хүргэх зорилгоор тээврийн хэрэгслийг дайчлан ашиглах;

59.1.2.шуурхай мэдээлэл нийтэд түгээх шаардлага гарсан тохиолдолд өмчийн харьяалал харгалзахгүйгээр хэвлэл, мэдээлэл, холбооны хэрэгсэл ашиглах;

59.1.3.тээврийн хэрэгсэлд тусгай дуут болон гэрэл дохио хэрэглэх;

59.1.4.хот, суурингийн дотор нийтийн тээврийн хэрэгсэл /таксинаас бусад/-ээр үнэ төлбөргүй зорчих;

59.1.5.гэмт хэргийн тухай мэдээллийг хойшлуулшгүй шалгах, гэмт хэрэгтнийг баривчлах шаардлага гарсан тохиолдолд хот хоорондын зорчигч тээврийн хэрэгслээр дараалал харгалзахгүйгээр үйлчлүүлэх.

59.2.Дипломат төлөөлөгчийн болон үүргээ гүйцэтгэж яваа тусгай дуут болон гэрэл дохиогоор тоноглогдсон, түүнчлэн техникийн ослын дуудлагын автомашиныг энэ хуулийн 59.1.1-д заасны дагуу дайчлан ашиглахыг хориглоно.

59.3.Цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн 59.1.1, 59.1.2-т заасан ажиллагаанаас гарсан зардлыг нөхөн төлнө.

59.4.Цагдаагийн алба хаагч өөрийн цол, албан тушаал, хариуцсан нутаг дэвсгэр, чиг үүргээс үл хамааран хүний амь нас, эрүүл мэндэд бодит аюул учирч тусламж хүссэн, эсхүл энэ тухай өөрөө олж мэдсэн бол хүний амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалах, учирч болзошгүй аюулыг зайлуулах, гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг баривчлах, гэмт хэрэг, зөрчлийн ул мөрийг хамгаалах арга хэмжээг даруй авч, нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэх үүрэгтэй.

60 дугаар зүйл. Алба хаагчийн агсамж

Хэвлэх

60.1.Алба хаагч үүрэг гүйцэтгэх үедээ гав, бороохой, цахилгаан гүйдлээр цохигч, нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч, холбооны хэрэгсэл, гар чийдэн, дууны, дүрсний, дуу-дүрсний бичлэгийн хэрэгсэл зэрэг иж бүрдэл бүхий агсамжаар хангагдах бөгөөд тэдгээрийг хууль тогтоомжид заасны дагуу хэрэглэнэ.

60.2.Алба хаагч гүйцэтгэх үүрэг болон улирлын байдалд тохирсон дүрэмт хувцас, хутга, сум үл нэвтрэх болон гэрэлтүүлэгчтэй хантааз зэрэг хамгаалах хэрэгслээр хангагдсан байх бөгөөд гүйцэтгэх үүргийн онцлогоос хамаарч шаардлагатай агсамжийг нэмж олгоно.

60.3.Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэх алба хаагчид нэг бүрийн болон хамгаалах тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг олгох бөгөөд алба хаагч нь олгосон тусгай хэрэгсэл, галт зэвсгийг биедээ авч явах эрхтэй.

60.4.Алба хаагч нь амралтын цагаар, эсхүл энгийн хувцастай үүрэг гүйцэтгэх тохиолдолд хамгаалах тусгай хэрэгсэл, цахилгаан гүйдлээр цохигч, нулимс асгаруулагч, амьсгал боогдуулагч биедээ авч явж, өөрийн болон бусдын амь нас, эрүүл мэндийг гэмт халдлагаас хамгаалах зорилгоор хэрэглэж болно.

60.5.Галт зэвсэг хадгалах, хамгаалах, бүртгэх, биедээ авч явах, олгох журам болон галт зэвсэг байнга биедээ авч явах эрх бүхий алба хаагчийн, хамгаалах тусгай хэрэгслийн жагсаалтыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

61 дүгээр зүйл. Үйл ажиллагаандаа тоо бүртгэл хөтлөх, мэдээллийн сүлжээ, сан үүсгэж ашиглах

Хэвлэх

61.1.Цагдаагийн байгууллага дараахь тоо бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сүлжээ, сан үүсгэн үйл ажиллагаандаа ашиглана:

61.1.1.гэмт хэрэгт сэжиглэгдсэн, эрүүгийн хэрэгт сэжигтнээр тооцогдсон, яллагдагчаар татагдсан хүний талаар;

61.1.2.ял шийтгүүлсэн хүний талаар;

61.1.3.эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээ авагдсан хүний талаар;

61.1.4.эрүүгийн хэрэг, үйлдэл холбогдол нь хэрэгсэхгүй болж цагаатгагдсан хүний талаар;

61.1.5.эрүүгийн хариуцлагаас чөлөөлөгдсөн, ялыг хойшлуулсан хүний талаар;

61.1.6.хүүхдээ хүмүүжүүлэх үүргээ биелүүлэхгүй, мөн хүүхдийн хүмүүжилд сөргөөр нөлөөлж байгаа, хүүхэдтэй хэрцгий харьцаж байгаа этгээдийн талаар;

61.1.7.өршөөл, уучлалд хамрагдсан хүний талаар;

61.1.8.гэмт хэрэгт хохирсон хүний талаар;

61.1.9.зөрчил үйлдсэн этгээдийн талаар;

61.1.10.эрэн сурвалжлагдаж байгаа хүний талаар;

61.1.11.тээврийн хэрэгсэл өмчлөгч, эзэмшигчийн болон тээврийн хэрэгслийн татвар, даатгал, оношилгооны талаар;

61.1.12.жолоодох эрхийн үнэмлэх авсан хүний талаар;

61.1.13.гэрээт болон хувийн хамгаалалтын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа этгээдийн талаар;

61.1.14.гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх хяналтад байгаа хүний талаар;

61.1.15.Галт зэвсгийн тухай хуулийн 12.9-д заасан мэдээллийн сан;

61.1.16.цагдаагийн алба хаагч галт зэвсэг хэрэглэсэн тохиолдлын талаар;

61.1.17.гарын хээ, сум, хонгио, генетикийн мэдээлэл;

61.1.18.хуулийн этгээдийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор ашиглаж байгаа дүрс бичлэгийн хэрэгслийн мэдээлэл;

61.1.19.цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын тоо бүртгэл;

61.1.20.эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэсэн хуулийн этгээдийн талаар;

61.1.21.бусад.

61.2.Цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн 61.1-д заасан мэдээллийн санг энэ хуульд заасан зорилгоор ашиглах бөгөөд уг сангийн мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэгтэй.

61.3.Энэ хуулийн 61.1.19-д заасан мэдээллийн сангийн журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батлах бөгөөд хуульд өөрөөр заагаагүй бол түүний зөвшөөрөлгүйгээр мэдээллийн сан дахь мэдээллийг бусад байгууллага, албан тушаалтанд танилцуулах, шилжүүлэхийг хориглоно.

61.4.Монгол Улсын олон улсын гэрээ, олон улсын болон гадаад улсын цагдаагийн байгууллагатай байгуулсан хамтын ажиллагааны баримт бичигт заасан бол тэдгээрт энэ хуулийн 61.1-д заасан мэдээллийг өгч болно.

61.5.Цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн 61.4-т заасны дагуу мэдээлэл хүссэн зорилго, өгсөн мэдээллийг бусдад задруулахгүй байх үүрэгтэй.

61.6.Энэ хуулийн 61.1.19-д зааснаас бусад мэдээллийн санд мэдээлэл цуглуулах, шалгах, үнэлэн шинжлэх, ашиглах, шилжүүлэх, хүлээн авах, хуваарилах, үр дүнг тооцох, лавлагаа өгөх журмыг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

61.7.Цагдаагийн байгууллага өөрийн өдөр тутмын үйл ажиллагааны шуурхай, үр дүнтэй байдлыг хангах зорилгоор өөрийн дотоод хэрэгцээнд бусад төрлийн мэдээллийн санг байгуулж болно.

61.8.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол цагдаагийн байгууллага, алба хаагч үүргээ гүйцэтгэх үедээ төрийн байгууллагын төвлөрсөн мэдээллийн санд шуурхай нэвтрэх, албаны хэрэгцээнд ашиглах эрхтэй.

61.9.Цагдаагийн алба хаагчийн энэ хуулийн 61.1, 61.8-д заасан мэдээллийн санд нэвтэрсэн, ашигласан үйлдэл нь мэдээлэл боловсруулах нэгдсэн сүлжээнд бүртгэгдэн хадгалагдана. Энэ зүйлд заасан үүргийг цагдаагийн төв байгууллагын мэдээллийн технологи, аюулгүй байдал хариуцсан нэгж гүйцэтгэнэ.

61.10.Цагдаагийн алба хаагч мэдээллийн санг хуулиар хүлээсэн чиг үүрэгтээ хамааралгүй зорилгод ашигласан, бусдад шилжүүлсэн үйлдэлд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол сахилгын хариуцлага хүлээлгэнэ.

ДОЛДУГААР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ТАВИХ ИРГЭНИЙ ХЯНАЛТ, ОЛОН НИЙТ ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА

62 дугаар зүйл. Иргэний зөвлөл

Хэвлэх

62.1.Нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд олон нийтийн хяналт тавих үүрэг бүхий 5-7 хүний бүрэлдэхүүнтэй, иргэний төлөөлөл бүхий орон тооны бус Иргэний зөвлөл аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын дэргэд байна.

62.2.аймаг, нийслэлийн Засаг дарга Иргэний зөвлөлийн үйл ажиллагааг удирдаж, хяналт тавихгүй бөгөөд түүний хараат бус байдлыг хангах үүрэгтэй.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

62.3.Иргэний зөвлөлийн гишүүн нь сүүлийн 5 жил цагдаа, прокурор, шүүгч, төрийн улс төрийн албан тушаал эрхэлж байгаагүй, ял шийтгэлгүй, ашиг сонирхлын зөрчилгүй Монгол Улсын иргэн байна.

62.4.Иргэний зөвлөлийн гишүүнээр энэ хуулийн 62.3-т заасан шаардлагыг хангасан, тухайн нутаг дэвсгэрт сүүлийн 5 жил оршин сууж байгаа, оршин суух бүртгэлтэй Монгол Улсын иргэнийг аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлаас гурван жилийн хугацаагаар томилно.

62.5.Иргэний зөвлөл хараат бус ажиллаж, тухайн нутаг дэвсгэрийн цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх, хяналт тавих үүрэгтэй.

62.6.Иргэний зөвлөл дараахь эрхтэй:

62.6.1.цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажлын төсвөөс бусад төсвийн төсөл, зарцуулалт, үйл ажиллагааны болон санхүүгийн тайланг хэлэлцэж, санал өгөх;

62.6.2.цагдаагийн алба хаагчийн сургалт болон гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх үйл ажиллагаанд шинжлэх ухааны ололт, орчин үеийн техник, технологи нэвтрүүлэх бодлогын хэрэгжилтэд хяналт тавих;

62.6.3.цагдаагийн байгууллагад гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар ирсэн гомдол, мэдээлэл хүлээн авах, бүртгэх ажилд хяналт тавих, тэдгээртэй холбоотой мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх;

62.6.4.цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүйн дүрмийн хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх;

62.6.5.гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх талаар бүх шатны Засаг даргаас хэрэгжүүлэх арга хэмжээний саналыг боловсруулах;

/Энэ заалтад 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

62.6.6.цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааг сайжруулан өөрийн нутаг дэвсгэр дэх иргэд, олон нийтийн хэрэгцээ шаардлагад нийцүүлэх чиглэлээр санал боловсруулах.

62.7.Иргэний зөвлөлд дараахь үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно:

62.7.1.цагдаагийн байгууллагын гүйцэтгэх ажил, хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд аливаа хэлбэрээр оролцох;

62.7.2.улс төрийн үйл ажиллагаа явуулах.

62.8.Иргэний зөвлөл чиг үүрэгтээ хамаарах асуудлаар аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал болон цагдаагийн төв байгууллагын дарга, дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд тус тус санал, зөвлөмж хүргүүлнэ.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

62.9.Иргэний зөвлөлийн даргыг зөвлөлийн гишүүд дотроосоо нэр дэвшүүлэн нууц санал хураалтаар олонхийн саналаар нэг жилийн хугацаагаар сонгоно.

62.10.Иргэний зөвлөлийн төсөв болон гишүүдэд олгох мөнгөн урамшлыг аймаг, нийслэлийн төсвөөс санхүүжүүлнэ.

62.11.Иргэний зөвлөлийн дүрмийг энэ хууль, бусад хууль тогтоомжид нийцүүлэн дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

63 дугаар зүйл. Олон нийтийн цагдаа

Хэвлэх

63.1.Нутгийн өөрөө удирдах байгууллага нь оршин суугч иргэд, цагдаагийн байгууллагын санал, хүсэлтийг үндэслэн гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, нийтийн хэв журам хамгаалах ажилд олон нийтийн цагдаа ажиллуулж болно.

63.2.Аймаг, нийслэлийн Засаг даргаас Иргэний зөвлөл, цагдаагийн байгууллагатай зөвшилцөн гаргасан саналыг үндэслэн аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал олон нийтийн цагдаагийн тоог жил бүр тогтооно.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

63.3.Цагдаагийн байгууллага аймаг, нийслэлийн Засаг даргаас ирүүлсэн саналыг үндэслэн 20 нас хүрсэн иргэнийг сайн дурын үндсэн дээр, олон нийтийн цагдаагаар томилох шийдвэр гаргаж, гэрээ байгуулна. Гэрээнд хариуцах ажил, талуудын харилцан хүлээх үүрэг, урамшил, гэрээ цуцлах үндэслэлийг заана.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

63.4.Олон нийтийн цагдаагийн дүрэм, түүнд тавигдах шаардлага, гэрээний загварыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

63.5.Олон нийтийн цагдаа хууль сахиулах үүрэг гүйцэтгэхдээ хүний эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэж, Монгол Улсын Үндсэн хууль, энэ хууль болон бусад хууль тогтоомжийг чанд сахиж, зөвхөн гэрээнд заасан эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ.

63.6.Олон нийтийн цагдаа гэмт хэргийн талаар цагдаагийн байгууллагад, зөрчил гарсан тухай төрийн холбогдох байгууллагад шуурхай мэдээлэх үүрэг хүлээнэ. Үүрэг гүйцэтгэж байгаа олон нийтийн цагдаад шаардлагатай холбооны, нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл болон хамгаалах тусгай хэрэгсэл тавьж олгоно.

63.7.Энэ хууль болон бусад хууль тогтоомжоор олгосон эрх хэмжээнийхээ хүрээнд олон нийтийн цагдаагийн тавьсан шаардлагыг иргэн, хуулийн этгээд биелүүлэх үүрэгтэй.

63.8.Олон нийтийн цагдаагийн таних тэмдэг, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын тусгай хувцас, нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл, урамшил, сургалт явуулахтай холбогдсон зардлыг тухайн шатны Засаг дарга гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх хууль тогтоомжид заасны дагуу санхүүжүүлнэ.

/Энэ хэсэгт 2019 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

63.9.Олон нийтийн цагдааг албан үүргээ биелүүлсэнтэй нь холбогдуулан доромжилсон, заналхийлсэн, эрүүл мэнд, амь нас, эд хөрөнгөд хохирол учруулсан, түүнээс тавьсан хууль ёсны шаардлагыг үл биелүүлсэн, эсэргүүцсэн этгээдэд хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

63.10.Олон нийтийн цагдаа дараахь эрх, үүрэгтэй:

63.10.1.гэмт хэрэг, зөрчил гарсан газар, ул мөрийг хамгаалах;

63.10.2.шаардлагатай хүний бичиг баримтыг шалгаж, оршин суугаа газрын хаягийг тогтоох;

63.10.3.хэв журам сахих талаар иргэн, хуулийн этгээдэд шаардлага тавих;

63.10.4.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдсэн этгээдийг цагдаагийн байгууллагад хүргэх, хуульд заасан бол зөрчил үйлдсэн этгээдэд торгох шийтгэл оногдуулах;

63.10.5.хууль тогтоомжийг иргэдэд сурталчлан таниулах;

63.10.6.нийтийн хэв журам хамгаалах талаар хууль сахиулах байгууллага болон бусад хуулийн этгээдээс зохион байгуулж байгаа ажилд оролцох;

63.10.7.хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, энэ хуулийн 51.1.1, 51.1.3, 51.1.4, 51.1.5-д заасан нэг бүрийн тусгай хэрэгсэл хэрэглэх.

63.11.Олон нийтийн цагдааг сургаж, дадлагажуулах үүргийг цагдаагийн байгууллага хүлээнэ.

63.12.Энэ хуулийн 63.8-д заасан таних тэмдэг, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын тусгай хувцасны загвар, хэрэглэх журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

63.13.Олон нийтийн цагдаа энэ зүйлд заасан эрх, үүргээ хэрэгжүүлэх явцдаа Гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн 39 дүгээр зүйлд заасан баталгаагаар хангагдана.

/Энэ хэсэгт 2019 оны 06 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

64 дүгээр зүйл. Иргэн, хуулийн этгээдтэй хамтран ажиллах

Хэвлэх

64.1.Цагдаагийн байгууллага нь нутгийн захиргааны болон төрийн бус байгууллага, иргэдээс зохион байгуулж байгаа гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, хамтран ажиллана.

64.2.Цагдаагийн байгууллага нь гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх ажлыг төрийн болон төрийн бус байгууллага, иргэн, хуулийн этгээдийн туслалцаа, тэдний хамтын ажиллагаанд түшиглэн зохион байгуулна.

64.3.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлэхэд нь иргэн, хуулийн этгээд дэмжлэг, туслалцаа үзүүлж, хамтран ажиллана.

64.4.Цагдаагийн байгууллага гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн, үйлдэгдэж болзошгүй шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох, тэдгээрийг арилгуулах талаар иргэн, хуулийн этгээдэд хуулиар хүлээсэн үүргийнх нь хүрээнд шаардлага тавьж, биелэлтийг шалгаж шаардах, холбогдох материалыг иргэн, хуулийн этгээдээс саадгүй гаргуулан авна.

64.5.Иргэн, хуулийн этгээд цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн тавьсан шаардлагын дагуу тодорхой арга хэмжээ авч, тогтоосон хугацаанд хариу мэдэгдэх үүрэгтэй.

64.6.Цагдаагийн байгууллага үйл ажиллагааныхаа талаар иргэдийн саналыг судалж, төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтарч дүн шинжилгээ хийж болно.

64.7.Цагдаагийн байгууллага зохих сургалтад хамрагдаж тэнцсэн хэвлэл, мэдээллийн байгууллагын ажилтныг цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагааг сурвалжлах, мэдээлэх үүрэгтэйгээр тусгайлан томилж хамтран ажиллана.

64.8.Энэ хуулийн 64.7 дахь хэсэг нь иргэн, хуулийн этгээдийн хүний эрх, эрх чөлөө, байгууллагын хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор хууль тогтоомжид нийтэд мэдээлэхийг хориглосноос бусад мэдээлэл авах эрхийг хязгаарлахгүй.

64.9.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэхдээ иргэдийн дэмжлэгийг авах, итгэлийг хүлээхийг эрхэмлэнэ.

65 дугаар зүйл. Иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтны үүрэг, туслалцаа

Хэвлэх

65.1.Иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтан нь цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн хууль ёсны ажиллагаанд саад учруулахгүй байх, өөрийг нь тодорхойлсон баримт бичгийг шалгуулах үүрэгтэй.

65.2.Иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтан дараахь чиглэлээр цагдаагийн байгууллагад туслалцаа үзүүлнэ:

65.2.1.үйл ажиллагаа явуулахдаа гэмт хэрэг, зөрчил гарах нөхцөл бүрдүүлэхгүй байх, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах;

65.2.2.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах талаар цагдаагийн байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа арга хэмжээнд оролцох;

65.2.3.гэмт хэрэг, зөрчил үйлдэгдсэн болон үйлдэхээр бэлтгэж, завдаж байгаа, үйлдсэн этгээдийн талаар цагдаагийн байгууллагад шуурхай мэдээлэх;

65.2.4.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүргээ биелүүлж байгаа цагдаагийн алба хаагч, олон нийтийн цагдаагийн хууль ёсны шаардлагыг биелүүлэх;

65.2.5.гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах асуудлаар мэдээ, мэдээлэл солилцож, дэмжлэг үзүүлэх талаар цагдаагийн байгууллагатай хамтран ажиллах;

65.2.6.төрийн болон төрийн бус байгууллага цагдаагийн байгууллагаас шаардсан мэдээллийг саадгүй гаргаж өгөх;

65.2.7.өөрийн аюулгүй байдлыг хангахад ашиглаж байгаа нийтийн эзэмшлийн зам, гудамж, талбайг хянах зориулалт бүхий дүрс бичлэгийн хэрэгсэл, сүлжээг цагдаагийн байгууллагын мэдээллийн нэгдсэн сүлжээнд холбох, шаардлагатай техникийн нөхцөл боломжоор хангах;

65.2.8.өөрийн эзэмшлийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор ашиглаж байгаа дүрс бичлэгийг цагдаагийн байгууллага, алба хаагчид саадгүй гаргаж өгөх.

65.3.Энэ хуулийн 65.2.2-т заасан ажиллагаанд идэвхтэй оролцсон иргэнд холбогдох хуульд заасны дагуу урамшил олгож болно.

65.4.Иргэн, байгууллага, хамт олон гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор сайн дурын үндсэн дээр хууль тогтоомжид заасны дагуу цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд туслалцаа үзүүлж болно.

65.5.Цагдаагийн байгууллагын гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаанд бүх шатны иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Засаг дарга бүх талын туслалцаа үзүүлэх үүрэгтэй.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

65.6.Төрийн байгууллага, албан тушаалтан нь албан үүргээ гүйцэтгэх явцад олж мэдсэн цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн болон халхавчлах үйл ажиллагаатай холбоотой аливаа мэдээллийг бусдад задруулахыг хориглоно.

НАЙМДУГААР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН АЛБА ХААГЧИЙН ЭРХ ЗҮЙН БАЙДАЛ

66 дугаар зүйл. Цагдаагийн албан тушаалд тавигдах шаардлага

Хэвлэх

66.1.Цагдаагийн тангараг өргөж, цагдаагийн аль нэг байгууллагад томилогдон ажиллаж байгаа цагдаагийн цолтой иргэнийг цагдаагийн алба хаагч гэнэ.

66.2.Цагдаагийн албан тушаалд анх томилохдоо гэмт хэрэг үйлдэж ял шийтгүүлж байгаагүй, нас, эрүүл мэнд, бие бялдар, боловсрол, мэргэжил, мэргэшил, ёс зүйн болон бусад тусгайлсан шалгуур үзүүлэлтийг хангасан 18 насанд хүрсэн Монгол Улсын иргэнийг хүсэлтийг нь үндэслэн шалгуур хангасан байдлаар нь эрэмбэлэн шалгаруулж томилно.

66.3.Цагдаагийн байгууллага цагдаагийн алба хаагч бүрд мэргэжлээрээ суралцах, албан тушаал дэвших тэгш боломж, нөхцөл бүрдүүлнэ.

66.4.Цагдаагийн алба хаагч өөрийн бие бялдар, эрүүл мэнд, мэргэжил, мэргэшил, албаны бэлтгэлийн түвшинг эрхэлж байгаа албан тушаалд тавигдах шалгуурт нийцүүлж байх үүрэгтэй.

66.5.Цагдаагийн албан тушаалд тавигдах тусгайлсан шаардлага, шалгуур үзүүлэлт нь албан тушаалын чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай боловсрол, мэргэжил, ур чадвар, эрүүл мэнд, бие бялдар, сэтгэл зүйн болон ёс зүйн шаардлага, цагдаагийн албанд болон мэргэжлийн чиглэлээр ажилласан жил зэргээс бүрдэнэ.

66.6.Гүйцэтгэх чиг үүргийн онцлогоос хамааран тодорхой албан тушаалд тавигдах тусгайлсан шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг цагдаагийн нийт байгууллагын хэмжээнд тогтоож болно.

66.7.Цагдаагийн байгууллагад ажиллах иргэнд тавигдах тусгай шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.

66.8.Цагдаагийн төв байгууллага цагдаагийн албаны хүний нөөцийн хэрэгцээ, шаардлагад үндэслэн цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагад захиалга өгнө.

67 дугаар зүйл. Цагдаагийн албан тушаалд томилох

Хэвлэх

67.1.Цагдаагийн байгууллагын удирдахаас бусад албан тушаалын сул орон тоонд энэ хуулийн 66.2-т заасан шаардлагыг хангасан иргэнийг томилно.

67.2.Цагдаагийн байгууллагын тодорхой албан тушаалд анхлан томилох, алба хаагчийг албан тушаал дэвшүүлэн томилохдоо алба хаагчийн мэдлэг, мэргэжил, ур чадвар, гаргасан амжилт, хувийн болон мэргэжлийн ёс зүйг үндэслэл болгож, албан тушаал эрхлэх шат дарааллаар томилох зарчмыг баримтална.

67.3.Цагдаагийн байгууллагад шаардлагатай нарийн мэргэжлийн хүний нөөцийг бэлтгэх зорилгоор иргэнтэй гэрээ байгуулан дотоод, гадаадын боловсролын байгууллагад сурган, цагдаагийн албан тушаалд томилж болно.

67.4.Цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагын алба хаагч болон 18 насанд хүрсэн суралцагчийг онцгой тохиолдолд нийтийн хэв журам хамгаалах ажилд оролцуулж болох бөгөөд энэ тохиолдолд цагдаагийн алба хаагчид хуулиар олгосон баталгаа тэдгээрт нэгэн адил хамаарна.

68 дугаар зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийн эрх, үүрэг

Хэвлэх

68.1.Цагдаагийн алба хаагч нь Төрийн албаны тухай хуульд заасан нийтлэг эрх, үүргийг хэрэгжүүлнэ.

68.2.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг гүйцэтгэхдээ холбогдох хуульд заасан эрх хэмжээг хэрэгжүүлнэ.

68.3.Цагдаагийн алба хаагч гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдон шалгагдаж байгаа бол энэ тухайгаа шууд захирагдах албан тушаалтанд мэдэгдэх үүрэгтэй.

68.4.Цагдаагийн алба хаагч үйл ажиллагаандаа тэмдэглэл, илтгэх хуудас бичих, гар зураг үйлдэх, гэрэл зураг авах, дууны-дүрсний бичлэг хийх болон бусад арга хэрэглэнэ.

68.5.Хуульд зааснаас бусад тохиолдолд цагдаагийн алба хаагч хүний эмзэг мэдээлэлтэй холбоотой мэдээллийг хайх, цуглуулах, хэрэглэх, тараахыг хориглоно.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

68.6.Алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэхдээ энэ хуулийн 47.1-д заасан үндэслэл, журмын дагуу биеийн хүч, тусгай хэрэгсэл, галт зэвсэг хэрэглэж болно.

68.7.Хуульд заасан тохиолдолд удирдах албан тушаалтны зөвшөөрөлгүйгээр хувийн болон албаны ажлаар гадаад улсад зорчихгүй байх үүрэгтэй.

68.8.Цагдаагийн алба хаагч, ажилтан нь амь нас, эрүүл мэнд, аюулгүй байдлаа аливаа халдлагаас хамгаалах, өөрийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалуулах, зөрчигдсөн тохиолдолд гомдол гаргаж шийдвэрлүүлэх эрхтэй.

68.9.Гэмт хэрэг, зөрчлийн шалтгаан, нөхцөлийг тогтоох, арилгуулах, хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөд учирч болзошгүй аюулаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор иргэн, хуулийн этгээдэд хуульд нийцсэн мэдэгдэл, шаардлага хүргүүлж, биелэлтэд хяналт тавина.

69 дүгээр зүйл. Цагдаагийн алба хаагчид хориглох зүйл

Хэвлэх

69.1.Цагдаагийн алба хаагчид Төрийн албаны тухай хууль, Нийтийн албанд нийтийн болон хувийн ашиг сонирхлыг зохицуулах, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх тухай хууль, Авлигын эсрэг хуулиар хориглосон үйл ажиллагаанаас гадна дараахь зүйлийг хориглоно:

69.1.1.хүний эрх, эрх чөлөөнд хууль бусаар халдах;

69.1.2.албан тушаал, байгууллагын нэрээр бусдыг эрхшээлдээ оруулах, дарамтлах;

69.1.3.бусдын эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхол, нэр төрд хохирол учруулж болзошгүй мэдээ, мэдээллийг нийтэд болон бусдад мэдээлэх;

69.1.4.төрийн болон албаны нууц, байгууллагын нууц, хүний эмзэг мэдээллийг хуульд заасан үндэслэл, журмаас гадуур бусдад задруулах, удирдах албан тушаалтны зөвшөөрөлгүйгээр албан ажлын мэдээллийг нийтэд болон бусдад мэдээлэх;

/Энэ заалтад 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

69.1.5.албан үүргээ гүйцэтгэх болон албаны бэлэн байдал зарласан үед, ажлын байранд болон дүрэмт хувцас өмссөн үедээ согтууруулах ундаа хэрэглэх;

69.1.6.мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэх;

69.1.7.бусдыг хууль бус үйлдэл, эс үйлдэхүй хийхийг тулгах, уриалах, чиглүүлэх, шууд болон шууд бус хэлбэрээр өдөөн хатгах, оролцох;

69.1.8.нам, үйлдвэрчний эвлэлийн гишүүн байх, албаны бие бүрэлдэхүүний дотор аль нэг нам, үйлдвэрчний эвлэлийн үйл ажиллагаа, улс төрийн үзэл баримтлалыг сурталчлах, дэмжлэг үзүүлэх;

69.1.9.удирдах албан тушаалтны хууль ёсны шийдвэр, тушаалыг биелүүлэхээс татгалзах;

69.1.10.хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр томилогдсон ажилд очихгүй байх, ажил хаях, албаны хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулахад чиглэсэн бусад арга хэмжээ төлөвлөх, зохион байгуулах, тэдгээрт оролцох;

69.1.11.иргэний давхар харьяалалтай байх;

69.1.12.гэмт хэрэг, зөрчлийн талаар хүнээс мэдээлэл, тайлбар авах зорилгоор эрүүдэн шүүх, эсхүл ийм үйлдлийг аливаа хэлбэрээр зөвтгөх;

69.1.13.хуулиар хориглосон бусад.

70 дугаар зүйл. Туршилтын хугацаа тогтоох

Хэвлэх

70.1.Цагдаагийн албанд анх томилогдох иргэнийг албаны бэлтгэл, албан тушаалд тавигдах шаардлага, шалгуурыг хангасан эсэхийг тогтоох зорилгоор 1 жил хүртэл туршилтын хугацаанд ажиллуулж болно.

70.2.Туршилтын хугацаагаар ажиллах иргэнийг дадлагажих ажилтнаар томилж гэрээ байгуулна. Дадлагажих ажилтан туршилтын хугацаанд гүйцэтгэх чиг үүрэгт нийцсэн энэ хуульд заасан эрх хэмжээг хэрэгжүүлж, үүрэг хүлээнэ.

70.3.Энэ хуулийн 70.1-д заасан хугацааг сунгах болон туршилтын хугацаанд гүйцэтгүүлж болохгүй ажил үүргийн жагсаалт, гэрээний загварыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

70.4.Дадлагажих ажилтан нь туршилтын хугацаанд албан тушаалын бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ дадлагажуулагч алба хаагчийн удирдлага доор ажиллана.

70.5.Дадлагажих ажилтныг шууд удирдах дарга нь тогтоосон туршилтын хугацаа дуусахаас 14-өөс доошгүй хоногийн өмнө дадлагажих ажилтан үүргээ хэрхэн гүйцэтгэсэн тухай дүгнэлтийг түүнд танилцуулж, тухайн албан тушаалд тэнцэх эсэх саналын хамт томилох эрх бүхий албан тушаалтанд танилцуулна.

70.6.Эрх бүхий албан тушаалтан дүгнэлт, саналыг хүлээн авснаас хойш 14 хоногийн дотор дараахь шийдвэрийн аль нэгийг гаргана:

70.6.1.албан тушаалд томилох;

70.6.2.байгуулсан гэрээг цуцлах.

70.7.Туршилтын хугацааг төрийн тусгай албанд ажилласан хугацаанд оруулан тооцно.

70.8.Дараахь үндэслэл байвал туршилтын хугацааг дуусахаас өмнө гэрээг цуцална:

70.8.1.ял шийтгэл хүлээсэн;

70.8.2.ёс зүй, сахилгын зөрчил гаргасан;

70.8.3.чөлөөлөгдөх хүсэлт гаргасан;

70.8.4.үүрэг гүйцэтгэх чадвар хангалтгүй гэсэн дүгнэлт гарсан.

70.9.Дадлагажих ажилтан гэрээний хугацаа дуусахаас өмнө гэмт хэрэг, зөрчилд холбогдон шалгагдаж байгаа бол түүний албан үүрэг гүйцэтгэх эрхийг түдгэлзүүлнэ.

70.10.Дадлагажих ажилтныг удирдах албан тушаалд томилохыг хориглоно.

71 дүгээр зүйл. Ажлын байрны тодорхойлолт

Хэвлэх

71.1.Цагдаагийн алба хаагчийн гүйцэтгэх чиг үүргийг ажлын байр /албан тушаал/-ын тодорхойлолтоор тогтоох бөгөөд уг тодорхойлолтыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

71.2.Цагдаагийн байгууллагын даргын шийдвэрээр алба хаагчаар ажлын байр /албан тушаал/-ын тодорхойлолтод заагаагүй хуульд заасан бусад чиг үүргийг тодорхой хугацаанд гүйцэтгүүлж болно.

72 дугаар зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагаа, мэргэшлийн түвшинг үнэлэх

Хэвлэх

72.1.Цагдаагийн алба хаагчийн үйл ажиллагааны үр дүнг Төрийн албаны тухай хуульд заасны дагуу үнэлж, дүгнэнэ.

72.2.Цагдаагийн алба хаагчийн мэргэшлийн түвшинг үнэлэх журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

72.3.Цагдаагийн байгууллагын дарга нь үйл ажиллагаа, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээний үр дүнг харгалзан цагдаагийн алба хаагчийг зохих шатны сургалтад хамруулах, цалингийн нэмэгдлийг тогтоох, албан тушаал дэвшүүлэх, бууруулах асуудлыг тухай бүр шийдвэрлэнэ.

73 дугаар зүйл. Цагдаагийн цол

Хэвлэх

73.1.Эрхэлж байгаа албан тушаал, алба хаасан хугацаа, ажлын үр дүнг харгалзан цагдаагийн алба хаагчид дараахь цол олгоно:

73.1.1.дээд цол: цагдаагийн генерал, цагдаагийн дэслэгч генерал, цагдаагийн хошууч генерал;

/Энэ заалтыг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./

73.1.2.ахлах цол: цагдаагийн хурандаа, цагдаагийн дэд хурандаа, цагдаагийн хошууч;

73.1.3.дунд цол: цагдаагийн ахмад, цагдаагийн ахлах дэслэгч, цагдаагийн дэслэгч;

73.1.4.бага цол: цагдаагийн тэргүүн ахлагч, цагдаагийн сургагч ахлагч, цагдаагийн ахлах ахлагч, цагдаагийн ахлагч, цагдаагийн дэд ахлагч.

73.2.Энэ хуулийн 73.1.2, 73.1.3, 73.1.4-т заасан цолны албан тушаалын ангилал, зэрэглэлийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.

/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

73.3.Цагдаагийн байгууллагын удирдах албан тушаалтанд цэргийн дээд цол олгож болно.

/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./

74 дүгээр зүйл. Цагдаагийн цол олгох болзол

Хэвлэх

74.1.Цагдаагийн алба хаагчид цагдаагийн бага, дунд цол олгоход дараахь хугацааг баримтална:

74.1.1.цагдаагийн дэд ахлагчаас цагдаагийн ахлагч-4 жил;

74.1.2.цагдаагийн ахлагчаас цагдаагийн ахлах ахлагч-4 жил;

74.1.3.цагдаагийн ахлах ахлагчаас цагдаагийн сургагч ахлагч-6 жил;

74.1.4.цагдаагийн сургагч ахлагчаас цагдаагийн тэргүүн ахлагч-6 жил;

74.1.5.цагдаагийн дэслэгчээс цагдаагийн ахлах дэслэгч-3 жил;

74.1.6.цагдаагийн ахлах дэслэгчээс цагдаагийн ахмад-3 жил.

74.2.Цагдаагийн алба хаагчид цагдаагийн ахлах цол олгоход дараахь хугацааг баримтална:

74.2.1.цагдаагийн хошууч цол олгоход цагдаагийн ахмад цолыг 4, түүнээс дээш жил хэрэглэсэн;

74.2.2.цагдаагийн дэд хурандаа цол олгоход цагдаагийн хошууч цолыг 5, түүнээс дээш жил хэрэглэсэн;

74.2.3.цагдаагийн хурандаа цол олгоход цагдаагийн дэд хурандаа цолыг 6, түүнээс дээш жил хэрэглэсэн.

74.3.Цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллага болон шүүх шинжилгээний байгууллагын алба хаагчид цагдаагийн төв байгууллагын дарга энэ хуульд заасан хугацаа, шалгуурыг баримтлан цагдаагийн цол олгож болно.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

74.4.Эрхэлж байгаа албан тушаал, ажлын үр дүнг харгалзан ангилал, зэрэглэлээс дээгүүр болон энэ хуулийн 74.1, 74.2-т заасан хугацаанаас өмнө цагдаагийн алба хаагчид цагдаагийн цол олгож болно.

74.5.Цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагын цагдаагийн цолтой алба хаагч нь цагдаагийн алба хаагчийн нэгэн адил эрх эдэлж, үүрэг хүлээнэ.

74.6.Цагдаагийн цолыг шат алгасан олгохыг хориглоно.

75 дугаар зүйл. Цагдаагийн цол олгох

Хэвлэх

75.1.Цагдаагийн дээд цолыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч олгоно.

/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./

75.2.Цагдаагийн дээд цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журмыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч батална.

/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./

75.3.Цагдаагийн цол олгох, бууруулах, хураан авах, сэргээх журмыг Засгийн газар батална.

/Энэ хэсэгт 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

76 дугаар зүйл. Дүрэмт хувцас, үнэмлэх, таних тэмдгийг хураан авах

Хэвлэх

76.1.Цагдаагийн албанаас халагдсан, чөлөөлөгдсөн, өөр ажилд томилогдсон, сонгогдсон тохиолдолд түүний дүрэмт хувцас, үнэмлэх, таних тэмдэг, галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийг хураан авна.

76.2.Алба хаагч биеийн эрүүл мэндийн байдлаар үүрэгт ажлаа гүйцэтгэх боломжгүй болсон, тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрсэн, алба хаах насны дээд хязгаарт хүрсэн үндэслэлээр албанаас чөлөөлөгдсөн бол ёслолын дүрэмт хувцсыг түүнд хадгалуулна.

77 дугаар зүйл. Цагдаагийн албанаас түр чөлөөлөх, албан үүргийг түр орлон гүйцэтгүүлэх

Хэвлэх

77.1.Гурван сараас дээш хугацаагаар эмчлүүлж сувилуулах, эсхүл байгууллагын захиалгаар сургуульд суралцах бол цагдаагийн алба хаагчийг цагдаагийн албанаас түр чөлөөлнө.

77.2.Хүүхэд асрах чөлөөтэй болон энэ хуулийн 77.1-д заасан алба хаагчийн орон тоонд энэ хуулийн 66.2-т заасан шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг хангасан, нөөцийн жагсаалтад бүртгэгдсэн иргэнийг түр томилон ажиллуулж болно. Нөөцийн жагсаалтад бүртгэгдсэн иргэдээс нөхөх боломжгүй бол иргэнийг хөдөлмөрийн гэрээгээр түр ажиллуулж болно.

77.3.Иргэнийг цагдаагийн албанд түр томилон ажиллуулахдаа хөдөлмөрийн гэрээ байгуулна.

77.4.Гурван сар хүртэл хугацаагаар түр эзгүй байгаа цагдаагийн алба хаагчийн албан үүргийг эрх бүхий албан тушаалтан цагдаагийн өөр алба хаагчаар түр орлон гүйцэтгүүлж болно.

77.5.Албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэсэн цагдаагийн алба хаагчид ажлын үр дүнг харгалзан үндсэн цалингийнх нь 40 хүртэл хувиар урамшил олгоно.

77.6.Цагдаагийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэх журмыг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

78 дугаар зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийг өөр албан тушаалд шилжүүлэх

Хэвлэх

78.1.Цагдаагийн алба хаагчийг ашиг сонирхлын зөрчил үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх болон албан ажлын шаардлага, алба хаагчийн хүсэлт, ажлын байр, албан тушаал нь цомхотгогдсон, тухайн албан тушаалыг урьд өмнө эрхэлж байсан алба хаагчийг эгүүлэн тогтоох тухай эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэр гарсан, эсхүл эрүүл мэндийн байдлыг үндэслэн нэг нэгжээс нөгөө нэгжид ажиллуулахаар шилжүүлэн томилж болно.

78.2.Цагдаагийн алба хаагчийг шилжүүлэн томилох шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр хүлээн зөвшөөрөөгүй, томилогдсон албан тушаалд очоогүй нь алба хаагчид сахилгын шийтгэл оногдуулах, ажлаас чөлөөлөх үндэслэл болно.

79 дүгээр зүйл. Албан тушаал дэвшүүлэх, бууруулах

Хэвлэх

79.1.Цагдаагийн албанд ажилласан хугацаа, үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшингийн үнэлгээг харгалзан албан тушаал дэвшүүлж, бууруулна.

79.2.Цагдаагийн алба хаагчийг дараахь тохиолдолд захиргааны санаачилгаар албан тушаал бууруулна:

79.2.1.энэ хуульд заасны дагуу албан тушаал бууруулах сахилгын шийтгэл оногдуулсан;

79.2.2.албан тушаалын үүрэгтээ тэнцэхгүй тухай эрүүл мэндийн болон эрх бүхий байгууллагын дүгнэлт гарсан;

79.2.3.ажлын байр /албан тушаал/-ын тодорхойлолтод заасан зорилго, зорилтоо хангалтгүй биелүүлсэн;

79.2.4.үйл ажиллагааны үр дүн, мэргэшлийн түвшин нь тухайн албан тушаал эрхлэх шаардлага хангахгүй болсон.

80 дугаар зүйл. Бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх

Хэвлэх

80.1.Гэмт хэрэг, зөрчил болон ёс зүй, сахилгын зөрчилд холбогдсон цагдаагийн алба хаагчийн бүрэн эрхийг уг асуудлыг шалгах хугацаагаар түр түдгэлзүүлж болно:

80.1.1.хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч, прокурор, шүүгчийн шийдвэрийг үндэслэн;

80.1.2.алба хаагч үргэлжлүүлэн албан үүргээ гүйцэтгэх нь шалгалтын ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй тухай санал, дүгнэлтийг дотоод хяналт-аюулгүй байдал хариуцсан нэгж, алба хаагчаас ирүүлсэн.

80.2.Цагдаагийн алба хаагчийн албан тушаалын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлсэн тохиолдолд цол, дүрэмт хувцас хэрэглэхийг хориглож, албаны үнэмлэх, таних тэмдэг, галт зэвсэг, тусгай хэрэгслийг түр хураан авна.

80.3.Энэ хуулийн 80.1-д заасан үндэслэлээр бүрэн эрх нь түдгэлзсэн цагдаагийн алба хаагчийн гэм буруугүй нь тогтоогдсон бол бүрэн эрхийг түдгэлзүүлсэн хугацааг ажилласан хугацаанд оруулан тооцож, энэ хугацааны цалин хөлсийг нөхөн олгоно.

81 дүгээр зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийн сахилгын хариуцлага

Хэвлэх

81.1.Цагдаагийн алба хаагч нь үйл ажиллагаандаа цагдаагийн төв байгууллагаас тогтоосон олон нийттэй харилцах, хууль хэрэгжүүлэхэд баримтлах ёс зүй, сахилгын дүрмийг мөрдөж ажиллана.

81.2.Энэ хуулийн 81.1-д заасан цагдаагийн алба хаагчийн ёс зүй, сахилгын дүрмийг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

81.3.Энэ хуулийн 81.2, 81.3-т заасан ёс зүй, сахилгын дүрмийг зөрчсөн нь сахилгын шийтгэл хүлээлгэх үндэслэл болно.

81.4.Төрийн албаны тухай хууль, энэ хууль, ёс зүй, сахилгын дүрмийг зөрчсөн алба хаагчид эрх бүхий албан тушаалтан дараахь сахилгын шийтгэл оногдуулна:

81.4.1.сануулах;

81.4.2.албан тушаалын сарын үндсэн цалинг 3 сар хүртэл хугацаагаар 20 хүртэл хувиар бууруулах;

81.4.3.албан тушаал бууруулах;

81.4.4.цагдаагийн цолыг бууруулах;

81.4.5.цагдаагийн албанд 1 жилийн хугацаанд эргэж орох эрхгүйгээр халах.

81.5.Цагдаагийн алба хаагчийн мөрдөх ёс зүй, сахилгын дүрэм нь алба хаагчийн хувьд Монгол Улсын нутаг дэвсгэр, хилийн чанадад нэгэн адил үйлчилнэ.

81.6.Энэ хуулийн 81.4.1, 81.4.2, 81.4.3, 81.4.4, 81.4.5-д заасан шийтгэл хүлээсэн алба хаагч тогтоосон хугацаанд хувийн зардлаар ёс зүйн сургалтад хамрагдах үүрэгтэй. Энэ хугацаанд байгууллага цалингүй чөлөө олгоно.

81.7.Энэ хуулийн 17 дугаар зүйлд заасан цагдаагийн албаны сургалтын байгууллага шийтгэл хүлээсэн алба хаагчийн хамрагдах ёс зүйн сургалтыг цагдаагийн төв байгууллагын даргын баталсан үнэлгээний дагуу төлбөртэй явуулна.

81.8.Цагдаагийн алба хаагчийн холбогдсон эрүүгийн болон зөрчлийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон бөгөөд уг зөрчилд ёс зүй, сахилгын хариуцлага хүлээлгэхээр байвал эрүүгийн хэрэг, зөрчлийн хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон тухай шийдвэр гарсан өдрөөс хойш 1 сарын дотор сахилгын шийтгэл оногдуулж болно.

81.9.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол сахилгын шийтгэл хүлээсэн өдрөөс хойш 1 жилийн дотор сахилгын шийтгэл дахин хүлээгээгүй бол сахилгын шийтгэлгүйд тооцно. Энэ хугацаанд сахилгын шийтгэл хүлээсэн алба хаагчийн байгуулсан онцгой гавьяа, гаргасан зөрчлийн шинж чанар зэргийг харгалзан сахилгын шийтгэл оногдуулсан албан тушаалтны шийдвэрээр хугацаанаас өмнө сахилгын шийтгэлгүйд тооцож болно.

82 дугаар зүйл. Албанаас халах

Хэвлэх

82.1.Цагдаагийн алба хаагчийг дараахь тохиолдолд цагдаагийн албанаас хална:

82.1.1.өргөсөн тангараг, ёс зүй, сахилгын дүрмийг ноцтой зөрчсөн;

82.1.2.гэмт хэрэг үйлдсэн нь нотлогдож, шүүхийн шийтгэх тогтоол хүчин төгөлдөр болсон;

/Энэ заалтад 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

82.1.3.энэ хуулийн 66 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангаагүй болох нь илэрсэн;

82.1.4.Монгол Улсын харьяатаас гарсан, иргэний давхар харьяалалтай нь илэрсэн бол.

83 дугаар зүйл. Алба хаагчийн баталгаа

Хэвлэх

83.1.Цагдаагийн алба хаагч нь Төрийн албаны тухай хуульд заасан баталгаагаар хангагдана.

83.2.Цагдаагийн алба хаагч нь Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд заасны дагуу тэтгэвэр тогтоолгож, тэтгэмж авна.

83.3.Засгийн газар цагдаагийн алба хаагчийг орон сууцаар хангах хөтөлбөр хэрэгжүүлнэ.

/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

84 дүгээр зүйл. Улс төрийн баталгаа

Хэвлэх

84.1.Цагдаагийн алба хаагчийг улс төрийн үйл ажиллагаанд хуульд заасан албан үүргээс нь гадуур дайчлах, оролцуулахыг хориглоно.

84.2.Цагдаагийн алба хаагчийг энэ хуулийн 84.1-д заасан үйл ажиллагаанд оролцохыг шаардсан бол татгалзана.

84.3.Цагдаагийн алба хаагч үзэл бодлоо илэрхийлэх, үг хэлэх, эвлэлдэн нэгдэх, хэвлэн нийтлэх, шашин шүтэх, эс шүтэх эрх, эрх чөлөөгөө эдлэхдээ албандаа хүндэтгэлтэй хандана.

84.4.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагч үйл ажиллагаандаа улс төрийн намын бэлгэ тэмдэг агуулсан эд зүйл, техник хэрэгсэл ашиглахыг хориглоно.

84.5.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ аливаа улс төрийн нам, түүний үйл ажиллагааны талаар хувийн үзэл бодлоо илэрхийлэх, албаны эрх мэдлээ улс төрийн зорилгоор ашиглахыг хориглоно.

85 дугаар зүйл. Хууль зүйн баталгаа

Хэвлэх

85.1.Цагдаагийн алба хаагчийн хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу тавьсан шаардлагыг иргэн, хуулийн этгээд, албан тушаалтан, заавал биелүүлэх бөгөөд биелүүлээгүй тохиолдолд хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

85.2.Иргэн, албан тушаалтан хэн боловч цагдаагийн алба хаагчийн хууль ёсны үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцох, хуулиар хүлээсэн үүрэгт нь үл хамаарах ажил, үүрэг гүйцэтгэхийг шаардахыг хориглоно.

85.3.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ хуульд нийцүүлэн гүйцэтгэснээс үүссэн хохирлыг хариуцахгүй.

85.4.Цагдаагийн алба хаагчийн албан үүргээ хуульд нийцүүлэн гүйцэтгэснээс учирсан хохирлыг төр хариуцна.

85.5.Цагдаагийн алба хаагч ажлын бус цагаар хууль ёсны үйл ажиллагаа явуулсан, түүнчлэн ажилдаа ирэх, буцах замд явсныг албан үүргээ гүйцэтгэж байгаатай адилтган тооцно.

85.6.Албан үүргээ гүйцэтгэхтэй нь холбогдуулан цагдаагийн алба хаагч болон түүний хамаарал бүхий этгээдийн амь нас, эрүүл мэндэд аюул занал учирсан, эсхүл учирч болзошгүй тохиолдолд тэдгээрийн амь нас, аюулгүй байдлыг хамгаалах асуудлыг цагдаагийн байгууллага хариуцна.

85.7.Дотоод хяналт-аюулгүй байдлын алба хаагчийг тус нэгжийн даргад мэдэгдэхгүйгээр томилох, өөрчлөх, чөлөөлөхийг хориглоно.

85.8.Цагдаагийн алба хаагчийг албан үүргээ биелүүлсэнтэй нь холбогдуулан төрийн эрх бүхий байгууллагаас шалгасан, баривчилсан, цагдан хорьсон, орон байр, албан тасалгаа, тээврийн хэрэгсэл болон биед нь үзлэг, нэгжлэг хийсэн бол шууд удирдах даргад нь даруй мэдэгдэнэ.

85.9.Цагдаагийн төв байгууллагын дарга, тэргүүн дэд дарга, дэд даргыг гэмт хэрэг үйлдэж байхад нь буюу гэмт хэргийн газар гэмт үйлдлийнх нь нотлох баримттайгаар баривчилсан бол дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд, бусад алба хаагчийг цагдаагийн төв байгууллагын даргад 24 цагийн дотор мэдэгдэнэ.

85.10.Тайван цагт цагдаагийн алба хааж байгаа иргэнийг цэргийн жинхэнэ албанд татахаас чөлөөлөх бөгөөд цагдаагийн албанд 2-оос дээш жил ажилласан бол цэргийн албыг биеэр хаасанд тооцно.

85.11.Цэргийн жинхэнэ алба хаагаагүй 18-25 насны цагдаагийн алба хаагчид цэргийн бэлтгэл эзэмшүүлэх үүргийг цагдаагийн төв байгууллага хүлээх ба цэргийн бэлтгэл эзэмшүүлэх хөтөлбөрийг цэргийн мэргэжлийн дээд удирдлагын байгууллагаар батлуулж, мөрдөнө.

85.12.Хуульд зааснаас бусад үндэслэлээр цагдаагийн алба хаагчийг ажлаас чөлөөлөх, халах, өөр ажил, албан тушаалд шилжүүлэхийг хориглоно.

86 дугаар зүйл. Нийгмийн баталгаа

Хэвлэх

86.1.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад гэмт халдлагын улмаас амь насаа алдсан тохиолдолд 10 жилийн үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмжийг тухайн алба хаагчийн сарын үндсэн цалингийн дунджаар тооцож түүний гэр бүлд нэг удаа олгоно.

86.2.Цагдаагийн алба хаагчийн ажилласан 1 жилийг 1 жил 3 сараар, цагдаагийн байгууллагын нууцалбал зохих албанд гүйцэтгэх ажилтнаар ажилласан 1 жилийг 1 жил 4 сараар тус тус тооцно.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

86.3.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэж яваад эрүүл мэнд нь хохирсон тохиолдолд хууль тогтоомжид заасны дагуу Засгийн газар дараахь нөхөх олговор, тусламж олгоно:

86.3.1.хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээнээс шалтгаалан хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 30, 60, 90 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн нөхөх олговор;

86.3.2.хиймэл эрхтэн хийлгэсэн бол түүний зардлыг;

86.3.3.хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авагчид авч байсан цалингийн зөрүү.

86.4.Цагдаагийн алба хаагчийн авч байсан цалингийн хэмжээ нэмэгдэх бүрд энэ хуулийн 86.3.3-т заасан цалингийн зөрүүг нэмэгдсэн цалингаас шинэчлэн тооцож олгоно.

86.5.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх явцад эрүүл мэндэд нь гэмтэл учирснаас нас барсан, эсхүл албанаас чөлөөлөгдсөн иргэнийг урьд гүйцэтгэж байсан албан үүрэгтэй нь холбогдуулан эрүүл мэнд, амь насанд нь хохирол учруулсан бол энэ хуулийн 86.1-д заасан баталгаа нэгэн адил хамаарна.

86.6.Энэ хуулийн 86.1-д заасан зардлыг Засгийн газар хариуцан гаргаж, гэм буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлнэ.

86.7.Цагдаагийн алба хаагчид эмнэлгийн тусламж үзүүлэх үүрэг бүхий тусгай зориулалтын эмнэлэг нь нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал үүссэн, өндөржүүлсэн бэлэн байдал, онц байдал зарласан, хээрийн сургууль, дадлагын үеэр эмнэлгийн баг ажиллуулна.

86.8.Цагдаагийн алба хаагчийг жил бүр эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулж, зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ.

86.9.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх явцад эрүүл мэнд нь хохирсон бол эмнэлгийн байгууллагаар үнэ төлбөргүй эмчлүүлнэ.

86.10.Албан үүргээ гүйцэтгэх явцад эрүүл мэндэд нь хохирол учирснаас хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон цагдаагийн алба хаагч, эдгээр үндэслэлээр чөлөөлөгдсөн иргэнд амралт сувиллын болон нөхөн сэргээх эмнэлгийн байгууллагад эмчлүүлэхээр очих ба буцах замын зардлыг Засгийн газраас тогтоосон журмын дагуу жилд нэг удаа олгоно.

86.11.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, дайны болон онц байдал, энхийг дэмжих ажиллагаа, гамшиг, түүний үр дагаврыг арилгах зэрэг цагдаагийн алба хаагчийн эрүүл мэнд, амь насанд өндөр эрсдэлтэй онцгой нөхцөлд алба хаасантай холбоотойгоор сэтгэл зүйн нөхөн сэргээх эмчилгээ шаардлагатай бол 3 сар хүртэл хугацаагаар сэтгэл зүйн нөхөн сэргээх эмчилгээнд үнэ төлбөргүй хамруулна.

86.12.Энэ зүйлд заасан нөхөх олговор, мөнгөн тусламж олгох журам, энэ хуулийн 86.9-д заасан үнэ төлбөргүй эмчилгээ хийх эмнэлгийн жагсаалт, энэ хуулийн 86.10-т заасан зардал олгох журам, энэ хуулийн 86.11-т заасан сэтгэлзүйн нөхөн сэргээх эмчилгээ хийх журмыг тус тус Засгийн газар батална.

87 дугаар зүйл. Эдийн засгийн баталгаа

Хэвлэх

87.1.Засгийн газар цагдаагийн алба хаагчийн хэвийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

87.2.Цагдаагийн алба хаагч ээлжийн амралтаараа өөрийн, эсхүл эхнэр, нөхрийн төрсөн нутагт ирэх, очих замын зардлыг тухайн үед мөрдөж байгаа автомашин, төмөр замын үнэлгээгээр тооцож 2 жилд нэг удаа олгоно.

87.3.Цагдаагийн алба хаагч шилжин ажиллах болсноос шалтгаалан эхнэр, нөхөр нь хөдөлмөрийн гэрээгээ цуцлахад хүрвэл түүнийг тэргүүн ээлжид ажлаар хангах бөгөөд ажлаар хангаагүй нөхцөлд ажилгүй байсан хугацааны эрүүл мэндийн болон нийгмийн даатгалын шимтгэлийг тухайн үед мөрдөж байгаа цалингийн доод хэмжээгээр тооцож улсаас олгоно.

87.4.Нийтийг хамарсан эмх замбараагүй байдал, онц байдлын үед болон голомтын бүсэд үүрэг гүйцэтгэсэн цагдаагийн алба хаагчид албан томилолтын зардлыг ердийн үеийнхээс гурав дахин нэмэгдүүлж олгоно.

87.5.Цагдаагийн байгууллага алба хаагчийг өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарласан үед болон ажлын бус цагаар, шөнийн ээлжид, хээрийн сургууль, дадлагын үеэр чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь хүнсний болон эдийн хангалтаар хангаж, хоолны зардлыг олгоно. Цагдаагийн алба хаагчид олгох хүнсний болон эдийн хангалт, хоолны зардлын хэмжээг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тогтооно.

87.6.Нэг аймаг, хотоос нөгөө аймаг, хотод, түүнчлэн аймаг, хотын дотор цагдаагийн байгууллагад ажиллахаар томилогдсон алба хаагчид уналга, ачаа тээш, зам хоногийн зардал, түүний гэр бүлийн болон асрамжид нь байдаг хүмүүст уналга, ачаа тээшийн зардлыг тухайн үед мөрдөж байгаа онгоц, автомашин, төмөр замын үнэлгээгээр тооцож олгоно.

87.7.Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад улсын цагдаагийн их, дээд сургуульд суралцагч цагдаагийн алба хаагчийн суралцах хугацааны цалин хөлс, ирэх, буцах тээврийн зардлыг төр хариуцна.

87.8.Энэ хуулийн 87.7-д заасан сургуульд цагдаагийн байгууллагын захиалгаар суралцаж байгаа сонсогчийн дүрэмт хувцасны болон ирэх, буцах тээврийн зардлыг төр хариуцна.

87.9.Цагдаагийн алба хаагчийн цалин хөлс нь үндсэн цалин, цолны цалин болон доор дурдсан нэмэгдлээс бүрдэнэ:

87.9.1.төрийн тусгай алба хаасан хугацааны;

87.9.2.албан ажлын онцгой нөхцөлийн;

87.9.3.цагдаагийн мэргэжлийн зэргийн;

87.9.4.эрдмийн зэрэг, цолны;

87.9.5.хуульд заасан бусад.

87.10.Цагдаагийн байгууллагын алба хаагчийн албан тушаалын цалингийн сүлжээ, жишиг, нэмэгдлийн хэмжээг Засгийн газар тогтооно.

87.11.Энэ хуулийн 87.9-д заасан цагдаагийн алба хаагчид олгох цалин хөлсний нэмэгдлийн хэмжээ нь Төрийн албаны тухай хуулийн 28.13-т заасан зохицуулалтад хамаарахгүй.

/Энэ хэсгийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./

88 дугаар зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийн үнэмлэх, таних тэмдэг, дүрэмт хувцас

Хэвлэх

88.1.Цагдаагийн алба хаагч нь цагдаагийн төв байгууллагаас олгосон албаны үнэмлэх, хувийн дугаар бүхий таних тэмдэгтэй байна. Цагдаагийн албаны үнэмлэх, таних тэмдгийн загварыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга батална.

88.2.Цагдаагийн алба хаагчид дүрэмт хувцас, эсхүл хувцасны мөнгөн хангамжийг олгоно.

88.3.Цагдаагийн дээд цолтой алба хаагчийн дүрэмт хувцасны загварыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, цагдаагийн бусад алба хаагчийн дүрэмт хувцасны загвар, түүний эдэлгээний хугацаа, цагдаагийн алба хаагчид дүрэмт хувцасны мөнгөн хангамж олгох журмыг Засгийн газар, дүрэмт болон ажлын хувцас хэрэглэх журмыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга тус тус батална.

88.4.Цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт хувцас нь алба хаагчийн хүйс, гүйцэтгэх үүргийн онцлогт тохирсон, иргэдэд бүрэн танигдахаар байна.

88.5.Цагдаагийн төв байгууллага дүрэмт хувцас, тусгай хэрэгслийн үйлдвэртэй байж болно.

88.6.Иргэн, хуулийн этгээд цагдаагийн алба хаагчийн дүрэмт хувцас, үнэмлэх, таних тэмдэгтэй ижил загварын дүрэмт хувцас, үнэмлэх, таних тэмдэг дуурайлган хийх, хэрэглэхийг хориглоно.

88.7.Цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагын алба хаагч, сонсогч, цагдаагийн байгууллагын захиалгаар гадаад улсын их, дээд сургуульд суралцаж байгаа сонсогч цагдаагийн дүрэмт хувцастай байна.

88.8.Цагдаагийн алба хаагч албан үүргээ гүйцэтгэх үедээ таних тэмдэг, албаны үнэмлэхээ бусдаас нуух үйлдэл хийхийг хориглоно.

89 дүгээр зүйл. Бусад баталгаа

Хэвлэх

89.1.Аймгийн төвөөс бусад суманд томилогдсон цагдаагийн алба хаагчийн ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэх, албаны орон сууц, уналга, холбооны хэрэгслээр хангах үүргийг цагдаагийн байгууллага хүлээнэ.

89.2.Аймгийн төвөөс бусад суманд тасралтгүй ажиллаж байгаа цагдаагийн алба хаагчид 30 сарын үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний мөнгөн урамшлыг 5 жил тутам олгох бөгөөд мөнгөн урамшил олгох журмыг Засгийн газар батална.

90 дүгээр зүйл. Ээлжийн амралт

Хэвлэх

90.1.Цагдаагийн алба хаагчид жил бүр ажлын 15 өдрийн үндсэн амралт олгож, биеэр эдлүүлнэ.

90.2.Гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам хамгаалах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг бүхий цагдаагийн алба хаагчид алба хаасан 2 жил тутам ажлын 3 өдрийн, цагдаагийн бусад алба хаагчид алба хаасан 5 жил тутам ажлын 3 өдрийн нэмэгдэл амралт олгоно.

90.3.Ажлын зайлшгүй шаардлагаар нэмэгдэл амралтаа биеэр бүрэн эдэлж чадаагүй цагдаагийн алба хаагчид түүний зөвшөөрснөөр хоногт ногдох цалинг хоёр дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний мөнгөн урамшил олгоно.

91 дүгээр зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийн алба хаах нас

Хэвлэх

91.1.Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуульд заасан үндэслэлээр цагдаагийн алба хаагч тэтгэвэр тогтоолгож, тэтгэмж авах эрхтэй бөгөөд алба хаах насны дээд хязгаар нь:

91.1.1.цагдаагийн бага цолтой алба хаагч 47 нас;

91.1.2.цагдаагийн дунд цолтой алба хаагч 52 нас;

91.1.3.цагдаагийн ахлах цолтой алба хаагч 55 нас;

91.1.4.цагдаагийн дээд цолтой алба хаагч 57 нас;

91.1.5.цагдаагийн бага цолтойгоос бусад эмэгтэй алба хаагчийн алба хаах насны дээд хязгаар нь 47 нас байна.

91.2.Энэ хуулийн 91.1-д заасан насны дээд хязгаарт хүрсэн цагдаагийн алба хаагчийн алба хаах хугацааг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн 5 хүртэл жилээр сунгаж болно.

91.3.Цагдаагийн алба хаагч энэ хуулийн 91.1-д заасан насны дээд хязгаарт хүрмэгц албанаас чөлөөлөгдөх, дахин 1 жилээр сунгуулах тухай хүсэлтээ насны дээд хязгаарт хүрэх хугацаа болохоос 3 сарын өмнө гаргаагүй нь захиргааны санаачилгаар түүнийг албанаас чөлөөлөхөд саад болохгүй.

91.4.Энэ хуулийн 91.3-т заасны дагуу цагдаагийн алба хаагчийн алба хаах хугацааг сунгуулах тухай хүсэлтийг цагдаагийн төв байгууллага хүлээн авч, саналын хамт дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнд уламжилна. Дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн уг хүсэлт, саналыг хянан, 30 хоногийн дотор сунгах эсэх асуудлыг шийдвэрлэж, хариу мэдэгдэнэ.

91.5.Энэ хуулийн 91.2-т заасан хугацаа сунгах журмыг дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.

91.6.Цагдаагийн төв байгууллага нь энэ хуулийн 91.1, 91.2-т заасан насны дээд хязгаарт хүрч албанаас чөлөөлөгдсөн иргэнийг цагдаагийн албаны үйл ажиллагаанд туслах үүрэг бүхий ажилд гэрээгээр ажиллуулж болно.

91.7.Цагдаагийн байгууллагын захиалгаар суралцсан, цагдаагийн алба хаагч бэлтгэх чиг үүрэг бүхий дээд боловсролын сургалтын байгууллагад цагдаагийн цолтойгоор ажилласан, цэргийн жинхэнэ алба хаасан, цэрэг, цагдаагийн сургуульд сонсогчоор суралцсан болон хуульд заасан бусад хугацааг цагдаагийн албанд ажилласан хугацаанд оруулан тооцно.

91.8.Цагдаагийн алба хаагчийн насны дээд хязгаарт Төрийн албаны тухай хуульд заасан насны хязгаар хамаарахгүй.

92 дугаар зүйл. Цагдаагийн алба хаагчийн шагнал, урамшил

Хэвлэх

92.1.Цагдаагийн алба хаагч үүргээ үр дүнтэй гүйцэтгэж, онцгой гавьяа гаргасан бол гавьяа зүтгэлийг нь үнэлж, түүнийг цагдаагийн цол, байгууллагын шагналаар шагнан урамшуулж болно.

92.2.Цагдаагийн байгууллагын шагналын төрлийг цагдаагийн төв байгууллагын даргын саналыг үндэслэн дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн тогтооно.

92.3.Цагдаагийн байгууллагын удирдлагад мэдэгдэхгүйгээр бусад төрийн байгууллага, албан тушаалтан цагдаагийн алба хаагчид шагнал, урамшил олгохыг хориглоно.

ЕСДҮГЭЭР БҮЛЭГ

ЦАГДААГИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН САНХҮҮЖИЛТ

93 дугаар зүйл. Цагдаагийн байгууллагын төсөв

Хэвлэх

93.1.Цагдаагийн байгууллагын төсвийг улсын төсөвт тусгаж санхүүжүүлэх бөгөөд энэхүү төсөв нь цагдаагийн байгууллага үйл ажиллагаагаа шуурхай, тасралтгүй, үр дүнтэй явуулах шаардлагыг хангасан байна.

93.2.Энэ хуулийн 93.1-д заасан шаардлагын хүрээнд цагдаагийн алба хаагчийн хүнсний болон эдийн хангалт, сургалтын байр, сургалт, бэлтгэл, холбоо, мэдээлэл технологийн үйл ажиллагаа, судалгаа шинжилгээ, хамгаалах болон тусгай хэрэгсэл, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын хувцас, техник хэрэгслийн зардлыг улсын төсөвт тусгаж санхүүжүүлнэ.

94 дүгээр зүйл. Орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлэх

Хэвлэх

94.1.Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, бүх шатны Засаг дарга нь нийтийн хэв журам хамгаалах чиг үүргийг хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор нутаг дэвсгэр хариуцсан цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийг орон байр, хүнс, тээвэр, холбооны хэрэгслээр хангах, томилогдсон алба хаагч, түүний гэр бүлийн гишүүдэд дэмжлэг үзүүлэх арга хэмжээнд шаардагдах зардлыг орон нутгийн төсөвт тусган санхүүжүүлж болно.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./

АРАВДУГААР БҮЛЭГ

БУСАД ЗҮЙЛ

95 дугаар зүйл. Цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавих

Хэвлэх

95.1.Монгол Улсын Их Хурал, Засгийн газар, иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Засаг дарга зөвхөн хуульд тусгайлан эрх олгосон асуудлаар цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавина.

/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./

95.2.Цагдаагийн байгууллагын дотоод хяналтыг цагдаагийн төв байгууллагын дарга хэрэгжүүлнэ.

95.3.Цагдаагийн байгууллагын хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах, гүйцэтгэх ажилд тавих хяналтыг холбогдох хуулиар зохицуулна. Хуульд зааснаас бусад тохиолдолд энэхүү үйл ажиллагаанд хөндлөнгөөс оролцох, нөлөөлөхийг хориглоно.

95.4.Дотоод хэргийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага нь цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах, гүйцэтгэх ажлаас бусад асуудлаар Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль, Монгол Улсын яамны эрх зүйн байдлын тухай хуульд заасны дагуу хяналт тавина.

96 дугаар зүйл. Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн үйл ажиллагаанд гомдол гаргах

Хэвлэх

96.1.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн буруутай үйл ажиллагаа, шийдвэрээс хүний эрх, эрх чөлөө, хууль ёсны ашиг сонирхол нь зөрчигдсөн гэж иргэн, албан тушаалтан үзвэл дотоод хяналт-аюулгүй байдал хариуцсан нэгж болон прокурор, шүүхэд гомдол гаргах эрхтэй.

96.2.Цагдаагийн байгууллага, цагдаагийн үйл ажиллагааны явцад иргэн, хуулийн этгээд эрх нь зөрчигдсөн гэж үзэж, хүсэлтээ гаргасан бол цагдаагийн байгууллага өөрийн гаргасан шийдвэр, үйл ажиллагааны талаар тогтоосон журмын дагуу мэдээлэл өгөх үүрэгтэй.

96.3.Иргэнийг баривчилсан, албадан саатуулсан, захиргааны хариуцлага хүлээлгэсэн тухай цагдаагийн байгууллагаас хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлсний дараа уг ажиллагаа үндэслэлгүй болох нь эрх бүхий байгууллагын шийдвэрээр нотлогдвол цагдаагийн байгууллага 10 хоногийн дотор хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр залруулга хийх үүрэгтэй.

96.4.Хүний эрх, эрх чөлөөг үндэслэлгүйгээр зөрчсөн бол цагдаагийн байгууллага уучлал гуйх бөгөөд зөрчигдсөн эрхийг сэргээж, учирсан хохирлыг төр хариуцан арилгана. Хохирол барагдуулахад гарсан зардлыг буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлнэ.

97 дугаар зүйл. Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага

Хэвлэх

97.1.Цагдаагийн албаны тухай хууль, өргөсөн тангаргаа зөрчсөн цагдаагийн алба хаагчид эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол энэ хууль болон цагдаагийн албаны ёс зүйн дүрмийг баримтлан сахилгын шийтгэл оногдуулна.

97.2.Цагдаагийн байгууллага, алба хаагчийн энэ хуульд заасан бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд саад учруулсан, хүч хэрэглэн эсэргүүцсэн, албан үүрэгтэй нь холбогдуулан алба хаагч, түүний хамаарал бүхий этгээдийг болон тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрсэн үндэслэлээр цагдаагийн албанаас чөлөөлөгдсөн иргэнийг заналхийлсэн этгээдэд холбогдох хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.

97.3.Цагдаагийн алба хаагч албаны эд хөрөнгө, тусгай хэрэгслийг санаатайгаар эвдэж үрэгдүүлсэн бол эд хөрөнгийн хариуцлагыг учруулсан бодит хэмжээгээр хүлээлгэнэ.

97.4.Цагдаагийн алба хаагч дараахь тохиолдолд эд хөрөнгийн хариуцлагаас чөлөөлөгдөнө:

97.4.1.албан үүргээ хуульд нийцүүлэн гүйцэтгэсний улмаас учирсан хохирол;

97.4.2.гэнэтийн буюу давагдашгүй хүчин зүйл, онцгой нөхцөл байдлын улмаас учирсан хохирол.

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(2022.10.24-ний өдрийн орчуулга)                                                 Unofficial translation

 

  LAW OF MONGOLIA

 

February 9, 2017                                                                                      Ulaanbaatar city

 

ON POLICE OFFICE

/Revised version/

 

CHAPTER ONE

GENERAL PROVISION

Article 1.Purpose of this Law

1.1.The purpose of this Law is to determine the legal basis of the system and the activities of the Mongolian police office, the legal status of police officers and the civilian oversight on the police organization.

Article 2.Legislation on Police Office

2.1.The legislation of the police office shall consist of the Constitution of Mongolia, the Law on the Government of Mongolia, the Law on the Legal Status of Government Agencies, the Law on Pension and Benefits for Military Officer, this Law and other legislation enacted in conformity therewith.

2.2.If an international treaty, to which Mongolia is party, provides otherwise than this Law, the provision of the international treaty shall prevail.

Article 3.Definitions of terms of the Law

3.1.The definitions of terms contained in the Law shall have the following meaning:

3.1.1."Fighting crime" means carrying out activities specified in the law for the purpose of preventing, intercepting, detecting and investigating crimes;

3.1.2."Protection of public order" means the activity of enforcing the rules and regulations established by the legislation and generally applicable administrative norms in the streets, squares and other public places;

3.1.3."Ensuring public safety" means comprehensive activities to eliminate and prevent threats that may cause serious harm and damage to human life, health, environment, society and the interest of the country;

3.1.4."Reasonable suspicion" means the circumstances to be reached to conclude that it is necessary to perform the activities specified under this Law by a police officer after evaluating certain events and facts revealed by him/herself, specifics of the territory, crime and violation output degree, and status and activities of the suspected individual and/or legal entity;

3.1.5."Related person" means a spouse, partner, parents, grandparents, born or step-child, adopted child, biological brother, sister, or grandchild of a police officer;

3.1.6."Use of physical force" means an act committed by a police officer using their own physical force and professional training for the purpose of restricting the movement of others.

Article 4.Police Office

4.1.The police office is a state special office that implements main functions to fight a crime, protect public order, and ensure public safety within the power provided by law.

Article 5.Principles of Operation and Management of the Police Office

5.1.The Police Office and its officers shall adhere principles including to respect human rights and freedoms, be transparent and open, to keep confidentiality strictly, to gain public trust and support, to maintain continuous operations, to be apart from the politics, and to have unified centralized management, in addition to the principles stipulated in the Constitution of Mongolia.

5.2.The principle of to have unified and centralized management shall be implemented as follows:

5.2.1.A lower-ranking police organization and its officers shall comply with the decisions of higher-ranking police organization and officials;

5.2.2.The consequences arising from the proper execution of the decision in accordance with the law shall be the responsibilities of the higher-ranking police organization and officials who made such decision;

5.2.3.A police organization and its officers shall be accountable and report to the higher-ranking police organization and officials;

5.2.4.A higher-ranking police organization and officials shall override, amend or annul any illegal and groundless decisions made by the lower-ranking police organization and officers;

5.2.5.A higher-ranking police organization and officials shall review and resolve the complaints arisen from the actions and decisions of the lower-ranking police organization and officers.

5.3.Decisions of higher-ranking police organization and officials shall comply with the law.

5.4.A police officer shall have a right to refuse to comply with an illegal decision made by higher-ranking police organization and official, and provide explanation on the grounds thereof.

5.5.It shall be prohibited for a police organization and officer to perform duties other than specified in the law.

5.6.The police organization's and officers' functions shall be determined by the law only.

Article 6.Police organization system

6.1.The police organization shall consist of the Central Police Organization, its subordinate offices, units and the police organization in charge of the territories.

6.2.The Government shall determine organizational structure and staffing capacity of the Central Police Organization.

6.3.The offices and units of the Central Police Organization, within the scope of their responsibilities, shall provide professional and methodical management to the police organization in charge of the territories, and shall report their operations to the Chief of the Central Police Organization.

6.4.The police organization in charge of the territories shall report its operations to the Chief of the Central Police Organization.

6.5.The police organization shall have the offices to carry out investigative and intelligence activities to fight specialized, transnational and organized crimes in order to implement its main functions.

6.6.The police organization may have under its jurisdiction a specialized unit which are required to implement its functions, a laboratory for information processing, researching, and training, as well as studying and determining of quality and standards for official weapons, special equipment, and special-purpose technics and equipment, and the units in charge of engineering, repair and maintenance, production, finance, supply/procurement, sports, enlightening, and information technology and security.

6.7.The Government shall set the standard norms for the structure and staffing of the police organization, and its supply of vehicles and special equipment, as well as their durability by taking into account of the criminal and public order situation, population and vehicle density, geographical location, road conditions, and other factors.

Article 7.Police Organization In Charge of the Territories

7.1.The Chief of Central Police Organization shall approve the structure and staffing of the police organization in charge of the territories.

7.2.The Chief of the police organization in charge of a territory shall be appointed and released by the Head of the Central Police Organization in consultation with the Governor of the respective territory.

Article 8.Police office flag and symbol

8.1.The police office shall have a flag and symbol.

8.2.The Government shall approve the design of the symbol and flag of the police office and the regulation for using the police office flag and symbol.

8.3.It shall be prohibited for citizens and legal entities to use flags and symbols with the same design as the flag and symbol of the police office.

Article 9.Police Officer's Oath

9.1.When a citizen of Mongolia starting a job in the police office, he or she shall take an oath as follows: "I am a citizen of Mongolia, when I am working in the police office, I do solemnly swear that I will strictly observe the Constitution of Mongolia, other laws, the ethics and discipline of the officer, and the official secrets, and I will faithfully discharge the duties, and if required, I will serve to the best even sacrificing my life. If I break this oath, I shall be liable for legal responsibility".

9.2.The Government shall approve the regulations for the initial and the recurring swearing-in ceremonies of police officers.

chAPTER TWO

FUNCTION OF THE POLICE ORGANIZATION

Article 10.Fighting crime

10.1.The police organization shall implement the following powers within the scope of its functions to fight a crime:

10.1.1.to prevent crime, determine and eliminate the causes and conditions of crime;

10.1.2.to receive, register, capture, and collect information on preparation and attempts to commit crime; to stop immediately after finding out of them, to take measures to prevent or increase potential damages; and to detect a crime;

10.1.3.upon receipt of information on the commitment of the crime, to protect the crime scene, to conduct examination; to detect, reinforce and collect the evidence; to identify, search, and arrest the perpetrator;

10.1.4.to conduct inquiry and to investigate crimes under its jurisdiction by law;

10.1.5.to conduct intelligence activities in accordance with the grounds and procedures specified in the legislation;

10.1.6.to cooperate with other authorized intelligence activity organizations;

10.1.7.to search and arrest a suspect, accused, defendant, and/or a person implicated to a crime who has evaded from inquiry, investigation and court;

10.1.8.to protect witnesses and victims in accordance with the Law on Protection of Witnesses and Victims;

10.1.9.to provide the security to courts and judges;

10.1.10.to maintain an integrated records of crimes, violations, and the convicted felons, and to provide reference;

10.1.11.to involve and receive support from the professional organizations and specialists in the researching work of the field of fighting crime.

10.2.The police organization shall maintain the statistics, establish an integrated database, use special equipment and tools, employ a covert organization, clandestine officer, agent and contracted agent to carry out the functions specified in the Articles 10.1.5 and 10.1.6 of this Law.

Article 11.Protecting public order

11.1.The police organization shall implement the following powers within the scope of its functions to protect public order:

11.1.1.to receive and register complaints and information on violation, to investigate and resolve violation under the jurisdiction, and to provide information to organizations and officers;

11.1.2.to patrol the streets, squares and other public places, to operate permanent and temporary checkpoints, and monitor using audio, video, audio-visual recordings, other methods and technical equipment;

11.1.3.to ensure implementation of the legislation on Traffic safety;

11.1.4.to organize activities to prevent minors from getting involved in crime and ensure the implementation of the relevant legislation;

11.1.5.to ensure implementation of the legislation on Combating domestic violence;

11.1.6.to oversight the activities of contracted guardian and private security services, and to ensure implementation of the relevant legislation;

11.1.7.to eliminate the causes and conditions of the crimes and violations detected during the implementation of the duties specified by law, and issue demands and warnings to citizens and legal entities to prevent the reoccurrences, and monitor their implementation;

11.1.8.to provide the public police with professional and methodological guidance;

11.2.News and information necessary to fight crime, protect public order, and ensure public safety may be obtained for a fee.

Article 12.Ensuring public safety

12.1.The police organization shall implement the following powers within the scope of its functions to ensure public safety:

12.1.1.to maintain public order and take all necessary measures to provide emergency medical care in the event of public disorder, terrorist attack, declaration of a state of emergency and war;

12.1.2.under the order by an authorized official, to disperse demonstrations and rallies;

12.1.3.to execute and maintain quarantine regime in case of natural disasters, catastrophes, accidents and emergencies, and provide assistance to persons whose lives and health are in extremely dangerous situation;

12.1.4.to protect the diplomatic missions; 

12.1.5.if deemed necessary, to provide temporary protections to state exceptionally top properties and freights and other properties and freights possible to be affected by criminal attacks or with risk to cause direct damage to human life, health, and natural ecological balance.

12.1.6.to perform duties specified in the state special protection legislation;

12.1.7.to provide protection during public events, demonstrations and rallies;

12.1.8.to escort the accused, defendant, and convict from the detention center to the court trial and from the court trial to the detention center in armor.

12.2.The Government shall approve the list of earnest objects to be taken under the protection of the police.

Article 13.Providing administrative control

13.1.The police organization shall implement the following powers within the scope of its functions to provide administrative control:

13.1.1.to ensure implementation of the legislation on importing, preserving, and using firearms and ammunition, as well as explosive, radioactive, potent poisonous, and drug substances that impose harm to the population and ecological security;

13.1.2.to monitor the implementation of regulations governing the ownership, possession, and usage of firearms by citizens and legal entities, as well as the production, ordering, sale and transportation of firearms and ammunition;

13.1.3.to keep a records and statistics on traffic accidents, damages caused by them, drivers who violated traffic rules, and violations;

13.1.4.to provide assistance in researching and resolving the matters on children without parental, guardian and custodian supervision;

13.1.5.to search for missing persons and lost properties, and conduct an operation to identify unknown corpse, as assigned by the authorized organization and official;

13.1.6.to keep a record of lost properties and moneys, and if required to preserve them, to issue them to the legal possessor, and in case it is unable to find the legal possessor, to decide a matter to transfer them to the relevant state or local authorities;

13.1.7.to issue and register driver's licenses and international driver's licenses;

13.1.8.others specified in the law.

13.2.The police organization shall exercise the rights specified in the Law on State Inspection and other relevant legislation when executing the duties of administrative control specified in the Article 13.1 of this Law.

Article 14 .The duties of the Central Police Organization

14.1.The Central Police Organization shall perform the following duties within the framework of the common functions of the agency:

14.1.1.to develop proposals in respect to relevant development policy and planning documents and legislation in the field of fighting crime, protecting public order and ensuring public safety;

/This sub-paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

14.1.2.to conduct unified organization of functions of fighting crime, protecting public order and ensuring public safety at the national level, and to take complex and coherent measures to provide with professional and methodological management to the subordinated office and units as well as police organization in charge of territories;

14.1.3.to oversight operations of police organizations and officers, to prevent from committing crimes and violations, and issuing ethical and disciplinary violations by police officers and employees, to take measures to eliminate the causes and conditions thereof, and to ensure the internal control and safety of the police office;

14.1.4.to use of scientific achievements, modern techniques and technologies, information networks in police office operations, to conduct information transmission, to introduce audio, video, audio-visual recordings and other monitoring systems in public areas, and to organize works preventing from crime.

14.2.The Central Police Organization shall perform the following duties within the scope of function to fight a crime:

14.2.1.to develop, improve and ensure the implementation of rules, regulations, instructions and recommendations related to identifying, detecting, collecting, documenting, and performing comparative analytics on traces and evidencing documents from the crime scene;

14.2.2.to develop and implement methodology and policy for conducting inquiry and investigation, and conduct analysis thereof;

14.2.3.to create database specified in Article 61.1 of this Law and use, conduct analysis, and make conclusions thereof;

14.2.4.to develop information on crime and violation commitment level, and circumstances of public order, and supply the police organization with necessary information;

14.2.5.to execute duties and responsibilities to be exercised to the International Criminal Police Organization-Interpol, to cooperate with foreign police organizations on matters within its power and jurisdictions, and supply the police organization with information and data received from these organizations;

14.2.6.to ensure execution of duties specified in Articles 10.1, 13.1.4 and 13.1.5 of this Law.

14.3.The Central Police Organization shall perform the following duties within the scope of its functions to protect public order:

14.3.1.to monitor the operation of rehabilitation and detention centers, and develop, improve and ensure implementation of related policies, methodologies, action plans, standards, rules, procedures, instructions, and recommendations thereof;

14.3.2.to conduct integrated organization of the policy and methodology of the community-based police operation;

14.3.3.to develop, improve and ensure implementation of preventive and patrol action plans, standards, rules, procedures, instructions, and recommendations based on the statistics and research on crime and violation;

14.3.4.to develop, improve, and ensure implementation of rules, regulations, instructions and recommendations related to the investigation and resolution of violations in compliance with laws;

14.3.5.to provide professional assistance on crime prevention activities being organized by local administrative and non-governmental organizations;

14.3.6.to ensure execution of duties specified in Articles 11.1, 13.1.2, 13.1.3, 13.1.6, 13.1.7 and 13.1.8 of this Law.

14.4.The Central Police Organization shall perform the following duties within the scope of its functions to provide public safety:

14.4.1.to oversight the activities specified in Article 12.1 of this Law, and develop, improve and ensure the implementation of related policies, methodologies, operational standards, rules, procedures, instructions, recommendations;

14.4.2.organize the participation of servicemen in peacekeeping operations in accordance with the law;

14.4.3.oversigth the execution of functions specified in 13.1.8 of this Law.

14.5.The Central Police Organization shall, within the scope of its functions specified in Article 14.1.3 of this Law, ensure the safety of organizations and employees by oversighting the activities of police officers and employees in keeping and protecting of the state and official secret, corporate secret, and personal sensitive information; preventing from breaching the legislation related to them or committing crimes and violations by them, detecting them and conducting research thereof; and by investigating and resolving complaints and information related to police officers and employees.

/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

14.6.The Central Police Organization shall oversight the operations of all police organizations and officers, and the managing official of the police organization shall, within the limits of powers provided, oversight the daily work of the police officers and employees of given organization, shall take measures to prevent and intercept violations of the legislation, police officers' ethics and disciplines, and human rights and freedoms respectively.

Article 15.The duties of the police organization in charge of territories

15.1.The police organization in charge of the territory shall perform the following duties:

15.1.1.to implement the duties of the police organization in the territory in charge;

15.1.2.to coordinate and ensure coherences of the works of the police organization;

15.1.3.to cooperate with other police organizations by providing full assistance and support to fulfilling their duties under the law;

15.1.4.to organize the implementation of standards, rules, procedures, instructions and recommendations related to the activities of the police organization;

15.1.5.to ensure the safety of organization, officers and employees, and protect their right and legitimate interests;

15.1.6.to report to the Central Police Organization, affiliated Citizens' Council and residents;

15.1.7.to provide support the activities of other law enforcement agencies within the scope of the powers provided by law.

15.2.The head of the police organization in charge of a territory shall report of their activities to the Citizens Representatives Khural of Aimag and Capital city, and the residents; the police organization and officer in charge of the certain territory shall report of their activities to the residents of such territory.

Article 16.Relations of the Government, local self-governing bodies and governors with the police organization

16.1.The Government shall constitute the conditions to the police organization to operate normally in terms of financial, material and technical supplies.

16.2.The Government shall approve the action plan for the development of the police organizations.

/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

16.3.The police organization shall execute and report the results of the duties and directives assigned within the scope of the legislation by the Government and the member of the Government in charge of internal affairs in respect to the matters other than the inquiry, investigation and intelligence activities.

16.4.The Citizens' Representatives Khural of Aimag and Capital city and the Governor of that level shall, within the scope of their powers provided in the law, establish procedures to be adhered publicly in their respective jurisdictions, and entrust the implementation of such procedures to the police organization of that territory within the framework of their duties undertaken by the laws.

/This paragraph was added by the law as of April 04, 2022/

16.5.In respect to the relations of the Government, local self-governing body, and the Governor with the police organization, the powers provided by this Law and other legislation shall be exercised.

16.6.The Governor shall take a measure to provide the head of police organization in charge of the respective territory with official housing accommodation.

Article 17.Training institution of police office

17.1.A training center for professional training, retraining and mandatory training of police officers and employees can be established regionally in Aimag and the Capital city.

17.2.The procedure for conducting professional training, retraining and mandatory training shall be approved by the Head of the Central Police Organization.

17.3.The training center specified in Article 17.1 of this Law can organize paid training for service dog usage, and training specified in Article 10.4 of the Law on Firearms and contracted security service training.

17.4.The tuition fee for the training specified in Article 17.3 of this Law shall be determined jointly by the government members in charge of internal and financial matters.

Article 18.Research center

18.1.The research center of the police organization shall perform duties for fund raising, conducting academic research and studies, making analysis, and developing proposals in the following areas:

18.1.1.to improve standards, rules, procedures, and instructions to implement the functions of the police organization;

18.1.2.to improve methods and tactics for detecting, capturing and documenting traces of crimes and violations, proving crimes and violations, and conducting inquiry, investigation and intelligence activities;

  18.1.3.to prevent traffic accidents and cases, and to protect minors from crimes;

18.1.4.to perform analysis in the field of policy development of fighting crime, maintaining public order and ensuring public safety, and provide police organization with information thereof;

18.1.5.other duties assigned by the Head of the Central Police Organization.

18.2.The Head of the Central Police Organization shall determine the rules, organizational structure and staffing capacity of the research center of the police organization.

Article 19.Location of the police organization

19.1.The Head of the Central Police Organization shall determine the location and building standards of police organizations, departments and units other than the Central Police Organization.

CHAPTER THREE

MANAGEMENT OF THE POLICE ORGANIZATION AND ITS POWERS

Article 20.Police organization management

20.1.A citizen of Mongolia who has worked not less than 20 years in police service, with higher education in law and with managerial and professional experience, and who has not held any political position shall be appointed to and discharged from the position of the Head of Central Police Organization by the Government upon proposing by the Cabinet member in charge of internal affairs.

20.2.The Head of the Central Police Organization shall organize and manage activities of the police organization at the nationwide, and report its results to the cabinet member in charge of internal affairs.

20.3.The Central Police Organization shall have a First Deputy Chief and two Deputy Chiefs.

20.4.A Mongolian citizen who has worked not less than 15 years in police service, with higher education in law, with working experience in securing public order, intelligence and investigative practices, and who has not held any political position shall be appointed to and discharged from the first deputy chief and deputy chief positions specified in Article 20.3 of this Law by the cabinet member in charge of internal affairs.

Article 21.Powers of the Head of the Central Police Organization

21.1.The Head of the Central Police Organization shall exercise the following powers in addition to those specified in Article 8.3 of the Law on the Legal Status of Government Agencies:

21.1.1.to organize the integrated operations of the police organization at the nationwide and provide them with administrative and professional management;

21.1.2.to ensure the implementation of the legislation related to the activities of the police organization;

21.1.3.to approve and ensure the implementation of the rules and regulations related to the police internal affairs, rules on the policing, patrolling and guards, and other rules, regulations and instructions to be followed in the activities of the police organization in accordance with the law;

21.1.4.to provide management and organization for fighting crime and violation;

21.1.5.to determine the jurisdiction and functions of the police organization and unit to investigate crimes and violations;

21.1.6.to make a decision to commence or terminate the police high level readiness status;

21.1.7.to communicate with the domestic and foreign organizations by representing the police organization;

21.1.8.to develop and implement policies on buildings and facilities, vehicles, weapons, equipment, special tools, clothing and other supplies of the police organizations;

21.1.9.to protect the security, rights and legal interests of police organization, officers and employees;

21.1.10.to develop and implement plans on fighting crime, protecting public order and ensuring public safety;

/This sub-paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

21.1.11.to develop human resource policy, take measures to train and prepare officers and employees and to improve their knowledge and skills, and award qualifications degrees;

21.1.12.to grant, restore, lower and confiscate ranks other than the highest rank of the police;

21.1.13.to organize the work to introduce the achievements of science, modern techniques, technology and information networks in the operations of the police organization;

21.1.14.to establish and dissolve covert organization, make decisions on employment and discharge of an undercover officer, and to oversight his/her operations;

21.1.15.to plan a budget of the intelligence activities of the police organization, and to have it reviewed by the Special Supervisory Sub-Committee of the State Great Khural, and administer the approved budget;

21.1.16.to determine the schedule of functions to be performed by the police organizations and officers, and delegate certain functions to be performed by the Central Police Organization, its subordinate offices, units and its officers;

21.1.17.others specified by the law.

21.2.The structure and staffing of the units specified in Articles 6.5, 6.6 and 17.1 of this Law shall be determined by the Head of the Central Police Organization.

21.3.The Head of the Central Police Organization may assign his/her power to appoint and dismiss officers and employee; to award, restore, lower, and confiscate police minor ranks; to impose ethical and disciplinary liabilities; to represent the police organization; and to make a decision to administer the budget and assets to the Head of subordinate office, units and police organization in charge of the territory, as well as to the officials specified in Article 20.3 of this Law, however, such assignment shall not serve as a ground to release him/her from the liabilities.

CHAPTER FOUR

PROCEDURES FOR CERTAIN ACTIVITIES TO BE CONDUCTED BY THE POLICE ORGANIZATION AND POLICE OFFICERS

Article 22.Common requirements for the activities of police organization and police officers

22.1.The police organization and police officers shall strictly adhere the law, respect human rights and freedom, and shall have an obligation to protect human rights and freedoms without any discrimination against on the basis of ethnic origin, language, race, age, sex, social origin and status, property, occupation and position, religion, opinion and education.

22.2.If a police officer has restricted human rights and freedoms or taken coercive measures in accordance with the grounds and procedures provided by law, he/she shall notify the grounds and reasons for taking the measures to such person, and shall explain the rights and obligations to be arisen to the persons and legal entities in connection with the measures taken, as well as the rights to obtain an advocate, to self-defense, and not to testify or make an explanation against himself/herself.

22.3.If a person under 18 years old has arrested or detained, the police organization and police officers shall to notify to his/her family member or relative who is over 18 years old.

22.4.It shall be prohibited for a police officer to torture or to conduct inhuman, cruel or degrading treatment to others.

22.5.When a police officer is carrying out his/her duties, he/she shall be obliged to communicate with others respectfully, shall not use ignoring, abusive, threatening, or insulting language or behavior to others, and shall express his/her demand in a justified and understandable manner.

22.6.When police officers are performing their duties, they shall state their names, positions, and ranks, and present their police ID card if it is requested.

22.7.A police officer, while performing his/her official duties, may install and use audio-visual recording equipment in his/her uniform, office room, and vehicle in order to protect human rights and freedoms, as well as to ensure the safety of him/herself and others.

22.8.A police officer shall execute an operation stated in this Law in accordance with the grounds and procedures specified in the law immediately.

22.9.The scope of each operation of a police officer shall be restricted on the grounds specified in the law to implement the operation.

22.10.The reasonable suspicion of a police officer has not been confirmed in the course of the proceedings specified in the law, it shall not be a ground for imposing liability on the police officer.

Article 23.Making a demand

23.1.A police officer and public police officer may make a demand to a person and legal entity to restrain from conducting certain actions or to take certain actions in order to prevent and intercept crimes and violations, to be eliminated violations and to prevent from occurring or increasing the potential harms.

23.2.A police officer may make a demand to leave a public space within the certain timeframe to the person in drunk or intoxicated state has violated or may violate a public order.

23.3.A police officer and public police officer may require a person not to leave certain premise or place or to relocate to another place in order to document traces of crime and violation; to protect the other's life, health and property; to ensure regular operation of legal entities; and to remove obstruction to vehicular and pedestrian traffic.

23.4.A police officer may require a person to provide evidentiary documents and items other than those prohibited by law, in order to review and resolve complaints and information on such crime and violation.

23.5.If a police officer or public police officer make a demand to a group of two or more people, he/she shall not be obliged to inform each person within the group.

23.6.The person or legal entity shall comply with the demands made by the police officer.

23.7.If the demand made by the police officer or public police officer is failed to be complied, is objected, or obstruction was made in the operation being conducted in accordance with law, it shall be enforced compulsorily and the guilty person shall be held liable in accordance with the law.

Article 24.Receiving an explanation

24.1.A police officer shall obtain an explanation from a person if he/she reasonably believes that such person can provide information significant to the resolving a crime or violation.

24.2.A police officer may summon a person or representative of a legal entity to the police office for the purpose of obtaining an explanation when investigating and verifying information on crimes or violations.

Article 25.Examining a person's document

25.1.A police officer and public police officer shall examine documents to clarify person's name, address and permission to engage in certain activities in the following cases:

25.1.1.if he/she was present at or near the place at the time of the commitment of the crime or violation, or it is grounded that he/she can provide information significant information to the detection of the crime or violation;

25.1.2.it is grounded that he/she has committed, or attempted to commit a crime or violation, or is planning to commit a crime or violation;

25.1.3.to exit or enter vehicles and people from/to the place where the crime or violation was committed or its protected zone;

25.1.4.it is grounded that the person whose rights have been restricted or coercive measures have been taken has violated his/her obligations;

25.1.5.it was ordered to bring coercively by authorized official or it is grounded that the person is suspect, accused, defendant, or convict under search as well as the person is suspected of committing a crime or violation;

25.1.6.to record a registry list of a person who entered to the protected objects in accordance with the law;

25.1.7.to determine the name and address of a person who has become incapable of directing his/her actions due to consumption of alcoholic beverages, drugs and psychotropic substances, or due to exposure to toxic chemicals;

25.1.8.to determine the name and address of the person arrested on a spot while committing a crime;

25.1.9.to check the driver's license and permit of the person driving the auto vehicle when the vehicle is temporarily stopped in accordance with the procedures specified in the law;

25.1.10.to determine whether the age limit specified in the law has been reached.

25.2.When examining the document of the person, a police officer and public police officer can make a demand to remove items covering his/her face or other parts of body visible to public, or not to make any action to cover them, and check the name, address, permission and registration, and shall take appropriate action to be able to performed within the grounds to examine documents in order to clarify whether the documents were used for committing a crime or violation, or they were obtained due to commitment of the crime, or he/she is under search or not.

25.3.When examining the document of the person, a police officer or public police officer can stand up the person at a distance of one or two steps, and may make a demand from the person to place his/her hands in a visible position until the end of the operation, to prohibit him/her from leaving such place or to come to the authorized organizations for examination.

25.4.If a police officer or public police officer made a demand, such person shall be obliged to be examined his/her documents and tell his/her surname and given name as well as date of birth.

25.5.A police officer or public police officer who has examined a person's documents shall carry out the following actions:

25.5.1.to transfer to a medical institution if a person has attempted suicide, has a mental illness that may endanger himself/herself or the society, or has escaped from a psychiatric hospital;

25.5.2.to arrest or transfer to a police station if a person fled or is under search, or there is an evidence or a reasonable suspicion that he/she has committed a crime;

25.5.3.to transfer a minor or a person with no legal capacity to his/her parents, guardian, custodian or competent organization if he/she has no supervision, if his/her residential address or parents, guardian or custodian are unknown, or if he/she is accompanied with a person who is unable to control his/her actions due to intoxicated or drunk state;

25.5.4.to transfer a person has lost the ability to control his/her actions due to the use of alcohol, drugs or psychotropic substances to the protecting person, or to transfer a person to the respective organizations if it is grounded to be considered that he/she has committed a crime or violation, or to take measures in accordance with procedures stated in the Law on coercively rehabilitating of a person who has consumed alcoholic beverages in exceed;

25.5.5.to detain a person who has committed a violation temporarily for the purpose of determining his/her name and address if it is unknown, or investigating and resolving the violation;

25.5.6.to arrest or to transfer a person to the authorized organizations or officials if it has ordered to bring coercively according to the decision of the authorized official, or if there is a reasonable suspicion to be considered that he/she is the suspect, accused, defendant, or convict under search, as well as he/she is suspected of committing a crime or violation;

25.5.7.if a crime or violation was committed, to investigate and resolve a violation on the spot or transfer it to authorized inquiry and investigative organizations;

25.5.8.to report to the police if it is not possible to resolve a violation promptly at the spot or it is not possible to determine and examine other grounds for the examination of person's documents at such place.

25.6.A police officer may personally examine a person's documents.

25.7.A police officer shall conduct the necessary actions specified in Articles 24, 26, 29 and 30 of this Law if the following reasonable suspicions are discovered during the examination of a person's documents:

25.7.1.considered to be committed a crime and violation, or attempted and prepared to commit a crime;

25.7.2.considered to be it has ordered to coercively bring according to the decision of an authorized official, if the person is the suspect, accused, defendant, and convict under the search, or the person is suspected of committing a crime and violation;

25.7.3.considered to be used narcotic drugs and psychotropic substances;

25.7.4.considered to be to carried, transferred or sold items that cause direct harm to human life and health, or items that are restricted, prohibited by law or illegally obtained;

25.7.5.considered that the documents and items used for committing a crime and violation, or obtained by committing a crime, or is under search.

Article 26.Detaining temporarily

26.1.A police officer may detain a person for up to 6 hours in order to clarify the name and address of a person suspected of committing a crime or violation, to investigate him/her against a crime or violation, and to determine whether there are grounds for putting in custody/detention.

26.2.The period specified in Article 26.1 of this Law shall be counted from the moment of delivery of the person to the temporary detention facility.

26.3.A police officer shall inform immediately after detaining a person temporarily to his/her advocate, or family member or close person who has reached the age of 18, and make notes thereof.

26.4.The Article 26.3 of this Law shall not apply to convict, suspect, accused and defendant who fled from a detention center, jail, hospital and prison.

26.5.Detainee shall be released immediately if the grounds for temporary detention have been cleared.

26.6.The member of the Government in charge of Internal Affairs shall approve the regime and procedure of the temporary detention center in consultation with the State Prosecutor General.

Article 27.Examining document of legal entity

27.1.A police officer shall examine the registration of a legal entity, its permission to conduct operation and other relevant documents in the following cases:

27.1.1.if there is a ground to be considered that it is conducting activities in violation of the legislation;

27.1.2.if he/she received complaints and information of conducting activities in violation of the legislation by the legal entity.

27.2.A police officer shall obtain a copy of the document if it is required to examine its validity or may seize temporarily the original document for up to 72 hours if it is impossible to copy it.

27.3.A police officer may personally examine documents of a legal entity.

27.4.A police officer shall conduct the activities specified in this Law if the following circumstances are revealed during the examination of documents of a legal entity:

27.4.1.if it is considered that the person who has ordered to coercively bring according to the decision of an authorized official, the person is the suspect, accused, defendant, and convict under the search, or the person is suspected of committing a crime and violation, is located on the premises, warehouse and possessed land of the legal entity;

27.4.2.if it is considered that it stored, produced or sold illegally the items that cause direct harm to human life and health, or items that are restricted or prohibited by law;

27.4.3.if it is considered that it is conducting activities in violation of the legislation.

Article 28.Accessing to accommodation/premises and other places

28.1.A police officer shall have a right to access to other's accommodation, vehicle, workplace, warehouse/storage and possessed land and to be obtained significant documents and information, when investigating crimes, violation, and complaints and information thereof under his/her jurisdiction specified by the law.

28.2.It shall be prohibited to a police officer to access other's accommodation without a permission of an owner and resident except for the following instances:

28.2.1.if there is a reasonable suspicion that a crime could have been intercepted, to pursue and arrest a person that has committed a crime, or a circumstance likely to commit a crime is occurred;

28.2.2.if there is an immediate danger of serious damage to human life, health and property;

28.2.3.to pursue and arrest the person under search, or the suspect, accused, defendant, convict and prisoner who fled;

28.2.4.if there is an immediate danger that the suspect will escape, the traces of the crime and physical evidence will be destroyed and lost.

28.3.A police officer must obtain the permission of an owner and resident when access to other's accommodation except of those as provided in Article 28.2 of this Law.

28.4.It shall be a ground to access other's accommodation specified in this Law if a co-owner or co-resident of that accommodation has given a permission for access.

28.5.It shall not be considered as a violation of Article 28.2 of this Law, if it was impossible to verify/confirm that the person who gave the permission to access an accommodation was not an owner and resident.

28.6.The creation of the conditions specified in Article 28.2.4 of this Law due to the intentional actions of a police officer shall not be a ground for accessing other's accommodation without the permission of the owner or resident.

28.7.A police officer shall use safe methods and reliable means to protect human life, health, and property and shall respect human dignity when accessing an accommodation and other places.

28.8.If an owner or resident protests the access to enter, the police officer shall demand to end the protest and warn to take coercive measures if he/she fails to comply with the demand.

28.9.When accessing an accommodation or other places, a police officer shall have an obligation to comply with provisions specified in Articles 22.2 and 22.6 of this Law, and if he/she is accessing to accommodation and other places in cases specified in Article 28.2 of this Law, the provisions specified in Articles 22.2, 22.6 and 28.8 of this Law may not be applied.

28.10.Barriers to entry can be removed by breaking objects, locks and latches, demolishing parts of establishment, disarming alarm and control systems, disconnecting electricity power, and using techniques and methods of taming dogs and other animals.

28.11.If an entrance to an accommodation and other place occurred in the absence of their owner and resident, it shall be notified immediately to them, it is not possible to notify immediately, the measures to notify shall be taken 24 hours.

28.12.If it is not possible to notify the owner and resident in accordance with Article 28.11 of this Law, then the governor of the bagh and khoroo of their jurisdiction shall be notified.

28.13.Measures specified in Article 28.10 of this Law have been taken or an access when owner is absent, the restoration of damages to the property and temporary protection shall be completed.

Article 29.Conducting examination/pat down search

29.1.A police officer shall conduct an examination/pat down search of a person and vehicle if there is a reasonable suspicion specified in this Law.

29.2.The examination/pat down search shall be conducted within the grounds set forth in this Law by looking at the surface of the person's body, or groping by hand, or using special devices or exposing hidden objects for the examination/search.

29.3.If pat down search is being obstructed, items and vehicles can be moved for executing the pat down search.

29.4.During the pat down search of items, objects, documents, cargo, animal, livestock, and vehicles, it shall ensure that the owner is present. In case it is impossible to ensure the presence of the owner, the external witness shall be present or the pat down search shall be documented by audio-video recording.

29.5.If pat down search is executed without presence of the possessor, it shall be notified to possessor immediately, or if communication with the possessor is unavailable it shall be notified to the Governor of relevant bagh or khoroo.

29.6.When executing the pat down search, if the grounds stated in the law was revealed, the collection of mold or sample, sealing, and seizure shall be executed.

29.7.During the pat down search of vehicles, parts thereof may be disassembled when necessary.

29.8.During pat down search of an individual, his/her clothes, carrying items can be searched too.

29.9.If it is necessary to undress or grope the individual by hand during the pat down search, a same sex official shall execute the pat down search. If necessary, a physician and/or nurse can be involved in the pat down search.

29.10.The pat down search that requires undressing shall be executed in a separated environment that meets hygiene and security requirements.

29.11.During the pat down search that requires undressing an individual, the presence of others shall be prohibited except those stated in Article 29.9 of this Law.

29.12.When the police organization and police officers are fulfilling their duties of protecting the public events and exceptionally top properties, they may execute pat down search of an individual and his/her carrying items who is entering into such event and properties personally or by using special techniques or devices with the purpose of determining whether there are any items that are prohibited to be entered into such property or the place where such public event is organizing.

29.13.Unless it contradicts with the purpose of the pat down search, a police officer shall propose to the possessor of the item and vehicle which is being under the pat down search to show and disclose the necessary items carried in his/her body and vehicle for the examination. If necessary, police officer shall perform such operation in person.

29.14.A police officer's pat down search of a person's body, vehicle, or the place of location of the legal entity in order to determine the presence of items prohibited under the law by changing the location of the items or using a police dog or special equipment without revealing the hidden items shall not be considered as a pat down search.

29.15.When arresting or temporarily detaining a person, a pat down search shall be executed in the person's body and the vehicle in order to prevent causing harm to the life and health of such person and the police officer, and to detect and document an evidence.

29.16.When executing a pat down search in a person's body or items, it shall be prohibited to execute pat down search in electronic data storage devices such as mobile communication devices and electronic devices without the permission of the prosecutor.

Article 30.Temporary seizure of items and documents

30.1.A police officer may temporarily seize mobile communication devices, other necessary items, vehicles, electronic devices and documents without court permission while performing his/her official duties.

30.2.A person shall be given the opportunity to voluntarily provide the seized items and documents and indicate their location before the seizure process begins.

30.3.A police officer shall make a list indicating the type, nature and quantity of the seized items.

30.4.The list specified in the Article 30.3 of this Law, shall be certified by a signature or fingerprint of the person whose item and document was seized or the person be present at the seizure operation, and a copy of the list shall be provided to the possessor of the seized items or his/her advocate immediately.

30.5.During the seizure of items, objects, documents, cargo, animal, livestock, and vehicles, it shall ensure that the possessor is present. In case it is impossible to ensure the presence of the possessor, the external witness shall be present or the seizure shall be documented by audio-video recording.

30.6.If the seizure will be executed in the premises being held by a diplomatic mission, or in the accommodation of residence of the employee of the diplomatic mission and their family members, the following procedure shall be followed:

30.6.1.at the request and with the consent of an authorized official of a diplomatic mission, or a diplomatic representative and his/her family member who is possessing the accommodation and its land;

30.6.2.the request specified in the Article 30.6.1 of this Law, shall be issued by addressing to the state central administrative body in charge of foreign affairs of Mongolia;

30.6.3.the prosecutor and a representative of the state central administrative body in charge of foreign affairs of Mongolia shall be present and accompanied.

Article 31.Stopping and examining a vehicle

31.1.A police officer shall stop and examine vehicle in the following cases:

31.1.1.the driver violated the traffic safety law and traffic rules or caused a traffic accident;

31.1.2.participated in traffic with an incomplete vehicle that does not meet the standard requirements and may endanger traffic;

31.1.3.the driver's driving condition may endanger the life, health and property of others;

31.1.4.violation of the rules for the use of special sound and light signals; 

31.1.5.it is grounded to be considered that the vehicle is under search, or the vehicle was used to commit a crime and violation, or it is transporting illegal or legally restricted items;

31.1.6.it is grounded to be considered that the person who been has ordered to coercively bring according to the decision of an authorized official, the person is the suspect, accused, defendant, and convict under the search, or the person is suspected of committing a crime and violation, is driving the vehicle or travelling as passenger in the vehicle;

31.1.7.it is grounded to be considered that the person who consumed alcoholic beverages, narcotic drugs and the psychotropic substances is driving the vehicle;

31.1.8.it is grounded to be considered that an illegal transportation of items that may cause direct harm to human life and health, or the driver and passenger is carrying/transporting such items;

31.1.9.it is grounded to be considered that the driver of the vehicle can provide information significant to a traffic accident;

31.1.10.the movements of vehicles in certain areas and zones are restricted and prohibited by the order of an authorized organization and official;

31.1.11.during integrated and partial measures aimed at detecting certain types of violations, identifying extremely dangerous criminals, persons and items under search by the decision of the Head of the Central Police Organization.

31.2.A police officer shall give a clear signal to the driver to stop the vehicle.

31.3.When a police officer is to be stopped and examined a vehicle under any of the grounds specified in the Article 31.1 of this Law, he/she shall check driver's license, vehicle certificate and other relevant documents and examine only in the manner necessary to inspect and determine such ground.

31.4.A police officer shall conduct the procedure specified in the Articles 25, 32, 33 and 34 of this Law if the following reasonable suspicions were detected during stop and examination of a vehicle:

31.4.1.if it is considered that the vehicle is under search, or the vehicle was used to commit a crime and violation, or it is transporting illegal and legally restricted items;

31.4.2.if it is considered that the person who been has ordered to coercively bring according to the decision of an authorized official, the person is the suspect, accused, defendant, and convict under the search, or the person is suspected of committing a crime and violation, or items under search, is inside the vehicle;

31.4.3.if it is considered that a driver is under the influence of alcoholic beverages, narcotic drugs or psychotropic substances;

31.4.4.if it is considered that an illegal transportation of items that may cause direct harm to human life and health, or the driver and passenger is carrying such items.

31.5.When a police officer is stopping and examining a vehicle on the grounds specified in the Articles 31.1.5, 31.1.6, 31.1.7 and 31.1.8 of this Law, the scope of examination of a vehicle shall be limited to the examination of persons and items under search, as well as examination of items and storage containers that can be able to conceal the things prohibited by law.

31.6.A police officer shall apply coercive measures specified in the law if the driver fails or resists to comply with stop signal or demand to be examined.

31.7.When a police officer stops and inspects a vehicle in accordance with the grounds and procedures specified in this Law, the passenger shall not be considered detained if he/she does not require the passenger to remain in the place, or if he/she does not perform the operations specified in this Law.

31.8.If a person, who is carrying the item found in the vehicle which is under search or is prohibited by law, is unknown, the police officer shall have a right to temporarily detain the driver and passenger jointly, or take them to the authorized organizations.

Article 32.Examining drunk and intoxicated state

32.1.If a police officer has a reasonable suspicion that a person has committed a crime and violation, he/she shall check whether the person is under the drunk or intoxicated state in the following ways:

32.1.1.to check the mental state, changes in speech and the normality of the pupil of the eye through conversation method;

32.1.2.to verify whether the person can keep balance by making him/her walk in a straight line with the consent of such person;

32.1.3.to check using special device with dedication of thereof.

32.2.If the person refused to be tested in accordance with the Article 32.1 of this Law, a sample may be taken from such person for analysis, if deemed necessary.

32.3.A police officer shall take the following measures if a driver is under the drunk or intoxicated state:

32.3.1.to examine a vehicle in order to detain it, to confirm/strengthen the traces of narcotic drugs and psychotropic substances and to document the soundness of the vehicle;

32.3.2.to send to rehabilitation center, to detain or to arrest if there are grounds provided by law;

32.3.3.to temporarily seize driver's license and vehicle certificate;

32.3.4.to relocate a vehicle or to restrict its movement.

Article 33.Restriction and temporary suspension of vehicle movement

33.1.A police officer may restrict the movement of a vehicle or detain a vehicle in the following cases:

33.1.1.the vehicle is under search;

33.1.2.driver is being investigated against the crime and violation;

33.1.3.driver who does not have a right to drive, or who has a license that does not meet the classification of the vehicle;

33.1.4.has a license plate and registration violation, is not covered by technical diagnosis and driver's liability insurance;

33.1.5.the vehicle does not meet the standard requirements and may endanger traffic;

33.1.6.the vehicle was used to commit a crime, or contains evidence of a crime;

33.1.7.it is necessary to check and determine the technical condition of the vehicle involved in the traffic accident;

33.1.8.to ensure security during organizing the protection of high-ranking guests and delegates, and public event.

33.2.The vehicle to be detained shall be delivered to a designated area or the vehicle movement shall be restricted in other ways in accordance with the procedures stated in law.

Article 34.Relocating and transporting vehicles

34.1.A police officer shall move a vehicle in the following cases:

34.1.1.parked in other way than the unavoidable stops in a place where temporary or long-term parking is prohibited by traffic rules;

34.1.2.if necessary, in the case specified in Article 33.1.3 of this Law.

34.2.The vehicles to be transported shall be delivered to the nearest parking lot or to the parking area as specified in the Article 33.2 of this Law using designated special devices.

Article 35.Traffic restriction

35.1.A police officer shall restrict the movement of people and vehicles in a certain area in the following cases:

35.1.1.the protection zones have been established for dangerous environment, quarantine, hotspots, and exceptionally critical facilities;

35.1.2.to prevent and suppress public disorder, to forcibly disperse demonstrations and rallies;

35.1.3.to arrest and pursue the person under search;

35.1.4.to examine the crime scene;

35.1.5.to check information related to terrorism action and explosives, toxic and hazardous chemicals;

35.1.6.a state special protection zone has been established.

35.2.A police officer may restrict the movement of traffics in person or by placing strips and barriers.

35.3.In the event of a traffic restriction, all possible measures shall be taken to ensure the normal living conditions of the residents and the citizens shall be informed about the changes of traffic routes.

Article 36.Road clearance, temporary traffic rerouting and closure

36.1.A police officer may take measures to clear the road, temporarily change and close the direction and flow of traffic in the following cases:

36.1.1.to examine the crime scene;

36.1.2.to perform duties in accordance with the state special protection legislation;

36.1.3.to conduct activities specified in Articles 33 and 34 of this Law;

36.1.4.others specified in the law.

36.2.After the decision to change or close the flow and/or direction of traffic has been revoked, the police officer shall regulate the movement of pedestrians and vehicles in person and take necessary measures to normalize the traffic.

Article 37.Conducting a personal research/investigation

37.1.A police officer may, within the scope of his/her duties under the law, conduct a personal investigation in order to research criminal and civil order conditions, and gather information about crime in a particular territory and/or public places.

Article 38.Conducting a search

38.1.The police organization shall conduct search investigation of people and objects in accordance with court decisions, assignments of prosecutors, inquiry officers and investigators or on its own initiative:

38.1.1.а person suspected of committing a crime and violation, or a escaped suspect, accused, defendant, convict, and person with reprieving sentencing who has been subjected to coercive measures;

38.1.2.a person who has been abducted or taken hostage;

38.1.3.to identify an unknown corpse;

38.1.4.a person who has disappeared from his/her place of residence;

38.1.5.a missing person;

38.1.6.a mentally ill person who escaped from the hospital;

38.1.7.other persons ordered by the court;

38.1.8.lost firearms, ammunition, explosives, narcotic drugs, poisonous substances, vehicles, livestock, animals, historical and cultural artifacts, valuables and other items;

 vehicle which fled from the scene of traffic accident or the lost vehicle .

38.2.If a person is under search investigation, the information not prohibited by the Law on Personal Data Protection including family name, surname, given name, sex, date of birth, place of birth, main jurisdiction of residence, photo, height, weight, distinctive marks/features of body, and grounds for search investigation can be disclosed to the public.

/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

38.3.In order to prevent from causing harm to human life, health and legitimate interests, information from confidential medical record such as organ deformity and data on infectious diseases related to the suspect, accused, defendant, convict, and a person suspected of terrorism, human trafficking, murder, corruption, child abuse, domestic violence and organized crime can be disclosed to the public in accordance with the law.

/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

38.4.During the search investigation, access to the premises and other places shall be granted with the permission of the court.

Article 39.Obtaining information for a fee

39.1.The police organization may announce the following information to the public for obtaining for a fee:

39.1.1.information in respect to preparing to commit a crime, or attempted to commit a crime, or committed a crime;

39.1.2.information in respect to person, items, vehicle and documents under search investigation.

39.2.If the information was not announced for obtaining for a fee, however, the request has been made by an individual or legal entity, the head of the given police organization shall decide whether to obtain the information for a fee or not.

39.3.The Cabinet members in charge of internal affairs, finance and budget shall jointly approve the information fee valuation standards.

39.4.Measures shall be taken to ensure the safety of the informant, if necessary.

Article 40.Measures to be taken during public disorder

40.1.A police officer shall have a right to demand from an organizer to take measures to stop and disperse a public event if the purpose of the public event has changed or breach of public order has occurred.

40.2.The police organization shall take the following measures in order to prevent public disorder, protect public order and ensure public safety:

40.2.1.increased force of protection of state special protected zones and the exceptionally important national objects and to take in protection of trains, airports, gas stations, banks and other objects, if necessary;

40.2.2.to take control of firearms, toxic and hazardous chemicals and military equipment illegally possessed by individuals and legal entities;

40.2.3.to prohibit the sale, serving and consumption of alcoholic beverages;

40.2.4.to temporarily prohibit the sale of hunting rifles, ammunition, explosives and explosive devices and transportation of dangerous goods;

40.2.5.to restrict, change or relocate the movement of people and vehicles;

40.2.6.to arrest, forcibly disperse, seize weapons and technical equipment of a person who used force or threatened to use force to others, destroyed and damaged property, and who urged, provoked, incited or involved others to commit such acts or a person participated in such acts through violating public order in group;

40.2.7.to execute pat down search of bodies, vehicles and carrying items of people who are illegally carrying, storing and may use the weapons and/or other things that may cause harm to human life and health.

40.3.The organizer of public event shall be responsible for ensuring public order and safety of the citizens.

40.4.In the event of that the police organizations are unable to deal with the disruption of public order during public event, the operational headquarter shall be established in accordance with the Law on combating terrorism.

Article 41.Prohibition of sale and serving of alcoholic beverages

41.1.The head of police organization in charge of the territory can make a decision to prohibit the sale and serving of alcoholic beverages in the following cases:

41.1.1.if a public disorder is occurred near such place or there will be grounds for it;

41.1.2.if it is deemed necessary to take control of public disorder.

41.2.The decision to prohibit as specified in the Article 41.1 of this Law, shall be valid until the public disorder is brought under control.

41.3.A police officer shall take measures to temporarily close the place or suspend its operation or remove alcoholic beverages from the designated area in accordance with the decision specified in Article 41.1 of this Law.

41.4.A person and legal entity shall to comply with the decision specified in Article 41.3 of this Law.

41.5.If the grounds specified in the Article 41.1 of this Law are removed, the official who made the decision shall revoke the decision and notify the person and legal entity in regards with it.

Article 42.Prohibiting the use of alcoholic beverages

42.1.The police organization shall make a decision to prohibit the consumption and carrying of alcoholic beverages in certain public areas, if the grounds specified in the Article 40.1 of this Law have emerged.

42.2.The decision specified in the Article 42.1 of this Law shall be valid until the public disorder is brought under control.

42.3.In case of violation of the decision specified in Article 42.1 of this Law, alcoholic beverages shall be seized and the person shall be deported from the designated area.

Article 43. Dispersal of a group of people

43.1.A police officer shall demand an immediate dispersal of a group of people in a designated area in order to prevent and take a control public disorder.

43.2.The demand shall be repeated at least twice to be heard by the majority of the group of people as specified in the Article 43.1 of this Law.

Article 44.Forced dispersal of demonstrations and rallies

44.1.Before forcibly dispersing demonstrations and rallies, the police organization shall notify the participants the decision of the Soum and District Governor on the forced dispersal of demonstrations and rallies, and warn in advance information of the measures to be taken in case of non-compliance or opposition of the above using all types of communications and media.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

44.2.When implementing the forced dispersal, coercive measures may be applied in accordance with the grounds and procedures set forth in this Law.

44.3.The process of forced dispersal shall be documented by photographs and audio-visual recordings.

Article 45.Enforcement during disaster and quarantine

45.1.The police organization shall exercise monitor in the following forms in order to protect public order and prevent crimes and violations within the framework of disaster and quarantine regimes:

45.1.1.not to allow people, livestock, animals and vehicles to pass through places except the permitted points and lanes;

45.1.2.not to allow movement of people, livestock, animals and vehicles without the permission of professionals and authorized organizations;

45.1.3.to take control the movement of state-owned road and railway vehicles passing through the territory and allow pass on the basis of access permit, disinfection and sterilization documents;

45.1.4.to prevent from organizing public events, or formation of human, livestock and animal cluster;

45.1.5.to maintain order at checkpoints and decontamination points for passengers and vehicles;

45.1.6.to take measures to protect public order and prevent crimes and violations.

45.2.When exercising the control specified in the Article 45.1 of this Law, the police organization may apply coercive measures in accordance with the grounds and procedures set forth in this Law.

Article 46.Ending Domestic Violence

46.1.A police officer may break into other's accommodation/premises in order to stop domestic violence and conduct the following operations:

46.1.1.to check the safety of the victim and his/her family members; assess the degree of danger in accordance with the procedures specified in the Law on combating domestic violence; based on that transport the victim to a temporary shelter, one-stop service center, and/or hospital or to give him/her to the temporary protection to his/her relatives and close persons, if possible;

46.1.2.to demand from the perpetrator of the violence to stop committing violence and consuming alcoholic beverages;

46.1.3.to notify the relevant social worker regardless of whether the victim has given permission in cases if the child has been abused or there is a high degree of danger;

46.1.4.to explain to victims their rights and obligations specified in the law and to provide written information on services to be provided to them;

46.1.5.to arrest the perpetrator of the violence, if necessary;

46.1.6.to seize weapons and other weapon-like items.

46.2.If necessary, a police officer shall take measures specified in the Law on protection of witnesses and victims in order to protect the life, health and safety of witnesses, victims, informants, other family members and persons who provided assistance to victims.

46.3.If the perpetrator of the violence refuses or resists to comply with the requirements specified in the Article 46.1.2 of this Law, coercive measures shall be taken in accordance with the law.

46.4.A police officer shall assist the victim specified in the Article 46.1.1 of this Law to remove from his/her accommodation the necessary consumables such as clothes, medicines, medical supplies, documents, children's training aids and shall demand from the perpetrator of violence to allow it.

46.5.If a child has been abused by their parents, guardians or custodians, measures shall be taken to protect the life, health and safety of the child in the following conditions, regardless of their proposals:

46.5.1.committed and may commit violation in a manner of endangering the life and health of a child;

46.5.2.child has been taken into hostage and may be taken into hostage;

46.5.3.took advantage of a child's vulnerability to make a decision that is beneficial to the perpetrator and child has been used and potentially used for profit;

46.5.4.child has been or may be subjected to fear and emotional stress;

46.5.5.the perpetrator of violation is under drunk and intoxicated stated and/or regularly consumes alcoholic beverages, drugs and psychotropic substances.

46.6.The protection measures specified in the Article 46.5 of this Law shall be implemented in the following ways:

46.6.1.to hand over to a person or family who can provide protection;

46.6.2.to deliver to a one-stop service center, temporary shelter, or care and welfare service organization.

46.7.If the child is handed over to the person specified in the Article 46.6.1 of this Law, he/she shall be reminded of his/her rights and obligations and verified in writing. If the victim child is seven years old or older, his or her opinion will be taken into account when selecting a person or family to be protected.

CHAPTER FIVE

APPLICATION OF COERCIVE MEASURES

Article 47.Applying the coercive measures

47.1.A police officer may use physical force, special devices, techniques, and firearms to affect single and multiple individuals in accordance with the grounds and procedures established under this Law.

47.2.The Head of Central Police Organization shall approve list of special techniques, devices, firearms and ammunition to be used by a police officer and the procedures on their registration, issuance, withdrawal, and storage.

47.3.The cabinet member in charge of internal affairs shall approve procedures on ensuring preparation of use of physical force, special techniques, devices, and firearms by the police officers.

47.4.The cabinet member in charge of internal affairs shall jointly with the State Prosecutor General approve instructions on the use of physical force, special device and firearms by police officers.

Article 48.General requirement on application of coercive measures

48.1.A police officers shall adhere to following requirements when applying coercive measures:

48.1.1.to apply only on the grounds and procedures specified under the law;

48.1.2.not to apply at the first;

48.1.3.to apply in conformity with to the given circumstances and to strive to cause least harm.

48.2.It shall be prohibited to apply coercive measures for the purpose to insult, torture and punish others.

48.3.A police officer shall use special devices, firearms, ammunition and other equipment obtained and registered for official use under the decision of the Head of the Central Police Organization.

48.4.A police organization and officer shall not be responsible for the consequences arising from the use of physical force, special devices, and firearms in accordance with the grounds and procedures provided by law.

48.5.In a case of a police officer has caused damage to human life or health during the use of physical force or special device, the police officer shall notify the medical institution immediately, provide emergency medical care, and inform his/her immediate superior officer, and the immediate superior officer shall notify the prosecutor promptly.

48.6.The police officers shall provide adequate time to warn and comply with legal requirements before applying coercive measures except as allowed by law to use it without delay.

Article 49.Use of physical force

49.1.Police officers shall use physical force under the following circumstances:

49.1.1.failure and protest to comply with the legal requirements of a police officer;

49.1.2.protested during an arrest and execution of forcible admittance to a medical institutions or other competent authorities.

49.1.3.permitted to use specified special device or firearms under this Law.

49.2.Except the following circumstances, the use of physical force shall be prohibited to use against children, pregnant woman, person with a disability or a person with a clearly identifiable injury.

49.2.1.assaulted in a manner that may cause harm to life and health of a police officer or others;

49.2.2.the person is potential to commit and act that may harm self-life and health;

49.2.3.may cause serious damage to others' property.

Article 50.Types of special devices

50.1.The police organization and officers shall use the following types special devices:

50.1.1.various devices used per individual;

50.1.2.devices to affect to a mass;

50.1.3.others.

50.2.In the operation of the police organization, the helicopters, special purpose armored personnel carriers, amphibious vehicles, vehicles equipment with special instruments, vehicle stoppers, destroyer, fire equipment, light and sound devices, special coloring and marking devices, alcohol and drugs testers, vehicle speedometers and other special instruments can be used.

50.3.The manufacturing, replicating and importing from foreign countries special devices specified in Article 50.1 of this Law and the device of a vehicle stoppers, shall be prohibited without the authorization of Central Police Organization.

50.4.The procedure for issuing permits specified in Article 50.3 of this Law shall be jointly approved by the Heads of the Central intelligence agency, General Customs Department and Central Police Organization.

50.5.A police officer shall be provided with necessary protective gears and equipment while performing his/her duties.

50.6.In the absence of special gears and equipment specified in Article 50.5 of this Law, a police officer may use the items available for the special purpose when there is an extreme necessity, self-defense and arresting person who has committed a crime.

Article 51.Various special devices per individual

51.1.Following devices shall be considered as various special device per individual :

51.1.1.handcuff;

51.1.2.rope, constricting shirts, other instruments that restricts movement;

51.1.3.truncheon;

51.1.4.taser;

51.1.5.tear gasser, gun loaded with asphyxiate, sprayer;

51.1.6.rubber and plastic bullet guns;

51.1.7.other various special devices per individual.

Article 52.Use of special devices per individual

52.1.A police officers shall use special devices per individual under the following circumstances:

52.1.1.to stop attacks that may harm on lives and health of oneself and others;

52.1.2.to stop the crime and violation, to arrest the person who committed the crime and violation;

52.1.3.to arrest an armed person or a person who may resist with firearms;

52.1.4.to escort an arrested person to a medical institutions and related authorities, to transport an accused or convict in armor;

52.1.5.to prevent a person under observation from committing suicide, causing physical injury and escaping;

52.1.6.to prevent from causing harm to the lives, health and property of others by a person who is incapacitated of self-control due to mental illness or severe emotional stress, as well as a person who has consumed alcoholic beverage, narcotic drugs or psychotropic substances, and behaving violently;

52.1.7.to free captive official and other people's premises, blockade of streets and traffics;

52.1.8.failure to comply with the demands by a police officer for the purpose of protecting public order and preventing crimes and violation during public events;

52.1.9.to intercept group violation of public order or public disorder, force dispersal of illegal demonstrations and rallies;

52.1.10.failure to comply with the demand of the authorized official to stop the vehicle and escaped;

52.1.11.others specified in this Law for the use of firearms.

52.2.Except the following circumstances, the use of special devices per individual shall be prohibited to be used against children, pregnant woman, person with a disability, elderly and person with a clearly identifiable injury:

52.2.1.armed or group assaulted in a manner that may cause harm to life and health of a police officer and others;

52.2.2.a person who protested or failed to comply with an order to seize firearms, or any items harmful to lives and health of others.

52.2.3.may commit suicide.

52.3.Police officer shall determine the use of appropriate special device per individual independently according to the circumstances.

Article 53.Special devices with impact to a mass

53.1.Following devices are considered as special devices with impact to a mass:

53.1.1.tear gasser, thermobaric weapons that have impact to a mass;

53.1.2.water cannon;

53.1.3.smoke screen generator;

53.1.4.other special devices with impact to a mass.

Article 54.Use of special device with impact to a mass

54.1.The decision to use special device with impact to a mass shall be made by the head of police organization or by the authorization of the official who was assigned to manage the operations.

54.2.Police officers will use special device with impact to a mass under the following circumstances:

54.2.1.group assault or protest that may harm on lives and health of police officer and others;

54.2.2.group attack and attempted attack on a person or properties under state special protection or under the protection of other organizations;

54.2.3.to liberate those who occupied other people's homes and property, blocked streets and roads in group;

54.2.4.to stop or arrest a group committing crimes that may cause harm to human life and health;

54.2.5.the group protested or failed to comply with an order to seize firearms, or any items harmful to lives and health of others.

54.2.6.to stop group violation of public order or public disorder, disperse violent demonstrations and rallies;

54.2.7.to arrest suspects, accused, defendants and convicts who escaped in a group;

54.2.8.disorder was occurred in the detention center and prison.

54.3.The following measures shall be taken prior to using special devices with impact to a mass:

54.3.1.to inform prosecutor when it is possible;

54.3.2.to warn the use of special devices with impact to a mass and demand to leave the designated area;

54.3.3.to advise any person to leave the designated area and inform the effects of the special devices with impact to a mass;

54.3.4.to inform the professional organization providing emergency service to be arrived on the assigned place and location.

54.4.The warnings and promotions specified in Article 54.3 of this Law shall be organized by using all possible means to reach the overwhelming majority of people who may be affected by the special devices with impact to a mass.

54.5.The use of special equipment with impact to a mass without delay is authorized in case of non-compliance with the requirements specified in Article 54.3.2 of this Law, or there is a real danger to human life and health.

54.6.After using special device with impact to a mass, the organization that performed the operation shall take the following measures in cooperation with the relevant professional organizations:

54.6.1.to inspect if there is presence of poisoned people, animals, explosives, leaks of toxic and hazardous chemicals, causes of fires, and eliminate the danger;

54.6.2.to provide medical first aid and other necessary services;

54.6.3.to notify respective organizations to take measures to disinfect the affected areas;

54.6.4.to conduct patrols and protect the affected area and give advice and warnings until the effects of the special device expires or dangerous conditions disappear.

Article 55.Use of special device of vehicle stopper

55.1.The police officer shall use the special device of vehicle stopper under the following circumstances:

55.1.1.to stop attacks and real treats on lives and health of oneself and others;

55.1.2.the arrested person, suspect, accused, defendant or convict escaped by driving the vehicle or travelling as the passenger in others' vehicles;

55.1.3.escaped after not complying with order by the authorized official to stop the vehicle;

55.1.4.police organization informed of a person who has committed a serious crime has fled the crime scene using a vehicle, or hijacked a vehicle, the driver was taken into a hostage.

55.2.The use the special device of vehicle stopper shall be prohibited in the high traffic areas or under circumstances of high risk to public safety.

Article 56.Use of service dog

56.1.The police officer is authorized to use service dog for combating crime and violation, maintaining public order, ensuring public safety and rescue operations.

56.2.Use of service dog against the person shall be prohibited under any circumstances except if the lives and health of a police officer or others were endangered, armed person attacked or escaped.

56.3.Head of Central Police Organization shall approve the procedures for training, use and protection of service dog.

Article 57.Grounds for using the firearm

57.1.The police officer is authorized to use of firearm under the following circumstances:

57.1.1.attacked in the manner of might be causing harms to lives and health of oneself and others, presented real threat to others' lives and properties when escaping away using a vehicle;

57.1.2.armed person or group attack on a police organization, or assaulted to seize police officer's firearm;

57.1.3.attack of an armed person or a group on the protected person, areas or properties by the state special agencies and other authorized organizations;

57.1.4.release a kidnapped person or taken into hostage;

57.1.5.protested or failed to comply with an order to seize the firearms, or any items harmful to lives and health of others by the person who was armed by them;

57.1.6.armed person or group attack on an armed convoy to deliver a suspect, accused, defendant or convict, with an intent to release;

57.1.7.disorder occurred in the detention center or prison, and causes serious threatens on human live and properties;

57.1.8.to stop armed person or group attack to seize official and other's premises and release captive premises;

57.1.9.armed attack and defend during public disorder;

57.1.10.to kill an animal that is threatening or may cause danger to human lives, health, and environment;

57.1.11.to arrest armed person or a person who may resist using firearms;

57.1.12.to arrest an escaped detained person or prisoner or an armed prisoner.

57.2.Firearms are permitted to be used to sound alarms, call for help, training, drills and in other circumstances provided by law.

57.3.Head of Central Police Organization shall approve the procedures on use of firearm specified under the Article 57.2 of this Law.

Article 58.Use of firearms

58.1.A police officer, properly trained in the use of firearms, is authorized to safe keep, carry and use firearms in accordance with the grounds and procedures specified under this Law.

58.2.Prior warning shall be given at all time when allowed before using firearms. If the prior warning takes a time and the real risk of endangering a human life and health is presented, the immediate use of firearms can be permitted.

58.3.A police officer shall be responsible for taking the following measures step by step when using firearms:

58.3.1.to have the firearms ready for use when presented with circumstances specified under Article 57.1 of this Law.

58.3.2.to warn the person on the use of firearms, establish certain distance and position, order to stop illegal activities or prohibit active actions.

58.3.3.to use firearms if the person continues to act after being warned in accordance with Article 58.3.2 of this Law.

58.4.Immediate use of firearms is permitted if the arrested or detained person attacks to seize the firearms of the police officer.

58.5.If the use of a firearm caused injuries to the person, the first aid shall be provided and he/she shall be delivered to the proper medical institutions. In case of loss of life, the prosecutor and authorized officials shall be notified.

58.6.A police officer shall immediately inform the immediate superior officer and give a written explanation on the grounds for using firearms, injuries to the person, care provided, notification of health care organization and damage to other people's property, and the immediate superior official shall notify the prosecutor.

58.7.A police officer is allowed to issue warning of potential use of firearms if there are grounds to suspect that the circumstances specified in Article 57.1 of this Law may arise during the examination of documents, items and the vehicle, and arresting and detaining a person.

58.8.A police officer's warning of a potential use of firearms on the grounds specified in the law shall not be considered as a use of a firearm.

58.9.The procedures on reporting the use of firearms shall be approved jointly by the cabinet member in charge of internal affairs and the Prosecutor General.

CHAPTER SIX

ENSURING THE PROMPTNESS AND SAFETY READINESS OF THE POLICE ORGANIZATION OPERATION

Article 59.Ensuring the promptness readiness of the police organization operation

59.1.A police officer shall have following rights when performing his/her official duties:

59.1.1.mobilizing vehicles for the purpose of going to the place where a crime, disaster, catastrophe, accident occurred, public disorder, transporting a person in need of emergency medical care to a hospital, pursuing a person who has committed a crime and violation and transporting the person to police.

59.1.2.in case of need to disseminate emergency information to the public, use news media, information and communication channels regardless of state of the ownership;

59.1.3.to use sound and light signals and alarms on vehicles;

59.1.4.to use public transportation (except taxi service) free of charge within cities and regions;

59.1.5.in case of urgency to investigate information on the crime, and to arrest the offender, use inter-city transport services without delay.

59.2.The mobilization of a vehicle of a diplomatic representative organization, or currently in-duty vehicles equipped with special sound and light signals, as well as a technical emergency call vehicle in accordance with Article 59.1.1 of this Law shall be prohibited.

59.3.The police organization shall compensate expenses incurred from the operations specified under Article 59.1.1 and 59.1.2 of this Law.

59.4.A police officer, upon obtaining knowledge or request for help due to real danger to human life and health, and regardless of his/her rank, position, jurisdiction or duties, shall be responsible for protecting human life and health, eliminating potential dangers, arresting the perpetrator of the crime, taking immediate measures to protect the traces of the crime or violation, and notifying the police organization in charge of the territories.

Article 60.Officer's full of devices

60.1.An officer shall be provided full of devices that consist of handcuffs, truncheons, taser, tear gas, thermobaric weapon, communication devices, flashlights, audio, video and audio-visual recording devices, and shall use them in accordance with the rules and regulations under the law.

60.2.An officer shall be provided with protective equipment such as uniforms suitable for the duties and seasonal conditions, knives, bulletproof vests and illuminated vests and shall be provided with additional devices depending on the specifics of the duties.

60.3.The police officer to be responsible for combating crimes, maintaining public order, and ensuring public safety, shall be provided with special personal and protective equipment and firearms by the police organization and shall have full right to carry the devices and firearms.

60.4.Officers are permitted to carry protective special equipment, taser, tear gas, and thermobaric weapon during off-duty hours and on-duty casually dressed hours, and can use them to protect life and health of oneself and others from criminal attacks.

60.5.Head of Central Police Organization shall approve the procedures for storing, protecting, registering and carrying of firearms, and the list of authorized officers to carry firearm permanently and the list of special protective devices.

Article 61. Maintain statistical records, and use information networks and database in the activities

61.1.The police organization shall maintain the following statistical records, create information networks and databases and use them in its operations:

61.1.1.about a person suspected of a crime, considered a suspect in a criminal case or charged as a defendant;

61.1.2.about convicted felon;

61.1.3.about a person who was subjected to coercive medical measures;

61.1.4.about a person who has been acquitted due to the dismissal of a criminal case;

61.1.5.about a person released from criminal responsibility and whose sentence has been postponed;

61.1.6.about a person who failed to fulfill parental duties, and who had a negative impact on the child's development and treated the child cruelly;

61.1.7.about a person who was exonerated and pardoned by the amnesty;

61.1.8.about victims of the crime;

61.1.9.about a person who committed the violation;

61.1.10.about the person under search investigation;

61.1.11.on vehicle owners, and vehicle tax, insurance and vehicle records;

61.1.12.about a person who obtained the driver's license;

61.1.13.about a person who engaged in contracted and private security activities;

61.1.14.about a person under the surveillance in order prevent from committing crime and violation;

61.1.15.database specified in Article 12.9 of the Law on Firearms;

61.1.16.about cases on firearm usage by police officers;

61.1.17.information on fingerprints, ammunition, bullets and genetics;

61.1.18.information on video recording device used to ensure the security of the legal entity;

61.1.19.statistics on intelligence activities of the police organization;

61.1.20.about the legal entities imposed criminal liabilities;

61.1.21.others.

61.2.The police organization shall use the database specified in Article 61.1 of this Law for the purposes established under this Law and shall be responsible for ensuring the security of the database.

61.3.The procedure for the database specified in Article 61.1.19 of this Law shall be approved by the Head of the Central Police Organization and it shall be prohibited to disclose or transfer the information in the database to other organizations and officials without his/her permission.

61.4.If specified in an international treaty to which Mongolia is a party or a cooperation document concluded with an international or foreign police organization, the disclosure of the information specified in Article 61.1 of this Law is permitted.

61.5.The police organization shall not disclose the purpose of requesting the information and the information given in accordance with Article 61.4 of this Law to others.

61.6.The cabinet member in charge of internal affairs shall approve the procedures for collecting, examining, evaluating, using, transferring, receiving, distributing, calculating the results and providing inquiries in the databases other than those specified in Article 61.1.19 of this Law.

61.7.The police organization is permitted to establish other types of databases for internal use to ensure its promptness readiness and efficient daily operations.

61.8.Unless otherwise provided by law, a police organization and officer shall have a right to promptly access the centralized database of a state organization and use it for official purposes when performing their duties.

61.9.Logs of a police officer access and usage of the database specified in Articles 61.1 and 61.8 of this Law shall be registered and stored in the unified information processing network. The duties specified in this Article shall be performed by the unit in charge of information technology and security of the Central Police Organization.

61.10.If a police officer uses the database for purposes not related to his/her legal duties or transfers it to others, he/she shall be subject to disciplinary sanctions, unless he/she shall be criminally charged.

CHAPTER SEVEN

CIVIL OVERSIGHT ON POLICE ORGANIZATION ACTIVITIES AND COOPERATION OF PUBLIC POLICE ORGANIZATION

Article 62.Civil council

62.1.A non-staff Civil Council consisting of 5-7 people and with representation of citizens responsible for public oversight on the activities of the police organization in charge of the territory shall be under the Citizens Representatives Khurals of Aimags and the Capital city.

62.2.The Governor of Aimags and Capital City shall not manage or supervise the activities of the Civil Council and he/she shall ensure its impartiality.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

62.3.A member of the Civil Council shall be a citizen of Mongolia with no criminal record or conflict of interest and who has not held a position of a police, prosecutor, judge and public political office in the last 5 years.

62.4.A citizen of Mongolia who meets the requirements specified in Article 62.3 of this Law, has resided and is registered as the resident in the territory for the last 5 years shall be appointed as a member of the Civil Council by Citizens Representatives Khurals of Aimags and the Capital city for a term of 3 years.

62.5.The Civil Council shall operate impartially and shall have an obligation provide support and oversight the activities of the police organization in charge of such territory.

62.6.The Civil Council shall have the following rights:

62.6.1.to discuss and submit proposals on budget proposals, expenditures, operational and financial reports other than the budget for the intelligence activities of police organization;

62.6.2.to oversight the implementation of the policy on introduction of scientific achievements, latest techniques and technologies in the training of police officers and in the activities to fight against crime and violation;

62.6.3.to supervise the receipt and registration of complaints and information on crimes and violation received by the police organization and analyze information related to them;

62.6.4.to analyze the implementation of the code of ethics for police officers;

62.6.5.to develop proposals on measures to be implemented by the Governors at all level on the prevention of crimes and violation;

/This sub-paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

62.6.6. to develop proposals on improving the activities of the police organization in the fighting crime, protecting of public order and ensuring public safety and in accordance with the needs and demands of citizens and the public in its territory.

62.7.It shall be prohibited to the Civil Council to conduct the following activities:

62.7.1.to participate in any form in the intelligence, case inquiry and investigation activities of the police organization;

62.7.2.to conduct political activities.

62.8.The Civil Council shall submit proposals and recommendations on issues related to its functions to the Citizens' Representatives Khural, the Head of the Central Police Organization and the Government member in charge of internal affairs.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

62.9.The Head of Civil Council shall be nominated from among the members of the Council and elected by secret ballot by a majority vote for a term of one year.

62.10.The budget of the Civil Council and monetary incentives to be paid to its members shall be financed from the budgets of Aimags and the Capital city.

62.11.The charter of the Civil Council shall be approved by the Cabinet member in charge of internal affairs in accordance with this Law and other legislation.

Article 63.Public police officer

63.1.A local self-governing body may employ a public police officer to prevent crimes and violations and to maintain public order based on the proposals and requests of residents and the police organization.

63.2.Based on the proposal made by the Governor of the Aimag and the Capital city in consultation with the Civil Council and the police organization, the Citizens Representatives Khural of the Aimag and the Capital city shall determine the number of public police officer annually.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

63.3.Based on the proposal submitted by the Governor of the Aimag and the Capital city, the police organization shall make a decision to appoint a citizen who has reached the age of 20 as a public police officer on a voluntary basis, and enter into a contract. The contract shall specify the duties to be performed, mutual obligations of the parties, incentives and grounds for termination of the contract.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

63.4.The rules of the public police officers, requirements to be set on them and the contract format shall be approved by the Head of the Central Police Organization.

63.5.In performing law enforcement duties by the public police officer, he/she shall respect human rights and freedoms, strictly observe the Constitution of Mongolia, this Law and other legislation, and exercise only the rights and obligations specified in the contract.

63.6.The public police officer shall be obligated to promptly report about the crime to the police organization and about the commitment of the violation to the relevant government authorities. The public police officer on duty shall be provided with the necessary communication equipment, special equipment and protective equipment.

63.7.Citizens and legal entities shall comply with the demands set by the public police officers within the scope of their authority granted by this Law and other legislation.

63.8.Expenses related to badge, special uniforms for labor safety, special equipment, incentives of the public police officers and costs conducting training to them shall be financed by the Governor of the relevant level in accordance with the legislation on prevention of crimes and violations.

/This paragraph was amended by the law as of June 06, 2019/

63.9.A person who insulted, threatened, caused harm to health, life or property of a public police officer in connection with the performance of his/her official duties, or who failed or protested to comply with legal requirements shall be subject to legal liability.

63.10.The public police officer shall have the following rights and obligations:

63.10.1.to protect scene and traces of the committed crime and violation;

63.10.2.to examine documents of the required person and determine the address of the place of residence;

63.10.3.to make demands on citizens and legal entities to maintain order;

63.10.4.to bring the person who has committed a crime and violation to the police organization and to impose a penalty of fine on a person who committed the violation, if provided by law;

63.10.5.to promote and advertise the legislation to citizens;

63.10.6.to participate in activities organized by law enforcement agencies and other legal entities to protect public order;

63.10.7.to use physical force and special means specified in the Articles 51.1.1, 51.1.3, 51.1.4 and 51.1.5 of this Law in accordance with the grounds and procedures specified in the law.

63.11.The police organization shall be responsible for training and practicing the public police officer.

63.12.The Head of the Central Police Organization shall approve the design of the badge ad special uniforms for labor safety specified in the Article 63.8 of this Law and the procedure for use of them.

63.13.In the course of exercising the rights and obligations specified in this Article, the public police officer shall be provided with the guarantees specified in the Article 39 of the Law on Prevention of Crimes and Violations.

/This paragraph was amended by the law as of June 06, 2019/

Article 64.Cooperation with citizens and legal entities

64.1.The police organization shall provide professional and methodological guidance and cooperate with local administrative and non-governmental organizations and citizens in the prevention of crimes and violation.

64.2.The police organization shall organize crime and violation prevention activities with the assistance and cooperation of governmental and non-governmental organizations, citizens and legal entities.

64.3.Citizens and legal entities shall provide support, assistance and cooperate with the police organization and police officers in the performance of their legal duties.

64.4.The police organization shall demand on citizens and legal entities within the scope of their legal obligations in respect to identifying the causes and conditions of crimes and violations that have been committed and are likely to be committed, and eliminating them; to inspect and demand the implementation thereof, and to obtain relevant materials from citizens and legal entities without any hindrance.

64.5.Citizens and legal entities shall take certain measures in accordance with the demands set by the police organization and police officers and respond to them within the specified time.

64.6.The police organization shall study citizens' opinions on their activities, and may analyze them in cooperation with governmental and non-governmental organizations.

64.7.The police organization shall appoint specifically and cooperate with press and media personnel who has passed relevant training with the functions to report and inform the activities of the police organization.

64.8.The Article 64.7 of this Law shall not restrict the right of citizens and legal entities to obtain information, except for the prohibition to inform publicly by legislation, in order to protect human rights, freedoms, and legitimate interests of organizations.

64.9.The police organization and police officers shall seek the support and gain trust of citizens in carrying out their official duties.

Article 65.Duties and assistance of citizens, legal entities and officials

65.1.Citizens, legal entities and officials shall be obligated to provide identification documents when requested by the police organization and police officers and shall not interfere with the legal activities of police organization and police officers.

65.2.Citizens, legal entities and officials shall provide assistance to the police organization in the following areas:

65.2.1.when conducting their operations, not to create conditions for crimes and violations to be occurred and to take preventive measures thereof;

65.2.2.to participate in measures being taken by the police organization to fight crime, maintain public order and ensure public safety;

65.2.3.to promptly inform the police organization about the crime and violation that has been committed, and about a person who has committed or is preparing or attempting to commit a crime and violation;

65.2.4.to comply with the legal demands by police officers and public police officers who are fulfilling their duties to fight crime, maintain public order and ensure public safety;

65.2.5.to cooperate with the police organization in exchanging news and information and providing support in the fighting against crime, maintaining public order and ensuring public safety;

65.2.6.governmental and non-governmental organizations shall provide information required by the police organization without any hindrance;

65.2.7.to connect the video recording devices and networks for being used to ensure their own security which is dedicated to monitor public roads, streets and squares to the unified information network of the police organization, and to provide necessary technical support and opportunities;

65.2.8.to provide video recordings used being used for the purpose of ensuring the security of his/her possession to the police organization and officers without any hindrance.

65.3.Citizens who actively participated in the activities specified in the Article 65.2.2 of this Law may be rewarded with incentives in accordance with the relevant law.

65.4.Citizens, organizations and communities may provide assistance to the activities of the police organization on a voluntary basis in accordance with the legislation in order to prevent crimes and violations.

65.5.All levels of Citizens' Representatives Khurals and the Governors shall be obligated to provide all possible assistance to the police organization in fighting crime, protecting public order and ensuring public safety.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

65.6.It shall be prohibited for a government organization or official to disclose to others any information related to the activities of the police organization, officers or cover-up activities obtained in the course of performing their official duties.

CHAPTER EIGHT

LEGAL STATUS OF POLICE OFFICERS

Article 66.Requirements on police officer position

66.1.A police officer means a citizen who has taken an oath of the police officer, is working in any police organization upon appointment and obtained a police rank.

66.2.When appointing at the first time in police officers position, the 18 years old citizens of Mongolia who have not been convicted of a crime, and have met the age, health, physical condition, education, profession, qualification, ethics and other special criteria, shall be selected and appointed in accordance with eligibility criteria based on their request.

66.3.The police organization shall be provided with equal opportunities and conditions to each police officer to study, train and career advancement.

66.4.The police officers shall be obliged to comply with criteria set for the positions of being hold by them in terms of their physical, health, professional, specialization and official training levels.

66.5.Special requirements and criteria for police officers' positions shall be comprised of educational, professional, skills, health, physical, psychological and ethical criteria to be required to perform their official duties, and years of service in the police service and experience in the professional field.

66.6.Depending on the characteristics of the functions to be performed, the specific requirements and criteria for certain positions may be established throughout the entire police organization.

66.7.The Head of Central Police Organization shall determine the special requirement and criteria to be set for citizens who work in the police organization.

66.8.The Central Police Organization shall issue an order to higher education training institution on educating and training of officers based on human resources needs and demands for the police office.

Article 67.Appointing to a police officer position

67.1.A citizen who meets the requirements specified in Article 66.2 of this Law shall be appointed to a vacant position other than the management position in the police organizations.

67.2.When appointing at the first time in certain positions and promoting the police officers in to the positions in police organization, the principle of staged ranking and hierarchy system shall be adhered based on the knowledge, profession, skills, achievements, personal and professional ethics of the police officer.

67.3.The police organization are authorized to contract with a citizen to be prepared and trained at domestic and foreign educational institutions, and to be appointed to a police position, in order fulfill human resources requirements on highly specialized forces.

67.4.Officers of higher education institutions with the function of educating and training police officers and students over 18 years old may be involved to maintain public order in emergency circumstances, and in which case the guarantees provided by law to police officers shall apply equally to them.

Article 68.Rights and obligations of police officers

68.1.The police officer shall exercise the common rights and obligations specified in the Law on Civil Service.

68.2.The police officer shall exercise the powers specified in the relevant law in performing duties to fighting crime, protecting public order and ensuring public safety.

68.3.If the police officer is being investigated in connection with a crime or violation, a police officer shall notify to his/her immediate superior official.

68.4.A police officer shall use methods of writing notes and report cards, drawing sketches, taking photographs, making audio-visual recordings, as well as other methods in in his/her activities.

68.5.It shall be prohibited by a police officer to search, collect, use and disseminate information related to personal sensitive information of individuals except in circumstances provided by law.

/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

68.6.An officer may use physical forces, special equipment and firearms in accordance with the grounds and procedures specified in Article 47.1 of this Law when performing his/her official duties.

68.7.An officer shall be obliged not to travel abroad for personal or official business without the permission of the managing official provided by the law.

68.8.The police officers and employees shall have a right to protect their lives, health and safety from any attack, to be protected their rights and legal interests, and to file and to have resolved a complaint in case of violation of them.

68.9.In order to determine and to be eliminated the causes and conditions of crimes and violations, and to prevent possible threats to human life, health, and property, a police officer shall deliver the notification and demands in accordance with the law to citizens and legal entities, and to monitor their implementation.

Article 69.Prohibitions to police officers

69.1.The followings are prohibited to the police officers, in addition to activities prohibited by the Law on Civil Service, the Law on Regulation of Public and Private Interests and Prevention of Conflict of Interest in the Public Service, and the Law on Anti-Corruption:

69.1.1.illegal encroachment on human rights and freedoms;

69.1.2.subdue or oppress others in the name of a position or organization;

69.1.3.dispense news and information to the publics and other that may harm the rights, freedoms, legitimate interests and reputation of others;

69.1.4.disclose state and official secrets, corporate secret and personal sensitive information to others outside the grounds and procedures provided by law, and to release official information to the public and others without authorization of the managing official;

/This sub-paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

69.1.5.consume alcoholic beverages while performing official duties and under announcing operational readiness order, and on duty while wearing a police uniform;

69.1.6.use of drugs and psychotropic substances;

69.1.7.force, encourage, direct, provoke and participate in direct or indirect actions of others to commit illegal acts or omissions;

69.1.8.to be a member of a party or trade union, to advertise and support the activities and political ideology of any party or trade union in the workforce;

69.1.9.refuse to comply with a legal decision or order of the managing official;

69.1.10.not to be present in the appointed job without reasonable excuses, strike, or plan, organize, and participate in other actions aimed at disrupting the normal operation of the office;

69.1.11.have dual citizenship;

69.1.12.torture or justify such act in any form for the purpose of obtaining information and explanations from a person about a crime and violation;

69.1.13.others prohibited by law.

Article 70.Establishing a probation period

70.1.Citizens, who are appointed to the police service at the first time, may be employed under one year of probation period in order determine whether the officers meet the official training requirements, as well as criteria and requirements for the position.

70.2.The citizens to be employed under probationary period shall be contracted and employed as trainee. The trainee shall exercise the rights and obligations specified in this Law which are in compliance with functions to be performed during the probationary period.

70.3.Head of Central Police Organization shall approve the contract formats, extension of probationary periods specified in Article 70.1 of this Law, and list of works and duties prohibited to be performed during probationary period.

70.4.The trainee shall be under supervision of the assigned trainer during the probationary period.

70.5.The immediate supervisory officer of the trainee shall get acquainted the trainee with the conclusion on performance evaluation how he/she performed the duties within at least 14 days prior to the expiration of the specified probationary period, and submit a proposal on qualifying or not on such position together with the conclusion above to the authorized official to appoint.

70.6.The authorized official shall make one of the following decisions within 14 days after receiving the proposal and conclusion:

70.6.1.to appoint to a position;

70.6.2.to terminate the contract made.

70.7.The probationary period shall be counted toward the officer's tenure in the government special service.

70.8.The contract shall be terminated before the end of the probationary period under following grounds:

70.8.1.has been convicted to criminal liabilities;

70.8.2.committed an ethical and disciplinary violation;

70.8.3.a request for release has been made;

70.8.4.report concluded that unable to perform duties sufficiently.

70.9.The trainee's right to perform official duties shall be suspended if the trainee is being investigated in connection with a crime and violation before the expiration of the contract term.

70.10.It shall be prohibited to appoint trainee to managerial position.

Article 71.Job description

71.1.The scope of duties to be performed by a police officer shall be determined by the job /position/ description, and such description shall be approved by the Head of Central Police Organization.

71.2.A police officer may be performed other functions stated in the law but not specified in the job description, with the decision of head of police organization, for certain period of time.

Article 72.Evaluation of performance and professional qualification level of police officer

72.1.Performance of police officer shall be evaluated and reviewed in accordance with the Law on Civil Service.

72.2.Head of Central Police Organization shall approve the procedures for the evaluation of professional qualification level of police officer.

72.3.The head of the police organization shall decide matters on attending police officers into appropriate level of training, determining salary increases, promoting and demoting positions by taking in account of the evaluation of performance and professional qualification level from time to time.

Article 73.Police office ranking

73.1.The following ranks shall be awarded to police officers by taking into consideration of the current position, length of service and performance of the work:

73.1.1.The highest rank: general, lieutenant general, major general;

/This sub-paragraph was annulled by the law as of January 10, 2020/

73.1.2.senior ranks: police colonel, police lieutenant colonel, police major;

73.1.3.middle ranks: police captain, police senior lieutenant, police lieutenant;

73.1.4.junior ranks: police first sergeant, police trainer sergeant, police senior sergeant, police sergeant, police deputy sergeant.

73.2.The classification and level of the position rankings specified in Articles 73.1.2, 73.1.3 and 73.1.4 of this Law shall be determined by the Head of the Central Police Organization.

/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/

73.3.The military highest ranks are permitted to be awarded to management or senior officials of the police.

/This paragraph was modified by the law as of January 10, 2020/

Article 74 .Conditions for awarding a police rank

74.1.The following terms shall be followed in awarding junior and middle ranks to the police officers.

74.1.1.from the police deputy sergeant to the police sergeant – 4 years;

74.1.2.from the police sergeant to the police senior sergeant – 4 years;

74.1.3.from the police senior sergeant to the police trainer sergeant – 6 years;

74.1.4.from the police trainer sergeant to the police first sergeant – 6 years;

74.1.5.from the police lieutenant to the police senior lieutenant – 3 years;

74.1.6.from the police senior lieutenant to the police captain – 3 years.

74.2.The following terms shall be followed in awarding police senior ranks to a police officer:

74.2.1.ranked as the police captain for 4 or more years to be awarded with police major rank;

74.2.2.ranked as the police major for 5 or more years to be awarded with police lieutenant colonel rank;

74.2.3.ranked as the police lieutenant colonel for 6 or more years to be awarded with police colonel rank.

74.3.Head of Central Police Organization is authorized to award police officer ranks, in accordance with terms and criteria established under this Law, to the police officer of the higher education institution with the function of educating and training of the police officer.

74.4.Depending on the position and performance, a police officer may be awarded with a police rank above the classification and rank and before the terms specified in Articles 74.1 and 74.2 of this Law.

74.5.The officers with police ranks of higher education institutions with the function of educating and training police officers shall have same rights and obligations of police officers.

 74.6.Awarding the police ranks by skipping hierarchy of a rank shall be prohibited.

Article 75.Awarding a police rank

75.1.The President of Mongolia shall award police highest ranks.

/This paragraph was annulled by the law as of January 10, 2020/

75.2.The President of Mongolia shall approve procedures to award, lower, confiscate and restate the highest police ranks.

/This paragraph was annulled by the law as of January 10, 2020/

75.3.The Government shall approve the procedure to award, lower, confiscate and restate police ranks.

/This paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/

Article 76.Confiscation of official uniform, IDs and badges

76.1.The official uniform, ID, badge, firearm, and special equipment shall be confiscated if the police officer is fired, released from the police service, or is appointed or elected to another position.

76.2.If an officer is unable to perform duties due health conditions, has reached retirement age or has reached the maximum age for service, the officer shall be permitted to keep the ceremonial uniform.

Article 77.Temporary dismissal from the police service and temporary replacement of official duties

77.1.A police officer shall be temporarily dismissed from the police service if the officer is under medical treatment and nursing care, or attends school at the request of an organization for more than three months.

77.2.A citizen who meets the requirement and criteria set forth in Article 66.2 of this Law and is registered in the reserve list may be temporarily appointed to the position of an officer who is on childcare leave and specified in Article 77.1 of this Law. If it is not possible to substitute from the registered reserve, a temporary employment of a citizen using an employment contract is permitted.

77.3.An employment contract shall be executed with a citizen for the temporary appointment in the police service.

77.4.An authorized official may temporarily replace a police officer who has been temporarily absent for up to three months with another police officer.

77.5.Police officers who have temporarily performed the duties shall be paid incentive up to 40 percent of their base salary depending on their performance.

77.6.The government cabinet member in charge of internal affairs shall approve procedures for temporary replacement in police service.

Article 78.Transfer of police officer to another position

78.1.A police officer is permitted to be appointed to a position in other police units in order to prevent conflict of interest, or upon a request of the officer and job requirements, or the position was eliminated due to downsizing, or a decision to reinstate an officer who was previously occupied the position or after consideration of health conditions.

78.2.Failure to accept the decision of the reappointment without a reasonable excuse and failure to attend the appointed position shall be grounds for administrative punishments, or dismissal from the position.

Article 79.Promotion and demotion

79.1.An officer shall be promoted and demoted after considering the length of service in the police force, performance, evaluation on professional qualification level.

79.2.A police officer shall be demoted under following circumstances with the administrative recommendation:

79.2.1.disciplinary charges to demote position were administered in accordance with this Law;

79.2.2.appropriate medical and authorized institutions concluded that unfit to perform the duties of the position;

79.2.3.performed unsatisfactory the duties and responsibilities outlined in job description /position/;

79.2.4.performance and professional qualification level are unsatisfactory to meet the requirement and criteria of the position.

Article 80.Suspension of powers

80.1.The power of a police officer who is involved in a crime, violation or violation of ethics and disciplinary code, shall be suspended temporary until the resolution of such matters.

80.1.1.based on decision of inquirer, investigator, prosecutor, and judge;

80.1.2.proposals and conclusions that the continued performance of the official's duties shall have adverse effect the inspection process were submitted by the internal control-security unit and its officer.

80.2.A police officer shall be prohibited to use the police rank and official uniform, and the officer's ID, badge, firearm and special equipment shall be temporarily confiscated if the police officer's powers were suspended.

80.3.Upon the acquittal of the charges, an officer, whose powers were suspended in accordance with the Article 80.1 of this Law, shall be compensated fully for the duration of the suspension, and the suspension period be counted toward the service years.

Article 81.Disciplinary sanctions of police officer

81.1.Police officers shall follow the code of ethics and rules on discipline established by the Central Police Organization to be complied in communicating with publics and implementing a law .

81.2.Head of Central Police Organization shall approve the code of ethics and rules on discipline specified in Article 81.1 of this Law.

81.3.The violation of code of ethics and rules on discipline specified under Articles 81.2 and 81.3 of this Law, shall be considered as a ground for a disciplinary punishment.

81.4.An authorized official shall impose following disciplinary sanctions on an officer who has violated the Law on Civil Service, this Law, code of ethics, and rules on discipline:

81.4.1.to warn;

81.4.2.to reduce base salary of the position by up to 20% for up to 3 months period;

81.4.3.to demote of position;

81.4.4.to lower the police officer's rank;

81.4.5.to fire or dismiss from police service without a right to return to police service for a period of one year.

81.5.The code of ethics and rules of discipline shall have equal effect within the territories of Mongolia, as well as abroad for the police officers.

81.6.The officers who have been punished in accordance with the Articles 81.4.1, 81.4.2, 81.4.3, 81.4.4 and 81.4.5 of this Law shall be obliged to attend ethical training at their own expenses for a specified period. The organization shall provide unpaid leave for this duration.

81.7.The police academy and training institutions specified in Article 17 of this Law shall conduct fee based ethical training program for the convicted officers in accordance with the tuitions and fees approved by the Head of the Central Police Organization.

81.8.If the criminal and violation case related to the police officer has been dismissed and the violation is subject to ethical and disciplinary sanctions, the disciplinary sanctions shall be imposed within 1 month of the date of the decision to dismiss a criminal or violation case.

81.9.Unless otherwise provided by law, if no disciplinary sanction is imposed again within 1 year from the date of charging the disciplinary sanction, it shall be considered as not have been charged with a disciplinary sanction. During this period, by taking into consideration of the sanctioned officer's awards and nature of committed violation, annulment of disciplinary sanctions can be executed prior to the stated timeline by the decision of the official who imposed disciplinary sanction.

Article 82.Dismissal from police service

82.1.A police officer shall be dismissed from police service under following circumstances:

82.1.1.violated seriously the sworn oath, code of ethics and rule of discipline;

82.1.2.the commission of a crime has been proven and conviction decision of court entered into force;

/This sub-paragraph was amended by the law as of January 10, 2020/

82.1.3.it was determined that requirements specified in Article 66 of this Law were not fulfilled;

82.1.4.if he/she lost citizenship of Mongolia, and/or it was detected he/she has dual citizenship.

Article 83.Officer's guarantees

83.1.A police officer shall be provided with guarantees specified in the Law on Civil Service.

83.2.A police officer shall receive a pension and benefits in accordance with the Law on Pensions and Benefits of Military Officers.

83.3.The Government shall implement a housing program for police officers.

/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/

Article 84.Political guarantees

84.1.It shall be prohibited to mobilize or involve a police officer in political activities outside of his/her official duties as specified in the law.

84.2.If a police officer is required to participate in the activities specified in the Article 84.1 of this Law, he/she shall refuse it.

84.3.Police officers shall respect their duties in exercising their right and freedom of expression, speech, association, publication, religion and non-religion.

84.4.It shall be prohibited for police organizations and police officers to use items and equipment containing the symbol of a political party in their activities.

84.5.It shall be prohibited for the police officers to express their personal opinion on any political party or its activities and to use their official authority for political purposes while performing their official duties.

Article 85.Legal guarantees

85.1.Citizens, legal entities and officials shall comply mandatorily with the demands of a police officer in accordance with the grounds and procedures specified in the law, and in a case of non-compliance, they shall be held responsible in accordance with the law.

85.2.It shall be prohibited for any citizen or official to interfere in the lawful activities of a police officer or demand to perform works and duties that are not related to their legal duties.

85.3.A police officer shall not be responsible for damages caused by the performance of their official duties in accordance with the law.

85.4.The state shall be responsible for damages caused by a police officer performing their official duties in accordance with the law.

85.5.If a police officer has performed lawful activities during non- working hours, as well as traveling on the way to and from work, it shall be deemed in the same way as performing his/her official duties.

85.6.The police organization shall be responsible for protecting the life and security of a police officer and his/her dependents in case of threat or potential threat to their life and health in connection with the performance of his/her official duties.

85.7.It shall be prohibited to appoint, change or dismiss an internal control and security officer without notifying the head of the unit.

85.8.If a police officer has been inspected, arrested, detained, and his/her premises, offices, vehicles and body has been searched and examined by a state competent authority in connection with the performance of his/her official duties, it shall be notified promptly to the immediate supervisor of the police officer.

85.9.If the Head, First Deputy Chief or Deputy Head of the Central Police Organization has been arrested while committing a crime or at the crime scene with evidence of a crime, it shall be notified to the Government member in charge of internal affairs, and if is regarding other police officers, it shall be notified to the Head of the Central Police Organization, within 24 hours.

85.10.A citizen serving in the police in peacetime shall be exempted from active military service, and if he/she has served in the police for more than 2 years, it shall be deemed to have served in the military service.

85.11.The Central Police Organization shall be responsible for providing military training to police officers between 18-25 years old who have not served in the active military service. The military training program shall be approved and enforced by the military professional highest management body.

85.12.It shall be prohibited to dismiss, terminate and transfer a police officer to another job and position on the grounds other than those provided by law.

Article 86.Social guarantees

86.1.In the event of a police officer being killed in the line of duty as a result of a criminal offence, a severance equal to 10 years' basic salary shall be calculated based on the average monthly basic salary of the officer and paid to their family once.

86.2.One year of service work of a police officer in the compulsory rehabilitation and detention center, protection of critical state facilities, traffic regulation, patrols, guards and on-duty service shall be considered as equivalent to 1 year and 3 months of service. One year of work service of a police officer as an intelligence officer in the Police Secret Service shall be considered as equivalent to 1 year and 4 months of service.

86.3.In the event of police officer damages their health in the line of duty, the Government shall provide the following compensation and assistance in accordance with the legislation:

86.3.1.one-time compensation equal to 30, 60 and 90 times the increase of the minimum wage depending on the rate of disability;

86.3.2.the total cost of prosthesis is made;

86.3.3.wage difference received by disability pensioner.

86.4.Each time the amount of salary of a police officer increases, the difference in salary specified in Article 86.3.3 of this Law shall be recalculated from the increased salary.

86.5.The guarantee specified in the Article 86.1 of this Law shall be applied to a police officer who has passed away as a result of causing harm to his health or the person who was released from the position however caused harm to his/her health or lost a life in connection with the previous official duties.

86.6.The Government shall bear the expenses specified in the Article 86.1 of this Law and the guilty party shall reimburse them.

86.7.A special purpose hospital, which is responsible for providing medical care to police officers, shall operate a medical team during public disorder, high alert, state of emergency, field training and internships.

86.8.A police officer shall undergo an medical examination per annum and the related medical costs shall be covered by the state budget.

86.9.If a police officer causes harm to his/her health in the line of duty, they shall be treated free of charge by a medical institution.

86.10.A police officer who has become disabled due to harm caused to his health while in the line of official duty or a person who was released due to above mentioned grounds shall be reimbursed once a year for travel expenses to and from a sanatorium and rehabilitation medical institution in accordance with the procedures established by the Government.

86.11.In connection with serving in an emergency situation with high risk to the health and life of a police officer, such as fighting crime, war, emergency, peacekeeping operations, disaster relief and its consequences, a psychological rehabilitation treatment is provided free of charge for up to 3 months, if necessary.

86.12.The Government shall approve the procedure for providing compensation and monetary assistance specified in this Article, the list of hospitals for free treatment as specified in the Article 86.9 of this Law, the procedure for allocating expenses specified in the Article 86.10 of this Law, and the procedure for conducting psychological rehabilitation treatment as specified in the Article 86.11 of this Law respectively.

Article 87.Economic guarantee

87.1.The Government shall create normal working conditions for police officers.

87.2.A police officer shall be reimbursed for the annual vacation travel expenses to and from their birthplace or their spouse's birthplace. The reimbursement payment shall be paid once every 2 years and the rate shall be based on the value of auto vehicle or railroad travel cost at that time.

87.3.If a spouse has to terminate his/her employment contract due to a transfer of a police officer, he/she shall be provided with a job on a first-come basis. If employment is not provided, health and social insurance premiums shall be paid by the state based on the current minimum wage.

87.4.Police officers on duties during public disorder, emergencies and hotspots shall be paid three times the normal cost of a business trip.

87.5.The police organization shall provide with food and other economic supplies, and food expenses to police officers when they are exercising their duties on high alert and during non-working hours, night shifts, field exercises and trainings. The amount of food and economic supplies and food expenses to be provided to police officers shall be determined by the Head of the Central Police Organization.

87.6.Officers assigned to work in the police organization from one aimag or city to another aimag or city, as well as within aimags and cities, the expense for transportation, luggage and lodging for themself; and the expenses for transportation and luggage expenses for their families and dependents shall be reimbursed and calculated based on the value of air, auto vehicle or railroad travel cost at that time.

87.7.The state shall be responsible for the salary of a police officer studying at a foreign police university and college and for the cost of transportation to and from the university by the order of the police organization.

87.8.The state shall be responsible for the cost of uniform and round-trip transportation expenses of students enrolled in schools specified in the Article 87.7 of this Law by the order of police organization.

87.9.The salary of a police officer shall consist of basic salary, rank salary and the following allowances:

87.9.1.for term of special civil service;

87.9.2.for special working conditions;

87.9.3.for police professional degree;

87.9.4.for academic degree and title;

87.9.5.others specified in the law.

87.10.The Government shall determine the salary scale, standards and amounts of allowances for officers' positions of the police organization.

87.11.The amount of salary increases to be paid to police officers specified in the Article 87.9 of this Law shall not apply to the regulation specified in the Article 28.13 of the Law on Civil Service.

/This paragraph was invalidated by the law as of January 10, 2020/

Article 88.Police officer's ID card, badge and uniform

88.1.A police officer shall have an official ID card and a badge with a personal number issued by the Central Police Organization. The design of the police ID card and badge shall be approved by the Head of the Central Police Organization.

88.2.Police officers shall be provided with uniforms or clothing monetary allowances.

88.3.The President of Mongolia shall approve the uniform design of high-ranking police officers. The Government shall approve the uniform design for other ranks of police officers, timeframe associated with uniform utilization, and the regulation on paying uniform monetary allowances to police officers. The Head of Central Police Organization shall approve the regulations on wearing uniform and work clothes.

88.4.Uniforms of police officers shall be appropriate to the gender, suitable for the specifics of their duties and shall be fully recognizable to the public.

88.5.The Central Police Organization may have a factory for uniforms and special equipment.

88.6.It shall be prohibited for a citizen and legal entity to imitate or use uniforms, ID cards and badges of the same design as the uniforms, ID cards and badges of the police officer.

88.7.Officers and students of higher education institutions responsible for preparing police officers, and students studying at foreign universities and colleges by the order of the police organization shall wear police uniforms.

88.8.It shall be prohibited for a police officer to conceal his/her badge or official ID card from others while performing their official duties.

Article 89.Other guarantees

89.1.The police organization shall be responsible for creating working conditions for police officers appointed in soums other than the aimag center, and providing them with office accommodation, transportation and communication facilities.

89.2.Police officers working continuously in soums other than aimag centers, a cash incentive equal to 30 months' basic salary shall be paid every 5 years and the Government shall approve the procedure for awarding monetary bonuses.

Article 90.Vacation

90.1.Police officers shall be granted in a total of 15 working days as a vacation each year physically.

90.2.Police officers responsible for fighting crime, maintaining public order and ensuring public safety shall be granted additional vacation of 3 working days per every 2 years of service, and other police officers shall be granted additional vacation of 3 working days per every 5 years of service.

90.3.A police officer who unable to physically take the additional vacation days due to work necessity, shall be paid an incentive equal to twice his/her daily salary at their consent.

Article 91.Maximum service years of a police officer

91.1.A police officer shall be entitled to receive a pension and benefits on the grounds specified in the Law on Pensions and Benefits of Military Officer, and the maximum age for service shall be:

91.1.1.a junior rank police officer shall be 47 years old;

91.1.2.a middle rank police officer shall be 52 years old;

91.1.3.a senior rank police officer shall be 55 years old;

91.1.4.high rank police officer shall be 57 years old;

91.1.5.the maximum age for service of a female police officer, except for a junior police officer, shall be 47 years.

91.2.A member of the Cabinet in charge of internal affairs may extend the term of service of a police officer who has reached the age limit as specified in the Article 91.1 of this Law by up to 5 years.

91.3.Failure to submit a request an extension for another year of service or submit a resignation prior to 3 months before reaching the age limit as specified in the Article 91.1 of this Law by a police officer, who nearly reached the age limit, shall not prevent his/her dismissal from the service at the initiative of the administration.

91.4.The Central Police Organization shall accept a request for an extension of the term of service filed by a police officer in accordance with the Article 91.3 of this Law, and forward the request along with its proposal to the Cabinet member in charge of internal affairs. The member of the Cabinet in charge of internal affairs shall review the request and the proposal, decide the matter whether to extend or not within 30 days, and respond the decision.

91.5.The member of the Cabinet in charge of internal affairs shall approve the procedure for extension of time as specified in the Article 91.2 of this Law.

91.6.The Central Police Organization may employ an officer who has reached the maximum service age limit as specified in Articles 91.1 and 91.2 of this Law and has been relieved of their duties on a contract basis to assist in the activities of the police service.

91.7.The periods including if the officer completed education sponsored by the police organization; taught in higher education institution responsible for educating police officer; served in the military; studied in the police or military academy; and other periods as specified in the law shall be included in the term of police service.

 91.8.The age limit specified in the Law on Civil Service shall not apply to the maximum age limit for police officers.

Article 92.Awards and incentives for police officers

92.1.A police officer who has performed their duties effectively and has made a special merit, their merit will be appreciated and rewarded with a police rank and organization award.

92.2.The member of the Cabinet in charge of internal affairs shall determine the type of police award based on the proposal of the Head of the Central Police Organization.

92.3.It shall be prohibited for other state bodies and officials to give awards and incentives to police officers without informing the management of the police organization.

CHAPTER NINE

FUNDING OF THE POLICE ORGANIZATION

Article 93.Police organization budget

93.1.The budget of the police organization shall be reflected and funded through the state budget and the budget shall meet the requirements for the police organization to conduct its operations promptly, continuously and effectively.

93.2.Within the requirements specified in Article 93.1 of this Law, the expenditures on food and material supply, training accommodation, lesson, training, communication, information technology activity, research and expert, protective and special equipment, labor safety clothing and equipment shall be reflected and funded through the state budget.

Article 94.Financing by local budget

94.1.The Citizens' Representatives Khurals and the Governors at all levels, may reflect and finance from the local budget the necessary expenditures for providing accommodation, food, transportation, and communication equipment to the police organizations and police officers in charge of the territories, and for providing support to the appointed police officers and their family members, with purpose of creating conditions for the implementation of public order protection functions,.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

CHAPTER TEN

MISCELLANEOUS

Article 95.Oversight on activities of police organizations

95.1.The State Great Khural of Mongolia, the Government, Citizens Representatives' Khural, and Governors shall oversight on the activities of the police organization in respect to the matters specifically authorized by law.

/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/

95.2.Head of Central Police Organization shall implement internal controls of police organizations.

95.3.Oversight over the case inquiry, investigation and intelligence activities shall be regulated by relevant laws. It is prohibited to interfere in or influence on this activity, except as provided by law.

95.4.The state central administrative body in charge of internal affairs shall oversight the activities of the police organization in accordance with the Law on the Government of Mongolia and the Law on the Legal Status of the Ministry of Mongolia, except for case inquiry, investigation and intelligence activities.

Article 96.Submitting a complaint on the activities of Police Organization and Officers

96.1.If a citizen and/or an official considers that the human rights, freedoms and legitimate interests of the individual have been violated due to wrongful actions or decisions of a police organization or officer, he/she shall have a right to appeal to the unit in charge of internal control and security, the prosecutor and the court.

96.2.If a citizen or a legal entity submitted a request by considering that the rights of the citizen and legal entity have been violated during operations by police organization or officer, the police organization shall be responsible to provide information on its decisions and activities related to the matter in accordance with the established procedures.

96.3.After the police organization publicized through media the arrest, detention or administrative charges on a citizen, and if the police action was proven to be unfounded by the decision of the competent organization later, the police organization shall be responsible to make correction through the media and press within 10 days.

96.4.If the human rights and freedoms have been violated groundlessly, the police organization shall apologize, restore the violated rights, and the state shall be responsible for compensation of damages caused. Expenditures incurred to compensate the damages shall be reimbursed by the guilty party.

Article 97.Liabilities for Violators of the Law

97.1.Unless criminally indicted, police officers, who have violated the Law on police office and oath taken, shall be administered with disciplinary penalties in accordance with this Law and Code of ethics of the police office.

97.2.A person who obstructs a police organization or officers in exercising their authorized powers specified in this Law, resists violently, and threatens a police officer, the related person, or a citizen released from the police service on the grounds of reaching the retirement age shall be subject to liabilities specified in the relevant law.

97.3.If police officer intentionally destroys and loses the official property and special equipment, he/she shall be held responsible for the property liability in the actual loss.

97.4.Police officers shall be released from property liabilities under the following circumstances:

97.4.1.damages caused by the performance of official duties in accordance with the law;

97.4.2.damage caused by sudden or force majeure circumstances and emergency circumstances.

 

CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA ENKHBOLD.M