- Нүүр
- Монгол Улсын хууль
- ВАЛЮТЫН ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ТУХАЙ
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
1994 оны 05 дугаар сарын 12-ны өдөр
Улаанбаатар хот
ВАЛЮТЫН ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ТУХАЙ
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Нийтлэг үндэслэл
1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт
Энэ хуулийн зорилт нь валютын зохицуулалтын талаарх төрийн зохих байгууллагын бүрэн эрхийг тодорхойлж, аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэд валютын гүйлгээ хийх, валютын гүйлгээнд хяналт тавих, Монгол Улсын үндэсний валютыг үнэгүйдлээс хамгаалахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл. Валютын зохицуулалтын тухай хууль тогтоомж
1. Валютын зохицуулалтын тухай хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, энэ хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
2. Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөр журам тогтоосон бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
З дугаар зүйл. Хуулийн нэр томъёо
1. "Валют" гэж Монгол Улсын үндэсний валют, гадаад валют, улс хоорондын худалдаа, эдийн засгийн харилцааны төлбөрт хэрэглэгдэж буй тооцооны нэгж, мөнгөжсөн алт болон валютын үнэт зүйлсийг хэлнэ.
2. "Үндэсний валют" гэж эргэлтэд байгаа төлбөрийн чадвар бүхий Монгол Улсын мөнгөн тэмдэгт-төгрөг, түүгээр илэрхийлэгдсэн бөгөөд олон улсын төлбөр тооцоонд түгээмэл хэрэглэгддэг үнэт цаас, төлбөрийн хэрэгслийг хэлнэ.
З. "Гадаад валют" гэж эргэлтэд байгаа төлбөрийн чадвар бүхий нэг буюу хэд хэдэн гадаад улсын мөнгөн тэмдэгт, тэдгээрээр илэрхийлэгдсэн бөгөөд олон улсын төлбөр тооцоонд түгээмэл хэрэглэгддэг үнэт цаас, төлбөрийн хэрэгслийг хэлнэ. Гадаад валютыг олон улсын хэмжээнд хүлээн зөвшөөрснөөр чөлөөтэй хөрвөдөг ба чөлөөтэй хөрвөдөггүй гэж ангилна.
4. "Мөнгөжсөн алт" гэж олон улсын жишигт хүргэн цэвэршүүлж, олон улсын санхүүгийн аль нэг төвд хадгалуулж байгаа, гадаад валютаар борлуулахад бэлэн болсон алтыг хэлнэ.
5. "Валютын үнэт зүйлс" гэж мөнгөжсөн алттай адилтгах үнэт металл, эрдэнийн чулууг хэлнэ.
6. "Цэвэршүүлсэн алт" гэж алтны агуулгыг нь нэмэгдүүлж цэвэршүүлсэн боловч гадаад валютаар шууд борлуулах нөхцөл хангагдаагүй алтыг хэлнэ.
7. Валютын харилцаанд оролцогч байнга оршин суугч /цаашид "байнга оршин суугч" гэх/ гэж:
1/ Монгол Улсад байнга оршин суугаа, мөн байнга оршин суудаг боловч 183 хоногоос дээшгүй хугацаагаар гадаадад зорчиж байгаа хувь хүн;
2/ Монгол Улсын хууль тогтоомжийн дагуу байгуулагдсан, Монгол Улсад оршин байрладаг хуулийн этгээд, түүний гадаадад байгаа салбар, төлөөлөгчийн газар;
З/ гадаад улсад суугаа Монгол улсын дипломат төлөөлөгчийн газрыг тус тус хэлнэ.
8. Валютын харилцаанд оролцогч түр оршин суугч /цаашид "түр оршин суугч" гэх/гэж:
1/ Монгол Улсын гадна байнга оршин суудаг, мөн Монгол Улсад 183 хоног хүртэл хоногийн хугацаагаар байгаа хувь хүн;
2/ гадаад улсын хууль тогтоомжийн дагуу байгуулагдсан, Монгол улсад оршин байрладаггүй хуулийн этгээд, түүний Монгол Улс дахь салбар, төлөөлөгчийн газар;
З/ Монгол Улсад байгаа гадаад улсын дипломат төлөөлөгчийн газар болон олон улсын байгууллага, тэдгээрийн салбар, төлөөлөгчийн газрыг тус тус хэлнэ.
4 дүгээр зүйл. Монгол Улсын валютын гадаад нөөц
1. Монгол Улсын валютын гадаад нөөц нь төрийн эрх бүхий байгууллагын болон арилжааны банкны эзэмшилд байгаа:
1/ гадаад орны банк, санхүүгийн байгууллагад хадгалж байгаа мөнгөжсөн алт;
2/ чөлөөтэй хөрвөдөг гадаад валют;
З/ гадаадад чөлөөтэй төлөгдөх болон гадаадын үнэт цаасны зах дээр борлогдох бүх төрлийн үнэт цаас;
4/ энэ хэсгийн 1, 2-т зааснаас бусад олон улсын хэмжээнд валютын нөөцөд тооцогддог үнэт зүйлийн активаас бүрдэнэ.
2. Төрийн өмчид байгаа энэ зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан зүйл нь төрийн эрх бүхий байгууллагын эзэмшилд байгаа валютын гадаад нөөцөд хамаарна.
З. Монгол улсын болон төрийн эрх бүхий байгууллагын эзэмшилд байгаа валютын гадаад цэвэр нөөцийг валютын гадаад нөөц тус бүрийн нийт дүнгээс гадаадаас авсан холбогдох богино хугацаат зээл, хадгаламжийг хасаж тодорхойлно.
5 дугаар зүйл. Монгол Улсын валютын зах, ханш
1. Эрх бүхий банк, бирж, брокерийн компаниас эрэлт нийлүүлэлтийн үндсэн дээр хийж байгаа валютын худалдаа арилжааны үйл ажиллагааг Монгол Улсын валютын зах гэнэ.
2. Монголбанк төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханшийг валютын зах дээр арилжааны банкуудын худалдсан, худалдаж авсан гадаад валютын ханшид үндэслэн тус улсын гадаад худалдаанд зонхилон хэрэглэж байгаа тогтвортой ханш бүхий чөлөөтэй хөрвөдөг аль нэг гадаад валютын тухайн үеийн ханштай жишин тогтоож нийтэд зарлана.
З. Төгрөгийн гадаад валюттай харьцах ханшийг урьд өдрийн ханшаас 5 буюу түүнээс дээш хувийн хэлбэлзэлтэйгээр өсгөх буюу бууруулах тохиолдолд монгол Улсын Ерөнхий сайдтай зөвшилцөнө. Зөвшилцөөнд хүрээгүй нь Монголбанкны Ерөнхийлөгч шийдвэр гаргахад саад болохгүй.
4. Арилжааны банк нь валютын захын эрэлт хэрэгцээнд үндэслэн валют худалдах, худалдан авах өөрийн ханшийг тогтооно.
5.Эдийн засгийн харьяат болон харьяат бусын гадаад валютаар олсон орлого, импортын барааны хилийн үнийг төгрөгт шилжүүлэн гаалийн болон бусад татвар ногдуулах хэмжээг тодорхойлох, гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн аливаа хөрөнгө, эх үүсвэрийг нягтлан бодох бүртгэлд төгрөгөөр илэрхийлж тусгахад Монголбанкнаас зарласан тухайн өдрийн албан ханшийг баримтална.
/Энэ хэсгийг 2009 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
6.Валютын арилжаа хийх зөвшөөрөлтэй банк бус санхүүгийн байгууллага нь валютын захын эрэлт хэрэгцээнд үндэслэн бэлэн валют худалдах, худалдан авах өөрийн ханшийг тогтооно.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсгийг 2009 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
Валютын зохицуулалтын талаар төрийн байгууллагуудын эдлэх бүрэн эрх
6 дугаар зүйл. Улсын Их Хурлын бүрэн эрх
Улсын Их Хурал валютын зохицуулалтын талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
1/ валютын талаарх төрийн бодлогыг тодорхойлох;
2/ гадаадаас авах Засгийн газрын зээл, Монгол Улсын гадаад төлбөрийн тэнцлийн төслийг хянан шийдвэрлэх;
З /төрийн өмчид байвал зохих валютын гадаад цэвэр нөөцийн доод хэмжээг тогтоох;
4/ улсын нөөцөд байгаа цэвэршүүлсэн алтыг валютын гүйлгээнд оруулах тухай шийдвэр гаргах;
5/ хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
7 дугаар зүйл. Засгийн газрын бүрэн эрх
Засгийн газар валютын зохицуулалтын талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
1/ гадаад валютын эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, төлбөрийн тэнцлийг сайжруулах арга хэмжээ авах;
2/ Монгол Улсын гадаад төлбөрийн тэнцэл зохиож, биелэлтэд нь хяналт тавих;
З/ гадаадаас авах Засгийн газрын зээл, түүний төлбөртэй холбогдсон санал боловсруулах хэрэгжүүлэх;
4/ хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
8 дугаар зүйл. Монголбанкны бүрэн эрх
Монголбанк нь валютын зохицуулалтын талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
1/ улсын хэмжээнд валютын гүйлгээг зохицуулж, хэрэгжүүлэх;
2/ улсын валютын гадаад нөөцийг нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авах;
З/ Монгол Улсын болон гадаадын валютын зах дээр эрх хэмжээнийхээ дотор валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр, тооцоо эрхлэх;
4/ төрийн өмчид байвал зохих валютын гадаад цэвэр нөөцийн доод хэмжээ тогтоох тухай санал боловсруулж шийдвэрлүүлэх, түүнийг хадгалах, оновчтой, үр ашигтай байршуулах;
5/ Засгийн газрын валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр, тооцоог гүйцэтгэх;
6/ байнга оршин суугчид гадаад төлбөр, тооцоо хийх болон гадаад бэлэн валютаар гүйлгээ эрхлэхэд хяналт тавих;
/Энэ заалтыг 2001 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
7/ валютын гүйлгээний тайлан, мэдээ гаргах журмыг тогтоох;
8/ валютын гүйлгээний нэгдсэн тайлан, мэдээг Улсын Их Хуралд улирал бүр оруулж байх;
9/ хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
Валютын гүйлгээ хийх
9 дүгээр зүйл. Валютын гүйлгээ
1. Валют худалдах, худалдан авах, хадгалах, зээлдэх, шилжүүлэх, байршуулах, барьцаалах, улсын хилээр оруулах, гаргахтай холбоотой үйл ажиллагааг валютын гүйлгээ гэнэ.
2. Банк нь гадаад валютын гүйлгээг түүнтэй тэнцэх хэмжээний үндэсний валютын гүйлгээтэй нэгэн зэрэг гүйцэтгэнэ.
З. Монгол Улсын үндэсний валют, чөлөөтэй хөрвөдөггүй гадаад валютыг Монгол Улсын хилээр оруулах, гаргах, валютын гүйлгээнд ашиглах журмыг Монголбанкны ерөнхийлөгч, Сангийн сайд хамтран батална.
10 дугаар зүйл. Монголбанкны эрхлэх валютын гүйлгээ
1. Монголбанк нь Монгол Улсын валютын гадаад нөөцийг нэмэгдүүлэх, зохицуулах зорилгоор тус улсын болон гадаад орны банк, бусад аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдээс валют, цэвэршүүлсэн алт худалдан авч болно.
2. Монголбанк нь төгрөгийн ханшийг тогтвортой байлгах зорилгоор өөрийн эзэмшилд байгаа валютын гадаад нөөцөөс гадаад валютыг худалдана.
11 дүгээр зүйл. Арилжааны банкны эрхлэх валютын гүйлгээ,эрх, үүрэг
1. Арилжааны банк нь Монголбанкнаас олгосон зөвшөөрлийн хүрээнд валютын гүйлгээний дараахь үйл ажиллагааг эрхэлж болно:
1/ гадаад валютын бэлэн бус төлбөр, тооцооны үйл ажиллагаа эрхлэх;
2/ гадаад валютыг бэлнээр худалдах, худалдан авах;
З/ байнга болон түр оршин суугчдын нэр дээр гадаад валютын данс нээж, гүйлгээ хийх;
4/ гадаад валютаар зээл олгох, баталгаа гаргах зэрэг актив, пассивын бүх төрлийн ажил, гүйлгээ эрхлэх.
2. Валютын гүйлгээ эрхэлж байгаа арилжааны банк дараахь үүрэгтэй байна:
1/ валютын гүйлгээний талаарх тайлан, мэдээг тогтоосон журмын дагуу гаргах, мэдээлж байх;
2/ төгрөгийн ханшид нөлөө үзүүлэхүйц гүйлгээг Монголбанкны зөвшөөрлөөр гүйцэтгэх;
З/ харилцагчийнхаа гадаад валютын дансны нууцыг хадгалж, найдвартай байдлыг хангах;
4/ гадаад валютын гүйлгээг харилцагчийн анхны шаардлагаар хийх, хөрөнгийнх нь үлдэгдэлд хүү төлөх.
З. Арилжааны банк нь гадаад валютын ажил, үйлчилгээндээ ногдуулах шимтгэлийг өөрөө тогтооно.
12 дугаар зүйл. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн гадаад валютын гүйлгээ
1. Энэ хуулийн З дугаар зүйлийн 7 дахь хэсгийн 2, З мөн зүйлийн 8 дахь хэсэгт заасан байнга буюу түр оршин суугчид нь гадаад валютыг худалдах, худалдан авах болон зээлдэх, шилжүүлэх ажиллагааг зөвхөн Монголбанк, түүнээс эрх олгосон
арилжааны банкаар дамжуулан гүйцэтгэнэ.
2. Энэ хуулийн З дугаар зүйлийн 7 дахь хэсгийн 2, З-т заасан байнга оршин суугч нь орлогоо гадаад валютаар бэлнээр буюу бэлэн бус төлбөрийн хэрэгслээр авсан бол Монголбанкнаас эрх олгосон арилжааны банкинд уг орлогыг авсан өдрөөс хойш 60 хоногийн дотор худалдах буюу хадгалуулна.
З. Гадаад бэлэн валютаар ажил, үйлчилгээ эрхэлж буй энэ хуулийн З дугаар зүйлийн 7 дахь хэсгийн 2-т заасан байнга оршин суугч нь өдөр тутмын гүйлгээ хийхэд шаардагдахаас бусад гадаад валютыг Монголбанкнаас тогтоосон журмын дагуу зохих хугацаанд банкинд худалдах буюу хадгалуулна.
/Энэ хэсэгт 2001 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон/
4. Монгол Улсын иргэд болон энэ хуулийн З дугаар зүйлийн 7 дахь хэсгийн 2,З-т заасан байнга оршин суугч нь гадаадад хөрөнгө байршуулах, зээл тусламж олгохдоо Сангийн яаманд бүртгүүлнэ.
5. Байнга болон түр оршин суугч нь арилжааны банкнаас гадаад валют худалдан авах, зээлдэх, банкинд худалдах, зээлдүүлэх гэрээг бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр, зээлийн баталгааг бичгээр үйлдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон./
1З дугаар зүйл. Валютыг Монгол Улсын хилээр оруулах, гаргах
1. Монгол Улсын болон гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн валютыг гаалийн байгууллагад бичгээр мэдүүлсэн тоо, хэмжээгээр тус улсын хилээр оруулж болно.
2. Монгол Улсад байнга болон түр оршин суугч гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн валютыг дор дурдсан журмаар тус улсын хилээр гаргаж болно:
1/ гадаад төлбөр, тооцооны эрх бүхий арилжааны банкнаас худалдан авсан, чөлөөтэй хөрвөдөг гадаад валютыг тухайн банкны нотолгоог бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон./
2/ гадаадаас оруулж ирсэн бол түүнийгээ нотлох гаалийн мэдүүлгээр;
З/ өв залгамжлан авсан болон бусдаас бэлэглэсэн бол үүнийгээ тус улсын нотариатын байгууллагын нотолгоог бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон./
4/ Монгол Улсын хууль тогтоомжид зааснаар.
З. Монгол Улсын иргэн чөлөөтэй хөрвөдөг гадаад валютыг хуулиар хязгаар тогтоогоогүй бол гаальд мэдүүлсэн тоо хэмжээгээр тус улсын хилээр гадаадад гаргаж болно.
14 дүгээр зүйл. Гадаад валютын зээл, төлбөр тооцоо
1. Гадаад орон болон олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагаас Засгийн газрын шугамаар авсан гадаад зээл тусламжийн нэгдсэн бүртгэлийг холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу хөтөлнө.
/Энэ хэсэгт 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
2. Засгийн газрын шугамаар авах гадаад зээлийн баталгааг Засгийн газрын зөвшөөрснөөр Сангийн сайд гаргана. Сангийн сайдын баталгаагүй авсан зээлийн төлбөрийг Засгийн газар хариуцахгүй.
/Энэ хэсгийг 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/
З. Гадаад орон болон олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагаас авсан зээл, тусламжийн хөрөнгийг Засгийн газар нь Монголбанк болон түүнээс гадаад төлбөр, тооцооны эрх олгосон арилжааны банк, бусад аж ахуйн нэгж, байгууллагад гэрээгээр худалдах буюу зээлдүүлж болно.
/Энэ хэсгийг 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/
4. Энэ зүйлийн З дахь хэсэгт заасан зээлийн гэрээнд хүү, төлөх хугацаа, зориулалт, хүлээх хариуцлага зэргийг талууд харилцан тохиролцож тусгана.
/Энэ хэсгийг 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/
5. Засгийн газрын гадаадаас авсан зээлийг ашиглагч банк, бусад аж ахуйн нэгж, байгууллага нь уг зээлийг эргүүлж төлөх хөрөнгийн эх үүсвэрийг тухай бүр бүрдүүлж төсөвт төлнө.
/Энэ хэсгийг 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/
6. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэн өөрсдийн гадаадаас авсан валютын зээлийг Монгол банкинд бүртгүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2001 оны 11 дүгээр сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
7. Төсвийн санхүүжилтээр хийх гадаад төлбөрийг зөвхөн тухайн санхүүгийн байгууллагын зөвшөөрлөөр гүйцэтгэнэ.
8. Сангийн яам нь Засгийн газрын валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр тооцоог банкаар дамжуулан хийнэ.
9. Байнга болон түр оршин суугч нь Монголбанкнаас гадаад төлбөр, тооцооны эрх олгосон арилжааны банк болон тус улсын нутаг дэвсгэрт байгаа гадаадын банкны салбарт гадаад валютын данстай байж болно.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Валютын гүйлгээнд тавих хяналт
15 дугаар зүйл. Хяналт тавих байгууллага
Монгол Улс дахь аж ахуйн нэгж, байгууллагын валютын гүйлгээнд Засгийн газар Монголбанк, Санхүүгийн зохицуулах хороо өөрсдийн бүрэн эрхийн дагуу хяналт тавина.
/Энэ зүйлд 2009 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
16 дугаар зүйл. Валютын хяналтын улсын байцаагч
1. Валютын хяналтыг Улсын ерөнхий байцаагч, Улсын ахлах байцаагч, улсын байцаагчид хэрэгжүүлнэ.
2. Валютын хяналтын улсын ерөнхий байцаагч нь Монголбанкны ерөнхийлөгч, Улсын ахлах байцаагч нь валютын асуудлыг эрхэлсэн Монголбанкны дэд ерөнхийлөгч, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга байна.
/Энэ хэсэгт 2009 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
З. Валютын хяналтын улсын байцаагчийг Улсын ерөнхий байцаагч, Санхүүгийн зохицуулах хорооны валютын хяналтын улсын байцаагчийг Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга тус тус томилно.
/Энэ хэсэгт 2009 оны 7 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
17 дугаар зүйл. Валютын хяналтын байгууллагын үүрэг, улсын байцаагчийн бүрэн эрх
1. Монголбанк нь дараахь үндсэн үүрэгтэй байна:
1/ валютын зохицуулалтын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтийг иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагад өмчийн төрөл, хэлбэр, харьяалал харгалзахгүйгээр хянан шалгах;
2/ валютын гүйлгээтэй холбоотой баримт, сэлтийг шалгах;
З/ валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр, тооцооны ажиллагааны талаарх бүртгэл, тайлан мэдээний үнэн зөвийг шалгах;
4/ эрх бүхий байгууллагаас хууль тогтоомжид нийцүүлэн гаргасан эрхийн актыг валютын гүйлгээнд мөрдөж байгааг шалгах.
2. Засгийн газар Монгол улсын олон улсын гэрээ, хуульд заасан үндэслэлээр өөрийн эзэмшилд байгаа валютын ашиглалт, зарцуулалтад хяналт тавих бөгөөд ийнхүү хяналтаа Сангийн яамаар дамжуулан хэрэгжүүлнэ.
З. Улсын байцаагч нь валютын хяналтын үүргээ биелүүлэхдээ дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
1/ валютын гүйлгээ, гадаад төлбөр, тооцоонд холбогдох баримт сэлтийг үзэх,холбогдох албан тушаалтан, иргэнээс мэдээ тодорхойлолт, тайлбар, шаардлагатай баримтын хуулбарыг гаргуулан авах;
2/ валютын гүйлгээ, төлбөр, тооцоог хянах, шалгалтын дүнгээр акт тогтоож, гүйцэтгэлийг хангах. Улсын байцаагчийн акт нь валютын хяналтын Улсын ерөнхий буюу Улсын ахлах байцаагчийн баталснаар хүчин төгөлдөр болно. Тавьсан актад холбогдох албан тушаалтан, иргэнээр гарын үсэг зуруулна. Тэдгээрээс уул актыг хүлээн зөвшөөрөхгүй бол тайлбар гаргуулна;
З/ илэрсэн зөрчлийг арилгах талаар хугацаатай үүрэг өгөх, шаардлага тавих;
4/ тавьсан шаардлагыг биелүүлээгүй, хууль тогтоомж зөрчсөн этгээдэд Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэх;
/Энэ заалтад 2015 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
5/ хуулийн заалтыг зөрчсөн бол гадаад төлбөр, тооцоо хийх, валютын гүйлгээ эрхлэх зөвшөөрлийг цуцлах талаар валютын хяналтын Улсын ерөнхий байцаагчид санал тавих;
6/ валютын зохицуулалтын тухай хууль тогтоомж зөрчсөн нь гэмт хэргийн шинжтэй байвал холбогдох баримт, сэлтийг хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах байгууллагад шилжүүлэх.
4. Валютын хяналтын улсын байцаагч нь валютын үйл ажиллагаанд тавих хяналтын явцад олж мэдсэн иргэд, байгууллага,банк, бусад аж ахуйн нэгжийн валютын хөрөнгө, худалдааны нууцыг хадгалах үүрэгтэй.
5. Валютын хяналтын байгууллагын албан тушаалтан нь үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй тохиолдолд түүнд хууль тогтоомжид заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
6. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэдийн валютын гүйлгээний талаарх маргааныг арбитрын хэлэлцээртэй бол арбитрын журмаар, бусад тохиолдолд шүүхээр шийдвэрлэнэ.
/Энэ хэсэгт 2017 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
18 дугаар зүйл.Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
2.Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
/Энэ зүйлийг 2015 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
19 дүгээр зүйл. Хууль хүчин төгөлдөр болох
Энэ хуулийг 1994 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Н. БАГАБАНДИ
Текст томруулах
A
A
A
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2022.12.22-ны өдрийн орчуулга) Unofficial translation
LAW ON CURRENCY REGULATION
May 12, 1994 Ulaanbaatar city
CHAPTER ONE
GENERAL PROVISIONS
Article 1.Purpose of this law
1.The purpose of this law is to define the powers of the Government bodies in charge of currency settlement, and regulate relations concerning currency transactions by business entities, organizations and citizens and to control currency transactions and to protect the Mongolian currency from inflation.
Article 2.Legislation on currency settlements
1.The legislation on currency settlements is comprised of the Constitution of Mongolia, this law, and other legislative acts issued in conformity with them.
2.If an international treaty to which Mongolia is a party is inconsistent with this law, then the provisions of the international treaty shall prevail.
Article 3.Definitions
1."Currency" shall mean the national currency of Mongolia, foreign currencies, gold currencies, precious reserves and payout units used for payment in inter-governmental trade and economic relations.
2."National currency" shall mean the tugrug-that is the solvent currency of Mongolia in transactions, securities and other payment instruments, commonly used in international transactions expressed in tugrugs.
3."Foreign currencies" shall mean solvent foreign currencies in transactions, securities, and instruments of payment commonly used in international transactions expressed in foreign currencies. Foreign currencies shall be internationally accepted and divided into two categories: freely convertible and non-convertible.
4."Gold currency" shall mean gold purified in accordance with the international standards, held in any international financial centres, and got ready to sale for foreign currency.
5."Precious reserves" shall mean precious stones and metals similar to gold currency.
6."Purified gold' shall mean gold which has been purified to add to the quality of gold but which has not satisfy conditions of sale for foreign currency.
7.Permanent residents involved in currency settlements (hereinafter referred to as 'permanent residents') shall be:
1/individuals, who permanently reside in Mongolia and persons who are permanent residents of Mongolia but who are traveling abroad for not more than 183 days;
2/business entities in Mongolia incorporated in accordance with the legislation of Mongolia and domiciled in Mongolia, and their branches and representative offices in foreign countries; and
3/Mongolian diplomatic missions in foreign countries.
8.Temporary residents involved in currency settlements (hereinafter referred to as "temporary residents") shall be:
1/individuals who reside permanently outside of Mongolia, and who are resident in Mongolia for not more than 183 days;
2/business entities incorporated in accordance with the legislation of a foreign country and have not been domiciled in Mongolia, and their branches and representative offices in Mongolia; and
3/foreign diplomatic mission and international organizations, and their branches or representative offices in Mongolia.
Article 4.Outgoing currency reserves of Mongolia
1.The outgoing currency reserves of Mongolia in the ownership of commercial banks and competent state authorities shall consist of:
1/gold currency held in foreign banks and financial institutions;
2/foreign currencies which are freely convertible;
3/all kind of securities which are payable and saleable in foreign securities markets; and
4/any other assets which are used internationally as currency reserves, excluding those set forth in 1 and 2 in this paragraph.
2.The state property items set forth in 1 of this paragraph shall refer to the outgoing currency reserves in the possession of competent state authorities.
3.Outgoing net currency reserves owned by the Mongolian state and possessed by competent state authorities shall be calculated deducting short-term loans and deposits granted by foreign countries from the total sum of every outgoing currency reserves.
Article 5.The currency market and the exchange rate in Mongolia
1.The currency market of Mongolia is currency exchange activities of authorized banks, exchanges and brokerage companies on the basis of supply and demand.
2.The Bank of Mongolia shall fix and publicly announce the exchange rate of the tugrug in relation to currencies which are bought and sold on the currency market by commercial banks on a comparative basis with a stable foreign currency used in foreign commerce by a majority of that country.
3.An increase or decrease in the tugrug exchange rate by five or more percent from the previous day shall be consented with the Prime Minister of Mongolia. Not reaching consensus shall not interrupt to the president of the Bank of Mongolia to make a decision.
4.A commercial bank shall set its own exchange rate for buying and selling currencies on the basis of market demand.
5.The official exchange rate announced by the Bank of Mongolia shall be followed in determining the amount of customs and other taxable income by converting the income earned in economic and non-national currencies and the border price of imported goods into tugrug and reflecting any assets and sources denominated in foreign currencies in tugrugs for the purpose of accounting.
/This paragraph was revised according to the law of 9 July 2009/
6.A non-banking financial institution licensed to conduct foreign exchange trading shall set its own exchange rate for buying and selling cash based on foreign exchange market demand.
/The word "special" was removed from this section by the law of June 17, 2022, and it will be entry into force from January 1, 2023/
/This paragraph was added according to the law of 9 July 2009/
CHAPTER TWO
POWERS OF STATE AUTHORITIES WITH RESPECT TO CURRENCY REGULATION
Article 6.The powers of the State Great Khural
The State Great Khural shall exercise the following powers in relation to currency settlements:
1/to determine the State policy in relation to currency;
2/to control and make decisions in respect of government loans to be borrowed from foreign countries and its balance draft of outgoing payments of Mongolia;
3/to establish a minimum level of outgoing net currency reserves, which is appropriate to be kept in state ownership;
4/to make decisions on bringing purified gold from the state reserves into currency transaction; and
5/any other powers set forth in legislation.
Article 7.The powers of the Government
The Government shall exercise the following powers in relation to currency settlements:
1/to take measures for increasing resources and for improving the balance of foreign currency;
2/to plan the balance of outgoing currency reserves of Mongolia and control its implementation;
3/to make proposals with respect to government loans from foreign countries and their payment and implement it;
4/other powers set forth in the legislation.
Article 8.The powers of the Bank of Mongolia
The Bank of Mongolia shall exercise the following powers in relation to currency settlements:
1/to regulate and conduct nationwide currency transactions;
2/to take measures for increasing the outgoing currency reserves of the state;
3/to conduct currency transactions and external currency settlements in the Mongolian and foreign currency markets within its power;
4/to make proposals on the minimum levels of outgoing net currency reserves, which is appropriate to be kept in the state ownership, get it approved, keep, and accommodate it properly and effectively;
5/to conduct Government currency transactions and foreign settlements;
6/to control permanent residents' outgoing settlements and cash transactions in foreign currencies;
/This paragraph was revised according to the law of 30 November 2001/
7/to determine a procedure for rendering accounts and reports on currency transactions;
8/to submit unified accounts and reports on currency transaction to the State Great Khural on a quarterly basis; and
9/other powers set forth in the legislation.
CHAPTER THREE
CURRENCY TRANSACTIONS
Article 9.Currency transactions
1.The currency transactions shall mean activities as selling, buying, saving, lending, transferring, and disposing currencies, giving currencies as a security, and their entry to and exit from the state border.
2.Banks shall deal with foreign currency transactions at the same time and in the same manner with the national currency transactions.
3.The Governor of the Bank of Mongolia and the Minister of Finance together shall approve the rules of transactions of the national currency of Mongolia and nonconvertible foreign currencies, and their entry to and exit from the border of Mongolia.
Article 10.The currency transactions conducted by the Bank of Mongolia
1.The Bank of Mongolia is permitted to buy currencies and purified gold from domestic and foreign banks, other business entities and organizations or citizens for the purposes of increasing and regulating the outgoing currency reserves of Mongolia.
2.In order to maintain the stability of the togrog rate the Bank of Mongolia shall sell foreign currency from the outgoing currency reserves in its possession.
Article 11.The rights, duties and currency transactions of commercial banks to be conducted
1.A commercial bank with the permission of the Bank of Mongolia, shall conduct the following currency transactions:
1/conducting non-cash foreign currency settlements;
2/buying and selling of foreign currencies in cash;
3/opening of foreign currency accounts for permanent and temporary residents and making transactions; and
4/all kinds of operations involving foreign currency such as providing credit in foreign currencies and giving guarantees.
2.Commercial banks involved in currency transaction shall have the following duties:
1/to report and prepare accounts on currency transaction in accordance with established regulations;
2/to conduct operations which can affect the rate of the togrog only with the permission of the Bank of Mongolia;
3/to secure and keep the foreign currency bank accounts of customers secret; and
4/to conduct transactions involving the foreign currency of customers on the demand of the customer and to pay interest on foreign currencies held in accounts.
3.Commercial banks shall establish the commission to be imposed on its foreign exchange services.
Article 12.The currency transactions of business entities, organizations and citizens
1.Permanent and temporary residents, specified in the Subparagraphs 2 and 3 of the paragraph 7 of the Article 3, and Paragraph 8 of this Article, shall buy, sell, lend and transfer foreign currency only through the Bank of Mongolia and its authorized commercial banks.
2.If permanent residents specified in the Subparagraphs 2 and 3 of the paragraph 7 of the Article 3, who received foreign currency income in the form of cash or non-cash shall sell or hold it in a commercial bank authorized by the Bank of Mongolia within 60 days of receipt of that income.
3.Permanent residents specified in the Subparagraph 2 of the paragraph 7 of the Article 3, who conduct work and services in foreign currency in the form of cash shall sell or hold it in commercial banks for the proper period of time in accordance with the procedure approved by the Bank of Mongolia except for such amounts needed for making daily transactions.
/This paragraph was amended according to the law of 30 November 2001/
4.Permanent residents specified in the Subparagraphs 2 and 3 of the paragraphs 7 of the Article 3 shall be registered with the Ministry of Finance in order to provide credit to, assistance to, or to set up, capital in a foreign country.
5.Permanent and temporary residents shall provide written contracts for buying, borrowing, selling and lending foreign currency from commercial banks, and loan guarantees.
Article 13.The entry of currency to Mongolia and its exit
1.Citizens of Mongolia, foreign citizens and stateless persons are permitted to bring in foreign currency as declared amounts at the customs office through the State borders of Mongolia.
2.Permanent and temporary residents of Mongolia and stateless persons are permitted to take foreign currency out through the State borders of Mongolia in the following circumstances:
1/by providing a document verifying that freely convertible foreign currencies have been purchased from commercial banks authorized to carry out external settlements;
2/by providing a declaration from the customs office proving that such foreign currency entered Mongolia from abroad;
3/by providing a certificate from the State notary office certifying that such foreign currency was received as a gift or under inheritance; and
4/as provided by the legislation of Mongolia.
3.A citizen of Mongolia may carry freely convertible foreign currency out of Mongolia in such quantities as declared to the customs office unless otherwise prohibited by law.
Article 14.Foreign currency accounts, credit and settlement
1.Unified registration of Government loans received from foreign and international banks and financial institutions shall be recorded according to the legislation.
/This paragraph was amended according to the law of 18 February 2015/
2.The Minister of Finance shall issue the foreign loan guarantee through the Government line with the approval of the Government. The Government shall not be responsible for the loan taken without the guarantee payment of the Minister of Finance.
/This subparagraph was invalidated according to the law of 18 February 2015/
3.The Government shall sell or lend loans and aid funds received from foreign countries and international banks and financial institutions to the Bank of Mongolia, and commercial banks, other business entities, and organizations were authorized foreign payment and settlement rights by it by agreement.
/This subparagraph was invalidated according to the law of 18 February 2015/
4.Interest, payment period, purpose, responsibility shall be included in the loan agreement specified in the 3rd paragraph of this Article by mutually agreed of the parties.
/This subparagraph was invalidated according to the law of 18 February 2015/
5.Banks, other business entities and organizations that use the government's loans from abroad shall provide funds to repay the loans from time to time and pay them to the budget.
/This subparagraph was invalidated according to the law of 18 February 2015/
6.Business entities, organizations and citizens of Mongolia shall register all loans in foreign currencies borrowed from abroad with the Bank of Mongolia.
/This subparagraph was invalidated according to the law of 30 November 2001/
7.External settlements from the State budget shall only be repaid with the permission of the relevant financial institution.
8.The Ministry of Finance shall execute the Government's foreign currency transactions and external settlements only through the banks.
9.Permanent and temporary residents may hold foreign currency accounts in commercial banks authorized by the Bank of Mongolia to carry out external settlements or in the branches of foreign banks operating in that country.
CHAPTER FOUR
CONTROL OF CURRENCY TRANSACTIONS
Article 15.Institutions which control currency transactions
1.The Government, the Bank of Mongolia and the Financial Regulatory Commission shall control the transactions of currencies of business entities and organizations in Mongolia in accordance with their respective powers.
/Amendment was added to this Article according to the law of 09 July 2009/
Article 16.State Inspectors for the control of currency
1.The State General Inspector, the Senior State Inspectors and State Inspectors shall control currency.
2.The State General Inspector of currency control shall be the Governor of the Bank of Mongolia, and the Senior state inspector shall be the Deputy Governor of the Bank of Mongolia in charge of currency matters and the Chairman of the Financial Regulatory Commission.
/Amendment was added to this Article according to the law of 09 July 2009/
3.State Inspectors in charge of currency control shall be appointed by the State General Inspector, and the State inspectors of the Financial Regulatory Commission shall be appointed by the chairman of the Financial Regulatory Commission respectively.
/Amendment was added to this Article according to the law of 09 July 2009/
Article 17.The duties of the institutions in charge of currency control and the powers of the State Inspectors
1.The Bank of Mongolia shall perform the following principal duties:
1/to inspect compliance of the legislation on currency settlements in business entities, organizations and citizens regardless of type and form of their properties and subordination;
2/to inspect documents related to the currency transactions;
3/to inspect accuracy of reports, statements and registration with respect to currency transactions and external settlements; and
4/to inspect compliance of the legal acts in currency transaction, approved by the authorized institutions in conformity with the legislation.
2.The Government shall control the use and expenditure of currency in its possession in accordance with the provisions of international treaties and the laws of Mongolia and shall exercise the control through the Ministry of Finance.
3.State Inspectors shall have the following powers in order to perform its duties of currency control:
1/to examine any documents relating to currency transactions and external settlements, and to require data, references, explanations and required other documents from the relevant officials and citizens;
2/to control currency transactions and settlements and produce an act on the basis of inspection findings and ensure its enforcement. Act of State Inspectors shall be effective upon approved by the State General Inspector or the Senior State Inspector. Act shall be signed by the relevant officials and citizens. If they do not accept the act, their explanation shall be issued;
3/to oblige to rectify the defects found in the act within a specified time and to make a demand;
4/to charge with responsibility on persons who fail to fulfill demands or who are in breach of the legislation pursuant to the Law on Petty Offence;
/This paragraph was amended according to the law of 04 December 2009/
5/to submit a proposal to the State General Inspector in charge of currency control in regards with cancellation of the license to conduct activities on currency transactions and the settlements in breach of this law;
6/to provide the investigation and inquiry authorities with any relevant documents if breaches of the legislation on currency settlements have a nature of crime.
4.State Inspectors of currency control shall be obliged to keep secret on currency assets and trades of citizens, banks and other business entities and organizations obtained in the course of exercising control of currency operations.
5.If an official of the currency control authority does not fulfil their duties, he/or she shall be charged with responsibility in accordance with the legislation.
6.If business entities, organizations and citizens conclude arbitration clause, disputes in respect of the currency transaction shall be resolved by the arbitration, in other cases shall be resolved by the courts.
/Amendment was added to this paragraph according to the law of 26 January 2017/
Article 18.Responsibilities on breaches of the laws
1.If an action of the state official, breached this law, does not have a nature of crime, responsibility shall be imposed in accordance with the Law on Public Service:
2.Citizens or business entities, who breached this law, shall be charged with responsibility in accordance with the Law on Petty Offence.
/This Article was revised according to the law of 04 December 2015/
Article 19.Entry into force of law
This law shall be entry into force from June 1, 1994.
CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA BAGABANDI.N