- Нүүр
- Монгол Улсын хууль
- ХОГ ХАЯГДЛЫН ТУХАЙ
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2017 оны 5 дугаар сарын 12-ны өдөр
Улаанбаатар хот
ХОГ ХАЯГДЛЫН ТУХАЙ
/ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГА/
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь хог хаягдлаас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах, түүнээс урьдчилан сэргийлэх, хог хаягдлыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, байгалийн нөөц баялгийг хэмнэх, иргэдийн хог хаягдлын талаархи боловсролыг дээшлүүлэх зорилгоор хог хаягдлыг бууруулах, ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, хадгалах, дахин ашиглах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, экспортлох болон аюултай хог хаягдлыг импортлох, хил дамжуулан тээвэрлэхийг хориглохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл. Хог хаягдлын тухай хууль тогтоомж
2.1.Хог хаягдлын тухай хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль, Байгаль орчинд нөлөөлөх байдлын үнэлгээний тухай хууль, Химийн хорт болон аюултай бодисын тухай хууль, Агаарын бохирдлын төлбөрийн тухай хууль, Агаарын тухай хууль, Ус бохирдуулсны төлбөрийн тухай хууль, Усны тухай хууль, Эрүүл ахуйн тухай хууль, Хот, суурины ус хангамж, ариутгах татуургын ашиглалтын тухай хууль, энэ хууль болон эдгээр хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
3 дугаар зүйл. Хуулийн үйлчлэх хүрээ
3.1.Энэ хуулиар дараахь хог хаягдалтай холбогдсон харилцааг зохицуулна:
3.1.1.энгийн хатуу хог хаягдал;
3.1.2.цацраг идэвхт хог хаягдлаас бусад хий, шингэн, хатуу төлөвт орших аюултай хог хаягдал.
4 дүгээр зүйл. Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт
4.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:
4.1.1."хог хаягдал" гэж өмчлөгч этгээд хэрэглэхгүй болсон эд юмс, материалыг;
4.1.2."аюултай хог хаягдал" гэж тэсрэмтгий, шатамхай, урвалын идэвхтэй, исэлдүүлэгч, агаар болон устай харилцан үйлчилж хортой хий ялгаруулдаг, халдвартай, идэмхий, хүн амьтанд богино болон удаан хугацаанд хортой нөлөөлөл үзүүлдэг, байгаль орчинд хортой шинж чанартай, устгасны дараа аюултай шинж чанартай ялгарал үүсгэдэг хог хаягдлыг;
4.1.3."энгийн хог хаягдал" гэж аюултай хог хаягдлаас бусад хог хаягдлыг;
4.1.4."ахуйн хог хаягдал" гэж айл өрхөөс гарах энгийн хог хаягдлыг;
4.1.5."овор хэмжээ ихтэй хог хаягдал" гэж 0.75 куб метрээс дээш эзлэхүүнтэй хог хаягдлыг;
4.1.6."нийтийн эзэмшлийн эд хөрөнгө" гэж нийтийн эдэлбэр газар байрлуулсан хашаа, хайс, гэрэлтүүлэг, тэмдгийн шон, хөшөө дурсгал, замын байгууламж, ногоон байгууламжийг;
4.1.7."хог хаягдал ангилах" гэж хог хаягдлыг дахин ашиглах, сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, шатаах, устгах, булшлах зорилгоор төрөлжүүлэн ялгахыг;
4.1.8."хог хаягдал цуглуулах" гэж хог хаягдлыг дахин ашиглах, сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, шатаах, устгах, булшлах зорилгоор эх үүсвэрээс төвлөрүүлэхийг;
4.1.9."хог хаягдал хадгалах" гэж байгаль орчин, хүн амьтанд сөрөг нөлөөлөлгүйгээр хог хаягдлыг савлаж байршуулахыг;
4.1.10."хог хаягдал дахин ашиглах" гэж ашиглагдаж байсан зорилгоор нь хог хаягдлыг эргүүлэн хэрэглээнд оруулахыг;
4.1.11."хог хаягдал сэргээн ашиглах" гэж хог хаягдлаар эрчим хүч үйлдвэрлэх, эсхүл нэрэх, цэвэрлэх, сэргээх зэрэг аргаар анхны хэлбэрт оруулж, ашиглахыг;
4.1.12."хог хаягдал дахин боловсруулах" гэж хог хаягдлаас шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийг;
4.1.13."хог хаягдлыг шатаах" гэж хог хаягдлыг зориулалтын байгууламжид шатааж, задлахыг;
4.1.14."хог хаягдлыг булшлах" гэж хог хаягдлыг газарт булж хадгалахыг;
4.1.15."биологийн боловсруулалт" гэж бичил биетээр бохирдуулагчийг устгах болон хоргүйжүүлэхийг;
4.1.16."хими-физикийн боловсруулалт" гэж химийн болон физикийн боловсруулалтыг хослуулан хэрэглэхийг;
4.1.17."химийн боловсруулалт" гэж химийн бодис ашиглаж хоргүйжүүлэхийг;
4.1.18."физикийн боловсруулалт" гэж шүүх, тунадасжуулах, шингээх, нэрэх зэрэг аргаар бохирдуулагчийг цэвэрлэхийг;
4.1.19."халдваргүйжүүлэх" гэж химийн болон физикийн аргаар халдвартай бичил биетийг устгахыг;
4.1.20."хог хаягдлыг устгах" гэж хог хаягдлыг хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллөөс сэргийлэх зорилгоор ландфиллд булшлах, биологийн болон хими, физикийн аргаар боловсруулах, шатаах, халдваргүйжүүлэх, савлаж хадгалахыг;
4.1.21."хог хаягдал шатаах зориулалтын байгууламж" гэж хог хаягдлыг өндөр хэмд, хяналттай шатаах төхөөрөмж бүхий байгууламжийг;
4.1.22."ландфилл" гэж хог хаягдлыг байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөлгүйгээр газарт булшилж хадгалах байгууламжийг;
4.1.23."хог хаягдлын төвлөрсөн цэг" гэж хог хаягдал төвлөрүүлж, булшлах зөвшөөрөгдсөн газрыг;
4.1.24."аюултай хог хаягдлын дагалдах бичиг" гэж батлагдсан журмын дагуу бөглөж, гарын үсэг зурж, баталгаажуулсан тээврийн баримт бичгийг;
4.1.25."хог хаягдлын норматив" гэж нэгж үйлдвэрлэл, үйлчилгээ, иргэнээс үүсэх хог хаягдлын тогтоосон хэмжээг;
4.1.26."хог хаягдлыг эх үүсвэр дээр бууруулах" гэж хог хаягдал бага үүсгэдэг, үр ашигтай, удаан хугацаанд ашиглах боломжтой бүтээгдэхүүн импортлох, хэрэглэх болон хог хаягдалгүй эсхүл хамгийн бага хэмжээгээр үүсгэдэг технологиор бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийг;
4.1.27."дахивар нөөц" гэж дахин ашиглагдах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглагдах хог хаягдлыг;
4.1.28."хог хаягдлын талаархи боловсрол" гэж хог хаягдлаас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөлөл, хог хаягдлын менежментийн арга, технологи болон хог хаягдалтай зохистой харьцах мэдлэг, дадал олгох, албан болон албан бус сургалтын агуулгын түвшинг;
4.1.29."бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөг" гэж бүтээгдэхүүн материалыг үйлдвэрлэснээс эхлээд устгах хүртэлх хугацааг;
4.1.30."бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөгийн схем" гэж бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөг дэх үе шат нэг бүрийг харуулсан үгэн болон зурган тайлбарыг;
4.1.31."хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж" гэж хог хаягдлыг цуглуулж тээвэрлэх, булшлахад шаардагдах зардлын хувь хэмжээг харгалзан тогтоосон татварыг;
4.1.32."аюултай хог хаягдлын үйлчилгээний хөлс" гэж аюултай хог хаягдлыг цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, хадгалах, устгахад шаардагдах зардлын мөнгөн дүнг;
4.1.33."хог хаягдлыг ил шатаах" гэж хог хаягдлыг ил задгай, зориулалтын бус байгууламжид шатаахыг;
4.1.34."хамгийн боломжит арга технологи" гэж хог хаягдлын байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллөөс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг бууруулах хамгийн үр дүнтэй, эдийн засгийн болон технологийн хувьд хэрэгжүүлэх боломжтой арга, техник, технологийг;
4.1.35."хамгийн боломжит байгаль орчинд ээлтэй арга ажиллагаа" гэж байгаль орчны бодлого болон хяналтыг хамгийн оновчтой байдлаар хослуулан хэрэглэхийг;
4.1.36."тээврийн хэрэгслийн хог хаягдал" гэж тээврийн хэрэгслийн засвар үйлчилгээ болон ашиглалтаас гарсан тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийг задлахад үүсэх хог хаягдлыг;
4.1.37."барилгын хог хаягдал" гэж барилгын суурь бэлтгэх, барилга барих, засварлах, буулгах болон авто зам барих, засварлахад үүсэх хог хаягдал, явган хүний зам талбай, ногоон байгууламжийн тохижилт, инженерийн шугам сүлжээ тавих, засварлах, солих үед үүсэх хог хаягдал болон барилгын материалын худалдаа, үйлдвэрлэлээс гарах хог хаягдлыг;
4.1.38."аюултай хог хаягдал үүсгэгч" гэж үйл ажиллагаа болон үйлдвэрлэлээс нь аюултай хог хаягдал үүсдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагыг;
4.1.39."аюултай хог хаягдал хүлээн авагч" гэж аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгчийг;
4.1.40."аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч" гэж аюултай хог хаягдлыг үүсгэгч болон өмчлөгчөөс тээврийн хэрэгслээр хүлээн авагчид хүргэх үйл ажиллагаа эрхлэгчийг;
4.1.41."аюултай хог хаягдал хариуцсан ажилтан" гэж хэвийн болон аюул, осол гарсан үед аюултай хог хаягдалтай холбоотой үйл ажиллагааг зохицуулах ажилтныг;
4.1.42."нийцгүй хог хаягдал" гэж агуулж байгаа саваа идэж гэмтээдэг, эсхүл бусад хог хаягдалтай хольсноос дулаан ялгаруулдаг, даралт нэмэгдүүлдэг, галын болон тэсрэх аюул үүсгэдэг, эрчимтэй урвалд ордог, хортой тоос, утаа, манан, хий болон шатамхай хий, уур үүсгэдэг аюултай хог хаягдлыг;
4.1.43."аюултай эд анги агуулсан бүтээгдэхүүн" гэж бүтнээрээ байхдаа аюултай шинж чанаргүй боловч, задалж салгасны дараа зарим хэсэг нь аюултай шинж чанартай хог хаягдал үүсгэдэг эд юмсыг;
4.1.44."аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөө" гэж хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд аюултай хог хаягдал асгарах, алдагдах болон тэсэрч дэлбэрэх, галын аюул гарах үед авч хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг удирдах, хэрэгжүүлэх, зохицуулах арга хэмжээг төлөвлөж, тодорхойлсон баримт бичгийг;
4.1.45."онцгой байдлын зохицуулагч" гэж аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, удирдан зохион байгуулах ажилтныг;
4.1.46."аюултай хог хаягдал алдагдах" гэж аюул, ослын үед аюултай хог хаягдал хөрс, ус руу асгарах, алдагдах, эсвэл зориудаар аюултай хог хаягдлыг хөрс, ус руу хаях, асгах, нийлүүлэх, шахах, ялгаруулахыг;
4.1.47."бүрэн хаах" гэж аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах байгууламжийн үйл ажиллагааг зогсоож, зохих шаардлагын дагуу үйл ажиллагаа явуулах боломжгүйгээр хаах арга хэмжээ авахыг;
4.1.48."хэсэгчлэн хаах" гэж аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах байгууламжийн үйл ажиллагааны нэг хэсгийг зохих шаардлагын дагуу хааж, зарим хэсэг нь уг ажиллагаагаа үргэлжлүүлэн явуулахыг;
4.1.49."ландфиллд хэсэгчлэн булшлах" гэж аюултай хог хаягдлыг доторлогооны материалаар тусгаарлан хэсэгчлэн хаах үйл ажиллагааг;
4.1.50."ландфиллын үүр" гэж хэсэгчлэн булшилсан ландфиллын хэсэг эзлэхүүнийг;
4.1.51."шүүрэл" гэж аюултай хог хаягдлаас ялгарсан шингэнийг;
4.1.52."чөлөөт шингэн" гэж хэвийн даралт болон температурын үед хаягдлын хатуу хэсгээс салгах боломжтой шингэнийг;
4.1.53."нийлэг материал" гэж хуванцар, резин зэрэг органик полимер материалыг.
4.1.54.“гарын үсэг” гэж Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 4.1.14-т заасныг.
/Энэ заалтыг 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
5 дугаар зүйл. Хог хаягдлыг өмчлөх эрх
5.1.Хог хаягдлыг үүсгэгч этгээд өмчлөх эрхтэй.
5.2.Хог хаягдлыг өмчлөх эрх гэрээний үндсэн дээр шилжиж болно.
5.3.Хог хаягдлыг зориулалтын цэгт байршуулснаар өмчлөх эрх дуусгавар болно.
5.4.Энэ хуулийн 5.2, 5.3-т заасны дагуу өмчлөх эрх шилжсэнээр хог хаягдлыг өмчлөх тухайн этгээдийн эрх дуусгавар болж, хог хаягдлыг цуглуулах, ангилах, тээвэрлэх, хадгалах, сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, шатаах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын өмчлөх эрх үүснэ.
5.5.Аюултай хог хаягдлыг өмчлөгч нь өмчлөх эрхээ шилжүүлсэн бол энэ тухай байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад мэдэгдэж, аюултай хог хаягдлын улсын бүртгэлд бүртгүүлнэ.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ТӨРИЙН БОЛОН НУТГИЙН ӨӨРӨӨ УДИРДАХ БАЙГУУЛЛАГЫН БҮРЭН ЭРХ, ИРГЭН, АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН ЭРХ, ҮҮРЭГ
6 дугаар зүйл. Улсын Их Хурлын бүрэн эрх
6.1.Хог хаягдлын талаар Улсын Их Хурал дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
6.1.1.хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх талаар Засгийн газраас зохион байгуулж байгаа ажилд хяналт тавих;
6.1.2.Засгийн газраас өргөн мэдүүлснээр хог хаягдлын тухай хуулийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай төсвийг баталж, зарцуулалтад хяналт тавих;
6.1.3.хууль тогтоомжид заасан бусад.
7 дугаар зүйл. Засгийн газрын бүрэн эрх
7.1.Хог хаягдлын талаар Засгийн газар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
7.1.1.хог хаягдлын менежментийг сайжруулах үндэсний хөтөлбөр батлах;
/Энэ заалтыг 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
7.1.2.аюултай хог хаягдлыг түр хадгалах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах болон бүртгэх, тайлагнах журам батлах;
7.1.3.аюултай хог хаягдлын жагсаалт батлах;
7.1.4.Монгол Улсад импортлохыг хязгаарласан болон хориглосон зарим хог хаягдлын жагсаалт батлах;
7.1.5.хууль тогтоомжид заасан бусад.
8 дугаар зүйл. Төрийн захиргааны төв байгууллагын бүрэн эрх
8.1.Хог хаягдлын талаар байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.1.1.хог хаягдлын талаар төрөөс баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг хангах;
8.1.2.хог хаягдлын менежментийг сайжруулах үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө баталж, хэрэгжилтийг хангах;
8.1.3.хог хаягдлын улсын мэдээллийн нэгдсэн сангийн тогтолцоо, бүрдэл болон мэдээлэл төвлөрүүлэх журмыг батлах;
8.1.4.Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 8.1 дүгээр зүйлийн 1.5-д заасан зөвшөөрлийг аж ахуйн нэгж, байгууллагад олгох;
/Энэ заалтад 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
8.1.5.энэ хуулийн 8.1.4-т заасан үйл ажиллагааг эрхлэх зөвшөөрөл олгоход тавигдах шаардлага болон зөвшөөрөл олгох журмыг батлах;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
8.1.6.эх үүсвэрээс гарах хог хаягдлын кодчилсон жагсаалт, тэдгээрийн зэрэглэлийг батлах;
8.1.7.дараахь маягтыг батлах:
8.1.7.а.аюултай хог хаягдлын дагалдах бичгийн;
8.1.7.б.аюултай хог хаягдлын үүсгэгч болон тээвэрлэх, цуглуулах, дахин боловсруулах, устгах, экспортлох үйл ажиллагаа эрхлэгчийг бүртгэх;
8.1.7.в.энгийн хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхлэгчийг бүртгэх;
8.1.7.г.аюултай хог хаягдал тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагааны тайлангийн;
8.1.7.д.энгийн хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, шатаах, устгах, булшлах үйл ажиллагааны тайлангийн.
8.1.8.энгийн хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаанд тавигдах ерөнхий шаардлагыг батлах;
8.1.9.дараахь иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг бүртгэх:
8.1.9.а.аюултай хог хаягдал үүсгэгч болон тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх;
8.1.9.б.энгийн хог хаягдал цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхлэх;
8.1.10.энгийн хог хаягдлын норматив хэмжээг тогтоох аргачлалыг батлах;
8.1.11.хог хаягдлын төвлөрсөн цэг байгуулах, үйл ажиллагаа явуулах, хаах аргачилсан зааврыг батлах;
8.1.12.хог хаягдлын мэргэжлийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүн, дүрмийг батлах;
8.1.13.дахин боловсруулах боломжтой түүхий эд болон дахивар нөөцөөр үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний таних тэмдгийн стандартыг эрх бүхий байгууллагаар батлуулах;
8.1.14.үүсэх хог хаягдлыг үйлдвэрлэгч болон импортлогч хариуцах зарим бүтээгдэхүүний жагсаалтыг төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран батлах.
8.1.15.хог хаягдлын менежментийг хэрэгжүүлэх хүрээнд төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр хэрэгжүүлэх төслийг төлөвлөх, төслийн санал гаргах, төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн гэрээний хэрэгжилтийг хангах, хяналт тавих.
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмсэн./
8.2.Хог хаягдлын талаар зам тээвэр, барилга, хот байгуулалтын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.2.1.тээврийн хэрэгслийн болон барилгын хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, ангилах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах журмыг баталж, хэрэгжилтэд хяналт тавих;
8.2.2.энэ хуулийн 8.1.10-т заасан аргачлалын дагуу барилгын хог хаягдлын норматив хэмжээг тогтоох;
8.2.3.барилгын хог хаягдлыг дахин ашиглах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагааг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх;
8.2.4.олон улсын, улсын болон орон нутгийн чанартай авто зам, замын байгууламж, төмөр замын зурвас газрын хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагаанд хяналт тавих.
8.3.Хог хаягдлын талаар эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.3.1.харьяа нэгж, байгууллагынхаа хог хаягдлын менежментийг хариуцаж хяналт тавих, үйл ажиллагааг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх;
8.3.2.эрүүл мэндийн байгууллагын аюултай хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах журам, аргачлал, зааврыг баталж, хэрэгжилтэд хяналт тавих;
8.3.3.эрүүл мэндийн байгууллагын аюултай хог хаягдлын үйлчилгээний хөлсийг тооцох аргачлалыг батлах;
8.3.4.энэ хуулийн 8.1.10-т заасан аргачлалын дагуу эрүүл мэндийн байгууллагын хог хаягдлын норматив хэмжээг тогтоох;
8.3.5.эрүүл мэндийн байгууллагын аюултай хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах үйл ажиллагааг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангаж, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх.
8.4.Хог хаягдлын талаар боловсрол, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.4.1.энэ хуулийн 8.3.1-д заасан бүрэн эрх;
8.4.2.сургуулийн өмнөх болон бага, дунд, мэргэжлийн боловсрол, дээд боловсролын сургалтын хөтөлбөрт хог хаягдлын талаархи боловсролын агуулгыг тусгах;
/Энэ заалтыг 2023 оны 07 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон./
8.4.3.энэ хуулийн 8.1.10-т заасан аргачлалын дагуу боловсролын байгууллагын энгийн хог хаягдлын норматив хэмжээг тогтоох;
8.4.4.хог хаягдалтай холбоотой үүссэн бохирдлыг тогтоох, цэвэрлэх, бохирдол үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах арга, технологийн талаар судалгаа хийх, дэвшилтэт технологи, арга зүйн талаар зөвлөмж боловсруулах.
8.5.Хог хаягдлын талаар батлан хамгаалахын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.5.1.харьяа нэгж, байгууллагад үүссэн болон цэргийн зориулалтаар ашиглаж байсан газарт үлдсэн галт зэвсэг, сум, галт хэрэглэл, тэсэрч дэлбэрэх болон химийн хорт бодис, тэдгээрийн үлдэгдлийг цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах журмыг баталж, хэрэгжилтэд хяналт тавих;
8.5.2.энэ хуулийн 8.1.3-т заасан журмын дагуу хог хаягдлын тайланг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад тогтоосон хугацаанд ирүүлэх.
8.6.Хог хаягдлын талаар уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.6.1.уул уурхайн олборлолт, боловсруулалтаас үүсэх хог хаягдалд хяналт тавих, үйл ажиллагааг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах;
8.6.2.уул уурхайн олборлолт, боловсруулалтаас үүсэх хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах журам баталж, хэрэгжилтэд хяналт тавих;
8.6.3.энэ хуулийн 8.1.3-т заасан журмын дагуу уул уурхайн олборлолт, боловсруулалтаас үүссэн хог хаягдлын тайланг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад тогтоосон хугацаанд ирүүлэх.
8.7.Хог хаягдлын талаар төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.7.1.хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн хэмжээг тооцох аргачлалыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран баталж, хэрэгжилтийг хангуулах;
8.7.2.энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх, булшлах зардлын нэгж тарифыг тооцох аргачлалыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай хамтран батлах;
8.7.3.хог хаягдлыг цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах үйл ажиллагааг дэмжих чиглэлээр бодлого боловсруулах.
8.8.Хог хаягдлын талаар эрчим хүчний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, эрчим хүчний зохицуулах хороо дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.8.1.эрчим хүч үйлдвэрлэх, дамжуулах, түгээх үйл ажиллагаанаас үүсэх хог хаягдалд хяналт тавих, мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах;
8.8.2.хог хаягдлыг сэргээн ашиглах үйл ажиллагаанаас гарган авсан эрчим хүчний үнийн тооцоог хянах, тарифыг батлах.
9 дүгээр зүйл. Аймаг, сум, нийслэл, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, Засаг дарга, хотын Зөвлөл, хотын Захирагчийн бүрэн эрх
/Энэ зүйлийн гарчигт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ зүйлийн гарчигт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.1.Хог хаягдлын талаар аймаг, нийслэлийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, улсын зэрэглэлтэй хотын Зөвлөл дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.1.1.нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих;
9.1.2.хог хаягдлын менежментийг сайжруулах орон нутгийн хөтөлбөрийг баталж, биелэлтэд хяналт тавих;
9.1.3.энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах журмыг баталж, мөрдүүлэх;
9.1.4.энэ хуулийн 8.7.2-т заасан аргачлалын дагуу нийтийн эдэлбэр газрын хог хаягдлыг цэвэрлэх, энгийн хог хаягдлыг булшлах зардлын нэгж тарифыг батлах;
9.1.5.энэ хуулийн 40.4, 40.9, 40.10-т заасан урамшууллыг олгох шалгуур үзүүлэлт, урамшууллын хэмжээ, түүнийг олгох, санхүүжүүлэх, зарцуулах журмыг батлах.
/Энэ заалтыг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.2.Хог хаягдлын талаар сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, oрон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Зөвлөл энэ хуулийн 9.1.1-д зааснаас гадна дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.2.1.энэ хуулийн 8.7.2-т заасан аргачлалын дагуу энгийн хог хаягдлыг цуглуулж, тээвэрлэх зардлын нэгж тарифыг батлах;
9.2.2.энэ хуулийн 8.7.1-д заасан аргачлалын дагуу тухайн нутаг дэвсгэрт мөрдөх хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн хэмжээг тогтоох.
9.3.Хог хаягдлын талаар аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, улсын зэрэглэлтэй хотын Захирагч дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.3.1.хог хаягдлын талаар төрөөс баримтлах бодлогын хэрэгжилтийг нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд зохион байгуулах;
9.3.2.Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 8.1 дүгээр зүйлийн 1.22-т заасан зөвшөөрөл олгох;
/Энэ заалтад 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
9.3.3.энэ хуулийн 9.3.2-т заасан зөвшөөрлийг Зөвшөөрлийн тухай хуульд заасан журмын дагуу олгох;
/Энэ заалтад 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
9.3.4.хог хаягдлын менежментийг сайжруулах орон нутгийн хөтөлбөрийн биелэлтийг хангах;
9.3.5.энэ хуулийн 8.1.3-т заасан журмын дагуу хог хаягдлын тайланг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад тогтоосон хугацаанд ирүүлэх;
9.3.6.хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд тавих хяналт, шалгалтыг нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд зохион байгуулах;
9.3.7.нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд аюултай хог хаягдлыг түр хадгалах, цуглуулах, тээвэрлэх, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаанд хяналт тавих;
9.3.8.төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр, олон улсын зээл, тусламжаар байгуулсан хог хаягдал сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, булшлах, устгах байгууламжийн үйл ажиллагаа эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагыг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу сонгон шалгаруулж, гэрээ байгуулах;
9.3.9.хог хаягдлыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах зорилгоор ангилан ялгах, дахивар нөөц цуглуулах, дахин ашиглах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах үйл ажиллагааг зохион байгуулж, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх;
9.3.10.хог хаягдлаас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд хохирол учирсан эсхүл болзошгүй аюул үүсэх нөхцөл бүрдсэн тохиолдолд тархалтыг зогсоох, сөрөг нөлөөллийг бууруулах арга хэмжээг авах;
9.3.11.нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд хөрс бохирдуулагч жорлонгийн тоог үе шаттайгаар бууруулах арга хэмжээг авах, шаардагдах зардлыг шийдвэрлэх;
9.3.12.хог хаягдлын олон нийтийн байцаагч ажиллуулах, мөнгөн урамшуулал олгох журмыг батлах;
9.3.13.энэ хуулийн 411 дүгээр зүйлд заасан төсөл хэрэгжүүлэх;
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмсэн./
/Энэ заалтыг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.3.14.хууль тогтоомжид заасан бусад.
/Энэ заалтын дугаарт 2022 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
9.4.Хог хаягдлын талаар сум, дүүргийн Засаг дарга, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Захирагч дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.4.1.нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх;
9.4.2.энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагаа эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагыг Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу сонгон шалгаруулж, гэрээ байгуулах;
9.4.3.нутаг дэвсгэрт хамаарах олон улсын, улсын, орон нутгийн чанартай авто замын байгууламж болон авто зам дагуух хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагааг энэ хуулийн 9.4.2-т заасны дагуу зохион байгуулах;
9.4.4.хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжаас төвлөрсөн орлогыг энэ хуулийн 41.9-д заасны дагуу зарцуулах;
9.4.5.нийтийн эдэлбэр газрын хог хаягдлыг цэвэрлүүлэх;
9.4.6.энэ хуулийн 42.3, 42.4-т заасан хог хаягдлын талаархи боловсрол олгох сургалт, сурталчилгааг зохион байгуулах, дэмжлэг, туслалцаа үзүүлэх;
9.4.7.хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтэд хяналт тавих хог хаягдлын олон нийтийн байцаагч ажиллуулах;
9.4.8.иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн төлөлтөд хяналт тавих;
9.4.9.хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн төвлөрүүлэлтийг нэмэгдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;
9.4.10.энэ хуулийн 9.5.7-д заасан иргэдийн бүлгийн үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэх;
9.4.11.нийтийн эдэлбэр газарт хогийн савыг хүртээмжтэй тоогоор байрлуулах;
9.4.12.нутаг дэвсгэрийн аж ахуйн нэгж, байгууллагын хог хаягдал, цас, мөсийг хариуцан цэвэрлэх 50 метр хүртэлх нийтийн эдэлбэр газрын хилийн заагийг тогтоох;
9.4.13.энэ хуулийн 9.3.11-д заасан эрхийг хэрэгжүүлэх;
9.4.14.энэ хуулийн 9.3.12-т заасан журмын дагуу ажиллах хог хаягдлын олон нийтийн байцаагчийн урамшууллыг жил бүрийн төсөвт тусгаж, батлуулах, зарцуулалтад хяналт тавих.
9.5.Хог хаягдлын талаар баг, хорооны Засаг дарга, тосгоны Захирагч дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
9.5.1.нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх;
9.5.2.хог хаягдлыг цэвэрлэх үйл ажиллагаанд иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг татан оролцуулах;
9.5.3.иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн төлөлтөд хяналт тавих;
9.5.4.хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн төвлөрүүлэлтийг нэмэгдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;
9.5.5.хог хаягдлыг цэвэрлэх, ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагаанд хяналт тавих;
9.5.6.хог хаягдлын талаархи олон нийтийн боловсролыг дээшлүүлэх ажилд иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг татан оролцуулах;
9.5.7.хог хаягдлыг бууруулах, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах санал санаачилга гаргах, зохион байгуулах үүрэг бүхий орон тооны бус иргэдийн бүлэг байгуулж ажиллуулах.
10 дугаар зүйл. Хог хаягдлын талаар иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын эрх, үүрэг
10.1.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага дараахь эрх эдэлнэ:
10.1.1.хог хаягдлын тухай хууль тогтоомж зөрчсөн этгээдийн талаар төрийн болон нутгийн захиргааны байгууллагад мэдээлэх, хариуцлага хүлээлгэхийг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтнаас шаардах;
10.1.2.хог хаягдлын талаар мэргэжлийн байгууллагаас арга зүйн туслалцаа, зөвлөгөө авах.
10.2.Хог хаягдлын талаар иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага дараахь үүрэг хүлээнэ:
10.2.1.энэ хуулийн 9.1.3-т заасан журмын дагуу энгийн хог хаягдлаа ангилан ялгах;
10.2.2.энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан шаардлагыг хангасан хогийн савтай байх;
10.2.3.аж ахуйн нэгж, байгууллага нь хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх эрх бүхий иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай хог тээврийн үйлчилгээний гэрээ байгуулах;
10.2.4.хог хаягдлаа зориулалтын хогийн сав болон цэгт хаях эсхүл хог хаягдал цуглуулж тээвэрлэх эрх бүхий байгууллагад шилжүүлэх;
10.2.5.үүссэн аюултай хог хаягдлаа эрх бүхий байгууллагад, эсхүл тогтоосон тусгай цэгт хүлээлгэн өгөх;
10.2.6.нийтийг хамарсан цэвэрлэгээ, иргэдийн бүлгээс зохион байгуулсан үйл ажиллагаанд оролцох;
10.2.7.хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийг тогтоосон хугацаанд төлөх;
10.2.8.хог хаягдлыг бууруулах, ангилах, дахин ашиглах, зүй зохистой хаях дадал зуршлыг хэвшүүлэх;
10.2.9.эзэмшлийн барилга, байгууламжийн гадна хана, хашаа, хайсан дээр хог хаягдал болохоор зар сурталчилгаа байршуулахгүй байх;
10.2.10.энэ хуулийн 9.4.12-т заасан нийтийн эдэлбэр газрын хог хаягдал, цас, мөсийг цэвэрлэх;
10.2.11.барилга барих, буулгах, засварлах үйл ажиллагаанаас гарах хог хаягдлыг цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, устгах, булшлах эрх бүхий иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад шилжүүлж, үйлчилгээний хөлсийг хариуцах;
10.2.12.хог хаягдлын талаархи сургалтад хамрагдаж, мэдлэгээ дээшлүүлэх;
10.2.13.хамгийн боломжит арга технологи, байгаль орчинд ээлтэй арга ажиллагааг нэвтрүүлэх замаар хог хаягдлаас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөллийг бууруулах;
10.2.14.хог хаягдлын талаархи хууль тогтоомж, стандартын шаардлагыг хангаж ажиллах;
10.2.15.хог хаягдлын улмаас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд хохирол учруулсан, учруулж болзошгүй байдал бий болсон тохиолдолд тухайн шатны Засаг дарга, хотын Захирагч болон онцгой байдал, цагдаа, эрүүл мэндийн байгууллагад мэдэгдэх;
/Энэ заалтад 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
10.2.16.аж ахуйн нэгж, байгууллага нь байгууллагын ажилтнуудад хог хаягдлын менежментийн талаар сургалт зохион байгуулж, зохих мэдлэгийг эзэмшүүлэх, дадал зуршлыг хэвшүүлэх;
10.2.17.үйл ажиллагаанаас үүсэх хог хаягдлыг ангилан ялгах, хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, шатаах, устгах эрх бүхий байгууллагад шилжүүлэх, эдгээр үйл ажиллагаатай холбоотой гэрээ байгуулах, гэрээний хэрэгжилтэд хяналт тавих, байгууллагын дотоод болон гадна орчны цэвэрлэгээг хариуцах үүрэг бүхий нэгж, эсхүл ажилтантай байх;
10.2.18.аж ахуйн нэгж, байгууллага нь хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд хог хаягдлаас үзүүлэх нөлөөллийг бууруулах шаардлагатай арга хэмжээг авах, аюулгүй ажиллагааг хангах.
10.3.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад хог хаягдалтай холбоотой дараахь үйл ажиллагааг хориглоно:
10.3.1.хог хаягдлыг дэд бүтцийн шугам хоолойд хаях;
10.3.2.нийтийн эдэлбэр газар, ногоон бүс, үерийн далан сувагт хог хаягдал хаях;
10.3.3.хог хаягдлыг ил задгай шатаах;
10.3.4.гэрийн болон нам даралтын зууханд нийлэг материалтай хог хаягдлыг шатаах;
10.3.5.хог хаягдлыг хогийн сав болон тогтоосон цэгээс бусад газарт хаях;
10.3.6.аж ахуйн нэгж, байгууллага нь хөрс бохирдуулагч жорлон байгуулах;
10.3.7.нийтийн эзэмшлийн эд хөрөнгө дээр зар сурталчилгаа байршуулах, шашны болон зан үйлийн эд зүйлс тавьж хог хаягдал үүсгэх.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ХОГ ХАЯГДЛЫН МЭДЭЭЛЛИЙН САН, МЭРГЭЖЛИЙН ЗӨВЛӨЛ, ХЯНАЛТ
11 дүгээр зүйл. Мэдээллийн нэгдсэн сан
11.1.Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хог хаягдлын мэдээллийн нэгдсэн сантай, аймаг, сум, нийслэл, дүүрэг, улсын болон орон нутгийн зэрэглэлтэй хот хог хаягдлын мэдээллийн дэд сантай байна.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
11.2.Хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, хадгалах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага бүртгэлийн дугаар олгож, мэдээллийн санд бүртгэнэ.
11.3.Хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх, хадгалах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага энгийн хог хаягдлын мэдээг батлагдсан маягтын дагуу сум дүүрэг, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотод, аюултай хог хаягдлын мэдээг аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хотод тогтоосон хугацаанд хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
11.4.Сум, дүүрэг, орон нутгийн зэрэглэлтэй хот нь энгийн хог хаягдлын мэдээг аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хотод, аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хот нь хог хаягдлын нэгдсэн мэдээг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хуулиар тогтоосон хугацаанд хүргүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
11.5.Мэдээллийн сангийн үйл ажиллагааг энэ хуулийн 8.1.3-т заасан журмаар зохицуулна.
12 дугаар зүйл. Хог хаягдлын мэргэжлийн зөвлөл
12.1.Энэ хуулийн 8.1.12-т заасан орон тооны бус мэргэжлийн зөвлөл байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын дэргэд ажиллах ба дараахь үүрэгтэй:
12.1.1.хог хаягдлын талаархи хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох, менежментийг сайжруулах санал, зөвлөмж гаргах;
12.1.2.энэ хуулийн 8.1.4-т заасан зөвшөөрөлтэй холбоотой дүгнэлт, зөвлөмж гаргах.
13 дугаар зүйл. Хог хаягдалтай холбогдох үйл ажиллагаанд тавих хяналт
13.1.Хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, хяналт шалгалт хэрэгжүүлэх эрх бүхий байгууллага, бүх шатны Засаг дарга, хот, тосгоны Захирагч, цагдаа, хог хаягдлын олон нийтийн байцаагч болон хууль тогтоомжоор эрх олгогдсон албан тушаалтан хяналт тавина.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
13.2.Хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд олон нийтийн хяналтыг төрийн бус байгууллага, иргэдийн бүлэг, иргэн тавина.
13.3.Аж ахуйн нэгж, байгууллагын удирдлага хог хаягдлын тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавина.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ЭНГИЙН ХОГ ХАЯГДЛЫГ ЦЭВЭРЛЭХ, ЦУГЛУУЛАХ, ТЭЭВЭРЛЭХ, СЭРГЭЭН АШИГЛАХ, ДАХИН БОЛОВСРУУЛАХ, УСТГАХ, БУЛШЛАХ
14 дүгээр зүйл. Энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх
14.1.Энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь энэ хуулийн 8.1.9.б-д заасны дагуу бүртгүүлж, дугаар авсан байна.
14.2.Энгийн хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагааг сум, дүүргийн Засаг дарга, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Захирагчтай гэрээ байгуулсан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага гүйцэтгэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
14.3.Энэ хуулийн 14.2-т заасан гэрээ байгуулаагүй иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага тухайн үйл ажиллагааг эрхлэхийг хориглоно.
14.4.Хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх чиглэл, хуваарийг энэ хуулийн 14.2-т заасан гэрээ байгуулсан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага тогтоож, сум, дүүргийн Засаг дарга, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Захирагчаар батлуулж мөрдөнө.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
14.5.Энэ хуулийн 14.4-т заасан хуваарийн дагуу хог хаягдлыг цуглуулж, тээвэрлэн хог хаягдал сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий байгууллагад хүлээлгэж өгнө.
14.6.Энгийн хог хаягдлыг зориулалтын, битүүмжлэлтэй, аюулгүй ажиллагааны шаардлага хангасан тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэнэ.
14.7.Энгийн хог хаягдал тээвэрлэх тээврийн хэрэгслийн жолооч, ачигч нь зохих сургалтад хамрагдаж аюулгүй ажиллагааны шаардлагыг хангаж ажиллана.
14.8.Энэ хуулийн 14.2-т заасан иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх үед түүнийг унах, асгарах, хийсэхээс сэргийлэх арга хэмжээ авна.
15 дугаар зүйл. Хогийн саванд тавигдах шаардлага
15.1.Нийтийн эдэлбэр газар байршуулах хогийн сав дараахь шаардлагыг хангасан байна:
15.1.1.хог хаягдлыг ангилах, ачих, цуглуулах технологид нийцсэн;
15.1.2.галд тэсвэртэй материалаар хийгдсэн;
15.1.3.хог хаягдал салхиар тархах, хур тунадасны ус хуримтлагдах, шүүрэл ялгарахаас сэргийлсэн.
16 дугаар зүйл. Энгийн хог хаягдал сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах
16.1.Энгийн хог хаягдал сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхэлдэг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага энэ хуулийн 8.1.9.б-д заасны дагуу бүртгүүлж, дугаар авсан байна.
16.2.Энгийн хог хаягдал сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь үйл ажиллагаанд хяналт тавих төлөвлөгөөг боловсруулж, байгууллагын удирдлагаар батлуулсан байна.
16.3.Аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг боловсруулж, байгууллагын удирдлага болон орон нутгийн онцгой байдлын газраар батлуулсан байна.
16.4.Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, техник ашиглалтын дүрэм боловсруулж, байгууллагын удирдлагаар батлуулсан байна.
16.5.Энгийн хог хаягдлыг сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах байгууламжийн ажилтан тухайн ажлын байрны шаардлагад нийцсэн сургалтад хамрагдаж, шалгалтанд тэнцсэн байна.
16.6.Сэргээн ашигласан, дахин боловсруулсан, устгасан, булшилсан хог хаягдлын бүртгэл хөтөлж мэдээллийн сан бүрдүүлнэ.
16.7.Энгийн хог хаягдлыг сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах байгууламжийн байршлыг хэд хэдэн аймаг, сум, дүүргийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал, улсын болон орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Зөвлөл хамтран тогтоож болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
16.8.Ногоон байгууламж, амралт, аялал жуулчлал, зуслан, орон сууц, олон нийтийн бүс, усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын бүс, хүн амын унд, ахуйн усан хангамжийн тэжээгдлийн мужийн дотор, ашигт малтмалын нөөц нь тогтоогдсон болон бусад хууль тогтоомжоор хориглосон газарт энгийн хог хаягдлыг сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах байгууламж байгуулахыг хориглоно.
16.9.Хог хаягдлыг сэргээн ашиглаж дулаан, цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэх үйлдвэр байгуулахад эрчим хүчний асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай зөвшилцөнө.
17 дугаар зүйл. Энгийн хог хаягдлыг сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах, булшлах байгууламжийн ерөнхий шаардлага
17.1.Энгийн хог хаягдлыг сэргээн ашиглах, дахин боловсруулах, устгах байгууламж дараахь нийтлэг шаардлагыг хангасан байна:
17.1.1.байгууламжид зөвшөөрөлгүй хүн нэвтрэх, мал, амьтан орохоос хамгаалсан хашаатай;
17.1.2.харуул хамгаалалт, дохиоллын системтэй;
17.1.3.хэмжих хэрэгсэл бүхий бүртгэлийн байртай;
17.1.4.үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны хяналтын системтэй;
17.1.5.хяналтын камертай;
17.1.6.хог хаягдлын бүтэц найрлагыг тогтоох тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслээр хангагдсан;
17.1.7.галын аюулгүй байдлын дохиолол, хамгааллын системтэй;
17.1.8.үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд доголдол гарсан үед мэдрэх хяналтын системтэй;
17.1.9.хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны тоног төхөөрөмжтэй;
17.1.10.үйл ажиллагаанаас үүсэх агаар, хөрс, усанд ялгарах ялгарлыг хянах системтэй;
17.1.11.төвлөрсөн инженерийн дэд бүтцэд холбогдсон эсхүл хэсэгчилсэн инженерийн байгууламжтай.
17.2.Хог хаягдлын төвлөрсөн цэгийг ландфиллын бүтэц, булшлах технологиос хамааруулж гурван зэрэглэлээр ангилна.
17.3.Нэг, хоёрдугаар зэрэглэлийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэгийн ландфиллд тавигдах шаардлагыг стандартаар тогтооно.
17.4.Нэгдүгээр зэрэглэлийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэг дараахь нэмэлт шаардлагыг хангасан байна:
17.4.1.төвлөрсөн хогийн цэг болон ландфиллыг батлагдсан зураг, стандартын дагуу байгуулах;
17.4.2.шүүрлийг цуглуулах, хуримтлуулах, цэвэршүүлэх системтэй;
17.4.3.хог хаягдлын ялзралаас үүсэх хийг зайлуулах, хуримтлуулах системтэй;
17.4.4.газрын доорхи усны хяналт-шинжилгээний худагтай;
17.4.5.үерийн хамгаалалтын далан, хур борооны ус зайлуулах системтэй;
17.4.6.хог хаягдлын хучилтын хөрс нөөцлөх талбайтай;
17.4.7.ландфиллын үйл ажиллагаанд шаардлагатай машин механизм, техник, тоног төхөөрөмжтэй;
17.4.8.хамгаалалтын бүс нь орон сууц, олон нийтийн бүсээс 300 метрээс багагүй зайд;
17.4.9.ландфиллын суурь нь шүүрэл нэвчихээс хамгаалсан доторлогоотой;
17.4.10.хог хаягдал тээвэрлэсэн тээврийн хэрэгслийг цэвэрлэх нөхцөлөөр хангагдсан.
17.5.Хоёрдугаар зэрэглэлийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэг дараахь нэмэлт шаардлагыг хангасан байна:
17.5.1.энэ хуулийн 17.4.1, 17.4.4, 17.4.6-17.4.8-д зааснаас гадна дараахь шаардлагыг хангасан байх;
17.5.2.шүүрлийг цуглуулах, хуримтлуулах системтэй;
17.5.3.хог хаягдлын ялзралаас үүсэх хийг зайлуулах хоолойтой;
17.5.4.үерийн хамгаалалтын далан, хур борооны ус зайлуулах сувагтай.
17.6.Гуравдугаар зэрэглэлийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэг дараахь шаардлагыг хангасан байна:
17.6.1.хог хаягдлыг дарж булшлах талбай нь газрын гадаргаас доош түвшинд байрласан;
17.6.2.хог хаягдлыг тархахаас хамгаалсан хашаа эсхүл зөөврийн торон хаалттай;
17.6.3.хог хаягдлыг түрж нягтруулах техник хэрэгсэлтэй.
17.7.Хог хаягдлыг дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах үйл ажиллагаанаас ялгарах ялгарлын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээг стандартаар тогтооно.
18 дугаар зүйл. Төвлөрсөн цэгт хог хаягдлыг булшлах
18.1.Төвлөрсөн цэгт хог хаягдлыг булшлах үйл ажиллагааг энэ хуулийн 9.3.2-т заасан зөвшөөрөл бүхий аж ахуйн нэгж, байгууллага эрхэлнэ.
18.2.Нэг болон хоёрдугаар зэрэглэлийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэгт дараахь үйл ажиллагааг явуулна:
18.2.1.хог хаягдлыг шалгаж, хэмжиж, бүртгэж хүлээж авах;
18.2.2.хог хаягдлыг тархахаас сэргийлж хөрсөөр дарж нягтруулах;
18.2.3.ландфиллын бүрэн бүтэн байдал болон шүүрлийн систем, хий зайлуулах систем, машин техникийн хэвийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих;
18.2.4.хөрс, агаар, усны хяналт- шинжилгээний төлөвлөгөөтэй байх;
18.2.5.булшилсан хог хаягдлын хэмжээ бүтцийн талаар бүртгэл хөтөлж, мэдээллийн сан бүрдүүлэх.
18.3.Гуравдугаар зэрэглэлийн хог хаягдлын төвлөрсөн цэгт дараахь үйл ажиллагааг явуулна:
18.3.1.хог хаягдлыг шалгаж, бүртгэж хүлээж авах;
18.3.2.хог хаягдлыг тархахаас сэргийлж бөөгнөрүүлэн дарж нягтруулах;
18.3.3.машин техникийн хэвийн үйл ажиллагааг хангах.
19 дүгээр зүйл. Ландфиллыг хаах
19.1.Ландфиллыг бүрэн болон хэсэгчлэн хааж болно.
19.2.Ландфиллын хучилтын давхарга нь тогтвортой, гулсалт, нуралт үүсэхгүй, элэгдэл, эвдрэлд хамгийн бага орохоор төлөвлөгдөж хийгдсэн байна.
19.3.Ландфиллыг хаах болон хаасны дараахь хяналт-шинжилгээ, арчилгаа үйлчилгээг ландфиллын үйл ажиллагаа эрхлэгч, эсхүл гэрээ байгуулсан байгууллага гүйцэтгэнэ.
19.4.Энэ хуулийн 19.3-т заасан үйл ажиллагаанд шаардагдах зардлыг ландфиллын үйл ажиллагаа эрхлэгч хариуцна.
19.5.Ландфиллыг бүрэн болон хэсэгчлэн хаах үйл ажиллагаанд тухайн орон нутгийн хяналт шалгалт хэрэгжүүлэх эрх бүхий байгууллага, улсын байцаагч хяналт тавина.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
20 дугаар зүйл. Хог хаягдлын төвлөрсөн цэгт хориглох үйл ажиллагаа
20.1.Хог хаягдлын төвлөрсөн цэгт дараахь хог хаягдал булшлахыг хориглоно:
20.1.1.аюултай хог хаягдал;
20.1.2.халдвартай хог хаягдал;
20.1.3.шингэн хаягдал, чөлөөт шингэн агуулсан хаягдал.
20.2.Хог хаягдал шатаахыг хориглоно.
20.3.Зөвшөөрөлгүй иргэн болон мал, амьтныг хог хаягдлыг хүлээж авах, булшлах талбайд оруулахыг хориглоно.
20.4.Тогтоосон цэгээс бусад газарт хог хаягдлын төвлөрсөн цэг байгуулах, үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглоно.
20.5.Хаагдсан ландфиллын газарт барилга барих, суурьшлын бүс байгуулахыг хориглоно.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
АЮУЛТАЙ ХОГ ХАЯГДЛЫГ САВЛАХ, ТҮР ХАДГАЛАХ, ТЭЭВЭРЛЭХ, ЦУГЛУУЛАХ, ХАДГАЛАХ, ДАХИН БОЛОВСРУУЛАХ, УСТГАХ
21 дүгээр зүйл. Аюултай хог хаягдал үүсгэгч болон тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгчийг бүртгэх
21.1.Аюултай хог хаягдал үүсгэгч болон аюултай хог хаягдлыг тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь энэ хуулийн 8.1.9.a-д заасны дагуу бүртгүүлж, бүртгэлийн дугаар авсан байна.
22 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдлыг савлах
22.1.Аюултай хог хаягдлыг ангилан ялгаж, зориулалтын саванд савлаж хадгална.
22.2.Аюултай хог хаягдал савлаж хадгалах сав нэг бүр нь "Аюултай хог хаягдал" гэсэн бичиглэлтэй, стандартаар тогтоосон тэмдэг, тэмдэглэгээтэй байх ба ил харагдахуйц газар тухайн хаягдлын нэр, хуримтлуулж эхэлсэн хугацааг тэмдэглэсэн байна.
23 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдлыг эх үүсвэр дээр түр хадгалах
23.1.Аюултай хог хаягдал үүсгэгч нь аюултай хог хаягдлыг дараахь хугацаанд эх үүсвэр дээр түр хадгалж болно:
23.1.1.сард 1000 килограммтай тэнцүү буюу түүнээс бага аюултай хог хаягдал үүсгэдэг бол 180 хоног;
23.1.2.сард 1000 килограммаас их хэмжээтэй аюултай хог хаягдал үүсгэдэг бол 90 хоног.
23.2.Тодорхой шалтгааны улмаас энэ хуулийн 23.1-д заасан хугацаанаас илүү хугацаагаар хадгалах бол аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хотын хог хаягдлын менежментийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллагад мэдэгдэж, түр хадгалах зөвшөөрөл авна.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
23.3.Аюултай хог хаягдлыг агааржуулалтын системтэй, тухайн хаягдлыг хадгалах нөхцөлийг хангасан орчинд хадгална.
23.4.Аюултай хог хаягдлын үүссэн болон хуримтлагдсан хэмжээг нэр, төрөл бүрээр бүртгэнэ.
23.5.Аюултай хог хаягдлыг хадгалах үед үүссэн шүүрлийг аюултай хог хаягдал гэж үзнэ.
23.6.Аюултай хог хаягдал үүсгэгч нь аюултай хог хаягдлыг энэ хуулийн 8.1.4-т заасан зөвшөөрөл бүхий байгууллагад шилжүүлэхэд энэ хуулийн 8.1.7.а-д заасан маягтын дагуу дагалдах бичгийг бүрдүүлнэ.
23.7.Аюултай хог хаягдал үүсгэгч нь аюултай хог хаягдал хариуцсан орон тооны болон орон тооны бус ажилтантай байна.
24 дүгээр зүйл. Аюултай хог хаягдлыг тээвэрлэх
24.1.Аюултай хог хаягдал цуглуулах, тээвэрлэх үйл ажиллагааг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын олгосон зөвшөөрөл бүхий аж ахуйн нэгж, байгууллага эрхэлнэ.
24.2.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч аюултай хог хаягдал үүсгэгчээс тэмдэг, тэмдэглэгээтэй зориулалтын саванд савласан, хог хаягдлын дагалдах бичигтэй аюултай хог хаягдлыг гэрээний үндсэн дээр хүлээн авч тээвэрлэнэ.
24.3.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч хог хаягдлын дагалдах бичгийг бүрэн зөв бөглөгдсөн эсэхийг шалгаж хүлээн авна.
24.4.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч хог хаягдлын дагалдах бичгийг хүлээн авагчид хог хаягдлын хамт хүлээлгэн өгнө.
24.5.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч тээвэрлэлтийн үеийн аюулгүй байдал болон аюултай хог хаягдлын сав баглаа боодол, тоо хэмжээний бүрэн бүтэн байдлыг хариуцна.
24.6.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч аюултай хог хаягдал асгарах, алдагдах үед ашиглах багаж хэрэгсэл, материалаар тээврийн хэрэгслийг хангасан байна.
24.7.Аюултай хог хаягдал үүсгэгчийн буруутай үйл ажиллагааны улмаас аюултай хог хаягдлын дагалдах бичиг, төрөл, тоо хэмжээнд үл зохицол үүсвэл аюултай хог хаягдал хүлээн авагч уг хаягдлыг хэсэгчлэн болон бүхэлд нь хүлээн авахаас татгалзаж болно.
24.8.Энэ хуулийн 24.7-д заасан нөхцөл байдал үүссэн тохиолдолд хог хаягдлыг аюултай хог хаягдал үүсгэгчид буцааж хүргэхтэй холбогдон гарах зардлыг тухайн аюултай хог хаягдал үүсгэгч хариуцна.
24.9.Тээвэрлэлтийг нэгээс дээш аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч гүйцэтгэвэл эцсийн тээвэрлэгчээс бусад тээвэрлэгчид хог хаягдлын дагалдах бичгийн хуулбарыг хадгална.
24.10.Нийцгүй аюултай хог хаягдлыг хамт тээвэрлэхийг хориглоно.
24.11.Аюултай хог хаягдлыг "Аюултай хог хаягдал" гэсэн бичиглэл, стандартад заасан анхааруулах тэмдэг байрлуулсан, зориулалтын тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэх ба аюултай хог хаягдлыг ачих, буулгах, тээвэрлэхэд энэ хуулийн 7.1.2-т заасан журмыг мөрдөнө.
24.12.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэгч нь аюултай хог хаягдал тээвэрлэдэг тээврийн хэрэгслийг цэвэрлэх, ариутгах байгууламжтай байна.
24.13.Тээвэрлэлтийн үед аюултай хог хаягдал асгарсан тохиолдолд аюултай хог хаягдал үүсгэгч болон тухайн орон нутгийн онцгой байдлын албанд мэдэгдэнэ.
25 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгахад тавигдах шаардлага
25.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, устгах байгууламжийг дараахь байршилд байгуулахыг хориглоно:
25.1.1.усны сан бүхий газар, усны эх үүсвэрийн онцгой болон энгийн хамгаалалтын бүсэд;
25.1.2.хүн амын унд, ахуйн усан хангамжийн эх үүсвэрийн тэжээгдлийн мужийн дотор;
25.1.3.хүн амын унд, ахуйн ус хангамжийн эх үүсвэр болон гадаргын уснаас хоёр километрээс бага зайд;
25.1.4.үерийн усны урсац дайран өнгөрөх зам, талбайд;
25.1.5.ус, намгархаг газарт;
25.1.6.нефть, нүүрс болон байгалийн хийн нөөц бүхий газарт;
25.1.7.шохойн чулуу болон 50 ба түүнээс дээш хувийн карбонатын эрдэс агуулсан үндсэн чулуулагтай газарт;
25.1.8.улсын болон орон нутгийн тусгай хамгаалалттай газар нутагт;
25.1.9.төмс, хүнсний ногоо, тариалангийн талбайгаас нэг километрээс бага зайд;
25.1.10.орон сууц, олон нийтийн бүс болон зэргэлдээх барилга, байгууламжаас нэг километрээс бага зайд.
25.2.Аюултай хог хаягдал хадгалах, устгах байгууламжийн гадаад хил буюу гадаад орчноос тусгаарласан хашаанаас энэ хуулийн 25.1-д заасан зайг тооцно.
25.3.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах байгууламж дараахь шаардлагыг хангасан байна:
25.3.1.нэг хувийн чийгийн хангамшилтай жилийн үерийн урсацын хэмжээнд тооцсон үерийн хамгаалалтын барилга байгууламжтай;
25.3.2.нэг хувийн чийгийн хангамшилтай жилийн үерийн урсацын хэмжээнд тооцсон эзлэхүүн бүхий гадаргын ус цуглуулах сантай;
25.3.3.хүчтэй газар хөдлөлийн нөлөөллийг тооцож байгууламжийг барьсан;
25.3.4.хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд аюул учруулах хэмжээгээр агаар, хөрс, усанд санамсаргүй болон санаатайгаар аюултай хог хаягдал алдах, тэсэрч дэлбэрэх, галын аюул үүсэх боломжийг хамгийн бага хэмжээнд байхаар төлөвлөж баригдсан;
25.3.5.зөвшөөрөлгүй хүн нэвтрэх, мал амьтан орохоос хамгаалсан хашаа, харуул хамгаалалттай, байгууламжийн орох, гарах хаалга болон дотор, гадна талбай, зам, устгалын үйл ажиллагааг тасралтгүй хянах хяналтын системтэй;
25.3.6.гадна болон дотор талбайд аюул, ослын үед ажиллах машин, техник, тоног төхөөрөмж ажиллах нөхцөлийг хангасан орц, гарц, замтай;
25.3.7.аюулгүй ажиллагааны болон аюул, ослын үед ажиллах дохиоллын систем, хариу арга хэмжээний тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, бодис, материалаар тоноглогдсон.
26 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдлыг цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх
26.1.Энэ хуулийн 37.1-д заасан зөвшөөрөл бүхий аж ахуйн нэгж, байгууллага аюултай хог хаягдал цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхэлж, дараахь шаардлагын дагуу ажиллана.
26.1.1.аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаанаас үүсэж болох аюул, ослоос урьдчилан сэргийлэх төлөвлөгөөтэй байна.
26.1.2.орон нутгийн цагдаа, онцгой байдлын газар, эрүүл мэндийн байгууллагатай аюул, ослын үед хамтран ажиллах гэрээ байгуулж ажиллана.
26.1.3.ажилчдыг тухайн ажлын байрны шаардлагад нийцсэн сургалтад хамруулна.
26.1.4.энэ хуулийн 26.1.3-т заасан сургалтад хамрагдаагүй ажилтныг бие даалган ажлын байранд ажиллуулахыг хориглоно.
26.1.5.аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг боловсруулж, орон нутгийн онцгой байдлын газраар батлуулна.
26.1.6.аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууламж нь онцгой байдлын зохицуулагчтай байна.
26.1.7.аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөө хэрэгжүүлсэн тохиолдол бүрд авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаархи тайланг аюул, осол гарснаас хойш 15 хоногийн дотор аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хотын онцгой байдлын газар болон хог хаягдлын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага, байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ.
/Энэ заалтад 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
26.2.Аюултай эд анги агуулсан бүтээгдэхүүний хаягдал цуглуулах үйл ажиллагааг аюултай хог хаягдал хадгалах үйл ажиллагааны нэг хэлбэр гэж үзнэ.
26.3.Онцгой байдлын зохицуулагч аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх эрхтэй.
27 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдлыг хүлээн авах
27.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь хог хаягдлыг хүлээн авахын өмнө төлөөлөх дээжинд шинжилгээ хийж, шаардлагатай үзүүлэлтийг тодорхойлсон байна.
27.2.Аюултай хог хаягдлыг хүлээн авахдаа дагалдах бичигт заасан хог хаягдал мөн эсэх, үл зохицол байгаа эсэхийг шалгаж авна.
27.3.Хог хаягдлын дагалдах бичиг, хог хаягдлын тоо хэмжээ, төрөлд үл зохицол илэрвэл хэсэгчлэн болон бүхэлд нь хүлээж авахаас татгалзаж болно.
27.4.Аюултай хог хаягдлыг савнаас суллахад энэ хуулийн 7.1.2-т заасан журмыг мөрдөнө.
28 дугаар зүйл. Үйл ажиллагааны бүртгэл хөтлөх
28.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь дараахь мэдээллийг байгууламжийг хааснаас хойш 10 жил хадгална:
28.1.1.хүлээж авсан аюултай хог хаягдлын тодорхойлолт, тоо хэмжээ, түүнийг устгасан, боловсруулсан, хадгалсан арга, огноо;
28.1.2.байгууламжийн доторхи хог хаягдал нэг бүрийн байрлал, тоо хэмжээ, хог хаягдлын дагалдах бичгийн дугаар;
28.1.3.шинжилгээ, туршилтын дүн;
28.1.4.аюул, ослын үед ажиллах төлөвлөгөөг хэрэгжүүлсэн аюул, осол нэг бүрийн тайлан;
28.1.5.хяналт-шинжилгээний тайлан.
28.2.Энэ хуулийн 26.1.5-д заасан төлөвлөгөөг хэрэгжүүлсэн тэмдэглэл, авсан арга хэмжээний тайланг гурван жил хадгална.
29 дүгээр зүйл. Тайлагнах
29.1.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч тухайн жилд гүйцэтгэсэн ажлын тайланг энэ хуулийн 8.1.7.г-д заасан маягтаар гаргаж, энэ хуулийн 8.1.3-т заасан журмын дагуу хүргүүлнэ.
29.2.Сум, дүүргийн Засаг дарга, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Захирагч хог хаягдлын хураамжийг хураах эрх бүхий албан тушаалтныг томилон ажиллуулна.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
29.3.Энэ хуулийн 29.2-т заасан этгээд нь тухайн сарын хог хаягдлын хураамжийн орлогыг дараа сарын 10-ны өдрийн дотор орон нутгийн төсөвт төлж, хураамжийн жилийн тайланг дараа оны 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн дотор харьяалах татварын албанд хүргүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
30 дугаар зүйл. Хяналт-шинжилгээ хийх
30.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч газрын доорхи ус, гадаргын ус, хөрс, агаарын хяналт-шинжилгээний болон хариу арга хэмжээний хөтөлбөртэй байна.
30.2.Газрын доорхи усны хяналтын цооногоос авсан усны дээжин дэх бохирдуулагч бодисын хэмжээ нь стандартаар зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс хэтрэхгүй байна.
30.3.Байгууламжийг барьж байгуулахаас өмнө хийгдсэн судалгаа болон байгаль орчны суурь судалгааны хүрээнд итгэмжлэгдсэн лабораторийн шинжилгээгээр газрын доорхи усанд бохирдуулагч бодисын агууламж геологийн тогтоцоос хамаарч газрын доорхи усны стандартаар зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс их байгаа нь тогтоогдвол байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад мэдэгдэнэ.
30.4.Энэ хуулийн 30.3-тзаасан нөхцөл үүссэн тохиолдолд газрын доорхи усны хяналт-шинжилгээнд мөрдөх зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага тогтооно.
30.5.Энэ хуулийн 30.1-д заасан хөтөлбөрийн дагуу хяналт-шинжилгээг хийнэ.
31 дүгээр зүйл. Байгууламжийг хаах
31.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь байгууламжийг хэсэгчлэн болон бүрэн хаах хаалтын төлөвлөгөө, шаардагдах зардлыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаар батлуулна.
31.2.Байгууламжийн технологи болон үйл ажиллагаанд өөрчлөлт гарсан тохиолдолд энэ хуулийн 31.1-д заасан төлөвлөгөөнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, батлуулна.
31.3.Байгууламжийг хэсэгчлэн болон бүрэн хаах тухай мэдэгдлийг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, улсын зэрэглэлтэй хотын Захирагчид төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж эхлэхээс 90 хоногийн өмнө мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
31.4.Байгууламжийг хэсэгчлэн болон бүрэн хаах хаалтын төлөвлөгөөний хэрэгжилтэд орон нутгийн хяналт шалгалт хэрэгжүүлэх эрх бүхий байгууллага хяналт тавина.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
31.5.Сүүлчийн хаягдлыг хүлээж авснаас хойш 180 хоногийн дотор байгууламжийг бүрэн хаах хаалтын төлөвлөгөөг хэрэгжүүлж дуусгана.
31.6.Байгууламжийг бүрэн хааснаас хойш 60 хоногийн дотор байгууламжийг хаасан мэдэгдэл, тайланг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, улсын зэрэглэлтэй хотын Захирагчид хүргүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
32 дугаар зүйл. Хаалтын дараахь хяналт-шинжилгээ
32.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь байгууламжийг хаасны дараа засвар үйлчилгээ хийх, хяналт тавих хаалтын дараахь хяналт-шинжилгээний төлөвлөгөө, шаардагдах зардлыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаар батлуулна.
32.2.Хаалтын дараахь хяналт-шинжилгээг 20 жилийн турш хийнэ.
32.3.Энэ хуулийн 32.2-тзаасан хяналт-шинжилгээг аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч эсхүл гэрээний үндсэн дээр хамтран гүйцэтгэгч хийнэ.
32.4.Энэ хуулийн 32.2-тзаасан хяналт-шинжилгээгээр хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөл үзүүлэхүйц хэмжээгээр шүүрэл, ялгарал үүсэж байгаа нь тогтоогдвол байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон аймаг, нийслэлийн Засаг дарга, улсын зэрэглэлтэй хотын Захирагчид мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
32.5.Энэ хуулийн 32.4-тзаасан нөхцөл үүссэн тохиолдолд холбогдон гарах зардлыг аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч хариуцна.
32.6.Энэ хуулийн 30.1-д заасан хөтөлбөр, 31.1-д заасан төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах зардлыг аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэгч хариуцна.
32.7.Энэ хуулийн 32.6-д заасан зардлыг урьдчилан төлөх зарчмын дагуу дараахь хувилбарын аль нэгийг сонгож төвлөрүүлнэ:
32.7.1.итгэлцлийн сан байгуулах;
32.7.2.барьцаа хөрөнгө байршуулах.
32.8.Энэ хуулийн 32.7-д заасан хөрөнгийг төвлөрүүлэх, зарцуулах асуудлыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай байгуулсан гэрээгээр зохицуулна.
33 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдал хадгалахад тавигдах нэмэлт шаардлага
33.1.Аюултай хог хаягдлыг, хадгалж байгаа аюултай хог хаягдалтайгаа урвалд ордоггүй материалаар хийсэн, эсхүл доторлосон бат бөх зориулалтын саванд хадгална.
33.2.Аюултай шингэн хог хаягдал хадгалах савыг байрлуулах талбай нь асгарсан, алдагдсан хаягдал, хуримтлагдсан хур тунадасыг тогтоон барих хязгаарлалтын системтэй байна.
33.3.Аюултай шингэн хаягдлыг газар доор суурилуулсан саванд хадгалахыг хориглоно.
33.4.Аюултай хуурай хог хаягдал хадгалах савыг байрлуулах талбай нь хуримтлагдсан хур тунадасыг зайлуулах, шавхах боломжтой, сав нь хуримтлагдсан шингэнтэй хүрэлцэхгүй байхаар өргөгдсөн, эсвэл хамгаалагдсан байна.
33.5.Аюултай хог хаягдал хадгалах талбай нь хур тунадас, нарны шууд тусгалаас хамгаалсан дээвэртэй байна.
33.6.Нийцгүй хог хаягдлыг нэг саванд хадгалахыг хориглоно.
34 дүгээр зүйл. Аюултай хог хаягдлыг ландфиллд булшилж устгахад тавигдах нэмэлт шаардлага
34.1.Аюултай хог хаягдлын ландфилл нь хог хаягдал, түүнээс үүсэх шүүрлээс хөрс, газрын доорхи болон гадаргын ус бохирдохоос хамгаалах зориулалттай доторлогооны систем, шүүрэл цуглуулах, зайлуулах системтэй байна.
34.2.Аюултай хог хаягдлын ландфиллын доторлогооны систем, шүүрэл цуглуулах, зайлуулах систем нь стандартад заасан шаардлагыг хангасан байна.
34.3.Шүүрлийн системд ердийн түвшинээс их шүүрэл ялгарсан тохиолдолд авах хариу арга хэмжээний төлөвлөгөөг байгууллагын удирдлага батална.
34.4.Энэ хуулийн 34.3-тзаасан төлөвлөгөөг хэрэгжүүлснээс хойш 30 хоногийн дотор цаашид авах арга хэмжээний төлөвлөгөөг авсан арга хэмжээний тайлангийн хамт байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ.
34.5.Ландфиллын үйл ажиллагаа эрхлэгч нь булшилсан аюултай хог хаягдлын төрөл, нэг бүрийн байрлал, хэмжээ, гүнийг тэмдэглэсэн зураглал үйлдэж, аюултай хог хаягдлын бүтэц, байршлын талаар бүртгэл хөтөлнө.
34.6.Ландфиллын үйл ажиллагаа эрхлэгч нь ландфиллыг бүрэн болон хэсэгчлэн хаахдаа батлагдсан зураг төслийн дагуу хучиж битүүмжлэх ба хучилтын давхарга нь стандартад заасан шаардлагыг хангасан байна.
34.7.Ландфиллын үйл ажиллагаа эрхлэгч нь ландфиллыг бүрэн хаасны дараа энэ хуулийн 32.2-тзаасан хяналт-шинжилгээ, арчилгаа үйлчилгээг авч хэрэгжүүлнэ.
34.8.Хаагдсан аюултай хог хаягдлын ландфиллын газар дээр аливаа үйл ажиллагаа эрхлэх, түүнийг ашиглахыг хориглоно.
34.9.Доорхи төрлийн хог хаягдлыг ландфиллд булшилж устгахыг хориглоно:
34.9.1.шатамхай болон урвалын идэвхтэй хог хаягдал;
34.9.2.хүн, малын эмнэлэг, эрүүл мэндийн төвийн эмчилгээ, сувилгаанаас үүссэн, эрүүл мэндийн байгууллагаас халдваргүйжүүлээгүй хог хаягдал;
34.9.3.савлагаагүй шингэн хаягдал, чөлөөт шингэн агуулсан хаягдал;
34.9.4.судалгаа, шинжилгээ, сургалтын явцад үүссэн, хүний эрүүл мэнд, хүрээлэн байгаа орчинд үзүүлэх нөлөөлөл нь тогтоогдоогүй шинэ, эсвэл шинж чанар нь судлагдаагүй химийн бодисын хаягдал;
34.9.5.хоорондоо нийцгүй хог хаягдлыг нэг дор, нэг үүрэнд хамт булшлах.
34.10.Дараахь чөлөөт шингэн агуулсан савыг ландфиллд булшилж устгаж болно:
34.10.1.чөлөөт шингэнийг зайлуулсан, шингээгчид шингээсэн эсвэл хатууруулж бэхжүүлсэн;
34.10.2.тавин миллитрээс бага савлагаатай;
34.10.3.шингэн хадгалах зориулалтгүй, шингэн болон түүнийг агуулсан сав нь хамтдаа нэг зорилгоор ашиглагддаг батарей, аккумлятор зэрэг шингэн агуулсан сав;
34.10.4.нэг литрээс бага хэмжээтэй давхар савлагаатай шингэн.
34.11.Энэ хуулийн 34.10-тзааснаас бусад бүх төрлийн шингэнийг ландфиллд булшлахыг хориглоно.
34.12.Хоосон савыг ландфиллд булшлахад эзлэхүүний 90-ээс багагүй хувийг хогоор дүүргэж эсвэл жижиглэж, буталж эзлэхүүнийг нь багасгасны дараа булшилна.
34.13.Жижиг савлагаатай аюултай хог хаягдлыг (химийн бодис) зориулалтын саванд давхар савлаж, ландфиллд булшилж болох ба энэ хуулийн 7.1.2-тзаасан журмын шаардлагыг хангасан байна.
35 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдал шатааж устгахад тавигдах нэмэлт шаардлага
35.1.Аюултай хог хаягдал шатаах үйл ажиллагаа эрхлэгч нь туршилтын шатаалт хийж, үйл ажиллагааны горим, технологийн үзүүлэлтийг тогтооно.
35.2.Энэ хуулийн 35.1-д заасан туршилтын шатаалтыг 30 хоног явуулах ба энэ хугацаанд шаталт тогтворжиж, шаардлагатай түвшинд хүрээгүй тохиолдолд хугацааг 30 хоног хүртэл хугацаагаар сунгаж болно.
35.3.Аюултай хог хаягдал шатаах зуух нь зуухны үйл ажиллагаа доголдох үед хог хаягдал ачаалах үйлдлийг зогсоох автомат системтэй байна.
35.4.Аюултай хог хаягдал шатаах зуух нь шаталт болон ялгаралд хяналт тавих төхөөрөмжтэй байх ба уг төхөөрөмж нь энэ хуулийн 7.1.2-т заасан журмын шаардлагыг хангасан байна.
35.5.Зууханд өгөх хог хаягдлын ачаалалт болон зуухны бүтцэд өөрчлөлт гарах, зуухны үйл ажиллагааны үзүүлэлт зөвшөөрөгдсөн хязгаараас давсан тохиолдолд зуухны үйл ажиллагааг зогсооно.
35.6.Шатаалтын зуух болон дагалдах тоног төхөөрөмжийн үйл ажиллагаанд өдөрт нэгээс багагүй удаа хяналт тавина.
36 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаанаас үүсэх ялгарлыг хянах системд тавигдах шаардлага
36.1.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаанаас агаарт ялгарах хий дэх бохирдуулагч бодисын хэмжээ нь стандартаар зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс хэтрэхгүй байна.
36.2.Энэ хуулийн 36.1-д заасан бохирдуулагч бодисын зөвшөөрөх хэмжээ үндэсний стандартаар тогтоогдоогүй бол олон улсын стандартыг мөрдөнө.
36.3.Аюултай хог хаягдал хадгалах, дахин боловсруулах, устгах байгууламж нь агаарт ялгарах хийг хянах хяналтын систем, шингэн хаягдлыг цуглуулах, хуримтлуулах сантай байна.
36.4.Энэ хуулийн 36.3-тзаасан шингэнийг стандартаар зөвшөөрөгдсөн хэмжээнд хүртэл цэвэрлэх, саармагжуулж хаях, эсхүл аюултай шингэн хаягдал устгах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл бүхий аж ахуйн нэгжид өгч устгуулна.
36.5.Аюултай хог хаягдал дахин боловсруулах, устгах байгууламжийн хий цэвэрлэх системээс үүссэн тоос, зуухны доод үнс зэрэг хатуу хаягдлыг зохих технологийн дагуу боловсруулж, аюултай хог хаягдлын ландфиллд булж устгана.
37 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдал тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл
37.1.Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага энэ хуулийн 12.1-д заасан мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлтийг үндэслэн аюултай хог хаягдал тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэхэд дараахь төрлийн зөвшөөрөл олгоно:
37.1.1.үйл ажиллагаа эрхлэх түр зөвшөөрөл;
37.1.2.үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл.
37.2.Энэ хуулийн 37.1.1-д заасан зөвшөөрөл нь барилгын ажил эхлүүлэхээс үйл ажиллагаа эрхлэх хүртэлх хугацааг хамаарна.
37.3.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа шинээр эхлүүлэхэд энэ хуулийн 37.1.1-д заасан зөвшөөрлийг нэг жилийн хугацаагаар олгоно.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
37.4.Энэ хуулийн 37.3-тзаасан хугацаанд явуулсан үйл ажиллагаа, технологийн горим, хяналт-шинжилгээний дүнг үндэслэн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг таван жилийн хугацаатайгаар олгоно.
37.5.Үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг арван жилийн хугацаагаар сунгана.
37.6.Хуульд заасан нөхцөл, шаардлагыг зөрчсөн тохиолдолд Зөвшөөрлийн тухай хуульд заасан журмын дагуу зөвшөөрлийг түдгэлзүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
37.7.Зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн нөхцөл арилсан тохиолдолд Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 6.1 дүгээр зүйлийн 5-д заасны дагуу сэргээнэ.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
37.8.Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 6.2 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу зөвшөөрлийг хүчингүй болгоно:
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
37.8.1.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хүсэлт гаргасан;
37.8.2.хуулийн этгээд татан буугдсан;
37.8.3.зөвшөөрлийг авахад хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн нь тогтоогдсон;
37.8.4.зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг удаа дараа буюу ноцтой зөрчсөн;
37.8.5.зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн хугацаанд зөрчлийг арилгах талаар тавьсан шаардлагыг биелүүлээгүй.
37.9.Аюултай хог хаягдал тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгах үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгоход энэ хуулийн 7.1.2-т заасан журмыг мөрдөнө.
38 дугаар зүйл. Аюултай хог хаягдал экспортлох
38.1.Аюултай хог хаягдлыг иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага экспортлож болно.
38.2.Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 8.1 дүгээр зүйлийн 1.5-д заасны дагуу Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага аюултай хог хаягдал экспортлох зөвшөөрлийг доор дурдсан нөхцөлд олгоно:
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
38.2.1.аюултай хог хаягдлыг дахин боловсруулах, устгах техник тоног төхөөрөмж байхгүй;
38.2.2.аюултай хог хаягдлын импорт тухайн улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн.
38.3.Аюултай хог хаягдлыг экспортлох этгээд нь Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 5.1 дүгээр зүйлд зааснаас гадна дараахь баримт бичгийг хавсаргана:
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
38.3.1.аюултай хог хаягдлыг импортлогч этгээдтэй байгуулсан гэрээ, импортлогч этгээдийн бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр гаргасан хүсэлт;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
38.3.2.аюултай хог хаягдал импортлогч этгээдэд тухайн улсын эрх бүхий байгууллагаас олгосон зөвшөөрөл;
38.3.3.аюултай хог хаягдлын тээвэрлэлт экспортлогч болон импортлогч улсаас өөр улсын нутаг дэвсгэрээр дайран өнгөрөх бол тухайн орны эрх бүхий байгууллагаас нутаг дэвсгэрээрээ тээвэрлэхийг зөвшөөрсөн зөвшөөрөл, эсхүл мэдэгдэл.
38.4.Экспортлох аюултай хог хаягдал нь олон улсад мөрддөг заавар журам, стандартын дагуу савлагдсан, тэмдэг тэмдэглэгээ тавигдсан, хог хаягдлын дагалдах бичгийг бүрдүүлсэн байна.
38.5.Аюултай хог хаягдлыг тээвэрлэхдээ олон улсын гэрээ, конвенц, журамд заасан шаардлагыг дагаж мөрдөнө.
39 дүгээр зүйл. Аюултай хог хаягдал импортлох, хил дамжуулан тээвэрлэхийг хориглох
39.1.Аюултай хог хаягдлыг ашиглах, хадгалах, түр байршуулах, устгах зорилгоор Монгол Улсад импортоор оруулахыг хориглоно.
39.2.Аюултай хог хаягдлыг Монгол Улсын хил дамжуулан тээвэрлэхийг хориглоно.
ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
ХОГ ХАЯГДЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН ЗОХИЦУУЛАЛТ
40 дүгээр зүйл. Хог хаягдлыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах
40.1.Хог хаягдлыг ангилах, дахин ашиглах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах замаар эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, байгалийн нөөц баялгийг хэмнэнэ.
40.2.Үйлдвэрлэгч нь бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхдээ дахивар нөөц сонгож, хаягдалгүй болон хамгийн бага хог хаягдал гаргах технологи ашиглана.
40.3.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь дахин боловсруулсан, сэргээн ашигласан бүтээгдэхүүн худалдан авах замаар ногоон худалдан авалтыг дэмжинэ.
40.4.Энэ хуулийн 40.5-д заасан үйлдвэрлэгч болон импортлогчоос бусад дараах иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад эдийн засгийн урамшуулал олгоно:
/Энэ хэсгийг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
40.4.1.хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, хадгалах, дахин ашиглах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах, экспортлох үйл ажиллагаа эрхлэгч;
/Энэ заалтыг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
40.4.2.байгаль орчинд ээлтэй, хаягдалгүй технологи нэвтрүүлсэн;
/Энэ заалтыг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
40.4.3.цаас, лааз, шил, хуванцар зэрэг дахин боловсруулах боломжтой энгийн хог хаягдлыг ангилсан хог хаягдал худалдан авах цэгт хүлээлгэн өгсөн.
/Энэ заалтыг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
40.5.Энэ хуулийн 8.1.14-т заасан жагсаалтад орсон бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэгч болон импортлогч нь бүтээгдэхүүний хаягдал, тэдгээрийн сав, баглаа боодлоос үүсэх хог хаягдлыг эргүүлэн цуглуулах, дахин ашиглах, дахин боловсруулах, экспортлох үүрэгтэй.
40.6.Үйлдвэрлэгч болон импортлогч нь бүтээгдэхүүний хаягдал, тэдгээрийн сав баглаа боодлоос үүсэх хог хаягдлыг цуглуулж, дахин ашиглах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, булшлах, устгах, экспортлох амьдралын мөчлөгийг харуулсан схемтэй байх ба түүнийг олон нийтэд нээлттэй байлгана.
40.7.Хог хаягдлыг дахин боловсруулж хийсэн бүтээгдэхүүн болон дахин боловсруулагдах хог хаягдал үүсгэх бүтээгдэхүүн нь энэ хуулийн 8.1.13-т заасан таних тэмдэгтэй байна.
40.8.Хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах байгууламж болон хог хаягдлын төвлөрсөн цэг, үйлдвэр технологийн паркийн газрыг эзэмшүүлэх, ашиглуулах асуудлыг Газрын тухай хуульд заасны дагуу шийдвэрлэнэ.
40.9.Энэ хуулийн 40.4-т заасан урамшуулал нь мөнгөн, эсхүл ногоон онооны хэлбэртэй байх бөгөөд орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
40.10.Иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллага нь эдийн засгийн урамшууллыг төрөөс авах үйлчилгээний төлбөрт зарцуулж болно.
/Энэ хэсгийг 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмсэн бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
41 дүгээр зүйл. Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж, төлбөр, үйл ажиллагааны санхүүжилт
41.1.Энгийн хог хаягдал үүсгэгч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага бүр хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж төлнө.
41.2.Аюултай хог хаягдал үүсгэгч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага нь үүсгэсэн хог хаягдлаа тээвэрлэх, цуглуулах, хадгалах, дахин боловсруулах, устгахтай холбогдон гарах зардалд шаардагдах аюултай хог хаягдлын үйлчилгээний хөлс төлнө.
41.3.Овор хэмжээ ихтэй болон барилгын хог хаягдлыг тээвэрлэх, устгах үйлчилгээний хөлс нь энэ хуулийн 41.1-д заасан хураамжид хамаарахгүй.
41.4.Энэ хуулийн 41.2, 41.3-тзаасан үйлчилгээний хөлсийг хог хаягдлыг хүлээн авах иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагатай байгуулах гэрээний үндсэн дээр тохиролцон тогтооно.
41.5.Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын энгийн хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийг үүсгэж байгаа хог хаягдлын хэмжээнээс хамааруулан тооцно.
41.6.Айл өрхийн хэрэглээнээс үүсэх энгийн хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийг нэг иргэнээр тооцно.
41.7.Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийг эрчим хүч, хэрэглээний цэвэр, бохир ус, дулаан, орон сууц, нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний төлбөртэй хамтатган хураах замаар төвлөрүүлж болно.
41.8.Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийг сум, дүүрэг, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын төсөвт төвлөрүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
41.9.Хог хаягдлын үйлчилгээний хураамжийн орлогыг дараахь үйл ажиллагааг санхүүжүүлэхэд зарцуулна:
41.9.1.хог хаягдлыг цуглуулах, тээвэрлэх;
41.9.2.хог хаягдлыг булшлах;
41.9.3.энэ хуулийн 41.7-д заасны дагуу хог хаягдлын үйлчилгээний хураамж төвлөрүүлсэн тохиолдолд үйлчилгээний шимтгэл төлөх.
41.10.Хог хаягдал цуглуулж тээвэрлэх үйл ажиллагааг энэ хуулийн 9.2.1-д заасан тарифыг үндэслэн цуглуулж, тээвэрлэсэн хог хаягдлын хэмжээгээр тооцож санхүүжүүлнэ.
41.11.Хог хаягдлыг булшлах үйл ажиллагааг энэ хуулийн 9.1.4-д заасан тарифыг үндэслэн булшилсан хог хаягдлын хэмжээгээр тооцож санхүүжүүлнэ.
41.12.Нийтийн эдэлбэр газрын хог хаягдлыг цэвэрлэх болон хог хаягдлыг ангилах, дахин ашиглах, дахин боловсруулах үйл ажиллагааг дэмжих, бүх нийтийн их цэвэрлэгээ, сургалт, сурталчилгаа зохион байгуулах үйл ажиллагаанд зарцуулагдах зардлыг аймаг, сум, нийслэл, дүүрэг, улсын болон орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын төсөвт тусгаж зарцуулна.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
41.13.Хог хаягдлын тухай хууль тогтоомж зөрчсөн тухай мэдээлэл өгсөн иргэнд уг мэдээлэл нь батлагдсан тохиолдолд зөрчил гаргагчид ногдуулсан торгуулийн 15 хувиар тооцож сум, дүүргийн Засаг дарга, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотын Захирагч мөнгөн урамшуулал олгоно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
41.14.Хог хаягдлыг ангилах, цуглуулах, тээвэрлэх, дахин боловсруулах, булшлах үйл ажиллагаанд аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хотын төсвөөс сум, дүүрэг, орон нутгийн зэрэглэлтэй хотод дэмжлэг үзүүлж болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
41.15.Энэ хуулийн 41.14-т заасан дэмжлэгийг энэ хуулийн 41.9.1, 41.9.2-т заасны дагуу зарцуулна.
41.16.Хог хаягдлыг сэргээн ашиглах, устгах үйл ажиллагаанд улсын төсвөөс аймаг, нийслэл, улсын зэрэглэлтэй хотод дэмжлэг үзүүлж болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
41.17.Энэ хуулийн 41.8-д заасан хөрөнгийг төлөвлөх, хянах, гүйцэтгэлийн тайлан мэдээ гаргах ажиллагааг Төсвийн тухай хууль, Татварын ерөнхий хууль тогтоомжид заасны дагуу хэрэгжүүлнэ.
411 дүгээр зүйл.Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр төсөл хэрэгжүүлэх
/Энэ зүйлийг 2022 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмсэн./
411.1.Хог хаягдлын менежментийг хэрэгжүүлэх хүрээнд хог хаягдлыг цэвэрлэх, цуглуулах, тээвэрлэх, төрөлжүүлэн ангилах, дахин боловсруулах, сэргээн ашиглах, устгах, булшлах үйл ажиллагаанд төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр төсөл хэрэгжүүлж болно.
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмсэн./
411.2.Хог хаягдлын салбарт төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр төсөл хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон харилцааг Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хуульд зааснаар зохицуулна.
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 09-ний өдрийн хуулиар нэмсэн./
ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
ХОГ ХАЯГДЛЫН ТАЛААРХИ БОЛОВСРОЛ
42 дугаар зүйл. Хог хаягдлын талаархи боловсрол олгох
42.1.Хог хаягдлын талаархи боловсрол нь иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад байгальд ээлтэй хэрэглээний соёл хэвшүүлэх, хог хаягдлыг зүй зохистой хаях, ангилах, дахин ашиглах дадал зуршлыг төлөвшүүлэх, хог хаягдлаас хүний эрүүл мэнд, байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийн талаархи мэдлэг олгоход чиглэнэ.
42.2.Хог хаягдлын талаархи боловсролыг дараахь байдлаар олгоно:
42.2.1.энэ хуулийн 7.1.1-д заасан үндэсний хөтөлбөрт хог хаягдлын талаархи боловсрол олгох зорилго, хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тусгах;
42.2.2.хог хаягдлын талаархи албан боловсролыг энэ хуулийн 8.4.2-т заасан боловсролын агуулгаар дамжуулан олгох;
42.2.3.хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр хог хаягдлын талаархи үндэсний уламжлал, зан заншил, тэргүүн туршлага, хууль тогтоомжийг сурталчлах;
42.2.4.албан бус боловсролыг төрийн болон төрийн бус байгууллага, мэргэжлийн сургалт, судалгааны төвөөр дамжуулан олгох.
42.3.Хог хаягдлын талаархи боловсрол олгох сургалтыг орон нутагт зохион байгуулж, иргэдийг сургалтад бүрэн хамруулахад бүх шатны Засаг дарга, хотын Захирагч санхүүгийн болон зохион байгуулалтын дэмжлэг, туслалцаа үзүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
42.4.Хувийн өмчит аж ахуйн нэгж, байгууллага өөрийн санаачлагаар хог хаягдлын талаархи боловсрол олгох сургалт зохион байгуулахад сум, дүүрэг, баг, хорооны Засаг дарга, орон нутгийн зэрэглэлтэй хот, тосгоны Захирагч болон нутаг дэвсгэрийн аж ахуйн нэгж, байгууллага нь сургалтын талбай, байраар дэмжлэг үзүүлэх, иргэдийн оролцоог хангахад туслалцаа үзүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 06 дугаар сарын 05-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө./
42.5.Хог хаягдлын чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг мэргэжлийн байгууллага нь иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын ажилтан, албан хаагчдыг сургалтад бүрэн хамруулах, сургалтын байр болон сургалтад шаардагдах бусад дэмжлэгийг үзүүлэх үүрэгтэй.
НАЙМДУГААР БҮЛЭГ
БУСАД ЗҮЙЛ
43 дугаар зүйл.Хууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
/Энэ зүйлийг 2020 оны 01 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
2.Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД
Текст томруулах
A
A
A
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2023.06.14-ний өдрийн орчуулга) Unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
May 12, 2017 Ulaanbaatar city
ON WASTE
/Revised edition/
GENERAL PROVISIONS
Article 1.Purpose of the Law
1.1.The purpose of this Law is to regulate relations concerning reduction, sorting, collection, transportation, storage, re-use, recycling, recovery, disposal and export of waste, and prohibition of hazardous waste import and cross-border transportation with the aim of reducing and preventing adverse impacts of waste on human health and the environment, putting waste into economic turnover, saving natural resource and wealth, and raising public awareness of waste.
Article 2.Legislation on Waste
2.1.The legislation on Waste shall consist of the Constitution of Mongolia, Law on Environmental Protection, Law on Environmental Impact Assessment, Law on Hazardous and Toxic Chemicals, Law on Air Pollution Fees, Law on Air, Law on Water Pollution Fees, Law on Water, Law on Hygiene, and Law on Operation of Water and Sewerage Facilities in Urban and Settlement Areas, this Law and other legislative acts adopted in accordance therewith.
2.2.If an international treaty, to which Mongolia is a party, provides otherwise than this Law, the provisions of the international treaty shall prevail.
Article 3.Scope of the application of the Law
3.1.This Law shall govern relationships concerning the following types of waste:
3.1.1.general/common solid waste;
3.1.2.hazardous waste, which are in gaseous, liquid or solid state, other than radioactive waste.
Article 4.Definitions of terms of the Law
4.1.For the purposes hereof, the following terms shall have the following meanings:
4.1.1."waste" means items or materials that are no longer used by owner;
4.1.2."hazardous waste" means explosive, flammable, actively reactive, acidic, toxic gas emitting when in contact with air or water, infectious, caustic/corrosive waste materials having short- and long-term harmful effects to humans and animals, and adverse environmental impacts, and generating hazardous emissions after its disposal;
4.1.3."general/common waste" means any waste other than hazardous waste;
4.1.4."domestic waste" means common waste generated by households;
4.1.5."bulky waste" means waste of a volume above 0.75 m3;
4.1.6."property of public ownership" means a yard, fence, lighting, sign pole, statue, road facility and/or green area located at public area;
4.1.7."waste sorting" means waste separation and classification for further re-use, recovery, recycling, incineration, disposal or landfilling;
4.1.8."waste collection" means collection of waste from sources for further re-use, recovery, recycling, incineration, disposal and landfilling;
4.1.9."waste storage" means packing and locating waste avoiding adverse impacts to the environment, humans, and animals;
4.1.10."waste re-use" means re-use of waste for its original purpose;
4.1.11."waste recovery" means use of waste, through conversion into its original form/state by means of waste-to-energy, or refining/distillation, treatment or recovery technology;
4.1.12."waste recycling" means production of a new product out of a waste;
4.1.13."waste incineration" means combustion and decomposition of waste in a designated incineration facility;
4.1.14."waste landfilling" means the process of burying and storing waste under the ground;
4.1.15."biological processing" means elimination and detoxification of pollutants with the use of microorganisms;
4.1.16."chemicophysical processing" means dual application of chemical and physical processing methods;
4.1.17."chemical processing" means detoxification of pollutants with the use of chemical substances;
4.1.18."physical processing" means treatment of pollutants by means of filtration, settling, absorption, refining/distillation etc.;
4.1.19."disinfection" means elimination of infectious microorganisms with the use of chemical and physical methods;
4.1.20."waste disposal" means landfilling, biological or chemical or physical processing, incineration, disinfection or packing of waste to prevent adverse impacts of waste on human health and the environment;
4.1.21."designated incineration facility" means a facility with controlled incineration process at high temperature;
4.1.22."a landfill" means a site/facility for landfill disposal and storage of waste avoiding adverse impact to the environment;
4.1.23."centralized waste dumpsite" means a designated area for waste dumping/accumulation and landfilling;
4.1.24."hazardous waste bill of lading/waybill" means a transport document filled out, signed and approved in accordance with the established procedure;
4.1.25."waste norms" is the established volume of waste to be generated from each production, service or an individual;
4.1.26."waste source reduction" means the import or use of minimum waste generating, efficient and long-lasting products or manufacturing of products with low- or non-waste technology;
4.1.27."recyclable source" means reusable, recyclable and recoverable types of waste;
4.1.28."awareness raising on waste" means the level of formal and informal training content/curriculum designed for raising public awareness and habituate proper practices on adverse impacts of waste on human health and the environment, waste management methods and technologies, and proper waste handling methods;
4.1.29."product lifecycle" means the timeframe from date of production till date of disposal of a product or material;
4.1.30."product lifecycle chart" means word or graphic illustrations of each stage of the product lifecycle;
4.1.31."waste service fee" is the tax rate attributable to the portion of costs required in waste collection, transportation and landfilling;
4.1.32."hazardous waste service cost" means the monetary amount of costs required in collection, transportation, recycling, storage and disposal of hazardous waste;
4.1.33."open waste burning" means combustion of waste in an open air in non-designated facilities;
4.1.34."the most appropriate technology" means the most efficient and economically and technologically feasible method, technique and technology, to prevent and reduce adverse impacts of waste on the environment;
4.1.35."the most appropriate environmentally friendly operations" means the most optimal dual application of environmental policies and monitoring activities;
4.1.36."motor vehicle waste" means waste generated during maintenance and operation of vehicles, and during its dismantling process;
4.1.37."construction waste" means waste generated in the process of (i) building foundation/bases preparation, construction, repair and demolishment of buildings, (ii) auto road construction and maintenance, (iii) establishment, repair and replacement of sidewalks and green areas, and engineering pipe networks, and (iv) construction materials trade and production;
4.1.38."hazardous waste generator" means business entities and organizations generating hazardous waste from their productions and operations;
4.1.39."hazardous waste recipient/receiver" means an entity engaged in storage, recycling/treatment and disposal of hazardous waste;
4.1.40."hazardous waste transporter" means an entity engaged in transportation and delivery of hazardous waste from hazardous waster generator and/or owner to the recipient;
4.1.41."hazardous waste handler" means an employee who coordinates hazardous waste related activities during normal operations, as well as, in emergency cases;
4.1.42."incompatible waste" means hazardous waste material that erodes its container, or, when mixed with other types of waste generates heat, increases pressure, causes fire or explosive hazards, intensively subjects to intense reaction, and/or emits toxic dust, smoke, fog/mist, gas and combustible gas or vapor;
4.1.43."product with hazardous components" means an item that is safe when intact, but when dismantled some parts are of hazardous;
4.1.44."emergency response plan" means a document which plans and describes management, enforcement and regulatory measures for response actions in case of fire hazards or spill, leak or loss or explosion of hazardous waste, harmful to health and the environment;
4.1.45."Emergency Coordinator" means an employee to implement and manage emergency response plan;
4.1.46."hazardous waste spill/leak/release" means spill or leakage of hazardous waste into soil or water, or intentional act of disposing, spilling, supplying, pumping or emitting hazardous waste into soil or water in emergency cases;
4.1.47."full/final closure" means termination and closure of the operation of hazardous waste storage, recycling and disposal facility, disabling its functionality under applicable requirements;
4.1.48."partial closure" is closure of partial operation of hazardous waste storage, recycling/treatment and disposal facility under applicable requirements, while continuing operation in some parts;
4.1.49."partial landfilling" means partial closure through insulation of hazardous waste with lining materials;
4.1.50."landfill cell" means a volume of a portion of partial landfill;
4.1.51."seepage" means the liquid released from hazardous waste;
4.1.52."free liquid" means liquid separable from solid part of waste under normal pressure or temperature;
4.1.53."synthetic material" means organic polymeric materials such as plastic, rubber etc.
Article 5.Right to own a Waste
5.1.Waste generator has a right to own it.
5.2.Right to waste ownership may be transferred to others under agreement.
5.3.Right to waste ownership shall expire by placing waste in a designated waste dumpsite.
5.4.A right to waste ownership shall expire at the moment of the ownership assignment pursuant to paragraphs 5.2 and 5.3 of this Law, and the right to waste ownership shall be accrued for individuals, business entities, and organizations engaged in waste collection, sorting, transportation, storage, recovery, recycling, incineration, disposal and landfilling.
5.5.If a hazardous waste owner transfers its ownership right to others, the owner shall inform of it to the state central administrative body in charge of environmental matters, and get registered at the state registry of hazardous waste.
CHAPTER TWO
POWERS OF THE STATE AND LOCAL SELF-GOVERNING BODIES, AND RIGHTS AND OBLIGATIONS OF CITIZENS, BUSINESS ENTITIES AND ORGANIZATIONS
Article 6.Powers of the State Great Khural
6.1.The State Great Khural shall exercise the following powers concerning waste, including:
6.1.1.to oversee the Government's ongoing actions towards implementation of waste legislation;
6.1.2.to approve and control expenditure of budget required in implementation of the law on waste as submitted by the Government;
6.1.3.other powers stated in legislation.
Article 7.Power of the Government
7.1.The Government shall exercise the following power concerning waste, including:
7.1.1.to adopt a national program on waste management improvement;
/This sub-paragraph was invalidated by the law as of December 17, 2021/
7.1.2.to adopt a procedure for temporary storage, collection, transportation, recycling/treatment and disposal of hazardous waste and a procedure for registration and reporting of hazardous waste;
7.1.3.to approve hazardous waste list;
7.1.4.to approve a list of some types of wastes of prohibited or restricted importing;
7.1.5.other powers stated in legislation.
Article 8.Powers of the State Central Administrative Body
8.1.The state central administrative body in charge of environmental matters shall exercise the following powers, including:
8.1.1.to ensure implementation of state policies on waste management;
8.1.2.to adopt and ensure implementation of an action plan for realization of the national program on waste management improvement;
8.1.3.to adopt a procedure for the state integrated database structure, composition and data collection;
8.1.4.to issue permits specified in sub-paragraph 1.5 of Article 8.1 of the Law on Permits to business entities and organizations;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 6, 2023/
8.1.5.to adopt requirements and procedures for granting licenses for operations set out in sub-paragraph 8.1.4 of this Law;
/This sub-paragraph was invalidated by the law as of January 6, 2023/
8.1.6.to adopt the codified list and degrees of hazard of wastes at sources of generation;
8.1.7 to approve the forms for:
8.1.7.а.hazardous waste bill of lading/waybill;
8.1.7.b.registration of hazardous waste generators and entities engaged in hazardous waste transportation, collection, recycling, disposal and export;
8.1.7.c.registration of entities engaged in general/common waste collection, transportation, recycling, recovery, disposal and landfill;
8.1.7.d.report on hazardous waste transportation, collection, storage, recycling and disposal;
8.1.7.e.report on general/common waste collection, transportation, recycling, recovery, incineration, disposal and landfill;
8.1.8.to adopt the common requirements for general/common waste sorting, collection, transportation, recycling/treatment, recovery, disposal and landfill;
8.1.9.to register the following individuals, business entities and organizations:
8.1.9.а.hazardous waste generators and entities to engage in transportation, collection, recycling and disposal;
8.1.9.b.entities to engage in general/common waste treatment, collection, transportation, recycling, recovery, disposal and landfill;
8.1.10.to adopt a methodology for establishment of general/common waste norms;
8.1.11.to approve methodological guidelines for centralized dumpsite establishment, management and closure;
8.1.12.to adopt a composition and charter of a Professional Council on Waste;
8.1.13.to get approval from a competent authority for a standard on marking and labeling of products made out of recyclable raw materials and recyclable sources;
8.1.14.to adopt jointly with the state central administrative body in charge of budget matters a list of products, where the producers or importers shall be responsible for wastes generated;
8.1.15.within the scope of implementation of waste management, to plan projects to be implemented by public-private partnerships, to make project proposals, to ensure the implementation of public-private partnership agreements, and to oversee it.
/This sub-paragraph was added by the law as of December 9, 2022 and it shall entry into force on December 31, 2023/
8.2.The state central administrative body in charge of road, transport, construction, and urban development matters shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.2.1.to adopt and monitor implementation of a procedure for motor vehicle and construction waste cleanup, collection, sorting, transportation, recycling, recovery, disposal and landfilling;
8.2.2.to establish a norm for construction waste according to the methodology stated in sub-paragraph 8.1.10 of this Law;
8.2.3.to provide with professional and technical/methodological guidelines and financial assistance for construction waste re-use, recycling, recovery, disposal and landfill;
8.2.4.to monitor waste cleanup, collection and transportation activities at international, national and local highways, road facilities, and railroad strips.
8.3.The state central administrative body in charge of health matters shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.3.1.to be in charge of and monitor the waste management activities of subordinating units and organizations, provide with professional and methodological guidance and financial assistance;
8.3.2.to adopt and monitor implementation of a procedure, methodology and instruction for sorting, collection, transportation, recycling, recovery and disposal of hazardous waste generated from health-care organizations;
8.3.3.to approve a service charge calculation method for hazardous waste generated by health-care organizations;
8.3.4.to adopt a norm for health-care organizations' waste according to methodology set out in sub-paragraph 8.1.10 of this Law;
8.3.5.to provide with professional and methodological guidelines and financial assistances for sorting, collection, transportation, recycling, recovery and disposal of hazardous waste of health-care organizations.
8.4.The state central administrative body in charge of education and science matters shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.4.1.to exercise powers set out in sub-paragraph 8.3.1. of this Law;
8.4.2.to incorporate public awareness raising contents in curriculums of pre-school, elementary, secondary, vocational and higher education institutions;
/This sub-paragraph was invalidated by the law as of July 7, 2023/
8.4.3.to establish norms for general/common waste in accordance with methodology set out in sub-paragraph 8.1.10 of this Law;
8.4.4.to study methods and technologies to determine, cleanup, prevent, recycle, recover and dispose waste resultant pollution and develop guidelines on advanced technologies and methodologies.
8.5.The state central administrative body in charge of defense matters shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.5.1.to approve and monitor implementation of a procedures for collection, transportation, recovery and disposal of firearms, bullets, fire facilities, explosive and toxic chemical substances, and their residuals emerged at subordinate units or organizations, or those left out in a facility/area used for military purposes;
8.5.2.to submit waste reports to the state central administrative body in charge of environmental matters within the specified period according to the procedure stated in sub-paragraph 8.1.3 of this Law.
8.6.The state central administrative body in charge of mining matters shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.6.1.to control waste generated from mining and processing, and provide with professional and methodological coordination;
8.6.2.to approve and monitor implementation of a procedure for sorting, collection, transportation, recycling, recovery and disposal of wastes generated from mining and processing;
8.6.3.to submit reports about waste generated from mining and processing to the state central administrative body in charge of environmental matters within specified period as per procedure in sub-paragraph 8.1.3 of this Law.
8.7.The state central administrative body in charge of budget matters shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.7.1.to approve and ensure implementation of a waste service fee calculation method jointly with the state central administrative body in charge of environmental matters;
8.7.2.to approve a unit tariff calculation method for general/common waste cleanup, collection, transportation and landfilling jointly with the state central administrative body in charge of environmental matters;
8.7.3.to develop a policy to support waste collection, transportation, recycling, recovery and disposal.
8.8.The state central administrative body in charge of energy matters and Energy Regulatory Commission shall exercise the following powers concerning waste, including:
8.8.1.to control waste generated from energy production, transmission and distribution, and provide with technical and methodological guidelines;
8.8.2.to control a price computation of energy produced from waste recovery, and approve the relevant tariff.
Article 9.Powers of Aimag, Soum, Capital City and District Citizens' Representative Khurals, and their Governors
/The title of the article was amended by the law as of April 22, 2022/
9.1.Aimag and capital city citizens' representative khurals shall exercise the following powers concerning waste, including:
9.1.1.to control the implementation of waste legislation within the respective territory;
9.1.2.to approve and monitor implementation of a local program on waste management improvement;
9.1.3.to approve and ensure compliance of a procedure on general/common waste cleanup, sorting, collection, transportation, recycling, recovery, disposal and landfill;
9.1.4.to establish a unit tariff rate for waste cleanup and disposal in public area in accordance with sub-paragraph 8.7.2 of this Law;
9.1.5.to adopt a procedure for granting incentives as set out in paragraph 40.4 of this Law.
9.2.Soum and district citizens' representative khurals shall exercise the following powers concerning waste, in addition to the powers stated in sub-paragraph 9.1.1. of this Law, including:
9.2.1.to approve a unit tariff rate for general/common waste collection and transportation in accordance with sub-paragraph 8.7.2 of this Law;
9.2.2.to establish a waste service fee rate for compliance within the respective territory in accordance with sub-paragraph 8.7.1 of this Law.
9.3.Aimag or the capital city Governors shall exercise the following powers concerning waste, including:
9.3.1.to ensure the implementation of state policies on waste in their respective territories;
9.3.2.to issue permits specified in the sub-paragraph 1.22 of Article 8.1 of the Law on Permits;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 6, 2023/
9.3.3.to issue a permit specified in sub-paragraph 9.3.2 of this Law in accordance with the procedure stated in the Law on Permits;
/This sub-paragraph was amended by the law as of January 6, 2023/
9.3.4.to ensure the implementation of local program on waste management improvement;
9.3.5.to submit waste report to the state central administrative body in charge of environmental matters within the specified period as per sub-paragraph 8.1.3 of this Law;
9.3.6.to arrange inspection activities to monitor the implementation of legislation on waste in the respective territories;
9.3.7.to monitor the hazardous waste temporary storage, collection, transportation, storage, recycling and disposal within the respective territories;
9.3.8.to select and contract with the business entities and organizations to engage in waste recovery, recycling, landfilling, and disposal facilities, which are established at state or local budget and/or international loans and aids, in conformity with the Law of Mongolia on Procurement of Goods and Services with State and Local Funds;
9.3.9.to arrange and provide financial support towards waste sorting, recyclable source collection, re-use, recycling and recovery to put waste into economic turnover;
9.3.10.to take measures for spread termination and minimum adverse impacts of waste in cases of actual or potential damages of waste to human health or the environment;
9.3.11.to undertake necessary measures and resolve necessary funding to systematically reduce the number of pit latrines throughout the respective territories;
9.3.12.to approve a procedure for hiring at monetary incentives public inspectors in charge of waste matters;
9.3.13.within the scope of the implementation of the waste management, to plan project to be implemented by public-private partnership, to make project proposals, ensure the implementation of the public-private partnership agreement and monitor them;
/This sub-paragraph was added by the law as of December 9, 2022 and it shall entry into force on December 31, 2023/
9.3.14.other powers stated in legislation.
/The numbering of this sub-paragraph was amended by the law as of December 9, 2022 and it shall entry into force on December 31, 2023/
9.4.Soum and District Governors shall exercise the following powers concerning waste, including:
9.4.1.to ensure implementation of legislation on waste within the respective territories;
9.4.2.to select and contract with citizens, business entities and organizations to engage in general waste cleanup, collection and transportation in accordance with Law of Mongolia on Procurement Goods and Services with State and Local Funds;
9.4.3.to arrange waste cleanup, collection and transportation along international, national, and local road facilities and highways located in the respective territories in accordance with sub-paragraph 9.4.2 of this Law;
9.4.4.to disburse the revenues collected from waste service fee as per paragraph 41.9 of this Law;
9.4.5.to ensure waste cleanup in public areas;
9.4.6.to arrange, support and assist in trainings and promotional activities to raise public awareness about waste as per paragraphs 42.3 and 42.4 of this Law;
9.4.7.to employ public inspectors in charge of monitoring the implementation of waste legislation;
9.4.8.to control waste service fee payment status by citizens, business entities and organizations;
9.4.9.to render support to improvement of waste service fee collection;
9.4.10.to render support to operations by civil groups as set out in sub-paragraph 9.5.7 of this Law;
9.4.11.to place trash bins in sufficient amount in public areas;
9.4.12.to determine borders of up to 50 m public area attributable to each business entity and organization in the area for regular waste cleanup, snow clearing and de-icing;
9.4.13.to exercise powers stated in sub-paragraph 9.3.11 of this Law;
9.4.14.to reflect in an annual budget, get approval and monitor expenditure of the incentives for public inspectors for waste to work under the procedure stated in sub-paragraph 9.3.12 of this Law;
9.5.Bag or Khoroo Governors shall exercise the following powers concerning waste, including:
9.5.1.to implement waste legislation within the respective territory;
9.5.2.to involve citizens, business entities and organizations in waste cleaning;
9.5.3.to control payment status of waste service fee by citizens, business entities and organizations;
9.5.4.to support improved waste service fee collection status;
9.5.5.to control waste cleanup, sorting, collection and transportation;
9.5.6.to involve citizens, business entities and organizations in activities directed to raise public awareness on waste;
9.5.7.to establish informal groups of citizens responsible for initiating and organizing activities to reduce and put waste into economic turnover.
Article 10.Rights and Obligations of Citizens, Business entities and Organizations
10.1.Citizens, business entities and organizations shall exercise the following rights, including:
10.1.1.to inform/communicate about waste legislation offenders to the respective state and local administrative bodies, and demand competent authorities and officials to subject law offenders to liabilities;
10.1.2.to obtain waste related methodological assistance and consultation from professional bodies.
10.2.Citizens, business entities and organizations shall have the following obligations concerning waste, including:
10.2.1.to sort general/common waste as per procedure set out in sub-paragraph 9.1.3 of this Law;
10.2.2.to use trash bins corresponding to requirements stated in Article 15 of this Law;
10.2.3.business entities and organizations shall enter into agreement on waste transportation service with citizens, business entities and organizations licensed to waste collection and transportation;
10.2.4.to dispose waste in specially designated trash bins or dumpsites, or transfer to an organization licensed to waste collection and transportation;
10.2.5.to hand over the generated hazardous waste to a licensed organization (competent authority) or specially designated dumpsite;
10.2.6.to participate in public cleaning activities in their communities and other events organized by civic groups;
10.2.7.to pay waste service fee within the specified period;
10.2.8.to set waste reduction, sorting, re-use and proper disposal habits;
10.2.9.to avoid from placing advertisement, that may later serve as waste, on the walls, fences and low fences outside of the public buildings and facilities;
10.2.10.to clean waste, de-ice and remove snow on public areas indicated in sub-paragraph 9.4.12 of this Law;
10.2.11.to transfer waste generated from building construction, demolition and maintenance to citizens, business entities and organizations licensed to collect, transport, recycle, dispose and landfill such waste, and be responsible for paying the service fees;
10.2.12.to attend waste trainings and raise awareness;
10.2.13.to reduce adverse impacts of waste on human health and the environment by introducing the most appropriate technologies and environmentally friendly methods;
10.2.14.to ensure compliance with waste legislation and relevant standard requirements;
10.2.15.to inform the relevant level Governor as well as emergency, police and health organizations in cases of actual or potential damages of waste to human health or the environment;
10.2.16.business entities and organizations shall raise awareness of and set habits among its employees through training sessions on waste management;
10.2.17.to employ a unit or a staff for transferring waste to an organization licenced to sort, collect, transport, recycle, recover, incinerate and dispose waste, entering into and monitoring implementation of an agreement associated with the above operations, and for the organization's indoor and outdoor cleaning;
10.2.18.business entities and organizations shall take necessary measures and ensure safety for minimum adverse impacts of waste on human health and the environment.
10.3.Citizens, business entities and organizations shall be prohibitied to conduct the following activities associated with waste:
10.3.1.disposal of waste in infrastructure pipelines;
10.3.2.disposal of waste in public areas, green areas, flood protection dams and drainage channels;
10.3.3.burning/combustion of waste in nature (open air);
10.3.4.burning/combustion of waste containing synthetic materials in Ger furnaces/stoves and low pressure boiler stoves;
10.3.5.disposal of waste in places other than trash bins or designated dumpsites;
10.3.6.business entities and organizations shall be prohibited to construct pit latrines causing soil contamination;
10.3.7.placement of advertisements or religious and ceremonial items on public use properties thereby generating waste.
CHAPTER THREE
WASTE DATABASE, PROFESSIONAL COUNCIL, MONITORING
Article 11.Integrated Database
11.1.The state central administrative body in charge of environmental matters shall maintain an integrated database on waste, and aimag, soum, capital city and districts shall have waste sub-databases, respectively.
/This paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/
11.2.The state central administrative body in charge of environmental matters shall issue a registration number to and register in the integrated database the citizens, business entities and organizations engaged in waste collection, transportation, storage, recycling, recovery, disposal and landfill.
11.3.Citizens, business entities and organizations engaged in waste collection, transportation, storage, recycling, recovery, disposal and landfill shall submit general/common waste reports prepared in accordance with the approved template to soum and district administrations, and hazardous waste report to aimag and capital city authorities within the specified period.
11.4.Soum and district administration shall submit a general/common waste report to the aimag and capital city authorities, and aimag and capital city authorities to state central administrative body in charge of environmental matters within specified period.
11.5.The database operations shall be regulated by the procedure set out in sub-paragraph 8.1.3 of this Law.
Article 12.Professional Council of Waste
12.1.A temporary professional council, stated in sub-paragraph 8.1.12 of this Law, shall operate under the state central administrative body in charge of environmental matters, and have the following obligations:
12.1.1.to draw opinions and recommendations for waste legislation enhancement and waste management improvement;
12.1.2.to draw conclusions and recommendations associated with permits set out in sub-paragraph 8.1.4 of this Law.
Article 13.Monitoring Waste Related Activities
13.1.The state central administrative body in charge of environmental matters, competent authority authorized to conduct inspection, all levels of governors, police, public inspectors in charge of waste and authorized officials in accordance with legislation shall monitor the implementation of legislation on waste.
/This paragraph was amended by the law as of November 11, 2022/
13.2.Non-governmental organizations, civic groups and citizens shall exercise public monitoring over the implementation of legislation on waste.
13.3.Management/administration of business entities and organizations shall take control over the implementation of legislation on waste.
CHAPTER FOUR
GENERAL/COMMON WASTE CLEANUP, COLLECTION, TRANSPORTATION, RECOVERY, RE-USE, RECYCLING, DISPOSAL AND LANDFILL
Article 14.General/Common Waste Cleanup, Collection and Transportation
14.1.Citizens, businesses entities and organizations engaged in general waste cleanup, collection, and transport activities should be registered, and obtain registration number as stated in clause 8.1.9 b of this Law.
14.2.General/common waste cleanup, collection and transportation activities shall be conducted by citizens, business entities and organizations that entered into agreements with the soum or district Governors.
14.3.Citizens, business entities and organizations not entered into agreement as set out in paragraph 14.2 of this Law shall be prohibited to run the aforementioned operations.
14.4.Waste collection and transportation routes and schedules shall be defined by citizens, business entities and organizations stated in paragraph 14.2 of this Law, and enforced upon approval by the respective soum and district Governor.
14.5.Waste shall be collected and transported in accordance with schedule stated in paragraph 14.4 of this Law, and handed over to an organization licensed to recover, re-use, recycle, dispose and landfill waste.
14.6.Common/general waste shall be transported by designated and windtight vehicle corresponding with safety requirements.
14.7.Operator (driver) and loader of general/common waste transportation vehicle shall attend in proper trainings, and comply with safety requirements.
14.8.Citizens, business entities and organizations mentioned in paragraph 14.2 of this Law shall undertake measures to prevent from dropping, spilling or blowing down waste in the process of waste cleanup, collection and transportation.
Article 15.Requirements for Trash Bins
15.1.Trash bins to be placed in public areas should meet the following requirements:
15.1.1.to correspond with waste sorting, loading and collection technologies;
15.1.2.to be made of fire-resistant material; and
15.1.3.to ensure no wind-blown litter spreads, rainfall/precipitation water accumulation and leakage.
Article 16.General/Common Waste Recovery, Recycling, Disposal and Landfilling
16.1.Citizens, business entities and organizations engaged in general waste recovery, recycling, disposal and landfill shall get registered and obtain registration number as per clause 8.1.9 b of this Law.
16.2.Entities engaged in general/common waste recovery, re-use, recycling, disposal and landfilling shall develop and obtain the management's approval on an action plan to monitor their operations.
16.3.Emergency response plan shall be developed and approved by the organization's management and local emergency agency.
16.4.Occupational safety and equipment operational regulation shall be developed and approved by the organization's management.
16.5.Employees working at common waste recovery, re-use, recycling, disposal and landfill facilities shall attend and pass exams of special trainings corresponding with the workplace requirements.
16.6.Records on recovered, re-used, recycled, disposed and buried waste shall be maintained for database update.
16.7.Location of waste recovery, re-use, recycling, disposal and landfill facilities can be defined jointly by Citizens' Representatives Khurals of several aimags, soums and districts.
16.8.Establishment of common waste recovery, re-use, recycling, disposal or landfilling facilities shall be prohibited in the locations with green area, resorts, tourist camps, residential apartment, public zone and water reservoir area, special and common water resource protection zones, within zones of supplying drinking and household water, and other areas where mineral resources are identified or prohibited by other laws.
16.9.Establishment of a waste-to-energy plant to generate heat and power through waste recovery and treatment shall be consulted with the state central administrative body in charge of energy matters.
Article 17.Common Requirements for General/Common Waste Recovery, Re-Use, Recycling and Landfill Facilities
17.1.General/common waste recovery, re-use, recycling and disposal facilities shall meet the following common requirements:
17.1.1.a fence protecting from unpermitted entrance of humans and animals to the facility;
17.1.2.security guards and signalization/alarm system;
17.1.3.registration office furnished with measurement devices;
17.1.4.production process control system;
17.1.5.CCTV;
17.1.6.equipment and tools for determination of waste structure and content;
17.1.7.fire safety signalization/alarm and protection system;
17.1.8.sensor control system activation in case of any malfunctions in production process;
17.1.9.labour safety and safety equipment;
17.1.10.system to monitor operational emissions into air, soil and water; and
17.1.11.engineering facility connected to centralized engineering infrastructure or a stand-alone engineering facility.
17.2.Centralized dumpsite shall be classified into 3 categories depending on the landfill site structure and landfill technology.
17.3.Landfilling requirements in the category I and II dumpsites shall be defined in accordance with standards.
17.4.Category I centralized dumpsite shall meet the following additional requirements:
17.4.1.to establish the centralized dumpsite and the landfill site in accordance with the approved design drawings and standards:
17.4.2.to have seepage collection, accumulation and purification system;
17.4.3.to have a system to release and accumulate gas from waste decay;
17.4.4.to have underground water monitoring well;
17.4.5.to have flood protection dam and rainfall drainage system;
17.4.6.to have area for reserving soil for covering waste/landfilling;
17.4.7.to have machinery and equipment required for landfill;
17.4.8.to have a protection zone located at least in 300m from apartments and public area;
17.4.9.landfill base shall have a lining to protect from seepage penetration; and
17.4.10.to be provided with conditions to clean waste transportation vehicles.
17.5.Category II centralized dumpsite should meet the following additional requirements:
17.5.1.to meet the following requirements in addition to those specified in sub-paragraphs 17.4.1, 17.4.4 and 17.4.6-17.4.8 of this Law;
17.5.2.to be furnished with a seepage collection and accumulation system;
17.5.3.to have pipelines to release gas from waste decay; and
17.5.4.to have flood protection dam and rainfall drainage channel.
17.6.Category III centralized dumpsite shall meet the following requirements:
17.6.1.the landfill site should be located below the land surface;
17.6.2.to be furnished with fences or portable net-layers preventing waste spread; and
17.6.3.to have machinery to strip and compact waste.
17.7.Maximum permissible amount of emissions from waste recycling, recovery, re-use and disposal shall be established according to standards.
Article 18.Landfilling in Centralized Dumpsites
18.1.Landfilling in centralized dumpsites shall be carried out by business entities or organizations licensed to activities set out in sub-paragraph 9.3.2 of this Law.
18.2.The following activities shall be carried out at the category I and II centralized dumpsites, in particular:
18.2.1.checking, measuring, registering and accepting waste;
18.2.2.covering with soil and compacting to prevent from waste spread;
18.2.3.ensuring the integrity of the landfill site and controlling normal operations of leakage/seepage collection system, gas release system, and machineries;
18.2.4.having a soil, air and water monitoring plan in place; and
18.2.5.maintaining records about the volume and structure of buried/landfilled waste and update the database.
18.3.The following activities shall be carried out in the category III centralized dumpsite, in particular:
18.3.1.inspecting, registering and accepting waste;
18.3.2.piling up and compacting waste to prevent from waste spread; and
18.3.3.ensuring normal operation of machinery and equipment.
Article 19.Landfill Closure
19.1.Landfill can be closed fully or partially.
19.2.Cover layer of the landfill site should be planned and made to be stable, free from landslide and collapse, and be subject to minimum erosion and fracture.
19.3.Landfill closure and post-closure monitoring and maintenance shall be performed by landfill operator or a contractor organization.
19.4.Cost necessary for operations set out in paragraph 19.3 of this Law shall be covered by the landfill operator.
19.5.Full and partial closure of the landfill site shall be monitored by a local competent body and inspector authorized to conduct inspection.
/This paragraph was amended by the law as of November 11, 2022/
Article 20.Operations Prohibited at Centralized Dumpsites
20.1.Landfilling the following types of waste shall be prohibited at the centralized dumpsite, including:
20.1.1.hazardous waste;
20.1.2.infectious waste; and,
20.1.3.liquid waste; waste containing free liquid.
20.2.Combustion of waste shall be prohibited.
20.3.Entrance of unpermitted citizens or livestock and animals to the waste load-off/receiving and landfill site hall be prohibited.
20.4.Dumpsite establishment and operation shall be prohibited in other areas except designated areas.
20.5.Construction of buildings and establishment of settled areas on closed landfill site shall not be allowed.
CHAPTER FIVE
HAZARDOUS WASTE PACKAGING, TEMPORARY STORAGE, TRANSPORTATION, COLLECTION, STORAGE, RECYCLING AND DISPOSAL
Article 21.Registration of Hazardous Waste Generators and Entities Engaged in Hazardous Waste Transportation, Collection, Storage, Recycling and Disposal Activities
21.1.Hazardous waste generators and entities engaged in hazardous waste transportation, collection, storage, recycling and disposal activities shall get registered, and obtain a registration number as per clause 8.1.9 a of this Law.
Article 22.Hazardous Waste Packaging
22.1.Hazardous waste should be sorted, and packed in specially designated packages.
22.2.Each bag/container for packing and storing hazardous waste must labeled as "Hazardous waste", and have standard signs and marks, where name/type of waste and start date of collection shall be marked visibly.
Article 23.Temporary Storage of Hazardous Waste at Source
23.1.Hazardous waste generator is allowed to store hazardous waste at its source for the term indicated below:
23.1.1.if generates 1000 kg or less hazardous waste per month, for 180 days;
23.1.2.if generates 1000 kg of above hazardous waste per month, for 90 days.
23.2.If to store hazardous waste for longer period than the timeframe specified in paragraph 23.1 of this Law due to definite reason, the state administrative body in charge of aimag or capital city waste management should be notified of it and permit for temporary storage shall be obtained.
23.3.Hazardous waste shall be stored in an environment equipped with air ventilation system and meeting requirements for storing such type of waste.
23.4.Amount of generated and accumulated hazardous waste shall be recorded as per each name and type.
23.5.Seepage generated in the process of hazardous waste storage shall also be referred to hazardous waste.
23.6.Hazardous waste generator shall prepare a bill of lading/waybill in as per the template specified in clause 8.1.7a. of this Law in order to transfer hazardous waste to a licensed organization as set out in sub-paragraph 8.1.4 of this Law.
23.7.Hazardous waste generator shall have a permanent or temporary employee in charge of hazardous waste matters.
Article 24.Hazardous Waste Transportation
24.1.Collection and transportation of hazardous waste shall be carried out by a business entity or organization licensed by the state central administrative authority in charge of environmental matters.
24.2.Hazardous waste transporter shall, based on the agreement, receive from the hazardous waste generator and transport hazardous waste packed in designated packages with proper signs and marks, together with hazardous waste bill of lading/waybill.
24.3.Hazardous waste transporter shall check and accept the bill of lading/waybill of hazardous waste for accuracy and completeness.
24.4.Hazardous waste transporter shall hand over the hazardous waste with its bill of lading to the hazardous waste recipient.
24.5.Hazardous waste transporter shall be responsible for safety during transportation, and for integrity of hazardous waste package and quantity.
24.6.Hazardous waste transporter shall furnish the vehicle with tools and materials to be used in case of spill or loss of hazardous waste.
24.7.In case of inconsistency in bill of lading and hazardous waste type or amount at the hazardous waste generator's faulty operation, the hazardous waste recipient may refuse to receive the waste partially or wholly.
24.8.In case of a situation stated in paragraph 24.7 of this Law, costs associated with the return of waste to the generator shall be covered by the given hazardous waste generator.
24.9.If transportation is carried out by more than one transporter, all the transporters other than last transporter one shall keep a copy of the hazardous waste bill of lading.
24.10.Transportation of incompatible hazardous wastes together shall be prohibited.
24.11.Hazardous waste shall be transported by a designated vehicle with "Hazardous waste" sign and standard warning signs. Procedure set out in sub-paragraph 7.1.2 of this Law shall be adhered to in hazardous waste loading, unloading and transporting processes.
24.12.Hazardous waste transporter shall have a facility for cleaning and disinfection of hazardous waste transportation vehicles.
24.13.In case of hazardous waste spill during transportation, the transporter shall notify the hazardous waste generator and the respective local emergency agency.
Article 25.Hazardous Waste Storage, Recycling and Disposal Requirements
25.1.Hazardous waste storage and disposal facilities cannot be established at the following locations:
25.1.1.water reservoir areas, and special and common protection zones of water source;
25.1.2.feeding zone of water sources of potable and domestic water supply system for the population;
25.1.3.in less than 2 km from source of potable and domestic water supply or surface water;
25.1.4.roads or areas through which flood water flows away;
25.1.5.watery marshy area;
25.1.6.area with oil, coal and natural gas resources;
25.1.7.area containing lime stone and fundamental rocks containing 50% and more carbonate minerals;
25.1.8.within state and local special protection areas;
25.1.9.within less than one km from potato and vegetable plantation field; and
25.1.10.in less than one kilometer from residential apartments, public zone, and neighboring buildings and facilities.
25.2.The distance prescribed in paragraph 25.1 of this Law shall be calculated from the hazardous waste storage and disposal facility's outside border or the fence isolating from external environment.
25.3.Hazardous waste storage, recycling and disposal facility shall meet the following requirements:
25.3.1.to have a flood protection facility constructed in consideration of annual flood run-off with one percent specific humidity;
25.3.2.to have a surface water accumulation basin, the volume of which is estimated in consideration of annual flood run-off with one percent specific humidity;
25.3.3.to have a facility constructed with consideration of strong earthquake impact;
25.3.4.to have a facility planned and constructed to maintain minimum risk of intentional or unintentional spread of waste in air, soil and water in an amount of potential adverse impact on human health and the environment, or explosion, or fire hazards;
25.3.5.to have a protection fence and security guards preventing unpermitted entrance of humans and animals, and a continuous control system at entrance and exit, indoor and outdoor areas, roads, and disposal processes;
25.3.6.to have entrance, exit, and roads that ensure operational condition for machineries and equipment in case of indoor or outdoor hazards or emergencies;
25.3.7.to be furnished with a safety or emergency alarm system and equipment, tools, substances and materials for response measures.
Article 26.Engagement in Hazardous Waste Collection, Storage, Recycling and Disposal Activities
26.1.Business entities and organizations licensed as per paragraph 37.1 of this Law shall conduct waste collection, storage, recycling and disposal activities in conformity with the following requirements:
26.1.1.to develop a plan to prevent potential hazards or emergencies that may arise in the course of hazardous waste storage, recycling and disposal processes;
26.1.2.to enter into cooperation agreement on emergency cases with local police, emergency agency and health-care organizations;
26.1.3.to enroll employees in training sessions applicable to the given job requirements;
26.1.4.to prohibit employees not covered in training sessions set out in sub-paragraph 26.1.3 of this Law to work independently for the job role;
26.1.5.to develop emergency response plan and have it approved by a local emergency agency;
26.1.6.to have an emergency coordinator at facilities where hazardous waste storage, recycling and disposal processes take place.
26.1.7.to submit a report on emergency response measures, at each case of implementing emergency response plan, to the aimag and capital city emergency agency, state administrative body in charge of waste matters, and state central administrative body in charge of environmental matters within 15 days after the emergency incident.
26.2.Collection of waste with hazardous components shall also be considered as a type of storage of hazardous waste.
26.3.Emergency coordinator shall be entitled to implement emergency response plan.
Article 27.Receipt of Hazardous Waste
27.1.Entities engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal shall test waste samples and determine necessary indicators prior to the waste receipt.
27.2.To receive hazardous waste, waste shall be checked against the bill of lading/waybill, and for inconsistencies.
27.3.In case inconsistencies among the bill of lading and amount/volume or type of hazardous waste, the recipient may refuse to receive waste partially or wholly.
27.4.The hazardous waste shall be emptied from its container in accordance with procedure set out in sub-paragraph 7.1.2 of this Law.
Article 28.Operational Recordkeeping
28.1.Entities engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal shall keep the following information for 10 years after the facility closure.
28.1.1.description and quantity of hazardous waste received, its disposal, treatment and storage methods and dates;
28.1.2.location and quantity of each waste placed inside of the facility, number of the bill of lading;
28.1.3.analysis and test results;
28.1.4.a report for each emergency incident for which emergency response plan was implemented;
28.1.5.monitoring report.
28.2.Notes about implementation of the plan specified in sub-paragraph 26.1.5 of this Law, and reports of measures taken shall be stored for three years.
Article 29.Reporting
29.1.Entities engaged in hazardous waste transportation, collection, storage, recycling and disposal shall prepare a report of works performed for the given year, as per template specified in sub-paragraph 8.1.7.d of this Law, and submit it in accordance with procedure stated in sub-paragraph 8.1.3 of this Law.
Article 30.Monitoring
30.1.Entities engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal shall have underground water, surface water, soil and air monitoring plan, and a response program.
30.2.Content of pollutants in water samples taken from the underground water monitoring well shall not exceed the admissible standard level.
30.3.In case results of accredited laboratory analysis, carried out under pre-construction survey and environmental baseline study, indicate that content of underground water pollutants exceeds the admissible standard level depending on the geological formation, it should be informed to the state central administrative body in charge of environmental matters.
30.4.In case of a situation mentioned in paragraph 30.3 of this Law, the maximum admissible level applicable to underground water monitoring shall be defined by the state central administrative body in charge of environmental matters.
30.5.Monitoring shall be carried out under the program stated in paragraph 30.1 of this Law.
Article 31.Closing Facilities
31.1.Entities engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal shall have partial or full closure plan and required budget approved by the state central administrative body in charge of environmental issues.
31.2.In case of changes to technologies or operations of the facility, the plan prescribed in paragraph 31.1 of this Law, shall be amended and approved.
31.3.Notification about partial and full closure of facility shall be delivered to the state central administrative body in charge of environmental matters, and aimag or district Governor 90 days prior to the actual implementation of the plan.
31.4.Implementation of the partial and full closure plan shall be monitored by a local authority authorized to conduct inspection.
/This paragraph was amended by the law as of November 11, 2022/
31.5.Full closure plan shall be completed within 180 days after receipt of the last waste.
31.6.Notification and report about closure of the facility shall be submitted to the state central administrative body in charge of environmental matters and aimag or capital city governor within 60 days after the full closure of the facility.
Article 32.Post-Closure Monitoring
32.1.Entity engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal shall have a post-closure monitoring plan and necessary cost approved by the state central administrative body in charge of environmental matters, for post closure maintenance and monitoring activities.
32.2.Post-closure monitoring shall be conducted for 20 years.
32.3.Monitoring, specified in paragraph 32.2 of this Law, shall be carried out by an entity engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal or a co-contractor under the agreement.
32.4.In case the monitoring, stated in paragraph 32.2 of this Law, determines seepage or emission in volume adverse impact on human health and the environment, the state central administrative body in charge of environmental matters, and also to aimag or capital city Governor shall be notified of it.
32.5.Associated costs incurred in a situation stated in paragraph 32.4 of this Law, shall be covered by an entity engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal.
32.6.Costs necessary for implementation of the program stated in paragraph 30.1 and the plan stated in paragraph 31.1 of this Law shall be covered by the entity engaged in hazardous waste storage, recycling and disposal.
32.7.Costs indicated in paragraph 32.6 of this Law shall be collected under pre-payment principle by selecting one of the options stated below:
32.7.1.to establish a trust fund;
32.7.2.to place a pledge/collateral deposit.
32.8.Collection and disbursement of funds indicated in paragraph 32.7 of this Law shall be regulated by a contract concluded with the state central administrative body in charge of environmental matters.
Article 33.Additional Requirements for Hazardous Waste Storage
33.1.Hazardous waste shall be stored in a specially designed rigid/firm containers made of or lined with materials that prevent reaction with hazardous waste stored in.
33.2.The area for placing hazardous liquid waste storage containers shall have a restriction system, which restrains waste spill or release or precipitation accumulated.
33.3.Hazardous liquid waste shall not be stored in a container installed under the ground.
33.4.Hazardous dry waste containers shall be placed in an area where accumulated precipitation can be discharged or drained, and the container shall be positioned as elevated or protected to prevent contact with accumulated liquid.
33.5.Hazardous waste storage area shall have a roof protecting from precipitation and direct solar radiation.
33.6.Storage of incompatible wastes in the same container shall be prohibited.
Article 34.Additional Requirements for Disposal of Hazardous Waste in Landfill Site
34.1.Hazardous waste landfill shall have a lining system, and seepage accumulation and discharge systems to protect soil, and underground and surface water from contamination of waste and its seepage.
34.2.Lining system and seepage accumulation and discharge system in the hazardous waste landfill site shall correspond with standard requirements.
34.3.The organization's management shall approve response plan for excessive seepage accumulation in the seepage system.
34.4.A follow up action plan, along with a report on measures taken, shall be submitted to the state central administrative body in charge of environmental matters within 30 days after implementation of the response plan indicated in paragraph 34.3 of this Law.
34.5.Landfill Operator shall develop a scheme/sketch describing type, location, volume and depth of the landfilled hazardous waste, and maintain records on structure and location of hazardous waste.
34.6.Landfill Operator shall cover and seal the landfill for full or partial closure in strict compliance with approved design drawings. The cover layer shall meet the standard requirements.
34.7.Landfill Operator shall do monitoring and maintenance stated in paragraph 32.2 of this Law after the full closure of the landfill.
34.8.It shall be prohibited to use or engage in any activities on the closed landfill site.
34.9.It shall be prohibited to landfill the following waste in