- Нүүр
- Монгол Улсын хууль
- ДААТГАЛЫН ТУХАЙ
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2004 оны 4 дүгээр сарын 30-ны өдөр
Улаанбаатар хот
ДААТГАЛЫН ТУХАЙ
(Шинэчилсэн найруулга)
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Нийтлэг үндэслэл
1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрх зүйн үндсийг тогтоож, төрийн эрх бүхий байгууллагаас даатгалын үйл ажиллагааг зохицуулах, хяналт тавих, даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох, даатгуулагчийн эрх ашгийг хамгаалахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл. Даатгалын тухай хууль тогтоомж
2.1.Даатгалын тухай хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль, Компанийн тухай хууль, энэ хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
3 дугаар зүйл. Хуулийн үйлчлэх хүрээ
3.1.Нийгмийн даатгалын болон эрүүл мэндийн даатгалын харилцааг холбогдох хуулиар зохицуулна.
/Энэ хэсэгт 2015 оны 1 дүгээр сарын 29-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
3.2.Даатгагч, даатгуулагчийн хооронд үүсэх гэрээний харилцааг Иргэний хуулиар зохицуулна.
3.3.Даатгалын зуучлагч, даатгалын төлөөлөгч, даатгалын хохирол үнэлэгчийн эрх зүйн байдлыг Даатгалын мэргэжлийн оролцогчийн тухай хуулиар зохицуулна.
3.4.Банкин дахь мөнгөн хадгаламжийн албан журмын даатгалтай холбогдсон харилцааг Банкин дахь мөнгөн хадгаламжийн даатгалын тухай хуулиар зохицуулна.
/Энэ хэсгийг 2013 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/
3.5.Малын индексжүүлсэн даатгалын харилцааг хуулиар зохицуулна.
/Энэ хэсгийг 2014 оны 6 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/
3.6.Даатгалын үйл ажиллагаатай холбогдсон энэ хуулийн 3.1-3.5-д зааснаас бусад харилцааг энэ хуулиар зохицуулна.
/Энэ хэсэг болон хэсгийн дугаарт 2013 оны 1 дүгээр сарын 10-ны өдрийн хууль, 2014 оны 6 дугаар сарын 13-ны өдрийн хуулиар тус тус өөрчлөлт оруулсан/
4 дүгээр зүйл. Хуулийн нэр томъёо
4.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
4.1.1."даатгалын үйл ажиллагаа" гэж даатгалын гэрээний дагуу даатгагч нь даатгалын тохиолдол үүсэхэд учирсан хохирол буюу хэлэлцэн тохирсон даатгалын нөхөн төлбөрийг төлөх үүргийг тодорхой этгээдийн өмнө хүлээж буй үйл ажиллагааг;
4.1.2."даатгагч" гэж энэ хуулийн дагуу даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авсан компанийг;
4.1.3."даатгуулагч" гэж өөрийн ашиг сонирхлын төлөө даатгалын зүйлээ даатгуулж, даатгагчтай гэрээ байгуулсан иргэн, хуулийн этгээдийг;
4.1.4."даатгалын тохиолдол" гэж даатгуулсан зүйлд учирсан хохирол, тохиролцсон болзол бүрдэхийг;
4.1.5."даатгалын хураамж" гэж даатгуулагч даатгалын зүйлээ даатгуулсны төлөө даатгагчид төлөх төлбөрийг;
4.1.6."даатгалын нөхөн төлбөр" гэж гэрээний дагуу даатгалын тохиолдол үүссэн нөхцөлд даатгагчаас даатгуулагчид олгох мөнгөн хөрөнгийг;
4.1.7."даатгалын багц дүрэм" гэж энэ хуульд заасны дагуу эрх бүхий байгууллагаас даатгалын үйл ажиллагааг зохицуулах зорилгоор гаргаж буй дүрэм, журам, заавар, нөхцөл, шаардлагыг;
4.1.8."актуарч" гэж даатгагчийн төлбөрийн чадварын түвшин, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор учирч болзошгүй эрсдлийг урьдчилан үнэлж, эдийн засаг, математикийн тооцоо, судалгааны үндсэн дээр үйл ажиллагаа явуулдаг этгээдийг;
4.1.9."давхар даатгалын үйл ажиллагаа" гэж даатгагч нь даатгуулагчийн өмнө хүлээсэн үүргээ бүрэн буюу хэсэгчлэн дахин даатгахыг;
4.1.10."гадаадын зохицуулах байгууллага" гэж даатгалын үйл ажиллагаанд хяналт тавих чиг үүрэг бүхий гадаад улсын байгууллагыг;
4.1.11."эрх бүхий албан тушаалтан" гэж Компанийн тухай хуулийн 81.1-д заасан этгээдийг.
4.1.12."холбогдох этгээд" гэж даатгагч болон даатгалын үйл ажиллагаа эрхэлж байсан, тэдэнд хувьцааны хяналтын багцаа эзэмшүүлдэг хуулийн этгээд, уг хуулийн этгээдийн хувьцааны хяналтын багцыг эзэмшдэг аливаа иргэн, хуулийн этгээд болон Компанийн тухай хуулийн 97.1-д заасан нэгдмэл сонирхолтой этгээдийг.
/Энэ заалтыг 2009 оны 6 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/
4.1.13.“даатгагчийн баталгаа” гэж даатгагч нь үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр тавьсан шаардлагаар үүрэг гүйцэтгэгчийн өмнөөс мөнгөн төлбөрийг гүйцэтгэх, үүрэг гүйцэтгэгч нь даатгагчид төлбөр төлөх үүргийг тус тус хүлээсэн хэлцлийг ойлгоно.
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
4.2.Давхар даатгалын үйл ажиллагаанд энэ хуулийн 4.1.1 дэх заалт нэгэн адил хамаарна.
4.3.Бодит хохирлоос үл хамааран тодорхой итгэлцүүр буюу бусад аргачлалыг ашиглан даатгагчийн хүлээсэн үүргийн гүйцэтгэлийг томъёогоор дундажлан тооцоолж гаргадаг үйл ажиллагаа энэ хуулийн 4.1.1-д нэгэн адил хамаарна.
5 дугаар зүйл. Гадаадын иргэн, хуулийн этгээд, харьяалалгүй хүний даатгал
5.1.Гадаад улсын иргэн, хуулийн этгээд, харьяалалгүй хүн Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байгаа эд хөрөнгө, эдийн бус хөрөнгөө Монгол Улсын иргэн, хуулийн этгээдийн нэгэн адил нөхцөлөөр даатгуулах эрхтэй.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
Даатгалын ангилал, төрөл, хэлбэр
6 дугаар зүйл. Даатгалын ангилал, төрөл, хэлбэр
6.1.Даатгалыг урт хугацааны даатгал, ердийн даатгал гэж ангилна.
6.2.Даатгал нь сайн дурын болон албан журмын гэсэн төрөлтэй байна.
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
6.3.Даатгалын төрөл тус бүр нь хэлбэртэй байх бөгөөд албан журмын даатгалын хэлбэрийг хуулиар тогтооно.
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
6.4.албан журмын даатгалын эрсдэл, нөхцөлийн талаархи нарийвчилсан зохицуулалтыг уг даатгалыг заавал даатгуулах даатгал гэж тодорхойлсон хуулиар зохицуулна.
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
6.5.Сайн дурын даатгалын хэлбэрийг Санхүүгийн зохицуулах хороо тогтооно.
6.6.Даатгагчийн үйл ажиллагаа нь энэ хуулийн дагуу тодорхойлсон ангилал, төрөл, хэлбэрээс өөр байна гэж үзвэл энэ хуульд нийцүүлэхийг Санхүүгийн зохицуулах хороо даатгагчид даалгаж болно.
61 дүгээр зүйл.Даатгагчийн бусад үйл ажиллагаа
/Энэ зүйлийг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.1.Даатгагч нь энэ хуулийн 4.1.1-д зааснаас гадна холбогдох этгээдээс бусад этгээдэд дараах даатгагчийн баталгаа, батлан даалт гаргаж болно:
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.1.1.орон сууцны ипотекийн зээлийн урьдчилгаа төлбөрт;
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.1.2.хүн, хуулийн этгээд хоорондын ашгийн төлөө үйл ажиллагаа явуулах харилцаанд;
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.1.3.хуулиар хориглоогүй бусад харилцаанд.
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.2.Даатгагчийн баталгаа гаргахад Иргэний хуулийн 457 дугаар зүйлд заасныг баримтална.
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.3.Энэ хуулийн 61.1 дэх хэсэгт заасан үйл ажиллагааны журмыг Санхүүгийн зохицуулах хороо батална.
/Энэ хэсгийг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
61.4.Даатгагч Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу гаргах баталгааны үнийн дүн даатгалын нөөц сангийн энэ хуулийн 61.1-д заасан баталгаанд хамаарах эрсдэлийн сангаас хэтэрсэн бол давхар даатгалд хамрагдаж, эрсдэлийн үнэлгээ хийсэн байхыг шаардана.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 06 дугаар сарын 16-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
7 дугаар зүйл. Даатгалын хураамж
7.1.албан журмын даатгалын хураамжийн хэмжээг Монгол Улсын хуулиар тогтооно.
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
7.2.Сайн дурын даатгалын хураамжийн хэмжээг энэ хуулийн 14.2.5-д заасан аргачлалын дагуу даатгагч тогтооно.
8 дугаар зүйл. Даатгалын нөхөн төлбөр
8.1.Даатгагч нь хууль болон гэрээнд заасан нөхцөлийн дагуу энэ хуулийн 8.4-т заасан баримтыг үндэслэн даатгуулагчид даатгалын нөхөн төлбөрийг олгоно.
8.2.Даатгалын гэрээнд заасан тохиолдолд нөхөн төлбөрийг даатгуулагчийн буруугаас хохирсон гуравдагч этгээдэд шууд олгож болно.
8.3.Даатгуулагч нас барсны дараа даатгалын тохиолдол үүссэн бол даатгалын нөхөн төлбөрийг түүний хууль ёсны буюу гэрээслэлээр өв залгамжлагчид олгоно.
8.4.Даатгалын нөхөн төлбөрийг дараахь баримтыг үндэслэн олгоно:
8.4.1.даатгуулагчийн өргөдөл;
8.4.2.даатгалын баталгааны эх хувь;
8.4.3.учирсан хохирлын тухай хохирол үнэлэгчийн бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр гаргасан дүгнэлт, акт материал;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
8.4.4.шаардлагатай гэж үзвэл холбогдох мэргэжлийн байгууллагын гаргасан дүгнэлт, тодорхойлолт.
8.5.Даатгагч дараахь үндэслэлээр нөхөн төлбөрийг бүрэн буюу түүний зарим хэсгийг олгохоос татгалзаж болно:
8.5.1.даатгуулагч санаатайгаар хохирол учруулсан буюу даатгалын тохиолдол бий болох нөхцөл, орчныг бүрдүүлсэн;
8.5.2.даатгуулагч даатгалын зүйлийн талаар даатгагчид худал мэдээлсэн, хуурамч бичиг баримт бүрдүүлсэн нь тогтоогдсон;
8.5.3.даатгалын гэрээнд зааснаас бусад шалтгаанаар хохирол гарсан;
8.5.4.гарсан хохирлыг даатгуулагч буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлсэн;
8.5.5.хууль тогтоомжид заасан бусад үндэслэл.
8.6.Даатгагч нь нөхөн төлбөр олгохоос татгалзсан үндэслэлээ тодорхой гаргаж, даатгуулагчид бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
8.7.Даатгалын гэрээнд заасан бол буруутай этгээдээс төлбөр нэхэмжлэх даатгуулагчийн эрх нь даатгалаар олгогдсон нөхөн төлбөр, түүнтэй холбогдон гарсан зардлын хэмжээгээр даатгагчид шилжинэ.
9 дүгээр зүйл. Даатгагчийн эрх, үүрэг
9.1.Даатгагч дараахь эрх эдэлж, үүрэг хүлээнэ:
9.1.1.энэ хуулийн 8.5-д заасан үндэслэлийн дагуу даатгалын нөхөн төлбөрийг бүрэн буюу хэсэгчлэн олгохоос татгалзах;
9.1.2.даатгуулагчийн эрх, үүрэг нь шинэ эзэмшигчид шилжих тохиолдолд даатгагч гэрээнд өөрчлөлт оруулах саналыг шинэ эзэмшигчид тавих;
9.1.3.даатгуулагч хууль болон гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд гэрээг цуцлах, эсхүл түүнд өөрчлөлт оруулахыг шаардах;
9.1.4.даатгалын тохиолдол болсон үед нөхөн төлбөрийг хууль болон гэрээгээр тохиролцсон хугацаа, хэмжээнд олгох;
9.1.5.даатгалын баталгааг гэрээнд заасан хугацаанд даатгуулагчид олгох;
9.1.6.даатгалын хууль тогтоомж, гэрээний нөхцөлийг даатгуулагчид танилцуулах;
9.1.7.Монгол Улсын хуулиар зөвшөөрснөөс бусад нөхцөлд даатгуулагчийн талаархи мэдээ, материалын нууцыг задруулахгүй байх;
9.1.8.даатгалын эрсдэлийн улмаас учирч болох хохирлын хэмжээг багасгах зорилгоор даатгуулагчийн авсан арга хэмжээний өртгийг даатгуулагчид нөхөн төлөх;
9.1.9.даатгуулагч нас барсан тохиолдолд түүний эрх, үүргийг хууль ёсны буюу гэрээслэлээр өв залгамжлагчид нь шилжүүлэх;
9.1.10.гэрээний хугацаанд даатгуулагч эрх зүйн чадамжгүй нь тогтоогдвол түүний эрх, үүргийг хэрэгжүүлэхийн тулд хууль ёсны асран хамгаалагчийг шүүхээр тогтоолгож, үйл ажиллагаанд нь хяналт тавих;
9.1.11.Санхүүгийн зохицуулах хорооноос тогтоосон журмын дагуу санхүүгийн тайлангийн хураангуйг хэвлэлд нийтлэх.
10 дугаар зүйл. Даатгуулагчийн эрх, үүрэг
10.1.Даатгуулагч дараахь эрх эдэлж, үүрэг хүлээнэ:
10.1.1.даатгалын тохиолдол болсон үед гэрээний нөхцөлийн дагуу нөхөн төлбөр олгохыг даатгагчаас шаардах;
10.1.2.даатгагч хууль болон гэрээний үүргээ биелүүлээгүй тохиолдолд гэрээг цуцлах, эсхүл түүнд өөрчлөлт оруулахыг шаардах;
10.1.3.даатгуулагчийн эрх, үүрэг шинэ эзэмшигчид шилжих тохиолдолд шинэ эзэмшигч гэрээнд өөрчлөлт оруулах саналыг даатгагчид тавих;
10.1.4.даатгалын хураамжийг хууль болон гэрээнд заасан хугацаанд даатгагчид төлөх;
10.1.5.даатгалын зүйлийг эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, даатгалын тохиолдол болсон үед хохирлыг багасгах зорилгоор бололцоотой арга хэмжээг авах, даатгагчид нэн даруй мэдэгдэх;
10.1.6.даатгал хийлгэхтэй холбогдсон баримт материалыг даатгагчид үнэн зөв гаргаж өгөх.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
Даатгалын үйл ажиллагааг төрөөс зохицуулах
11 дүгээр зүйл. Даатгалын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага
11.1.Даатгалын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага нь даатгалын үйл ажиллагааны талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
11.1.1.даатгалын тухай хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох талаар санал боловсруулах;
11.1.2.Засгийн газрыг даатгалын бодлогын зөвлөгөөгөөр хангах;
11.1.3.хууль тогтоомжид заасан бусад чиг үүрэг.
12 дугаар зүйл. Даатгалын зохицуулах байгууллага
12.1.Даатгалын үйл ажиллагааг зохицуулах, хянах эрхийг даатгалын асуудал хариуцсан Санхүүгийн зохицуулах хороо /цаашид "Зохицуулах хороо" гэх/ хэрэгжүүлнэ.
12.2.Зохицуулах хорооны үйл ажиллагааны чиглэл, зохион байгуулалтын бүтцийг Улсын Их Хурал баталж, улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ.
12.3.Зохицуулах хороо Улсын Их Хуралд ажлаа хариуцан тайлагнана.
121дүгээр зүйл. Даатгагчдын нэгдсэн холбоо
121.1.Албан журмын даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл авсан даатгагч нь Албан журмын даатгагчдын холбоо /цаашид "Холбоо" гэх/-нд гишүүн болох үүрэгтэй.
121.2.Холбоонд албан журмын даатгагч бүр нэгдэх бөгөөд уг холбооны удирдах зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд даатгагч, даатгуулагч, Санхүүгийн зохицуулах хороо, санхүүгийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын төлөөллийг оролцуулах ба удирдах зөвлөлийн бүтэц, бүрэлдэхүүнийг Санхүүгийн зохицуулах хороо батална.
121.3.Холбоо нь дараах үндсэн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх алба, сантай байна:
121.3.1.албан журмын даатгалын үйл ажиллагаанд хяналт тавих, мэдээлэл солилцох чиг үүрэг бүхий даатгалын мэдээллийн нэгдсэн сан;
121.3.2.даатгагч, даатгуулагч, хохирогч, иргэнээс даатгалын тохиолдлын талаарх мэдээллийг хүлээн авч, даатгалын тохиолдлыг шуурхай, үнэн зөв тодорхойлох боломжийг даатгагч, даатгуулагч, хохирогчид бүрдүүлэх чиг үүрэг бүхий шуурхай алба;
121.3.3.албан журмын даатгалын сан.
121.4.Энэ хуулийн 121.3.3-т заасан даатгалын санг бүрдүүлэх, зарцуулахтай холбогдсон харилцааг албан журмын даатгалын хэлбэрийг тогтоосон хуулиар зохицуулна.
121.5.Холбоо нь дараах үндсэн эрх, үүрэгтэй:
121.5.1.гишүүдийн үйл ажиллагааны уялдаа, холбоог хангах;
121.5.2.гишүүдийн ашиг сонирхлыг хамгаалах;
121.5.3.шүүхийн өмнө гишүүдийн эрх ашгийг хамгаалах;
121.5.4.даатгалын тохиолдлыг бууруулах, албан журмын даатгалын сургалт, сурталчилгаа явуулах.
121.6.Холбооны хөрөнгө дараах үндсэн эх үүсвэрээс бүрдэнэ:
121.6.1.үүсгэн байгуулагчаас шилжүүлсэн хөрөнгө;
121.6.2.элсэлтийн хураамж, гишүүний татвар болон бусад төлбөр;
121.6.3.зээл, тусламж, хандив;
121.6.4.хуулиар зөвшөөрсөн бусад эх үүсвэр.
121.7.Санхүүгийн зохицуулах хороо нь Холбооны үйл ажиллагаатай холбогдсон дүрэм, журам, зааврыг баталж, уг холбооны үйл ажиллагаанд хяналт тавина.
121.8.Холбоо нь үйл ажиллагаагаа жил бүр Зохицуулах хороонд тайлагнах бөгөөд холбооны санхүүгийн хураангуй тайланг жил бүрийн эхний улиралд багтаан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр нийтэд мэдээлнэ.
121.9.Холбоо нь хууль тогтоомжид нийцсэн, Санхүүгийн зохицуулах хорооноос зөвшөөрсөн дүрэмтэй байна.
/Энэ зүйлийг 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/
13 дугаар зүйл. Зохицуулах хорооны бүрэн эрх
13.1.Зохицуулах хороо дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
13.1.1.энэ хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрөл авсан даатгагчийн даатгалын үйл ажиллагаанд хяналт тавих;
13.1.2.даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох, түдгэлзүүлэх, сэргээх, хүчингүй болгох, тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг биелүүлж байгаа эсэхэд хяналт тавих;
13.1.3.даатгалын багц дүрмийг батлах, хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих;
13.1.4.даатгалын дотоод, гадаад зах зээлийг судлах, даатгалын талаархи албан ёсны мэдээлэл гаргах;
13.1.5.даатгагч, даатгалын мэргэжлийн оролцогчийн нэгдсэн бүртгэл хөтлөх;
13.1.6.хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
13.2.Зохицуулах хороо нь даатгагч дампуурах болон даатгалын үйл ажиллагаатай холбоотой хууль бус үйл ажиллагаанаас үүсч болзошгүй хохирлоос даатгуулагч болон олон нийтийг хамгаалах зорилгоор байнгын хяналтыг хэрэгжүүлнэ.
14 дүгээр зүйл. Даатгалын багц дүрэм
14.1.Даатгалын үйл ажиллагааг Зохицуулах хорооноос баталсан даатгалын багц дүрмээр зохицуулна.
14.2.Даатгалын багц дүрэмд дараахь дүрэм, журам, заавар, нөхцөл, шаардлага, хэмжээ багтана:
14.2.1.даатгагчид тавигдах шаардлага, даатгагчийн дагаж мөрдөх үзүүлэлт;
14.2.2.даатгагчийн төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлт, түүнд хяналт тавих журам;
14.2.3.даатгалын нөөц сан албан журмын даатгалын сан болон бусад санг бүрдүүлэх, хуваарилах, түүнд хяналт тавих журам;
/Энэ заалтад 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
14.2.4.даатгалын нөөц санд болон албан журмын даатгалын санд төвлөрүүлэх хөрөнгийн хэмжээ, түүнийг хөрөнгө оруулалтад байршуулахад тавигдах нөхцөл, шаардлага;
/Энэ заалтад 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
14.2.5.даатгалын хэмжээ, даатгалын хураамжийн хэмжээг тооцох аргачлал;
14.2.6.даатгалын үнэлгээ хийх аргачлал;
14.2.7.даатгагч болон бусад этгээдээс даатгалын мэргэжлийн оролцогчид шууд болон шууд бусаар төлөх төлбөр, хураамжийг тооцох аргачлал;
14.2.8.даатгагчийн аудиторт тавигдах нөхцөл, шаардлага;
14.2.9.актуарчийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх олгох болон актуарын стандарт, үнэлгээ болон актуарчийн хяналт шалгалт хийх, тайлан гаргах журам;
14.2.10.гадаад улсад салбар, төлөөлөгчийн газраа нээх, түүгээр дамжуулан даатгалын үйл ажиллагаа явуулах даатгагчид тавигдах нөхцөл, шаардлага;
14.2.11.Монгол Улсад салбар, төлөөлөгчийн газраа нээх, түүгээр дамжуулан даатгалын үйл ажиллагаа явуулах гадаадын даатгагчид тавигдах нөхцөл, шаардлага;
14.2.12.даатгагчаас даатгуулагчид төлбөртэйгээр мэдээлэл, баримт бичиг өгөх нөхцөл, төлбөрийн жишиг хэмжээ;
14.2.13.даатгагчаас энэ хуульд заасны дагуу тайлан, мэдээ, өргөдөл гаргах заавар;
14.2.14.даатгагчаас үйл ажиллагааныхаа тодорхой хэсгийг бусдад шилжүүлэх болон нэгтгэх үед гаргах өргөдлийг хянан шийдвэрлэх журам;
14.2.15.энэ хуульд заасан тусгай зөвшөөрлийг авах хүсэлт гаргахад бүрдүүлэх баримт бичгийн жагсаалт;
14.2.16.даатгагчийн давхар даатгалын төлөвлөгөөнд тавигдах шаардлага;
14.2.17.Зохицуулах хороонд төлөх төлбөр, хураамж;
14.2.18.Дампуурлын тухай хууль, Компанийн тухай хуулиас гадуур даатгагчийг татан буулгах, дахин хөрөнгөжүүлэх үйл ажиллагааг явуулах журам;
14.2.19.даатгагчийн үйл ажиллагааг түр зогсоох нөхцөл;
14.2.20.даатгалтай холбоотой үйл ажиллагааг тодорхойлох заавар;
14.2.21.энэ хуульд заасан мэдээллийг хэвлэн нийтлэх журам.
14.2.22.энэ хуулийн 61.1 дэх хэсэгт заасан даатгагчийн баталгаа гаргах үйл ажиллагааны журам.
/Энэ заалтыг 2022 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
15 дугаар зүйл. Даатгагчийн бизнесийн үйл ажиллагаа явуулах журам
15.1.Зохицуулах хорооноос даатгагчийн үйл ажиллагааг зохистой явуулах зорилгоор тусгайлан журам гаргаж болно.
15.2.Даатгагч энэ хуулийн 15.1-д заасан журмыг заавал дагаж мөрдөх үүргийг хүлээхгүй боловч ийнхүү дагаж мөрдөөгүй нь даатгагчид хариуцлага ногдуулахад түүнийг даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл эзэмших тохиромжтой бус этгээд, эсхүл үйл ажиллагаагаа зохистой явуулаагүй гэж үзэх нөхцөл болж болно.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох
16 дугаар зүйл. Тусгай зөвшөөрөлгүйгээр даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглох
16.1.Энэ хуулийн 16.3, 17.2-т зааснаас бусад этгээд Зохицуулах хорооноос олгосон тусгай зөвшөөрөлгүйгээр Монгол Улсад болон Монгол Улсаас гадаад улсын нутаг дэвсгэрт даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглоно.
16.2.Монгол Улсын хуулийн дагуу үүсгэн байгуулагдсан хуулийн этгээд гадаад улсын нутаг дэвсгэрт даатгалын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа бол энэ хуулийн 16.1-д заасны дагуу Монгол Улсаас гадаад улсын нутаг дэвсгэрт даатгалын үйл ажиллагаа явуулсанд тооцно.
16.3.Даатгагчтай гэрээ байгуулан давхар даатгалын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа гадаад улсын хуулийн дагуу үүсгэн байгуулагдсан хуулийн этгээдэд энэ хуулийн 16.1 дэх хэсэг хамаарахгүй.
16.4.Энэ хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзүүлсэн болон хүчингүй болгосон даатгагч энэ хуулийн 16.1-д заасанчлан даатгалын үйл ажиллагаа явуулах эрхгүй.
16.5.Даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгохтой холбогдсон энэ хуульд зааснаас бусад харилцааг Зөвшөөрлийн тухай хуулиар зохицуулна.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
17 дугаар зүйл. Даатгагчийн даатгах хөрөнгө
17.1.Монгол Улсад оршин суугч хувь хүн, хуулийн этгээд Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт буй эд хөрөнгөө гагцхүү энэ хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрөл авсан даатгагчид даатгуулна.
17.2.Энэ хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрөл аваагүй гадаадын даатгагчтай даатгалын гэрээ байгуулж болох бөгөөд гэрээ байгуулах тохиолдол бүрт Зохицуулах хорооноос зөвшөөрөл авна.
/Энэ хэсэгт 2009 оны 6 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
17.3.Энэ хуулийн 17.2-т заасан гэрээ байгуулах зөвшөөрлийг Зохицуулах хороо зөвхөн дараахь тохиолдолд олгоно:
17.3.1.энэ хуулийн 17.1-д заасан даатгагч тухайн даатгалын эрсдэлийг хариуцах чадваргүй;
17.3.2.энэ хуулийн 17.1-д заасан даатгагч эрсдлийг хариуцах боломжгүй гэж үзэх бусад хүндэтгэх шалтгаан байвал.
17.4.Гадаадын даатгагчтай давхар даатгалын гэрээ байгуулах даатгагчид дараахь тохиолдолд энэ хуулийн 17.3 дахь хэсэг хамаарахгүй:
17.4.1.энэ хуулийн 47.1-д заасны дагуу давхар даатгалын төлөвлөгөөг Зохицуулах хороогоор батлуулсан бол;
17.4.2.энэ хуулийн 47.2-т заасны дагуу тухайн гэрээнд давхар даатгалын төлөвлөгөөнд тавигдах шаардлага хамаарахгүй байхаар Зохицуулах хорооноос тогтоосон бол.
18 дугаар зүйл. Даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авах эрх бүхий этгээд
18.1.Дараахь этгээд даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авахаар өргөдөл гаргах эрхтэй:
18.1.1.Монгол Улсын Компанийн тухай хуулийн дагуу үүсгэн байгуулагдсан компани;
18.1.2.гадаад улсын хууль тогтоомжийн дагуу үүсгэн байгуулагдсан компани.
19 дүгээр зүйл. Даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл хүсэх тухай өргөдөл гаргах
19.1.Энэ хуулийн 18 дугаар зүйлд заасан этгээд нь тусгай зөвшөөрөл хүссэн өргөдлөө Зохицуулах хороонд гаргана.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
19.3.Зохицуулах хороо шаардлагатай гэж үзсэн нэмэлт мэдээлэл, баримт бичгийг өргөдөл гаргагчаас шаардаж болно.
20 дугаар зүйл. Тусгай зөвшөөрөл олгох, олгохоос татгалзах
20.1.Зохицуулах хороо дараахь шаардлагыг хангасан өргөдөл гаргагчид тусгай зөвшөөрлийг олгох бөгөөд тухайн даатгалын төрөл, хэлбэрээс хамааран нэмэлт шаардлага тавьж болно:
20.1.1.өргөдөл гаргагч, түүний эрх бүхий албан тушаалтан, өргөдөл гаргагчийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран эзэмшдэг этгээд нь тус тус даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тохиромжтой этгээд бол;
20.1.2.өргөдөл гаргагч нь тусгай зөвшөөрлийг олгосны дараа энэ хууль болон даатгалын багц дүрмийг дагаж мөрдөх бүрэн боломжтой гэдэг нь нотлогдож байна гэж үзвэл;
20.1.3.тухайн даатгалын үйл ажиллагааг эрхлэхэд өргөдөл гаргагчийн удирдлага, зохион байгуулалт, санхүүгийн эх үүсвэр хангалттай гэж үзвэл;
20.1.4.тусгай зөвшөөрөл олгох нь нийтийн болон даатгуулагчийн ашиг сонирхолд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй гэж үзвэл.
20.2.Зохицуулах хороо даатгагчийн үйл ажиллагааны цар хүрээ, тусгай зөвшөөрлийн төрөл, хэлбэрээс хамааран тусгай зөвшөөрөлд тавигдах нөхцөл шаардлагыг хэдийд ч өөрчлөн тогтоож болно.
20.3.Зохицуулах хороо урт хугацааны болон ердийн даатгалын үйл ажиллагааг нэгэн зэрэг эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг олгохгүй.
20.4.Тусгай зөвшөөрлийг бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр олгох бөгөөд түүнд дараахь зүйлийг тусгана:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
20.4.1.тусгай зөвшөөрлийг олгосон байгууллагын нэр;
20.4.2.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн нэр хаяг;
20.4.3.эрхлэх даатгалын ангилал, төрөл, хэлбэр;
20.4.4.үйл ажиллагаанд тавигдах нөхцөл, шаардлага;
20.4.5.тусгай зөвшөөрлийн дугаар, олгосон огноо;
20.4.6.тусгай зөвшөөрөл олгосон байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтны гарын үсэг, тамга/тэмдэг/, эсхүл цахим гарын үсэг;
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
20.4.7.давхар даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх эрхтэй эсэх.
20.5.Даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хугацаагүй олгох бөгөөд уг зөвшөөрөл нь энэ хуулийн 69, 70 дугаар зүйлд заасны дагуу түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох хүртэл хүчин төгөлдөр байна.
20.6.Зохицуулах хороо өргөдөл гаргагчид тусгай зөвшөөрөл олгохоос татгалзсан, эсхүл тусгай зөвшөөрөл олгохыг зөвшөөрсөн боловч даатгалын тодорхой төрөл, хэлбэрийн үйл ажиллагаа явуулахыг зөвшөөрөөгүй бол энэ тухай бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр мэдэгдэж, татгалзсан үндэслэлийг заана.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
20.7.Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрөл олгох эсэхийг шийдвэрлэнэ.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
20.8.Зохицуулах хороо дараахь үндэслэлээр тусгай зөвшөөрөл олгохоос татгалзана:
20.8.1.энэ хуулийн 20.1-д заасан шаардлагыг хангаагүй;
20.8.2.даатгалын багц дүрэмд заасан баримт бичгийг бүрэн ирүүлээгүй;
20.8.3.хуульд заасан бусад үндэслэл.
20.9.Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрөл олгосон тухай даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу нийтэд мэдээлнэ.
20.10.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 20.1.1-д заасан "тохиромжтой этгээд"-ийг тодорхойлох зааврыг гаргаж болно.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн үйл ажиллагаанд тавих хяналт
21 дүгээр зүйл. Даатгагч хөрөнгөө шилжүүлэхэд тавих хяналт
21.1.Даатгагчийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран эзэмшиж буй этгээд өөрийн өмчлөл, эзэмшилд буй хөрөнгийг Зохицуулах хорооны бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр бусдад шилжүүлэхийг хориглоно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
21.2.Аливаа этгээд Зохицуулах хорооноос бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр даатгагчийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран шууд буюу шууд бусаар эзэмших, өмчлөхийг хориглоно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
21.3.Даатгагч өөрийн эзэмшил, өмчлөлд буй энэ хуулийн 21.1-д заасан хөрөнгийн талаар Зохицуулах хорооноос бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр дараахь үйлдэл хийхийг хориглоно:
/2024-01-12 нэмэлт өөрчлөлт оруулсан /
21.3.1.худалдах, шилжүүлэх, барьцаалах зэргээр захиран зарцуулах, эсхүл захиран зарцуулахыг бусдад зөвшөөрөх;
21.3.2.өөрийн хөрөнгийг нэмэгдүүлэх болон багасгах үр дагаварт хүргэх хувьцаа гаргах, хуваарилах, хувьцаа эзэмшигчдийн эзлэх хувийг бууруулах буюу нэмэгдүүлэх үр дагаварт хүргэх хэлцэл хийх.
21.4.Даатгагч энэ хуулийн 21.3-т заасан үйлдэл хийх зөвшөөрөл хүссэн өргөдлийг Зохицуулах хороонд гаргана.
21.5.Даатгагчийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран эзэмших, өмчлөхийг хүсэгч нь ийнхүү эзэмших, өмчлөх тохиромжтой этгээд гэж үзсэн тохиолдолд Зохицуулах хороо даатгагчид зөвшөөрөл олгоно.
21.6.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 21.5-д заасан зөвшөөрөл олгохдоо шаардлагатай гэж үзсэн бусад нөхцөл, шаардлага тавьж болно.
ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
Хөрөнгө, санхүүгийн эх үүсвэр, төлбөрийн чадвар
22 дугаар зүйл. Даатгалын компанийн дүрмийн сангийн доод хэмжээ
22.1.Даатгалын компанийн дүрмийн сан нь хувьцаа эзэмшигчдийн оруулсан мөнгөн хөрөнгөөс бүрдэх бөгөөд түүний доод хэмжээг даатгалын ангилал, давхар даатгалын онцлогийг харгалзан Зохицуулах хороо тогтооно. Дүрмийн санг зээлийн хөрөнгөөр бүрдүүлэхийг хориглоно.
/Энэ хэсгийн 1 дэх өгүүлбэрийг 2009 оны 6 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар өөрчилсөн, энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
22.2. /Энэ хэсгийг Монгол Улсын Yндсэн хуулийн цэцийн 2006 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдрийн 04 дүгээр тогтоолоор хүчингүй болгосон/
22.3.Энэ хуулийн 22.2-т заасан дүрмийн сангийн доод хэмжээнд хүрэх боломжит хугацааг даатгагчид олгоно.
22.4.Даатгагчийн дүрмийн сан энэ хуулийн 22.1-д заасан хэмжээнд хүрэхгүй болсон тохиолдолд даатгагч Зохицуулах хороонд нэн даруй бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
23 дугаар зүйл. Даатгалын компанийн хувьцаа
23.1.Энэ хуулийг дагаж мөрдсөн өдрөөс хойш даатгалын компанийн гаргасан бүх хувьцааны төлбөрийг мөнгөн хэлбэрээр хийнэ.
23.2.Даатгалын компанид Компанийн тухай хуулийн 45 дугаар зүйл хамаарахгүй.
24 дүгээр зүйл. Төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлт
24.1.Даатгагч нь дараахь төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлтийг хангасан байна:
24.1.1.даатгалын багц дүрэмд заасан хэмжээнээс багагүй;
24.1.2.энэ хуулийн 24.2-т заасны дагуу Зохицуулах хорооноос тогтоосон хэмжээнээс багагүй.
24.2.Зохицуулах хороо даатгалын үйл ажиллагааны шинж чанар, цар хүрээнээс хамааран тухайн даатгагчийн төлбөрийн чадварын үзүүлэлтийг энэ хуулийн 24.1.1-д заасан хэмжээнээс дээгүүр тогтоож болно.
24.3.Энэ хуулийн 24.2-т заасан төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлтэд хүрэх боломжит хугацааг даатгагчид олгоно.
24.4.Даатгагчийн төлбөрийн чадвар нь энэ хуулийн 24.1-д заасан үзүүлэлтэд хүрэхгүй болсон тохиолдолд даатгагч Зохицуулах хороонд нэн даруй бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
25 дугаар зүйл. Даатгалын нөөц сан
25.1.Даатгагч нь гэрээний явцад үүссэн үүргийн гүйцэтгэлийг хангах зорилгоор даатгалын нөөц сан бүрдүүлнэ.
25.2.Даатгалын нөөц сангийн хэмжээ, нөөц санг бүрдүүлэх болон хөрөнгө оруулалтад байршуулах нөхцөлийг даатгалын багц дүрмээр тогтооно.
25.3.Энэ хуулийн 25.1-д заасан даатгалын нөөц сангийн хөрөнгийг тусгайлсан дансанд байршуулна. Дансны бүрдүүлэлт, зарцуулалт Зохицуулах хорооны хяналтад байна.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
25.5.Даатгалын нөөц сангийн мөнгөн хөрөнгийг даатгалын багц дүрэмд зааснаас өөрөөр зарцуулахыг хориглоно.
/Энэ хэсгийг 2009 оны 6 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/
26 дугаар зүйл. Ногдол ашиг хуваарилах нөхцөл
26.1.Ногдол ашиг хуваарилсны дараа дараахь нөхцөлийн аль нэг нь үүсэхээр бол хувьцаа эзэмшигчдэд ногдол ашиг хуваарилахгүй:
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
26.1.1.даатгагчийн дүрмийн сан нь энэ хуулийн 22.1-д заасан хэмжээнд хүрэхгүй;
26.1.2.даатгагчийн төлбөрийн чадвар энэ хуулийн 24.1-д заасан шалгуур үзүүлэлтийг хангаж чадахгүй;
26.1.3.даатгалын нөөц сан нь энэ хуулийн 25.2-т заасан хэмжээнд хүрэхгүй.
27 дугаар зүйл. Урьдчилгаа болон зээлтэй холбоотой хязгаарлалт
27.1.Даатгагч нь энэ хуулийг дагаж мөрдсөн өдрөөс хойш дараахь үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно:
27.1.1.мөнгө зээлүүлэх, өөрийн үнэт цаасыг төлбөрийн баталгаа болгож урьдчилгаа авах;
/Энэ заалтад 2013 оны 5 дугаар сарын 24-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
27.1.2.холбогдох этгээдэд аливаа сангаас зээл олгох;
27.1.3.аливаа этгээдэд барьцаагүй зээл олгох;
27.1.4.холбогдох этгээдийн бусдаас авсан зээлд баталгаа, батлан даалт гаргах.
27.1.5.даатгалын компанийн дүрмийн сангийн болон даатгалын нөөц сангийн мөнгөн хөрөнгийг холбогдох этгээд болон түүний үүсгэн байгуулсан банкинд байршуулах.
/Энэ заалтыг 2009 оны 6 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар нэмсэн/
27.2.Энэ хуулийн 27.1-д заасан "холбогдох этгээд"-ийг тодорхойлох зааврыг Зохицуулах хороо гаргаж болно.
27.3.Энэ хуулийн 26 дугаар зүйлд заасны дагуу ногдол ашиг хуваарилахад энэ хуулийн 27.1 дэх хэсэг хамаарахгүй.
28 дугаар зүйл. Даатгагчийн санхүүгийн чадавхид тавих хяналт
28.1.Зохицуулах хороо даатгагчийн санхүүгийн чадавхийг үнэлэх шалгуур тогтоон, шалгалт хийж болно.
28.2.Энэ хуулийн 28.1-д заасны дагуу тогтоосон шалгуурын тухай Зохицуулах хороо даатгагчид бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр мэдэгдэх үүрэгтэй.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
Нягтлан бодох бүртгэл, аудит
29 дүгээр зүйл. Нягтлан бодох бүртгэлийн үзүүлэлт болон санхүүгийн тайлан
29.1.Даатгагч нь Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль болон даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу нягтлан бодох бүртгэл хөтөлж, санхүүгийн тайлан гаргана.
29.2.Даатгагч нь нягтлан бодох бүртгэлээ аккруэл сууриар хөтлөх бөгөөд даатгагчийн үйл ажиллагаанд Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 5.2 дахь хэсэг хамаарахгүй.
29.3.Даатгалын багц дүрэмд өөрөөр заагаагүй бол Зохицуулах хороо даатгагчийн нягтлан бодох бүртгэлийн баримт бичиг, санхүүгийн тайлангийн агуулга, хэлбэрийг тогтоож болно.
29.4.Санхүүгийн тайлангийн баримт бичиг нь Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 10.2-т болон даатгалын багц дүрэмд заасан, эсхүл энэ хуулийн 29.3-т заасны дагуу Зохицуулах хорооноос тогтоосон баримт бичгээс бүрдэнэ.
29.5.Даатгагч энэ хуулийн 29.4-т заасан шаардлагыг хангасан санхүүгийн тайланг улирал тутам, аудитаар баталгаажуулсан тухайн жилийн санхүүгийн тайланг дараа жилийн 1 дүгээр улиралд багтаан нийтэд хэвлэлээр мэдээлнэ.
29.6.Даатгагчийн хүлээсэн үүрэг, эд хөрөнгийг даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу үнэлнэ.
29.7.Даатгагч нягтлан бодох бүртгэлийн баримт бичгээ 6 жилээс доошгүй хугацаагаар хадгалах бөгөөд хадгалах газрын хаягийг Зохицуулах хороонд бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
30 дугаар зүйл. Нягтлан бодох бүртгэлийн стандарт мөрдөх
30.1.Даатгагч нь нягтлан бодох бүртгэлийн үйл ажиллагаандаа нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартыг мөрдөнө.
31 дүгээр зүйл. Жил бүрийн санхүүгийн тайлан
31.1.Даатгагч нь аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлангаа Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан хугацаанд дараахь баримт бичгийн хамт Зохицуулах хороонд тушаана:
31.1.1.удирдлагын тайлан;
31.1.2.аудитын дүгнэлт;
31.1.3.урт хугацааны даатгал эрхэлж буй даатгагч (цаашид "урт хугацааны даатгагч" гэх)-ийн хувьд энэ хуулийн 40.1-д заасны дагуу томилсон актуарчийн тайлан;
31.1.4.тухайн санхүүгийн жилд компанийн үйл ажиллагаанд нөлөөлсөн үйл явдлын тухай тодруулга, тайлбар;
31.1.5.даатгалын багц дүрэмд заасан бусад баримт бичиг.
31.2.Жил бүрийн санхүүгийн тайлан болон бусад баримт бичгийн агуулга, хэлбэрийг даатгалын багц дүрмээр тогтоож болно.
31.3.Энэ хуулийн 31.1-д заасан тайлан болон бусад баримт бичгийг Зохицуулах хороонд ирүүлээгүй тохиолдолд санхүүгийн тайланг өгөөгүйд тооцно.
32 дугаар зүйл. Улирал тутмын тайлан
32.1.Даатгагч нь улирал тутмын санхүүгийн тайлангаа Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан хугацаанд Зохицуулах хороонд тушаана.
32.2.Улирал тутмын санхүүгийн тайлан, холбогдох бусад баримт бичгийн агуулга, хэлбэрийг даатгалын багц дүрмээр тогтоож болно.
32.3.Даатгалын багц дүрэмд заасан баримт бичгийг ирүүлээгүй тохиолдолд санхүүгийн тайланг өгөөгүйд тооцно.
33 дугаар зүйл. Аудит
33.1.Даатгагч нь санхүүгийн тайлангаа баталгаажуулах зорилгоор аудиторыг томилно.
33.2.Энэ хуулийн 33.1-д заасан аудитор нь дараахь шаардлагыг хангасан байна:
33.2.1.Аудитын тухай хуулийн 17 дугаар зүйлд заасан аудитын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөлтэй;
33.2.2.даатгагчийн санхүүгийн тайланг баталгаажуулах эрхийг Зохицуулах хорооноос авсан.
33.3.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 33.2-т заасан эрх бүхий аудиторын нэрсийн жагсаалт болон түүнд өөрчлөлт орсон тухай бүр даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу нийтэд мэдээлнэ.
33.4.Даатгагч нь аудиторыг аудитын үйл ажиллагаа явуулах нөхцөл, боломжоор хангана.
33.5.Даатгагч нь аудиторыг томилсноос хойш ажлын 5 хоногийн дотор Зохицуулах хороонд бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
34 дүгээр зүйл. Аудитор актуарчийн тооцоог үндэслэх
34.1.Урт хугацааны даатгагчийн аудитор нь аудитын үйл ажиллагаа явуулахдаа эрх бүхий актуарчийн дараахь тооцоог үндэслэж болно:
34.1.1.тухайн санхүүгийн жилийн эцэст даатгалын гэрээнээс үүссэн үүрэг;
34.1.2.тухайн санхүүгийн жилийн туршид тодорхой сангуудтай холбоотой даатгагчийн хүлээсэн үүрэгт гарсан өөрчлөлт.
35 дугаар зүйл. Аудитын тайлан
35.1.Аудитор нь даатгагчийн санхүүгийн тайлангийн талаархи дүгнэлтийг даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу даатгагчид хүргүүлнэ.
35.2.Зохицуулах хороо даатгагчийн эд хөрөнгийн чанар, эрсдлийн сангийн зохистой харьцаа, нягтлан бодох бүртгэл болон хяналтын тогтолцооны зохистой харьцааг тодорхойлох зорилгоор аудитын тайлан гаргаж өгөхийг даатгагчаас хэдийд ч шаардаж болно.
35.3.Энэ хуулийн 35.2-т заасан тайлан бэлтгэхтэй холбогдсон зардлыг даатгагч хариуцна.
36 дугаар зүйл. Аудиторын үүрэг
36.1.Даатгагчийн баримт материалд үндэслэн гаргасан дараахь дүгнэлтийн талаар аудитор нь Зохицуулах хороонд нэн даруй мэдэгдэнэ:
36.1.1.даатгагч төлбөрийн чадваргүй болсон буюу төлбөрийн чадваргүй болж болзошгүй байгаа;
36.1.2.даатгалын үйл ажиллагаатай холбоотой гэмт хэрэг үйлдсэн буюу үйлдсэн байж болзошгүй;
36.1.3.даатгагч энэ хуулийн 22-27 дугаар зүйлийг ямар нэг хэлбэрээр зөрчсөн гэж үзвэл;
36.1.4.даатгагч энэ хууль, бусад хууль тогтоомж, даатгалын багц дүрмийг ноцтойгоор зөрчсөн гэж үзвэл.
36.2.Даатгагч аудитортай байгуулсан гэрээгээ цуцалсан, эсхүл аудитор өөрөө ажиллах боломжгүй гэдгээ мэдэгдэж чөлөөлөгдсөн тохиолдолд аудитор нь Зохицуулах хороонд дараахь асуудлаар мэдээлэл өгнө:
36.2.1.гэрээ цуцалсан буюу чөлөөлөгдсөн тухай, түүний үндэслэлийн талаар;
36.2.2.энэ хуулийн 36.1-д заасан дүгнэлт гаргасан тохиолдолд энэ тухай.
36.3.Зохицуулах хороо аудитороос аудитын үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээлэл, нэмэлт материал шаардаж болно.
36.4.Аудитор болон аудитор байсан этгээд нь энэ хуулийн 35 дугаар зүйлд заасан тайлан болон өөрийн зөв гэж үзсэн бусад мэдээллээр Зохицуулах хороог хангасны төлөө түүнийг мэргэжлийн ёс зүйн дүрэм болон хууль тогтоомж зөрчсөн гэж үзэхгүй бөгөөд түүнд эрүүгийн болон бусад хариуцлага ногдуулахгүй.
37 дугаар зүйл. Зохицуулах хорооноос аудиторыг томилох
37.1.Даатгагч энэ хуулийн 33.1-д заасны дагуу аудиторыг томилоогүй бол Зохицуулах хороо аудиторыг томилж болно.
37.2.Энэ хуулийн 37.1-д заасны дагуу томилогдсон аудитор нь даатгагчийн аудиторын энэ хуульд заасан чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ.
38 дугаар зүйл. Компанийн нэгдлийн гишүүдийн нягтлан бодох бүртгэлийн тайланг шаардах
38.1.Даатгагч нь компанийн нэгдлийн гишүүн бол Зохицуулах хороо даатгагчаас тухайн нэгдлийн гишүүн аль ч этгээдийн санхүүгийн болон компанийн нэгдлийн нэгдсэн тайланг шаардаж болно.
38.2.Зохицуулах хороо энэхүү тайланг даатгагчийн аудитор, эсхүл өөрийн томилсон аудитороор баталгаажуулахыг шаардаж болно.
38.3.Энэ хуулийн 38.1-д заасан компанийн нэгдлийн тайлангийн агуулга, хэлбэрийг даатгалын багц дүрмээр тогтоож болно.
НАЙМДУГААР БҮЛЭГ
Актуарч, актуарын хяналт шалгалт, тайлан
39 дүгээр зүйл. Актуарчийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх олгох
39.1.Зохицуулах хороо актуарчаар ажиллахад тохирох мэргэжил, дадлага туршлага бүхий Монгол Улсын болон гадаад улсын иргэн, харьяалалгүй хүнийг сонгон шалгаруулж актуарчийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх олгоно.
39.2.Актуарчийн үйл ажиллагаа эрхлэх эрх олгох ажиллагааг даатгалын багц дүрмийн дагуу хэрэгжүүлнэ.
39.3.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 39.1-д заасны дагуу эрх авсан актуарчийн нэрсийн жагсаалт, түүний өөрчлөлтийг даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу нийтэд мэдээлнэ.
40 дүгээр зүйл. Актуарчийг томилохтой холбоотой урт хугацааны даатгагчийн эрх хэмжээ
40.1.Урт хугацааны даатгагч нь заавал актуарчтай байх бөгөөд актуарч нь энэ хуулийн 39.1-д заасны дагуу Зохицуулах хорооноос эрх авсан этгээд байна.
40.2.Даатгагч нь өөрийн актуарчийг томилсон болон чөлөөлсөн тухай бүрт Зохицуулах хороонд ажлын 5 хоногт бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
40.3.Актуарчаар томилогдсон этгээд үүргээ гүйцэтгэх боломжгүй болсон бол ийнхүү боломжгүй болсноос хойш ажлын 30 хоногийн дотор даатгагч өөр актуарчийг томилно.
41 дүгээр зүйл. Актуарчийн дагаж мөрдөх стандарт
41.1.Актуарч нь өөрийн үйл ажиллагаандаа даатгалын багц дүрэмд заасан актуарын стандартыг дагаж мөрдөнө.
42 дугаар зүйл. Актуарын хяналт шалгалт, тайлан
42.1.Урт хугацааны даатгагч нь үйл ажиллагаандаа актуарын хяналт шалгалтыг хоёр жилд нэгээс доошгүй удаа өөрийн актуарчаар хийлгэх үүрэгтэй.
42.2.Энэ хуулийн 42.1-д заасан актуарын хяналт шалгалт нь даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу явагдана.
42.3.Зохицуулах хороо даатгагчийн санхүүгийн байдлын талаархи шаардлагатай гэж үзсэн асуудлыг актуарчаар шалгуулах болон актуарын тайлан гаргаж өгөхийг даатгагчаас шаардаж болно.
42.4.Зохицуулах хороо актуарын хяналт шалгалтыг даатгагчийн томилсон, эсхүл өөрийн томилсон актуарчаар гүйцэтгүүлж болно.
42.5.Актуарч нь даатгалын багц дүрэмд заасан агуулга, хэлбэрийн дагуу хяналт шалгалтын тайлан бэлтгэнэ.
42.6.Энэ хуулийн 42.3-т заасан хяналт шалгалтыг хэрэгжүүлэх болон тайлан бэлтгэхтэй холбогдсон зардлыг даатгагч хариуцна.
43 дугаар зүйл. Актуарчийн эрх
43.1.Актуарч нь дараахь эрхтэй байна:
43.1.1.актуарын үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан шаардлагатай мэдээлэл, баримт бичгийг шалгах;
43.1.2.даатгагчийн талаархи шаардлагатай мэдээлэл, баримт бичиг гаргаж өгөх, асуултад хариулахыг даатгагч, түүний эрх бүхий албан тушаалтан, албан хаагчаас шаардах.
43.2.Актуарч нь компанийн төлөөлөн удирдах зөвлөлийн хуралд оролцож, дараахь асуудлаар үг хэлэх эрхтэй:
43.2.1.даатгагчийн санхүүгийн байдал, нөөцийн сан, төлбөрийн чадвар болон даатгагчийн хөрөнгөд нөлөөлж болох бусад асуудлаар;
43.2.2.төлөөлөн удирдах зөвлөлийн гишүүдэд өгсөн актуарын зөвлөгөөний талаар;
43.2.3.актуарын ажиллагаатай холбоотой асуудлаар.
43.3.Актуарч нь компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд оролцож, дараахь асуудлаар үг хэлэх эрхтэй:
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
43.3.1.даатгагчийн санхүүгийн болон нягтлан бодох бүртгэлийн тайлан;
43.3.2.актуарчийн эрх хэмжээ, чиг үүрэгтэй холбоотой аливаа асуудал.
43.4.Актуарч нь дараахь асуудлыг Зохицуулах хороонд мэдэгдэж болно:
43.4.1.энэ хуулийн 43.1.1-д заасан мэдээлэл, баримт бичгийг шалгахад даатгагч нь хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр актуарчид дэмжлэг үзүүлэхээс татгалзсан, бусад хэлбэрээр саад учруулсан тухай;
43.4.2.даатгагч, түүний эрх бүхий албан тушаалтан, албан хаагч шаардлагатай мэдээлэл баримт бичиг гаргаж өгөх, асуултад хариулахаас татгалзсан тухай.
44 дүгээр зүйл. Актуарчийн үүрэг
44.1.Актуарч нь даатгагчийн баримт материалд үндэслэн гаргасан дараахь дүгнэлтийн талаар Зохицуулах хороонд нэн даруй мэдэгдэнэ:
44.1.1.даатгагч нь энэ хууль, бусад хууль тогтоомж, даатгалын багц дүрмийг зөрчсөн, эсхүл зөрчсөн байж болзошгүй;
44.1.2.даатгагч хууль тогтоомж зөрчсөн нь даатгуулагчийн эрх ашигт ноцтой нөлөөлнө гэж үзсэн.
44.2.Актуарч нь даатгагчийн санхүүгийн байдал, нөөцийн сан, төлбөрийн чадвар, даатгагч болон даатгуулагчийн ашиг сонирхолд нөлөөлж болох аливаа асуудлаар шаардлагатай арга хэмжээ авах талаар даатгагчид мэдэгдэх үүрэгтэй.
44.3.Актуарч энэ хуулийн 44.2-т заасны дагуу даатгагчид мэдэгдсэн бөгөөд тогтоосон хугацаанд даатгагч ямар нэг арга хэмжээ аваагүй бол энэ тухай Зохицуулах хороонд нэн даруй мэдэгдэнэ.
44.4.Даатгагч актуарчтай байгуулсан гэрээгээ цуцалсан, эсхүл өөрөө ажиллах боломжгүй гэдгээ мэдэгдэж чөлөөлөгдсөн тохиолдолд актуарч нь Зохицуулах хороонд дараахь асуудлаар мэдээлэл өгнө:
44.4.1.гэрээ цуцалсан буюу чөлөөлөгдсөн тухай, түүний үндэслэлийн талаар;
44.4.2.энэ хуулийн 44.1, 44.3-т заасан мэдээллийн тухай.
44.5.Актуарч болон актуарч байсан этгээд тайлан болон энэ хуулийн 44 дүгээр зүйлд заасан өөрийн зөв гэж үзсэн бусад мэдээллээр Зохицуулах хороог хангасны төлөө түүнийг мэргэжлийн ёс зүйн дүрэм болон хууль тогтоомж зөрчсөн гэж үзэхгүй бөгөөд түүнд эрүүгийн болон бусад хариуцлага ногдуулахгүй.
45 дугаар зүйл. Зохицуулах хороо актуарчийг томилох
45.1.Урт хугацааны даатгагч нь актуарчийг томилоогүй бол Зохицуулах хороо энэ хуулийн 39.1-д заасан актуарын үйл ажиллагаа эрхлэх эрх бүхий этгээдийг актуарчаар томилно.
45.2.Энэ хуулийн 45.1-д заасны дагуу томилогдсон актуарч нь урт хугацааны даатгагчийн актуарчийн чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ.
ЕСДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Давхар даатгал
46 дугаар зүйл. Давхар даатгалд даатгуулах
46.1.Даатгагч нь гэрээний дагуу хүлээсэн үүргээ дараахь даатгагчид даатгуулж болно:
46.1.1.энэ хуулийн дагуу давхар даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авсан компанид;
46.1.2.энэ хуулийн дагуу тусгай зөвшөөрөл аваагүй гадаад улсын даатгалын компанид.
47 дугаар зүйл. Даатгагчийн давхар даатгалын гэрээ
47.1.Даатгагч даатгалын эрсдлийг хариуцах үүргээ давхар даатгуулах төлөвлөгөөг даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу Зохицуулах хороогоор батлуулна.
47.2.Зохицуулах хороо тухайн төрлийн давхар даатгалын гэрээнд энэ хуулийн 47.1-д заасан давхар даатгалын төлөвлөгөөг батлуулахад тавигдах шаардлага хамаарахгүй байхаар тогтоож болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
48 дугаар зүйл. Давхар даатгалын тайлан
48.1.Даатгагч нь давхар даатгалын төлөвлөгөөний нарийвчилсан тайланг тогтоосон хугацаанд гаргаж Зохицуулах хороонд хүргүүлэх бөгөөд тайланд давхар даатгалын гэрээний хуулбарыг хавсаргана.
АРАВДУГААР БҮЛЭГ
Даатгагчийн үүрэг, даатгагчид тавих хязгаарлалт
49 дүгээр зүйл. Даатгагч зөвхөн даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх
49.1.Даатгагч нь Монгол Улсад болон гадаад улсад гагцхүү даатгалын үйл ажиллагаа болон түүнтэй холбоотой үйл ажиллагаа эрхэлнэ.
49.2.Даатгагчийн эрхлэх даатгалтай холбоотой үйл ажиллагааг даатгалын багц дүрмээр тодорхойлно.
50 дугаар зүйл. Даатгагч бизнес төлөвлөгөөний дагуу үйл ажиллагаагаа хэрэгжүүлэх
50.1.Даатгагч үйл ажиллагаагаа Зохицуулах хорооноос хамгийн сүүлд баталсан бизнес төлөвлөгөөний дагуу хэрэгжүүлнэ.
50.2.Даатгагч бизнес төлөвлөгөөндөө нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хүсэлтээ хэзээ ч гаргаж болох бөгөөд энэ тухай хүсэлтээ шинэчлэгдсэн бизнес төлөвлөгөөний төслийн хамт Зохицуулах хороонд хүргүүлнэ.
50.3.Зохицуулах хороо хүсэлтийг хүлээн авснаас хойш ажлын 20 хоногийн дотор шинэчлэгдсэн бизнес төлөвлөгөөг батлах эсэхийг шийдвэрлэнэ.
50.4.Зохицуулах хороо даатгагчийн шинэчлэгдсэн бизнес төлөвлөгөөг батлах эсэх асуудлыг шийдвэрлэх явцдаа даатгагчаас нэмэлт материал шаардаж болно.
51 дүгээр зүйл. Урт хугацааны даатгагчийн сан байгуулах, түүнийг зарцуулах
51.1.Урт хугацааны даатгагч нь эрхэлж буй даатгалын төрөл тус бүрт тусгайлсан данс нээж, тусгайлсан сан байгуулна.
51.2.Урт хугацааны даатгагчийн хөтлөх нягтлан бодох бүртгэлийн болон бусад тайланд дараахь үзүүлэлтийг тус тусад нь гаргаж харуулна:
51.2.1.сан тус бүрд хамаарах хөрөнгө;
51.2.2.даатгалын төрөл тус бүрд хамаарах үүрэг.
51.3.Тухайн сангийн хөрөнгийг зөвхөн тухайн төрлийн даатгалын үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд зарцуулах бөгөөд сангийн хөрөнгийг хооронд нь шилжүүлэн зарцуулахыг хориглоно.
51.4.Дараахь тохиолдолд энэ хуулийн 51.3 дахь хэсэг хамаарахгүй:
51.4.1.тухайн сангийн хөрөнгийн үнэлгээ нь актуарын тооцоогоор тухайн төрлийн даатгалын гэрээгээр хүлээсэн үүргээс хэтэрч байвал ийнхүү хэтэрсэн хэсэгт;
51.4.2.урт хугацааны даатгагчийн сангийн хөрөнгийг зах зээлийн үнээр нь өөр хөрөнгөөр солиход.
51.5.Энэ хуулийн 51.4.1-д зааснаас бусад тохиолдолд урт хугацааны даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэхэд зориулж байгуулсан сангийн хөрөнгийг даатгагчийн өөр үйл ажиллагаанд зарцуулахыг хориглоно.
51.6.Урт хугацааны даатгалын гэрээгээр хүлээсэн үүргийг биелүүлэхэд урт хугацааны даатгагчийн сангийн хөрөнгийн хэмжээ хүрэхгүй болсон тохиолдолд даатгагч, түүний хараат болон охин компани ногдол ашиг төлөх болон төлөхөөр зарлахыг хориглоно.
51.7.Урт хугацааны даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзүүлсэн болон хүчингүй болгосон компанид энэ хуулийн 51 дүгээр зүйл нэгэн адил хамаарна.
52 дугаар зүйл. Тодорхойгүй хэлцлээс зайлсхийх
52.1.Энэ хуулийг дагаж мөрдсөн өдрөөс хойш даатгагчийн байгуулсан хариуцлагын хэмжээ, эсхүл дээд хэмжээ нь тодорхойгүй даатгалын гэрээ энэ хуулийн 52.2-т зааснаас бусад тохиолдолд хүчин төгөлдөр бус байна.
52.2.Энэ хуулийн 52.1-д үл хамаарах даатгалын гэрээний төрөл, хэлбэрийг даатгалын багц дүрмээр тогтоож болно.
53 дугаар зүйл. Даатгагчийн ерөнхий захиргааны хаяг
53.1.Монгол Улсын Компанийн тухай хуулийн дагуу үүсгэн байгуулагдсан даатгалын компанийн ерөнхий захиргаа нь Монгол Улсад байрлах бөгөөд даатгагч нь ерөнхий захиргааныхаа хаягийг Зохицуулах хороонд мэдэгдэнэ.
53.2.Даатгагч нь ерөнхий захиргааныхаа хаягийг өөрчилбөл ажлын 5 хоногийн дотор Зохицуулах хороонд мэдэгдэнэ.
54 дүгээр зүйл. Салбар, төлөөлөгчийн газар нээх
54.1.Даатгагч нь өөрийн салбар, төлөөлөгчийн газраа гадаад улсын нутаг дэвсгэрт нээх, түүгээр дамжуулан даатгалын үйл ажиллагаа явуулахдаа Зохицуулах хорооноос зөвшөөрөл авна.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
54.2.Гадаадын даатгагч Зохицуулах хорооноос өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр Монгол Улсад салбар, төлөөлөгчийн газраа нээх, түүгээр дамжуулан даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэхийг хориглоно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
54.3.Гадаадын даатгагч Зохицуулах хорооноос зөвшөөрөл аваагүй тохиолдолд аливаа этгээд гадаадын даатгагчийг төлөөлж дараахь үйл ажиллагаа явуулахыг хориглоно:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
54.3.1.даатгалын үйл ажиллагаа явуулах зорилгоор сурталчилгаа, ухуулга хийх, эсхүл ийм зорилгоор албан байр нээж ажиллуулах;
54.3.2.салбар, төлөөлөгчийн газар нээх, ажиллуулах.
54.4.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 54.1-д заасан зөвшөөрөл хүссэн өргөдлийг хэлэлцэн шийдвэрлэхдээ нэмэлт мэдээлэл, баримтыг даатгагчаас шаардаж болно.
54.5.Энэ хуулийн 54.2-т заасан зөвшөөрөл олгохдоо Зохицуулах хороо тодорхой нөхцөл, шаардлага тавьж болох бөгөөд эдгээр нөхцөл, шаардлагаа хэдийд ч өөрчилж болно.
55 дугаар зүйл. Эрх бүхий албан тушаалтныг томилох
55.1.Даатгагч болон энэ хуулийн 121дүгээр зүйлд заасан Холбоо нь Зохицуулах хорооноос бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр өгсөн зөвшөөрлийг үндэслэн компани болон Холбооны эрх бүхий албан тушаалтныг томилно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан/
55.2.Зохицуулах хороо нь тухайн этгээд компанийн уг албан тушаалд тохирно гэж үзвэл энэ хуулийн 55.1-д заасан зөвшөөрлийг олгоно.
55.3.Даатгагчийн эрх бүхий албан тушаалтны бүрэн эрх дуусгавар болсон, эсхүл хүсэлтээрээ чөлөөлөгдсөн тохиолдолд даатгагч энэ тухай ажлын 5 хоногийн дотор Зохицуулах хороонд бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
56 дугаар зүйл. Тусгай зөвшөөрөлгүй даатгалын зуучлагч, даатгалын төлөөлөгч, даатгалын хохирол үнэлэгчид төлбөр төлөхийг хориглох
56.1.Даатгагч нь даатгалын зуучлагч, даатгалын төлөөлөгч, даатгалын хохирол үнэлэгчийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөлгүй этгээдэд аливаа төлбөр, хураамж төлөхийг хориглоно.
57 дугаар зүйл. Мэдээллийг өөрчлөх
57.1.Даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл хүсч байгаа этгээд, эсхүл даатгагч болон бусад этгээдээс энэ хууль, даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу Зохицуулах хороонд гаргаж буй аливаа зөвшөөрөл хүссэн өргөдлийг хэлэлцэн шийдвэрлэхээс өмнө Зохицуулах хороонд ирүүлсэн мэдээлэл, баримтад өөрчлөлт орвол зөвшөөрөл хүссэн этгээд энэ тухай нэн даруй бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэх үүрэгтэй.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
АРВАННЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Зах зээлийн ёс зүй
58 дугаар зүйл. Төөрөгдүүлсэн зар сурталчилгаа
58.1.Даатгагч нь төөрөгдүүлсэн, эсхүл худал мэдээлэл агуулсан зар сурталчилгаа, мэдээлэл, товхимол болон түүнтэй адилтгах бусад баримт бичиг гаргах, тараах, тараахыг зөвшөөрөхийг хориглоно.
58.2.Даатгагчийн болон түүний нэрийн өмнөөс гаргасан мэдээлэл, товхимол болон түүнтэй адилтгах бусад баримт бичиг нь төөрөгдүүлсэн буюу худал мэдээлэл агуулсан, эсхүл нийтийн ашиг сонирхолд харшилсан гэж үзвэл Зохицуулах хороо тухайн баримт бичгийг гаргахыг хориглох, няцаахыг даалгах, эсхүл шаардлагатай гэж үзсэн өөрчлөлт, залруулга хийж гаргахыг бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр даалгана.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
59 дүгээр зүйл. Зах зээлийн ёс зүй
59.1.Зохицуулах хороо даатгагчийн дагаж мөрдвөл зохих зах зээлийн ёс зүйн журмыг гаргаж болох бөгөөд даатгагч, түүний эрх бүхий албан тушаалтан болон даатгалын үйл ажиллагаанд оролцогч түүнийг дагаж мөрдөх үүрэгтэй.
АРВАНХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
Нэрэнд хяналт тавих
60 дугаар зүйл. "Даатгал" гэсэн нэр томъёог хэрэглэхийг хязгаарлах
60.1.Даатгагч нь оноосон нэртэй байх бөгөөд уг нэрийн ард "даатгал" гэсэн үгийг заавал хэрэглэнэ.
60.2.Энэ хуульд заасан тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчээс бусад этгээд "даатгал", эсхүл "даатгал" гэсэн үгний төрөл үг хэрэглэх, даатгалын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа, эсхүл уг үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авсан гэсэн сэтгэгдэл төрүүлэхүйц нэр томъёо ашиглах болон тэдгээртэй адилтгах бусад үйлдэл хийхийг хориглоно.
60.3.Даатгалын мэргэжлийн оролцогчийн тухай хуульд заасны дагуу даатгалын зуучлагч, даатгалын хохирол үнэлэгчийн тусгай зөвшөөрөлтэй компанид энэ хуулийн 60.1 дэх хэсэг хамаарахгүй бөгөөд тэдгээрийн нэр нь зөвхөн тухайн төрлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг болохыг илэрхийлсэн байвал зохино.
АРВАНГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
Хяналт шалгалт, мэдээлэл цуглуулах, тайлагнах
61 дүгээр зүйл. Үйл ажиллагааны шалгалтад хамаарах холбогдох этгээд
61.1.Энэ хуулийн арвангуравдугаар бүлэгт заасан "холбогдох этгээд" гэдэгт даатгагч болон даатгагч байсан этгээд, эсхүл түүний хараат болон охин компани хамаарна.
62 дугаар зүйл. Холбогдох этгээдийн үйл ажиллагаанд хийх шалгалт
62.1.Зохицуулах хороо холбогдох этгээдийн үйл ажиллагааг энэ хуульд заасан бүрэн эрхийн хүрээнд шалгах зорилгоор дараахь арга хэмжээг хэдийд ч авч хэрэгжүүлж болно:
62.1.1.холбогдох этгээдийн үйл ажиллагаа, удирдлага, зохион байгуулалт, баримт бичгийг шалгах;
62.1.2.холбогдох этгээдийн хяналт болон эзэмшилд буй эд хөрөнгө, бэлэн мөнгө зэргийг шалгах, тоолох;
62.1.3.холбогдох этгээдийн нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн тайлан болон бусад баримт бичгийг хуулбарлан авч хянаж шалгах.
62.2.Зохицуулах хороо шаардлагатай гэж үзвэл холбогдох этгээдэд хяналт тавихтай холбоотой дараахь асуудлыг судлан үзэж болно:
62.2.1.нөөцийн сан, төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлт болон хөрөнгийг шалгах;
62.2.2.энэ хууль, холбогдох бусад хууль тогтоомж, даатгалын багц дүрэм болон Зохицуулах хорооноос тавьсан шаардлага, үүрэг даалгаврыг биелүүлж байгаа эсэх.
62.3.Зохицуулах хороо үйл ажиллагааны шалгалтын удирдамжийг холбогдох этгээдэд урьдчилан танилцуулна.
62.4.Зохицуулах хороо шаардлагатай гэж үзвэл үйл ажиллагааны шалгалтыг хэрэгжүүлэхдээ тохирох дадлага туршлага, мэргэжил бүхий этгээдийг татан оролцуулж болно.
62.5.Үйл ажиллагааны шалгалтыг хоёр жилд нэгээс доошгүй удаа холбогдох этгээдийн өдөр тутмын үйл ажиллагаанд саад болохгүйгээр зохион байгуулна.
63 дугаар зүйл. Үйл ажиллагааны шалгалттай холбоотой холбогдох этгээд, түүний эрх бүхий албан тушаалтан, ажилтны үүрэг
63.1.Холбогдох этгээд үйл ажиллагааны шалгалтын үед дараахь үүрэг хүлээнэ:
63.1.1.өөрийн байранд нэвтрэх, эд хөрөнгийг шалгах боломжоор хангах;
63.1.2.нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн тайлан болон холбогдох бусад баримт бичгийг гаргаж өгөх;
63.1.3.шаардлагатай мэдээлэл, тайлбараар хангах;
63.1.4.шаардлагатай баримт бичгийг бусад этгээдээс олж авч Зохицуулах хороонд өгөх.
63.2.Зохицуулах хороо шаардлагатай мэдээлэл, тайлбар гаргаж өгөхийг холбогдох этгээдийн эрх бүхий албан тушаалтан болон ажилтнаас бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр шаардаж болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
64 дүгээр зүйл. Шалгалтын тайлан
64.1.Зохицуулах хороо нь үйл ажиллагааны шалгалт дууссанаас хойш ажлын 45 хоногийн дотор шалгалтын товч тайланг холбогдох этгээдэд хүргүүлнэ.
64.2.Шалгалтын тайланд дараахь зүйлийг тусгана:
64.2.1.холбогдох этгээдийн үйл ажиллагааны удирдлага, зохион байгуулалт, хяналт болон шаардлагатай гэж үзсэн бусад асуудлын талаархи зөвлөмж;
64.2.2.тайлантай холбогдуулан холбогдох этгээдээс хариу шаардаж байгаа эсэх, хариу шаардаагүй бол тайланд онцгойлон үзэж буй асуудлын талаар.
64.3.Шалгалтын тайлантай холбогдуулан хариу шаардсан бол холбогдох этгээд тайланг хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 14 хоногийн дотор, эсхүл тайланд тусгайлан заасан хугацаанд Зохицуулах хороонд хариу мэдэгдэх үүрэгтэй.
65 дугаар зүйл. Зохицуулах хорооны мэдээлэл цуглуулах эрх
65.1.Зохицуулах хороо энэ хууль болон холбогдох бусад хууль тогтоомжид заасан бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэх зорилгоор, эсхүл гадаадын зохицуулах байгууллагын тавьсан хүсэлтийн дагуу энэ хуулийн 65.2-т заасан этгээдээс дараахь зүйлийг бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр шаардаж болно:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
65.1.1.тодорхой төрлийн буюу тусгайлан заасан мэдээлэл гаргаж өгөхийг;
65.1.2.тодорхой төрлийн буюу тусгайлан заасан баримт бичиг гаргаж өгөхийг.
65.2.Энэ хуулийн 65.1-д заасан мэдэгдлийг холбогдох этгээд болон түүнтэй холбоотой этгээд, даатгагч, эсхүл мэдэгдэлтэй холбоотой мэдээлэл, баримт бичиг байгаа гэж үзсэн этгээдэд өгөх бөгөөд мэдэгдэлд мэдээлэл, баримт бичгийг гаргаж өгөх буюу үйлдэх хугацаа, газрыг заана.
65.3.Энэ хуулийн 65.2-т заасан "холбоотой этгээд"-ийг даатгалын багц дүрмээр тодорхойлно.
65.4.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 65.1-д заасан эрхээ хэрэгжүүлэхдээ дараахь шаардлагыг тавьж болно:
65.4.1.тогтоосон хэлбэр, загвараар мэдээлэл бэлтгэж ирүүлэхийг;
65.4.2.уг мэдээлэл, баримт бичгээ баталгаажуулахыг;
65.4.3.уг мэдээлэл, баримт бичигтэй холбогдуулан тайлбар гаргахыг.
65.5.Зохицуулах хороо энэ хуульд заасны дагуу мэдээлэл цуглуулахдаа холбогдох баримт бичгийг түүвэрлэн буюу хуулбарлан авч болно.
65.6.Зохицуулах хорооноос энэ хуулийн 65.1-д заасны дагуу мэдээлэл, баримт бичгээр хангахыг даалгасан мэдэгдлийг хүлээн авсан этгээд заавал биелүүлэх үүрэгтэй.
66 дугаар зүйл. Гадаадын зохицуулах байгууллагад туслалцаа үзүүлэх
66.1.Гадаадын зохицуулах байгууллага өөрийн чиг үүргээ хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан туслалцаа үзүүлэхийг Зохицуулах хороо энэ хуулийн 66 дугаар зүйлд заасны дагуу холбогдох, мэдээлэл, баримт бичгээр хангаж болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
66.2.Гадаадын зохицуулах байгууллагыг мэдээлэл, бичиг баримтаар хангах эсэхийг шийдвэрлэхдээ дараахь асуудлыг анхаарна:
66.2.1.Гадаадын зохицуулах байгууллага нь уг асуудалтай төстэй асуудлаар харилцан туслалцаа үзүүлж байсан, эсхүл үзүүлэх эсэх;
66.2.2.Монгол Улсын хууль тогтоомж, нийтийн ашиг сонирхолд нийцэж байгаа эсэх;
66.2.3.асуудлын шинж чанар, тухайн асуудал Монгол Улсын хувьд ач холбогдолтой эсэх;
66.2.4.мэдээлэл бэлтгэхтэй холбогдон зайлшгүй гарах зардлыг гадаадын зохицуулах байгууллага төлсөн эсэх;
66.2.5.энэ хуулийн 81 дүгээр зүйлд заасны дагуу мэдээллийн нууцлалыг хангаж чадах эсэх.
66.3.Зохицуулах хороо гадаадын зохицуулах байгууллагын хүссэн мэдээлэлтэй холбогдуулж тодруулга ирүүлэхийг уг байгууллагаас хүсэж болно.
66.4.Гадаадын зохицуулах байгууллага энэ хуулийн 66.3-т заасан хүсэлтэд хариу ирүүлээгүй бол Зохицуулах хороо түүнд туслалцаа үзүүлэхээс татгалзаж болно.
АРВАНДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Албадлага
67 дугаар зүйл. Албадлагын арга хэмжээ авах үндэслэл
67.1.Зохицуулах хороо дараахь үндэслэлээр даатгагчид албадлагын арга хэмжээ авч болно:
67.1.1.энэ хууль, холбогдох бусад хууль тогтоомж, даатгалын багц дүрмийг зөрчсөн нь гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжгүй бол;
/Энэ заалтад 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан/
67.1.2.даатгуулагчийн болон нийтийн ашиг сонирхолд хохирол учруулахуйц нөхцөл байдал үүссэн;
67.1.3.даатгагч төлбөрийн чадваргүй болсон буюу төлбөрийн чадваргүй болж болзошгүй гэж үзвэл;
67.1.4.Зохицуулах хорооноос энэ хуулийн 73 дугаар зүйлд заасны дагуу өгсөн даалгаврыг биелүүлээгүй;
67.1.5.тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг зөрчсөн;
/Энэ заалтад 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
67.1.6.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч, түүний удирдах албан тушаалтан, компанийн энгийн хувьцааны 10 буюу түүнээс дээш хувийг дангаараа буюу бусад этгээдтэй хамтран эзэмшиж буй этгээд нь тус тус тохиромжтой бус этгээд гэж үзсэн;
67.1.7.даатгагч татан буугдсан;
67.1.8.нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн тайлангаа зохих ёсоор хөтлөөгүй;
67.1.9.даатгалын үйл ажиллагааг зохистой явуулаагүй;
67.1.10.холбогдох этгээдийн үйл ажиллагааг шалгах явцад Зохицуулах хороотой хамтран ажиллахаас татгалзсан;
67.1.11.даатгалын эрсдлээ хязгаарлах зорилгоор давхар даатгалын төлөвлөгөө хийгээгүй, эсхүл давхар даатгалын төлөвлөгөө нь даатгалын багц дүрэмд заасан шаардлага хангахгүй;
67.1.12.бизнес төлөвлөгөөг дагаж мөрдөөгүй буюу хамгийн сүүлд баталсан бизнес төлөвлөгөөг ноцтойгоор зөрчсөн;
67.1.13.Зохицуулах хорооноос ногдуулсан торгуулийг хугацаанд нь төлөөгүй;
/Энэ заалтыг 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/
67.1.14.хууль тогтоомжид заасан бусад үндэслэл.
68 дугаар зүйл. Албадлагын арга хэмжээний төрөл
68.1.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 67.1-д заасан үндэслэлээр дараахь төрлийн албадлагын арга хэмжээг хэрэглэнэ:
68.1.1.тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх;
68.1.2.тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох;
68.1.3.энэ хуулийн 74 дүгээр зүйлд заасны дагуу шалгагч томилох;
68.1.4.энэ хуулийн 73 дугаар зүйлд заасны дагуу даалгавар өгөх;
68.1.5.даатгалын үйл ажиллагааг зохистой явуулах талаар зөвлөх үүрэг бүхий дадлага туршлагатай мэргэжилтэн томилох;
68.1.6.торгох.
/Энэ заалтыг 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар хүчингүй болсонд тооцсон/
69 дүгээр зүйл. Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх
69.1.Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрлийг дараахь үндэслэлээр түдгэлзүүлнэ:
69.1.1.энэ хуулийн 67.1-д заасан үндэслэлийн аль нэг нь илэрсэн;
69.1.2.тусгай зөвшөөрөл олгосноос хойш 6 сарын дотор үйл ажиллагаагаа эхлээгүй, эсхүл үйл ажиллагаагаа зогсоосон;
69.1.3.тусгай зөвшөөрлийн жил бүрийн төлбөрийг төлөх хугацаа өнгөрснөөс хойш 2 сарын дотор төлөөгүй.
69.2.Тусгай зөвшөөрлийг дараахь хугацаагаар түдгэлзүүлнэ:
69.2.1.Зохицуулах хорооноос тогтоосон хугацаагаар;
69.2.2.Зохицуулах хорооноос тавьсан шаардлага, өгсөн даалгаврыг биелүүлэх хүртэл.
69.3.Энэ хуулийн 69.2.1-д заасан хугацаа нь 6 сараас хэтрэхгүй.
69.4.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлснээс хойш энэ хуулийн 69.2.2-т заасан шаардлагыг 6 сарын дотор биелүүлээгүй бол тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгоно.
69.5.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэхээс өмнө Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх үндэслэлийг заасан мэдэгдлийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр хүргүүлж, хүргэсэн огноог тэмдэглэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
69.6.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч энэ хуулийн 69.5-д заасан мэдэгдлийг хүлээн авснаас хойш ажлын 10 өдрийн дотор тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзүүлэх үндэслэлгүй гэж үзсэн тухай тайлбараа Зохицуулах хороонд бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр ирүүлээгүй бол тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
69.7.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн тохиолдолд дараахь агуулга бүхий мэдэгдлийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр хүргүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
69.7.1.тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн тухай;
69.7.2.тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн үндэслэл, түдгэлзүүлж эхэлсэн огноо;
69.7.3.тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн хугацаа.
70 дугаар зүйл. Тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох
70.1.Зохицуулах хороо дараахь үндэслэлээр тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгоно:
70.1.1.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хүсэлт гаргасан;
70.1.2.даатгалын компани татан буугдсан;
70.1.3.тусгай зөвшөөрлийг авахдаа хуурамч баримт бичиг бүрдүүлсэн нь тогтоогдсон;
70.1.4.тусгай зөвшөөрлийн нөхцөл, шаардлагыг удаа дараа буюу ноцтой зөрчсөн;
70.1.5.тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн хугацаанд зөрчлийг арилгах талаар тавьсан шаардлагыг биелүүлээгүй.
70.2.Тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгохоос өмнө Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгох болсон үндэслэлийг заасан мэдэгдлийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр хүргүүлж, хүргэсэн огноог тэмдэглэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
70.3.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч уг мэдэгдлийг хүлээн авснаас хойш 30 хоногийн дотор тусгай зөвшөөрлийг нь хүчингүй болгох үндэслэлгүй гэж үзсэн тухай тайлбараа Зохицуулах хороонд бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр ирүүлээгүй бол тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгоно.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
70.4.Тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон тохиолдолд дараахь агуулга бүхий мэдэгдлийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчид бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр хүргүүлнэ:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
70.4.1.тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон тухай;
70.4.2.тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон үндэслэл, огноо.
71 дүгээр зүйл. Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн болон хүчингүй болгосноос үүсэх үр дагавар
71.1.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн болон хүчингүй болгосон тухай мэдэгдлийг хүлээн авсан өдрөөс хойш даатгагч Зохицуулах хорооноос өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр дараахь үйлдэл хийхийг хориглоно:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
71.1.1.шинээр даатгалын гэрээ байгуулах;
71.1.2.тухайн өдрөөс өмнө байгуулсан даатгалын гэрээг шинэчлэх, өөрчлөх.
71.2.Шаардлагатай гэж үзвэл даатгагч нь даатгалын гэрээгээр хүлээсэн үүрэг, давхар даатгалын хураамжийн төлбөр болон гэрээнээс үүссэн бусад зардлыг төлөх төлөвлөгөө гаргаж хэрэгжүүлнэ.
71.3.Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн болон хүчингүй болгосон талаархи мэдээллийг даатгалын багц дүрэмд заасны дагуу нийтэд мэдээлнэ.
72 дугаар зүйл. Зохицуулах хороо даатгагчийн эд хөрөнгийг хамгаалах зорилгоор шүүхэд нэхэмжлэл гаргах
72.1.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн болон хүчингүй болгосон, эсхүл энэ хуулийн 69.1, 70.1-д заасан үндэслэл байна гэж үзвэл нийтийн болон зээлдүүлэгч, даатгуулагчийн ашиг сонирхол, даатгагчийн өмч хөрөнгө, үйл ажиллагааг хамгаалах зорилгоор Зохицуулах хороо шүүхэд нэхэмжлэл гаргаж болно.
72.2.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 72.1-д заасан нэхэмжлэл гаргахдаа даатгагчид мэдэгдэх үүрэг хүлээхгүй.
72.3.Даатгагчийн тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлээгүй, эсхүл хүчингүй болгоогүй бол нэхэмжлэлийг энэ хуулийн 69.5, 70.2-т заасан тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх болон хүчингүй болгох тухай мэдэгдлийг даатгагчид өгөхөөс өмнө гаргаж болно.
72.4.Энэ хуулийн 72.1-д заасан нэхэмжлэлийн дагуу шүүх дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлж болно:
72.4.1.даатгагч болон бусад этгээдийн эзэмшилд буй өмч хөрөнгийг шилжүүлэх, зарцуулах зэрэг хэлцэл хийхийг хориглосон шийдвэр гаргах;
72.4.2.тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх болон хүчингүй болгохоос өмнө даатгагчийн үйл ажиллагааг удирдан зохицуулах бүрэн эрхт төлөөлөгчийг нэн даруй томилох;
72.4.3.компанийг татан буулгах;
72.4.4.даатгагчийн үйл ажиллагаатай холбоотой асуудлаар мэдээлэл авахаар холбогдох этгээдийг дуудан ирүүлэх.
72.5.Шүүх энэ хуулийн 72.4.2-т заасан бүрэн эрхт төлөөлөгчийг томилохдоо түүний эрх хэмжээ, цалин хөлс, шүүх болон Зохицуулах хороонд тайлан мэдээ гаргаж өгөх журмыг тогтооно.
72.6.Шүүх бүрэн эрхт төлөөлөгчийн талаар дараахь арга хэмжээг хэдийд ч авч болно:
72.6.1.эрх үүргээ хэрэгжүүлэхтэй нь холбогдуулан даалгавар, зааварчилга өгөх;
72.6.2.эрх хэмжээг нь өөрчлөх;
72.6.3.бүрэн эрхийг нь дуусгавар болгох.
73 дугаар зүйл. Даалгавар
73.1.Зохицуулах хороо даатгагчид албадлагын арга хэмжээ авахдаа дараахь агуулга бүхий даалгаврыг өгч болно:
73.1.1.даатгалын тодорхой ангилал, төрөл, хэлбэрийн үйл ажиллагаа эрхлэхийг түр зогсоох;
73.1.2.даатгалын тодорхой ангилал, төрөл, хэлбэртэй холбоотой шинээр гэрээ байгуулахыг хориглох;
73.1.3.байгуулсан даатгалын гэрээг өөрчлөхийг хориглох;
73.1.4.даатгалын нийт хураамжийн хэмжээг даалгаварт заасан хэмжээгээр тогтоох;
73.1.5.тодорхой төрлийн хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаа явуулахыг хориглох;
73.1.6.тодорхой хугацааны дотор өөрийн эзэмшилд буй хөрөнгө оруулалтыг чөлөөлөх;
73.1.7.хуульд заасан хугацаанаас өмнө санхүүгийн хяналт шалгалт хийх, шалгалттай холбогдуулан актуарч болон бусад этгээдийг томилох;
73.1.8.шаардлагатай мэдээлэл, баримт бичгийг энэ хууль, бусад хууль тогтоомж, даатгалын багц дүрэмд зааснаас богино хугацаанд гаргаж өгөх;
73.1.9.бизнес төлөвлөгөөнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах;
73.1.10.даатгуулагч болон хувьцаа эзэмшигчийн ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор шаардлагатай гэж үзсэн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх.
/Энэ заалтад 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
73.2.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлсэн, хүчингүй болгосон бол шаардлагатай гэж үзсэн бусад даалгаврыг өгч болно.
73.3.Энэ хуулийн 73 дугаар зүйлд заасны дагуу Зохицуулах хорооноос өгч буй аливаа даалгаврыг даатгагч биелүүлэх үүрэгтэй.
73.4.Тусгай зөвшөөрлийг нь түдгэлзүүлсэн, хүчингүй болгосон этгээдэд энэ хуулийн 73 дугаар зүйл нэгэн адил хамаарна.
74 дүгээр зүйл. Шалгагчийг томилох
74.1.Зохицуулах хороо энэ хуулийн 67.1-д заасан үндэслэлээр албадлагын арга хэмжээ авахдаа тухайн этгээдийн үйл ажиллагааг хянан шалгах үүрэг бүхий нэг буюу хэд хэдэн этгээдийг шалгагчаар томилж болно.
74.2.Энэ хуулийн 74.1-д заасны дагуу томилогдсон шалгагч нь дараахь асуудлыг хянан шалгаж болно:
74.2.1.даатгагчийн үйл ажиллагаа, түүний шинж чанар;
74.2.2.даатгагчийн үйл ажиллагааны тодорхой асуудлууд;
74.2.3.даатгагчийн болон хувьцаа эзэмшигчдийн хяналт.
/Энэ заалтад 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
74.3.Шалгагч нь шаардлагатай гэж үзвэл тухайн этгээдийн үйл ажиллагаа болон компанийн нэгдлийн бусад гишүүдийн үйл ажиллагааг хэдийд ч шалгаж болно.
74.4.Шалгагчийн томилолтын хугацаа болон нөхцөлийг Зохицуулах хороо өөрийн үзэмжээр тогтооно.
АРВАНТАВДУГААР БҮЛЭГ
Даатгалын үйл ажиллагааг шилжүүлэх, нэгтгэх
75 дугаар зүйл. Даатгалын үйл ажиллагааг шилжүүлэх болон нэгтгэх
75.1.Даатгагч даатгалын үйл ажиллагаагаа шилжүүлэх болон нэгтгэх хүсэлтээ Зохицуулах хороонд гаргаж зөвшөөрөл авна.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
75.2.Зохицуулах хорооноос зөвшөөрөл өгөөгүй тохиолдолд даатгагчид дараахь зүйлийг хориглоно:
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
75.2.1.даатгагчийн үйл ажиллагааны аливаа хэсгийг бусад этгээдэд шилжүүлэх;
75.2.2.даатгагчийн үйл ажиллагааны аливаа хэсгийг бусад этгээдийн үйл ажиллагаатай нэгтгэх.
75.3.Энэ хуулийн 75 дугаар зүйлд заасны дагуу шилжүүлэх болон нэгтгэх тухай өргөдөл гаргах, өргөдлийг хянан шийдвэрлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагааг даатгалын багц дүрмээр зохицуулна.
75.4.Шилжүүлэх болон нэгтгэх тухай зөвшөөрлийг олгохоос өмнө Зохицуулах хороо дараахь арга хэмжээг авч болно:
75.4.1.шилжүүлэх болон нэгтгэх нь зохимжтой эсэх талаар судлах;
75.4.2.даатгагч болон бусад этгээдээс шаардлагатай гэж үзсэн баримт бичиг, мэдээллийг шаардаж авах.
75.5.Энэ хуулийн 75.4.1-д заасныг Зохицуулах хороо буюу түүний эрх олгосон этгээд хэрэгжүүлэх бөгөөд зардлыг даатгагч хариуцна.
75.6.Зохицуулах хорооны зөвшөөрөлгүйгээр даатгалын үйл ажиллагааны аливаа хэсгийг бусдад шилжүүлэх, эсхүл бусдын үйл ажиллагаатай нэгтгэх үр дагавар бүхий даатгагчийн байгуулсан хэлцэл хүчин төгөлдөр бус байна.
75.7.Зохицуулах хороо нь даатгалын үйл ажиллагааны аливаа хэсгийг бусдад шилжүүлэх болон нэгтгэх тухай гаргасан өргөдлийг нээлттэй хурлаар хэлэлцэж болох бөгөөд даатгагч болон бусад этгээдээс шаардлагатай нотлох баримт шаардаж болно.
АРВАНЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
Даатгагчийг татан буулгах
76 дугаар зүйл. Даатгагчийн дампуурал
76.1.Даатгагчид дампуурлын хэрэг үүсгэхтэй холбогдсон энэ хуулиар зохицуулаагүй харилцааг Дампуурлын тухай хуулийн дагуу зохицуулна.
76.2.Шүүх дараахь асуудлын талаар Зохицуулах хороонд мэдэгдэх бөгөөд Зохицуулах хороо уг асуудлыг хэлэлцэхэд оролцох, тайлбар өгөх эрхтэй:
76.2.1.Дампуурлын тухай хуулийн 5 дугаар зүйлд заасны дагуу даатгагчид дампуурлын хэрэг үүсгүүлэх тухай шүүхэд гаргасан нэхэмжлэл болон хүсэлт;
76.2.2.Дампуурлын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасны дагуу даатгагчид дампуурлын хэрэг үүсгэсэнтэй холбоотой гаргасан шүүхийн тогтоол, шүүгчийн захирамжид гаргаж буй аливаа гомдол;
76.2.3.даатгагчийн дампууралтай холбоотой Дампуурлын тухай хуулийн дагуу шүүхээс шийдвэрлэж буй бусад асуудал.
76.3.Даатгагчид дампуурлын хэрэг үүсгэх хүсэлт гаргасан тохиолдолд Зохицуулах хороо Дампуурлын тухай хуулийн 5.7-д заасан хэрэг гүйцэтгэгчийг түр томилуулахаар хүсэлт гаргаж болох бөгөөд түүнд тохирох мэргэжил, дадлага туршлага бүхий хүнийг санал болгож болно.
76.4.Даатгагч дампуурсан тухайгаа зарласан тохиолдолд Зохицуулах хороо тохирох мэргэжил, дадлага туршлага бүхий хүнийг хэрэг гүйцэтгэгчээр томилуулахаар шүүхэд санал тавих бөгөөд энэ тохиолдолд Дампуурлын тухай хуулийн 8.2 дахь хэсэг үйлчлэхгүй.
76.5.Шүүх Зохицуулах хорооноос санал болгосон этгээдийг хэрэг гүйцэтгэгчээр томилж болно.
76.6.Хэрэг гүйцэтгэгч болон хэрэг гүйцэтгэгчээр түр томилогдсон этгээд нь Дампуурлын тухай хуулийн 11.2-т заасан шаардлагыг хангасан байхаас гадна даатгалын компанийн үйл ажиллагааны онцлогийн талаар зохих мэдлэгтэй байна.
76.7.Зохицуулах хороо нь Дампуурлын тухай хуулийн 8.3.3, 8.3.4, 8.3.6-д заасан асуудлаар шийдвэр гаргах эрхтэй.
76.8.Хэрэг гүйцэтгэгч нь өөрийн үйл ажиллагааны тухай Зохицуулах хорооны шаардлагатай гэж үзсэн мэдээлэл, тайланг гаргаж өгөх үүрэгтэй.
76.9.Зохицуулах хороо хариуцагч болон хэрэг гүйцэтгэгчийн үйл ажиллагааны талаар шүүхэд хэдийд ч гомдол гаргах эрхтэй.
76.10.Хариуцагч нь даатгалын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа бол Дампуурлын тухай хуульд заасан аливаа хугацааг шүүх өөрийн үзэмжээр сунгах эрхтэй.
77 дугаар зүйл. Даатгагчийг дахин хөрөнгөжүүлэх
77.1.Дампуурлын тухай хуулийн 23.1-д заасны дагуу даатгагчийг дахин хөрөнгөжүүлэх хүсэлт гаргаж байгаа, мөн хуулийн 24.1-д заасны дагуу даатгагчийг дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөөг шүүхэд гаргаж буй этгээд нь уг хүсэлт, төлөвлөгөөний хуулбарыг Зохицуулах хороонд хүргүүлнэ.
77.2.Дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөөг хэлэлцэж буй нэхэмжлэгчдийн хуралд Зохицуулах хороо оролцож саналаа илэрхийлэх эрхтэй.
77.3.Шүүх даатгагчийг дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөөг Зохицуулах хорооны бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр батлахгүй.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
77.4.Шүүхээс даатгагчийг дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөөг батлах үйл ажиллагаанд Дампуурлын тухай хуулийн 28 дугаар зүйл үйлчлэхгүй.
78 дугаар зүйл. Даатгагчийг татан буулгах
78.1.Даатгагчийг татан буулгахтай холбогдсон энэ хуулиар зохицуулаагүй харилцааг Иргэний хууль, Дампуурлын тухай хууль, Компанийн тухай хуулийн дагуу зохицуулна.
78.2.Даатгагчийг дараахь тохиолдолд татан буулгана:
78.2.1.шүүхийн шийдвэрээр;
78.2.2.Зохицуулах хорооноос бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр зөвшөөрсөн тохиолдолд хувьцаа эзэмшигчдийн хурлын шийдвэрээр.
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
/Энэ заалтад 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
78.3.Даатгагчийг татан буулгах тухай хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаас гаргасан шийдвэр нь Зохицуулах хорооны бичгээр, эсхүл энэ хуулийн 19.2-т заасан цахим хэлбэрээр өгсөн зөвшөөрөлгүйгээр хүчин төгөлдөр бус байна.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
78.4.Энэ хуулийн 78.2-т зааснаас бусад тохиолдолд даатгагчийг татан буулгасан шийдвэр хүчин төгөлдөр бус байна.
78.5.Дараахь тохиолдолд Зохицуулах хороо даатгалын компанийг татан буулгах тухай нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргана:
78.5.1.даатгалын компани төлбөрийн чадваргүй болсон;
78.5.2.даатгалын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгосон.
78.6.Зохицуулах хороо тусгай зөвшөөрөлгүйгээр даатгалын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа, эсхүл эрхэлж байсан хуулийн этгээдийг татан буулгуулах тухай нэхэмжлэлийг шүүхэд гаргаж болно.
78.7.Даатгагчийг татан буулгахаар нэхэмжлэл гаргасан тухай шүүх Зохицуулах хороонд мэдэгдэх бөгөөд Зохицуулах хороо нэхэмжлэлтэй холбоотой аливаа асуудлыг хэлэлцэхэд оролцох, тайлбар өгөх эрхтэй.
78.8.Дампуурлын тухай хуулийн дагуу даатгагчийг татан буулгахад шүүх хяналт тавих бөгөөд Дампуурлын тухай хуулийн 38.1 дэх хэсэг үйлчлэхгүй.
79 дүгээр зүйл. Хувьцаа эзэмшигчдийн хурлын шийдвэрээр даатгагчийг татан буулгах
/Энэ зүйлийн гарчигт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
79.1.Энэ хуулийн 78.2.2-т заасны дагуу гаргасан хувьцаа эзэмшигчдийн хурлын шийдвэрээр даатгагчийг татан буулгах тухай өргөдөлд татан буулгах комиссын гишүүнээр томилуулахаар санал болгож буй этгээдийн нэрсийн жагсаалтыг хавсаргана.
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
79.2.Зохицуулах хороо хувьцаа эзэмшигчдийн хурлын шийдвэрээр даатгагчийг татан буулгах зөвшөөрлийг дараахь тохиолдолд олгохгүй:
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
79.2.1.даатгагчийн хөрөнгийн нийт үнэлгээнээс түүний хүлээсэн үүргийг хасаж үлдсэн хэсэг нь энэ хуулийн 24 дүгээр зүйлд заасан төлбөрийн чадварын шалгуур үзүүлэлтийн доод хэмжээг хангахгүй;
79.2.2.татан буулгах комиссын гишүүнээр томилуулахаар санал болгож буй этгээд нь ийнхүү ажиллахад шаардлагатай ур чадвар, дадлага туршлагагүй.
79.3.Хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаас даатгагчийг татан буулгах тухай тогтоолыг батлахдаа татан буулгах комиссыг томилно.
/Энэ хэсэгт 2011 оны 10 дугаар сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
79.4.Татан буулгах комисс томилогдсон тухайгаа тогтоолд заасан хугацаанд Зохицуулах хороонд мэдэгдэх үүрэгтэй.
79.5.Татан буулгах комиссын эрх хэмжээг Зохицуулах хорооноос холбогдох хуульд нийцүүлэн тогтооно.
80 дугаар зүйл. Даатгагчийн урт хугацааны сан
80.1.Урт хугацааны даатгагч нь удаан хугацаагаар тогтвортой үйл ажиллагаа эрхлэх үүднээс урт хугацааны сан бүрдүүлнэ.
80.2.Урт хугацааны даатгагч Дампуурлын тухай хууль болон бусад хуулийн дагуу татан буугдахад даатгагчийн урт хугацааны санг зөвхөн энэ хуулийн 80 дугаар зүйлд заасны дагуу зарцуулна.
80.3.Даатгагчийн урт хугацааны сан нь тус санд хамаарах даатгагчийн урт хугацаат үүргийн гүйцэтгэлийг хангахад зарцуулагдах бөгөөд энэ хэмжээгээрээ даатгагчийн хуваарилагдах хөрөнгө гэж тооцогдохгүй.
80.4.Энэ хуулийн 80.3-т заасны дагуу зарцуулсны дараа үлдсэн хөрөнгийг Иргэний хууль, холбогдох бусад хууль тогтоомжийн дагуу даатгагчийн хуваарилагдах хөрөнгө гэж тооцож болно.
АРВАНДОЛДУГААР БҮЛЭГ
Бусад
81 дүгээр зүйл. Мэдээллийн нууцлалыг хадгалах
81.1.Зохицуулах хороо болон холбогдох бусад байгууллага, албан тушаалтан нь энэ хууль болон бусад хууль тогтоомжид заасан өөрийн бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ дараахь этгээдтэй холбоотой аливаа мэдээллийг бусдад задруулахыг хориглоно:
81.1.1.тусгай зөвшөөрөл авахаар өргөдөл гаргасан этгээд;
81.1.2.даатгагч, эсхүл даатгагч байсан этгээд, тэдгээрийн хараат болон охин компани;
81.1.3.даатгуулагч, эсхүл даатгуулагч байсан этгээд.
81.2.Дараахь тохиолдолд энэ хуулийн 81.1 дэх хэсэг хамаарахгүй:
81.2.1.тухайн этгээд өөрийн нууцыг задруулахыг бичгээр зөвшөөрсөн;
81.2.2.Зохицуулах хороо шаардсан;
81.2.3.шүүх болон прокурор, цагдаа, тагнуул, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын ажлын шаардлагаар тэдгээр байгууллагын удирдлага хүсэлт гаргасан;
81.2.4.энэ хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэх зорилгоор тухайн этгээд мэдэх шаардлагатай;
81.2.5.уг мэдээллийг олон нийт бусад эх сурвалжаас мэдэх боломжтой, эсхүл нэгэнт мэдээлэгдсэн;
81.2.6.тухайн мэдээлэлтэй холбогдох энэ хуулийн 81.1-д заасан этгээдийг таних боломжгүй байдлаар буюу мэдээллийг товчлол, эсхүл статистик тоо баримтаар мэдээлэх;
81.2.7.энэ хуулийн 66 дугаар зүйлд заасны дагуу гадаадын зохицуулах байгууллага бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр хүсэлт гаргасан.
/Энэ заалтад 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
82 дугаар зүйл. Зохицуулах хорооны шийдвэрийг давж заалдах
82.1.Аливаа этгээд даатгалын үйл ажиллагаатай холбогдон гарсан маргааныг Зохицуулах хороонд тавьж шийдвэрлүүлэх бөгөөд шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл уг шийдвэрийг хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш ажлын 10 хоногийн дотор шүүхэд давж заалдаж болно.
82.2.Зохицуулах хорооны шийдвэрийг давж заалдсан нь хариуцлага хүлээлгэх шийдвэрийг түдгэлзүүлэх үндэслэл болохгүй.
/Энэ хэсэгт 2017 оны 5 дугаар сарын 18-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
821дүгээр зүйл.Маргааныг арбитрын журмаар шийдвэрлэх
821.1.Арбитрын хэлэлцээртэй бол даатгалын үйл ажиллагаатай холбогдон гарсан маргааныг арбитрын журмаар шийдвэрлэнэ.
821.2.Энэ хуулийн 821.1-д заасны дагуу маргааныг арбитрын журмаар шийдвэрлэх тохиолдолд энэ хуулийн 82 дугаар зүйл хамаарахгүй.
/Энэ зүйлийг 2017 оны 01 дүгээр сарын 26-ны өдрийн хуулиар нэмсэн/
83 дугаар зүйл. Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
83.1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
83.2.Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
/Энэ зүйлийг 2015 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
84 дүгээр зүйл. Зохицуулах хорооны албан хаагчийн хязгаарлагдмал хариуцлага
84.1.Зохицуулах хорооны албан хаагч энэ хууль, холбогдох бусад хууль болон даатгалын багц дүрэмд заасан үүргээ шударга бусаар хэрэгжүүлсэн буюу санаатайгаар хэрэгжүүлээгүй болох нь тогтоогдсоноос бусад тохиолдолд хариуцлага хүлээхгүй.
85 дугаар зүйл. Хууль хүчин төгөлдөр болох
85.1.Энэ хуулийг 2005 оны 6 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
/Энэ хэсэгт 2004 оны 12 дугаар сарын 30-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт орсон/
85.2.Энэ хуулийн даатгалын компанийн дүрмийн сангийн хэмжээг заасан 22.1 дэх хэсгийг 2005 оны 7 дугаар сарын 1-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА С.ТӨМӨР-ОЧИР
Текст томруулах
A
A
A
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2022.10.11-ний өдрийн орчуулга) Unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
April 30, 2004 Ulaanbaatar city
ON INSURANCE
/Revised edition/
CHAPTER ONE
General provisions
Article 1.Purpose of this law
1.1.The purpose of this law is to establish legal grounds for conducting insurance activities, and is to regulate relations associated with coordinating and monitoring insurance activities by an authorized state body, granting licenses for conducting insurance activities, and protecting the rights of insured persons.
Article 2.Legislation on Insurance
2.1.The legislation on insurance shall consist of the Constitution of Mongolia, Civil Code, Company Law, this law and other legislative acts issued in conformity therewith.
2.2.If an international treaty to which Mongolia is a party is inconsistent with this law, then the provisions of the international treaty shall prevail.
Article 3.Scope of this law
3.1.Relations concerning social insurance and citizens' health insurance shall be regulated by their respective laws.
/Amendment was made to this paragraph according to the law as of January 29, 2015/
3.2.Contractual relations between insurers and insured persons shall be regulated by the Civil Code.
3.3.Legal statuses of insurance brokers, insurance agents and loss adjusters shall be governed by the Law on Insurance Intermediaries.
3.4.Relations concerning a mandatory bank deposit insurance shall be regulated by the Law of Mongolia on Bank Deposit Insurance.
/This paragraph was added according to the law as of January 10, 2013/
3.5.Index-based livestock insurance shall be regulated by a law.
/This paragraph was added according to the law as of June 13, 2014/
3.6.This law shall regulate relations concerning insurance activities other than those specified in paragraphs 3.1 - 3.5 of this law.
/Amendments were made to this paragraph and the number of this paragraph according to laws as of January 10, 2013 and June 13, 2014/
Article 4.Definitions of terms
4.1.The following terms used in this law shall be interpreted as follows:
4.1.1."insurance activities" shall mean activities of undertaking liability by the insurer, under a contract of insurance, to pay damages or compensation to the insured person upon occurrence of an insurance event;
4.1.2."insurer" is a company holds a special license to engage in insurance activities according to this law;
4.1.3."insured person" shall mean a citizen or a legal entity that has insured certain items for its own interest and concluded a contract with an insurer;
4.1.4."insurance event" shall mean the occurrence of a contiguous situation when damage is inflicted on the insured item;
4.1.5."insurance fee" shall mean payment made by the insured person to the insurer for insuring certain items;
4.1.6."insurance compensation" shall mean cash paid by the insurer to the insured person in case of occurrence of an insurance event according to the contract;
4.1.7."set of insurance regulations" shall mean the rules, procedures, instructions conditions and requirements issued by an authorized organization for the purpose of regulating insurance activities;
4.1.8."actuary" shall mean a person with the duties to evaluate insurance risks in advance and who provides activities based on economic and mathematical calculations to ensure the solvency and stable financial condition of the insurer;
4.1.9."reinsurance activities" is a reinsuring process whereby the insurer partially or fully reinsures its liabilities to an insured person;
4.1.10."foreign regulatory authority" shall mean a foreign authority that exercises functions in relation to the supervision of insurance activities;
4.1.11."authorized officer" shall mean a person specified in Article 81.1 of the Law on Company.
4.1.12."related party" shall mean an insurer and a legal entity that has been engaged in insurance activities and whose controlling stake is owned by them, any citizen or legal entity that owns a controlling stake in such legal entity and an affiliated person specified in paragraph 97.1 of the Law on Company.
/This sub-paragraph was added according to the law as of June 4, 2009/
4.2.Sub-paragraph 4.1.1 of this law shall similarly apply to reinsurance activities.
4.3.Activities which is deemed to be insurance activities where the liability to indemnify a person in respect of any loss or damage is calculated with regard to a formula which is intended to approximate his/her loss, whether by reference to an appropriate index or otherwise, but is not dependent upon his/her actual loss shall also apply to sub-paragraph 4.1.1 of this law.
Article 5.Insurance of foreign individuals, legal entities and stateless persons
5.1.Foreign citizens, legal entities, and stateless persons shall exercise the right to insure their material and/or non-material assets located in the territory of Mongolia to the same extent as citizens and legal entities of Mongolia.
CHAPTER TWO
Insurance classifications, types and forms
Article 6.Insurance classification, types and forms
6.1.Insurance shall be classified as long-term insurance and ordinary insurance.
6.2.Insurance types are voluntary and mandatory.
/Amendment was made to this paragraph according to the law as of October 6, 2011/
6.3.Each type of insurance shall have its own forms and the forms of mandatory insurance shall be specified by law.
/Amendment was made to this paragraph according to the law as of October 6, 2011/
6.4.Detailed regulations on the risks and conditions of mandatory insurance shall be regulated by the law defining with mandatory insurance.
/Amendment was made to this paragraph according to the law as of October 6, 2011/
6.5.The Financial Regulatory Commission shall specify forms of voluntary insurance.
6.6.If the Financial Regulatory Commission considers that an insurer's business is different from the classification, types and forms determined by this law, it may direct the insurer to bring his/her business into line with this law.
Article 7.Insurance premium
7.1.The amount of mandatory insurance premium shall be fixed by the Law of Mongolia.
/Amendment was made to this paragraph according to the law as of October 6, 2011/
7.2.The amount of voluntary insurance premium shall be fixed by the insurer according to the formula specified in sub-paragraph 14.2.5 of the present law.
Article 8.Insurance compensation
8.1.According to the conditions specified in the law and contract and based on documents specified in Article 8.4, the insurer shall pay the insurance compensation.
8.2.When stipulated in the insurance contract the insurance compensation can be paid directly to a third party who has suffered loss due to the fault of an insured person.
8.3.If an insurance event occurs after the death of an insured person, the insurance compensation shall be paid to his/her legal assessors or assessor by inheritance.
8.4.Insurance compensation shall be paid based on the following documents:
8.4.1.application of insured person;
8.4.2.insurance policy (original copy);
8.4.3.assessment act on loss written by loss adjuster;
8.4.4.where required a concluding statement from a professional organization.
8.5.The insurer may refuse to pay the insurance compensation in full or partially on the following grounds:
8.5.1.the insured person deliberately caused a loss, or created the conditions or environment to precipitate that;
8.5.2.the insured person gave wrong information to the insurer on the insured item, or forged insurance documents;
8.5.3.the loss occurred due to a reason which was not specified in the insurance contract;
8.5.4.the insured person received compensation from the person who caused his/her loss;
8.5.5.other grounds specified in the law.
8.6.The insurer shall precisely specify the grounds for refusal to pay the insurance compensation and notify the insured person of this in writing.
8.7.If specified in the insurance contract, the right of the insured person to claim loss from a guilty person shall be transferred to the insurer.
Article 9.Rights and duties of the insurer
9.1.The insurer shall exercise the following rights and has the following duties:
9.1.1.to refuse to pay full or partial insurance compensation on the grounds specified in Article 8.5. of this law;
9.1.2.when the rights and duties of an insured person are transferred to another person, to propose to that person to make an alteration in the insurance contract;
9.1.3.if an insured person fails to fulfill his/her duties under the law and contract to demand termination of the contract or alteration to the contract;
9.1.4. on occurrence of an insurance event to make insurance payment within the timeframe and to the amount specified by law and agreed in the contract;
9.1.5.to issue insurance policies to insured persons within the term specified in the contract;
9.1.6.to introduce to insured persons insurance legislation and insurance contract terms;
9.1.7.not to reveal personal information about insured persons unless permitted to do so by law;
9.1.8.to compensate insured persons for expenses made to undertake measures to reduce losses from an insurance risk;
9.1.9.in case of death of an insured person, to transfer his/her rights and duties to the legal assessors or assessors by inheritance;
9.1.10.to appeal to the court for the establishment of a guardian if in the duration of the contract, an insured person's incapability has been proven and to supervise his/her activity;
9.1.11.to publish a brief financial report according to the procedure established by the Financial Regulatory Commission.
Article 10.Rights and duties of the insured person
10.1.An insured person may exercise the following rights and has the following duties:
10.1.1.to demand insurance compensation on occurrence of an insurance event;
10.1.2.to demand termination of a contract or alteration to the contract if the insurer fails to fulfill his/her legal or contractual duties;
10.1.3.to ask the insurer to make alterations in the contract when rights and duties of an insured person are transferred to another person;
10.1.4.to pay insurance premium to the insurer within the term specified in the law and the contract;
10.1.5.to take measures to remove an insured item from excessive risks, and in case of the occurrence of an insurance event to take all measures to decrease the loss and promptly notify the insurer;
10.1.6.to submit all necessary documents related to insurance to the insurer.
CHAPTER THREE
State regulations of insurance activities
Article 11.The state central administrative organization in charge of insurance matters
11.1.The state central administrative organization in charge of insurance matters shall have the following full powers in respect of insurance activities:
11.1.1.to develop proposals to improve the legislation on insurance;
11.1.2.to provide policy advice to the Government;
11.1.3.other full powers stipulated in the law.
Article 12.Insurance Regulatory Commission
12.1.The Insurance Regulatory Commission (hereinafter referred to as the 'Regulatory Commission') shall carry out the coordination and supervision of insurance activities.
12.2.The State Great Khural shall adopt the business strategy and the organizational structure of the Regulatory Commission and its activities shall be financed from the state budget.
12.3. The Regulatory Commission shall be accountable to the State Great Khural.
Article 121.Insurers Association
121.1.An insurer who has obtained a license to conduct mandatory insurance activities shall become a member of the Association of Mandatory Insurers (hereinafter referred to as 'Association').
121.2.Every mandatory insurer shall join the Association, and the board of the Association shall include representatives of the insurer, the insured, the Financial Regulatory Commission and the state central administrative organization in charge of financial matters, and the structure and composition of the board shall be approved by the Financial Regulatory Commission.
121.3.The Association shall have a department and a fund to implement the following core activities:
121.3.1.an integrated insurance database with the function of supervising mandatory insurance activities and exchanging information;
121.3.2.an emergency department with the function of collecting information on the insured event from an insurer, an insured, a victim and a citizen that provides the insurer, the insured and the victim with prompt and accurate determination of the insured event;
121.3.3.mandatory insurance fund.
121.4.Relations concerning the formation and disbursement of the insurance fund specified in Paragraph 121.3.3. of this law shall be regulated by the law establishing the form of mandatory insurance.
121.5.The Association shall exercise the following main rights and duties:
121.5.1.to ensure coordination of members' activities;
121.5.2.to protect the interests of members;
121.5.3.to protect the interests of members at the court;
121.5.4.to reduce the number of insurance cases, and to conduct mandatory insurance trainings and promotions.
121.6.The assets of the Association shall consist of the following main sources:
121.6.1.assets transferred from the founder;
121.6.2.registration fee, membership fee and other fees;
121.6.3.loans, grants and donations;
121.6.4.other sources permitted by law.
121.7.The Financial Regulatory Commission shall approve the rules, regulations and guidelines related to the activities of the Association, and monitor the activities of the Association.
121.8.The Association shall report its activities to the Regulatory Commission annually, and shall publish summary financial statements of the Association through the mass media within the first quarter of each year.
121.9.The Association shall have a charter approved by the Financial Regulatory Commission and in accordance with the regulations.
/This article was added according to the law as of October 6, 2011/
Article 13.Full powers of the Financial Regulatory Commission
13.1.The Financial Regulatory Commission has the following full powers:
13.1.1.to monitor and supervise the insurance activities of an insurer who has been granted an insurance license;
13.1.2.to monitor whether issuance, suspension, restoration and revocation of licenses is complied with terms and conditions of the license;
13.1.3.to adopt a set of insurance regulations, and to monitor their implementation;
13.1.4.to study foreign and domestic insurance markets, to issue official information about insurance;
13.1.5.to maintain a unified register of insurers and insurance intermediaries;
13.1.6.other full powers stipulated in the law.
13.2.The Regulatory Commission shall provide continuous supervision to protect the insured, and other persons engaged in insurance activities, against losses arising from the bankruptcy of insurers or from malpractice or dishonest actions.
Article 14.Set of insurance regulations
14.1.Insurance activities shall be regulated by the set of insurance regulations adopted by the Regulatory Commission.
14.2.The set of insurance regulations shall consist of the following rules, procedures, instructions, conditions and requirements:
14.2.1.requirements for insurers, and index shall be followed by insurers;
14.2.2.criteria for insurer's solvency and procedures for monitoring it;
14.2.3.procedures for formation, allocation and controlling of insurance reserve fund, mandatory insurance fund and other funds;
/Addendum was made to this sub-paragraph according to the law as of October 6, 2011/
14.2.4.the amount of funds to be collected in the insurance reserve fund and the compulsory insurance fund, and conditions and requirements for allocating investments;
/Addendum was made to this sub-paragraph according to the law as of October 6, 2011/
14.2.5.the formula for estimation of insurance rates and insurance premium;
14.2.6.the methodology for insurance valuation;
14.2.7.the formula for calculation of the commission or other payment that may be offered or provided directly or indirectly to an insurance intermediary from or by an insurer or by any other person;
14.2.8.requirements of persons qualified to act as an auditor of an insurer;
14.2.9.granting of the right to act as an actuary, actuarial standards, valuations and procedures for actuarial investigations and reporting;
14.2.10.conditions and requirements for insurers who opening and/or carrying out activities through a branch or a representative office in foreign countries;
14.2.11.conditions and requirements for foreign insurers who opening and/or carrying out activities through a branch or a representative office in Mongolia;
14.2.12.terms and conditions for paid services providing information and documents by the insurer to the insured, and standard payment rates;
14.2.13.instructions for insurers to submit reports, information and applications under this law;
14.2.14.procedures for reviewing applications submitted by insurers for transferring to others or consolidation of a certain part of their operations;
14.2.15.list of documentation required for obtaining the license specified in this law;
14.2.16.requirements for the insurer's reinsurance plan;
14.2.17.fees and charges payable to the Regulatory Commission;
14.2.18.procedures for the liquidation and recapitalization of insurers outside of the Bankruptcy Law and the Company Law;
14.2.19.conditions of temporary suspension of an insurer's activities;
14.2.20.instructions for determination of activities related to insurance;
14.2.21.procedures for the publication of information specified in this law.
Article 15.Rules of Business Conduct and Procedure
15.1.The Regulatory Commission may issue separate regulations for the proper conduct of the insurer's activities.
15.2.The insurer is not obliged to comply with the regulations specified in Article 15.1 of this law, but failure to comply with can be a ground to consider that the insurer is not suitable to hold a special license for insurance activities, or has not properly conducted its activities.
CHAPTER FOUR
Grant of insurance license
Article 16.Prohibition of carrying out insurance business without a license
16.1.Except as provided in paragraphs 16.3 and 17.2 of this law, no person may carry out insurance business in or from Mongolia without a license issued by the Regulatory Commission.
16.2.If a legal entity established under the laws of Mongolia engages in insurance activities in the territory of a foreign country, it shall be considered as conducting insurance activities in the territory of a foreign country from Mongolia in accordance with paragraph 16.1 of this law.
16.3.Paragraph 16.1 of this law does not apply to a legal entity formed under the laws of another jurisdiction that carries on reinsurance business under a contract with an insurer.
16.4.For the purposes of paragraph 16.1 of this law, an insurer whose license has been suspended or revoked under this law shall not carry out insurance business.
16.5.Relations related to the granting of a special license to engage in insurance activities, other than those specified in this law, shall be regulated by the Law on Permits.
/The phrase 'the Law on licensing for business entity activities' stated in this paragraph was amended to 'the Law on Permits' according to the law as of June 17 of 2022, and it shall be followed starting from the date of January 1 of 2023/
Article 17.Property to be insured by an insurer
17.1.An individual, legal entity residing in Mongolia, or a property located within the territory of Mongolia may be insured only by an insurer who holds an insurance license issued according to this law.
17.2.In accordance with this law, an insurance contract may be concluded with a foreign insurer who has not obtained a special license, and in each case of signing a contract, the approval of the Regulatory Commission shall be obtained.
/This paragraph was amended according to the law as of June 4, 2009/
17.3.The approval to enter into a contract specified in paragraph 17.2 of this law shall be granted by the Regulatory Commission only in the following cases:
17.3.1.insurers specified in paragraph 17.1 of this law have insufficient capacity to insure the risk; or
17.3.2.there is some other good reason why the risk should not be insured by an insurer, specified in paragraph 17.1 of this law.
17.4.Paragraph 17.3 of this law does not apply to an insurer that enters into a reinsurance contract with an insurer established outside Mongolia where the reinsurance contract:
17.4.1.is entered into in accordance with reinsurance arrangements approved by the Regulatory Commission under the provision of paragraph 47.1 of this law; or
17.4.2. is exempted from approval by the Regulatory Commission under paragraph 47.2 of this law.
Article 18.Eligibility for an insurer's license
18.1.The following persons are eligible to submit an application for an insurer's license:
18.1.1.a company established under the Company Law of Mongolia;
18.1.2.a company formed under the laws of another jurisdiction.
Article 19.Application for an insurer's license
19.1.A person specified in Article 18 of this law shall submit his/her application for an insurer's license to the Regulatory Commission.
19.2.An application for an insurer's license shall be in writing, shall state the class, type and form of insurance business for which the applicant seeks approval, shall be in the form set by the Regulatory Commission and shall attach documentations specified in this law and the set of insurance regulations.
19.3.The Regulatory Commission may request additional information and documents from the applicant as deemed necessary.
Article 20.Granting or refusal of an insurer's license
20.1.The Regulatory Commission may grant an insurer's license to the applicant if it is satisfied with the following conditions and may set additional requirements with regard to the type and form of insurance:
20.1.1.the applicant, its governing person or a person holding solely or collectively 10 percent or more of the applicant's ordinary shares is an adequate person to carry out insurance business;
20.1.2.the applicant shall, upon the granting of the license, fully be in compliance with this law and the set of insurance regulations;
20.1.3.the management, organization and financial resources of the applicant are adequate for carrying out of the relevant insurance business;
20.1.4.issuing the license is not against the interests of an insured person or against the public interest.
20.2.The Regulatory Commission may change the terms and conditions for the license at any time, depending on the scope of the insurer's activities, the type and form of the license.
20.3.The Regulatory Commission shall not issue a license to engage in long-term and regular insurance activities at the same time.
20.4.The license shall be issued in writing and shall specify the following items:
20.4.1.a name of the licensing authority;
20.4.2.a name and address of the license holder;
20.4.3.a class, type and form of insurance activities;
20.4.4.conditions and requirements for activities;
20.4.5a number and date of the license;
20.4.6.a signature and seal of the authorized official of the licensing authority;
20.4.7.whether or not he/she has the right to engage in reinsurance activities.
20.5.An insurance license shall not be subject to an expiry date but shall be valid until it is suspended under Article 69 or revoked under Article 70.
20.6.If the Regulatory Commission refuses to grant a license to the applicant or grants a license but refuses to authorize a certain type or form of insurance activities, it shall notify the applicant in writing of the refusal and shall state the reasons for its refusal.
20.7.The Regulatory Commission shall decide whether or not to issue the license within 45 working days from the date of receipt of the application.
20.8.The Regulatory Commission may refuse to grant a license on the following grounds:
20.8.1.if the applicant does not satisfy the conditions set forth in paragraph 20.1. of this law;
20.8.2.if the applicant fails to submit all the documentations specified in the set of insurance regulations;
20.8.3.other reasons specified by law.
20.9.The Regulatory Commission shall inform the public about the granting of a special license in accordance with the set of insurance regulations.
20.10.The Regulatory Commission may issue instructions to determine the "appropriate person" specified in sub-paragraph 20.1.1 of this law.
CHAPTER FIVE
Control of the licensee's activities
Article 21.Control of the transferring assets by the insurer
21.1.A person owning or holding 10 percent or more of the ordinary shares of an insurer solely or collectively shall not transfer his/her property to others without prior written approval of the Regulatory Commission.
21.2.A person shall not, whether directly or indirectly, solely or collectively, acquire or own 10 percent or more of the ordinary shares of an insurer without the prior written approval of the Regulatory Commission.
21.3.An insurer, without the prior written approval of the Regulatory Commission, shall be prohibited from taking the following actions with regard to property specified in the provision of paragraph 21.1 of the present law:
21.3.1.to dispose of it by sale, transfer, mortgage, or allow others to dispose of it;
21.3.2.issuing and/or allocate shares that will result in increasing or decreasing equity capital, conducting transactions that will result in decreasing or increasing the share of shareholders.
21.4.The insurer shall submit an application for approval of activities specified in paragraph 21.3 of the present law to the Regulatory Commission.
21.5.The Regulatory Commission shall grant approval if it is satisfied that a person who seeks to acquire or own 10 percent or more of ordinary shares, solely or collectively, is an adequate person to have an interest in an insurer.
21.6.The Regulatory Commission may set other conditions and requirements if it deems necessary when issuing the approval specified in paragraph 21.5 of this law.
CHAPTER SIX
Capitalization, financial resources and solvency
Article 22.Minimum capital to be maintained by the insurance company
22.1.The authorized capital of the insurance company consists of the money invested by the shareholders, and its minimum amount is determined by the Regulatory Commission, taking into account the insurance classification and the characteristics of reinsurance. It is forbidden to create the charter fund with loan funds.
/The first sentence of this paragraph was amended according to the law as of June 4, 2009, and the amendment was made to this paragraph according to the law as of October 6, 2011/
22.2./This paragraph was invalidated according to the resolution No.4 as of October 11, 2006 of the Constitutional Court of Mongolia/
22.3.The insurer shall be granted a reasonable period of time to reach the minimum amount of authorized capital specified in paragraph 22.2 of this law.
22.4.In the event that the authorized capital of the insurer does not reach the amount specified in paragraph 22.1 of this law, the insurer shall immediately notify the Regulatory Commission in writing.
Article 23.Shares of the insurance company
23.1.After the date of compliance with this law, all shares issued by insurance companies shall be paid in cash.
23.2.Article 45 of the Law on Company does not apply to insurance companies.
Article 24.Minimum solvency margin
24.1.An insurer shall ensure that it maintains a solvency margin not less than:
24.1.1.the amount specified in the set of insurance regulations; or
24.1.2.the amount set by the Regulatory Commission according to the paragraph 24.2 of this law.
24.2.Depending on the nature and scale of the insurance activity, the Regulatory Commission may set the solvency margin of the insurer higher than the amount specified in sub-paragraph 24.1.1 of this law.
24.3.A reasonable time period shall be provided for the insurer to maintain its solvency margin at an amount specified in paragraph 24.2 of this law.
24.4.If the solvency margin of an insurer falls below the amount that it is required to maintain under paragraph 24.1 of this law, the insurer shall immediately notify the Regulatory Commission in writing.
Article 25.Insurance reserve fund
25.1.An insurer shall maintain a reserve fund to ensure fulfillment of its contractual obligations.
25.2.The amount of the insurance reserve fund, the conditions for the creation of the reserve fund and its investment shall be determined by the set of insurance regulations.
25.3.The insurance reserve fund specified in paragraph 25.1 of this law shall be placed in a special account. The Regulatory Commission shall supervise its creation and disposal.
25.4.If the level of insurance reserve fund falls below the amount that it is required to maintain under paragraph 25.2 of this law, the insurer shall immediately notify the Regulatory Commission in writing.
25.5.It is forbidden to spend the funds of the insurance reserve fund in a way that is not specified in the set of insurance regulations.
/This paragraph was added according to the law as of June 4, 2009/
Article 26.Conditions for payment of dividends
26.1.Dividends shall not be paid to shareholders if any of the following conditions may arise after the distribution of dividends:
/Amendment was made to this paragraph according to the law as of October 6, 2011/
26.1.1.the authorized capital of the insurer does not reach the amount specified in Article 22.1 of this law;
26.1.2.the insurer's solvency cannot meet the criteria specified in paragraph 24.1 of this law;
26.1.3.the insurance reserve fund does not reach the amount specified in paragraph 25.2 of this law.
Article 27.Prohibitions relating to advances and loans
27.1.From the date on which this law comes into effect an insurer shall not:
27.1.1.lend money and receive an advance on its securities as payment guarantees;
/Amendment was made to this sub-paragraph according to the law as of May 24, 2013/
27.1.2.lend any of its funds to a related person;
27.1.3.grant unsecured credit to any person;
27.1.4.provide guarantees and sureties for loans taken from others by related persons.
27.1.5.deposit the capital of the insurance company and the insurance reserve fund at the related party's bank and/or the bank established by him/her.
/This sub-paragraph was added according to the law as of June 4, 2009/
27.2.The Regulatory Commission shall specify persons who are 'related persons' for the purposes of paragraph 27.1 of this law.
27.3.Paragraph 27.1 of this law does not apply to a dividend permitted to be paid under Article 26 of this law.
Article 28.Supervision of the insurer's solvency
28.1.The Regulatory Commission may establish criteria for evaluating the solvency of the insurer and conduct an examination.
28.2.The Regulatory Commission shall inform the insurer in writing about the criteria established in accordance with paragraph 28.1 of this law.
CHAPTER SEVEN
Accounting and auditing
Article 29.Accounting records and financial reports
29.1.The insurer shall keep accounting records and issue financial reports in accordance with the Law on Accounting and the set of insurance regulations.
29.2.The insurer shall maintain its accounting on the accrual basis, and paragraph 5.2 of the Law on Accounting shall not apply to the insurer's activities.
29.3.Unless otherwise specified in the set of the insurance regulations, the Regulatory Commission may determine the content and form of the insurer's accounting documents and financial statements.
29.4.The financial statements shall consist of the documents specified in paragraph 10.2 of the Law on Accounting and any other documents specified in the set of insurance regulations or documents set by the Regulatory Commission under paragraph 29.3 of this law.
29.5.An insurer shall prepare financial statements satisfying the requirements of paragraph 29.4 of this law every quarter, and audited annual financial statements by the first quarter of each year and notify the public of this through the media.
29.6.The value of the assets and liabilities of an insurer shall be determined in accordance with the set of insurance regulations.
29.7.An insurer shall retain its accounting records for a period of at least six years and shall notify the Regulatory Commission in writing about the place where its accounting records are kept.
Article 30.Following accounting standards
30.1.The insurer shall apply international accounting standards in its accounting activities.
Article 31.Annual financial statements
31.1.An insurer shall submit its audited financial statements to the Regulatory Commission within the time specified under Article 13 of the Law on Accounting together with:
31.1.1.a management report;
31.1.2.an auditor's report;
31.1.3.in case of a long-term insurer (hereinafter referred as "a long-term insurer"), a report prepared by the actuary appointed under paragraph 40.1 of this law;
31.1.4.references and explanations of events affecting the company's operations in the relevant financial year; and
31.1.5.other documents as may be specified in the set of insurance regulations.
31.2.The set of insurance regulations may specify the form and content of the annual financial statements and other documents.
31.3.If the report and other documents specified in paragraph 31.1 of this Law are not submitted to the Regulatory Commission