Нүүр
Эрх зүйн акт 
Нэмэлт өөрчлөлт 
Эрх зүйн актын орчуулга 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2008 оны 1 дүгээр сарын 3-ны өдөр
Улаанбаатар хот
ХҮН АМ, ОРОН СУУЦНЫ УЛСЫН ТООЛЛОГЫН ТУХАЙ
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Нийтлэг үндэслэл
1 дүгээр зүйл. Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь Монгол Улсын хүн ам, орон сууцны улсын ээлжит болон завсрын тооллого зохион байгуулж явуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл. Хүн ам, орон сууцны улсын тооллогын тухай хууль тогтоомж
2.1.Хүн ам, орон сууцны улсын тооллогын тухай хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Статистикийн тухай хууль, Архивын тухай хууль, Байгууллагын нууцын тухай хууль, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль болон тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
3 дугаар зүйл. Хуулийн нэр томьёо
3.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараахь нэр томьёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
3.1.1."хүн ам, орон сууцны улсын тооллого" /цаашид "тооллого" гэх/ гэж энэ хуульд заасан тооллогын хугацаанд Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр оршин сууж байгаа нийт хүн ам буюу тооллогод хамрагдах нутаг дэвсгэр дэх хүн амыг хамруулан хүн ам зүй, нийгэм, эдийн засгийн хүрээний мэдээллийг цуглуулах, боловсруулах, нэгтгэх, дүн шинжилгээ хийх, тооллогын үр дүнг тараах цогц үйл ажиллагааг;
3.1.2."тооллогын тов" гэж тооллого явуулах хугацааны эхний өдөрт шилжих шөнийн 00 цагийг;
3.1.3."тооллогын нэгж" гэж хувь хүн, түүний амьдарч байгаа байр, орон сууцыг;
3.1.4."тооллогын ажилтан" гэж энэ хуулийн 13.5.2-т заасан тооллогын комиссын гишүүн, тэдгээрт гэрээгээр ажиллаж байгаа түр ажилтныг.
4 дүгээр зүйл. Тооллого зохион байгуулж явуулах арга
4.1.Тооллого зохион байгуулж явуулахад дараахь аргыг ашиглана:
4.1.1.тооллогын хугацаанд хүн амыг нэг бүрчлэн тоолох уламжлалт арга;
4.1.2.хүн амын иргэний бүртгэлийн бүртгэлд суурилсан бүртгэлийн арга;
/Энэ заалтад 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
4.1.3.түүвэр судалгааны арга.
5 дугаар зүйл. Тооллого явуулах зарчим
5.1.Тооллогыг дараахь зарчмаар явуулна:
5.1.1.хүн бүрийг нэг бүрчлэн тоолох;
5.1.2.тооллогын хугацаанд тооллогод хамрагдах нутаг дэвсгэрт нэгэн зэрэг тоолох;
5.1.3.тооллогын мэдээлэл нийтлэг, иж бүрэн байх;
5.1.4.тооллогыг тогтмол, давтамжтай явуулах.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
Тооллого зохион байгуулж явуулах эдийн засгийн баталгаа
6 дугаар зүйл. Тооллого зохион байгуулж явуулахад гарах зардал, түүний санхүүжилт
6.1.Тооллого зохион байгуулж явуулахтай холбогдсон дор дурдсан зардлыг улсын төсвөөс санхүүжүүлнэ:
6.1.1.ажилгүй болон тэтгэвэрт байгаа хүнийг статистикийн асуудал эрхэлсэн төв байгууллагад тооллогын ажилтнаар ажиллуулсан хугацаанд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцож олгох цалин хөлс;
6.1.2.энэ хуулийн 6.1.1-д заасан тооллогын ажилтныг сургах сургалтын болон тооллогын талаар олон нийтэд хүргэх мэдээлэл, сурталчилгааны зардал;
6.1.3.тооллогын ажилтны үнэмлэх, тооллого явуулах журам, тооллогын асуулгын хуудас, асуулгын хуудсыг бөглөх заавар, тооллогын дүн, мэдээний маягт зэргийг хэвлэх, тэдгээрийг тооллогын комисст хүргэх, тооллогын асуулгын хуудсыг татаж авах зардал;
6.1.4.тооллогын байгууллагын бичиг хэрэг, шуудан, холбоо, унаа, албан томилолтын зардал;
6.1.5.Улсын Их Хурлаас тогтоосон бусад зардал.
6.2.Энэ хуулийн 6.1-д заасан улсын төсвөөс санхүүжүүлэх зардлын хэмжээг Улсын Их Хурал тухай бүр тогтооно.
6.3.Тооллого зохион байгуулж явуулахтай холбогдсон дор дурдсан зардлыг орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлнэ:
6.3.1.ажилгүй болон тэтгэвэрт байгаа хүнийг тооллогын ажилтнаар ажиллуулсан хугацаанд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр тооцож олгох цалин хөлс;
6.3.2.энэ хуулийн 6.3.1-д заасан тооллогын ажилтнуудыг сургах сургалтын болон тооллогын талаар нутаг дэвсгэрийн оршин суугчдад хүргэх мэдээлэл, суртачилгааны зардал;
6.3.3.тооллогын хугацаанд тооллогын ажилтнуудад өгөх хоолны мөнгө;
6.3.4.хууль тогтоомжид заасан бусад зардал.
6.4.Энэ хуулийн 6.3 дахь хэсэгт заасан орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлэх зардлын хэмжээг тухайн шатны иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал тухай бүр тогтооно.
6.5.Тооллого зохион байгуулж явуулах комиссын ажиллах байр, тээвэр, холбооны болон бусад шаардлагатай хэрэгслээр хангах асуудлыг тухайн шатны засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн Засаг дарга, холбогдох төрийн захиргааны төв байгууллага хариуцна.
6.6.Энэ хуулийн 6.1.1, 6.3.1-д зааснаас бусад хүнд тооллогын ажилтнаар ажилласан хугацааны цалинг сарын дундаж цалингийн нь хэмжээгээр тооцож тухайн хүний ажилладаг байгууллага, аж ахуйн нэгж нь олгоно.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
Тооллогын төрөл, хугацаа, хамрах хүрээ
7 дугаар зүйл. Тооллогын төрөл
7.1.Тооллого нь дараахь төрөлтэй байна:
7.1.1.10 жил тутамд улс орон даяар явуулах ээлжит тооллого;
7.1.2.ээлжит тооллого хооронд 5 жил тутамд явуулах завсрын тооллого.
8 дугаар зүйл. Ээлжит тооллогын хугацаа, хамрах хүрээ
8.1.Ээлжит тооллогыг 2010 оноос эхлэн 10 жил тутамд нэг удаа улсын хэмжээнд явуулна.
8.2.Тооллогын товыг ээлжит тооллого явуулах хугацаанаас хоёроос доошгүй жилийн өмнө Улсын Их Хурал зарлана.
8.3.Ээлжит тооллогын хүн, ам орон сууцыг тоолох ажиллагааг товлосон өдрөөс эхлэн долоо хоногт багтаан явуулна.
8.4.Улсын нийт нутаг дэвсгэр буюу зарим хэсгийг нь хамарсан гамшиг, аюулт үзэгдэл тохиолдсон, дайны болон нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн зэрэг онцгой нөхцөлийн улмаас тооллогыг хугацаанд нь явуулах боломжгүй болсон бол энэхүү онцгой нөхцөл арилмагц тооллогын Улсын комиссын саналыг үндэслэн, Улсын Их Хурал тооллогын товыг өөрчлөн тогтоож, энэхүү тогтоосон хугацаанд явуулна.
/Энэ хэсэгт 2017 оны 02 дугаар сарын 02-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
9 дүгээр зүйл. Завсрын тооллогын хугацаа, хамрах хүрээ
9.1.Завсрын тооллогын тов, үргэлжлэх хугацаа, хамрах хүрээг Yндэсний статистикийн хороо тухай бүр тогтооно.
9.2.Завсрын тооллого нь ээлжит тооллогын мэдээллийг тодотгох, шинэчлэн өргөжүүлэх зорилготой хүн ам зүй, эрүүл мэнд, нийгэм, эдийн засгийн дэлгэрэнгүй судалгаа хэлбэртэй байна.
10 дугаар зүйл. Тооллогын нэгж
10.1.Хүн амын тооллогод дараахь хувь хүнийг хамруулна:
10.1.1.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт оршин суугаа Монгол Улсын иргэн;
10.1.2.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт 183 хоногоос дээш хугацаатай оршин сууж байгаа болон оршин суухаар эрх бүхий байгууллагаас зөвшөөрөл авсан гадаадын харьяат иргэн, харьяалалгүй хүн;
10.1.3.гадаадад оршин суугаа Монгол Улсын дипломат төлөөлөгчийн болон консулын газар, олон улсын байгууллагад ажиллаж байгаа Монгол Улсын иргэн, түүний гэр бүл;
10.1.4.гадаадад ажиллаж, суралцаж байгаа болон хувийн хэргээр оршин суугаа Монгол Улсын иргэн.
10.2.Орон сууцны тооллогод дараахь байр, орон сууцыг хамруулна:
10.2.1.сууцны тусдаа байшин;
10.2.2.нийтийн зориулалттай орон сууцны барилгын доторх сууц;
10.2.3.бүх төрлийн гэр;
10.2.4.нийтийн байр;
10.2.5.сууцны бус зориулалттай бусад байр, талбай.
11 дүгээр зүйл. Тооллогын мэдээллийн үзүүлэлт
11.1.Тооллогын мэдээлэлд дараахь үндсэн үзүүлэлтүүд хамаарна:
11.1.1.хүн ам зүй, нийгмийн үзүүлэлт:
а/ овог, эцэг/эх/-ийн нэр, нэр;
б/ төрсөн он, сар, өдөр;
в/ нас, хүйс;
г/ яс үндэс;
д/ иргэний харьяалал;
е/ боловсрол, бичиг үсгийн мэдлэг;
ё/ шашин шүтлэг;
11.1.2.газар зүй, шилжих хөдөлгөөний үзүүлэлт:
а/ төрсөн газар;
б/ байнга болон тооллогын үед оршин суугаа газар;
в/ тухайн газарт оршин суугаа хугацаа;
г/ тооллогоос 5 жилийн өмнө оршин сууж байсан газар;
11.1.3.эдийн засгийн үзүүлэлт:
а/ ажил эрхлэлтийн байдал;
б/ эрхэлдэг ажил;
в/ эрхэлдэг аж ахуйн үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл;
г/ ажилгүйдэл, түүний шалтгаан;
11.1.4.орон сууцны нөхцөлийн үзүүлэлт:
а/ сууцны төрөл, өмчлөл;
б/ өрөөний тоо, сууцны талбай;
в/ гал тогооны өрөө;
г/ усан хангамж, онгоц, шүршүүрийн өрөө;
д/ хог зайлуулалт, бие засах газар;
е/ цахилгаан, дулаан, харилцаа холбооны хангамж.
11.2.Энэ хуулийн 11.1-д зааснаас бусад хүн ам зүй, шилжих хөдөлгөөн, нийгэм, эдийн засгийн болон орон сууцны нөхцөлийн судалгаанд шаардагдах нэмэлт үзүүлэлтийг тухайн үеийн нөхцөл байдлыг харгалзан Үндэсний статистикийн хороо тооллогын мэдээлэлд нэмж тусгаж болно.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
Тооллогын зохион байгуулалт
12 дугаар зүйл. Тооллого зохион байгуулж явуулах байгууллага
12.1.Yндэсний статистикийн хороо бүтэцдээ тооллогын асуудал дагнан хариуцсан, байнгын ажиллагаатай, мэргэжлийн нэгжтэй байна.
12.2. Yндэсний статистикийн хорооны энэ зүйлийн 12.1 дэх хэсэгт заасан нэгж нь тооллогын болон тооллого хоорондын судалгааны мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх, гүнзгийрүүлсэн судалгаа, тооцоо хийх, мэдээллийг нийтэд мэдээлэх өсөн нэмэгдэж байгаа мэдээллийн хэрэгцээ, шаардлага болон үндэсний хөгжлийн зорилтуудын хэрэгжилтэд мониторинг хийх, хүн ам болон эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн хамаарлыг судлах чиг үүрэгтэй байна.
13 дугаар зүйл. Ээлжит тооллого зохион байгуулж явуулах байгууллага, түүний эрх хэмжээ
13.1.Ээлжит тооллогыг тооллогын улсын комисс /цаашид "Улсын комисс" гэх/ Yндэсний статистикийн хороо, энэ хуулийн 15 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан байгууллагын оролцоотойгоор зохион байгуулж явуулна.
13.2.Улсын Их Хурал ээлжит тооллого явуулах хугацаанаас хоёроос доошгүй жилийн өмнө Улсын комиссыг Үндэсний статистикийн хорооны санал болгосноор дарга, нарийн бичгийн дарга, гишүүдийн бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулна.
13.3.Тооллогын дүнг Улсын Их Хуралд танилцуулснаар Улсын комисс татан буугдсанд тооцно.
13.4.Энэ хуулийн 13.2-т заасан Улсын комиссын нарийн бичгийн дарга нь дараахь шаардлагыг хангасан байна:
13.4.1.төрийн албанд 3-аас доошгүй жил ажилласан;
13.4.2.гадаад хэлний зохих мэдлэгтэй;
13.4.3.эдийн засгийн дээд боловсролтой;
13.4.4.Монгол Улсын иргэн.
13.5.Улсын комисс нь дараахь бүрэн эрхтэй:
13.5.1.тооллого зохион байгуулж явуулах аргыг сонгож, тооллогыг төлөвлөгөөний дагуу хугацаанд нь, үр дүнтэй зохион байгуулах;
13.5.2.аймаг, сум, нийслэл, дүүрэгт болон холбогдох төрийн захиргааны төв байгууллагад тооллогыг зохион байгуулж явуулах чиг үүрэгтэй комисс /цаашид "тооллогын комисс" гэх/-ыг байгуулж ажиллуулах;
/Энэ заалтад 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
13.5.3.тооллогын комиссын ажиллах журмыг батлах;
13.5.4.тооллогын тухай хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгаж, хэрэгжилтийг хангах;
13.5.5.тооллого зохион байгуулж явуулах асуудлаар засаг захиргааны нэгж дэх төрийн зохих шатны байгууллагын үйл ажиллагааг зохицуулах;
13.5.6.шаардлагатай гэж үзвэл тооллого зохион байгуулж явуулахтай холбогдсон асуудлаар тооллогын комиссын мэдээлэл сонсох, тооллоготой холбоотой аливаа асуудлыг хэлэлцэн шийдвэрлэх, холбогдох арга хэмжээ авах;
13.5.7.тооллогын бэлтгэл ажлын хүрээнд болон тооллогын явцад тооллогын комисст нэгдсэн удирдамж, чиглэл өгөх;
13.5.8.тооллогын дүнг хэлэлцэж баталгаажуулан, Улсын Их Хуралд танилцуулах;
13.5.9.хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
13.6.Yндэсний статистикийн хороо нь ээлжит тооллогын үед Улсын комисст мэргэжил, арга зүй, техник, зохион байгуулалтын туслалцаа үзүүлэх чиг үүрэгтэй бөгөөд дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
13.6.1.тооллогыг улсын хэмжээнд нэгдсэн удирдлага, зохицуулалтаар хангаж явуулах;
13.6.2.Улсын комисс, түүний гишүүдэд мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгөх, туслалцаа үзүүлэх;
13.6.3.Улсын комиссын шийдвэрийн төсөл боловсруулж хэлэлцүүлэх;
13.6.4.Улсын комиссын хуралдааны бэлтгэл хангах, хуралдааны тэмдэглэл хөтлөх, гаргасан шийдвэрийг хэлбэржүүлэх, нийтлэх, мэдээлэх;
13.6.5.тооллогын асуулгын хуудас, тооллогын хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх аргачилсан заавар, зөвлөмж батлах, асуулгын хуудсыг хэвлүүлэх, хуваарилах;
13.6.6.тооллогын дүнг нэгтгэж, Улсын комисст оруулах;
13.6.7.тооллогын мэдээллийг боловсруулах, дүн шинжилгээ хийх, үр дүнг хэрэглэгчдэд мэдээлэх;
13.6.8.шаардлагатай сургалт, сурталчилгаа явуулах;
13.6.9.хууль тогтоомжид заасан болон Улсын комиссоос үүрэг болгосон бусад чиг үүрэг.
13.7.Тооллогын комисс нь энэ хуулийн 13.5.2-т заасны дагуу байгуулагдах бөгөөд дараахь үүрэгтэй:
13.7.1.тооллогоор хүн ам, орон сууцны талаархи мэдээллийг зохих журмын дагуу тухайн нутаг дэвсгэртээ цуглуулах ажлыг зохион байгуулах;
13.7.2.тооллогын ажилтныг гэрээгээр авч ажиллуулах, шаардлагатай сургалт явуулах, ажлын нь үр дүнг тооцох;
13.7.3.Улсын комисс болон Yндэсний статистикийн хорооноос өгсөн үүрэг даалгаврыг биелүүлэх;
13.7.4.тооллогын мэдээллийн үзүүлэлтийг нэгтгэж, дээд шатны байгууллагад хүргэх;
13.7.5.бусад үүрэг .
14 дүгээр зүйл. Завсрын тооллого зохион байгуулж явуулах байгууллага, түүний эрх хэмжээ
14.1.Завсрын тооллогыг Yндэсний статистикийн хороо зохион байгуулж явуулна.
14.2.Yндэсний статистикийн хороо нь завсрын тооллого явуулах талаар дараахь бүрэн эрхтэй:
14.2.1.тооллого зохион байгуулж явуулахтай холбоотой нэгдсэн удирдамж, чиглэлийг холбогдох байгууллага, комисст өгөх;
14.2.2.энэ хуулийн 13.5.1, 13.5.4-13.5.6, 13.6.1, 13.6.5, 13.6.7, 13.6.8-д заасан бүрэн эрх;
14.2.3.хууль тогтоомжид заасан бусад бүрэн эрх.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
Тооллого зохион байгуулж явуулахад төрийн болон орон нутгийн байгууллага, иргэдийн оролцоо
15 дугаар зүйл. Тооллого зохион байгуулж явуулахад төрийн захиргааны төв байгууллагын эрх хэмжээ
15.1.Дараахь төрийн захиргааны төв байгууллага тооллого зохион байгуулж явуулахад дор дурдсан үүрэгтэй оролцоно:
15.1.1.гадаад харилцааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага нь гадаадад түр болон байнга оршин суугаа Монгол Улсын иргэдийн тооллогыг зохион байгуулж явуулах;
15.1.2.хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага нь хилийн болон дотоодын цэргийн алба хаагчид, хоригдож буй сэжигтэн, яллагдагчийн тооллогыг зохион байгуулж явуулах болон тооллогын явц дахь аюулгүй байдлыг хангах;
/Энэ заалтад 2016 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
15.1.3.батлан хамгаалах асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага нь хугацаат болон цэргийн гэрээт алба хаагчийн тооллогыг зохион байгуулах.
/Энэ хэсэгт 2016 оны 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан/
15.2.Энэ хуулийн 15.1-д зааснаас бусад төрийн захиргааны төв байгуулллага нь өөрийн салбарын үйл ажиллагаанд хамрагдах асуудлаар Улсын комиссоос гаргасан удирдамж, чиглэлийн дагуу тооллогыг зохион байгуулж явуулахад оролцох үүрэгтэй.
16 дугаар зүйл. Тооллого зохион байгуулж явуулахад нутгийн өөрөө удирдах байгууллагын эрх, үүрэг
16.1.Тооллого зохион байгуулж явуулахад бүх шатны иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал дор дурдсан эрх, үүрэгтэй:
16.1.1.энэ хуулийн 6.3-т заасан зардлыг төсөвт тусгах;
16.1.2.энэ хуулийн 16.2-т заасан асуудлаар тухайн шатны Засаг даргын, тооллого явуулахтай холбогдсон асуудлаар харьяа тооллогын комиссын мэдээллийг сонсож, тулгамдсан асуудлыг өөрийн эрх хэмжээний хүрээнд шийдвэрлэх;
16.1.3.орон нутагт тооллого зохион байгуулж явуулахтай холбоотой бусад асуудлыг хууль тогтоомжийн хүрээнд шийдвэрлэх.
16.2.Тооллого зохион байгуулж явуулахад бүх шатны засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн Засаг дарга дор дурдсан үүрэгтэй оролцоно:
16.2.1.нутаг дэвсгэртээ тооллого явуулах бэлтгэл ажлыг хангах;
16.2.2.тооллого явуулахын өмнө хүн ам, өрхийн бүртгэлийн хөдөлгөөнийг бүрэн хийж, мэдээллийн санг бэлтгэх;
16.2.3.тооллогын асуудлаар Улсын комисс болон Үндэсний статистикийн хорооноос өгсөн удирдамж, чиглэлийн дагуу тооллогын ажлыг нутаг дэвсгэртээ зохион байгуулах;
16.2.4.тооллого явуулахтай холбогдуулан харъяа нутаг дэвсгэрийн гудамж, талбайн нэр, байр, орон сууцны хаягжилт, дугаарлалтыг цэгцлэх, тооллого явуулах нутаг дэвсгэрийн хил заагийг тогтоон, зураглал гаргах;
16.2.5.тооллогын комиссыг ажиллах болон тооллогын материалыг хадгалах байр, тавилга, шаардлагатай бусад тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслээр хангах;
16.2.6.хууль тогтоомжид заасан бусад үүрэг.
17 дугаар зүйл. Тооллого зохион байгуулж явуулахад иргэдийн хүлээх үүрэг
17.1.Тооллогод иргэд дор дурдсан үүрэгтэй оролцоно:
17.1.1.тооллогын асуулгад үнэн зөв, бүрэн хариулт өгөх;
17.1.2.тооллогын ажилтныг байр, орон сууцандаа нэвтрүүлэх;
17.1.3.тооллогод хамрагдсан тухай баримт бичиг тооллогын ажилтнаас авах.
ЗУРГАДУГААР БYЛЭГ
Бусад зүйл
18 дугаар зүйл. Тооллогын мэдээллийн нууцлал, хадгалалт, хамгаалалт
18.1.Тооллогын мэдээлэл хуульд заасны дагуу хүний эмзэг мэдээлэлд хамаарах бөгөөд мэдээллийн нууцлалыг дор дурдсан хугацаанд задруулахыг хориглоно:
/Энэ хэсэгт 2021 оны 12 дугаар сарын 17-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
18.1.1.тооллогын ажилтан уг албан үүргээс чөлөөлөгдөх хүртэл;
18.1.2.тооллогын ажилтны албан үүргээс чөлөөлөгдсөн хувь хүн чөлөөлөгдсөнөөс хойш Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 31.3-т зааснаар уг мэдээллийг нийтэд ашиглуулахыг зөвшөөрөх хүртэл.
/Энэ заалтад заалтад 2020 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
18.2.Тооллогын мэдээллийг Үндэсний статистикийн хороо Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 27.1.7-д заасан хугацаанд байгууллагын архивт хадгалж, уг хугацаа дууссаны дараа үндэсний төв архивт шилжүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2020 оны 04 дүгээр сарын 24-ний өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
18.3.Үндэсний статистикийн хорооноос нийтэд ашиглуулах зорилгоор албан ёсоор боловсруулан нэгтгэснээс бусад хэлбэрээр хувь хүний холбогдолтой тооллогын мэдээллийг бусдад ашиглуулах, задруулахыг хориглоно.
18.4.Тооллогын мэдээлэл цуглуулах, боловсруулах, хадгалах, нийтэд мэдээлэхтэй холбогдсон журмыг Үндэсний статистикийн хорооны дарга батлана.
19 дүгээр зүйл.Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
19.1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
/Энэ зүйлийг 2015 оны 12 дугаар сарын 04-ний өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан/
20 дугаар зүйл.Хуулийг дагаж мөрдөх
20.1.Энэ хуулийг 2008 оны 1 дүгээр сарын 25-ны өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Д.ЛҮНДЭЭЖАНЦАН
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2022-12-15-ны өдрийн орчуулгын хяналт) Unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
January 3, 2008 Ulaanbaatar city
on the State Census of Population and HOUSING
CHAPTER ONE
GENERAL PROVISION
Article 1.Purpose of this law
1.1.The purpose of this law is to regulate the relations related to arrangement of the annual and inter-censual survey of the state census of population and housing in Mongolia.
Article 2.Legislations on state census of population and housing
2.1.The legislation on the state census population and housing consists of the Constitution of Mongolia, the Law on Statistics, the Law on Archives and keep recording, the Law on Organization secret, the Law on the Personal data protection, and other legislative acts enacted in conformity therewith.
/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/
Article 3.Definitions of terms of the law
3.1.The following terms specified in this law shall have the following meanings:
3.1.1."state census of population and housing" /hereinafter referred to as "census"/ shall mean the total process of collecting, developing, integrating, analyzing and publishing or otherwise disseminating demographic, economic and social data pertaining of total population in the territory or the population in the territory covered by the census within the time which is specified in this law;
3.1.2."date of census" shall mean 00:00 hour on the date of commencement of the time of the Census;
3.1.3."census units" shall mean an individual, the residence and housing in which they live;
3.1.4."census officer" shall mean a member of the census commission specified in Article 13.5.2 of this law and a temporary employee working for them under contract.
Article 4.Census arranging and conducting methods
4.1.The following methods shall be used to arrange and conduct the census:
4.1.1.the traditional methods of enumerating the population individually during the census period;
4.1.2.registration method based on the civil registry of the population;
/This sub-paragraph was amended by the law as of June 3, 2022/
4.1.3.sample research methods.
Article 5.Principles of census conducting
5.1.The following principles shall be conducted according to the census:
5.1.1.to enumerate each person;
5.1.2.enumerating simultaneously in the enumerated territory during the enumeration period;
5.1.3.census information shall be common and comprehensive;
5.1.4.to conduct census permanent and frequency.
CHAPTER TWO
THE ECONOMIC GUARANTEE OF ARRANGING AND CONDUCTING CENSUS
Article 6.Census expense of arranging and conducting and its funding
6.1.The following expenses related to the arranging and conducting of the census shall be reimbursed from the state budget:
6.1.1.wages for unemployed and retired persons who are engaged as census officers in the central body in charge of statistics as equal to the minimum salary;
6.1.2.the expenses of training census officers, as specified in 6.1.1 of this law, as well as census advertisement and public outreach;
6.1.3.the expenses of printing the enumerator's identity card, enumeration procedures, enumeration questionnaires, instructions for filling in enumeration forms, enumeration results, and information forms, delivering them to enumeration commissions, and downloading enumeration questionnaires;
6.1.4.expenses of stationery, postage, travel, and official mission;
6.1.5.other expenses are determined by the State Great Khural.
6.2.The State Great Khural shall determine the amount of expenses to be financed from the state budget specified in Article 6.1 of this law on a regular basis.
6.3.The following expenses related to the arrange and conduct of census shall be funded from the local budget:
6.3.1.wages for unemployed and retired persons who are engaged as census officers in responsible statistical activities as equal to the minimum wage;
6.3.2.expenses of training for census officers, who are specified in Article 6.3.1 of this law, and of providing the census advertisement and publicity to the residence of given areas;
6.3.3.meal expenses for census officers during the census period;
6.3.4.other expenses are specified by the legislation.
6.4.The Khural of Citizens Representatives at that level shall determine the amount of expenses to be funded from the local budget specified in Article 6.3 of this law every occasion.
6.5.The governor administrative and territorial unit of the relevant level and the relevant state central administration body shall be responsible for the provision of office venue, transportation, communication, and other necessary facilities for the commission to arrange and conduct the census.
6.6.The employers, which the other census officers except those specified in Articles 6.1.1 and 6.3.1 of this law shall pay their wages as equal to their monthly average wages during the census period.
CHAPTER THREE
THE TYPES, PERIOD OF DURATION AND SCOPE OF THE CENSUS
Article 7.Types of census
7.1.The censuses shall have the following types:
7.1.1.regular census to be conducted throughout the country every 10 years;
7.1.2.an inter census is to be conducted every 5 years between regular censuses.
Article 8.Period of duration and scope of regular census
8.1.Starting in 2010, the regular census will be conducted once every 10 years at the national level.
8.2.The State Great Khural shall announce date of the census not less than two years before conducting census.
8.3.The census enumeration shall be commenced at the moment of the census and completed within a week.
8.4.If it is impossible to conduct the census on time due to special circumstances such as a disaster or dangerous phenomenon or the occurrence of war or public disorder covering the entire territory of the country or some parts of it, as soon as this special condition is removed, based on the proposal of the State Census Commission, the State Great Khural shall reschedule the date of the census, which shall be conducted within this specified period.
/This paragraph was amended by the law as of February 2, 2017/
Article 9.Period of duration and scope of inter-census
9.1.The National Statistical Commission shall determine the date of census, period of duration, and the scope of inter-census on every occasion.
9.2.The inter census is in the form of a detailed demographic, health, social, and economic survey aimed at clarifying and updating the information of the regular census.
Article 10.Census units
10.1.The population census shall be cover the persons as follows:
10.1.1.citizens of Mongolia who are residing within the territory of Mongolia;
10.1.2.foreigners and stateless persons who are residing in Mongolia for more than 183 days and foreigners, stateless persons who have taken permission to stay for over 6 months in Mongolia from the competent organizations;
10.1.3.citizens of Mongolia and their family members who are residing abroad at the diplomatic representative offices, consulates and in the international organizations;
10.1.4.citizens of Mongolia who are working, studying, or a personal staying abroad are absent for these reasons.
10.2.The housing census includes the following the residence and housing :
10.2.1.a separate residential house;
10.2.2.apartment inside a public housing building;
10.2.3.all types of gers;
10.2.4.public buildings;
10.2.5.other non-residential buildings and areas.
Article 11.Census data indicators
11.1.Census information includes the following basic indicators:
11.1.1.demographic and social indicators:
a/surname, father's/mother's name and name;
b/date of birth;
c/age, gender;
d/nationality;
e/citizenship;
f/education and literacy;
j/religion.
11.1.2.geography and migration indicators:
a/ place of birth;
b/ place of residence at the time of the census;
c/ period of residence in the area;
d/ place of residence 5 years before the census;
11.1.3.economic indicators:
a/ employment status;
b/ occupation;
c/ primary business activity;
d/unemployment and its causes;
11.1.4.indicators of housing conditions:
a/apartment type and ownership;
b/the number of rooms and the size of the apartment;
c/kitchen;
d/water supply, bathtub, and shower facility;
e/garbage disposal, toilet;
f/power, heat, and communication supply.
11.2.The National Statistical Commission shall include additional indicators that are required for the demographic, migration, social-economic, and housing condition surveys, except for the indicators specified in Article 11.1 of this law that pertain to a particular situation.
CHAPTER FOUR
ARRANGEMENT OF CENSUS
Article 12.Organization that arrange and conduct census
12.1.The National Statistic Commission shall have a specialized and permanent unit in its structure that is responsible for the census.
12.2.The census unit of the National Statistic Commission is stated in Article 12.1 of this law and shall analyze census and inter census data, conduct detailed survey and calculation, disseminate data to the public, monitor increasing demand on for data, needs and the implementation of national development goals as well as study the relation between population, economy and social development.
Article 13.Organization that arrange and conduct regular census its competence
13.1.Regular censuses shall be arranged by the State Census Commission /hereinafter referred to as "State Commission"/ with the participation of the National Statistics Commission and the organizations specified in Article 15.1 of this Law.
13.2.The State Great Khural upon submission of a proposal by the National Statistic Commission shall established with the chairman, consisting of a secretary and members, two years prior to the regular census.
13.3.The State Commission shall be recalled after the submission of census results to the State Great Khural.
13.4.Secretary of the State Commission stated in Article 13.2 of this Law shall meet the following requirements:
13.4.1.worked in public service for at least 3 years;
13.4.2.have appropriate knowledge of foreign languages;
13.4.3.has a higher education in economics;
13.4.4.citizen of Mongolia.
13.5.The State Commission has the following powers:
13.5.1.choose the method of arranging and conducting the census, and arrange the census on time and efficiently according to the plan;
13.5.2.to establish and operate commissions responsible for arranging and conducting the census in aimag, soums, capitals, districts, and relevant state central administrative bodies (hereinafter referred to as "Census commissions").
/This sub-paragraph was amended by the law as of April 22, 2022/
13.5.3.approving the work procedures of the census commission;
13.5.4.review and ensure implementation of legislation on the census;
13.5.5.coordinates activities of respective state bodies in the administrative units regarding the issues arranging and conducting it.
13.5.6.if necessary, hears Census commission data related to carrying out the census, makes decisions, and takes required measures on matters related to the census;
13.5.7.provides guidelines and directives to the Census commission during census preparation and execution.
13.5.8.discuss and confirm the results of the census and present them to the State Great Khural.
13.5.9.other powers provided by law.
13.6.National Statistic Commission shall be responsible for providing the State Commission with professional, methodological, and technical assistance and shall have the following obligations:
13.6.1.conduct a census with the provision of unified management and coordination at the national level;
13.6.2.provide professional and methodological assistance to the State Commission and its members;
13.6.3.develop and discuss the draft decision of the State Commission;
13.6.4.prepare the session, take the session notes, design, publish and disseminate the decision of the State Commission;
13.6.5.approve the census questionnaire, methodology, guidelines and recommendations to implement the legislation of census, publish and distribute the census questionnaire;
13.6.6.sum up the results of the census and submit them to the State Commission;
13.6.7.develop and analyze census data result, inform the public on the results of the census;
13.6.8.conduct necessary training and promotion;
13.6.9.other obligations provided by Law and State Commission.
13.7.Census commission shall be established according to Article 13.5.2 of this Law and have the following obligations;
13.7.1.arrange population and housing census collecting within their territory in accordance with the procedure rules;
13.7.2.engage census officers by contract, conduct necessary training and evaluate performance;
13.7.3.perform duties given by the State Commission and the National Statistics Commission;
13.7.4.compile census data indicators and deliver them to higher level organizations;
13.7.5.other obligations.
Article 14.Organization that arrange and conduct the inter-census and its powers
14.1.Inter-census shall be arranged by National Statistic Commission.
14.2.National Statistic Commission for arranging an inter-census shall have following powers:
14.2.1.provide the Commission and related organizations with the unified guidelines and directives.
14.2.2.powers stated in Articles 13.5.1, 13.5.4-13.5.6, 13.6.1, 13.6.5, 13.6.7, 13.6.8 of this law;
14.2.3.other powers provided by Laws.
CHAPTER FIVE
STATE, NON-GOVERNMENTAL ORGANIZATION AND CITIZEN'S PARTICIPATION TO ARRANGING CENSUS
Article 15.Powers of state central administrative body arranging the census
15.1.The following central state central administrative body shall participate in arranging and conducting the census with the following obligations:
15.1.1.the central state administrative body in charge of foreign affairs arranges and conducts the census of Mongolian citizens temporarily and permanently residing abroad;
15.1.2.the state central administrative body in charge of legal affairs arrange and conducts the census of border and domestic military personnel, detained suspects, and accused persons, and ensures security during the census process;
/This sub-paragraph was amended by the law as of September 1, 2016/
15.1.3.the state central administrative body in charge of defense issues shall arrange the census of temporary and contract military servicemen.
/This sub-paragraph was amended by the law as of September 1, 2016/
15.2.Other State central administrative bodies, except for those specified in Article 15.1 of this law, shall participate in arranging and conducting censuses in their field of operation according to guidelines and directives adopted by the State Commission.
Article 16.Powers and obligations of local self-governing bodies in arranging and conducting the census.
16.1.The following rights and obligations of the Khural of Citizens' Representatives at all levels in arranging and conducting the census:
16.1.1.to include the expenses specified in Article 6.3 of this law in their respective budgets;
16.1.2.to pay attention to information presented by Governors of respective level with regard to the matters defined in Article 16.2 of this law and provided by the census commission concerning issues related to the conduct of the census and to resolve pressing issues within their rights;
16.1.3.to make decisions on matters related to the conduct of the census at the regional level within the law and regulations.
16.2.Governors of all the levels of administrative and territorial units shall participate in the census operations with the following obligations:
16.2.1.to take preparatory steps to conduct the census in their respective territories;
16.2.2.to complete population and household registration and update the database prior to the conduct of the census;
16.2.3.to make arrangements for the census operations in their respective territories according to guidelines and on census matters provided by the State commission and the National Statistical Commission;
16.2.4.to make names of streets and squares, addresses and numbers of apartments and houses in their respective territories well-arranged with respect to the conduct of the census and designate the borders of territories where the census will be conducted and make mapping;
16.2.5.to provide the census commission with facility, furniture and other necessary equipment and working and storing census materials;
16.2.6.other obligations specified by law.
Article 17.Obligations of citizens in arrange and conduct the census
17.1.Citizens shall assume the following obligations:
17.1.1.respond completely and accurately to the census questionnaire;
17.1.2.allow enumerators to enter own apartments and houses;
17.1.3.assume a document about participation in the census from the census officer.
CHAPTER SIX
MISCELLANEOUS
Article 18.Confidentiality, storage and protection of census data
18.1.According to the law, the reported data of the census shall be considered as sensitive information of person, and it shall be prohibited to disclosed the confidentiality of the information within the following periods:
/This paragraph was amended by the law as of December 17, 2021/
18.1.1.until the census officers are dismissed from their respective jobs;
18.1.2.until the census data are allowed to be available to the general public according to Article 31.3 of the Law on Archives and record keeping after the census officers are dismissed from their respective jobs.
/This sub-paragraph was amended by the law as of April 24, 2021/
18.2.The census data shall be archived by the National Statistical Commission according to Article 27.1.7 of the Law on Archive and record keeping and after the expiration of the period, it shall be handed over by it to the National Archives Authority.
/This paragraph was amended by the law as of April 24, 2021/
18.3.It shall be prohibited to utilized or disclosed the census data on individuals to anyone in other formats, officially processed and compiled by the National Statistical Commission to make them available to the public.
18.4.The chairman of the National Statistical Commission shall approve a procedure for the collection, production, and storage of the census data and for public access to the data.
Article 19.Liabilities for violators of the law
19.1.Unless an official who has violated this law is subject to criminal liability, he or she shall be held liable as provided by the Law on Public Service.
/This paragraph was modified by the law as of December 4, 2015/
Article 20.Entry into force of the Law
20.1.This law shall be entry into force on January 25, 2008.
THE CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA D.LUNDEEJANTSAN
