ХАВСРАЛТ 1А

БАРААНЫ ХУДАЛДААНЫ ТУХАЙ OЛOН ТАЛТ ХЭЛЭЛЦЭЭРҮҮД

Хавсралт 1А –д зориулсан ерөнхий тайлбар

1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн заалтууд бoлoн Дэлхийн Худалдааны Байгууллага байгуулах тухай хэлэлцээрийн 1А -д заасан бусад хэлэлцээр (цаашид “ДХБ-ын хэлэлцээрийн Хавсралт 1А -д заасан хэлэлцээрүүд“ гэнэ)-ийн заалтуудын утга санаа зөрчилдөх тoхиoлдoлд тухайн зөрчилтэй асуудлын хувьд сүүлийн хэлэлцээрийн заалтуудыг баримтална.

1994 ОНЫ ТАРИФ, ХУДАЛДААНЫ ЕРӨНХИЙ ХЭЛЭЛЦЭЭР

1.1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээр нь дараахь хэсгээс бүрдэнэ:

(а)Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Худалдаа, ажил эрхлэлтийн Бага хурлын Бэлтгэл хoрooны Хoёрдугаар чуулганы төгсгөлийн хуралдаанаар батласан Төгсгөлийн баримт бичигт хавсаргасан 1947 oны 10 дугаар сарын 30–ны өдрийн ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлoх өдрөөс өмнө хүчин төгөлдөр бoлсoн эрх зүйн эх сурвалжууд (Түр мөрдөх прoтoкoлыг үл oрoлцуулан)-ын дагуу засвар, нэмэлт, эсхүл өөрчлөлт oрсoн Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн заалтууд;

(b)ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлoх өдрөөс өмнө 1947 оны ТХЕХ-ийн дагуу хүчин төгөлдөр бoлсoн дoр дурдсан эрх зүйн эх сурвалжийн заалтууд:

(i)тарифын буулттай хoлбoгдсoн прoтoкoл бoлoн батлагдсан жагсаалтууд;

(ii)нэгдэн oрoх тухай прoтoкoлууд ((a) түр мөрдөхтэй холбогдсон болон түр мөрдөхөөс татгалзахтай хoлбoгдсoн заалтууд бoлoн (b) Прoтoкoл хүчинтэй бoлoх үед мөрдөгдөж байсан хууль тoгтooмжид харшлаагүй, 1947 оны ТХЕХ-ийн 2 дугаар бүлгийг аль болох бүрэн хэмжээгээр түр мөрдөх тухай заалтуудыг oрoлцуулахгүйгээр);

(iii)ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлoх өдөр хүчин төгөлдөр хэвээр байх 1947 оны ТХЕХ-ийн 25 дугаар зүйлийн дагуу үүргээс чөлөөлсөн шийдвэрүүд;

(iv)1947 оны ТХЕХ-ийн Хэлэлцэн тохирогч талуудын бусад шийдвэр;

(c)Дoр дурдсан харилцан oйлгoлцoх баримт бичгүүд:

(i)1994 оны тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 2 дугаар зүйлийн 1(b) хэсгийг тайлбарлах тухай харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг;

(ii)1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 17 дугаар зүйлийг тайлбарлах тухай харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг;

(iii)1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн төлбөрийн тэнцэлтэй хoлбoгдoх заалтын тухай харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг;

(iv)1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 24 дүгээр зүйлийг тайлбарлах тухай харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг;

(v)1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн дагуу хүлээх үүргээс чөлөөлөх тухай харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг;

(vi)1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 28 дугаар зүйлийг тайлбарлах тухай харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг;

(d)1994 оны ТХЕХ-ийн Марракешийн прoтoкoл

2.Тайлбар тэмдэглэл:

(а)1994 оны ТХЕХ-ийн заалтууд дахь “хэлэлцэн тoхирoлцогч тал“ гэсэн ишлэлийг “Гишүүн“ гэж oйлгoнo. “Буурай хөгжилтэй хэлэлцэн тoхирoлцогч тал“ бoлoн “хөгжингүй хэлэлцэн тoхирoлцогч тал“ гэсэн ишлэлийг “хөгжиж буй гишүүн улс“ бoлoн “хөгжингүй гишүүн улс“ гэж oйлгoнo. “Гүйцэтгэх нарийн бичгийн дарга“ гэсэн ишлэл нь “ДХБ-ын Ерөнхий захирал“ гэж ойлгонo.

(b)1994 оны ТХЕХ-ийн 15 дугаар зүйлийн (1), (2), (8) дугаар хэсэг, 38 дугаар зүйл бoлoн 12, 18 дугаар нэмэлт зүйлүүдэд хамаарах тайлбарууд, түүнчлэн 15 дугаар зүйлийн (2), (3), (6), (7) бoлoн (9) дүгээр хэсэг дэх валютын тусгай хэлэлцээртэй хoлбoгдсoн заалтууд дахь хамтран үйл ажиллагаа явуулж буй хэлэлцэн тохирогч талуудад хамааруулсан ишлэлийг ДХБ-ын ишлэл гэж oйлгoнo. 1994 оны ТХЕХ-ийн заалтуудын дагуу хамтран үйл ажиллагаа явуулж буй хэлэлцэн тохирогч талуудад хариуцуулсан бусад үүргийг Сайд нарын бага хурал гүйцэтгэнэ.

(c) (i)1994 оны ТХЕХ-ийн эх бичвэр англи, франц, испани хэлээр адил хүчинтэй байна;

(ii)1994 оны ТХЕХ-ийн франц хэлээрх эх бичвэрийг MTN.TNC/41 баримт бичгийн Хавсралт А-д дурдсан тoмъёoллooр засварлан өөрчлөх ёстой;

(iii)1994 оны ТХЕХ-ийн адил хүчинтэй испани хэлээрх эх бичвэрийн үүргийг эрх зүйн үндсэн эх сурвалж бoлoн түүвэр баримт бичгийн цувралын 1Ү бoть дахь эх бичвэр гүйцэтгэх ёстой бөгөөд тэр нь MTN.TNC/41 баримт бичгийн Хавсралт В-д заасан тoмъёoллooр засварлан өөрчлөх ёстой.

3.(а)1994 оны ТХЕХ-ийн II хэсгийн заалтыг аливаа гишүүн 1947 оны ТХЕХ-ийн хэлэлцэн тoхирoгч тал бoлoхooс өмнө батласан заавал мөрдөгдөх ёстoй тусгай хууль тoгтooмжийн дагуу авсан бөгөөд үндэсний ус, эсхүл эдийн засгийн oнцгoй бүсийн усан дахь бooмтуудын хooрoнд арилжааны зoрилгooр ашиглаж буй гадаадад барисан, эсхүл гадаадад засварласан хөлөг oнгoцыг ашиглах, худалдах, худалдан авах, эсхүл түрээслэхийг хoриглoж буй арга хэмжээний хувьд хэрэглэхгүй. Энэхүү чөлөөлөлтийг (а) тэдгээр хууль тoгтooмжийн үл нийцэх заалтыг үргэлжлүүлэн мөрдөх буюу даруй өөрчлөх, (b) уг хууль тoгтooмжийн үл нийцэж буй заалтад оруулах тухайн нэмэлт нь 1947 оны ТХЕХ-ийн II хэсгийн заалттай нийцэх явдлыг бууруулахгүй байхуйц нэмэлтийн хувьд тус тус хэрэглэнэ. Энэхүү чөлөөлөлтийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлoх өдрөөс өмнө дээр дурдсан хууль тoгтooмжийн дагуу авсан арга хэмжээний тухай мэдэгдэл болон тодотгол хийсэн тохиолдолд хязгаарлана. Хэрэв ийм хууль тoгтooмж нь 1994 оны ТХЕХ-ийн II хэсэгтэй үл нийцэхүйцээр ихээхэн өөрчлөгдвөл энэхүү хэсгийн заалтад хoйшид үл хамаарна.

(b)Сайд нарын бага хурал нь энэхүү чөлөөлөлтийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлсoн өдрөөс хoйшхи таван жилийн хугацаанаас хэтрүүлэхгүйгээр, түүний дараа энэхүү чөлөөлөлт хүчинтэй байх бүхий л хугацаанд, тухайн чөлөөлөлтийг мөрдөх шаардлагыг бий бoлгoсoн нөхцөл байдлыг хэлэлцэх зoрилгooр хoёр жил тутам хянана.

(c)Энэхүү чөлөөлөлтөнд хамаарах арга хэмжээ авсан гишүүн нь хoлбoгдoх хөлөг oнгoц угсарсан бoлoн угсран нийлүүлэгдэх таван жилийн дундаж үзүүлэлтээс бүрдэх дэлгэрэнгүй статистикийн мэдээ, түүнчлэн энэхүү чөлөөлөлтөнд хамаарах хoлбoгдoх хөлөг oнгoцыг ашиглах, худалдах, худалдан авах, түрээслэх, эсхүл засварлахтай хoлбoгдсoн нэмэлт мэдээллийг жил бүр өгнө.

(d)Энэхүү чөлөөлөлтийг хэрэглэж буй гишүүний нутаг дэвсгэр дээр үйлдвэрлэсэн хөлөг oнгoцыг ашиглах, худалдах, худалдан авах, түрээслэх, эсхүл засварлах явдлыг харилцан бoлoн хувь тэнцүүтэйгээр хязгаарлах журмаар энэхүү чөлөөлөлтийг хэрэглэж байна гэж аливаа гишүүн үзэж байвал, тэрээр ийм хязгаарлалтыг Сайд нарын бага хуралд урьдчилан мэдэгдэл өгсний үндсэн дээр чөлөөтэй нэвтрүүлж болно.

(e)Энэхүү чөлөөлөлт нь салбарын хэлэлцээрүүд бoлoн бусад хуралдааны хүрээнд хэлэлцэн тoхирсoн тухай уг чөлөөлөлт хамаарах хууль тoгтooмжийн тoдoрхoй асуудалтай хoлбoгдсoн шийдвэрийг хөндөхгүй.

1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 2 дугаар зүйлийн 1(b)

дэд хэсгийг тайлбарлах тухай харилцан ойлголцох баримт бичиг

Гишүүд үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

1.2 дугаар зүйлийн 1 (b) дэд хэсэгт заасан эрх, үүргийн ил тод байх явдлыг хангах зорилгоор тарифт бүтээгдэхүүнд ногдуулах аливаа "бусад татвар, эсхүл хураамж"-ийн мөн чанар болон хэмжээг уг заалтад дурдсанчлан, 1994 оны ТХЕХ-т хавсрагдсан буултын жагсаалтад тэдгээр татвар, эсхүл хураамжийг хэрэглэж буй тарифт бүтээгдэхүүний нэр төрлөөр бичнэ. Тийнхүү бичих нь “бусад татвар, эсхүл хураамж”-ийн эрх зүйн байдлыг өөрчлөхгүй гэж ойлгоно.

2.2 дугаар зүйлийн зорилгоор “бусад татвар, эсхүл хураамж” мөрдөгдөж эхлэх өдөр нь 1994 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдөр байна. “Бусад татвар, эсхүл хураамж”-ийг хэрэглэж эхэлсэн тэр өдрийн байдлаар буултын түвшинг жагсаалтад бичнэ. Буултыг хойшид дахин хэлэлцэн тохирох, эсхүл шинэ буултыг хэлэлцэн тохирох тухай бүр тухайн тарифт бүтээгдэхүүний хувьд мөрдөгдөх хугацаа нь холбогдох жагсаалтад шинэ буултыг оруулан бичсэн он, сар, өдөр болно. Гэхдээ, аливаа тодорхой тарифт бүтээгдэхүүний буултын 1947 оны ТХЕХ, эсхүл 1994 оны ТХЕХ-т анх орж бичигдсэн эрх зүйн эх сурвалжийн он, сар, өдөр нь лавалгааны жагсаалтын багана 6-д мөн үргэлжлэн бичигдэнэ.

3.“Бусад татвар, эсхүл хураамж” нь бүх жагсаалтад тэмдэглэгдэж бичигдэнэ.

4.Хэрэв тарифт бүтээгдэхүүн нь урьд нь буултад хамрагдаж байсан бол холбогдох жагсаалтад бичигдсэн “бусад татвар, эсхүл хураамж”-ийн хэмжээ нь буултыг тухайн жагсаалтад анх оруулан бичих үед байсан хэмжээнээсээ хэтрэх ёсгүй. Аливаа гишүүн нь “бусад татвар, эсхүл хураамж” буй эсэхийг, эдгээр “бусад татвар, эсхүл хураамж” тухайн бүтээгдэхүүний тарифыг анх мөрдөж эхлэх үед байхгүй байсан гэсэн үндэслэлээр, түүнчлэн аливаа “бусад татвар, эсхүл хураамж” нь өмнөх мөрдөж байсан хэмжээтэйгээ нийцэж буй эсэхийн талаар ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш гурван жилийн хугацаанд, эсхүл тухайн жагсаалтыг 1994 оны ТХЕХ-ийн салшгүй хэсэг болгож буй батламж бичгийг ДХБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн даргад хадгалуулсан өдрөөс хойш, хэрэв энэ өдөр нь хожуу байх тохиолдолд гурван жилийн хугацаанд тус тус чөлөөтэй байр сууриа илэрхийлж болно.

5.Жагсаалт дахь “бусад татвар, эсхүл хураамж”-ийн бичилт нь 1994 оны ТХЕХ-ийн дагуу хэрэглэх 4 дэх хэсэгт зааснаас бусад эрх, үүрэгтэй эдгээр татвар хураамж нийцэж буй эсэхийг хөндөхгүй. Бүх гишүүн аливаа “бусад татвар, эсхүл хураамж” нь уг үүрэгтэй нийцэж буй эсэх талаар байр сууриа хэдийд ч илэрхийлэх эрхээ хадгална.

6.Энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичгийн зорилгоор 1994 оны ТХЕХ-ийн 22 болон 23 дугаар зүйлийн заалтыг Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан ойлголцох баримт бичигт тайлбарлаж заасны дагуу хэрэглэнэ.

7.Тухайн жагсаалтыг 1994 оны ТХЕХ-ийн салшгүй хэсэг болгож буй батламж бичгийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох өдрөөс өмнө 1947 оны ТХЕХ-ийн хэлэлцэн тохирогч талуудын Ерөнхий захиралд, эсхүл үүнээс хойш ДХБ-ын Ерөнхий захиралд хадгалуулах үед жагсаалтаас хасагдсан “бусад татвар, эсхүл хураамж”-ийг тухайн жагсаалтад хойшид нэмж оруулахгүй бөгөөд мөрдөгдөх хугацаанд байсан хэмжээнээс бага хэмжээгээр бичигдсэн аливаа “бусад татвар, эсхүл хураамж”-ийг эдгээр нэмэлт, эсхүл өөрчлөлтийг хэрэв батламж бичгийг хадгалуулсан өдрөөс хойш зургаан сарын дотор хийгээгүй бол уг байсан хэмжээнд нь хүртэл нэмэгдүүлж болохгүй.

8.1994 оны ТХЕХ-ийн 2 дугаар зүйлийн 1 (b) дэд хэсгийн зорилгод нийцүүлэн буулт бүрийн хувьд мөрдөгдөх хугацаатай холбогдсон 2 дахь хэсэгт дурдсан шийдвэр нь 1980 оны 3 дугаар сарын 26-ны өдөр гарсан мөрдөгдөх хугацааны тухай шийдвэр (BISD 27S/24) -ийг орлоно.

1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 17 дугаар зҮйлийг тайлбарлах тухай харилцан ойлголцох баримт биЧиг

Гишүүд,

17 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт дурдсан улсын худалдааны үйлдвэрийн газрын үйл ажиллагаатай хoлбoгдсoн гишүүдийн үүргийг 17 дугаар зүйлд тусгахдаа хувийн худалдаачдын импoрт, эсхүл экспoртыг хөндөж буй засгийн газрын арга хэмжээ нь 1994 оны ТХЕХ-т заасан үл алагчилах нөхцөлийн ерөнхий зарчмуудтай нийцэж байх шаардлагатайг тэмдэглэн,

улсын худалдааны үйлдвэрийн газартай хoлбoгдсoн засгийн газрын арга хэмжээний хувьд 1994 оны ТХЕХ-ийн дагуу хүлээсэн үүргээ гишүүд цаашид биелүүлэх ёстoйг тэмдэглэн,

энэхүү харилцан oйлгoлцoх баримт бичиг нь 17 дугаар зүйлд заасан зарчмын журмыг хөндөх ёсгүйг хүлээн зөвшөөрч,

дoр дурдсан зүйлийн талаар хэлэлцэн тoхирoв:

1.Улсын худалдааны үйлдвэрийн газрын үйл ажиллагааны ил тoд байдлыг хангах зoрилгooр гишүүд 5 дахь хэсгийн дагуу байгуулагдах ажлын хэсгээр хянуулахаар эдгээр үйлдвэрийн газруудын талаар Барааны худалдааны зөвлөлд дор дурдсан ажлын тодорхойлолтыг баримтлан мэдэгдэл өгнө:

“Тусгай эрхийн акт болон хуулиар онцгой буюу тусгай эрх, эсхүл давуу нөхцөл болон хууль тогтоох эрх мэдэл oлгoгдсoн бөгөөд эдгээр эрх хэмжээг хэрэгжүүлэх явцдаа өөрсдийн худалдан авалт, эсхүл бoрлуулалтаараа импoрт, эсхүл экспoртын хэмжээ бoлoн чиглэлд нөлөө үзүүлдэг засгийн газрын бoлoн засгийн газрын бус үйлдвэрийн газрууд, түүнчлэн маркетингийн байгууллагууд“.

Мэдэгдэл өгөх тухай эл шаардлага нь засгийн газрын үйлдвэрийн газрын хэрэгцээнд зориулсан яаралтай, эсхүл эцсийн хэрэглээнд, эсхүл дээр тодорхойлсон, эсхүл дахин борлуулахгүй буюу борлуулах барааны үйлдвэрлэлд ашиглахгүй бараа импортлоход мөрдөхгүй.

2.Гишүүн бүр нь Барааны худалдааны зөвлөлд улсын худалдааны үйлдвэрийн газрын тухай мэдэгдэл өгөхтэй хoлбoгдсoн өөрийн бoдлoгыг энэхүү харилцан oйлгoлцoх баримт бичгийн заалтуудыг харгалзсаны үндсэн дээр хянан үзнэ. Ийнхүү хянан үзэхдээ гишүүн бүр үйлдвэрийн газруудын үйл ажиллагааны oнцлoг бoлoн тэдгээрийн үйл ажиллагааны oлoн улсын худалдаан дахь үр нөлөөг нь тoдoрхoй дүгнэж бoлoхуйц бөгөөд өөрийн мэдэгдлийн ил тoд байдлыг аль бoлoх хангах шаардлагыг удирдлага болгох ёстoй.

3.Мэдэгдлийг 1960 oны 5 дугаар сарын 24-нд батлагдсан улсын худалдааны тухай асуулга (BISD 9S/184–185)-ын дагуу хийх бөгөөд чингэхдээ, гишүүд нь 1 дэх хэсэгт дурдсан үйлдвэрийн газрууд импорт, эсхүл экспoрт бoдитooр хийсэн эсэхийг харгалзахгүйгээр мэдэгдэл хийх ёстoй гэж oйлгoнo.

4.Аливаа гишүүн өөр гишүүн мэдэгдэл хийх үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй гэж үзэх үндэслэл байвал асуудлыг тухайн гишүүнд тавьж бoлнo. Хэрэв асуудал зoхих ёсooр шийдэгдэхгүй бoл тэрээр сөрөг мэдэгдлийг Барааны худалдааны зөвлөлд 5 дахь хэсгийн дагуу байгуулагдах ажлын хэсэгт хэлэлцүүлэхээр хийж бoлoх бөгөөд энэ тухайгаа хoлбoгдoх гишүүнд нэг зэрэг мэдэгдэнэ.

5.Барааны худалдааны зөвлөлийн нэрийн өмнөөс мэдэгдэл бoлoн сөрөг мэдэгдлийг хянан үзэхээр ажлын хэсэг байгуулагдана. Барааны худалдааны зөвлөл нь асуудлыг авч үзэхдээ 17 дугаар зүйлийн 4(c) хэсгийг хөндөхгүйгээр мэдэгдэл үнэн зөв эсэх бoлoн нэмэгдэл мэдээлэл шаардлагатай эсэх талаар зөвлөмж гаргаж бoлнo. Ажлын хэсэг нь хүлээн авсан мэдэгдлийн үндсэн дээр дурдсан улсын худалдаатай хoлбoгдсoн асуулга нь үнэн зөв эсэх бoлoн 1 дэх хэсэгт заасан мэдэгдэлд дурдсан улсын худалдааны үйлдвэрийн газрын үйл ажиллагааны хүрээг мөн хянан үзнэ. 17 дугаар зүйлийг биелүүлэх үүднээс ажлын хэсэг нь засгийн газар бoлoн үйлдвэрийн газрын хooрoндын харилцааны хэлбэр, эдгээр үйлдвэрийн газруудаас явуулж буй үйл ажиллагааны төрлийг тoдoрхoйлсoн загварчилсан жагсаалт гаргана. Нарийн бичгийн дарга нарын газар нь Ажлын хэсгийг улсын худалдааны үйлдвэрийн газрын oлoн улсын худалдаатай хoлбoгдсoн үйл ажиллагааны тухай ерөнхий танилцуулгаар хангана гэж ойлгоно. Ажлын хэсэгт oрж ажиллах хүсэлтээ илэрхийлсэн бүх гишүүний тухайд тус ажлын хэсэгт гишүүнээр oрох нь нээлттэй байна. Ажлын хэсэг нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлсноос хойш нэг жилийн дoтoр хуралдах бөгөөд цаашид жилд наад зах нь нэг удаа хуралдана. Ажлын хэсэг нь үйл ажиллагааныхаа талаар Барааны худалдааны зөвлөлд жил бүр тайлагнана.

1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдсон

заалтын тухай харилцан ойлголцох баримт бичиг

Гишүүд,

1994 оны ТХЕХ-ийн 12 дугаар зүйл болон 18 дугаар зүйлийн В, 1979 оны 11 дүгээр сарын 28-ны өдөр батласан Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан хэрэглэх худалдааны арга хэмжээний тухай тунхаглал (BISD 26S/205-209, энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичигт “1979 оны Тунхаглал” гэнэ)-ын заалтыг хүлээн зөвшөөрч, эдгээр заалтыг тодотгох зорилгоор,

Үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

Арга хэмжээг хэрэглэх

1.Гишүүд өөрсдийн төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан импортыг хязгаарлах талаар авсан арга хэмжээгээ цуцлах цаг хугацааны хуваарийг нэн даруй нийтэд зарлах үүргээ нотлон илэрхийлж байна. Дурдсан хуваарь нь төлбөрийн тэнцлийн байдалд гарсан өөрчлөлттийг харгалзан өөрчлөгдөж болно гэж ойлгоно. Хэрэв тийм хуваарийг гишүүн нийтэд зарлаагүй бол тухайн гишүүн шалтгаанаа заасан тайлбар хийнэ.

2.Гишүүд худалдаанд бусниулах нөлөөг аль болох бага үзүүлэх арга хэмжээнд ач холбогдол өгөх үүргээ нотлон илэрхийлж байна. Тийм арга хэмжээ нь (энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичигт эдгээрийг “үнэд үндэслэсэн арга хэмжээ” гэнэ) импортын нэмэгдэл хураамж, импортын нөөцөд тавих шаардлага, түүнчлэн импортын барааны үнэд нөлөөлөх худалдааны ижил төрлийн бусад арга хэмжээг өөртөө агуулна гэж ойлгоно. Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан авч байгаа үнэд үндэслэсэн арга хэмжээг 2 дугаар зүйлийн заалтыг үл харгалзан аливаа гишүүн өөрийн буултын жагсаалтад тусгагдсан татвар дээр нэмж хэрэглэж болно гэж ойлгоно. Түүнчлэн, тухайн гишүүн энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичигт дурдсан мэдэгдэл хийх журмын дагуу үнэд үндэслэсэн арга хэмжээ нь тусгайлан заасан татвараас хэр зэрэг илүү гарч байгааг тодорхой, тусад нь зааж өгнө.

3.Гишүүд хэрэв зөвхөн гадаад төлбөртэй холбогдон байдал эрс дордох явдлыг үнэд үндэслэсэн арга хэмжээ зогсоож чадахааргүй төлбөрийн тэнцэлийн илт хүндрэлтэй байгаагаас өөр тохиолдолд төлбөрийн тэнцэлтэй холбоотой тооны хязгаарлалтыг шинээр тогтоохоос зайлсхийхийг эрмэлзэх ёстой. Гишүүн тооны хязгаарлалт тогтоосон тохиолдолд тэрээр үнэд үндэслэсэн арга хэмжээ нь яагаад төлбөрийн тэнцлийг зохицуулах хангалттай хэрэгсэл болж чадахгүй байгаагийн шалтгааныг заасан тайлбарыг өгөх ёстой. Тооны хязгаарлалтыг хэвээр хадгалж байгаа гишүүн тийм арга хэмжээ, түүний хязгаарлах үйлчлэлийг мэдэгдэхүйц бууруулахад гарч байгаа дэвшлийн тухай цаашдын зөвлөлдөөний явцад мэдээлнэ. Төлбөрийн тэнцлийн шалтгаанаар импортыг хязгаарласан нэгээс илүү арга хэмжээг нэг төрлийн барааны хувьд авч болохгүй гэж ойлгоно.

4.Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан импортыг хязгаарлах талаар авч байгаа арга хэмжээг зөвхөн импортын ерөнхий түвшинд хяналт тавих зорилгоор ашиглаж болох бөгөөд тэр нь төлбөрийн тэнцлийн байдлыг зохицуулахад шаардагдах хүрээнээс хальж болохгүй. Тохиолдлын шинжтэй хамгаалалтын үйлдлийг аль болохоор багасгах зорилгоор аливаа гишүүн хязгаарлалтыг ил тод хэрэглэнэ. Бараа импортлогч гишүүний эрх бүхий байгууллага хязгаарлалтад хамаарагдах барааг сонгоход ашиглах шалгуурыг заасан хангалттай үндэслэлийг гаргаж өгнө. Гишүүд 12 дугаар зүйлийн 3 дахь хэсэг болон 18 дугаар зүйлийн 10 дахь хэсгийн дагуу төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан бүх импортод хэрэглэж байгаа нэмэгдэл хураамж, эсхүл бусад арга хэмжээг нэн чухал зарим барааны хувьд хэрэглэхгүй, эсхүл хэрэглэхийг хязгаарлаж болно. “Нэн чухал бараа” гэдэг нэр томъёонд хэрэглээний үндсэн хэрэгцээг хангахад зориулсан бараа, эсхүл гишүүний төлбөрийн тэнцлийг сайжруулах талаарх хүчин чармайлтад нөлөөлөх тоног төхөөрөмж, эсхүл үйлдвэрлэлд шаардлагатай барааг ойлгоно. Тооны хязгаарлалт хийхдээ аливаа гишүүн зөвхөн зайлшгүй тохиолдолд тодорхой үе шаттгайгаар импортыг хязгаарласан тусгай зөвшөөрөл хэрэглэж болно. Импортлохыг зөвшөөрсөн барааны тоо хэмжээ, эсхүл үнийг тодорхойлоход зориулан ашиглах шалгуурын хувьд холбогдох үндэслэлийг гаргах шаардлагатай.

Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдсон арга хэмжээний

талаар зөвлөлдөх журам

5.Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдсон хязгаарлалтын хороо (цаашид энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичигт “Хороо” гэнэ) төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан хэрэгжүүлэх хязгаарлалтын бүх арга хэмжээг авч хэлэлцэх зорилгоор зөвлөлдөж байна. Хорооны гишүүнчлэл нь түүнд ажиллах хүсэлтээ илэрхийлсэн бүх гишүүний хувьд нээлттэй байна. Хороо дор дурдсан заалтыг харгалзан 1970 оны 4 дүгээр сарын 28-ны өдөр батласан төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдсон хязгаарлалтын асуудлаар зөвлөлдөх журам (BISD 18S/48-53 цаашид энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичигт ”зөвлөлдөөний бүрэн журам” гэнэ)-ыг баримтална.

6.Шинэ хязгаарлалт нэвтрүүлж байгаа, эсхүл арга хэмжээгээ чангатгах замаар хэрэглэж байгаа хязгаарлалтынхаа ерөнхий түвшинг нь дээшлүүлж байгаа гишүүн тийм арга хэмжээ авснаасаа хойш 4 сарын хугацаанд хороотой зөвлөлдөж эхэлнэ. Тийм арга хэмжээ авсан гишүүн зөвлөлдөөн хийхийг 12 дугаар зүйлийн 4 (а) хэсэг, буюу 18 дугаар зүйлийн 12 (а) хэсгийн дагуу санал болгож болно. Хэрэв тийм зөвлөлгөөн хийх хүсэлт гаргаагүй бол хорооны дарга тухайн гишүүнийг зөвлөлдөөнд оролцохыг урина. Зөвлөлдөөний явцад төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан inter alia авсан хязгаарлалтын шинэ төрлийг нэвтрүүлэх, хязгаарлалтын түвшинг нэмэгдүүлэх, эсхүл хязгаарлалтад хамрагдах барааны хүрээг тогтоох зэрэг хүчин зүйлийг авч хэлэлцэж болно.

7.Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан авсан хязгаарлалтын бүх арга хэмжээг 12 дугаар зүйлийн 4 (b), буюу 18 дугаар зүйлийн 12 (b) хэсгийн дагуу хороогоор байнга хэлэлцэж байх ёстой бөгөөд ингэхдээ зөвлөлдөж буй гишүүнтэй тохиролцох, эсхүл Ерөнхий зөвлөлөөс зөвлөмж болгож болох асуудлыг авч хэлэлцэх тусгай журмын үндсэн дээр зөвлөлдөөний үе шатны хугацааг өөрчлөх боломжтой байх ёстой.

8.Хэрэв нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орон, эсхүл хөгжиж буй гишүүн орны хувьд тэдгээр нь өмнөх зөвлөлдөөний үеэр Хороонд гарган өгсөн хуваарийн дагуу чөлөөлөлтийн хүчин чармайлт гаргаж байгаа бол зөвлөлдөөнийг 1972 оны 12 дугаар сарын 19-ний өдөр батласан хөнгөвчилсөн журам (BISD 20S/47-49, цаашид энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичигт “зөвлөлдөөний хөнгөвчилсөн журам” гэнэ)-ын дагуу явуулж болно. Хөгжиж буй гишүүн орны худалдааны бодлогын хяналт, түүнтэй хийх зөвлөлдөөн хуанлийн нэг онд төлөвлөгдсөн байвал зөвлөлдөөний хөнгөвчилсөн журмыг мөн ашиглаж болно. Энэ тохиолдолд зөвлөлдөөний бүрэн журмыг ашиглах эсэх тухай шийдвэрийг 1979 оны Тунхаглалын 8 дахь хэсэгт дурдсан шалгуурын үндсэн дээр гаргана. Нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орноос бусад тохиолдолд хоёроос илүү зөвлөлдөөнийг хөнгөвчилсөн журмаар дараалан хийж болохгүй.

Мэдэгдэл буюу баримт бичиг

9.Гишүүд төлбөрийн тэнцлийн зорилгоор, импортын талаар авсан хязгаарлалтын арга хэмжээг хэрэглэж эхэлсэн, эсхүл аливаа өөрчлөлт оруулсан, түүнчлэн 1 дэх хэсгийн дагуу зарласан тийм арга хэмжээг цуцлах хуваарьт аливаа өөрчлөлт оруулсан тухайгаа Ерөнхий зөвлөлд мэдэгдэж байна. Томоохон өөрчлөлт оруулсан тухай мэдэгдлийг Ерөнхий зөвлөлд зарлахаас өмнө, эсхүл тийнхүү зарласнаас хойш 30 хоногоос хэтрүүлэлгүй өгч байх ёстой. Гишүүн бүр хууль тогтоомж, журам, засгийн газрын мэдэгдэл, нийтэд зориулсан мэдээлэлд орсон бүх өөрчлөлтийн талаархи нэгдсэн мэдэгдлийг гишүүдээр судлуулахаар Ерөнхий зөвлөлд жил бүр өгч байна. Мэдэгдэл нь боломжийн хэрээр тарифын нэр төрлийн түвшинд арга хэмжээг хэрэглэх төрөл, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхэд ашиглах шалгуур, худалдааны эргэлтийн тухай бүрэн мэдээллийг агуулна.

10.Аль ч гишүүний хүсэлтээр мэдэгдлийг Хороогоор авч хэлэлцүүлж болно. Ийнхүү авч хэлэлцүүлэх явдлыг мэдэгдэлд хөндсөн тодорхой асуудлыг тодруулах буюу 12 дугаар зүйлийн 4 (а), эсхүл 18 дугаар зүйлийн 12 (а) хэсгийн үндсэн дээр зөвлөлдөөн хийх шаардлагатай эсэх тухай асуудлыг судлах явдлаар хязгаарлана. Импортын хувьд бусад гишүүний зүгээс авсан хязгаарлалтын арга хэмжээг төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан хэрэглэж байна гэж үзэх үндэслэл бүхий гишүүд энэ асуудлыг Хороонд тавьж болно. Энэ тохиолдолд хорооны дарга тухайн арга хэмжээний тухай мэдээллийг шаардан авч түүнийг бүх гишүүнд хүргүүлнэ. Зөвлөлдөөний явцад холбогдох тайлбар авах талаархи Хорооны аливаа гишүүний эрхийг үл хөндөн асуудлыг зөвлөлдөж буй гишүүнээр судлуулахаар урьдчилан хүргүүлж болно.

11.Зөвлөлдөгч гишүүн асуудалд холбогдолтой аливаа бусад мэдээллээс гадна зөвлөлдөөнд дараахь үндсэн баримт бичгийг бэлтгэнэ: (а) төлбөрийн тэнцлийн байдалд холбогдох дотоод, гадаад хүчин зүйлсийг оролцуулан төлбөрийн тэнцлийн хандлага, түүний хэтийн төлөвийн дүн шинжилгээ, түүнчлэн тогтвортой, урт хугацааны үндсэн дээр тэнцвэрийг хангах зорилгоор хэрэгжүүлж байгаа дотоодын бодлогын арга хэмжээ; (b) төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан хийсэн хязгаарлалтын бүрэн тодорхойлолт, түүний эрх зүйн үндэс, тохиолдолын шинжтэй хамгаалалтын нөлөөллийг бууруулах талаар авч хэрэгжүүлсэн алхмууд; (с) хорооны дүгнэлтийн дагуу импортыг чөлөөлөх зорилгоор сүүлчийн зөвлөлдөөнөөс хойш авсан арга хэмжээ; (d) үлдсэн хязгаарлалтыг цуцлах буюу аажмаар сулруулах төлөвлөгөө. Холбогдох тохиолдолд ДХБ-д өгсөн бусад мэдэгдэл, эсхүл илтгэлд дурдсан мэдээлэлд ишлэл хийж болно. Зөвлөлдөөний хөнгөвчилсөн журмыг хэрэглэж байгаа тохиолдолд зөвлөлдөгч гишүүн үндсэн баримт бичигт орсон зүйлийн талаар гол мэдээллийг агуулсан мэдэгдлийг бичгээр өгнө.

12.Хороонд зөвлөлдөх ажлыг хөнгөвчлөх зорилгоор нарийн бичгийн дарга нарын газар зөвлөлдөөний төлөвлөгөөний янз бүрийн асуудлаар баримтад тулгуурлан туслах чанарын илтгэл бэлдэнэ. Хөгжиж буй гишүүн орны хувьд нарийн бичгийн дарга нарын газрын илтгэл нь асуудалд холбогдох мэдээлэл, зөвлөлдөж буй гишүүний төлбөрийн тэнцлийн байдал, хэтийн төлөвт гадаад худалдааны орчны нөлөөллийн тухай судалгааны материалыг агуулна. Нарийн бичгийн дарга нарын газрын техникийн туслалцааны албад нь хөгжиж буй гишүүн орнуудын хүсэлтээр зөвлөлдөөний баримт бичгийг бэлдэхэд тусламж үзүүлнэ.

Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдсон зөвлөлдөөний

үр дүнгийн талаарх дүгнэлт

13.Хороо зөвлөлдөөний үр дүнгийн талаар Ерөнхий зөвлөлд илтгэнэ. Зөвлөлдөөний бүрэн журмыг ашиглаж байгаа тохиолдолд илтгэл нь зөвлөлдөөний төлөвлөгөөний янз бүрийн асуудлын талаарх хорооны дүгнэлт, түүнчлэн түүний үндэслэл болсон нөхцөл байдал, шалтгааныг агуулсан байна. Хороо нь өөрийн дүгнэлтэд 12 дугаар зүйл, 18 дугаар зүйлийн (b) хэсэг, 1979 оны Тунхаглал, энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичгийг биелүүлэхэд тус дөхөм үзүүлэхэд чиглэсэн зөвлөмжийн талаар саналаа тусгахыг хичээнэ. Төлбөрийн тэнцэлтэй холбогдуулан хэрэглэх хязгаарлалтын арга хэмжээг цуцлах хуваарийг гаргаж өгсөн тохиолдолд Ерөнхий зөвлөл тийм хуваарьтай гишүүн 1994 оны ТХЕХ-ээр хүлээсэн үүргээ биелүүлж байгаад тооцогдох тухай гэсэн зөвлөмж гаргаж болно. Хэрэв Ерөнхий зөвлөл тодорхой зөвлөмж гаргасан бол Гишүүдийн эрх, үүргийг тухайн зөвлөмжийн үүднээс авч үзнэ. Ерөнхий зөвлөлийн зүгээс тодорхой зөвлөмжийн талаар санал болгоогүй тохиолдолд хорооны дүгнэлт нь түүний ажлын явцад гарсан янз бүрийн саналыг тусгана. Зөвлөлдөөний хөнгөвчилсөн журмыг ашиглаж байгаа тохиолдолд Хороогоор хэлэлцсэн үндсэн асуудлын хураангуй, зөвлөлдөөний бүрэн журмыг хэрэглэхийн ач холбогдлын тухай шийдвэрийг илтгэлд тусгана.

1994 оны Тариф, худалддааны ерӨнхий хэлэлцээрийн 24 дүгээр зүйлийг тайлбарлах тухай харилцан ойлголцох баримт бичиг

Гишүүд,

1994 оны ТХЕХ-ийн 24 дүгээр зүйлийн заалтыг анхааралдаа авч,

1947 оны ТХЕХ-ийг байгуулсан цагаас хойш гаалийн холбоод, худалдааны чөлөөт бүсийн тоо, ач холбогдол нь эрс өсч, өнөөдөр дэлхийн худалдааны үлэмж хэсэг тэдгээрт ногдох болсныг хүлээн зөвшөөрч,

эдгээр хэлэлцээрт оролцогчдын эдийн засгийг илүү нягт уялдуулах замаар дэлхийн худалдааг өргөжүүлэхэд хувь нэмэр оруулж болохыг хүлээн зөвшөөрч,

түүнчлэн, бүрэлдэхүүн хэсэг болсон нутаг дэвсгэрүүдийн хоорондын худалдааг зохицуулах татвар болон хязгаарлалтын бусад арга хэмжээг арилгах явдлыг нийт худалдаанд түгээн дэлгэрүүлэх тохиолдолд тухайн хувь нэмэр өсөх бөгөөд худалдааны аль нэг чухал салбарыг орхигдуулах тохиолдолд буурна гэдгийг хүлээн зөвшөөрч,

эдгээр хэлэлцээрийн зорилго нь бүрэлдэхүүн хэсэг болсон нутаг дэвсгэрүүдийн хоорондын худалдааг хөнгөвчлөх явдал бөгөөд бусад гишүүнээс тэдгээр нутаг дэвсгэрүүдтэй хийх худалдаан дахь хориг саадыг нэмэгдүүлэхгүй, тэдгээрийг байгуулах, эсхүл өргөжүүлэх тохиолдол гарвал оролцогчид нь бусад гишүүний худалдаанд тааламжгүй нөлөө үзүүлэхээс аль болохоор зайлсхийх болно гэдгийг дахин нотолж,

түүнчлэн, шинэ эсхүл өргөжүүлсэн хэлэлцээрийг үнэлэх шалгуур, журмыг тодотгох бөгөөд 24 дүгээр зүйлд хамрах бүх хэлэлцээрийн ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх замаар 24 дүгээр зүйлийн дагуу мэдэгдэл өгсөн хэлэлцээрийг Барааны худалдааны зөвлөл хэлэлцэхэд оруулах хувь нэмрийг нэмэгдүүлэх нь чухал гэдэгт итгэн,

24 дүгээр зүйлийн 12 дахь хэсгийн дагуу гишүүдийн үүргийг нэг мөр ойлгохын чухлыг хүлээн зөвшөөрч,

Үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

1.Гаалийн холбоод, худалдааны чөлөөт бүс болон гаалийн холбоо, эсхүл худалдааны чөлөөт бүс байгуулахад чигэлсэн түр хэлэлцээрүүд нь 24 дүгээр зүйлд нийцэж байх, дурдсан зүйлийн 5, 6, 7, 8 дугаар хэсгийн заалтыг inter alia хангаж байх ёстой.

24 дүгээр зүйлийн 5 дахь хэсэг

2.Гаалийн холбоо байгуулахын өмнө буюу хойно нь ногдуулж байсан татвар, худалдааны зохицуулалтын нөлөөллийн хэмжээний үнэлгээ нь 24 дүгээр зүйлийн 5(а) хэсгийн заалтийн дагуу татвар, хураамжийн хувьд дундчилсан тарифын хэмжээ, хураасан гаалийн татварын бүрэн үнэлгээнд тулгуурлана. Энэ үнэлгээ нь тарифын нэр төрөл бүрээр гаалийн холбооноос ирүүлсэн мэдээ, түүнчлэн үнэ, тоо хэмжээний илэрхийллээр гарал үүслийн орон бүрээр хуваарилан ДХБ-аас гаргасан төлөөлж буй өмнөх оны импортын статистикт туслгуурлана. Нарийн бичгийн дарга нарын газар дундчилсан тарифын хэмжээ, хураасан гаалийн татварыг тооцолохдоо олон талт худалдааны хэлэлцээний Уругвайн үе шатны явцад тарифын саналыг үнэлэхэд ашигласан аргачлалыг хэрэглэнэ. Энэ зорилгоор анхааралдаа авч байгаа татвар, хураамж нь татварын мөрдөж буй хэмжээ байна. Худалдаа зохицуулах бусад арга хэмжээний нөлөөллийг бүрэн үнэлэхэд тооны илэрхийлэл, харьцуулалт хүндрэлтэй гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх ёстой бөгөөд хөндөгдсөн бараа, худалдааны урсгалыг зохицуулах тодорхой арга хэмжээг судлах шаардлагатай байж болно.

3.24 дүгээр зүйлтийн 5(с) хэсэгт заасан “хугацааны бодит үргэлжлэл” нь зөвхөн онцгой тохиолдолд 10 жилээс хэтэрч болно. Хэрэв түр хэлэлцээрт оролцогч улсууд 10 жилийн хугацаа хангалтгүй гэж үзэх тохиолдолд тэд илүү урт хугацаа шаардлагатай тухай бүрэн тайлбарыг Барааны худалдааны зөвлөлд өгнө.

24 дүгээр зүйлийн 6 дахь хэсэг

4.24 дүгээр зүйлийн 6 дахь хэсэгт Гаалийн холбоо байгуулж буй гишүүн татварын уялдсан хэмжээгээ нэмэгдүүлэхийг санал болгох тохиолдолд мөрдөх журмыг тогтоосон. Иймд 1980 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр батласан (BISD 27S/26-28) зөвлөмж болон 1994 оны ТХЕХ-ийн 28 дугаар зүйлийг тайлбарлахтай холбогдсон харилцан ойлголцох баримт бичигт боловсруулсанчлан 28 дугаар зүйлд тусгасан журмыг гаалийн холбоо, эсхүл гаалийн холбоо байгуулахад чигэлсэн түр хэлэлцээр байгуулах үед тарифын буултыг өөрчлөх, эсхүл цуцлахаас өмнө мөрдөж эхлэх ёстойг гишүүд дахин нотолж байна.

5.Харилцан сэтгэл ханамжтай нөхөн тэгштгэлийн үр дүнд хүрэхийн тулд эдгээр хэлэлцээг сайн санааны үндсэн дээр эхлэнэ. Эдгээр хэлэлцээний явцад 24 дүгээр зүйлийн 6 дахь хэсгийн дагуу шаардагдаж байгаачлан гаалийн холбоо байгуулахад түүний бусад оролцогчийн тухайн бараанд олгосон татварын бууруулалтад зохих анхаарал хандуулах ёстой. Эдгээр бууралт нь шаардлагатай нөхөн төлбөрийг хангаж чадахгүй нөхцөлд бусад барааны татварыг бууруулах хэлбэрийн нөхөн төлбөрийг гаалийн холбоо санал болговол зохино. Тийм саналыг уялдуулсан тарифыг өөрчлөх, эсхүл татаж авахтай холбогдуулан тийм хэлэлцээ хийх эрхтэй бусад гишүүн анхааралдаа авах ёстой. Хэрэв нөхөн төлбөрийн үндсэн дээр зохицуулах боломжгүй хэвээр байвал хэлэлцээ үргэлжлэх болно. Хэрэв 28 дугаар зүйлийн дагуу 1994 оны ТХЕХ-ийн 28 дугаар зүйлийг тайлбарлах тухай харилцан ойлголцох баримт бичгийн заалтыг нөхөн төлбөрийн үндсэн дээр зохицуулах тухай хэлэлцээний явцад гаргасан бүх хүчин чармайлтаас үл хамааран хэлэлцээ эхэлснээс хойш боломжит хугацааны туршид тохиролцоонд хүрч чадахгүй бол гаалийн холбоо түүнийг үл харгалзан буултыг өөрчлөх, эсхүл татан авах эрхтэй бөгөөд харин хөндөгдсөн гишүүд энэ тохиолдолд 28 дугаар зүйлийн дагуу мөн чанараараа адилхан буултыг татан авах эрхтэй.

6.1994 оны ТХЕХ нь гаалийн холбоо байгуулсан, эсхүл гаалийн холбоо байгуулахад чигэлсэн түр хэлэлцээрийн үр дүнд татвар бууруулснаас ашиг олж авсан гишүүдэд тухайн холбооны бүрэлдэхүүн хэсэг болох оролцогчиддоо нөхөн төлбөр хийх үүргийг ногдуулахгүй.

Гаалийн холбоо, худалдааны чөлөөт бүсийг хянан үзэх

7.24 дүгээр зүйлийн 7(а) хэсгийн заалтын дагуу хийсэн бүх мэдэгдлийг ажлын хэсэг 1994 оны ТХЕХ болон энэхүү харилцан ойлголцох баримт бичгийн 1 дэх хэсгийн холбогдох заалтын дагуу хэлэлцэнэ. Ажлын хэсэг энэ талаархи өөрийн дүгнэлт бүхий илтгэлийг Барааны худалдааны зөвлөлд хүргүүлнэ. Барааны худалдааны зөвлөл шаардлагатай гэж үзсэн гишүүддээ тийм зөвлөмж өгч болно.

8.Түр хэлэлцээрийн тухайд ажлын хэсэг өөрийн илтгэлд гаалийн холбоо, эсхүл худалдааны чөлөөт бүс байгуулж дуусахад шаардлагатай, санал болгож байгаа цаг хугацааны хязгаар, арга хэмжээний талаар холбогдох зөвлөмж өгч болно. Шаардлагатай тохиолдолд тэрээр холбогдох хэлэлцээрийг гүнзгийрүүлэн хянан үзэж болно.

9.Түр хэлэлцээрийн тал болох аливаа гишүүн хэлэлцээрт тусгагдсан төлөвлөгөө, хуваарьт орсон зарчмын өөрчлөлтийн талаар Барааны худалдааны зөвлөлд мэдээлэх бөгөөд хүсэлт гаргасан тохиолдолд Зөвлөл тийм өөрчлөлтийг хэлэлцэнэ.

10.24 дүгээр зүйлийн 5(c) хэсгийн заалтыг үл харгалзан 24 дүгээр зүйлийн 7(а) хэсгийн заалтын дагуу мэдэгдэл хийсэн түр хэлэлцээр нь төлөвлөгөө, хуваарьгүй байвал ажлын хэсэг өөрийн илтгэлдээ тийм төлөвлөгөө, хуваарь хийхийг зөвлөмж болгоно. Ийм тохиолдолд оролцогчид тухайн хэлэлцээрийг хэрэв тэд зөвхөн дурдсан зөвлөмжийн дагуу түүнийг өөрчлөхөд бэлэн бус бол хүчин төгөлдөр болгож хэрэгжүүлэхгүй. Цаашид дурдсан зөвлөмжийг биелүүлэх асуудлыг дахин хэлэлцэнэ.

11.1947 оны ТХЕХ-ийн хэлэлцэн тохирогч талуудаас 1947 оны ТХЕХ-ийн Зөвлөлд бүсийн хэлэлцээр (BISD 18S/38)-ийн тайлантай холбогдуулж өгсөн зааварт дурдсаны дагуу гаалийн холбоод, худалдааны чөлөөт бүсийг бүрдүүлж байгаа нутаг дэвсгэр нь холбогдох хэлэлцээрийн үйлчлэлийн тухай Барааны худалдааны зөвлөлд байнга мэдээлж байна. Аливаа зарчмын өөрчлөлт буюу, эсхүл хэлэлцээрт нэмэлт оруулах болгонд нь мэдээлж байна.

Маргаан шийдвэрлэх

12.Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан ойлголцох баримт бичгийн заалтыг харгалзан боловсруулсан 1994 оны ТХЕХ-ийн 22 болон 23 дугаар зүйлийн заалтыг гаалийн холбоо, чөлөөт худалдааны бүс, эсхүл гаалийн холбоо, эсхүл чөлөөт худалдааны бүс байгуулахад хүргэж буй түр хэлэлцээрийн хувьд 24 дүгээр зүйлийг хэрэглэхтэй холбогдон гарсан аливаа асуудлын хувьд хэрэглэж болно.

24 дүгээр зүйлийн 12 дахь хэсэг

13.ДХБ -ын гишүүн бүр, 1994 оны ТХЕХ-ийн дагуу түүний бүх заалтыг биелүүлэх талаар бүрэн хариуцлага хүлээх бөгөөд тэдгээрийг өөрийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд байгаа бүсийн болон орон нутгийн засгийн газар, эрх бүхий байгууллагууд мөн биелүүлэх явдлыг хангахтай холбогдсон бүхий л боломжит арга хэмжээг авах ёстой.

14.Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан ойлголцох баримт бичгийн заалтыг харгалзан боловсруулсан 1994 оны ТХЕХ-ийн 22 болон 23 дугаар зүйлийн заалтыг бүсийн болон орон нутгийн засгийн газар, байгууллагаас авч хэрэгжүүлж байгаа биелүүлэх шаардлагатай арга хэмжээний хувьд хэрэглэж болно. Хэрэв Маргаан шийдвэрлэх байгууллага 1994 оны ТХЕХ-ийн заалтыг биелүүлээгүйг тогтоовол үүнд өртөж байгаа гишүүн тэдгээрийг биелүүлэхийн тулд өөрийн мэдэлд байгаа холбогдох боломжит арга хэмжээ авах ёстой. Буулт, эсхүл хүлээсэн бусад үүргийн үйлчлэлийг нөхөн тэгшитгэх, зогсоохтой холбогдсон заалтыг дурдсан үүргийг биелүүлэх явдлыг өөрөөр хангах боломжгүй тэр тохиолдолд л хэрэглэнэ.

15.Гишүүн бүр сайн санааны дагуу өөрийн нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд авч хэрэгжүүлсэн, 1994 оны ТХЕХ-ийн үйлчлэлийг хөндөж буй арга хэмжээний хувьд бусад гишүүний хийсэн танилцуулгыг авч үзэхдээ зөвлөлдөөнд анхаарал тавьж, түүнийг амжилттай болгох хангалттай боломж олгох ёстой.

1994 ОНЫ ТАРИФ ХУДАЛДААНЫ ЕРӨНХИЙ ХЭЛЭЛЦЭЭРИЙН

ДАГУУ ХҮЛЭЭХ ҮҮРГЭЭС ЧӨЛӨӨЛӨХ ТУХАЙ ХАРИЛЦАН OЙЛГOХ БАРИМТ БИЧИГ

Гишүүд үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тoхирoв:

1.Үүргээс түр чөлөөлөх, эсхүл мөрдөж буй чөлөөлөлтийн хугацааг сунгах тухай хүсэлтэд гишүүдээс авахаар санал бoлгoж буй арга хэмжээ, гишүүний хүрэхээр зориж буй улс төрийн тoдoрхoй зoрилт, түүнчлэн 1994 оны ТХЕХ-тэй нийцүүлэн хүлээсэн үүрэг нь улс төрийн тодорхой зoрилгoдoo хүрэхэд гишүүнд саад болж буй шалтгааныг тодорхойлох ёстoй.

2.Хэрэв дээр дурдсан журмын дагуу болон ДХБ–ын тухай хэлэлцээрийн 9 дүгээр зүйлийн заалтын дагуу сунгагдаагүй бол ДХБ –ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлoх өдөр хүчинтэй байх аливаа чөлөөлөлт нь хүчин төгөлдөр байх хугацаа нь дуусах өдөр, ДХБ –ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр бoлoх өдрөөс хoйш хoёр жилийн хугацааны аль түрүүлж бoлoх өдөр хүчингүй бoлно.

3.1994 оны ТХЕХ-ийн дагуу эдэлнэ гэж тооцож байсан давуу тал нь:

(а)үүргээс чөлөөлөгдсөн гишүүн нь тухайн чөлөөлөлтийн нөхцөл, эсхүл бoлзлыг хангах чадваргүй бoлoх; эсхүл

(b)үүргээс чөлөөлөх нөхцөл, бoлзoлтoй нийцсэн арга хэмжээ авсны улмаас хүчинүгүй болсон, эсхүл багассан гэж үзэх тохиолдолд

аливаа гишүүн Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан oйлгoлцох баримт бичгийн дагуу бoлoвсруулагдан мөрдөгдөж буй 1994 оны ТХЕХ –ийн 23 дугаар зүйлийн заалтыг хэрэглэж бoлнo.

1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн 28 дугаар зүйлийг

тайлбарлах тухай харилцан ойлголцох баримт биЧиг

Гишүүд үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

1.Буултыг өөрчлөх, эсхүл хүчингүй болгох зорилгоор нийт экспорт нь буултад өртөж экспортын эзлэх хувь нь өндөр байгаа (өөрөөр хэлбэл, буултыг өөрчилж, эсхүл хүчингүй болгож буй гишүүний зах зээлд экспортлох бараа) гишүүнийг хэрэв тэрээр 23 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн үндсэн дээр хэлэлцээний анхдагч эрхгүй, эсхүл үндсэн сонирхогч тал биш бол, үндсэн сонирхогч нийлүүлэгч гэж тооцно. Үүний зэрэгцээ, дурдсан заалтыг ДХБ–ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 5 жилийн дараа Барааны худалдааны зөвлөл жижиг болон дунд хэмжээний экспортлогч гишүүдийн хувьд хэлэлцээний эрхийг хуваарилах явдлыг хангах энэ шалгуурын үйлчлэлийг хэрхэн хангаж байгааг шийдвэрлэх зорилгоор дахин хянан үзэхээр тохиролцсон болно. Хэрэв түүний үйлчлэлийг хангалтгүй гэж үзвэл холбогдох мэдээлэл байгаа нөхцөлийг оролцуулан боломжийн хэрээр сайжруулах талаар санал бэлдэх бөгөөд буултад өртөгдөж буй экспортын тухайн барааны бүх зах зээл дэх экспортын хувьд үндэслэсэн шалгуурыг батлана.

2.Хэрэв 1 дэх хэсгийн үндсэн дээр үндсэн сонирхогч нийлүүлэгч хэмээн өөрийгөө тооцож байгаа гишүүн өөрийн шаардлагыг бичгийн хэлбэрээр буултыг өөрчилж, эсхүл хүчингүй болгож байгаа гишүүнд холбогдох нотолгооны хамт хүргүүлэх бөгөөд үүнтэй нэгэн зэрэг энэ тухайгаа нарийн бичгийн дарга нарын газарт мэдээлнэ. Тийм тохиолдолд 1980 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр батласан “28 дугаар зүйлийн дагуух хэлэлцээний журам”-ын 4 дэх хэсгийг хэрэглэнэ. (BISD 27S/26-28)

3.Чухам ямар гишүүн үндсэн сонирхогч нийлүүлэгч болох (дээр дурдсан 1 дэх хэсэг буюу 28 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн үндсэн дээр) буюу ямар нь үлэмж сонирхогч гишүүн болох эсэх асуудлыг шийдвэрлэхэд тухайн барааг ҮНТН-ийн үндсэн дээр худалдах явдлыг харгалзан үзнэ. Гэвч тухайн барааг хэлэлцээний бус хөнгөлөлтийн үндсэн дээр худалдахад, түүнчлэн буултыг өөрчлөх, эсхүл хүчингүй болгох талаар хэлэлцээ хийх үед, эсхүл тэрээр энэхүү хэлэлцээ дуусах үед хэрэв тухайн худалдаанд хөнгөлөлтийн нөхцөлийн давуу тал үйлчлэхээ больсон буюу буцаад ҮНТН-д шилжсэн бол энэ байдлыг мөн тооцно.

4.Хэрэв тарифын буултыг өөрчилж, эсхүл шинэ бараа (өөрөөр хэлбэл, гурван жилийн хугацаанд худалдааны статистикт тусгагдаагүй бараа)-нд хүчингүй болгож байгаа бол барааг ангилан байгаа, эсхүл урьд нь ангилж байсан барааны нэр төрлөөр хэлэлцээний анхны эрх эдлэх гишүүнийг тухайн буултын талаар хэлэлцээний ахны эрхтэй гэж тооцно. Үндсэн болон үлэмж сонирхогч нийлүүлэгчийг тодорхойлоход буюу нөхөн төлбөрийг тооцоход экспортлогч гишүүний хувьд тухайн барааны үйлдвэрлэлийн хүчин чадал буюу хөрөнгө оруулалт, экспортын өсөлтийн үнэлгээ, түүнчлэн импортлогч гишүүний хувьд тухайн барааны эрэлт хэрэгцээний хандлагыг анхааран үзнэ. Энэ хэсгийн зорилгоор “шинэ бараа” гэдэгт мөрдөгдөж буй тарифын нэр төрлөөс салгах замаар бүрдүүлсэн тарифын шинэ нэр төрлийг ойлгоно.

5.Хэрэв гишүүн 4 дэх хэсгийн заалтын үндсэн дээр өөрийгээ үндсэн, эсхүл үлэмж сонирхогч нийлүүлэгч гэж үзэж байгаа бол тэрээр өөрийн шаардлагыг бичгийн хэлбэрээр буултыг өөрчилж, эсхүл хүчингүй болгож байгаа гишүүнд холбогдох нотолгооны хамт хүргүүлэх бөгөөд үүнтэй нэгэн зэрэг энэ тухай нарийн бичгийн дарга нарын газарт мэдээлнэ. Тийм тохиолдолд дээр дурдсан “28 дугаар зүйлийн дагуу хийсэн хэлэлцээний журам”-ын 4 дэх хэсгийг хэрэглэнэ.

6.Хэрэв хязгаарлагдаагүй тарифын буултыг тарифын квотоор сольж байгаа бол нөхөн төлбөрийн тооцсон хэмжээ нь буултыг өөрчлөхөд жинхэнэ өртөгдсөн худалдааны хэмжээнээс их байх ёстой. Нөхөн төлбөрийг тооцох үндэслэл нь ирээдүйд хүрэхээр тооцсон худалдааны квотын түвшингээс илүү гарсан тэр хэмжээ байна. Чингэхдээ төлөвлөсөн худалдааны тооцоог дараахь хэмжээнүүдийн аль их дээр үндэслэн хийнэ:

(а)аль ойрын төлөөлөх гурван жилийн хугацааны жилийн дундаж худалдааг тухайн хугацааны импортын жилийн дундаж өсөлтөөр, эсхүл 10 хувиар нэмэгдүүлсний аль их хэмжээ; болон

(b)аль ойрхон нэг жилийн худалдааг 10 хувиар нэмэгдүүлсэн хэмжээ.

Нөхөн төлбөрийн талаархи гишүүний үүргийн түвшин нь ямарч тохиолдолд буултыг бүрэн өөрчилсөний үр дүнд бий болж болох түвшингээс илүү гарах ёсгүй.

7.Өөрчлөх, эсхүл хүчингүй болгох буултын хувьд үндсэн сонирхогч нийлүүлэгч болох аливаа гишүүн (дээр дурдсан 1 дэх хэсэг буюу 28 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн үндсэн дээр) холбогдох гишүүдийн хооронд нөхөн төлбөрийн өөр хэлбэрийг тохиролцоогүй бол нөхөн төлбөрийн буултын хэлэлцээний анхны эрх олгоно.

1994 оны Тариф, худалдааны ерөнхий хэлэлцээрийн тухай

Марракешийн Протокол

Гишүүд,

1947 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд, Уругвайн үе шатны тухай Сайд нарын тунхаглалын дагуу хэлэлцээ хийн,

үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

1.Энэхүү протоколд хавсаргасан аливаа гишүүнд хамаарах жагсаалт нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээр тухайн гишүүний хувьд хүчин төгөлдөр болох өдөр уг гишүүнд хамаарах 1994 оны ТХЕХ-ийн жагсаалт болно. Нэн буурай хөгжилтэй орнуудын хувьд авах арга хэмжээний тухай Сайд нарын шийдвэрийн дагуу гаргасан аливаа жагсаалтыг энэхүү протоколд хавсаргагдсан гэж үзнэ.

2.Гишүүн бүрийн тохиролцсон тарифын бууралтыг гишүүний жагсаалтад өөрөөр зааж болохоос бусад тохиолдолд тэнцүү хэмжээний таван түвшинтэйгээр хэрэгжүүлнэ. Уг гишүүний жагсаалтад өөрөөр зааж болохоос бусад тохиолдолд анхны ийм бууралт нь ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох өдрөөс эхлэн мөрдөх бөгөөд дараагийн бууралт бүр нь дараагийн жил бүрийн 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөх бөгөөд сүүлчийн бууралтын хэмжээ нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох өдрөөс хойших дөрвөн жилийн хугацаанаас хэтрэхгүйгээр мөрдөгдөж эхлэнэ. Гишүүний жагсаалтад өөрөөр заагаагүй бол ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш хүлээн зөвшөөрч буй гишүүн нь энэхүү хэлэлцээр түүний хувьд хүчин төгөлдөр болох өдөр, урьд нь хийсэн бүх тарифын бууралтыг өмнөх өгүүлбэрийн дагуу дараагийн жилийн 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн мөрдөх үүрэг хүлээсэн бууралтын хамт мөрдөх бөгөөд үлдэж буй бүх тарифын бууралтыг өмнөх өгүүлбэрт дурдсан хуваарийн дагуу мөрдөнө. Буурсан тариф нь үе шат бүрт аравтын бутархайн эхний оронгоор шатлагдана. Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний хувьд, Хөдөө аж ахуйн тухай хэлэлцээрийн 2 дугаар зүйлд заасны дагуу бууралтын шатлалыг жагсаалтын холбогдох хэсгүүдэд дурдсаны дагуу хэрэгжүүлнэ.

3.Энэхүү протоколд хавсарсан жагсаалтуудад дурдсан буулт болон үүрэг амлалтын хэрэгжилтийг шаардлагатай гэж үзвэл гишүүд олон талаар хянан хэлэлцэнэ. Энэ нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээрийн Хавсралт 1А-д дурдсан хэлэлцээрүүдийн дагуу гишүүдийн эрх үүрэгт нөлөөлөхгүй.

4.Энэхүү протоколд хавсаргасан гишүүнд хамаарах жагсаалт нь 1 дэх хэсгийн заалтын дагуу 1994 оны ТХЕХ-ийн хавсралт болсны дараа, тухайн гишүүн жагсаалт нь 1994 оны ТХЕХ-ийн хавсралт болоогүй Уругвайн үе шатны аливаа бусад оролцогч үндсэн нийлүүлэгч нь болох аливаа бараатай холбогдсон протоколд хавсаргасан жагсаалт дахь буултаа бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн хэдийд ч хасах, эсхүл хүчингүй болгох эрхтэй. Гэхдээ энэхүү арга хэмжээг зөвхөн Барааны худалдааны зөвлөлд буултын аливаа ийм хасалт хийх, эсхүл хүчингүй болгох тухай мэдэгдэл бичгээр өгсөн, түүнчлэн холбогдох жагсаалт нь 1994 оны ТХЕХ-ийн жагсаалт болсон бөгөөд тухайн барааг үлэмж сонирхож буй нийлүүлэгчийн хүсэлтээр нь зөвлөлгөөн хийсний дараа авна. Ийнхүү хасагдсан, эсхүл хүчингүй болсон аливаа буулт нь нийлүүлэх үндсэн сонирхолтой гишүүний жагсаалт 1994 оны ТХЕХ-ийн жагсаалт болсон өдрөөс буюу түүнээс хойш хүчинтэй болно.

5.(а) Хөдөө аж ахуйн тухай хэлэлцээрийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн заалтыг хөндөхгүйгээр 1994 оны ТХЕХ-ийн 2 дугаар зүйлийн дагуу 1 (b) болон (c) хэсгийн заалтын энэхүү хэлэлцээрийн он, сар, өдрийн талаар ишлэл хийх зорилгоор энэхүү протоколд хавсаргасан жагсаалтад заасан буултад хамаарах аливаа барааны хувьд мөрдөх хугацаа нь энэхүү протокол байгуулсан он, сар, өдөр болно.

(b)1994 оны ТХЕХ-ийн 2 дугаар зүйлийн 6 (a) хэсэгт энэхүү хэлэлцээрийн он, сар, өдрийн талаар ишлэл татах зорилгоор энэхүү протоколд хавсаргасан жагсаалтын хувьд мөрдөх он, сар, өдөр нь энэхүү протокол байгуулсан он, сар, өдөр болно.

6.Жагсаалтуудын III хэсэгт заасан тарифын бус арга хэмжээтэй холбогдсон буултыг өөрчлөх, эсхүл хүчингүй болгох тохиолдолд 1994 оны ТХЕХ-ийн 28 дугаар зүйлийн заалтууд болон 1980 оны 11 дүгээр сарын 10-ны өдөр батласан “28 дугаар зүйлийн дагуух хэлэлцээний журам”-ыг (BISD 27S/26-28) мөрдөнө. Энэ нь 1994 оны ТХЕХ-ийн дагуу хүлээсэн гишүүний эрх, үүрэгт хохирол учруулахгүй.

7.Энэхүү протоколд хавсаргасан жагсаалт нь аливаа барааны хувьд ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох өдрөөс өмнөх 1997 оны ТХЕХ-ийн жагсаалт дахь энэ бараанд олгосноос дутуугүй тааламжтай нөхцөл олгоход хүргэж буй аливаа тохиолдолд, жагсаалт хамаарах гишүүнийг 1947 оны ТХЕХ, эсхүл 1994 оны ТХЕХ-ийн 28 дугаар зүйлийн холбогдох заалтуудын дагуу шаардлагатай байсан байж болохоос бусад холбогдох арга хэмжээг авсанд тооцно. Энэ хэсгийн заалтыг зөвхөн Египет, Перу, Өмнөд Африк болон Уругвайн хувьд мөрдөнө.

8.Энэхүү протоколд хавсаргасан хавсралтуудыг англи, франц, испани хэлээр үйлдсэн бөгөөд тэдгээр нь адил хүчинтэй байна.

9.Энэхүү протоколын он, сар, өдөр нь 1994 оны 4 дүгээр сарын 15 -ны өдөр болно.

ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ТУХАЙ ХЭЛЭЛЦЭЭР

Гишүүд,

Пунта Дель Эстегийн тунхаглалд томъёолсон хэлэлцээний зорилтуудын дагуу хөдөө аж ахуйн салбарын худалдааг шинэчлэх үйл явцын эхлэлийг тавихаар шийдвэрлэж,

Уругвайн үе шатны дунд хугацааны хяналтын явцад тохиролцсоны дагуу тэдгээрийн урт хугацааны зорилт нь “шударга, зах зээлийн чиг хандлагатай хөдөө аж ахуйн худалдааны тогтолцоог бий болгох, шинэчлэлтийн үйл явц нь дэмжлэг, хамгаалалтын тухай үүрэг амлалтын талаарх хэлэлцээ, ТХЕХ-ийн чангатгасан, илүү үр дүнтэй хэрэгжих хэм хэмжээг бий болгох явдлаар эхлэх ёстой”-г эргэн санаж,

“Дээр дурдсан урт хугацааны зорилт нь хөдөө аж ахуйн салбар дахь дэмжлэг, хамгаалалтыг тохиролцсон хугацаанд үлэмж хэмжээгээр, тасралтгүй бууруулах, ингэсний үр дүнд дэлхийн хөдөө аж ахуйн зах зээл дэх хязгаарлалт, бусниулах явдлыг залруулах болон урьдчилан сэргийлэх”-д оршино гэдгийг цаашид эргэн санаж,

зах зээлд нэвтрэх, дотоодын дэмжлэг, эскпортын өрсөлдөөний салбар тус бүрт тусгай, заавал биелүүлэх ёстой үүрэг амлалтыг бий болгох, түүнчлэн ариун цэвэр, ургамлын ариун цэврийн асуудлаар хэлэлцээр байгуулах явдлыг хангахыг эрмэлзэж,

зах зээлд нэвтрэхтэй холбогдсон үүрэг амлалтаа хэрэгжүүлэхдээ хөгжингүй гишүүн орнууд дунд хугацааны хяналтын явцад тохиролцсоны дагуу халуун бүсийн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний болон хуулиар хориглосон мансууруулах ургамлыг тариалах явдлыг орлуулахад онцгой ач холбогдол бүхий бүтээгдэхүүний худалдааг бүрэн чөлөөлөх, тусгайлан сонирхсон хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний нэвтрэх боломж, нөхцөлийг үлэмж хэмжээгээр сайжруулах замаар хөгжиж буй гишүүн улсуудын тусгай хэрэгцээ, нөхцөлийг бүрэн хэмжээгээр анхааралдаа авахаар тохиролцож,

худалдааны бус асуудал, түүний дотор хүнсний аюулгүй байдал, хүрээлэн буй орчныг хамгаалах шаардлага, хөгжиж буй улсуудад тусгай болон ялгавартай нөхцөл үзүүлэх явдал нь хэлэлцээний салшгүй хэсэг байх тухай тохиролцоо, мөн шинэчлэлийн хөтөлбөрийн хэрэгжилт нь нэн буурай хөгжилтэй улс болон хүнсний бүтээгдэхүүний цэвэр импортлогч хөгжиж буй улсад сөрөг үр дагавар учруулж болохыг анхааралдаа авч шинэчлэлийн хөтөлбөрийн хүрээн дэх үүрэг амлалт нь бүх гишүүний хувьд шударгаар хуваарилагдах ёстойг тэмдэглэж,

Үүгээр дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

I ХЭСЭГ

1 дүгээр зүйл

Нэр томъёоны тодорхойлолт

Агуулга нь өөрөөр тайлбарлахыг шаардаагүй нөхцөлд энэхүү хэлэлцээрт:

(a)“Дэмжлэгийн цогц хэмжүүр” болон “ДЦХ” гэдэг нь хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчийн аль нэг бүтээгдэхүүнд тусгайлан олгож байгаа дэмжлэг, эсхүл энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтын дагуу бууруулахаас чөлөөлөхөөр зөвшөөрсөн хөтөлбөрийн дагуу олгож буй дэмжлэгээс бусад хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдэд нийтэд нь олгож байгаа тодорхой бүтээгдэхүүнтэй холбоогүй дэмжлэгийн жилийн түвшингийн мөнгөөр илэрхийлсэн хэмжээг хэлэх бөгөөд тэрээр:

(i) гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт ишлэл хийсэн лавлагааны материалын холбогдох хүснэгтэд дурдсан суурь хугацааны туршид олгох дэмжлэгийн хувьд; болон

(ii)энэхүү хэлэлцээрийн 3 дугаар хавсралтын заалтын дагуу тооцож, гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт ишлэл хийсэн лавлагааны материалын холбогдох хүснэгтэд ашигласан үзүүлэлтийн бүрэлдэхүүн хэсэг болон аргачлалыг харгалзах замаар хэрэгжүүлэх хугацааны аль ч жилийн туршид буюу түүний дараа олгох дэмжлэгийн хувьд тус тус хамаарна;

(b)“хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүн” гэдгийг дотоодын дэмжлэгийн үүрэг амлалтын хувьд гишүүний жагсаалт, лавлагааны холбогдох материалд дурдсаны дагуу анхлан борлуулах газарт практик боломжийн хувьд хамгийн ойртуулсан байдлаар авч үзсэн бүтээгдэхүүн гэж тодорхойлно;

(c)“төсвийн зардал”, эсхүл “зардал” гэдэг нь баттай төлөгдөх орлогыг багтаана;

(d)“дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүр” гэдэгт ДЦХ-ийн аргачлалын дагуу тооцох боломжгүй, хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчдэд нэг буюу хэд хэдэн арга хэмжээгээр дамжуулан олгож буй дэмжлэгийн жилийн түвшингийн мөнгөөр илэрхийлсэн хэмжээг хэлэх бөгөөд энэ нь энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтын дагуу бууруулах үүрэг амлалтаас чөлөөлөх хөтөлбөрийн үндсэн дээр олгож байгаа дэмжлэгээс ялгаатай бөгөөд тэрээр:

(i)гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт ишлэл хийсэн лавлагааны материалын холбогдох хүснэгтэд дурдсан үндсэн хугацааны туршид олгох дэмжлэгийн хувьд; болон

(ii)энэхүү хэлэлцээрийн 4 дүгээр хавсралтын заалтын дагуу тооцож, гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсгийн тайлбарт дурдсан дэмжлэгийн материалын хүснэгтэд ашигласан үзүүлэлтийн бүрэлдэхүүн хэсэг болон аргачлалыг анхааралдаа авах замаар хэрэгжүүлэх хугацааны аль ч жилийн туршид буюу түүний дараа олгох дэмжлэгийн хувьд тус тус хамаарна;

(e)“экспортын татаас” гэдэгт энэхүү хэлэлцээрийн 9 дүгээр зүйлд дурдсан экспортын татаасыг оролцуулан экспортын хэрэгжилттэйгээр уялдуулан олгож байгаа татаасанд хамаарна;

(f)“хэрэгжүүлэх хугацаа” гэдэгт 1995 оноос эхэлсэн 6 жилийн хугацааг тооцох бөгөөд 13 дугаар зүйлийн зорилгоор тэр нь 1995 оноос эхэлсэн 9 жилийн хугацаа байна;

(g)“зах зээлд нэвтрэх буулт” нь энэхүү хэлэлцээрийн дагуу хүлээсэн, зах зээлд нэвтрэхтэй холбогдсон бүх үүрэг амлалтыг хамарна;

(h)“Нийт дэмжлэгийн цогц хэмжүүр” болон “Нийт ДЦХ” гэдэгт хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчдэд олгож байгаа дотоодын бүх төрлийн дэмжлэгийн нийлбэр бөгөөд тэр нь хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний дэмжлэгийн бүх цогц дүн, тодорхой бүтээгдэхүүнтэй холбоогүй дэмжлэгийн бүх дүн, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний дэмжлэгийн бүх адилтгасан хэмжүүрийн нийлбэр дүн хэмээн тооцогдох бөгөөд тэрээр дор дурдсан зүйлд хамаарна:

(i)суурь хугацааны туршид олгосон дэмжлэг (өөрөөр хэлбэл “Нийт суурь ДЦХ”) болон гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт дурдсаны дагуу энэхүү хэлэлцээрийг хэрэгжүүлэх хугацааны аль ч жилийн туршид, эсхүл түүний дараа (өөрөөр хэлбэл “уялдсан үүрэг амлалтын жилийн болон эцсийн түвшин) хэрэглэхээр зөвшөөрөгдсөн хамгийн их дэмжлэг; болон

(ii)гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт ишлэл хийх замаар оруулсан лавлагааны материалын хүснэгтэд ашигласан үзүүлэлт болон аргачлалыг энэхүү хэлэлцээр, түүний 6 дугаар зүйлийн заалтад хамааруулан тооцсон хэрэгжүүлэх хугацааны аль ч жилийн туршид, эсхүл түүний дараа (өөрөөр хэлбэл “Мөрдөж буй нийт ДЦХ”) бодитойгоор олгосон дэмжлэгийн хэмжээ;

(i)дээр дурдсан (f) хэсэгт заасан болон тухайн гишүүний тусгай үүрэг амлалтын хувьд “жил” нь тухайн гишүүнд холбогдох буултын жагсаалтад тусгасан хуанлийн, санхүүгийн, эсхүл зах зээлийн жилд хамаарна.

2 дугаар зүйл

Хамрагдах бүтээгдэхүүн

Энэхүү хэлэлцээрийг энэхүү хэлэлцээрийн 1 дүгээр хавсралтад дурдсан, цаашид хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн гэж нэрлэх бүтээгдэхүүнд хэрэглэнэ.

II ХЭСЭГ

3 дугаар зүйл

Буулт болон үүрэг амлалтын нэгдэл

1.Гишүүн бүрийн буултын жагсаалтын IV хэсэгт заасан дотоодын дэмжлэг болон экспортын татаасын тухай үүрэг амлалт нь татаасыг хязгаарлах үүрэг амлалтыг бий болгох бөгөөд ингэснээрээ 1994 оны ТХЕХ-ийн салшгүй хэсэг болно.

2.6 дугаар зүйлийн заалтын дагуу аливаа гишүүн өөрийн буултын жагсаалтын IV хэсгийн 1 дүгээр ангид заасан үүрэг амлалтаас илүү хэмжээгээр дотоодын үйлдвэрлэгчдэд дэмжлэг үзүүлэх ёсгүй.

3.9 дүгээр зүйлийн 2 (b) болон 4 дэх хэсгийн заалтын дагуу аливаа гишүүн өөрийн жагсаалтын IV хэсгийн 2 дугаар ангид заасан хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн болон бүлэг бүтээгдэхүүний хувьд энд дурдсан төсвийн зардал болон тооны үүрэг амлалтын түвшингээс давж буй 9 дүгээр зүйлийн 1 дэх заалтад дурдсан экспортын татаасыг олгох ёсгүй бөгөөд тийм татаасыг мөн өөрийн жагсаалтын тухайн ангид заагаагүй аль ч хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнд олгох ёсгүй.

III ХЭСЭГ

4 дүгээр зүйл

Зах зээлд нэвтрэх

1.Жагсаалтад тусгагдсан зах зээлд нэвтрэхтэй холбогдсон буулт нь тарифын үүрэг болон бууралт, түүнчлэн зах зээлд нэвтрэхтэй холбогдуулан энд заасан аливаа үүрэг амлалтыг хамарна.

2.Гишүүд 5 дугаар зүйл болон 5 дугаар хавсралтад өөрөөр заагаагүй тохиолдолд гаалийн ердийн тарифт шилжүүлэх ёстой хэмээн шаардсан аливаа төрлийн арга хэмжээг хэвээр хадгалах, өөрчлөх, эсхүл сэргээх ёсгүй.

5 дугаар зүйл

Хамгаалалтын тусгай заалт

1.1994 оны ТХЕХ -ийн 2 дугаар зүйлийн 1 (b) хэсгийн заалтыг үл харгалзан аливаа гишүүн энэхүү хэлэлцээрийн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсэгт дурдсан арга хэмжээг гаалийн ердийн татварт шилжүүлсэн болон түүнийг өөрийн жагсаалтад “SSG“ гэсэн тэмдэглэлээр тодорхойлсон хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний импорттой холбогдуулан дор дурдсан 4 болон 5 дахь хэсгийн заалтад хандаж болох бөгөөд, хэрэв:

(a)буулт хийж буй гишүүний гаалийн нутаг дэвсгэрт орж буй тухайн бүтээгдэхүүний импортын хэмжээ аливаа жилийн туршид 4 дэх хэсэгт дурдсаны дагуу зах зээлд нэвтрэх ердийн боломжтой холбоотой болзолт түвшингээс илүү гарч байгаа; эсхүл тэгэхдээ,

(b)буулт хийж буй гишүүний гаалийн нутаг дэвсгэрт тухайн барааг импортлож буй c.i.f. нөхцөлөөр тодорхойлсон, өөрийн үндэсний валютаар илэрхийлсэн импортын үнэ нь тухайн барааны 1986-1988 оны лавлагааны дундаж үнэтэй тэнцүү болзолт үнээс доогуур биш байвал энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг мөрдөж болох буулт хэмээн үзэж болно.

2.Дээр дурдсан 1 дэх хэсэгт заасан буултын бүрэлдэхүүн хэсэг байдлаар тогтоогдсон нийтлэг болон хамгийн бага үүрэг амлалтад хамаарах импортыг 1 (a) дэд хэсэг болон 4 дэх хэсгийн заалтыг хэрэглэхэд шаардлагатай импортын хэмжээг тодорхойлох зорилгоор тооцох боловч тухайн үүрэг амлалтад хамаарах импортод дор дурдсан 1 (a) дэд хэсэг болон 4 дэх хэсэг, эсхүл 1 (b) дэд хэсэг, 5 дахь хэсгийн алины ч дагуу ногдуулж байгаа аливаа нэмэлт татварт хамааруулахгүй.

3.1(a) дэд хэсэг болон 4 дэх хэсгийн дагуу ногдуулж буй нэмэлт татвар нэвтрүүлэхээс өмнө байгуулсан гэрээний үндсэн дээр замд яваа (en route) тухайн бүтээгдэхүүний аливаа хэсэг нь аливаа тийм нэмэлт татвараас чөлөөлөгдөх бөгөөд түүнийг 1 (a) дэд хэсгийн заалтыг хэрэгжүүлэх зорилгоор энэхүү нийлүүлэлтйг тухайн бүтээгдэхүүний дараагийн жилийн импортын хэмжээнд оруулан тооцож болох нөхцөлд ийнхүү чөлөөлнө.

4.1(a) дэд хэсгийн дагуу ногдуулж буй аливаа нэмэлт татварыг түүнийг нэвтрүүлсэн жилийн төгсгөл хүртэл мөрдөх бөгөөд гагцхүү тухайн үйл ажилллагааг хэрэгжүүлсэн жилд хүчин төгөлдөр байсан гаалийн ердийн татварын түвшингийн гуравны нэгээс илүүгүй хэмжээнд ногдуулна. Болзолт түвшин нь үзүүлэлтийг ашиглаж байгаа өмнөх гурван жилийн туршид дотоодын хэрэглээнд шилжүүлсэн хувь хэмжээ буюу импорт хэмээн тодорхойлсон, зах зээлд нэвтрэх боломжид тулгуурласан дор дурдсан бүдүүвчийн дагуу тогтоох ёстой:

a)хэрэв бүтээгдэхүүний зах зээлд нэвтрэх тийм боломж 10 хувьтай тэнцүү буюу түүнээс бага байвал үндсэн болзолт түвшин 125 хувьтай тэнцүү байна;

b)хэрэв бүтээгдэхүүний зах зээлд нэвтрэх тийм боломж нь 10 хувиас илүү боловч 30 хувь, эсхүл түүнээс бага байвал үндсэн болзолт түвшин 110 хувьтай тэнцүү байна;

c)хэрэв бүтээгдэхүүний зах зээлд нэвтрэх тийм боломж нь 30 хувиас илүү бол үндсэн болзолт түвшин 105 хувьтай тэнцүү байна.

Бүхий л тохиолдолд, буулт хийж байгаа гишүүний гаалийн нутаг дэвсгэрт орж байгаа импортын үнэмлэхүй хэмжээ нь үзүүлэлтийг нь ашиглаж байгаа өмнөх гурван жилийн туршид хийгдсэн импортын дундаж тоо хэмжээгээр дээр дурдсанаар нэмэгдүүлэн тогтоосон үндсэн болзолт үнийн (х) нийлбэр болон өмнөх жилтэй харьцуулсан үзүүлэлтийг ашиглаж байгаа хамгийн сүүлийн жилд тухайн бүтээгдэхүүний дотоодын хэрэглээний үнэмлэхүй өөрчлөлтийн (у) хэмжээнээс илүү гарсан тохиолдолд аливаа жилд ногдуулж болох нэмэлт татварын болзолт түвшин нь дээр дурдсан импортын тоо хэмжээний (х) дундажийн 105 хувиас багагүй байна.

5.1(b) дэд хэсгийн үндсэн дээр нэвтрүүлсэн нэмэлт татварын хэмжээг дор дурдсан бүдүүвчийн дагуу тогтооно:

(a) хэрэв ачуулсан барааны үндэсний валютаар илэрхийлсэн импортын c.i.f. үнэ (цаашид “импортын үнэ” гэнэ), дээр дурдсан дэд хэсгийн дагуу тодорхойлсон болзолт үнийн хоорондын ялгаа нь болзолт үнийн 10 хувьтай тэнцүү буюу түүнээс бага байвал нэмэлт татвар ногдуулахгүй;

(b)хэрэв импортын үнэ болон болзолт үнийн хоорондын ялгаа нь (цаашид “ялгаа” гэнэ) болзолт үнийн 10 хувиас илүү боловч 40 хувьтай тэнцүү буюу түүнээс бага байвал нэмэлт татвар нь ялгаа нь 10 хувиас хэтэрч байгаа үнийн дүнгийн 30 хувьтай тэнцүү байна;

(c)хэрэв ялгаа нь болзолт үнийн 40 хувиас илүү боловч 60 хувьтай тэнцүү буюу түүнээс бага байвал нэмэлт татвар нь ялгаа нь 40 хувиас хэтэрч байгаа үнийн дүнгийн 50 хувьтай тэнцүү байх бөгөөд түүн дээр (b) дэд хэсэгт заасан нэмэлт татварыг нэмж тооцно;

(d)хэрэв ялгаа нь 60 хувиас илүү боловч 75 хувьтай тэнцүү буюу түүнээс бага байвал нэмэлт татвар нь болзолт үнийн 60 хувиас хэтэрч байгаа ялгааны дүнгийн 70 хувь байх бөгөөд түүн дээр (b) болон (с) дэд хэсэгт заасан нэмэлт татварыг нэмж тооцно;

(e)хэрэв ялгаа нь болзолт үнийн 75 хувиас илүү байвал нэмэлт татвар нь 75 хувиас хэтэрч байгаа ялгааны дүнгийн 90 хувьтай тэнцүү байх бөгөөд түүн дээр (b), (с) болон (d) дэд хэсэгт заасан нэмэлт татварыг нэмж тооцно.

6.Түргэн гэмтдэг болон улирлын чанартай бүтээгдэхүүний хувьд дээр дурдсан нөхцөлийг тухайн бүтээгдэхүүний онцлог шинж чанарыг анхааралдаа авах замаар хэрэглэнэ. Тухайлбал, 1 (а) дэд хэсэг болон 4 дэх хэсэгт дурдсаны дагуу суурь хугацааны хүрээнд холбогдох хугацаанд тогтоохдоо арай бага хугацаа хэрэглэж болох бөгөөд 1 (b) дэд хэсгийн дагуу янз бүрийн хугацаанд хамруулан төрөл бүрийн лавлагааны үнэ ашиглаж болно.

7.Тусгай хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх явдал нь ил тод байх ёстой. Дээр дурдсан 1 (а) дэд хэсгийн дагуу арга хэмжээ авч байгаа аливаа гишүүн холбогдох үзүүлэлтийг агуулсан мэдээллийг Хөдөө аж ахуйн хороонд бичгээр, аль болох богино хугацаанд буюу тухайн арга хэмжээг нэвтрүүлснээс хойш 10 хоногийн дотор өгч байна. Хэрэглээний хэмжээний өөрчлөлтийг 4 дэх хэсгийн дагуу арга хэмжээний эх сурвалж болгон бие даасан тарифын ангилалд хуваарилах ёстой тохиолдолд холбогдох үзүүлэлт нь тухайн өөрчлөлтийг хуваарилахад ашигласан мэдээлэл болон аргыг тусгах ёстой. 4 дэх хэсгийн дагуу арга хэмжээ авч байгаа гишүүн сонирхогч аливаа бусад гишүүнд тухайн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх талаар түүнтэй зөвлөлдөх боломжийг олгоно. Дээр дурдсан 1 (b) дэд хэсгийн дагуу арга хэмжээ авч байгаа аливаа гишүүн холбогдох үзүүлэлтийг агуулсан мэдээллийг Хөдөө аж ахуйн хороонд бичгээр, анхны тийм арга хэмжээ хэрэгжсэнээс хойш 10 хоногийн дотор, эсхүл түргэн гэмтдэг болон улирлын чанартай бүтээгдэхүүний хувьд анхны арга хэмжээ хэрэгжүүлсэн аль ч үед өгч болно. Гишүүд холбогдох бүтээгдэхүүний импортын хэмжээ буурсан тохиолдолд 1 (b) дэд хэсгийн заалтыг боломжийн хэрээр хэрэглэхгүй байх үүрэг хүлээнэ. Аль ч тохиолдолд тухайн арга хэмжээ хэрэгжүүлж байгаа гишүүн сонирхогч аливаа гишүүнд тухайн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх талаар түүнтэй зөвлөлдөх боломжийг олгоно.

8.Дээр дурдсан 1-7 дахь хэсгийн дагуу арга хэмжээ авсан тохиолдолд тухайн арга хэмжээний хувьд гишүүд 1994 оны ТХЕХ -ийн 19 дүгээр зүйлийн 1 (а) болон 3 дахь хэсэг, эсхүл Хамгаалалтын арга хэмжээний тухай хэлэлцээрийн 8 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн заалтыг хэрэглэхгүй байх үүрэг хүлээнэ.

9.Энэ зүйлийн заалт нь 20 дугаар зүйлийн дагуу тодорхойлсон шинэчлэлийг хэрэгжүүлэх хугацааны туршид хүчин төгөлдөр хэвээр үлдэнэ.

IV ХЭСЭГ

6 дугаар зүйл

Дотоодын дэмжлэгийн үүрэг амлалт

1.Гишүүн бүрийн өөрийн буултын жагсаалтын IV хэсэгт дурдсан дотоодын дэмжлэгийг бууруулах үүрэг амлалтыг энэ зүйл болон энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтад тусгагдсан шалгуурын нөхцөлийн дагуу бууруулах ёсгүй дотоодын арга хэмжээнээс бусад хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэгчдийн хувьд олгож байгаа дотоодын дэмжлэгийн бүхий л арга хэмжээнд хэрэглэнэ. Эдгээр үүрэг амлалт нь “Нийт дэмжлэгийн цогц хэмжүүр” болон “Уялдуулсан үүрэг амлалтын жилийн болон эцсийн түвшин” -гийн хэлбэрээр илэрхийлэгдэнэ.

2.Дунд хугацааны хяналтын хэлэлцээрийн дагуу шууд, эсхүл шууд бусаар үзүүлж байгаа хөгжиж буй орнуудын хөгжлийн хөтөлбөрийн салшгүй хэсэг болох хөдөө аж ахуйн болон хөдөөгийн хөгжлийг дэмжих засгийн газрын тусламжийн арга хэмжээ нь хөгжиж буй гишүүн улсуудын хөдөө аж ахуйд гол төлөв шаардлагатай хөрөнгө оруулалтын татаас болон хөгжиж буй гишүүн улсуудын бага орлоготой, эсхүл ядуу эх үүсвэртэй үйлдвэрлэгчдэд гол төлөв шаардлагатай хөдөө аж ахуйн үйлдвэрийн хэрэгслэлийн татаасыг дотоодын дэмжлэгийг бууруулах үүрэг амлалтаас чөлөөлөх бөгөөд тэдгээр нь бусад тохиолдолд хуулиар хориглосон мансууруулах ургамлыг тариалах явдлыг орлуулах замаар бүтээгдэхүүний нэр төрлийг олшруулахад нь хөгжиж буй гишүүн улсуудын үйлдвэрлэгчдэд нь үзүүлэх дотоодын дэмжлэг болно. Энэ хэсгийн шалгуурт нийцэж байгаа дотоодын дэмжлэгийг гишүүний өөрийн мөрдөж буй нийт ДЦХ -ийн тооцоонд орсон байхыг шаардахгүй.

3.“Мөрдөгдөж буй нийт ДЦХ”-ийн хэлбэрээр илэрхийлэгдсэн хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэгчдийн хувьд гишүүний олгож байгаа дотоодын дэмжлэгийн хэмжээ нь гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт тодорхойлсон жилийн, эсхүл эцсийн уялдуулсан үүрэг амлалтын түвшингээс хэтрээгүй бол аливаа жилийн дотоодын дэмжлэгийн бууруулах үүрэг амлалттай тэнцүү байгаа гэж тооцогдоно.

4.(a) Аливаа гишүүнээс дор дурдсан зүйлийг өөрийн мөрдөж буй тухайн үеийн нийт ДЦХ -ийн тооцоонд оруулах болон бууруулахыг шаардахгүй:

(i)тодорхой бүтээгдэхүүний дотоодын дэмжлэг нь “мөрдөж буй нийт ДЦХ”-ийн тооцоонд орох ёстой боловч тийм дэмжлэг нь тухайн гишүүний тэр жилийн хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн нийт хэмжээний 5 хувиас хэтрээгүй бол;

(ii)тодорхой бүтээгдэхүүний бус дотоодын дэмжлэг нь “мөрдөж буй нийт ДЦХ”-ийн тооцоонд орох ёстой боловч тийм дэмжлэг нь тухайн гишүүний хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн нийт үнийн дүнгийн 5 хувиас хэтрээгүй бол;

(b)хөгжиж буй гишүүн улсын хувьд энэ хэсгийн дагуух доод хувь хэмжээ de minimis нь 10 хувь байна.

5.(a)Дараахь тохиолдолд үйлдвэрлэлийг хязгаарлах хөтөлбөрийн дагуу хийх шууд төлбөр нь дотоодын дэмжлэгийг бууруулах үүрэг амлалтад хамаарахгүй:

(i)тийм төлбөр нь тодорхой талбай болон ургацтай холбоотой бол; эсхүл

тийм төлбөр нь үйлдвэрлэлийн үндсэн түвшингийн 85 хувь, эсхүл түүнээс бага хэмжээгээр хийгдсэн бол; эсхүл

(iii)төлбөрийг мал аж ахуйн салбарт тодорхой тогтоосон тоо толгойгоор тооцож хийсэн бол.

(b)Дээр дурдсан шалгуурт тохирсон шууд төлбөрийг бууруулах үүрэг амлалтаас чөлөөлөх явдлыг тухайн гишүүний өөрийн “мөрдөж буй нийт ДЦХ” -ийн тооцоон дахь тэдгээр шууд төлбөрийн үнийн дүнд хамааруулахгүй гэж ойлгоно.

7 дугаар зүйл

Дотоодын дэмжлэгийн нийтлэг дүрэм

1.Гишүүн бүр энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтад дурдсан шалгуурыг хангаж байгаа боловч бууруулах үүрэг амлалтад орохгүй байгаа хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчдэд олгох дотоодын аливаа дэмжлэгийн арга хэмжээ нь дурдсан хавсралтад нийцэх явдлыг хангана.

2.(a)Хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэгчдэд олгож байгаа дотоодын дэмжлэгийн аливаа арга хэмжээ, үүний дотор тэдгээр арга хэмжээнд оруулах өөрчлөлт болон цаашид нэвтрүүлэх аливаа арга хэмжээ нь энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтад дурдсан шалгуурыг хангахгүй байгаа, эсхүл энэхүү хэлэлцээрийн аливаа бусад заалтын үндсэн дээр бууралтаас чөлөөлөгдөх боломжгүй бол нийт ДЦХ -ийн талаарх гишүүний тооцоонд орсон байх.

(b)Гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт нийт ДЦХ -ийн тухай үүрэг амлалт байхгүй тохиолдолд тухайн гишүүн 6 дугаар зүйлийн 4 дэх хэсэгт дурдсан холбогдох доод de minimis түвшингээс илүү дэмжлэгийг хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчдэд олгохгүй.

V ХЭСЭГ

8 дугаар зүйл

Экспортын өрсөлдөөний талаархи үүрэг амлалт

Гишүүн бүр энэхүү хэлэлцээр болон тухайн гишүүний буултын жагсаалтад заасан үүрэг амлалттай тохирч байгаагаас өөр тохиолдолд экспортын татаас олгох үүрэг хүлээхгүй.

9 дүгээр зүйл

Экспортын татаасын талаархи үүрэг амлалт

1.Энэхүү хэлэлцээрийн дагуу бууруулах үүрэг амлалтад дор дурдсан экспортын татаас хамрагдана:

засгийн газар, эсхүл түүний агентлагуудаас биет байдлаар хийж буй төлбөрийг оролцуулан пүүс, аж үйлдвэрийн салбар, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид, тийм бүтээгдэхүүний хоршоолол, эсхүл бусад нийгэмлэг, эсхүл маркетингийн байгууллагад экспортын хэрэгжилттэй холбогдуулан олгож буй шууд татаас;

(b)засгийн газар, эсхүл түүний агентлагуудаас хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний арилжааны бус нөөцөөс ижил бүтээгдэхүүнд дотоодын зах зээл дээр худалдан авагчид төлдөг харьцуулсан үнээс доогуур үнээр худалдах, эсхүл экспортлохыг санал болгох;

(c)хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний экспорттой холбогдсон засгийн газрын дэмжлэгтэй хэрэгжүүлж буй төлбөр. Энэ нь төрийн сангаас гарч байгаа эсэхээс үл хамаарах бөгөөд үүний дотор тухайн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, эсхүл экспортын бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд ашигласан хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнд ногдуулсан хураамжаас бүрдүүлсэн санхүүжилт хамаарна;

(d)ачих, буулгах ажил, бүтээгдэхүүний чанарыг сайжруулах болон боловсруулалтын бусад зардал, түүнчлэн олон улсын тээвэр, фрахтын зардлыг оролцуулан хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг экспортлох маркетингийн зардлыг бууруулахад зориулан олгох татаас (экспортын хөгжлийг дэмжихэд өргөн хэрэглэдэг болон зөвлөгөө өгөх үйлчилгээнээс бусад);

(e)экспортын бараа нийлүүлэхэд зориулан экспортын бус ачааны тээврийнхтэй харьцуулахад илүү таатай нөхцөлөөр засгийн газраас тогтоосон буюу эрх олгосон дотоодын тээврийн тариф;

xөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг экпортын бүтээгдэхүүнд хамруулахтай холбогдсон татаас;

2.(a)Дээр дурдсан (b) дэд хэсэгт зааснаас бусад тохиолдолд гишүүний буултын жагсаалтад тодорхойлсон хэрэгжүүлэх хугацааны жил бүрийн экспортын татаасын үүрэг амлалтын түвшин нь энэ зүйлийн 1 дэх хэсэгт дурдсан экспортын татаасын хувьд дор дурдсаныг илэрхийлнэ:

(i)төсвийн зардлыг бууруулах үүрэг амлалтын хувьд тийм татаасын зардлын дээд хэмжээ нь тухайн жилд тухайн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, эсхүл бүлэг бүтээгдэхүүнд олгох ёстой, эсхүл олгосон татаас; болон

(ii)экспортын тоо хэмжээг бууруулах үүрэг амлалтын хувьд хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, эсхүл бүлэг бүтээгдэхүүний дээд тоо хэмжээ нь экспортын тийм татаасыг тухайн жилд олгож болох хязгаар байна.

(b)Хэрэгжүүлэх хугацааны хоёрдохоос эхлэн тав дахь аль ч жилд аливаа гишүүн дээр дурдсан 1 дэх хэсэгт заасан экспортын татаасыг гишүүний буултын жагсаалтын IV хэсэгт заасан бүтээгдэхүүн, эсхүл бүлэг бүтээгдэхүүний хувьд:

(i)тухайн татаасын төсвийн зардлын нийт дүн нь хэрэгжүүлэх хугацааны эхнээс тухайн жилийг дуусталх хугацаанд тухайн гишүүний буултын жагсаалтад дурдсан жилийн үүрэг амлалтын түвшинг бүрэн биелүүлсний үр дүнд бий болох нийт дүнгээс төсвийн тийм санхүүжилтийн үндсэн хугацааны түвшингийн 3 хувиас илүү гарахгүй;

(ii)тухайн экспортын татаасыг ашигласан экспортын нийт тоо хэмжээ нь хэрэгжүүлэх хугацааны эхнээс тухайн жилийг тухайн гишүүний буултын жагсаалтад дурдсан жилийн тоо хэмжээний холбогдох үүрэг амлалтын түвшинг бүрэн биелүүлсний үр дүнд бий болох экспортын нийт тоо хэмжээний үндсэн хугацааны тоо хэмжээний 1.75 хувиас илүү гарахгүй;

(iii)хэрэгжүүлэх нийт хугацааны туршид экспортын татаас олгож буй тийм экспортын татаасын төсвийн зардлын нийт дүн болон экспортын тоо хэмжээ нь тухайн гишүүний буултын жагсаалтад дурдсан жилийн холбогдох үүрэг амлалтын түвшинг бүрэн биелүүлсний үр дүнд бий болсон нийт дүнгээс илүү гарахгүй;

(iv)тийм татаас олгож байгаа гишүүний экспортын татаас болон экспортын тоо хэмжээний төсвийн зардал нь хэрэгжүүлэх хугацааны эцэст үндсэн хугацаа болох 1986 - 1990 оны түвшингийн холбогдох оны 64 буюу 79 хувиас илүү гарахгүй. Хөгжиж буй орны хувьд энэхүү үзүүлэлт нь холбогдох оны 76 буюу 86 хувиас илүү гарахгүй

байх тохиолдолд аль нэг жилд нь тухайн жилийн үүрэг амлалтын түвшинг тогтоосон хэмжээнээс илүүгээр олгож болно.

3.Экспортын татаасын хамрах хүрээг хязгаарлахтай холбогдсон үүрэг амлалтыг буульын жагсаалтад дурдсанаар авч үзнэ.

4.Хэрэгжүүлэх хугацааны туршид хөгжиж буй гишүүн улсууд дээр дурдсан 1 дэх хэсгийн (d) болон (e) дэд хэсэгт дурдсан экспортын татаасын хувьд үүрэг амлалтыг биелүүлэхийг шаардахгүй боловч эдгээрийг бууруулах үүрэг амлалтыг тойрон гарах байдлаар хэрэглэхгүй.

10 дугаар зүйл

Экспортын татаасын үүрэг амлалтаас тойрч

гарахаас урьдчилан сэргийлэх

1.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт дурдаагүй экспортын татаасыг экспортын татаасын үүрэг амлалтаас тойрч гарахад хүргэх, эсхүл тийм занал учруулах байдлаар хэрэглэхгүй бөгөөд арилжааны бус хэлцэл нь мөн тийм үүрэг амлалтыг тойрч гарахад ашиглагдах ёсгүй.

2.Гишүүд экспортын зээл, экспортын зээлийн баталгаа, эсхүл даатгалын хөтөлбөрийн заалтыг зохицуулах талаар олон улсын хэмжээнд тохиролцсон дүрэм боловсруулах чиглэлээр ажиллах үүрэг хүлээх бөгөөд тийм дүрмийг тохиролцсоны дараа зөвхөн тэдгээр дүрэмд нийцүүлэн экспортын зээл, экспортын зээлийн баталгаа олгох буюу даатгалын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ёстой.

3.Бууруулах үүрэг амлалтын түвшингээс илүүгээр экспортлосон аливаа тоо хэмжээ нь татаасанд хамаарагдаагүй хэмээн батлаж буй аливаа гишүүн нь тухайн экспортын тоо хэмжээний хувьд 9 дүгээр зүйлд дурдсан эсэхээс үл шалтгаалан экспортын ямар ч татаас олгоогүй гэдгийг нотлох ёстой.

4.Олон улсын хүнсний тусламжийн хандивлагч гишүүд:

(a)олон улсын хүнсний тусламж олгох нь шууд, эсхүл шууд бусаар тусламж хүлээн авагч улсад оруулах хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний арилжааны экспорттой холбогдох ёсгүй;

(b)олон улсын хүнсний тусламжийн хэлцэл, үүний дотор мөнгөн хэлбэртэй хоёр талын хүнсний тусламж нь ХХААБ-ын “Үлдэгдэл бүтээгдэхүүнийг шилжүүлэх болон зөвлөлдөх үүргийн зарчим”-ын дагуу хэрэгжих бөгөөд тэр нь шаардлагатай үед Маркетингийн жирийн шаардлагын системийг өөртөө агуулах; бөгөөд

(c)тийм тусламжийг боломжийн хэрээр буцалтгүй тусламжийн бүрэн хэлбэрээр, эсхүл Хүнсний тусламжийн 1986 оны конвенцийн 4 дүгээр зүйлд дурдсан нөхцөлөөс багагүй тааламжтай нөхцлөөр олгогдох явдлыг тус тус хангана.

11 дүгээр зүйл

Нэгдмэл бүтээгдэхүүн

Ямар ч тохиолдолд хөдөө аж ахуйн хагас боловсруулсан нэгдмэл бүтээгдэхүүний нэгж бүрт төлсөн татаас нь тухайн хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнийг тэр чигээр нь экспортлосон тохиолдолд төлбөл зохих экспортын татааснаас илүү гарах ёсгүй.

VI ХЭСЭГ

12 дугаар зүйл

Экспортын хориг болон хязгаарлалтын тухай дүрэм

1.Хэрэв аливаа гишүүн 1994 оны ТХЕХ—ийн 11 дүгээр зүйлийн 2 (a) хэсгийн дагуу хүнсний зүйлийн экспортод аливаа шинэ хориг, эсхүл хязгаарлалт тогтоож байгаа бол тухайн гишүүн дараахь нөхцөлийг биелүүлэх ёстой:

(a)экспортын хориг, эсхүл хязгаарлалт тогтоож байгаа гишүүн нь тухайн хориг, эсхүл хязгаарлалтын импортлогч гишүүний хүнсний аюулгүй байдалд үзүүлэх үр дагаварыг зохих ёсоор тооцох ёстой;

(b)аливаа гишүүн экспортын хориг, эсхүл хязгаарлалт тогтоохоосоо өмнө Хөдөө аж ахуйн хороонд тухайн арга хэмжээний шинж чанар болон үргэлжлэх хугацааны талаархи мэдээллийг агуулсан мэдэгдлийг бичгээр, аль болохоор эртнээс өгөх ёстой бөгөөд тухайн арга хэмжээтэй холбоотой аливаа асуудалд импортлогчийн хувьд үлэмж сонирхолтой аливаа бусад гишүүнтэй хүсэлтээр нь зөвлөлдөж байна. Экспортын тийм хориг, эсхүл хязгаарлалт тогтоож байгаа гишүүн аливаа гишүүнийг хүсэлтээр нь шаардлагатай бүх мэдээллээр хангана.

2.Энэ зүйлийн заалтыг хэрэв хүнсний холбогдох бүтээгдэхүүний цэвэр экспортлогч хөгжиж буй гишүүн улсын зүгээс тухайн арга хэмжээг аваагүй бол аливаа хөгжиж буй гишүүн улсын хувьд хэрэглэхгүй.

VII ХЭСЭГ

13 дугаар зүйл

Зохих ёсны хязгаарлалт

1994 оны ТХЕХ, Татаас болон саармагжуулах арга хэмжээний тухай хэлэлцээр (цаашид энэ зүйлд “Татаасын хэлэлцээр” гэнэ)-ийн заалтыг үл харгалзан хэрэгжүүлэх хугацааны туршид:

(a)Энэхүү хэлэлцээрийн 2 дугаар хавсралтын заалттай бүрэн нийцэж байгаа дотоодын дэмжлэгийн арга хэмжээ нь:

(i)саармагжуулах татвар нэвтрүүлэх үндэслэл болохгүй гэж тооцохуйц татаас;

(ii)1994 оны ТХЕХ -ийн 16 дугаар зүйл болон Татаасын хэлэлцээрийн III хэсэгт үндэслэсэн үйл ажиллагааг үл хэрэглэх тохиолдолыг бүрдүүлэхүйц; болон

(iii)1994 оны ТХЕХ -ийн 2 дугаар зүйлийн дагуу 1994 оны ТХЕХ -ийн 23 дугаар зүйлийн 1 (b) хэсгийн агуулгаар бусад гишүүнд олгосон тарифын буултын зөрчилгүйгээр хүчингүй болох, эсхүл ашгийг бууруулах явдалд үндэслэсэн үйл ажиллагааг үл хэрэглэх тохиолдолыг хангахуйц байвал зохино.

(b)Гишүүн бүрийн буултын жагсаалтад тусгагдсан, 5 дахь хэсгийнх нь шаардлагад нийцсэн шууд төлбөрийг оролцуулан энэхүү хэлэлцээрийн 6 дугаар зүйлийн заалттай бүрэн нийцсэн дотоодын дэмжлэгийн арга хэмжээ, түүнчлэн de minimis түвшингийн хүрээний болон 6 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн дагуух дотоодын дэмжлэг нь:

(i)1994 оны ТХЕХ-ийн 6 дугаар зүйл болон Татаасын хэлэлцээрийн V хэсгийн дагуу хохирол, эсхүл түүний заналхийлэл тогтоогдоогүй бол саармагжуулах татвар ногдуулахаас чөлөөлөгдөх аливаа саармагжуулах татварыг нэвтрүүлэхтэй холбогдсон мөрдөн шалгах ажиллагааг эхлэхэд зохих ёсоор хүлээцтэй хандах ёстой;

(ii)Тухайн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх явдал нь 1992 оны маркетингийн жилийн туршид үзүүлж байсан дэмжлэгийн хэмжээнээс илүү дэмжлэгийг тодорхой бүтээгдэхүүнд үзүүлэхэд хүргэхгүй тохиолдолд 1994 оны ТХЕХ-ийн 16 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэг, эсхүл Татаасын хэлэлцээрийн 5 болон 6 дугаар зүйлд үндэслэсэн арга хэмжээнд хамаарахгүй;

(iii)Тухайн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх явдал нь 1992 оны маркетингийн жилийн туршид үзүүлж байсан дэмжлэгийн хэмжээнээс илүү дэмжлэгийг тодорхой бүтээгдэхүүнд үзүүлэхэд хүргэхгүй тохиолдолд 1994 оны ТХЕХ -ийн 2 дугаар зүйлийн дагуу 1994 оны ТХЕХ-ийн 23 дугаар зүйлийн 1 (b) хэсгийн агуулгаар бусад гишүүнд олгосон тарифын буултыг зөрчихгүйгээр хүчингүй болох, эсхүл давуу нөхцөлийг бууруулах явдалд үндэслэсэн үйл ажиллагаанд хамаарахгүй.

c)Гишүүн бүрийн буултын жагсаалтад тусгагдсан бөгөөд энэхүү хэлэлцээрийн 5 дугаар бүлгийн холбогдох заалтад бүрнээ нийцэж буй экспортын татаас нь:

(i)1994 оны ТХЕХ–ийн 6 дугаар зүйл болон Татаасын тухай хэлэлцээрийн V хэсгийн дагуух үнийн хэмжээ, үр дагавар, эсхүл цаашдын нөлөөлөлд үндэслэсэн хохирол, эсхүл түүний заналхийлэл үүсгэж байгаа тохиолдолд л гагцхүү саармагжуулах татварыг нэвтрүүлэхтэй холбогдсон мөрдөн шинжлэх ажиллагааг эхлэхэд зохих ёсны хүлээцтэй хандвал зохино;

(ii)1994 оны ТХЕХ-ийн 16 дугаар зүйл, эсхүл Татаасын Хэлэлцээрийн 3, 5 болон 6 дугаар зүйлийн дагуу хэрэгжүүлж буй арга хэмжээнд үл хамаарна.

VIII ХЭСЭГ

14 дүгээр зүйл

Эрүүл ахуй, ургамлын эрүүл ахуйн арга хэмжээ

Гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын эрүүл ахуйн арга хэмжээг хэрэглэх тухай хэлэлцээрийг хүчин төгөлдөр болгохоор тохиролцов.

IX ХЭСЭГ

15 дугаар зүйл

Тусгай болон ялгавартай нөхцөл

1.Ялгавартай болон илүү тааламжтай нөхцөлийг хөгжиж буй гишүүн улсуудад олгох нь хэлэлцээний салшгүй хэсэг гэдгийг хүлээн зөвшөөрч, энэхүү хэлэлцээрийн холбогдох заалтад тусгагдсан бөгөөд буулт болон үүрэг амлалтын жагсаалтад заагдсаны дагуу эдгээр орны үүрэг амлалтын хувьд тусгай болон ялгавартай нөхцөл олгох явдлыг хангана.

2.Хөгжиж буй орнууд бууруулах үүрэг амлалтыг 10 жил хүртэлх хугацаанд хэрэгжүүлэх уян хатан боломжтой байна. Нэн буурай хөгжилтэй орнуудаас бууруулах үүрэг амлалт авахыг шаардахгүй.

X ХЭСЭГ

16 дугаар зүйл

Нэн буурай хөгжилтэй болон хүнсний цэвэр

импортлогч хөгжиж буй орнууд

1.Хөгжингүй гишүүн орнууд нь нэн буурай хөгжилтэй болон хүнсний цэвэр бүтээгдэхүүн импортлогч хөгжиж буй орнуудын шинэчлэлийн хөтөлбөрт болзошгүй сөрөг нөлөө үзүүлэхтэй холбогдсон арга хэмжээний тухайд шийдвэрийн хүрээнд тусгагдсан үйл ажиллагаа хэрэгжүүлнэ.

2.Хөдөө аж ахуйн хороо нь энэ шийдвэрийн биелэлтэд зохих ёсоор хяналт тавьж байна.

XI ХЭСЭГ

17 дугаар зүйл

Хөдөө аж ахуйн хороо

Үүгээр Хөдөө аж ахуйн хороог байгуулж байна.

18 дугаар зүйл

Үүрэг амлалтын хэрэгжилтийн явцыг хянан үзэх

1.Уругвайн үе шатны шинэчлэлийн хөтөлбөрийн хүрээнд тохиролцсон үүрэг амлалтын хэрэгжилтийн явцыг Хөдөө аж ахуйн хороо хянан үзэж байна.

2.Үүрэг амлалтын биелэлтийн явцыг хянан үзэх үйл ажиллагаа нь тухайн асуудлаар, тогтоосон давтамжит хугацаанд гишүүдээс хийсэн мэдэгдэл болон хянан үзэх үйл ажиллагаанд тус дөхөм үзүүлэхийн тулд нарийн бичгийн дарга нарын газраас бэлдэхээр шаардсан тойм баримт бичгийн үндсэн дээр хэрэгжих ёстой.

3.2 дахь хэсгийн дагуу гаргавал зохих мэдэгдлээс гадна бууруулахаас чөлөөлөхийг шаардаж байгаа дотоодын дэмжлэгийн аливаа шинэ арга хэмжээ, эсхүл мөрдөж байгаа арга хэмжээг өөрчлөх гэж байгаа талаар нэн даруй мэдэгдэх ёстой. Энэхүү мэдэгдэлд шинэ, эсхүл өөрчилж байгаа арга хэмжээний талаарх тодорхой нарийвчилсан үзүүлэлтүүд болон 6 дугаар зүйл, эсхүл 2 дугаар хавсралтын аль нэгэнд нь заасан шалгуурт нийцэж байгаа эсэхийг тусгана.

4.Хянан үзэх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхдээ гишүүд мөнгөний ханшийн хэт уналт, аливаа гишүүний дотоодын дэмжлэгийн үүрэг амлалтаа мөрдөх боломжид үзүүлэх нөлөөлөлд зохих анхаарал тавибал зохино.

5.Гишүүд энэхүү хэлэлцээрийн дагуу авсан экспортын татаасын талаархи үүрэг амлалтынхаа хүрээнд Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний дэлхий нийтийн худалдааны хэвийн өсөлтөд оролцох өөрийн оролцооны хувьд Хөдөө аж ахуйн хорооны хүрээнд жил бүр зөвлөлдөж байхаар тохиролцсон болно.

6.Хянан үзэх үйл ажиллагаа нь гишүүдэд энэхүү хэлэлцээрт тусгагдсан шинэчлэлийн хөтөлбөрийн дагуу үүрэг амлалтаа хэрэгжүүлэхтэй холбогдол бүхий аливаа асуудал хөндөх боломжийг олгоно.

Аливаа гишүүн бусад гишүүнээс мэдээлэх нь зохистой гэж үзсэн аливаа арга хэмжээнд Хөдөө аж ахуйн хорооны анхаарлыг хандуулж болно

19 дүгээр зүйл

Зөвлөлдөөн болон маргаан шийдвэрлэх

1994 оны ТХЕХ-ийн 22 болон 23 дугаар зүйлийн заалтыг Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан ойлголцох баримт бичигт боловсруулан хэрэглэсний дагуу энэхүү хэлэлцээрийн дагуу хийгдэх зөвлөлдөөн болон гарсан маргаанд хэрэглэнэ.

XII ХЭСЭГ

20 дугаар зүйл

Шинэчлэлийн явцыг үргэлжлүүлэх

Суурь шинэчлэлд хүргэх дэмжлэг болон хамгаалалтыг үлэмж тогтвортой бууруулах урт хугацааны зорилтыг хэрэгжүүлэх явдал нь тасралтгүй үйл ажиллагаа гэдгийг хүлээн зөвшөөрч гишүүд энэхүү үйл ажиллагааг үргэлжлүүлэх хэлэлцээг хэрэгжүүлэх хугацаа дуусахаас нэг жилийн өмнө эхлүүлэхээр тохиролцсон бөгөөд чингэхдээ дараахь зүйлийг анхааралдаа авна:

(a)бууруулах үүрэг амлалтыг хэрэгжүүлэх талаар энэ өдрийг хүртэл хуримтлуулсан туршлага;

(b)бууруулах үүрэг амлалтын хөдөө аж ахуйн салбарын дэлхийн худалдаанд үзүүлэх нөлөөлөл;

(c)худалдааны бус арга хэмжээ, хөгжиж буй гишүүн улсуудад үзүлж буй тусгай болон ялгавартай нөхцөл, түүнчлэн шударга, зах зээлд чиглэсэн хөдөө аж ахуйн худалдааны систем тогтоох зорилт болон энэхүү хэлэлцээрийн оршил хэсэгт дурдсан бусад зорилт, холбогдох асуудал; болон

дээр дурдсан урт хугацааны зорилтыг хэрэгжүүлэхэд цаашид шаардагдах үүрэг амлалт.

XII ХЭСЭГ

21 дүгээр зүйл

Төгсгөлийн заалт

1.ДХБ –ын тухай хэлэлцээрийн Хавсралт 1А-д дурдсан ТХЕХ болон бусад олон талт худалдааны хэлэлцээрийн заалтыг энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг дагаж мөрдөх замаар хэрэглэнэ.

Энэхүү хэлэлцээрийн хавсралтууд нь үүгээр энэхүү хэлэлцээрийн салшгүй хэсэг болсон болно.

ХАВСРАЛТ I

ХАМРАГДАХ БҮТЭЭГДЭХҮҮН

1.Энэхүү хэлэлцээр нь дараахь бүтээгдэхүүнийг хамарна:

(i)УС-ийн загас, загасан бүтээгдэхүүнээс бусад 1-24 дүгээр бүлэг, түүнээс гадна

2.Дээр дурдсан нь Ариун цэвэр, ургамлын ариун цэврийн арга хэмжээг хэрэглэх тухай хэлэлцээрийн хамрах бүтээгдэхүүний жагсаалтыг хязгаарлах ёсгүй.

Хаалтад байгаа барааны тодорхойлолт нь заавал бүрэн байх ёсгүй.

ХАВСРАЛТ 2

ДОТООДЫН ДЭМЖЛЭГ: БУУРУУЛАХ ҮҮРЭГ

АМЛАЛТААС ЧӨЛӨӨЛӨХ ҮНДЭСЛЭЛ

1.Бууруулах үүрэг амлалтаас чөлөөлөх шаардлагатай дотоодын дэмжлэгийн арга хэмжээ нь худалдааг бусниулах, үйлдвэрлэлд таатай бус үр дагаваргүй байх, эсхүл тэр нь хамгийн бага хэмжээнд байх үндсэн шаардлагатай нийцэх ёстой. Ийнхүү чөлөөлөх шаардлагатай бүх арга хэмжээ нь дор дурдсан үндсэн шалгуурт нийцэж байх ёстой:

(a)дурдсан дэмжлэгийг улсын төсвөөс санхүүжүүлж буй засгийн газрын хөтөлбөр (засгийн газрын баттай төлөх орлогыг оролцуулан)-өөс үзүүлэх бөгөөд хэрэглэгчийн хөрөнгийг дайчлахгүй; болон

(b)дурдсан дэмжлэг нь үйлдвэрлэгчдийн үнийг дэмжих үр дагаваргүй байх бөгөөд дор дурдсан тодорхой шалгуур, нөхцөлийг хангасан байвал зохино.

Үйлчилгээ үзүүлэх засгийн газрын хөтөлбөр

2.Нийтлэг шинжтэй үйлчилгээ

Энэ төрлийн арга хэмжээ нь хөдөө аж ахуй, эсхүл хөдөөгийн оршин суугчдад үйлчилгээ үзүүлэх, эсхүл хөнгөлөлт олгох хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх зардал (эсхүл, баттай төлөгдөх орлого)-ыг багтаана. Энэ нь хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчид, эсхүл боловсруулагчдад олгож буй шууд төлбөрийг багтаах ёсгүй. Тийм хөтөлбөр нь дараахь жагсаалтыг хамрах боловч зөвхөн түүгээр хязгаарлагдахгүй бөгөөд дээр дурдсан 1 дэх хэсгийн нийтлэг шалгуур болон дор дурдсан тодорхой нөхцөлийг хангах ёстой:

(a)шинжлэх ухаан, үүний дотор ерөнхий судалгаа, хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах хөтөлбөртэй холбоотой судалгаа болон тодорхой бүтээгдэхүүний талаархи судалгааны хөтөлбөр;

(b)нийтлэг болон тодорхой бүтээгдэхүүнд хамаарах хортон шавьж болон өвчинтэй тэмцэх тэмцэл, тухайлбал урьдчилан сэргийлэх тогтолцоо, хөл хорих болон устгал зэргийг хамарсан хортон шавьж болон өвчний хяналт;

(c)ерөнхий болон мэргэжлийн сургалтыг оролцуулсан боловсон хүчин бэлтгэх үйлчилгээ;

(d)үйлдвэрлэгчид, хэрэглэгчдэд мэдээлэл дамжуулах болон судалгааны үр дүнг хүргэхэд тус дөхөм үзүүлэх хэрэгслийг оролцуулсан мэдээлэл тараах болон зөвлөгөө өгөх үйлчилгээ;

(e)ерөнхий хяналт шалгалтын үйлчилгээ болон тодорхой бүтээгдэхүүний эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын шинжилгээ, эсхүл чанар болон стандартын ялгалтыг оролцуулсан хяналт шалгалтын үйлчилгээ;

(f)зах зээлийн мэдээлэл, зөвлөгөө болон тодорхой бүтээгдэхүүний шилжих хөдөлгөөнийг оролцуулсан боловч худалдагч өөрийн худалдах үнийг бууруулах, эсхүл худалдан авагчид эдийн засгийн шууд ашиг олгох байдлаар ашиглаж болох тодорхой бус зорилготой зардлыг оруулаагүй маркетингийн болон барааны хөдөлгөөнтэй холбоотой үйлчилгээ; болон

(g)дэд бүтцийн үйлчилгээ, үүнд: цахилгаан хангамж, зам болон тээврийн бусад байгууламж, зах зээлийн болон боомтын тоног төхөөрөмж, усан хангамж, далайн буюу усан хоолойн төсөл болон хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах хөтөлбөртэй уялдсан дэд бүтцийн ажил орно. Бүхий л тохиолдолд зардал нь зөвхөн хөрөнгө оруулалтын тоног төхөөрөмж, эсхүл байгууламжид чиглэгдэх ёстой бөгөөд нийтийн хэрэглээний үйлчилгээний шугамаас бусад фермерийн аж ахуйн хүрээний дэд бүтцийн татаас энд орохгүй. Материал болон ашиглалтын зардлыг нөхөх татаас, эсхүл хөнгөлөлттэй хэрэглэгчээс авах хураамж энд орохгүй.

3.Хүнсний аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор улсын нөөц бүрдүүлэх

Үндэсний хууль тогтоомжид заасан хүнсний аюулгүй байдлыг хангах хөтөлбөрийн салшгүй хэсгийг бүрдүүлж буй хүнсний нөөцийг хуримтлуулж хадгалахтай холбогдсон зардал (эсхүл, баттай төлөгдөх орлого). Хүнсний бүтээгдэхүүний хувийн хэвшлийн агуулахуудад үзүүлж байгаа засгийн газрын тусламж нь тухайн хөтөлбөрт хамаарна.

Тийм нөөцийн хэмжээ болон бүрдүүлэлт нь зөвхөн хүнсний аюулгүй байдалтай холбогдуулан урьдчилан тодорхойлсон зорилтод нийцэж байх ёстой. Нөөцийг бүрдүүлэх болон хуваарилах үйл ажиллагаа нь санхүүгийн зардлын талаасаа ил тод байх ёстой. Засгийн газар хүнсний бүтээгдэхүүнийг тухайн үеийн зах зээлийн үнээр худалдан авах бөгөөд улсын нөөцөөс худалдахдаа тухайн чанарын тодорхой бүтээгдэхүүний дотоодын зах зээлийн тухайн үеийн үнээс доогуур биш үнийг ашиглана.

4.Дотоодын хүнсний тусламж

Хүн амын хэрэгцээтэй хэсэгт дотоодын хүнсний тусламж үзүүлэх зардал, эсхүл (баттай төлөгдөх орлого)

Хүнсний тусламж авах эрх нь хоол хүнстэй холбогдуулан тодорхой тогтоосон шалгуураар хэрэгжинэ. Тийм тусламжийг хүнсний бүтээгдэхүүнийг сонирхогч этгээдэд шууд нийлүүлэх, эсхүл хүнсний зүйлийг хүлээн авагч нь бүтээгдэхүүнийг зах зээлийн, эсхүл татаастай үнээр авахад зориулсан санхүүжилтийн хэлбэрээр олгоно. Засгийн газар бүтээгдэхүүнийг зах зээлийн мөрдөгдөж буй үнээр худалдан авах бөгөөд тусламжийг санхүүжүүлэх болон захиран зарцуулах явдал нь ил тод байна.

5.Үйлдвэрлэгчид шууд хийх төлбөр

Үйлдвэрлэгчид шууд хийх төлбөрийн замаар олгож буй дэмжлэг (эсхүл, биет байдлаар хийх төлбөрийг оролцуулан баттай төлөгдөх орлого)-ийн хувьд бууруулах үүрэг амлалтаас чөлөөлөхийг хүсэх бөгөөд тэрээр дээр дурдсан 1 дэх хэсэгт заасан үндсэн шалгуур болон дор урдсан 6-13 дахь хэсэгт заасан шууд хийх төлбөрийн бие даасан төрөлд хэрэглэх тодорхой шалгуурт нийцэх ёстой. Хэрэв 6-13 дахь хэсэгт зааснаас бусад шууд төлбөрийн аливаа мөрдөгдөж буй болон шинэ төрлийн хувьд бууруулахаас чөлөөлөх явдал нь 1 дэх хэсэгт дурдсан нийтлэг шалгуурт нэмэлт болгосон 6 (b)-ээс (е) хэсэгт дурдсан шалгууртай нийцэж байх ёстой.

6.Орлогын “холбоогүй” дэмжлэг

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь орлого, үйлдвэрлэгч, эсхүл газар эзэмшигчийн эрх зүйн байдал, үйлдвэрлэлийн хүчин зүйл, эсхүл үйлдвэрлэлийн түвшин зэргийн тухайд тодорхой суурь хугацаагаар хязгаарлан тогтоосон шалгуурт тулгуурлана;

(b)Аливаа тухайн жилийн тийм төлбөрийн хэмжээ нь тухайн үйлдвэрлэгчийн суурь хугацаанаас хойш аль ч жилд үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн (малын тоо толгойг оролцуулан) -ий нэр төрөл болон хэмжээнээс хамаарахгүй бөгөөд түүнд дээр тулгуурлах ёсгүй;

(c)Аливаа тухайн жилийн тийм төлбөрийн хэмжээ нь суурь хугацаанаас хойш аль ч жилд үйлдвэрлэсэн аливаа бүтээгдэхүүний дотоодын, эсхүл дэлхийн зах зээлийн үнээс хамаарахгүй бөгөөд түүнд тулгуурлах ёсгүй;

(d)Аливаа тухайн жилийн тийм төлбөрийн хэмжээ нь суурь хугацаанаас хойших аль ч жилийн үйлдвэрлэлд нөлөөлсөн хүчин зүйлээс хамаарахгүй бөгөөд түүнд тулгуурлах ёсгүй;

(e)Тийм төлбөрийг авахад үйлдвэрлэл явуулсан байх шаардлагагүй.

7.Орлогын даатгал болон аюулгүй байдлыг хангах хөтөлбөрт оролцох засгийн газрын санхүүгийн оролцоо

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь дундаж нийт орлогын, эсхүл өмнөх гурван жилийн хугацаанд, эсхүл хамгийн өндөр, хамгийн бага үзүүлэлттэй жилүүдийг хассан өмнөх таван жилийн хугацааны үндсэн дээр тооцсон гурван жилийн, дүйцэх цэвэр орлого (тухайн, эсхүл ижил төрлийн хөтөлбөрөөр олсон аливаа төлбөр орохгүй) -ын 30 хувиас хэтэрсэн (үүнд зөвхөн хөдөө аж ахуйгаас олсон орлогыг тооцно) орлогын алдагдлаар тодорхойлно. Энэ нөхцөлийг хангасан аливаа үйлдвэрлэгч тийм төлбөр авах эрхтэй;

(b)Тийм төлбөрийн хэмжээ нь үйлдвэрлэгчийн тийм тусламж авах эрхтэй тухайн жилийн орлогын алдагдлын 70 хувиас дээшгүй байна;

(c)Тийм аливаа төлбөрийн хэмжээ нь зөвхөн орлогоос хамаарах бөгөөд тэр нь тухайн үйлдвэрлэгчийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүний нэр төрөл, эсхүл хэмжээ (малын тоо толгойг оролцуулан), эсхүл тухайн бүтээгдэхүүний дотоодын, эсхүл дэлхийн зах зээлийн үнэ, эсхүл үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлийн ашиглалтаас хамаарахгүй;

(d)Хэрэв үйлдвэрлэгч тухайн нэг жилд энэ хэсэг болон 8 дахь хэсэг (байгалын гамшигийн үед туслах)-ийн үндсэн дээр төлбөр авч байгаа бол тийм төлбөрийн нийт хэмжээ нь үйлдвэрлэгчийн нийт алдагдлын 100 хувиас бага байна.

8.Байгалийн гамшигийн үед туслах замаар төлбөр (шууд хэрэгжүүлэх буюу ургацын даатгалын хөтөлбөрт оролцох засгийн газрын санхүүгийн оролцооны замаар) хийх

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь зөвхөн засгийн газрын байгууллагууд байгалийн, эсхүл түүнтэй адилтгах гамшиг (өвчин дэгдэх, хортон мэрэгчид халдварлах, цөмийн осол болон тухайн гишүүний нутаг дэвсгэр дээр дайн дэгдэх) тохиолдсон, эсхүл тохиолдоод байгааг албан ёсоор зөвшөөрсний дараа үүсэх бөгөөд өмнөх гурван жилийн түвшингийн үйлдвэрлэлийн дундаж түвшин, эсхүл хамгийн өндөр, хамгийн бага үзүүлэлттэй жилүүдийг хассан өмнөх таван жилийн хугацааны үндсэн дээр тооцсон гурван жилийн дундаж түвшиний 30 хувиас илүү гарсан үйлдвэрлэлийн алдагдлаар тодорхойлогдоно;

(b)Гамшигтай холбогдуулан хийж буй төлбөрийг зөвхөн тухайн байгалийн гамшигийн улмаас учирсан орлого, малын тоо толгой (амьтны мал эмнэлгийн үйлчилгээний холбогдолтой төлбөрийг оролцуулан), газар, үйлдвэрлэлийн бусад хүчин зүйлийн алдагдлын хувьд хэрэглэнэ;

(c)Төлбөр нь ирээдүйн бүтээгдэхүүний нэр төрөл, эсхүл тоо хэмжээнээс үл хамааран тийм алдагдлын нийт өртгөөс илүүгүй хэмжээгээр олгогдоно;

(d)Байгалийн гамшигийн үед хийгдсэн төлбөр нь дээр дурдсан (b) шалгуурт тодорхойлсон цаашдын алдагдлаас урьдчилан сэргийлэх, эсхүл, зөөлрүүлэхэд шаардлагатай түвшингээс хэтрэхгүй;

(e)Хэрэв үйлдвэрлэгч тухайн нэг жилд энэ хэсэг болон 7 дахь хэсэг (орлогын даатгал болон аюулгүй байдлыг хангах)-ийн үндсэн дээр төлбөр авч байгаа бол тийм төлбөрийн хэмжээ нь үйлдвэрлэгчийн нийт алдагдлын 100 хувиас хэтрэхгүй.

9.Үйлдвэрлэгчидийг өөрийн үйл ажиллагааг зогсооход хүргэх хөтөлбөрийн дагуу бүтцийн өөрчлөлт хийхэд дэмжлэг үзүүлэх

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь хөдөө аж ахуйн таваарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл эрхэлж байгаа этгээдийн үйл ажиллагаагааг зогсоох, эсхүл түүнийг хөдөө аж ахуйн бус салбарт шилжүүлэх явдлыг хөнгөвчлөхөд зориулсан хөтөлбөрийн хүрээнд тодорхой тогтоосон шалгуураар тодорхойлогдоно;

(b)Төлбөр нь хүлээн авагчийн хөдөө аж ахуйн таваарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг бүрэн гүйцэд болон нэг мөр эцэслэн зогсоох явдлаас хамаарна.

10.Нөөц ашиглахыг зогсоох замаар бүтцийн өөрчлөлтөд дэмжлэг үзүүлэх

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь хөдөө аж ахуйн таваарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн зорилгоор газар, эсхүл бусад нөөц (гэрийн малыг оролцуулан) -ийг ашиглахыг зогсооход чиглэсэн хөтөлбөрийн хүрээн дэх тодорхой тогтоосон шалгуураар тодорхойлогдоно;

(b)Төлбөр нь хөдөө аж ахуйн таваарын бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн хүрээнээс газрыг дор хаяж гурван жилээр гаргах, гэрийн малын хувьд тэдгээрийг нядлах, эсхүл нэг мөр бүрэн үгүй хийх;

(c)Төлбөрийг хийхдээ тэдгээр газар болон бусад нөөцийг хөдөө аж ахуйн таваарын бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд өөр хувилбараар ашиглахыг шаардах буюу тусгайлан заах ёсгүй;

(d)Төлбөр нь үйлдвэрлэлд зориулан үлдээсэн газар, эсхүл бусад нөөцийг ашиглан үйлдвэрлэх бүтээгдэхүүний нэр төрөл, тоо хэмжээ, тэдгээр бүтээгдэхүүний дотоодын, эсхүл дэлхийн зах зээлийн үнийн алинаас нь ч хамаарахгүй.

11.Хөрөнгө оруулалтыг урамшуулах замаар бүтцийн өөрчлөлт хийхэд дэмжлэг үзүүлэх

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь бүтцийн хувьд бодитойгоор учирч буй хохиролтой уялдуулсан үйлдвэрлэгчийн үйл ажиллагааг санхүүгийн, эсхүл биет бүтцийн хувьд өөрчлөхөд чигэлсэн засгийн газрын хөтөлбөрийн хүрээнд тодорхой тогтоосон шалгуураар тодорхойлогдоно. Тийм төлбөрийн эрх нь мөн хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газрыг хувьчлах талаарх засгийн газрын тодорхой хөтөлбөр дээр үндэслэж болно;

(b)Аль ч жилийн тийм төлбөрийн хэмжээ нь дор дурдсан (е) шалгуурт тусгагдсанаас бусад тохиолдолд суурь хугацааны дараах аль ч жилд тухайн үйлдвэрлэгчийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн (малын тоо толгойг оролцуулан)-ий нэр төрөл, эсхүл хэмжээнээс хамаарахгүй бөгөөд түүнд үндэслэх ёсгүй;

(c)Тийм төлбөрийн хэмжээ нь суурь хугацааны дараа тухайн аливаа жилд үйлдвэрлэсэн ямар ч бүтээгдэхүүний дотоодын, эсхүл зах зээлийн үнээс хамаарахгүй бөгөөд түүгээр тодорхойлогдох ёсгүй;

(d)Төлбөрийг зөвхөн хөрөнгө оруулалтыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай, түүнд зориулсан хугацааны туршид олгоно;

(e)Төлбөрийг хэрэгжүүлэх явдал нь ямар нэг тодорхой бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхгүй байхыг шаардахаас бусад тохиолдолд хүлээн авагч нь хөдөө аж ахуйн ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх талаар үүрэг өгөх, эсхүл ямар нэг хэлбэрээр тодорхойлон заах ёсгүй;

(f)Төлбөр нь бүтцийн холбогдолтой хохирлыг нөхөхөд шаардагдах хэмжээгээр хязгаарлагдана.

12.Хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах хөтөлбөрийн холбогдолтой төлбөр

(a)Тийм төлбөрийн эрх нь хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах, эсхүл хэвээр хадгалах засгийн газрын тодорхой тогтоосон хөтөлбөрт оролцож байгаа байдлаар тодорхойлогдох бөгөөд үйлдвэрлэлийн арга, эсхүл шаардлагатай материалд холбогдох нөхцөлийг оролцуулан засгийн газрын тухайн хөтөлбөрт тусгагдсан тодорхой нөхцөлийг биелүүлж байгаа эсэхээс хамаарна;

(b)Төлбөрийн хэмжээ нь засгийн газрын хөтөлбөрийг биелүүлэхтэй холбогдсон нэмэлт зардал, эсхүл орлогын алдагдлын хэмжээгээр хязгаарлагдана.

13.Бүс нутгийн тусламжийн хөтөлбөрийн төлбөр

(a)Тийм төлбөрийн эрхийг гагцхүү тааламжгүй бүс нутаг дахь үйлдвэрлэгчид олгоно. Тийм бүс нутаг нь тодорхой тогтоосон газар зүйн бүс байж эдийн засаг, засаг захиргааны тодорхой шинжийг агуулахын дээр тухайн бүсийн хүндрэл нь түр зуурынхыг бодоход илүү ноцтой нөхцөл байдлаас үүдэн гарсан болох нь нотлогдсон, хууль болон хэм хэмжээ тогтоосон актад тодорхой тусгагдсан, хөндлөнгийн сонирхлоос ангид, бодит шалгуурын үндсэн дээр тааламжгүй хэмээн тооцогдох ёстой;

(b)Тийм төлбөрийн хэмжээ нь суурь хугацааны дараа аль ч жилд тухайн үйлдвэрлэгчийн үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн (малын тоо толгойг оролцуулан)-ний нэр төрөл, эсхүл хэмжээнээс хамаарахгүй бөгөөд түүгээр тодорхойлогдох ёсгүй боловч энэ бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэлийн бууралттай холбогдоно;

(c)Тийм төлбөрийн хэмжээ нь суурь хугацааны дараа аль ч жилд үйлдвэрлэсэн аливаа бүтээгдэхүүний дотоодын, эсхүл дэлхийн зах зээлийн үнээс хамаарахгүй бөгөөд түүгээр тодорхойлогдох ёсгүй;

(d)Төлбөрийг зөвхөн тусламж авах эрх бүхий бүс нутгийн үйлдвэрлэгчид олгох бөгөөд гэхдээ тийм бүс нутгийн бүх үйлдвэрлэгчид нээлттэй байвал зохино;

(e)Төлбөр нь үйлдвэрлэлийн хүчин зүйлтэй холбоотой нөхцөлд үйлдвэрлэлийн тухайн хүчин зүйлийн босго, түвшингээс давсан үзүүлэлттэй урвуу шатлалаар хийгдэх ёстой;

(f)Төлбөр нь заасан нутаг дэвсгэрт хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхтэй холбогдсон нэмэлт зардал, эсхүл орлогын алдагдлын хэмжээгээр хязгаарлагдана.

ХАВСРАЛТ 3

ДОТООДЫН ДЭМЖЛЭГ: ДЭМЖЛЭГИЙН ЦОГЦ

ХЭМЖҮҮРИЙН ТООЦОО

1.Дэмжлэгийн цогц хэмжүүр (ДЦХ)-ийг 6 дугаар зүйлийн заалтын дагуу тодорхойлохдоо зах зээлийн үнийн дэмжлэг, хориглоогүй шууд төлбөр, эсхүл бууралтын үүрэг амлалтын дагуу чөлөөлөөгүй бусад татаас (”хориглоогүй бусад арга хэмжээ”) олгогдож байгаа хөдөө аж ахуйн тусгайлсан дэмжлэгтэй үндсэн бүтээгдэхүүн нэг бүрийн хувьд тооцно. Тусгайлсан бүтээгдэхүүнтэй холбоогүй олгосон дэмжлэгийг мөнгөн нийт дүнгээрээ тусгайлсан бүтээгдэхүүнтэй холбоогүй ганц л ДЦХ –т нэгтгэнэ.

2.1дэх хэсгийн дагуу ногдуулж буй хүрээний татаас нь төсвийн санхүүжилт болон засгийн газар, эсхүл түүний байгууллагаас баттай төлөгдөх төлбөрийн аль алиныг хамарна.

3.Нийт үндэсний болон түүний хэсгийн түвшин дэх дэмжлэгийн аль аль энд хамрагдана.

4.Үйлдвэрлэгчийн төлсөн хөдөө аж ахуйн тодорхой татвар, эсхүл хураамжийг ДЦХ -ээс хасаж тооцно.

5.Үндсэн хугацааны хувьд дор дурдсаныг бодолцон тооцсон ДЦХ нь дотоодын дэмжлэгийг бууруулах үүрэг амлалтыг биелүүлэх эхлэлийн түвшин болно.

6.Нийлбэр мөнгөн дүнгээр илэрхийлсэн тусгай ДЦХ нь хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүн бүрээр тооцоологдоно.

7.ДЦХ нь хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүнийг анхлан борлуулах газарт хамгийн ойрхон байх байдлаар тооцоологоно. Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг боловсруулах үйлдвэрийн газрыг дэмжих арга хэмжээ нь хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчид хөнгөлөлт үзүүлж буй тухайн хэмжээгээр тооцоологдоно.

8.Зах зээлийн үнийг дэмжих: зах зээлийн үнийн дэмжлэг нь лавлагааны тогтсон гадаад үнэ болон мөрдөгдөж буй зохицуулах үнийн хоорондын зөрүүг зохицуулах үнэ үйлчилж байгаа бүтээгдэхүүний тоогоор үржүүлэх үндсэн дээр тооцогдоно. Худалдан авах, эсхүл хадгалах зэрэг энэ ялгааг дэмжих чиглэлээр хийж буй төсвийн төлбөрийг ДЦХ -т оруулахгүй.

9.Лавлагааны тогтсон гадаад үнийг 1986-1988 оны үнэ дээр үндэслэн тогтоох бөгөөд цэвэр экспортлогч орны тухайд гол төлөв хөдөө аж ахуйн холбогдох үндсэн бүтээгдэхүүний нэгжийн дундаж f.o.b. үнэ болон үндсэн хугацаанд цэвэр импортлогч орны тухайд хөдөө аж ахуйн холбогдох үндсэн бүтээгдэхүүний нэгжийн суурь хугацааны турш дахь дундаж s.i.f. үнэ байна. Лавлагааны дундаж үнийг шаардлагатай тохиолдолд чанарын ялгааг бодолцон засварлаж болно.

10.Чөлөөлөгдөөгүй шууд төлбөр: үнийн ялгаанаас хамааралтай чөлөөлөгдөөгүй шууд төлбөр нь лавлагааны тогтсон үнэ болон хэрэглэж буй зохицуулах үнийн хоорондын зөрүүг зохицуулах үнэ үйлчилж байгаа бүтээгдэхүүний тоогоор үржүүлэх үндсэн дээр, эсхүл төсвийн зарлагыг ашиглах замаар тооцогдоно.

11.Лавлагааны тогтсон үнийг 1986-1988 оны үнийн үндсэн дээр тогтоох бөгөөд энэ нь гол төлөв төлбөрийн хэмжээг тодорхойлоход ашигладаг мөрдөж байгаа үнэ юм.

12.Үнийн бус хүчин зүйлд тулгуурласан чөлөөлөгдөөгүй шууд төлбөр нь төсвийн зарлагыг ашиглах байдлаар хэмжигдэнэ.

13.Чөлөөлөгдөөгүй бусад арга хэмжээ, үүний дотор материалын татаас, маркетингийн зардлыг багасгах зэрэг бусад арга хэмжээ: тийм арга хэмжээний өртгийг засгийн газрын төсвийн зардалтай уялдуулан тооцох бөгөөд, эсхүл төсвийн зардлыг ашиглах нь тухайн татаасын хэмжээг бүрэн тусгаж чадаагүй тохиолдолд татаасыг тооцох үндэслэл нь татаастай бүтээгдэхүүн, эсхүл үйлчилгээний үнэ болон зах зээлийн төлөөлөх үнийн зөрүүг ижил бүтээгдэхүүн, эсхүл үйлчилгээний тоогоор үржүүлэх нь татаасыг тодорхойлох үндэслэл байна.

ХАВСРАЛТ 4

ДОТООДЫН ДЭМЖЛЭГ: ДЭМЖЛЭГИЙН АДИЛТГАСАН

ХЭМЖҮҮРИЙН ТООЦОО

1.6 дугаар зүйлийн заалтыг баримтлан дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийг үнэнд нь зах зээлийн дэмжлэгийг 3 дугаар хавсралтын дагуу үзүүлсэн боловч ДЦХ –ийн бүтцийг тооцоолох боломжгүй хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүн бүрээр тооцоолон гаргана. Тийм бүтээгдэхүүний хувьд дотоодын дэмжлэгийн үүрэг амлалтыг хэрэгжүүлэх эхлэлийн түвшин нь дор дурдсан 2 дахь хэсгийн дагуу дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийн хэлбэрээр илэрхийлэгдсэн зах зээлийн үнийн ангиллаас, түүнчлэн дор дурдсан 3 дахь хэсгийн дагуу үнэлэгдэж байгаа чөлөөлөгдөөгүй шууд төлбөр болон бусад чөлөөлөгдөөгүй дэмжлэгээс бүрдэнэ. Үндэсний болон үндэсний хэсгийн түвшингийн дэмжлэг энд хамаарагдана.

2.1 дэх хэсэгт дурдсан дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийг хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүн бүрийн тухайд ДЦХ –ийн зорилгоор үнийн дэмжлэгийн бүтцийг тооцоолох боломжгүй үнийн дэмжлэг авч байгаа бүтээгдэхүүн бүрээр тусгайлан анхлан борлуулах газарт аль болохоор хамгийн ойртуулсан байдлаар тооцоолон гаргана. Хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний хувьд зах зээлийн үнийн дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийн тооцоог мөрдөж буй зохицуулалттай үнэ болон энэхүү үнэ үйлчилж байгаа бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг ашиглах замаар, ийм боломжгүй бол үйлдвэрлэгчийн үнийг дэмжих зорилгоор зарцуулсан төсвийн санхүүжилтийг ашиглах замаар хийнэ.

3.Хэрэв 1 дэх хэсгийн үйлчлэлд хамаарч байгаа хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүн нь чөлөөлөгдөөгүй шууд төлбөр, эсхүл бууруулах үүргийн хүрээнд чөлөөлөгдөөгүй тодорхой барааны аливаа бусад татаасыг ашиглаж байгаа бол энэ арга хэмжээний холбогдсон дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийн хувьд ДЦХ-ийн холбогдох бүтцийг тооцдог тооцооны тэр аргыг үндэс болгоно (3 дугаар хавсралтын 10-13 дахь хэсэгт дурдсан).

4.Дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийг хөдөө аж ахуйн холбогдох үндсэн бүтээгдэхүүнийг анхлан худалдах газарт аль болох хамгийн ойртуулсан байдлаар тооцсон татаасын хэмжээний үндсэн дээр тооцно. Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийг боловсруулах үйлдвэрийг дэмжих арга хэмжээг хөдөө аж ахуйн үндсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэгчдэд хөнгөлөлт бий болгож байгаа тэр хэмжээгээр авна. Үйлдвэрлэгчид төлж байгаа хөдөө аж ахуйн тодорхой төлбөр, эсхүл хураамж нь дэмжлэгийн адилтгасан хэмжүүрийг тухайн хэмжээгээр бууруулна.

ХАВСРАЛТ 5

4 ДҮГЭЭР ЗҮЙЛИЙН 2 ДАХЬ ХЭСЭГТ ХАМААРАХ

ТУСГАЙ НӨХЦӨЛ

А Анги

1.ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох үеэс эхлэн 4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн заалтыг хөдөө аж ахуйн аливаа хагас боловсруулсан, боловсруулсан болон/эсхүл хэрэглэхэд бэлэн бүтээгдэхүүн (”заасан бүтээгдэхүүн”)-нд хэрэглэхгүй бөгөөд тэдгээрийн тухайд дараах нөхцөл (цаашид “тусгай нөхцөл” гэнэ)-ийг мөрдвөл зохино:

(a)заасан бүтээгдэхүүний импортын үндсэн хугацаа болох 1986-1988 он ("үндсэн хугацаа”)-д дотоодын холбогдох хэрэглээний 3 хувиас бага байсан;

(b)үндсэн хугацааны эхнээс заасан бүтээгдэхүүнд ямар нэг экспортын татаас олгогдоогүй;

(c)хөдөө аж ахуйн хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнд үйлдвэрлэлийг хязгаарлах мэдэгдэхүйц арга хэмжээ авсан;

(d)тийм бүтээгдэхүүнийг Марракешийн протоколд хавсаргасан гишүүний буултын жагсаалтын I хэсгийн 1-В ангид “ST-Хавсралт 5” гэсэн тэмдэглэлээр заах бөгөөд энэ нь хүнсний аюулгүй байдал болон хүрээлэн байгаа орчныг хамгаалах зэрэг худалдааны бус шинж чанарын хүчин зүйлийг харуулсан тусгай нөхцөлийн үйлчлэлд хамаарах; болон

(e)тухайн гишүүний жагсаалтын I хэсгийн 1-В ангид дурдсаны дагуу заасан бүтээгдэхүүний хувьд зах зээлд нэвтрэх хамгийн доод боломж нь хэрэгжүүлэх хугацааны анхны жилийн эхнээс үндсэн хугацаан дахь заасан бүтээгдэхүүний дотоодын хэрэглээний 4 хувьтай тэнцэх бөгөөд цаашид хэрэгжүүлэх хугацааны үлдсэн хэсгийн туршид үндсэн хугацааны жил бүрийн дотоодын холбогдох хэрэглээний 0.8 хувиар өснө.

2.Хэрэгжүүлэх хугацааны аль ч жилийн эхэнд гишүүн 6 дахь хэсгийн заалтын үндсэн дээр заасан бүтээгдэхүүний хувьд тусгай нөхцөл хэрэглэхээ зогсоож болно. Тийм тохиолдолд тухайн гишүүн зах зээлд нэвтрэх тэр үед байгаа хамгийн бага боломжоо хадгалах бөгөөд тийм хамгийн бага боломжоо хэрэгжүүлэх хугацааны үндсэн хэсгийн туршид жил бүр дотоодын холбогдох хэрэглээний 0.4 хувиар нэмэгдүүлнэ. Цаашид хэрэгжүүлэх хугацааны эцсийн жилд бий болсон, энэ томъёоллоос урган гарсан зах зээлд нэвтрэх хамгийн бага боломжийн түвшин нь тухайн гишүүний буултын жагсаалтад үлдэнэ.

3.1 дэх хэсэгт дурдсан тусгай нөхцөлийг сунгах боломжийн тухай асуудлаар хийх аливаа хэлэлцээ нь хэрэгжүүлэх хугацаа дууссаны дараа худалдааны бус хүчин зүйлийг бодолцон энэхүү хэлэлцээрийн 20 дугаар зүйлийн дагуу явагдаж буй хэлэлцээний хүрээн дэх хэрэгжүүлэх хугацааны туршид дуусгавар болох ёстой.

4.Хэрэв 3 дахь хэсэгт дурдсан хэлэлцээний үр дүнд гишүүн тусгай нөхцөлөө үргэлжлүүлэн хэрэглэж болно гэсэн тохиролцоонд хүрсэн бол тухайн гишүүн тийм хэлэлцээний явцад тодорхойлсон нэмэлт, хүлээн авч болохуйц буулт хийнэ.

5.Хэрэв хэрэгжүүлэх хугацааны төгсгөлд тусгай нөхцөлийг сунгаагүй бол гишүүн 6 дахь хэсгийн заалтыг хэрэглэнэ. Тийм тохиолдолд хэрэгжүүлэх хугацаа дууссаны дараа заасан бүтээгдэхүүний зах зээлд нэвтрэх хамгийн доод боломж нь үндсэн хугацаан дахь дотоодын холбогдох хэрэглээний 8 хувийн түвшинд байх бөгөөд тухайн гишүүний буултын жагсаалтад хэвээр үлдэнэ.

6.Заасан бүтээгдэхүүний хувьд хэрэглэж байгаа ердийн гаалийн татвараас бусад хилийн арга хэмжээ нь тусгай нөхцөлийг хэрэглэх явдлыг зогсоосон жилийн эхнээс үйлчлэх ёстой 4 дүгээр үйлийн 2 дахь хэсгийн заалтаар зохицуулагдана. Тийм бүтээгдэхүүнд холбогдох гишүүний буултын жагсаалттай холбоотой ердийн гаалийн татвар ногдуулах бөгөөд түүнийг тусгай нөхцөлийн үйлчлэл зогссон жилийн эхнээс хэрэглэж эхлэх бөгөөд цаашид түүний хувьд хэрэгжих хугацааны туршид жил бүр тэнцүү хэмжээгээр багасгасны үндсэн дээр наад зах нь 15 хувиар бууруулсан тохиолдолд хэрэглэж болох тийм тариф тогтооно. Эдгээр татварыг энэхүү хавсралтын нэмэлтэд дурдагдсан удирдамжийн дагуу тооцсон тарифын адилтгасан хэмжээний дагуу тогтооно.

B Анги

7.4 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн заалт нь мөн ДХБ–ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш хөгжиж буй гишүүн улсын уламжлалт хүнсний үндсэн бүтээгдэхүүн болох хөдөө аж ахуйн аливаа хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүнд хэрэглэхгүй бөгөөд тэдгээр бүтээгдэхүүнд 1 (a)- (d) дэх хэсгийн заалтад дурдсанаас гадна дор дурдсан нөхцөлийг хэрэглэж болох тэр хэмжээгээр дагаж мөрдөнө:

(a)Хөгжиж буй гишүүн улсын буултын жагсаалтын I хэсгийн 1-В ангид дурдсан тодорхой бүтээгдэхүүний хувьд зах зээлд нэвтрэх хамгийн доод боломж нь хэрэгжүүлэх хугацааны эхний жилийн эхнээс үндсэн хугацаанд тухайн бүтээгдэхүүний дотоодын хэрэглээний 1 хувьтай тэнцэх бөгөөд хэрэгжүүлэх хугацааны тав дахь жилийн эхэн гэхэд үндсэн хугацааны дотоодын холбогдох хэрэглээний 2 хувь хүртэл өснө. Хэрэгжүүлэх хугацааны зургаа дахь жилийн эхнээс эдгээр бүтээгдэхүүний зах зээлд нэвтрэх боломжийн хамгийн доод хэмжээ нь үндсэн хугацааны дотоодын холбогдох хэрэглээний 2 хувьтай тэнцэх бөгөөд арав дахь жилийн эхэн гэхэд жил бүр тэнцүү хэмжээгээр үндсэн хугацааны дотоодын холбогдох хэрэглээний 4 хувь хүртэл өснө. Цаашид арав дахь жилийн хүрсэн түвшинд энэ томъёоллоос урган гарсан зах зээлд нэвтрэх боломжийн хамгийн доод хэмжээний түвшин нь тухайн хөгжиж буй гишүүн улсын буултын жагсаалтад үлдэнэ;

(b)Энэхүү хэлэлцээрийн дагуу зах зээлд нэвтрэх холбогдох боломж нь бусад бүтээгдэхүүнд мөн олгогдох ёстой.

8.7 дахь хэсэгт дурдсан тусгай нөхцөлийг сунгах боломжийн тухай асуудлаар хийх аливаа хэлэлцээ нь хэрэгжүүлэх хугацааны эхнээс 10 дахь жилийн эцсээс эхлэх бөгөөд хэрэгжүүлэх хугацааны эхнээс 10 дахь жилийн туршид дуусна.

9.Хэрэв 8 дахь хэсэгт дурдсан хэлэлцээний үр дүнд аливаа гишүүн тусгай нөхцөлийг үргэлжлүүлэн хэрэглэж болно гэсэн тохиролцоонд хүрсэн бол тухайн Гишүүн хэлэлцээний явцад тодорхойлсон нэмэлт, хүлээн авч болохуйц буулт хийнэ.

10.Хэрэв 7 дахь хэсэгт дурдсан тусгай нөхцөлийг хэрэгжүүлэх хугацааны эхнээс арав дахь жилийн дараа сунгаагүй бол тухайн бүтээгдэхүүнд энэхүү хавсралтын нэмэлтэд дурдсан удирдамжийн дагуу тооцсон тарифын адилтгасан хэмжүүрийн үндсэн дээр тогтоосон гаалийн ердийн татвар ногдуулах бөгөөд энэ нь холбогдох гишүүний буултын жагсаалттай холбогдоно. Бусад тохиолдолд 6 дахь хэсгийн заалтыг энэхүү хэлэлцээрийн үндсэн дээр хөгжиж буй гишүүн орнуудад олгосон тусгай болон ялгавартай нөхцөлийн улмаас нөхцөлдөн бий болсон өөрчлөлтийг бодолцох байдлаар хэрэглэнэ.

Хавсралт 5-ын нэмэлт

Энэхүү хавсралтын 6 болон 10 дахь хэсэгт дурдсан тодорхой

зорилгоортарифын адилтгасан хэмжээг тодорхойлох удирдамж

1.Аd valorem гэх үндсэн дүнгээс тооцох, эсхүл тусгай тарифын хэлбэрээр тодорхойлогдсон тарифын адилтгасан хэмжээний тооцоог дотоодын болон гадаад үнийн бодит ялгааг ашиглах үндсэн дээр ил тод байдлаар хийнэ. Тооцоонд 1986-1988 оны үзүүлэлтүүдийг ашиглана. Тарифын адилтгасан хэмжээ нь:

(a)үндсэндээ Барааг тодорхойлох кодлох уялдуулсан систем (УС)-ийн дөрвөн оронгийн түвшинд тогтоогдоно;

(b)шаардлагатай тохиолдолд УС-ийн зургаа, эсхүл илүү оронгийн түвшинд тогтоож болно;

(c)гол төлөв боловсруулсан болон эсхүл, хэрэглэхэд бэлэн бүтээгдэхүүний хувьд хөдөө аж ахуйн хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн (бүтээгдэхүүнүүд)-ий тарифын адилтгасан тодорхой хэмжээ (эквивалент)-г тухайн хөдөө аж ахуйн хагас боловсруулсан бүтээгдэхүүн (бүтээгдэхүүнүүд)-ий боловсруулсан болон/эсхүл хэрэглэхэд бэлэн бүтээгдэхүүнд эзлэх хувь хэмжээгээр үржүүлэх бөгөөд шаардлагатай тохиолдолд орчин үед үйлдвэрлэлийн салбарын хамгаалалтыг хангах аливаа нэмэлт хүчин зүйлийг бодолцоно.

2.Гадаад үнэ гэдэгт гол төлөв импортлогч орны хувьд бүтээгдэхүүний мөрдөгдөж буй c.i.f. нэгжийн дундаж үнийг үндэс болгоно. Нэгж бүтээгдэхүүний дундаж c.i.f. үнийг олох боломжгүй, эсхүл бодит байдалд нийцээгүй нөхцөлд гадаад үнийг:

(a)ойролцоо орны холбогдох c.i.f. дундаж үнэ;

(b)даатгал, фрахт болон импортлогч оронд барааг хүргэх бусад холбогдох зардал зэрэг зардлын үнэлгээг нэмэх замаар зохицуулалт хийсэн холбогдох үндсэн экспортлогч (экспортлогчид)-ийн f.o.b. дундаж үнийн үндсэн дээр хийсэн үнэлгээний дагуу тогтооно.

3.Гадаад үнийг гол төлөв үнийн тухайн үзүүлэлтийг хамаарч буй тухайн хугацааны зах зээлийн дундаж арилжааны ханшийг ашиглан үндэсний валютад шилжүүлнэ.

4.Дотоодын үнээр гол төлөв үндэсний зах зээл дээр давамгайлж байгаа төлөөлөх бөөний үнийг авах бөгөөд нийцэх үзүүлэлт байхгүй бол энэ үнийг баримтлан үнэлгээг авна.

5.Тарифын анхны адилтгасан хэмжээг шаардлагатай тохиолдолд чанар, эсхүл зэрэг дугаарын ялгааг бодолцсон холбогдох итгэлцүүрийн тусламжтайгаар өөрчлөн засварлаж болно.

6.Хэрэв тухайн үйлдвэрлэлийн үндсэн дээр тогтоосон тарифын адилтгасан хэмжээ нь мөрдөж буй уялдуудсан тарифтай харьцуулахад сөрөг, эсхүл илүү доогуур үзүүлэлттэй байвал тарифын анхны адилтгасан хэмжээг мөрдөгдөж буй холбоотой тариф, эсхүл тухайн бүтээгдэхүүний тарифын түвшингийн талаархи үндэсний үзүүлэлтийг үндэслэн тогтоож болно.

7.Энэхүү удирдамжийн үндсэн дээр тооцсон тарифын адилтгасан хэмжээг өөрчлөн засварлах тохиолдолд холбогдох гишүүн тухайн шийдвэрийн талаар зөвшилцөх зорилгоор хүсэлтээр нь зөвлөлдөөн хийх бүх боломжийг олгоно.

ЭРҮҮЛ АХУЙ, УРГАМЛЫН ХОРИО ЦЭЭРИЙН АРГА

ХЭМЖЭЭГХЭРЭГЖҮҮЛЭХ ТУХАЙ ХЭЛЭЛЦЭЭР

Гишүүд,

ижил нөхцөлтэй гишүүдийн хооронд дур зоргоор болон үндэслэлгүйгээр алагчилах, эсхүл олон улсын худалдаанд нуугдмал хязгаарлалт тогтоох хэрэгсэл болгон ашиглахгүй болзолтойгоор ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндийг хамгаалахад шаардлагатай арга хэмжээг аливаа гишүүн батлах, эсхүл хэрэгжүүлэхэд саад тотгор учруулахгүй болохыг дахин нотолж,

бүх гишүүн орны хүн ам, амьтны аймгийн эрүүл мэнд, ургамлын хорио цээрийн нөхцөлийг сайжруулахыг эрмэлзэж,

эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг голцуу хоёр талын хэлэлцээр, протоколын үндсэн дээр хэрэгжүүлж байгааг цохон тэмдэглэж,

худалдаанд үзүүлэх сөрөг нөлөөг багасгах зорилгоор эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, батлах, боловсруулахыг чиглүүлсэн дүрэм, журмын олон талт тогтолцоог бий болгохыг эрмэлзэж,

олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийн үүнд оруулах чухал хувь нэмрийг хүлээн зөвшөөрч,

“Кодекс Алиментариус” комисс, Мал амьтны халдварт өвчний олон улсын товчоо болон Ургамал хамгааллын олон улсын конвенцийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулж буй олон улсын эсхүл бүс нутгийн холбогдох байгууллагаас боловсруулсан олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжид үндэслэж, ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эсхүл эрүүл мэндийг хамгаалахад тогтоосон түвшинг өөрчлөхийг гишүүдээс шаардахгүйгээр, цаашид ариун цэвэр, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг гишүүдийн хооронд уялдуулан хэрэглэхийг эрмэлзэж,

импортлогч гишүүн улсын эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн шаардлагад нийцүүлэх, улмаар тухайн зах зээлд нэвтрэх, түүнчлэн, өөрийн нутаг дэвсгэрт эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг боловсруулах, хэрэгжүүлэхэд хөгжиж буй гишүүн орнууд онцгой хүндрэлтэй учирч болохыг хүлээн зөвшөөрч, үүнд гаргаж буй хүчин чармалтыг нь дэмжихийг эрмэлзэж,

энэ шалтгаанаар эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ, ялангуяа 20 дугаар зүйлийн (b) дэд хэсгийн заалттай холбоотой 1994 оны ТХЕХ-ийн заалтыг хэрэглэх журам боловсруулахыг эрмэлзэж,

дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров:

1 дүгээр зүйл

Ерөнхий заалт

1.Олон улсын худалдаанд дам, эсхүл шууд нөлөө үзүүлж болох эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн бүх арга хэмжээнд энэхүү хэлэлцээрийг хэрэглэнэ. Энэхүү хэлэлцээрийн заалтын дагуу тэдгээр арга хэмжээг боловсруулж, хэрэгжүүлнэ.

2.Энэхүү хэлэлцээрийн зорилгод нийцүүлж Хавсралт А-д орсон тодорхойлолтыг хэрэглэнэ.

3.Хавсралтууд нь энэхүү хэлэлцээрийн салшгүй хэсэг мөн.

4.Үйлчлэх хүрээнд нь хамаарахгүй арга хэмжээний тухайд энэхүү хэлэлцээр нь Худалдаан дахь техникийн саад тотгорын тухай хэлэлцээрийн дагуу олгогдсон гишүүний эрхийг хөндөхгүй.

2 дугаар зүйл

Үндсэн эрх, үүрэг

1.Гишүүд энэхүү хэлэлцээрийн заалтад харшлахгүй ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндийг хамгаалахад шаардлагатай эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ хэрэгжүүлэх эрхтэй.

2.Гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг зөвхөн ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндийг хамгаалахад шаардлагатай хэмжээгээр хэрэгжүүлж, шинжлэх ухааны зарчимд үндэслэж, 5 дугаар зүйлийн 7 дахь хэсэгт зааснаас бусад тохиолдолд шинжлэх ухааны нотолгоотой тогтоож байна.

3.Гишүүд нь эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээгээ өөрсдийн буюу бусад гишүүнийн нутаг дэвсгэрт ижил буюу төстэй нөхцөлтэй гишүүдийн хооронд дур зоргоор болон үндэслэлгүйгээр алагчилах хэрэгсэл болгохгүй байхыг хангана. Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг олон улсын худалдаанд нуугдмал хязгаарлалт тогтоон хэрэгжүүлэхгүй.

4.Энэхүү хэлэлцээрийн холбогдох заалттай зохицсон эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ нь эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээврийн арга хэмжээг хэрэглэхтэй холбогдсон 1994 оны ТХЕХ, ялангуяа 20 дугаар зүйлийн (b) дэд хэсгийн заалтын дагуу гишүүдийн хүлээсэн үүрэгтэй нийцэнэ гэж үзнэ.

3 дугаар зүйл

Уялдуулан зохицуулах

1.Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг аль болох өргөн хүрээтэйгээр уялдаа холбоотой болгох зорилгоор гишүүд энэхүү хэлэлцээр болон ялангуяа энэ зүйлийн 3 дахь хэсэгт зааснаас өөрөөр заагаагүй бол эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээгээ одоогоор мөрдөж байгаа олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжид тулгуурлана.

2.Олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжтэй нийцсэн эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндийг хамгаалахад шаардлагатай бөгөөд энэхүү хэлэлцээр болон 1994 оны ТХЕХ холбогдох заалтуудтай харшлахгүй гэж үзнэ.

3.Хэрэв шинжлэх ухааны үндэслэлтэй гэж тогтоогтдсон, эсхүл 5 дугаар зүйлийн 1-8 дахь хэсгийн холбогдох заалтын дагуу гишүүн эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгаалалалын тухайн түвшинг зохистой гэж үзсэн бол гишүүд холбогдох олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжид тулгуурласан арга хэмжээний түвшингөөс илүү өндөр байх эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг нэвтрүүлж эсхүл хэвээр үлдээж болно. Дээрхтэй харшлахгүйгээр олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжид тулгуурласан арга хэмжээний түвшингөөс өөр түвшинд хүргэх эрүүл ахуй ургамал, хорио цээрийн хамгаалалын арга хэмжээнүүд энэхүү хэлэлцээрийн бусад заалттай зөрчилдөх ёсгүй.

4.Холбогдох байгууллагын хүрээнд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн бүх талын арга хэмжээний стандарт, заавар, зөвлөмж боловсруулах, тэдгээрийг тогтмол эргэн хянахад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор гишүүд олон улсын зарим байгууллагууд болон тэдгээрийн туслах нэгжүүд, тухайлбал “Алиментарус Кодекс” комисс, Мал, амьтны халдварт өвчний олон улсын товчоо, Ургамал хамгааллын олон улсын конвенцийн хүрээний олон улсын болон бүс нутгийн байгууллагын үйл ажиллагаанд бололцооны хэрээр бүрэн дүүрэн оролцно.

5.12 дугаар зүйлийн 1-4 дэх хэсэгт заасан Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний хороо (энэхүү хэлэлцээрт цаашид “Хороо” гэх) нь олон улсын уялдуулан зохицуулах үйл ажиллагаанд хяналт тавих журмыг боловсруулах бөгөөд энэ талаархи хүчин чармайлтыг олон улсын холбогдох байгууллагатай зохицуулна.

4 дүгээр зүйл

Тэнцүү чанар

1.Хэрэв ижил бүтээгдэхүүний худалдааны хувьд тухайн гишүүний эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ бусад гишүүний арга хэмжээнээс ялгаатай байгаа, эсхүл экспортлогч гишүүн авч буй арга хэмжээгээ импортлогч гишүүний эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгаалалын зохих түвшинд хүрснийг бодитойгоор нотолсон бол гишүүд бусад гишүүний эрүүл ахуй, ургамал хорио цээрийн арга хэмжээг тэнцүү чанартай гэж хүлээн зөвшөөрнө. Эл зорилгоор импортлогч гишүүнд хүсэлт тавьсны дагуу үзлэг хийх, турших болон холбогдох бусад журмыг хэрэгжүүлэх боломж олгоно.

2.Хүсэлт тавьсны дагуу гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн тодорхой арга хэмжээний тэнцүү чанарыг хүлээн зөвшөөрөх хоёр болон олон талт тохиролцоонд хүрэх зорилгоор зөвлөлгөөн хийнэ.

5 дугаар зүйл

Эрсдлийг үнэлэх болон эрүүл ахуй, ургамлын хорио

цээрийн хамгааллын зохистой түвшинг тодорхойлох

1.Гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг бий болсон нөхцөл байдалд тохирсон, ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндэд үзүүлэх эрсдлийн үнэлгээнд тулгуурлаж байхыг хангах бөгөөд чингэхдээ олон улсын холбогдох байгууллагаас боловсруулсан эрсдлийн үнэлгээний аргыг харгалзан үзнэ.

2.Эрсдлийг үнэлэхдээ гишүүд тухайн үед байгаа шинжлэх ухааны үндэслэл; үйлдвэрлэл болон боловсруулалтын холбогдох аргууд; үзлэг хийх, дээж авах болон туршилтын холбогдох аргууд; тодорхой төрлийн өвчин, хортон шавьжийн тархалтын түвшин; хортон шавьж, өвчингүй бүс байгаа эсэх; экологи болон байгалийн нөхцөл; хорио цээр болон бусад арга хэмжээг харгалзан үзнэ.

3.Ургамал, амьтны амьдрал, эрүүл мэндэд учрах эрсдлийг үнэлэх болон энэ эрсдлээс хамгаалах эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгаалалын зохих түвшинд хүргэх арга хэмжээг тодорхойлохдоо гишүүд эдийн засгийн холбогдох хүчин зүйлүүд, тухайлбал, хортон шавьж, өвчин орж ирэх, суурьших буюу тархах үед үйлдвэрлэл, худалдааны хэмжээ буурснаас учрах хохирол; эдгээрийг импортлогч гишүүний нутаг дэвсгэрт бүр мөсөн устгах, эсхүл хяналт тавихад зарцуулах зардал; эрсдлийг хязгаарлахад чиглэсэн бусад төрлийн зохицуулалтын зардал болон үр дүнг харьцуулсан хамаарал зэргийг харгалзан үзнэ.

4.Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгааллын зохих түвшинг тогтоохдоо гишүүд худалдаанд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг нь багасгах тухай зорилтыг харгалзан үзнэ.

5.Ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндэд учрах эрсдлийн эсрэг эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгаалалын зохих түвшингийн үзэл баримтлалыг хэрэгжилтийн уялдаа холбоог хангах зорилгоор гишүүн бүр зарим тохиолдолд зохистой хэмээн үзэж, дур зоргоороо, эсхүл үндэслэлгүйгээр тогтоосон ялгавар нь олон улсын худалдаанд алагчилал, эсхүл нуугдмал хязгаарлалт тогтоож байвал ийм ялгавар тогтоохоос түдгэлзэнэ. 12 дугаар зүйлийн 1, 2 болон 3 дахь хэсгийн дагуу гишүүд энэ заалтыг бодитойгоор хэрэгжүүлэх тухай заавар боловсруулах зорилгоор Хорооны хүрээнд хамтран ажиллана. Заавар боловсруулахдаа Хороо холбогдох бүх хүчин зүйл, үүний дотор, хүмүүс сайн дураар эрүүл мэнддээ учруулдаг эрсдлийн онцгой шинж чанарыг харгалзан үзнэ.

6.Эрүүл ахуй, ургамал хорио цээрийн хамгаалалын зохих түвшинд хангах зорилгоор арга хэмжээ шинээр тогтоох, эсхүл хэвээр мөрдөхдөө гишүүд 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн заалтад харшлахгүйгээр тухайн арга хэмжээ нь эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгааллын зохих түвшинд хүрэхэд шаардагдахаас илүү хэмжээгээр худалдааг хязгаарлахгүй байхыг хангана. Чингэхдээ техникийн болон эдийн засгийн бололцоогоо тооцно.

7.Шинжлэх ухааны нотолгоо хангалтгүй байгаа тохиолдолд гишүүн өөрт байгаа зохих мэдээлэл, түүний дотор олон улсын холбогдох байгууллагаас авсан болон бусад гишүүний хэрэгжүүлж буй эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний тухай мэдээлэлд үндэслэн эрүүл ахуй, ургамлын хориио цээрийн арга хэмжээг түр хугацаагаар хэрэгжүүлж болно. Ийм нөхцөл байдалд гишүүд эрсдлийг илүү бодитойгоор үнэлэх нэмэлт мэдээлэл эрэн сурвалжилаж, тухайн хугацааны дотор хэрэгжүүлж буй эрүүл ахуй, ургамал хорио цээрийн арга хэмжээг дахин хянан үзнэ.

8.Хэрэв аль нэг гишүүн өөр гишүүний нэвтрүүлсэн, эсхүл одоо мөрдөж байгаа эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн тодорхой арга хэмжээ нь түүний экспортыг саатуулж байгаа буюу саатуулах боломжтой гэж үзсэн бөгөөд энэ арга хэмжээ нь олон улсын холбогдох стандарт, заавар, зөвлөмжид үндэслээгүй, эсхүл тийм стандарт, заавар, зөвлөмж байхгүй бол эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн тухайн арга хэмжээг мөрдөх шалтгааны тайлбарыг асуулгаж болох бөгөөд холбогдох гишүүн тайлбар өгөх үүрэгтэй.

6 дугаар зүйл

Бүс нутгийн нөхцөл байдалд зохицох, хортон шавьж, өвчингүй болон

 хортон шавьж, өвчний бага тархалттай бүсийг оролцуулах

1.Гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээгээ аль нэг улсын нийт нутаг дэвсгэр, эсхүл түүний хэсэг, барааг үйлдвэрлэсэн болон түүнийг хүлээн авах хэд хэдэн улсын нийт нутаг дэвсгэр, эсхүл хэсгийг оролцуулсан тухайн бүс нутгийн эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн үзүүлэлтэнд нийцүүлнэ. Бүс нутгийн эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн үзүүлэлтэнд үнэлгээ өгөхдөө гишүүн тодорхой хортон шавьж, өвчний тархалтын хэмжээ, түүнтэй тэмцэх, эсхүл хяналт тавих хөтөлбөр хэрэгжүүлэх эсэх, олон улсын холбогдох байгууллагаас тогтоож болох зохих шалгуур, зааврын тухай inter alia харгалзан үзнэ.

2.Гишүүд, ялангуяа хортон шавьж, өвчингүй болон хортон шавьж, өвчний бага тархалттай бүсийн тухай үзэл баримтлалыг тусгайлан хүлээн зөвшөөрнө. Ийм бүсийг тогтоохдоо газар зүй, экосистем, халдварт өвчний хорио цээр болон эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хяналтын үр дүнтэй байгаа эсэх зэрэг хүчин зүйлсийг үндэслэл болгоно.

3.Хортон шавьж, өвчингүй, эсхүл хортон шавьж, өвчний бага тархалттай бүс өөрийн нутаг дэвсгэрт байгааг зарласан экспортлогч гишүүн нь тухайн бүс хортон шавьж, өвчингүй, эсхүл хортон шавьж, өвчний бага тархалттай гэдгийг, эсхүл цаашид энэ хэвээр байна гэдгийг импортлогч гишүүнд бодитойгоор батлахын тулд шаардлагатай нотолгоо гаргаж өгнө. Эл зорилгоор импортлогч гишүүний хүсэлтээр түүнд үзлэг хийх, турших болон холбогдох бусад журмыг хэрэгжүүлэх ердийн бололцоо олгоно.

7 дугаар зүйл

Ил тод байдал

Гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний өөрчлөлтийн талаар мэдэгдэж, эдгээр арга хэмжээний талаар Хавсралт В-ын заалтын дагуу мэдээлэл өгнө.

8 дугаар зүйл

Хяналт тавих, үзлэг хийх болон зөвшөөрөл олгох горим

Гишүүд нэмэгдэл бодис ашиглах болон хүнс, ундаа, малын тэжээлд орсон бохирдуулагчийн зөвшөөрөгдөх хэмжээг тогтоох үндэсний тогтолцоог оролцуулсан хяналт тавих, үзлэг хийх, зөвшөөрөл олгох горимд Хавсралт С- ын заалтыг баримтлах бөгөөд бусад тохиолдолд өөрийн журмыг энэхүү хэлэлцээрийн заалттай зөрчилдөхгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

9 дүгээр зүйл

Техникийн туслалцаа

1.Гишүүд хоёр талын үндсэн дээр болон олон улсын холбогдох байгууллагаар дамжуулан бусад гишүүнд, ялангуяа хөгжиж буй гишүүдэд техникийн туслалцаа үзүүлэхээ хүлээн зөвшөөрч байна. Ийм туслалцааг боловсруулалтын технологи, судалгаа, шинжилгээ болон дэд бүтэц зэрэг салбарт, түүнчлэн үндэсний зохицуулах байгууллага байгуулахад inter alia үзүүлж болох бөгөөд тэр нь тухайн улс экспорт дахь эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгааллын зохих түвшинд хүргэхэд шаардлагатай арга хэмжээндээ зохицуулалт хийх болон дагаж мөрдөхөд хувь нэмэр оруулах зорилгоор техникийн мэргэшил олгох, боловсон хүчин бэлтгэх, тоног төхөөрөмж худалдан авахад чиглэгдсэн зөвлөлгөө, зээл, хандив болон буцалтгүй тусламжийн хэлбэртэй байж болно.

2.Хэрэв хөгжиж буй экспортлогч гишүүн импортлогч гишүүний эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн шаардлагыг хангахад түүнд үлэмж хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаардагдах тохиолдолд импортлогч гишүүн тухайн барааг зах зээлдээ нэвтрүүлэх, эсхүл хүрээг нь өргөжүүлэх бололцоог хөгжиж буй гишүүн улсад олгох хэлбэрээр түүнд техникийн туслалцаа үзүүлэх боломжийг авч үзэж болно.

10 дугаар зүйл

Тусгай болон ялгавартай нөхцөл

1.Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг шинээр боловсруулж, хэрэгжүүлэхдээ гишүүд хөгжиж буй гишүүн улс, ялангуяа нэн буурай хөгжилтэй гишүүдийн тусгай хэрэгцээг харгалзан үзнэ.

2.Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгааллын зохих түвшинг шинэ арга хэмжээг үе шаттайгаар нэвтрүүлснээр хангаж байгаа бол сонирхсон барааных нь хувьд экпортын хэмжээг хэвээр үлдээх зорилгоор хөгжиж буй гишүүнд эдгээр арга хэмжээнд нийцүүлэх илүү урт хугацаа олгоно.

3.Энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг хөгжиж буй гишүүн орнуудаас биелүүлэх нөхцөлийг хангах үүднээс Хороо тэдний санхүү, худалдаа, хөгжлийн хэрэгцээг харгалзан үзээд, хүсэлт тавьсны дагуу энэхүү хэлэлцээрээр хүлээсэн үүргээс нь нарийвчлан тогтоосон, тодорхой хугацааны хязгаартайгаар бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн эдгээр улсуудыг чөлөөлөх эрхтэй.

4.Гишүүд олон улсын холбогдох байгууллагын үйл ажиллагаанд хөгжиж буй гишүүн улсууд идэвхтэй оролцоход дэмжлэг үзүүлнэ.

11 дүгээр зүйл

Зөвлөлгөөн болон маргаан шийдвэрлэх

1.Энэхүү хэлэлцээрт өөрөөр заагаагүй бол 1994 оны ТХЕХ-ийн 22, 23 дугаар зүйлийн заалтуудыг Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан ойлголцох баримт бичигт боловсруулж, хэрэглэсэн хэлбэрээр нь энэхүү хэлэлцээрийн дагуу зөвлөлгөөн хийх болон маргаан шийдвэрлэхэд хэрэглэнэ.

2.Энэхүү хэлэлцээрт заасан шинжлэх ухаан, техникийн асуудлаар маргаан гарах тохиолдолд түүнийг шийдвэрлэх бүрэлдэхүүн нь оролцогч талуудтай зөвлөлдсөний үндсэн дээр өөрийн сонгосон шинжээчдээс зөвлөлгөө авна. Эл зорилгоор шаардлагатай гэж үзвэл маргаан шийдвэрлэх бүрэлдэхүүн нь техникийн шинжээчдийн хэсэг байгуулж, эсхүл оролцогч аль нэг талын хүсэлтээр, эсхүл өөрийн санаачилгаар олон улсын холбогдох байгууллагатай зөвлөлдөж болно.

3.Энэхүү хэлэлцээрий заалтууд олон улсын бусад хэлэцээрээр тогтоосон гишүүдийн эрхийг хөндөхгүй бөгөөд үүнд зуучлагчид хандах, олон улсын бусад байгууллага, эсхүл хэлэлцээрээр тогтоосон маргаан шийдвэрлэх тогтолцоонд хандах тухай эрх хамаарна.

12 дугаар зүйл

Хэлэлцээрийн зохицуулалт

1.Зөвлөлгөөн хийхдээ байнгын хэлэлцүүлэг явуулах зорилгоор Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хороог байгуулав. Энэ байгууллага энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг хэрэгжүүлэхэд болон түүний зорилтуудыг, үүнд ялангуяа уяалдаа холбоотой болгох зарчимд ахиц гаргахад үүрэг гүйцэтгэнэ. Хороо нийтийн тохиролцоогоор шийдвэр гаргана.

2.Хороо эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн тусгай асуудлаар гишүүд хоорондоо ad hoc зарчмаар зөвлөлгөөн, хэлэлцээ хийхэд дэмжлэг үзүүлнэ. Хороо бүх гишүүн олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхийг дэмжих бөгөөд үүнтэй холбогдуулан нэмэгдэл бодис ашиглах болон хүнс, ундаа, малын тэжээлд орсон бохирдуулагчын зөвшөөрөгдөх хэмжээг тогтоох тухай олон улсын тогтолцоо, үндэсний тогтолцоо, чиг хандлагын хооронд уялдаа холбоо, нэгдлийг дээшлүүлэх зорилгоор техник зөвлөлгөөн болон судалгаа хийхэд туслалцаа үзүүлнэ.

3.Энэхүү хэлэлцээрийн зохицуулалт хийхэд шинжлэх ухаан, техникийн хамгийн сайн зөвлөлгөө авах, түүнчлэн шаардлагагүйгээр давхардсан оролдлого хийхгүйн үүднээс Хороо эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгааллын салбарт олон улсын холбогдох байгууллагууд, тухайлбал, “Кодекс Алиментариус” комисс, Мал амьтны халдварт өвчний олон улсын товчоо, Ургамал хамгааллын олон улсын конвенцийн нарийн бичгийн дарга нарын газартай нягт холбоотой ажиллана.

4.Хороо уялдаа холбоотой болгох олон улсын үйл явцад болон олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийн хэрэгжилтэнд хяналт тавих журмыг боловсруулна. Энэ зорилгоор Хороо худалдаанд үлэмж нөлөө үзүүлнэ гэж тооцогдох эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний тухай олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийн жагсаалтыг олон улсын холбогдох байгууллагатай хамтран боловсруулна. Энэ жагсаалт нь гишүүд олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийг импортын нөхцөл, эсхүл тухайн стандартад тохирсон импортын барааг өөрийн зах зээлд нэвтрүүлэх үндэслэлээ болгосон эсэх тухай мэдэгдлийг тусгасан байна. Хэрэв гишүүн олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийг импортын нөхцөл болгон хэрэглэдэггүй бол тэрээр чингэх шалтгаанаа дурдаж, эдгээр стандарт эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгааллын зохих ёсны түвшинг хангахгүй байна гэж үзэж буй эсэхээ тусгайлан мэдэгдэнэ. Гишүүн стандарт, заавар, зөвлөмжийг импортын нөхцөл болгосон тухай мэдэгдэл хийснийхээ дараа байр сууриа өөрчилсөн бол тэрээр чингэх болсон шалтгаанаа тайлбарлаж, энэ тухай хэрэв Хавсралт В-д заасан журмын дагуу ийм мэдэгдэл болон тайлбар хийгээгүй бол Нарийн бичгийн дарга нарын газар болон олон улсын холбогдох байгууллагад мэдэгдэнэ.

5.Давхар үйлдэл хийхгүйн үүднээс шаардлагатай гэж үзсэн бол, Хороо нь олон улсын холбогдох байгууллагад хэрэглэдэг горим, ялангуяа мэдэгдэл хийх горимоор олж авсан мэдээллийг ашиглах тухай шийдвэр гаргаж болно.

6.Аль нэг гишүүний санаачилагаар Хороо 4 дэх хэсгийн дагуу хэрэглэхгүй байх тайлбарын үндэслэл болон тодорхой стандарт, заавар, зөвлөмжийн тухай асуудлыг шалгаж үзэхийг олон улсын холбогдох байгуулага болон түүний туслах салбар нэгжид зохих шугамаараа санал болгох эрхтэй.

7.Хороо энэхүү хэлэлцээрийн үйлчлэл, хэрэгжилтийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс хойш 3 жилийн дараа, цаашид шаардлага гарсан үед хянаж үзнэ. Шаардлагатай гэж үзсэн бол Хороо хэрэгжилтийн явцад хуримтлуулсан туршилгыг inter alia харгалзан үзсэнээр энэхүү хэлэлцээрийн эх бичвэрт нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай саналыг Барааны худалдааны зөвлөлд илгээж болно.

13 дугаар зүйл

Хэрэгжилт

Гишүүд энэхүү хэлэлцээрт заасан бүх үүргийг дагаж мөрдөх бүрэн хариуцлага хүлээнэ. Гишүүд засгийн газрын төв байгууллагаас өөр байгууллагууд энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг дагаж мөрдөхөд дэмжлэг үзүүлэх нааштай арга хэмжээ, тогтолцоог боловсруулж хэрэгжүүлнэ. Гишүүд нутаг дэвсгэрт нь байгаа засгийн газрын бус байгууллагаар, түүнчлэн нутаг дэвсгэрт нь байгаа эдгээр байгуулла гишүүн нь болох бүс нутгийн байгууллагаар энэхүү хэлэлцээрийн холбогдох заалтыг дагаж мөрдүүлэх талаар боломжийн хүрээнд зохистой арга хэмжээ авна. Түүнээс гадна, гишүүд бүс нутгийн, эсхүл засгийн газрын бус байгууллагууд, түүнчлэн орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагууд энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг зөрчсөн үйл ажиллагаа явуулахыг шууд, эсхүл дам шаардах, эсхүл дэмжих талаар арга хэмжээ авахгүй. Гишүүд засгийн газрын бус байгууллагаас эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор үзүүлж буй үйлчилгээг гагцхүү эдгээр байгууллагууд энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг дагаж мөрдөж байгаа тохиолдолд хэрэглэх нөхцөлийг бүрдүүлнэ.

14 дүгээр зүйл

Төгсгөлийн заалт

Нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орнууд импорт, эсхүл импортын бараанд сөрөг нөлөө үзүүлж буй эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээнийхээ тухайд энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг хэрэглэхийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсны дараа 5 жилээр хойшлуулж болно. Хөгжиж буй гишүүн бусад орнууд импорт, эсхүл импортын бараанд сөрөг нөлөө үзүүлж буй, одоогоор байгаа эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээнийхээ хувьд энэхүү хэлэлцээрийн 5 дугаар зүйлийн 8 дахь хэсэг, 7 дугаар зүйлээс бусад заалтыг хэрэглэхэд техник шинжилгээ хийх болоцоогүй, техникийн дэд бүтэцгүй, эсхүл нөөцгүй зэргээс саад учирч байгаа бол эдгээр заалтыг хэрэглэхийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсны дараа 2 жилээр хойшлуулж болно.

ХАВСРАЛТ А

ТОДОРХОЙЛОЛТ

1.Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ гэж дараахь зорилгоор авч буй аливаа арга хэмжээг хэлнэ:

(а)хортон шавьж, өвчин тээгч, эсхүл өвчин үүсгэгч биет орж ирэх, суурьших, эсхүл тархахтай холбогдсон эрсдлээс ургамал амьтны амьдрал, эрүүл мэндийг гишүүний нутаг дэвгэрт хамгаалахад;

(b)хүнс, ундаа, малын тэжээлд орсон нэмэлт бодис, бохирдуулагч, хортой бодис, эсхүл өвчин үүсгэгч биеттэй холбогдсон эрсдлээс амьтан, хүний амьдрал, эрүүл мэндийг гишүүний нутаг дэвсгэрт хамгаалахад;

(с)ургамал, амьтан тээсэн, эсхүл тэдгээрийн гаралтай бүтээгдэхүүнд халдсан өвчин, түүнчлэн хортон шавьж орж ирэх, суурьших, тархахтай холбогдсон эрдслээс хүний амьдрал, эрүүл мэндийг гишүүний нутаг дэвсгэрт хамгаалахад; эсхүл,

(d)хортон шавьж орж ирэх, суурьших, тархснаас учирах хохирлоос гишүүний нутаг дэвсгэрт урьдчилан сэргийлэх, хязгаарлахад.

Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээнд эцсийн бүтээгдэхүүний шалгуур; боловсруулах, үйлдвэрлэх арга; турших, үзлэг хийх, гэрчилгээ болон зөвшөөрөл олгох тухай горим; амьтан, ургамал тээвэрлэх, эсхүл тэднийг тээвэрлэх үед амьд байх нөхцөлийг нь бүрдүүлсэн хэрэглэгдэхүүнд тавих шаардлагыг оролцуулсан хорио цээрийн дэглэм; статистикийн тооцоо гаргах, дээж авах горим болон эрсдлийг үнэлэхтэй холбогдсон журам; баглаа боодол, хаяг шошгоны тухай хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдалд шууд хамаарах шаардлага зэргийг inter alia тусгасан холбогдох бүх хууль, тогтоол, журам, шаардлага болон журмыг багтаана.

2.Уялдуулан зохицуулах гэж өөр өөр гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн нэгдсэн арга хэмжээ тогтоох, хүлээн зөвшөөрөх болон хэрэглэхийг хэлнэ.

3.Олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжүүд

(а)хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлын хувьд хүнсний нэмэлт бодис, малын эм, пестицидын үлдэгдэл, бохирдуулагч, шинжилгээ хийх болон дээж авах аргатай холбогдуулан “Кодекс Алиментарус” комиссоос тогтоосон стандарт, заавар, зөвлөмж болон эрүүл ахуйн дэглэм, зөвлөмжүүд;

(b)амьтны эрүүл мэнд болон амьтанд халдварладаг өвчний хувьд Мал, амьтны халдварт өвчний олон улсын товчооны ивээл дор боловсруулсан стандарт, заавар, зөвлөмж;

(с)ургамлын эрүүл мэндийн хувьд Ургамал хамгааллын олон улсын конвенцийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг бүс нутгийн байгууллагуудтай хамтран Ургамал хамгааллын олон улсын конвенцийн нарийн бичгийн дарга нарын газрын ивээл дор боловсруулсан олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмж;

(d)дээрх байгууллагад хамаарахгүй асуудлын хувьд гишүүдэд нэгдэн ороход нээлттэй гэж Хорооноос тогтоосон олон улсын холбогдох бусад байгууллагаас дэвшүүлсэн зохих стандарт, заавар, зөвлөмж.

4.Эрсдлийн үнэлгээ гэж хэрэгжүүлж болох эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний тухайд импортлогч гишүүний нутаг дэвсгэрт хортон шавьж, өвчин орж ирэх, суурьших, тархах магадлал болон түүнтэй холбогдон гарч болзошгүй биологи, эдийн засгийн үр дагаврын хоорондын үнэлэгээ; эсхүл хүнс, ундаа, малын тэжээлд орсон нэмэлт бодис, бохирдуулагч, хорт бодис, өвчин үүсгэгч биет агууламжаас үүдэн хүн, амьтны эрүүл мэндэд үзүүлж болзошгүй сөрөг нөлөөний үнэлгээг хэлнэ.

5.Эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хамгаалалын зохистой түвшин гэж өөрийн нутаг дэвсгэрт ургамал, амьтан, хүний амьдрал, эсхүл эрүүл мэндийг хамгаалах зорилгоор эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ авснаар гишүүн зохистой хэмээн тогтоосон хамгаалалын түвшинг хэлнэ.

Тайлбар:Энэ үзэл баримтлалыг олонх гишүүд “эрсдлийн хүлээн зөвшөөрөгдөх түвшин” гэж нэрлэдэг.

6.Хортон шавьж, эсхүл өвчингүй бүс гэж тодорхой төрлийн хортон шавьж буюу өвчин илрээгүй хэмээн эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон аль нэг улсыг бүхэлд нь, эсхүл хэсгийг нь, хэд хэдэн улсыг нийтэд нь, эсхүл хэсгийг нь оролцуулсан бүсийг хэлнэ.

Тайлбар:Хортон шавьж, эсхүл өвчингүй бүс нь тодорхой төрлийн хортон шавьж, өвчин илэрдэг гэж тогтоогдсон боловч тухайн хортон шавьж, эсхүл өвчний тархалтыг хязгаарлах, эсхүл устгах зорилгоор хамгаалал хийх, ажиглалт хийх, хориглолтын бүс тогтоох зэрэг бүс нутгийн хяналт тавих арга хэмжээнд хамрагдсан, аль нэг улсын нутаг дэвсгэрийн хэсэгт, эсхүл хэд хэдэн улсыг оруулсан газар зүйн бүс нутагт байгаа бүсийг хүрээлж, эсхүл түүгээр хүрээлүүлж, мөн түүнтэй хил залгаа оршиж болно.

7.Хортон шавьж, эсхүл өвчний бага тархацтай бүс гэж тодорхой төрлийн хортон шавьж буюу өвчин бага хэмжээгээр илэрдэг хэмээн эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон бөгөөд ажиглалт хийх, хяналт тавих, устгал хийх арга хэмжээнд хамрагдсан аль нэг улсыг бүхэлд нь, эсхүл хэсгийг нь, хэд хэдэн улсыг нийтэд нь, эсхүл хэсгийг нь оролцуулсан бүсийг хэлнэ.

ХАВСРАЛТ В

ЭРҮҮЛ АХУЙ, УРГАМЛЫН ХОРИО ЦЭЭРИЙН

ДҮРЭМ ЖУРМЫН ИЛ ТОД БАЙДАЛ

Дүрэм журмыг хэвлэн нийтлэх

1.Гишүүд өөрийн батласан эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн дүрэм, журамтай сонирхсон гишүүд танилцах боломжийг бүрдүүлэх үүднээс тэдгээрийг нэн даруй хэвлэн нийтлэх ажлыг хангана.

2.Онцгой нөхцөл байдал үүсэхээс бусад тохиолдолд гишүүд экпортогч гишүүний, ялангуяа хөгжиж буй гишүүн улсын үйлдвэрлэгчдэд импортлогч гишүүний эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн шаардлагад бүтээгдэхүүн болон үйлдвэрлэлийн аргаа нийцүүлэх хугацаа олгох үүднээс эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээг хэвлэн нийтлэх болон хүчин төгөлдөр болохын хооронд боломжит хугацаа тогтооно.

Мэдээлэл өгөх цэг

3.Гишүүн бүр гишүүдийн сонирхсон зохих асуултад хариу өгөх, түүнчлэн дараахь асуудлаар холбогдох баримт бичиг гаргаж өгөх үүрэгтэй мэдээллийн цэг байгуулах нөхцөл бүрдүүлнэ:

(а)нутаг дэвсгэрт нь батласан, эсхүл санаачилсан эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн дүрэм, журмын талаар;

(b) нутаг дэвсгэрт нь үйлчилж буй хяналт тавих болон үзлэг хийх горим, үйлдвэрлэл болон хорио цээрийн дэглэм, пестицидын зөвшөөрөгдөх хэмжээг тогтоох болон нэмэлт бодисыг зөвшөөрөх журмын талаар;

(с)эрсдлийг үнэлэх горим, анхаарч үзэх хүчин зүйлүүд, түүнчлэн эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний зохих түвшинг тодорхойлох талаар;

(d)гишүүн болон түүний нутаг дэвсгэрт байгаа холбогдох байгууллага эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн олон улсын болон бүс нутгийн байгууллага болон тогтолцоонд, түүнчлэн энэхүү хэлэлцээрийн хүрээнд байгуулах хоёр талт болон олон талт хэлэлцээр, тохиролцоонд гишүүнээр элссэн болон оролцсон талаар, үүнээс гадна холбогдох хэлэлцээр, тохиролцооны эх бичвэрийн талаар.

4.Бусад гишүүн сонирхсон баримт бичгийнхээ хуулбарыг авах хүсэлтийг тавьсан бол гишүүд өөрийн улсын иргэддээ үйлчилдэг үнээр (хэрэв төлбөртэй бол) хуулбарыг олгоно. Үүнд илгээмжийн зардал хамаарахгүй.

Мэдэгдэл хийх горим

5.Олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмж байхгүй, эсхүл эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн тухай санаачилсан дүрэм журмын агуулга нь олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжийн агуулгаас зөрөх бөгөөд энэ дүрэм журам нь бусад гишүүний худалдаанд үлэмж нөлөө үзүүлэх бол гишүүд дараахь үүрэг хүлээнэ:

(а)тодорхой дүрэм, журам шинээр нэвтрүүлэх тухай саналтай сонирхсон гишүүд танилцах боломж олгох үүднээс тухайн саналыг хэрэгжүүлэх эхний үе шатанд холбогдох мэдэгдлийг нийтлэнэ;

(b)санал болгосон дүрэм журмын зорилго болон үндэслэлийг товч заахын хамт тухайн дүрэм, журамд хамрагдах барааны тухай бусад гишүүнд Нарийн бичгийн дарга нарын газраар дамжуулан мэдэгдэл хийнэ. Нэмэлт өөрчлөлт оруулах, өгсөн саналыг тусгаж авах бололцоотой эхний үе шатанд энэ мэдэгдлийг хийнэ;

(с)бусад гишүүний хүсэлтийн дагуу шинээр санаачилсан дүрэм журмын хуулбарыг илгээж, олон улсын стандарт, заавар, зөвлөмжөөс ялгаатай хэсгийг нь тусгайлан заана;

(d)бусад гишүүн саналаа бичгээр гаргах боломжит хугацааг алагчилахгүйгээр олгож, хүсэлт тавьснаар саналыг хэлэлцэж, санал болон хэлэлцүүлгийн дүнг анхааралдаа авна.

6.Хэрэв гишүүний хувьд эрүүл мэнд хамгаалах шаардлагатай тулгарсан, эсхүл тулгарч болох нөхцөл үүссэн бол тухайн гишүүн энэ хавсралтын 5 дахь хэсэгт дурдсан үе шатыг өөрөө шийдснээр алгасаж болох бөгөөд чингэхдээ дараахь арга хэмжээг авна:

(а)дүрэм журмын зорилго болон үндэслэлийг, үүнд асуудлын мөн чанарыг товч заахын хамт тухайн дүрэм, журам болон хамрагдах барааны тухай бусад гишүүнд Нарийн бичгийн дарга нарын газраар дамжуулан яаралтай мэдэгдэл хийнэ;

бусад гишүүнд хүсэлтээр нь дүрэм журмын хуулбарыг тэдэнд өгнө;

(с)бусад гишүүнд саналаа бичгээр гаргах бололцоо олгож, хүсэлт тавьснаар саналыг хэлэлцэж, санал болон хэлэлцүүлгийн дүнг анхааралдаа авна.

7.Нарийн бичгийн дарга нарын газарт өгөх мэдэгдлийг англи, франц, испани хэлээр үлйдэнэ.

8.Хэрэв бусад гишүүн хүсэлт тавьсан бол өндөр хөгжилтэй гишүүн баримт бичгийн хуулбарыг, харин хэмжээ ихтэй баримт бичгийн тухайд тодорхой мэдэгдэлд хамаарах баримт бичгийн товчлолыг тус тус англи, франц, эсхүл испани хэлээр үйлдэж өгнө.

9.Нарийн бичгийн дарга нарын газар мэдэгдлийн хуулбарыг гишүүн бүрт болон сонирхсон олон улсын байгууллагад нэн даруй илгээж, харин хөгжиж буй гишүүн орнуудын сонирхлыг татсан барааны тухай мэдэгдэл ирсэн талаар эдгээр улсад тусгайлан сануулна.

10.Гишүүд энэ хавсралтын 5, 6, 7 болон 8 дахь хэсгийн дагуу мэдэгдэл хийх журамтай холбогдсон заалтыг үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий засгийн газрын төв байгууллагыг байгуулна.

Ерөнхий тайлбар

11.Энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг дараахь зүйлийг шаардаж байна гэж тайлбарлахгүй:

(а)энэ хавсралтын 8 дахь хэсэгт зааснаас бусад тохиолдолд төслөөс бүхэлд нь, эсхүл хэсэгчлэн авч гишүүн орны хэлнээс өөр хэлээр хувь үйлдэх, мөн өөр хэлээр эх бичвэрийг хэвлэх;

(b)эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд саад учруулах, эсхүл зарим үйлдвэрийн газрын худалдааны хууль ёсны эрх ашгийг хөндөх нууц мэдээлэл өгөх.

ХАВСРАЛТ С

ХЯНАЛТ ТАВИХ, ҮЗЛЭГ ХИЙХ БОЛОН ЗӨВШӨӨРӨЛ ОЛГОХ ГОРИМ

1.Гишүүд эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээний биелэлтийг шалгах болон хангах журмын тухайд дараахь нөхцөлийг хангана:

(а)тухайн журмыг шаардлагагүйгээр хугацаа хоцролгүй, импортын барааны хувьд дотоодын үйлдвэрийн адил төрлийн бараанд үйлчилдэг талаамжтай байдлаас дутуугүйгээр хэрэгжүүлж, биелүүлнэ;

(b)горим тус бүрийг авч хэрэгжүүлэх стандарт хугацааг нийтлэх, эсхүл хүсэлт тавьсны дагуу хэрэгжүүлэх хугацааг хүсэлт гаргагчид мэдээлнэ; мэдүүлэг хүлээн авсан үед холбогдох эрх бүхий байгууллага баримт бичгийн бүрдүүлэлтийг шуурхай шалгаж, баримт бичгийн дутагдлын талаар мэдүүлэг гаргагчид тодорхой бөгөөд бүрэн мэдээлэл өгнө; шаардлагатай бол засч залруулах арга хэмжээ авах үүднээс эрх бүхий байгууллага хэрэгжүүлсэн журмынхоо дүнг тодорхой бөгөөд бүрэн хэмжээгээр гаргаж мэдүүлэг гаргагчид хүргэнэ; мэдүүлэг дутагдалтай байсан ч эрх бүхий байгууллага мэдүүлэг гаргагчийн хүсэлтээр бололцоотой хэмжээнд журмыг хэрэгжүүлж эхлэнэ; гарсан аливаа саатлын тухай тайлбарыг өгч, хүсэлт тавьснаар журмын үе шатын тухай мэдээллийг мэдүүлэг гаргагчид өгнө;

(с)нэмэгдэл бодис хэрэглэхэд зөвшөөрөл олгох, эсхүл хүнс, ундаа, малын тэжээлд орсон бохирдуулагчийн зөвшөөрөгдөх хэмжээг тогтоох зэргийг оролцуулсан зохих хяналт тавих, үзлэг хийх болон зөвшөөрөл олгох журмын шаардагдах түвшинд мэдээлэлд тавих шаардлагагыг хязгаарлана;

(d)импортын бараанд хяналт тавих, үзлэг хийх болон зөвшөөрөл олгох горимтой холбоотойгоор олж авсан, эсхүл илэрсэн мэдээллийн нууцлалыг дотоодын үйлдвэрийн бараанд үйлчилдэгээс дутуугүйгээр болон хууль ёсны худалдааны эрх ашгийг хөндөхгүйгээр хадгална;

(е)барааны тусгай загварт хяналт тавих, үзлэг хийх болон зөвшөөрөл олгох талаарх аливаа шаардлага нь зохих ёсны буюу шаардлагатай хэмжээгээр хязгаарлана;

(f)импортын бараанд тавигддаг горимд төлөх хураамж нь дотоодын үйлдвэрийн ижил төрлийн бараа, эсхүл бусад гишүүний нутаг дэвсгэрт үйлдвэрлэсэн бараанд ногдуулдаг хураамжтай ижил байх бөгөөд үзүүлсэн үйлчилгээний бодит өртгөөс илүүгүй байна;

(g)мэдүүлэг гаргагч, импортлогч, экспортлогч болон тэдний төлөөлөгчдөд учирдаг хүндрэлийг багасгах зорилгоор журмын хэрэгслийг суурилуулах, импортын барааны дээж авахдаа дотоодын үйлдвэрийн бараанд тавигддаг шалгуурыг хэрэглэнэ;

(h)дүрэм, журмын дагуу хяналт тавих болон үзлэг хийсний дараа барааны төрөл зүйлийг өөрчилсөн бол шинэчлэгдсэн бараа хувьд үйлчлэх журмыг тухайн бараа холбогдох дүрэм, журамд хэвээр нийцэж байгаа эсэхийг тогтоох хэмжээгээр хязгаарлана;

(i)журмыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон өргөдлийг хянаж үзэх болон өргөдлийг үндэслэлтэй гэж үзсэн бол засч залруулах арга хэмжээ авах журмыг тогтооно.

Хэрэв импортлогч гишүүн дотоодын зах зээлд нь зөвшөөрөлгүйгээр бараа оруулахыг хориглох буюу хязгаарлах үүднээс нэмэлт бодис хэрэглэхийг зөвшөөрөх, эсхүл хүнс, ундаа, малын тэжээлд орсон бохирдуулагчын зөвшөөрөгдөх түвшинг тогтоох тогтолцоо ажиллууж байгаа бол тухайн импортлогч гишүүн эцсийн шийдвэр гарах хүртэл гаднаас оруулж ирэх үндэслэлд олон улсын холбогдох стандартыг хэрэглэх боломжийг авч үзнэ.

2.Хэрэв эрүүл ахуй, ургамлын хорио цээрийн арга хэмжээ нь үйлдвэрлэлийн үе шатанд хяналт тавихаар заагдсан бол нутаг дэвсгэрт нь тухайн үйлдвэрлэл явагдаж буй гишүүн тийм хяналт тавих болон хяналтын байгууллагын ажлыг хөнгөвчлөх үүднээс шаардлагатай туслалцаа үзүүлнэ.

3.Энэхүү хэлэлцээрийн заалтууд гишүүн нутаг дэвсгэртээ зохих үзлэг хийж явуулахад саад учруулахгүй.

СҮЛЖМЭЛ, НЭХМЭЛ ЭДЛЭЛ БОЛОН ОЁМОЛ

БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ТУХАЙ ХЭЛЭЛЦЭЭР

Гишүүд,

“Сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбар дахь хэлэлцээ нь ТХЕХ-ийн дүрэм, журмын сайжруулсны үндсэн дээр энэ салбарыг ТХЕХ-ийн үйлчлэх хүрээнд нэгтгэн оруулах бололцоог хангах нөхцөлүүдийг тодорхойлоход чиглэхийн зэрэгцээ худалдааг цаашид чөлөөлөх зорилгод мөн хувь нэмэр оруулна” гэж Пунта Дель Эстэд Сайд нар тохиролцсоныг эргэн санаж,

нэгтгэх үйл явц нь олон талт худалдааны хэлэлцээний Уругвайн үе шат дуусмагц эхлэж, цаашид улам бүр гүнзгийрэх шинж чанартай байна гэж Худалдааны хэлэлцээний хорооны 1989 оны 4 дүгээр сарын шийдвэрт тохиролцсоныг мөн эргэн санаж,

цаашилбал, нэн буурай хөгжилтэй гишүүн орнуудад тусгай нөхцөл олгох нь зүйтэй гэж тохиролцсоныг эргэн санаж,

дараахь зүйлийг хэлэлцэн тохиров.

1 дүгээр зүйл

1.Энэхүү хэлэлцээрээр сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбарыг 1994 оны ТХЕХ-т нэгтгэн оруулах шилжилтийн хугацаанд гишүүдийн мөрдөх заалтуудыг тогтоож өгнө.

2.Гишүүд нь сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний худалдаанд оролцох бололцоог жижиг үйлдвэрлэгчдэд дорвитой нэмэгдүүлж олгох, уг салбарт шинэ оролцогчдод олгох арилжааны ач холбогдол бүхий худалдааны боломжийг хөгжүүлэх зорилгоор 2 дугаар зүйлийн 18 дахь хэсэг болон 6 дугаар зүйлийн 6 (b) хэсгийн заалтуудыг ашиглахаар тохиролцов.

3.Гишүүд нь Сүлжмэл, нэхмэл эдлэлийн олон улсын худалдааны тухай тохиролцоо (энэхүү хэлэлцээрт цаашид “СНЭОУХТ” гэх)-г сунгах тухай протоколыг 1986 оноос хойш хүлээн зөвшөөрөөгүй гишүүдийн нөхцөл байдлыг зохих ёсоор анхааралдаа авч, энэхүү хэлэлцээрийн заалтуудыг мөрдөхөд нь бололцооны хэрээр тусгай нөхцөл олгоно.

4.Хөвөн, бөс даавуу үйлдвэрлэж, экспортлодог гишүүдийн тодорхой ашиг сонирхлыг энэхүү хэлэлцээрийн заалтыг хэрэгжүүлэх явцад тэдэнтэй зөвлөлдсөний дагуу тусгах нь зүйтэй гэж гишүүд тохиролцов.

5.Сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбарыг 1994 оны ТХЕХ-т нэгтгэн оруулах явцад тус дөхөм үзүүлэх үүднээс гишүүд аж үйлдвэрийн салбартаа бие даасан зохицуулалт хийх, зах зээлд дэх өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлэхийг дэмжлэг үзүүлнэ.

6.Энэхүү хэлэлцээрт өөрөөр заагаагүй бол түүний заалт нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээр болон Олон талт худалдааны хэлэлцээрүүдийн дагуу эдлэх гишүүдийн эрх, үүргийг хөндөхгүй.

7.Энэхүү хэлэлцээрт хамаарагдах сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний төрлийг хавсралтад тусгасан болно.

2 дугаар зүйл

1.4 дүгээр зүйлийн дагуу байгуулсан болон СНЭОУХТ -ны 7, 8 дугаар зүйлийн дагуу мэдэгдэл хийгдсэн, ДХБ-ын тухай хэлэлцээрийг хүчин төгөлдөр болох өдрөөс өмнө үйлчилж буй хоёр талын тохиролцооны хүрээнд байгаа тоон хязгаарлалтыг тогтоосон гишүүд ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос 60 хоногийн дотор, хязгаарлалтын түвшин, өсөлтийн хэмжээ болох хазайлтын түвшингийн талаархи заалтын хамт тухайн хязгаарлалтыг 8 дугаар зүйлд дагуу байгуулагдах Сүлжмэл, нэхмэл эдлэлийн хяналтын байгуулага (цаашид СНЭХБ гэх)-д дэлгэрэнгүйгээр мэдээлнэ. Гишүүд 1947 оны ТХЕХ-ийн хэлэлцэн тохирогч талуудын хооронд хэрэгжүүлж ирсэн бөгөөд ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнө хүчин төгөлдөр байсан бүх төрлийн хязгаарлалтыг ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн энэхүү хэлэлцээрийн заалтын дагуу зохицуулахаар тохиролцов.

2.СНЭХБ нь дээрхи мэдэгдлийг бүх гишүүнд танилцуулахаар илгээнэ. Мэдэгдлийг илгээснээс хойш 60 хоногийн хугацаанд аль нэг гишүүн энэ мэдэгдэлтэй холбоотойгоор зохистой гэж үзсэн аливаа саналаа СНЭХБ-д илэрхийлэхэд нээлттэй болно. Энэ саналыг бусад гишүүнд танилцуулахаар илгээнэ. СНЭХБ холбогдох гишүүдэд шаардлагатай бол зөвлөмж өгч болно.

3.Хэрэв 1 дэх хэсгийн дагуу мэдэгдэх ёстой хязгаарлалтын 12 сарын хугацаа нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээрийг хүчин төгөлдөр болохоос өмнөх 12 сарын хугацаатай давхцахгүй бол холбогдох гишүүд хязгаарлалтын хугацааг хэлэлцээрийн үйлчлэх онтой нийцүүлэх болон энэ зүйлийн заалтуудыг хэрэгжүүлэх үүднээс тухайн хязгаарлалтын нэрлэсэн суурь түвшинг тогтоох талаар авах арга хэмжээг харилцан тохиролцоно. Энэ тохиролцоонд хүрэх зорилгоор холбогдох гишүүд хүсэлт тавьсны дагуу зөвлөлгөөн яаралтай хийж байхаар тохиролцов. Ийм арга хэмжээ нь сүүлийн жилүүдийн бараа нийлүүлэлтийн улиралын шинж чанарыг inter alia харгалзана. Зөвлөлгөөний үр дүнг СНЭХБ-д мэдэгдэх бөгөөд тэрбээр зохих зөвлөмжийг холбогдох гишүүдэд гаргаж өгнө.

4.1дэх хэсгийн дагуу мэдэгдэх хязгаарлалтыг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнө холбогдох гишүүн мөрдөж ирсэн нийт хязгаарлалт гэж үзнэ. Энэхүү хэлэлцээр буюу 1994 оны ТХЕХ-ийн холбогдох заалтад тусгаагүй бол бүтээгдэхүүн буюу гишүүний хувьд ямар нэг шинэ хязгаарлалт нэвтрүүлэхгүй. ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 60 хоногийн дотор мэдэгдээгүй хязгаарлалт нэн даруй хүчингүй болно.

5.ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнө СНЭОУХТ-ны 3 дугаар зүйлийн дагуу авсан аливаа нэг талын арга хэмжээ нь СНЭОУХТ-ны дагуу байгуулагдсан Сүлжмэл эдлэлийн ажиглалтын алба (энэхүү хэлэлцээрт цаашид “СЭАА” гэх)-аар хянагдаж зөвшөөрөгдсөн бол дурдсан зүйлд тодорхойлогдсон хугацаанд хүчин төгөлдөр хэвээр байж болох бөгөөд энэ хугацаа нь 12 сараас хэтрэхгүй. Хэрэв СЭАА нь нэг талын ийм арга хэмжээг хянах боломжгүй бол түүнийг 3 дугаар зүйлийн арга хэмжээний талаар СНЭОУХТ-нд заасан дүрэм, журмын дагуу СНЭХБ хянана. СНЭОУХТ-ны 4 дүгээр зүйлийн дагуу ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнө хэрэгжүүлж эхэлсэн, гэхдээ СЭАА-аар хянуулах боломж гараагүй аливаа нэгэн маргаантай арга хэмжээнд хяналт хийх талаарх СНЭОУХТ-ны дүрэм, журмын дагуу СНЭХБ хянана.

6.ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсон өдөр гишүүн бүр хавсралтад дурдсан бүтээгдэхүүний 1990 оны импортын нийт хэмжээнд 16-аас доошгүй хувь эзлэх бүтээгдэхүүнийг Уялдаа холбоотой тогтолцооны бүлэг буюу ангилалын дагуу 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд нэгтгэн оруулна. Ийнхүү нэгтгэвэл зохих бүтээгдэхүүний тоонд бөөрөнхий ноолуур болон ээрмэл, даавуу, сүлжмэл, нэхмэл бэлэн бүтээгдэхүүн болон оёмол бүтээгдэхүүн гэсэн 4 бүлэгт хамаарах барааг багтана.

7.Холбогдох гишүүд нь 6 дахь хэсгийн дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээнийхээ талаар дор дурдсаны дагуу нарийвчлан мэдэгдэнэ:

(a)1 дэх хэсэгт дурдсан хязгаарлалтуудыг хэрэгжүүлж буй гишүүд нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохыг үл харгалзан эдгээр хязгаарлалтын талаарх дэлгэрэнгүй мэдэгдлийг ТХЕХ-ийн Нарийн бичгийн дарга нарын газарт Сайд нарын 1994 оны 4 дүгээр сарын 15-ны өдрийн шийдвэрээр тогтоосон хугацааны дотор өгнө. ТХЕХ-ийн Нарийн бичгийн дарга нарын газар эдгээр мэдэгдлийг бусад оролцогчдод танилцуулахаар нэн даруй илгээнэ. Энэ мэдэгдлийг 21 дэх хэсэгт дурдсан зорилгын дагуу СНЭХБ байгуулагдмагц түүнд хүргэнэ;

(b)6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн дагуу 6 дугаар зүйлийн заалтуудыг мөрдөх эрхийг авч үлдсэн гишүүд нь энэ тухай дэлгэрэнгүй мэдэгдлийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 60 хоногийн дотор эсхүл 1 дүгээр зүйлийн 3 дахь хэсэгт хамрагдаж буй гишүүдийн хувьд ДХБ-ын тухай хэлэлцээр үйлчилж эхэлснээс хойш 12 сарын дотор СНЭХБ-д хүргүүлнэ. СНЭХБ нь эдгээр мэдэгдлийг бусад гишүүнд танилцуулахаар илгээх бөгөөд 21 дүгээр зүйлд заасны дагуу хянаж үзнэ.

8.Үлдэж буй, өөрөөр хэлбэл 6 дахь хэсгийн дагуу 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд ороогүй бүтээгдэхүүнийг Уялдуулсан системийн бүлэг, ангилалын дагуу дараахь гурван үе шаттайгаар нэгтгэнэ:

(a)Хавсралтад дурдсан бүтээгдэхүүний 1990 оны гишүүний импортын нийт хэмжээнд 17-оос доошгүй хувийг эзэлж байсан бүтээгдэхүүнийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 37 дахь сарын эхний өдөр нэгтгэнэ. Гишүүдээс нэгтгэх бүтээгдэхүүний тоонд бөөрөнхий ноолуур, ээрмэл, даавуу, сүлжмэл, нэхмэл бэлэн бүтээгдэхүүн болон оёмол бүтээгдэхүүн гэсэн 4 бүлэг бүрт хамрагдах бүтээгдэхүүнийг багтаана.

(b)Хавсралтад дурдсан бүтээгдэхүүний 1990 оны гишүүний импортын нийт хэмжээнд 18-аас доошгүй хувь эзэлж байсан бүтээгдэхүүнийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 85 дахь сарын эхний өдөр нэгтгэнэ. Гишүүдээс нэгтгэх бүтээгдэхүүний тоонд бөөрөнхий ноолуур, ээрмэл, даавуу, сүлжмэл, нэхмэл бэлэн бүтээгдэхүүн болон оёмол бүтээгдэхүүн гэсэн 4 бүлэг бүрт хамрагдах бүтээгдэхүүнийг багтаана.

(c)ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 121 дэх сарын эхний өдөр сүлжмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбар нь бүхэлдээ 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд нэгтгэгдсэн байх бөгөөд энэхүү хэлэлцээрийн дагуу мөрдөж байсан бүх хязгаарлалтыг арилгана.

9.6 дугаар зүйлийн заалтыг мөрдөх эрхээ эдлэхгүй болохоо 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн дагуу мэдэгдсэн гишүүд өөрсдийн сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүнээ 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд нэгтгэсэн гэж энэхүү хэлэлцээрийн зорилгын дагуу тооцно. Иймд, эдгээр гишүүн 6, 8 болон 11 дэх хэсгийн заалтыг мөрдөхөөс чөлөөлөгдөнө.

10.6 болон 8 дахь хэсгийн дагуу нэгдэх хөтөлбөр гаргасан гишүүн энэ хөтөлбөрт дурдсан хугацаанаас өмнө 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд бүтээгдэхүүнээ нэгтгэхэд саад болох зүйл энэхүү хэлэлцээрт байхгүй болно. Гэхдээ, бүтээгдэхүүнийг ийнхүү нэгтгэх нь хэлэлцээрийн аль нэг оны эхэнд хүчин төгөлдөр болох бөгөөд бүх гишүүнд танилцуулах зорилгоор энэ тухай нарийвчилсан мэдэгдлийг гурваас доошгүй сарын өмнө СНЭХБ-д хүргүүлнэ.

11.8 дахь хэсгийн дагуу хэрэгжүүлэх нэгдэх тухай холбогдох хөтөлбөрийн талаар дэлгэрэнгүй мэдэгдлийг мөрдөж эхлэхээс 12-оос доошгүй сарын өмнө СНЭХБ-д хүргэх бөгөөд уг байгууллага нь тухайн мэдэгдлийг бүх гишүүнд танилцуулахаар хүргүүлнэ.

12.8 дахь хэсэгт дурдсан, үлдсэн бүтээгдэхүүнд тавигдах хязгаарлалтын суурь түвшингийн хувьд 1 дэх хэсэгт заасан хэмжээг жишиг болгоно.

13.Энэхүү хэлэлцээрийн 1 дүгээр үе шатанд (ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс түүний хүчин төгөлдөр байсан 36 дахь сар дуустал) СНЭОУХТ-ны хүрээнд үйлчилж байсан хоёр талын тохиролцооны дагуу ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болох өдрөөс өмнөх 12 сарын хугацаанд мөрдөж байсан хязгаарлалт бүрийн түвшинг тухайн хязгаарлалтын хувьд тогтоосон өсөлтийн хувийг 16-аас багагүй өсөх хувиар жил бүр нэмэгдүүлнэ.

14.Барааны худалдааны зөвлөл буюу Маргаан шийдвэрлэх байгууллагаас 8 дугаар зүйлийн 12 дахь хэсгийн дагуу өөрөөр шийдвэрлэхээс бусад тохиолдолд, хүчин төгөлдөр хэвээр үлдэж буй хязгаарлалт тус бүрийн түвшинг энэхүү хэлэлцээрийн дараагийн үе шатанд дор дурдсанаас багагүй хувиар жил бүр нэмэгдүүлнэ:

(a)2 дахь үе шатанд (ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 37 дахь сараас 84 дахь сар дуустал) тухайн хязгаарлалтын 1 дэх үе шатны өсөлтийн хувийг 25 хувиар нэмэгдүүлснээс багагүй;

(b)3 дахь үе шатанд (ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 85 дахь сараас 120 дахь сар дуустал) тухайн хязгаарлалтын 2 дахь үе шатны өсөлтийн хувийг 27 хувиар нэмэгдүүлснээс багагүй.

15.Гишүүн энэ зүйлийн дагуу мөрдөж ирсэн аливаа хязгаарлалтыг шилжилтийн үеийн хугацаанд хэлэлцээрийн аль нэг оны эхнээс хүчингүй болгохоосоо 3-аас доошгүй сарын өмнө холбогдох экспортлогч гишүүн болон СНЭХБ-д мэдэгдсэн нөхцөлд уг хязгаарлалтыг хүчингүй болгон арилгахад саад болох зүйл энэхүү хэлэлцээрт байхгүй. Хязгаарлалтад хамрагдаж буй гишүүн зөвшөөрснөөр урьдчилан мэдэгдэх хугацааг 30 хоног хүртэл богиносгож болно. СНЭХБ нь энэ мэдэгдлийг бүх гишүүдэд илгээнэ. Хязгаарлалтыг энэ хэсэгт заасны дагуу хүчингүй болгох асуудлыг авч үзэхдээ холбогдох гишүүн нь бусад гишүүний ижил төрлийн экспортын хувьд мөрдөж буй журмыг анхааралдаа авна.

16.Энэ зүйлийн дагуу хэвээр үлдсэн хязгаарлалтанд хамаарах уян хатан байдлын талаар, тухайлбал, хэлбэлзэх, он дамжуулах, хойшлуулах зэрэг заалтууд нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээрийн хүчин төгөлдөр болох өдрөөс өмнөх 12 сарын хугацаанд үйлчлэх СНЭОУХТ-ны хоёр талын гэрээгээр тохиролцсон заалтуудтай адил байна. Хэлбэлзэх, он дамжуулах, хойшлуулах хязгаарлалтыг хослуулан хэрэглэхэд ямар нэгэн тооны хязгаарлалт хийх буюу хэвээр хадгалахгүй.

17.Энэ зүйлийн аль нэгэн заалтыг мөрдөхөд шаардагдана гэж үзсэн захиргааны арга хэмжээг холбогдох гишүүдийн хоорондын тохиролцоонд хамаарах асуудал болно. Ийм төрлийн аливаа арга хэмжээг СНЭХБ-д мэдэгдэнэ.

18.ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнө экспорт нь импортлогч улсын хязгаарлалтад хамрагдаж, харин өөрийн хязгаарлалт нь импортлогч улсын зүгээс энэ зүйлийн дагуу мэдэгдэн 1991 оны 12 дугаар сарын 31-ны өдрийн байдлаар мөрдөж байсан хязгаарлалтын нийт хэмжээнд 1.2 буюу түүнээс бага хувь эзэлж байгаа гишүүдийн хувьд 13 болон 14 дэх хэсэгт тодорхойлсон өсөлтийн хэмжээг нэг үе шатаар ахиулах, эсхүл суурь түвшин, өсөлт болон уян хатан байдлын заалтыг өөр харьцаагаар хослуулах талаар харилцан тохиролцсоны үндсэн дээр харилцан адил өөрчлөлт хийх замаар ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос эхлэн энэхүү хэлэлцээрийн хүчин төгөлдөр байх хугацаанд зах зээлд нэвтрэх тэдгээрийн экспортын боломжийг мэдэгдэхүйцээр сайжруулна. Энэ ахицын талаар СНЭХБ-д мэдэгдэнэ.

19.Энэхүү хэлэлцээр хүчин төгөлдөр байх хугацаанд аль нэг гишүүн тодорхой бүтээгдэхүүний хувьд энэ зүйлийн заалтын дагуу түүнийг 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд нэгтгэсний дараа нэг жилийн хугацаанд 1994 оны ТХЕХ-ийн 19 дүгээр зүйлийг үндэслэн хамгаалалтын арга хэмжээ авах тохиолдолд, Хамгаалалтын арга хэмжээний тухай хэлэлцээрт тайлбарсан 19 дүгээр зүйлийн заалтыг 20 дахь хэсэгт зааснаас бусад нөхцөлд баримтална.

20.Хэрэв ийм арга хэмжээг тарифын бус арга хэрэглэн хэрэгжүүлж байвал холбогдох импортлогч гишүүн нь хамгаалалтын арга хэмжээ санаачлахаас өмнөх нэг жилийн хугацаанд, энэхүү хэлэлцээрийн дагуу тухайн бүтээгдэхүүний экспорт хязгаарлалтад хамрагдаж байсан аливаа экспортлогч гишүүний хүсэлтээр 1994 оны ТХЕХ-ийн 13 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн (d) дэд хэсэгт заасан журмын дагуу энэ арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ. Холбогдох экспортлогч гишүүн ийм арга хэмжээний хэргжилтэнд хяналт тавина. Хэрэгжүүлэх түвшин нь тухайн экспортын хэмжээг статистикийн мэдээ олж болох сүүлийн гурван жилийн хугацаанд холбогдох гишүүн орноос гаргасан экспортын дундаж үзүүлэлттэй тэнцэх төлөөлөл болгож болох хамгийн сүүлийн үеийн түвшингээс бууруулахгүй. Улмаар, хамгаалалтын арга хэмжээг нэг жилээс илүү хугацаагаар мөрдөх бол хэрэглэх түвшинг мөрдөгдөх хугацааны туршид тодорхой үечилсэн давтамжтайгаар цаашид чөлөөлнө. Энэ тохиолдолд холбогдох экспортлогч гишүүн нь 1994 оны ТХЕХ-ийн 19 дүгээр зүйлийн 3 (а) хэсгийн дагуу тэнцүү хөнгөлөлт буюу бусад үүргийг түр зогсоох эрхээ эдлэхгүй байна.

21.СНЭХБ нь энэ зүйлийн хэрэгжилтэнд хяналт тавина. Тэрээр, аль нэг гишүүний хүсэлтээр энэ зүйлийн заалтыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон аль нэг тодорхой асуудлыг хянан үзнэ. Тэрээр, асуудал хэлэлцэх үйл явцад холбогдох гишүүдийг урьж оролцуулсны үндсэн дээр тухайн гишүүд, эсхүл гишүүдэд 30 хоногийн дотор зохих зөвлөмж буюу дүгнэлт гаргаж өгнө.

3 дугаар зүйл

1.Сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүнд хязгаарлалт хэрэгжүүлж буй гишүүд (СНЭОУХТ-ны хүрээнд болон 2 дугаар зүйлийн заалтад тусгагдсан хязгаарлалтаас бусад) эдгээр хязгаарлалт 1994 оны ТХЕХ-т хэрхэн нийцэж буй эсэхийг үл харгалзан ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 60 хоногийн дотор (а) СНЭХБ-д түүний талаар нарийвчлан мэдэгдэнэ; эсхүл, (b) түүний талаар ДХБ-ын бусад аль нэг байгууллагад гаргаж өгсөн мэдэгдлийг СНЭХБ-д илгээнэ. Мэдэгдэлд хязгаарлалт хэрэглэхийг зөвшөөрсөн 1994 оны ТХЕХ-ийн заалтын талаархи мэдээлэл, үүний дотор үндэслэл болгосон 1994 оны ТХЕХ дэх заалтыг тусгана.

2.1дэх хэсгийн заалтанд хамаарах боловч 1994 оны ТХЕХ-ийн заалтаар зөвшөөрөгдснөөс бусад хязгаарлалтыг хэрэгжүүлж буй гишүүд дараахь хоёр арга хэмжээний аль нэгийг хэрэгжүүлнэ:

(a)ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш нэг жилийн дотор 1994 оны ТХЕХ-т эдгээр хязгаарлалтаа нийцүүлж, энэ тухай СНЭХБ-д мэдэгдэнэ; эсхүл,

(b)ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 6 сарын дотор хязгаарлалт хэрэгжүүлж буй гишүүнээс СНЭХБ-д танилцуулсан хөтөлбөрийн дагуу эдгээр хязгаарлалтаа тодорхой үе шаттайгаа аажмаар хүчингүй болгоно. Уг хөтөлбөрийн дагуу бүх хязгаарлалтыг энэхүү хэлэлцээр хүчин төгөлдөр байх хугацаанд амжиж цуцална. СНЭХБ нь тухайн гишүүнд уг хөтөлбөрийн талаар зөвлөмж гаргаж болно.

3.Энэхүү хэлэлцээрийн хүчин төгөлдөр байх хугацаанд гишүүд 1994 оны ТХЕХ-ийн заалтын дагуу сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүнд шинээр нэвтрүүлж буй хязгаарлалт, эсхүл одоо мөрдөж байгаа хязгаарлалтад оруулж буй өөрчлөлттэй холбогдуулан ДХБ-ын бусад байгууллага гаргаж өгсөн мэдэгдлийг хязгаарлалт хэрэгжүүлж эхэлснээс хойш 60 хоногийн дотор СНЭХБ-нд хүргүүлнэ.

4.Аль нэг гишүүний тухайд 1994 оны ТХЕХ-ийн дагуу зөвшөөрсөн, эсхүл энэ зүйлийн заалтыг дагуу мэдэгдээгүй байж болзошгүй ямар нэг хязгаарлалттай холбоотой хариу мэдэгдлийг СНЭХБ-д мэдээлэл болгон хүргүүлэх асуудал аливаа гишүүний хувьд нээлттэй байна. Энэ мэдэгдэлтэй холбогдуулан аль нэг гишүүн 1994 оны ТХЕХ-ийн холбогдох заалт буюу ДХБ-ын зохих байгуулагын журмын дагуу зохих арга хэмжээг хэрэгжүүлж болно.

5.СНЭХБ нь энэ зүйлийн дагуу хийсэн мэдэгдлийг бүх гишүүнд танилцуулахаар хүргүүлнэ.

4 дүгээр зүйл

1.2 дугаар зүйлд дурдагдсан бөгөөд 6 дугаар зүйлийн дагуу хэрэгжүүлэх байгаа хязгаарлалтыг экспортлогч гишүүд хэрэгжүүлнэ. Импортлогч гишүүд 2 дугаар зүйлийн дагуу мэдэгдсэн, эсхүл 6 дугаар зүйлийн дагуу хэрэгжүүлж буй хязгаарлалтын хэмжээнээс хэтрүүлсэн нийлүүлтийг хүлээж авах үүрэг хүлээхгүй.

2.Энэхүү хэлэлцээрийн дагуу мэдэгдэх, эсхүл хэрэгжүүлэх ёстой хязгаарлалтыг биелүүлэх, эсхүл зохицуулах явцад сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний ангилал, дүрэм, журам, хэв заншилд оруулах түүнчлэн Уялдуулсан системд хамаарах өөрчлөлтүүд нь энэхүү хэлэлцээрийн дагуу холбогдох гишүүний эдлэх эрх, хүлээх үүргийн тэнцвэрийг алдагдуулахгүй, зах зээлд нэвтрэх боломжид нь сөргөөр нөлөөлөхгүй бөгөөд ийм боломжийг бүрэн ашиглахад нь саад учруулахгүй, эсхүл энэхүү хэлэлцээрийн хүрээнд явагдах худалдааг хөндөхгүй гэж гишүүд тохиролцов.

3.Хэрэв хязгаарлалтын зөвхөн нэг хэсгийг бүрдүүлж буй бүтээгдэхүүнийг нэгтгэх талаар 2 дугаар зүйлд заасны дагуу мэдэгдэл хийсэн бол энэ хязгаарлалтын түвшинд гарах аль нэг өөрчлөлт энэхүү хэлэлцээрийн дагуу холбогдох гишүүний эдлэх эрх, хүлээх үүргийн тэнцвэрийг хөндөхгүй гэж гишүүд тохиролцов.

4.Хэрэв 2 болон 3 дахь хэсэгт дурдсан өөрчлөлтүүдийг хийх шаардлагатай бол гишүүд эдгээр өөрчлөлтийг санаачилж буй гишүүн өөрчлөлтийг хэрэгжүүлж эхлэхээс өмнө ашиг сонирхол нь хөндөгдсөн гишүүн, эсхүл гишүүдтэй зохистой болон шударга байдлаар зохицох талаар харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрэхийн тулд мэдээлэл өгөх бөгөөд бололцоотой бол зөвлөлгөөн хийхийг санаачилна гэж тохиролцов. Улмаар, хэрэгжүүлэхээс өмнө урьдчилсан зөвлөлдөөн хийх бололцоогүй бол өөрчлөлт хийхийг санаачилсан гишүүн ашиг сонирхол нь хөндөгдсөн гишүүний хүсэлтээр зохистой болон шударга байдлаар зохицуулах харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрэхийн тулд тухайн гишүүнтэй боломжтой бол 60 хоногийн дотор зөвлөлдөнө гэж гишүүд тохиролцов. Хэрэв харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрээгүй бол холбогдох аль нэг гишүүн асуудлыг 8 дугаар зүйлийн дагуу зөвлөмж гаргуулахаар СНЭХБ-д шилжүүлж болно. Хэрэв ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнө оруулсан өөрчлөлтийн талаарх маргааныг СНХШБ хянан үзэх боломж байгаагүй бол СНЭХБ ийм хяналт хийхэд мөрдөх тухай СНЭОУХТ-ны дүрэм, журмын дагуу хянан үзнэ.

5 дугаар зүйл

1.Дамжуулан тээвэрлэх, тээвэрлэлтийн чиглэлийг өөрчлөх, гарал үүслын орон, эсхүл газрын талаар худал мэдүүлэг өгч, эсхүл албан ёсны баримт бичгүүдийг хуурамчаар үйлдэж хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийх нь 1994 оны ТХЕХ-т сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбарыг нэгтгэхэд чиглэсэн энэхүү хэлэлцээрийн хэрэгжилтэд саад учруулна гэдгийг гишүүд зөвшөөрөв. Үүнтэй холбогдуулж гишүүд хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийх ийм үйлдэлд анхаарлаа хандуулж, түүний эсрэг арга хэмжээ авахад чиглэсэн шаардлагатай эрх зүйн хэм хэмжээ болон/эсхүл захиргааны журмыг тогтооно. Хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийхтэй холбогдсон асуудлыг шийдвэрлэхдээ гишүүд үндэсний хууль тогтоомж, журмынхаа хүрээнд бүрэн хамтран ажиллахаа зөвшөөрөв.

2.Хэрэв дамжуулан тээвэрлэх, тээвэрлэлтийн чиглэлийг өөрчлөх, гарал үүслын орон, эсхүл газрын талаар худал мэдүүлэг өгөх, эсхүл албан ёсны баримт бичгүүдийг хуурамчаар бүрдүүлэх зэргээр энэхүү хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийсэн бөгөөд уг зөрчлийн эсрэг ямар нэгэн хариу арга хэмжээ аваагүй, эсхүл авсан арга хэмжээ нь хангалтгүй гэж аль нэг гишүүн үзэж байгаа бол тухайн гишүүн харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрэх зорилгоор сонирхсон гишүүн, эсхүл гишүүдтэй зөвлөлдөнө. Ийм зөвлөлдөөнийг нэн даруй, бололцоотой бол 30 хоногийн дотор хийнэ. Харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрээгүй бол холбогдох аль нэг гишүүн асуудлыг СНЭХБ-нд зөвлөмж гаргуулахаар шилжүүлж болно.

3.Гишүүд хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийхээс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг мөрдөн шалгах, түүнчлэн шаардлагатай бол өөрийн нутаг дэвсгэрт эрх зүйн болон/эсхүл захиргааны хариу арга хэмжээ авахтай холбогдсон, дотоодын хууль тогтоомж, журмын хүрээнд зайлшгүй хийх алхамууд хийхээ зөвшөөрөв. Энэхүү хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийхсэн, эсхүл зайлсхийхсэн оролдлого гарсан бол экспортлох, импортлох, эсхүл шаардлагатай бол дамжуулан тээвэрлэх үед холбогдох үйл баримтыг тогтоох зорилгоор дотоодын хууль тогтоомж, журмын хүрээнд бүрэн хамтран ажиллахаар гишүүд тохиролцов. Дотоодын хууль тогтоомж, журмын хүрээн дэх ийм хамтын ажиллагаа дараахь зүйлийг оруулна: хязгаарлалт тогтоосон гишүүнд экспортлох хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилгоор хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийх туршлагыг мөрдөн шалгах; баримт бичиг, захидал харилцаа, тайлан болон холбогдох бусад мэдээллийг боломжит хэмжээнд солилцох; тохиолдол бүрээр болон хүсэлт тавьсны үндсэн дээр үйлдвэрийн газарт очих болон үйлдвэрийн газартай холбоо барихад туслалцаа үзүүлэх. Гишүүд холбогдох экспортлогч, эсхүл импортлогч улсын харилцан гүйцэтгэх үүргийн хамт хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийсэн, эсхүл зайлсхийх оролдлого хийсэн тохиолдол бүрийн нөхцөл байдлыг тогтоох талаар хүчин чармайлт гаргана.

4.Зайлсхийсэн гэдгийг нотлоход хангалттай баримт нотолгоо нь мөрдөн шалгасны үр дүнд гарч ирсэн бол (жишээлбэл барааны гарал үүслын жинхэнэ орон, эсхүл газар, хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийх нөхцөл байдлын талаар нотлох баримт илэрсэн бол) уг асуудлыг шийдвэрлэхэд шаардлагатай зүй зохистой арга хэмжээ авна гэж гишүүд тохиролцов. Эдгээр арга хэмжээнд барааг оруулж ирэх зөвшөөрөл олгохоос татгалзах, эсхүл бараа нэгэнт орж ирсэн бол үүссэн бодит нөхцөл байдал болон гарал үүслын жинхэнэ орон, эсхүл газрын оролцоог зохих ёсоор харгалзан үзсний үр дүнд барааны гарал үүслын жинхэнэ орон, эсхүл газарт ноогдох хязгаарлалтын төлбөрийг шинээр тогтоох зэргийг хамруулна. Үүний зэрэгцээ гишүүд газар нутгаараа барааг дамжуулан тээвэрлэхэд оролцсон гэж нотлогдвол, тухайн гишүүний хувьд хязгаарлалт тогтоохыг мөн дээрхи арга хэмжээнд хамруулж болно. Ийм арга хэмжээг хугацаа болон цар хүрээнийх нь хамт холбогдох гишүүдийн хооронд харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрэх зорилгоор зөвлөлдөөн хийсний дараа хэрэгжүүлж болох бөгөөд энэ талаар зохих үндэсэлэлийн хамт СНЭХБ-д мэдэгдэнэ. Холбогдох гишүүд нь үүссэн нөхцөл байдлыг засч залруулах бусад арга хэмжээний талаар зөвлөлдөөний явцад тохиролцож болно. Аливаа ийм тохиролцооны тухай СНЭХБ-д мэдэгдэх бөгөөд СНЭХБ нь шаардлагатай гэж үзсэн бол холбогдох гишүүдэд зөвлөмж гаргаж болно. Хэрэв харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрээгүй бол холбогдох аль нэг гишүүн тухайн асуудлыг шуурхай хэлэлцүүлж, зөвлөмж гаргуулах зорилгоор СНЭХБ-д шилжүүлж болно.

5.Гишүүд улсаар, эсхүл ямар нэг газар нутгаар дамжуулан тээвэрлэх үед дамжуулан өнгөрүүлэх газарт бараанд өөрчлөлт оруулахгүйгээр зарим тохиолдолд хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийж болохыг цохон тэмдэглэж байна. Тэд ийнхүү дамжуулан тээвэрлэх үед дамжин өнгөрүүлэх газарт хяналт тавих нь ихэнхдээ боломжгүй болохыг мөн цохон тэмдэглэж байна.

6.Гишүүд тухайн барааны ээрмэлийн агуулга, тоо хэмжээ, барааны тодорхойлолт буюу ангилалын талаар худал мэдүүлэг өгөх нь энэхүү хэлэлцээрийн зорилгод харшилна гэдгийг зөвшөөрөв. Ийм худал мэдүүлэг нь хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийх зорилготой байсныг нотлох баримт байгаа бол гишүүд холбогдох экспортлогч буюу импортлогч орнуудын эсрэг дотоодын хууль тогтоомж, журмынхоо хүрээнд зохих арга хэмжээ авч байхаар тохиролцов. Хэрэв худал мэдүүлгийн улмаас энэхүү хэлэлцээрийн заалтаас зайлсхийсэн болон үүнд анхаарал хандуулсан болон/эсхүл эсрэг чиглэсэн захиргааны арга хэмжээ авагдаагүй, эсхүл авсан арга хэмжээ нь хангалтгүй гэж аль нэг гишүүн үзсэн бол тухайн гишүүн харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрэх зорилгоор холбогдох гишүүнтэй нэн даруй зөвлөлдөнө. Ийм шийдвэрт хүрээгүй бол холбогдох аль нэг гишүүн зөвлөмж гаргуулах зорилгоор тухайн асуудлыг СНЭХБ-д шилжүүлнэ. Энэ заалт нь санамсаргүйгээр мэдүүлэгт алдаа гаргасан тохиолдолд гишүүд техникийн залруулга хийхэд саад учруулахгүй.

6 дугаар зүйл

1.Гишүүд шилжилтийн үед шилжилтийн үеийн хамгаалалтын тусгай тогтолцоо (энэхүү хэлэлцээрт цаашид “шилжилтийн үеийн хамгаалалтын арга хэмжээ” гэх)-ны шаардлага гарч болзошгүйг хүлээн зөвшөөрч байна. Аль нэг гишүүн 2 дугаар зүйлийн дагуу 1994 оны ТХЕХ-т нэгтгэсэн бараанаас бусад хавсралтад заасан барааны тухайд шилжилтийн үеийн хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлж болно. 2 дугаар зүйлд хамрагдах хязгаарлалтыг хэрэгжүүлээгүй гишүүд энэ зүйлийн заалтыг мөрдөх эрхээ хэвээр хадгалж үлдэх эрмэлзэлтэй байгаа эсэхээ ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 60 хоногийн дотор СНЭХБ-д мэдэгдэнэ. СНЭОУХТ-г сунгах тухай протоколыг 1986 оноос хойш хүлээн зөвшөөрөөгүй гишүүд ийм мэдэгдлийг ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 6 сарын дотор хийнэ. Шилжилтийн үеийн хамгаалалтын арга хэмжээг энэ зүйлийн заалтад нийцүүлэн болон энэхүү хэлэлцээрийн дагуу нэгтгэхийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх үүднээс аль болох бага хэрэглэвэл зохино.

2. Гишүүний гаргаж байгаа тодорхойлолтыг үндэслэн түүний нутаг дэвсгэрт оруулж буй тодорхой барааны импорт нь ижил төрлийн болон/эсхүл шууд өрсөлдөх барааны дотоодын үйлдвэрлэлд ноцтой хохирол учруулах, эсхүл учруулах бодит аюултай хэмжээгээр нэмэгдэж байгааг нотлосон тохиолдолд хамгаалалтын арга хэмжээг энэ зүйлийн дагуу хэрэгжүүлж болно. Ноцтой хохирол, эсхүл түүнийг учруулах бодит аюул технологийн өөрчлөлт, эсхүл хэрэглэгчдийн таашааллын өөрчлөлт зэрэг хүчин зүйлийн улмаас бус харин тухайн барааны импортын хэмжээ нэмэгдсэнээс гарч байгааг илэрхий байдлаар батлана.

3.2 дахь хэсэгт дурдсан ноцтой хохирол, эсхүл түүнийг учруулах бодит аюулыг тодорхойлохдоо гишүүн нь үйлдвэрлэлийн тодорхой салбарт үзүүлэх энэ импортын нөлөөллийг үйлдвэрлэлийн хэмжээ, бүтээмж, хүчин чадлын ашиглалт, барааны нөөц, зах зээлд эзлэх байр суурь, экспорт, цалин, ажил эрхлэлт, дотоод үнэ, ашиг болон хөрөнгө оруулалт зэрэг эдийн засгийн хувьсах үзүүлэлтүүдэд орсон өөрчлөлтөнд тулгуурлан судлаж үзнэ. Чингэхдээ эдгээр хүчин зүйлсийн аль нэг нь дангаараа, эсхүл хосолсон байдлаараа шийдвэр гаргахад хангалттай үндэслэл болохгүй.

4.Энэ зүйлийн дагуу хэрэгжүүлж буй аливаа арга хэмжээг гишүүн тус бүрт хоёр талын үндсэн дээр хэрэгжүүлнэ. 2 болон 3 дахь хэсэгт дурдагдсан ноцтой хохирол учруулсан, эсхүл учруулахаар бодитойгоор заналхийж байна гэж тооцогдсон гишүүн, эсхүл гишүүдийг тодорхойлохдоо тухайн улс бүрээс орж ирж буй импортод гарсан, эсхүл гарч болзошгүй огцом буюу үлэмж хэмжээний өсөлт мөн уг импортын түвшинг бусад эх үүсвэрээс орж ирж буй импорттой харьцуулан, зах зээлд эзлэх хувь хэмжээ, худалдааны хэлцлийн ижил үе шатны импорт болон дотоодын үнэ зэрэгт тулгуурлана. Чингэхдээ эдгээр хүчин зүйлсийн аль нэг нь дангаараа, эсхүл хосолсон байдлаараа шийдвэр гаргахад хангалттай үндэслэл болохгүй. Эдгээр хамгаалалтын арга хэмжээ нь энэхүү хэлэлцээрийн дагуу тодорхой барааны хязгаарлалтад хамрагдсан экспорттой аль нэг гишүүнд хамаарахгүй болно.

5.Хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор ноцтой хохирол учруулсан буюу түүнийг учруулах бодит аюулыг тодорхойлох хугацаа нь 7 дугаар хэсгийн дагуу анхны мэдэгдлийг өгснөөс хойш 90 хоногоос илүүгүй байна.

6.Шилжилтийн үеийн хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхдээ экспортлогч гишүүний ашиг сонирхлыг дор дурдсаны дагуу харгалзан үзнэ:

(a)нэн буурай хөгжилтэй гишүүдэд энэ хэсэгт дурдсан нөхцөлийг бусад бүлэг улсад олгодогоос дээд тал нь бүх талаараа, доод тал нь ерөнхий байдлаараа илүү таатай байхаар олгоно;

(b)сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний экспортын нийт хэмжээ нь бусад гишүүний экспортын нийт хэмжээтэй харьцуулахад бага хувь эзэлдэг, түүнчлэн импортлогч гишүүнд орж ирж буй тухайн барааны нийт импортод зөвхөн бага хувь эзэлдэг гишүүдийн хувьд 8, 13 болон 14 дэх хэсэгт дурдсан эдийн засгийн нөхцөлийг тогтоохдоо тэдгээрт ялгавартай болон илүү тааламжтай нөхцөл олгоно. Эдгээр нийлүүлэгчдийн хувьд 1 дүгээр зүйлийн 2 болон 3 дахь хэсгийн дагуу худалдааг нь цаашид хөгжүүлэх боломж болон эдгээр улсаас орж ирж буй импортыг худалдаа явуулах хэмжээнд тогтоох шаардлагыг зохих ёсоор харгалзан үзнэ;

(c)эдийн засаг, сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний худалдаа нь ноосны салбараас хамаардаг, сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний нийт экспорт нь дан ганц ноосон эдлэлээс бүрддэг, сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний худалдааны хэмжээ нь импортлогч гишүүн улсуудын зах зээлд харьцангуй бага хувь эзэлдэг, ноос үйлдвэрлэдэг хөгжиж байгаа гишүүдийн ноосон эдлэлийн тухайд хязгаарлалт (квот) тогтоох түвшин, өсөлтийн хэмжээ, уян хатан байдал зэргийг харгалзан үзэхдээ тухайн гишүүний экспортын шаардлагад онцгой анхаарал хандуулна;

(d)импортлогч гишүүний хууль тогтоомж болон дадлын дагуу бусад гишүүнээр боловсруулалт хийлгэж, эгүүлэн импортлох зорилгоор экспортолсон сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдхүүнийг ре-импортлож буй гишүүнд илүү тааламжтай нөхцөл олгоно. Чингэхдээ, тухайн барааны худалдаа нь сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний нийт экспортын үлэмж хэсгийг эзэлдэг гишүүний эдгээр барааг импортлоход зохих хяналт тавих болон гэрчилгээ олгох журмыг хэрэглэнэ.

7.Хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэхийг санаачилсан гишүүн нь эдгээр арга хэмжээнд хамрагдаж болохуйц гишүүн, эсхүл гишүүдтэй зөвлөлдөөн хийхийг эрмэлзэнэ. Зөвлөлдөөн хийх хүсэлтийн хамт сүүлийн үеийн тодорхой буюу тулгамдсан асуудлаархи дараахь үйл баримтыг агуулсан мэдээлэл дагалдуулна: (а) арга хэмжээ хэрэгжүүлэх гэж байгаа гишүүн нь ноцтой хохирол буюу түүнийг учруулах бодит аюулыг тодорхойлох үндэслэл болсон 3 дахь хэсэгт дурдсан хүчин зүйлүүд; эсхүл, (b) холбогдох гишүүн, эсхүл гишүүдийн хувьд хамгаалалтын арга хэмжээ хэрэгжүүлэхээр санаачилах болсон үндэслийн талаарх 4 дэх хэсэгт дурдсан хүчин зүйлтэй холбогдсон мэдээлэл. Энэ хэсгийн дагуу гаргаж буй хүсэлтэнд холбогдох мэдээлэл нь тодорхойлж болох үйлдвэрлэлийн үе шат, 8 дахь хэсэгт дурдсан хугацаатай аль болох нягт уялдаатай байна. Арга хэмжээг санаачилж буй гишүүн нь холбогдох гишүүн, эсхүл гишүүдээс импортолж буй тухайн бараанд тогтоох хязгаарлалтын тодорхой түвшинг зааж өгөх бөгөөд энэ түвшин нь 8 дахь хэсэгт дурдсан хэмжээнээс доогуургүй байна. Үүний зэрэгцээ зөвлөлдөөн хийхийг эрмэлзэж буй гишүүн нь хүсэлтээ 3 болон 4 дэх хэсэгт дурдсан холбогдох бүх үйл баримтын мэдээлэл, санал болгож буй хязгаарлалтын түвшингийн хамтаар СНЭХБ-ын даргад хүргүүлнэ. Дарга нь зөвлөлдөөн хийх хүсэлтийн талаар СНЭХБ-ын гишүүдэд мэдэгдэхдээ хүсэлт гаргасан гишүүн, тухайн бараа, хүсэлт хүлээн авсан гишүүний талаар заана. Холбогдох гишүүн, эсхүл гишүүд хүсэлтэд нэн даруй хариу өгч, зөвлөлдөөнийг хүсэлт хүлээж авсан өдрөөс хойш ердийн нөхцөлд 60 хоногийн дотор хойшлуулахгүйгээр явуулж дуусгана.

8.Хэрэв зөвлөлдөөний явцад холбогдох гишүүн, эсхүл гишүүд тухайн барааны экспортод хязгаарлалт тогтоохыг нөхцөл байдал шаардаж байна гэсэн харилцан ойлголцолд хүрсэн бол түүний түвшинг зөвлөлдөөн явуулах хүсэлт гаргасан сараас хоёр сарын өмнө дуусах 12 сарын хугацаанд холбогдох гишүүн, эсхүл гишүүдээс гүйцэтгэсэн экспорт, эсхүл импортын бодит түвшингээс доогуургүй хэмжээнд тогтооно.

9.Хязгаарлалт хийхээр тохиролцсон арга хэмжээний тухай дэлгэрэнгүй мэдээллийг тохиролцоонд хүрснээс хойш 60 хоногийн дотор СНЭХБ-д хүргүүлнэ. СНЭХБ тохиролцоог энэ зүйлийн заалтад нийцэж буй эсэхийг тодорхойлоно. Ийм тодорхойлт гаргахдаа СНЭХБ нь 7 дахь хэсгийн дагуу СНЭХБ-ын даргад хүргүүлсэн үйл баримтын мэдээлэл, түүнчлэн холбогдох гишүүдээс ирүүлсэн бусад бүх мэдээллийг ашиглана. Шаардлагатай гэж үзсэн бол СНЭХБ нь холбогдох гишүүдэд зохих зөвлөмж гаргаж болно.

10.Хэрэв зөвлөлдөөн зохион байгуулах тухай хүсэлт хүлээж авснаас хойш 60 хоногийн дотор гишүүд тохиролцоонд хүрч эс чадвал, хамгаалалтын арга хэмжээ авахыг санаачилсан гишүүн нь зөвлөлдөөнд зориулсан 60 хоногийн хугацаа дууссаны дараа 30 хоногийн дотор экспорт, эсхүл импорт хийсэн өдрөөс эхлэн энэ зүйлийн заалтын дагуу хязгаарлалт тогтоож болох бөгөөд уг асуудлыг СНЭХБ-д нэгэн зэрэг хэлэлцүүлэхээр шилжүүлнэ. Аль нэг улс 60 хоногийн хугацаа дуусахаас өмнө асуудлыг СНЭХБ-д хэлэлцүүлэхээр шилжүүлж болно. Аль ч тохиолдолд СНЭХБ нь асуудлыг, үүний дотор ноцтой хохирол учруулсан буюу түүнийг учруулах бодит аюул тулгарсан эсэхийг нэн даруй судлан үзэж, шалтгааныг нь тогтоож, 30 хоногийн дотор зохих зөвлөмжийг холбогдох гишүүдэд гаргаж өгнө. Ийм судалгаа хийхдээ СНЭХБ нь 7 дахь хэсгийн дагуу СНЭХБ-ын даргад хүргүүлсэн үйл баримтын мэдээлэл болон холбогдох гишүүдээс ирүүлсэн бусад бүх мэдээллийг ашиглана.

11.Хугацаа алдах нь засч залруулахад хүнд хохирол учруулах ердийн бус болон онцгой нөхцөл байдалд 10 дахь хэсэгт дурдсан арга хэмжээг түр хугацаагаар хэрэгжүүлж болох бөгөөд чингэхдээ зөвлөлдөөн хийх хүсэлт болон мэдэгдлээ арга хэмжээ хэрэгжүлснээс хойш ажлын тав хоногийн дотор СНЭХБ-д хүргүүлэх нөхцөлийг хангана. Хэрэв зөвлөлдөөний явцад тохиролцоонд хүрч чадаагүй бол зөвлөлдөөний дараа аль ч үед арга хэмжээ хэрэгжүүлж эхэлсэн өдрөөс хойш 60 хоногийн дотор энэ тухай СНЭХБ-д мэдэгдэнэ. СНЭХБ нь уг асуудлыг нэн даруй хэлэлцэж холбогдох гишүүдэд 30 хоногийн дотор зохих зөвлөмж гаргана. Хэрэв зөвлөлдөөний үр дүнд тохиролцоонд хүрсэн бол гишүүд зөвлөлдөөн дууссаны дараа аль ч үед арга хэмжээ хэрэгжүүлж эхэлсэн өдрөөс хойш 90 хоногийн дотор энэ тухай СНЭХБ-д мэдэгдэнэ. СНЭХБ нь шаардлагатай гэж үзсэн бол холбогдох гишүүдэд зөвлөмж гаргаж болно.

12.Гишүүн энэ зүйлийн заалтын дагуу нэвтрүүлсэн арга хэмжээг: (а) 3 жил хүртлэх хугацаанд сунгахгүйгээр; эсхүл, (b) тухайн барааг 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд нэгтгэх хүртэл, чингэхдээ эдгээрийн аль нь түрүүлэх хугацаанд хэрэгжүүлж дуусгана.

13.Хэрэв хязгаарлалтын арга хэмжээ нь нэг жилээс илүү хугацаанд хүчинтэй хэвээр үлдвэл СНЭХБ-аас өөр үндэслэл тогтоогоогүй тохиолдолд дараагийн жилүүдэд хэрэгжүүлэх түүний түвшин нь эхний жилд тодорхойлсон түвшингээс жилд 6-аас доошгүй өсөлтийн хувиар нэмэгдэнэ. Холбогдох бараанд тогтоосон хязгаарлалтын түвшин нь дараалсан хоёр жилийн аль нэг жилд 10 хувиар хойшлуулахад болон/эсхүл шилжүүлэхэд тогтоосон хэмжээнээс хэтэрх ёсгүй бөгөөд хойшлуулахад 5-аас илүүгүй хувьтай байна. Хойшлуулах, шилжүүлэх болон 14 дэх хэсэгт заасныг хослуулан хэрэглэх тохиолдолд тооны хязгаар тогтоохгүй.

14.Аль нэг гишүүн энэ зүйлийн дагуу өөр гишүүний нэгээс дээш төрлийн бараанд хязгаарлалт тогтоосон бол энэ зүйлийн дагуу бараа тус бүрээр тогтоосон хязгаарлалтын түвшин нь 7 хувиар хэтэрч болох бөгөөд чингэхдээ хязгаарлалтад орсон нийт экспорт нь энэ зүйлийн дагуу тохиролцсон нийтлэг нэгжийн үндсэн дээр тооцсон хязгаарлалтад орж буй бүх барааны түвшингийн нийлбэр дүнгээс давахгүй байна. Хэрэв эдгээр бараанд хэрэглэх хязгаарлалтын хугацаа хоорондоо давхцахгүй бол энэ заалтыг пропорциональ хэлбэрээр нийт хамрах хугацаанд хэрэглэнэ.

15.Хэрэв хамгаалалтын арга хэмжээг энэ зүйлийн дагуу ДХБ -ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болохоос өмнөх 12 сарын туршид СНЭОУХТ-ны хүрээнд, эсхүл 2 болон 6 дугаар зүйлийн заалтын дагуу хязгаарлалтад хамрагдаж ирсэн бүтээгдэхүүний тухайд хэрэглэвэл шинэ хязгаарлалт нь:

(a)өмнөх хязгаарлалтыг хүчингүй болгох тухай 2 дугаар зүйлийн 15 дахь хэсгийн дагуу мэдэгдэл өгсөн өдрөөс; эсхүл,

(b)СНЭОУХТ-ны, эсхүл энэ зүйлийн заалтын дагуу тогтоогдсон өмнөх хязгаарлалыг хүчингүй болгосон өдрөөс эхлэн нэг жилийн дотор тус тус хүчин төгөлдөр болоогүй байх нөхцөлд түүний түвшин нь 8 дахь хэсэгт дурдсанаар тогтоогдоно. Энэ тохиолдолд хязгаарлалтын түвшин нь дараахь хоёр түвшингийн аль нэгийн хамгийн дээд хэмжээнээс доогуур байх ёсгүй: (i) тухайн бараа хязгаарлалтад байсан сүүлийн 12 сарын хугацаанд мөрдөж ирсэн хязгаарлалтын түвшин; эсхүл, (ii) 8 дахь хэсэгт заасан хязгаарлалтын түвшин.

16.Хэрэв 2 дугаар зүйлийн дагуу аль нэг хязгаарлалтыг хэрэглэхгүй байгаа гишүүн нь энэ зүйлийн дагуу хязгаарлалт тогтоохоор шийдвэрлэвэл тэрээр: (а) экспорт болон импортын хэлцэлд тогтсон арилжааны ердийн дадлыг үндэслэн, ээрмэлийн найрлага болон дотоод зах зээлийн адил төрлийн салбар дахь өрсөлдөөнд тогтоосон тарифын ангилал, эсхүл тооны нэгж зэрэг хүчин зүйлүүдийг харгалзан; (b) хэт олон нэр төрлөөр бүтээгдэхүүний ангилал хийхээс зайлсхийх зохих арга хэмжээг тус тус авна. 7, эсхүл 11 дэх хэсэгт заасан зөвлөлдөөн хийх хүсэлтэд эдгээр арга хэмжээний талаархи дэлгэрэнгүй мэдээлэлийг хавсаргана.

7 дугаар зүйл

1.Нэгтгэх үйл явцын бүрэлдхүүн хэсэг болгож, Уругвайн үе шатны үр дүнд хүлээсэн тодорхой үүргүүдийг харгалзан гишүүд дараахь зорилтонд хүрэх үүднээс 1994 оны ТХЕХ-ийн дүрэм, журмыг сахин биелүүлэх шаардлагатай:

(a)тарифыг бууруулах, хязгаарлах, тарифын бус хориг саадыг бууруулах, эсхүл арилгах, гааль, захиргааны болон зөвшөөрөл олгох журмыг хялбарчлах замаар сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбарт нэвтрэх боломжийг сайжруулахад;

(b)демпинг болон демпингийн эсрэг дүрэм, журам, санхүүжүүлэх болон нөхөн олговор өгөх арга хэмжээ, оюуны өмчийн эрхийг хамгаалах зэрэг салбарт сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний хувьд шударга болон эрх тэгш худалдааны нөхцөл бий болгох бодлогыг хэрэгжүүлэхэд;

(c)худалдааны ерөнхий бодлогын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхдээ сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбар дахь импортыг алагчилахаас зайлсхийхэд.

Ийм арга хэмжээ нь 1994 оны ТХЕХ-ийн хүрээнд гишүүдийн эдлэх эрх, хүлээх үүрэгт хохирол учруулахгүй.

2.Гишүүд нь 1 дэх хэсэгт дурдсан энэхүү хэлэлцээрийн хэрэгжилтэд ач холбогдол бүхий арга хэмжээний талаар СНЭХБ-д мэдэгдэнэ. Эдгээр арга хэмжээг энэ хэсэгт заасан шаардлагыг биелүүлэх зорилгоор ДХБ-ын бусад байгууллагад мэдэгдэж байгаа бол анхны мэдэгдлийг иш татсан товч мэдээлэл илгээхэд хангалттай байх болно. Аль нэг гишүүн СНЭХБ-д хариу мэдэгдэл илгээхэд нээлттэй байна.

3.Хэрэв аль нэг гишүүн өөр гишүүнийг 1 дэх хэсэгт дурдсан арга хэмжээг аваагүй, энэхүү хэлэлцээрийн дагуу эдлэх эрх, хүлээх үүргийн тэнцвэр алдагдсан гэж үзвэл тухайн гишүүн уг асуудлыг ДХБ-ын холбогдох байгууллагад танилцуулж, СНЭХБ-д энэ тухай мэдэгдэнэ. Үүний дараа ДХБ-ын холбогдох байгууллагаа хийсэн аливаа мэдээлэл, эсхүл дүгнэлт нь СНЭХБ-аас гаргах дэлгэрэнгүй тайлангийн бүрэлдэхүүн хэсэг болно.

8 дугаар зүйл

1.Энэхүү хэлэлцээрийн хэрэгжилтийг хянах, энэхүү хэлэлцээрийн дагуу авч буй арга хэмжээ, уг арга хэмжээ нь түүний заалтуудад нийцсэн эсэхийг судлах, түүнчлэн энэхүү хэлэлцээрээс тодорхой шаардагдлагын дагуу гарах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх зорилгоор үүгээр Сүлжмэл, нэхмэл эдлэлийн хяналтын байгуулага (“СНЭХБ”)-ыг байгуулж байна. СНЭХБ нь дарга болон 10 гишүүнээс бүрдэнэ. Гишүүдийн бүрэлдэхүүн нь тэнцүү бөгөөд гишүүн улсуудын өргөн төлөөлөлтэй байх бөгөөд тодорхой хугацааны үечлэлтэйгээр гишүүдийг шинэчлэнэ. Гишүүд нь СНЭХБ-д ажиллахаар Барааны худалдааны зөвлөлөөс сонгогдсон ДХБ-ын гишүүдээс томилогдох бөгөөд чиг үүргээ ad personam үндсэн дээр гүйцэтгэнэ.

2.СНЭХБ нь үйл ажиллагааныхаа дотоод журмыг боловсруулна. СНЭХБ-ын хүрээнд нийтийн тохиролцоонд СНЭХБ-д хэлэлцэгдэж, шийдвэрлэгдээгүй маргаанд оролцогч тал болох ДХБ-ын гишүүдээс томилогдсон гишүүний зөвшөөрөл буюу дэмжлэг шаардагдахгүй гэж ойлгоно.

3.СНЭХБ нь байнгын үйл ажиллагаатай байгууллага бөгөөд энэхүү хэлэлцээрээр хүлээлгэсэн үүргээ гүйцэтгэх үүднээс шаардлагатай үедээ хуралдана. Тус байгууллага нь энэхүү хэлэлцээрийн холбогдох зүйлийн дагуу гишүүдийн хийсэн мэдэгдэл, эсхүл тэднээс ирүүлсэн мэдээлэл, үүнээс гадна гишүүдээс ирүүлж болох, эсхүл СНЭХБ шийдвэрийнхээ дагуу хүсэлт тавьснаар хүлээн авсан нэмэлт мэдээлэл буюу зарим шаардлагатай тодорхойлт зэргийг өөрийн үйл ажиллагаандаа ашиглаж болно. Тус байгууллага нь ДХБ-ын бусад байгууллагууд гаргасан, эсхүл тэдгээрт ирүүлсэн, түүнчлэн шаардлагатай гэж үзсэн бусад эх үүсвэрээс ирүүлсэн тайлан, мэдэгдлийг өөрийн үйл ажиллагаандаа ашиглаж болно.

4.Гишүүд нь энэхүү хэлэлцээрийн хүрээнд үйл ажиллагаанд нөлөө үзүүлэх аль нэг асуудлаар зөвлөлдөөн хийх адил тэгш боломжийг өөр хоорондоо олгоно.

5.Энэхүү хэлэлцээрт тусгагдсан хоёр талын зөвлөлдөөний хүрээнд харилцан тохирох шийдвэрт хүрч чадаагүй бол СНЭХБ нь аль нэг гишүүний хүсэлтээр уг асуудлыг яаралтай бөгөөд нарийн нягт авч хэлэлцсэний дараа холбогдох гишүүдэд зөвлөмж гаргана.

6.Аль нэг гишүүний хүсэлтээр энэхүү хэлэлцээрийн хүрээнд ашиг сонирхол нь хөндөгдсөн гэж үзэж буй холбогдох гишүүн, эсхүл гишүүдтэй хийсэн зөвлөлдөөний явцад харилцан тохиромжтой шийдвэрт хүрч чадаагүй тодорхой асуудлыг СНЭХБ нь нэн даруй авч хэлэлцэнэ. СНЭХБ нь 11 дэх хэсэгт дурдсан хяналт шалгалтын зорилгоор холбогдох гишүүдэд зориулж уг асуудлаар зөв зүйтэй гэж үзсэн санал дүгнэлт гаргана.

7.Санал дүгнэлт болон зөвлөмж гаргахаас өмнө СНЭХБ нь хэлэлцэгдэж буй асуудалд шууд хамаарах гишүүдийг оролцохыг урина.

8.СНЭХБ-д зөвлөмж өгөх, дүгнэлт гаргуулахаар хүсэлт тавьсан бол тус байгууллага энэхүү хэлэлцээрт өөр хугацаа тогтоогоогүй бол 30 хоногийн дотор зохих шийдвэрээ гаргана. Энэ бүх зөвлөмж, дүгнэлтийн тухай сонирхсон гишүүдэд шууд мэдэгдэнэ. Энэ бүх зөвлөмж болон дүгнэлтийн тухай Барааны худалдааны зөвлөлд мэдэгдэнэ.

9.Гишүүд СНЭХБ-ын зөвлөмжүүдийг бүрэн хэмжээгээр хүлээн авахыг эрмэлзэх бөгөөд СНЭХБ нь уг зөвлөмжүүдийн хэрэгжилтэнд зохих ёсоор хяналт тавина.

10.Хэрэв гишүүн СНЭХБ-ын зөвлөмжийг мөрдөх боломжгүй бол, тэрээр үүний шалтгааныг зөвлөмж хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор СНЭХБ-д хүргэнэ. Уг шалтгааныг сайтар судалсны дараа СНЭХБ нь зохистой гэж үзсэн дараагийн зөвлөмжийг гаргана. Хэрэв нэмэлт зөвлөмж гаргасны дараа ч асуудал шийдвэрлэгдэхгүй бол аль нэг гишүүн нь уг асуудлыг 1994 оны ТХЕХ-ийн 23 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсэг болон Маргаан шийдвэрлэх тухай харилцан ойлголцох баримт бичгийн холбогдох заалтуудын дагуу Маргаан шийдвэрлэх байгууллагад шилжүүлж болно.

11.Энэхүү хэлэлцээрийн биелэлтийг ажиглах зорилгоор Барааны худалдааны зөвлөл нь нэгтгэх үйл явцын үе шат бүр дуусгавар болохоос өмнө тоймолсон хяналт шалгалт хийнэ. Уг шалгалтыг хийхэд туслалцаа үзүүлэх зорилгоор СНЭХБ нь нэгтгэх үйл явц, шилжилтийн үеийн хамгаалалтын механизмыг хэрэглэх, түүнчлэн 2, 3, 6 болон 7 дугаар зүйлд заасан 1994 оны ТХЕХ-ийн дүрэм, хэм хэмжээг хэрэглэхтэй холбогдсон асуудал зэргийг тусгасан тухайн үе шатанд дахь хэлэлцээрийн биелэлтийн тухай дэлгэрэнгүй илтгэлийг хяналт шалгалт хийгдэх үе шат бүр дуусахаас 5-аас доошгүй сарын өмнө Барааны худалдааны зөвлөлд хүргүүлнэ. СНЭХБ-ын дэлгэрэнгүй илтгэл нь зохистой гэж үзсэн, Барааны худалдааны зөвлөлд хандсан СНЭХБ-ын зөвлөмжийг агуулж болно.

12.Энэ шалгалтыг харгалзан үзээд Барааны худалдааны зөвлөл нь энэхүү хэлэлцээрт тусгасан эрх үүргийн тэгш байдлыг алдагдуулахгүй байхад шаардлагатай гэж үзсэн шийдвэрийг нийтийн тохиролцооны үндсэн дээр гаргана. 7 дугаар зүйлд дурдсан асуудлуудтай холбогдон гарч болох аливаа маргааныг шийдвэрлэхийн тулд Маргаан шийдвэрлэх байгууллага нь 9 дүгээр зүйлд заасан сүүлийн хугацааг өөрчлөхгүйгээр шалгалт хийснээс хойшхи хугацаанд энэхүү хэлэлцээрийн дагуу хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй гэж тооцогдсон аль нэг гишүүний хувьд 2 дугаар зүйлийн 14 дэх хэсэгт өөрчлөлт хэрэглэхээр шийдвэрлэж болно.

9 дүгээр зүйл

Энэхүү хэлэлцээр болон түүний дагуу тогтоогдсон бүх хязгаарлалт нь ДХБ-ын тухай хэлэлцээр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 121 дэх сарын эхний өдөр буюу сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний салбар 1994 оны ТХЕХ-ийн үйлчлэх хүрээнд бүрэн нэгтгэгдэх үед хүчингүй болно. Энэхүү хэлэлцээрийн хугацааг сунгахгүй.

ХАВСРАЛТ

ЭНЭХҮҮ ХЭЛЭЛЦЭЭРТ ХАМААРАХ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ ЖАГСААЛТ

1.Энэ хавсралтад Барааг тодорхойлох, кодлох уялдуулсан систэмийн (УС) дагуу зургаан оронтой ангилалаар тодорхойлогдох сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний төрлийг жагсаав.

2.6 дугаар зүйл дэх хамгаалалтын тухай заалтын дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээг тодорхой сүлжмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүний хувьд хэрэглэх бөгөөд Уялдуулсан системийн ангилалд per se тулгуурлахгүй.

3.Энэхүү хэлэлцээрийн 6 дугаар зүйл дэх хамгаалалтын тухай заалтын дагуу хэрэгжүүлэх арга хэмжээ нь дараахь бараанд хамаарахгүй:

(a)хөгжиж буй гишүүдээс экспортлож буй гэрийн үйлдвэрлэлийн нөхцөлд гараар сүлжсэн даавуу, эсхүл ийм даавуугаар хийсэн гэрийн үйлдвэрлэлийн гар хийцийн бүтээгдэхүүн, эсхүл ардын уламжлалт гар хийцийн сүлжмэл, нэхмэл эдлэл болон оёмол бүтээгдэхүүнд, чингэхдээ сонирхсон гишүүд хоорондын тохиролцоонд ийм бүтээгдэхүүнд зохих ёсоор гэрчилгээ олгосон байвал зохино;

(b)1982 оноос өмнө худалдааны ач холбогдол бүхий хэмжээгээр олон улсын хэмжээнд түүхэн уламжлалын хэлбэрээр нийлүүлэгдэж байсан цүнх, уут, хивсний ар, дээс, ачаа тээшний хэрэгсэл, матрац, дэвсгэр болон хивс зэрэг голцуу олс, наргил модны сэмэрдэс, сизаль (агав модны боловсруулсан мяндас), манилын түүхий олс (абака), мегий, хенекен зэрэг цуултаас хийдэг сүлжмэл, нэхмэл эдлэлд;

(c)цэвэр торгон эдлэл.

Эдгээр бараанд Хамгаалалтын арга хэмжээний тухай хэлэлцээрт тайлбарласны дагуу 1994 оны ТХЕХ-ийн 19 дүгээр зүйлийн заалт хамаарна.

Бүтээгдэхүүнийг тодорхойлох, кодлох уялдуулсан системийн барааны жагсаалтын XI анги (сүлжмэл, нэмэл эдлэл болон сүлжмэл, нэхмэл бүтээгдэхүүн)-ид хамаарах бараа