Нүүр
Эрх зүйн акт 
Эрх зүйн актын орчуулга 
Нэмэлт өөрчлөлт 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2018 оны 06 дугаар сарын 21-ний өдөр
Улаанбаатар хот
ЭД ХӨРӨНГИЙН ЭРХИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН ТУХАЙ
/Шинэчилсэн найруулга/
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байгаа эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийг улсын бүртгэлд бүртгэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн хууль тогтоомж
2.1.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль, Улсын бүртгэлийн ерөнхий хууль, Газрын тухай хууль, Кадастрын зураглал ба газрын кадастрын тухай хууль, Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хууль, Цахим гарын үсгийн тухай хууль, энэ хууль болон эдгээр хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжоос бүрдэнэ.
2.2.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
3 дугаар зүйл.Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт
3.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:
3.1.1."үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрх" гэж газар, түүнээс салгамагц зориулалтын дагуу ашиглаж үл болох эд хөрөнгийн өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийг;
3.1.2."эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэл" гэж Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 3.1.4-т заасныг;
3.1.3."хувийн хэрэг" гэж эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээллийн санд байгаа цаасан болон цахим нотлох баримт бичгийн бүрдлийг;
3.1.4."улсын бүртгэлийн дугаар" гэж эд хөрөнгийн эрхийг улсын бүртгэлд бүртгэснийг нотолж улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаас олгосон дахин давтагдахгүй дугаарыг;
3.1.5."эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээллийн сан" гэж эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн цаасан болон цахим мэдээллийн бүрдлийг;
3.1.6."мэдүүлэг" гэж эд хөрөнгийн эрхээ улсын бүртгэлд бүртгүүлэхээр иргэн, хуулийн этгээдээс хуульд заасан хэлбэрээр гаргасан хүсэлтийг;
3.1.7."эрх шилжүүлэн авагч" гэж өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагчаас эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийг шилжүүлэн авч байгаа этгээдийг.
4 дүгээр зүйл.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэл
4.1.Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэл /цаашид "эрхийн улсын бүртгэл" гэх/ нь Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан төрөлтэй байна.
4.2.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол хөдлөх эд хөрөнгө болон түүнтэй холбоотой эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлж болох бөгөөд холбогдох журмыг Засгийн газар батална.
4.3.Хуулиар төрийн болон албаны нууцад хамааруулсан үл хөдлөх эд хөрөнгө болон түүнтэй холбоотой эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэх журмыг Засгийн газар батална.
4.4.Орон сууц болон хэсгээр өмчлөх дундын өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийн доорх болон орчны газрын нэгж талбарын дугаарт үндэслэн бүртгэнэ.
4.5.Эрхийн улсын бүртгэл хөтлөх журмыг Засгийн газар батална.
4.6.Эрхийн улсын бүртгэлийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 19 дүгээр зүйлд заасан улсын бүртгэгч хөтөлнө.
5 дугаар зүйл.Эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрх үүсэх
5.1.Иргэн, хуулийн этгээд Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8.1.1-д заасан эрхийг хуульд заасан журмын дагуу эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлснээр өмчлөх эрх үүснэ.
5.2.Эд хөрөнгө өмчлөх эрхтэй холбоотой Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8, 8.1.9-д заасан эрх нь эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлснээр үүснэ.
5.3.Улсын бүртгэлийн байгууллага энэ хуулийн 5.1-д заасан өмчлөх эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэснийг нотолж эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ олгоно. Гэрчилгээний мэдээллийг төрийн үйлчилгээний нэгдсэн системийг ашиглан авч болно.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
5.4.Энэ хуулийн 5.3-т заасан эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний загвар, гэрчилгээнд тусгах мэдээлэл, гэрчилгээ олгох журмыг Засгийн газар батална.
5.5.Энэ хуулийн 5.3-т заасан эрхийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээг дараах үндэслэлээр дахин олгоно:
5.5.1.гэрчилгээ ашиглах боломжгүйгээр элэгдэж хуучирсан, гэмтсэн;
5.5.2.эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээлэлд оруулсан өөрчлөлтийн хүрээнд гэрчилгээг дахин авах хүсэлт гаргасан;
5.5.3.гэрчилгээг хаяж үрэгдүүлсэн, устсан;
5.5.4.эрхийн улсын бүртгэлийг хүчингүйд тооцсоны улмаас гэрчилгээг ашиглах боломжгүй болсон;
5.5.5.шүүх, арбитрын шийдвэрээр өмчлөх эрхийг шилжүүлэн бүртгэхэд улсын бүртгэлийн гэрчилгээг хураан авах боломжгүй болсон.
5.6.Гэрчилгээг хаяж үрэгдүүлсэн бол өмчлөгчийн өргөдөл, гэрчилгээг хүчингүйд тооцуулах тухай өдөр тутмын сонинд зарлуулсан зарыг үндэслэн улсын ерөнхий байцаагчийн шийдвэрээр гэрчилгээг хүчингүйд тооцож, улсын бүртгэгч ажлын 15 өдрийн дотор дахин олгоно.
5.7.Энэ хуулийн 5.5.5-д заасан тохиолдолд мэдүүлэг гаргагчийн өргөдөл, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын албан бичгийг үндэслэн улсын бүртгэгч ажлын 15 өдрийн дотор гэрчилгээг дахин олгоно.
5.8.Энэ хуулийн 5.6, 5.7-д зааснаас бусад тохиолдолд гэрчилгээг улсын бүртгэгч ажлын 10 өдрийн дотор дахин олгоно.
5.9.Эрхийн улсын бүртгэлд эзэмших, ашиглах зориулалтаар бүртгэгдсэн газрыг Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 4.1.1-д заасан зориулалтаар өмчлүүлэх шийдвэр гаргасан бол энэ тухай эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэж болно.
6 дугаар зүйл.Эрхийн улсын бүртгэл үнэн зөв байх
6.1.Эрхийн улсын бүртгэл үнэн зөв байх бөгөөд улсын бүртгэгч өөрийн хийсэн бүртгэл бүрийг эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээллийн санд оруулж, хууль, холбогдох журамд заасны дагуу баталгаажуулна.
6.2.Иргэний хуулийн 183.2-т заасны дагуу бүртгүүлэх эрхгүй этгээдийн нэрээр хийлгэсэн бүртгэлийн үр дүнд эрх болон эрх зүйн байдлын хувьд хохирч байгаа этгээд бүртгэлд нэр нь байгаа этгээдээс эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахыг шаардсаныг уг этгээд хүлээн зөвшөөрсөн бол энэ тухай баримт, улсын байцаагчийн дүгнэлтийг үндэслэн улсын бүртгэгч эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулж болно.
6.3.Энэ хуулийн 6.2-т заасан шаардлагыг эрхийн улсын бүртгэлд нэр нь байгаа этгээд зөвшөөрөөгүй бол шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсны дараа эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
6.4.Иргэний хуулийн 183.3-т заасны дагуу эрхийн улсын бүртгэл буруу, ташаа болох тухай өргөдлийг эрх нь зөрчигдөж байна гэж үзсэн этгээд улсын бүртгэлийн байгууллагад гаргах эрхтэй бөгөөд өргөдлийг шалгах явцад бүртгэлийг буруу, ташаа хийсэн нь тогтоогдвол улсын байцаагчийн шийдвэрээр бүртгэлд өөрчлөлт оруулж болно.
6.5.Эрхийн улсын бүртгэлийг давхардуулж, эсхүл хуурамч баримт бичигт үндэслэн хийсэн талаар гомдол гарсан бол улсын байцаагчийн шийдвэрээр тухайн бүртгэлийн хөдөлгөөнийг түдгэлзүүлж, шаардлагатай гэж үзвэл эрх бүхий байгууллагад шилжүүлж шалгуулна.
6.6.Энэ хуулийн 6.2, 6.4-т зааснаас бусад тохиолдолд эрхийн улсын бүртгэлийг шүүхийн шийдвэрээр хүчингүй болгоно.
6.7.Эрхийн улсын бүртгэлийн хувийн хэрэгтэй тухайн бүртгэлийг хөтлөх улсын бүртгэгч, хариуцсан архивын ажилтан, бүртгэлийн хяналт шалгалтын зорилгоор ахлах бүртгэгч, улсын байцаагч тогтоосон журмын дагуу харьцах бөгөөд хувийн хэргийг улсын бүртгэлийн байгууллагын байрнаас гадагш гаргахыг хориглоно.
6.8.Энэ хуулийн 6.7 дахь хэсэг нь өмчлөгч болон бусад этгээд энэ хуульд заасан журмын дагуу цахим хэлбэрээр мэдээлэл авахад хамаарахгүй.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ҮЛ ХӨДЛӨХ ЭД ХӨРӨНГИЙН ЭРХИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛ
7 дугаар зүйл.Мэдүүлэг гаргах
7.1.Иргэн, хуулийн этгээд Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэх тухай мэдүүлгийг тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгө оршин байгаа нутаг дэвсгэрийн харьяаллын дагуу улсын бүртгэлийн байгууллагад гаргана.
7.2.Энэ хуулийн 7.1-д заасан мэдүүлгийг цаасан, эсхүл цахим хэлбэрээр гаргана.
7.3.Мэдүүлгийн загварыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.
7.4.Дундаа хамтран өмчилж байгаа үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг бүртгүүлэхэд нэг мэдүүлэг гаргах бөгөөд мэдүүлгийг хамтран өмчлөгчдийн аль нэг нь төлөөлөн гаргаж болно.
7.5.Үл хөдлөх эд хөрөнгийг дундаа хэсгээр өмчилж байгаа этгээд тус бүр өөрт ногдох хэсгээ бүртгүүлэхээр мэдүүлэг гаргана.
7.6.Мэдүүлэг гаргагч үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхээс өмнө гаргасан мэдүүлгээ өөрчлөх, буцаан авах эрхтэй.
7.7.Мэдүүлэг гаргагч мэдүүлэг, түүнд хавсаргах баримт бичгийг үнэн зөв гаргах үүрэгтэй бөгөөд энэ үүргээ зөрчсөнөөс бусдад учруулсан хохирлыг хариуцна.
7.8.Хуульд заасан бол мэдүүлэгт хавсаргах баримт бичгийг нотариатаар гэрчлүүлсэн байна.
7.9.Гэрээ, хэлцлийн талууд нотариатаар гэрчлэгдээгүй аливаа гэрээ, хэлцэл, баримт бичгийн үнэн зөвийн баталгааг хангаж, түүнээс үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг бүрэн хариуцна.
7.10.Мэдүүлэг гаргагч энэ хуулийн 4.1-д заасан эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэхээр цахим хэлбэрээр мэдүүлэг гаргахдаа гарын үсгээ Цахим гарын үсгийн тухай хуульд заасны дагуу баталгаажуулсан байна.
7.11.Цахим хэлбэрээр мэдүүлэг гаргахад энэ хуульд заасан нийтлэг зохицуулалт нэгэн адил хамаарна.
7.12.Улсын бүртгэгч цахим хэлбэрээр гаргасан мэдүүлэг, баримт бичгийг хүлээн авах, эсхүл хүлээн авахаас татгалзсан шийдвэрийг мэдүүлэг гаргагчид энэ хуульд заасан хугацаанд мэдэгдэнэ.
7.13.Цахим хэлбэрээр мэдүүлэг гаргагч энэ хуулийн 7.12-т заасан бүртгэх тухай мэдэгдэл хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 5 өдрийн дотор холбогдох баримт бичгийн эх хувийг улсын бүртгэлийн байгууллагад цаасан хэлбэрээр ирүүлнэ.
7.14.Улсын бүртгэгч энэ хуулийн 7.13-т заасны дагуу улсын бүртгэлийн байгууллагад эх хувиар ирүүлсэн баримт бичгийг цахим хэлбэрээр илгээсэн баримт бичигтэй тулган нягталж, энэ хуульд заасан хугацаанд эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхээс татгалзах үндэслэл байхгүй бол эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээллийн санд бүртгэж, баталгаажуулна.
8 дугаар зүйл.Мэдүүлэг хүлээн авахаас татгалзах
8.1.Улсын бүртгэгч дараах үндэслэлээр мэдүүлгийг хүлээн авахаас татгалзана:
8.1.1.энэ хуулийн 7 дугаар зүйлд заасан журам, шаардлагыг зөрчиж мэдүүлэг гаргасан;
8.1.2.мэдүүлэг гаргагч энэ хуулийн 7.1-д заасан эрхтэйг нотлох баримт байхгүй;
8.1.3.хуульд заасан журмын дагуу мэдүүлэгт хавсаргавал зохих баримт бичгийн бүрдэл дутуу, засвартай, эсхүл мэдээлэл нь зөрүүтэй;
8.1.4.Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 21 дүгээр зүйлд заасан үйлчилгээний хөлс, Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуулийн 5.1.40-д заасан улсын тэмдэгтийн хураамж төлөөгүй;
8.1.5.энэ хуулийн 4.1-д заасан эрхийг бүртгүүлэхээр мэдүүлэгт тусгасан үндэслэл нь энэ талаар хийсэн гэрээ, хэлцэлтэй агуулгаараа илт зөрүүтэй;
8.1.6.энэ хуулийн 4.1-д заасан эрхийн хүчинтэй хугацаа дууссан.
8.2.Хуульд өөрөөр заагаагүй бол энэ хуулийн 8.1-д зааснаас бусад үндэслэлээр мэдүүлгийг хүлээн авахаас татгалзахыг хориглоно.
8.3.Мэдүүлэг гаргагч энэ хуулийн 8.1-д заасны дагуу гаргасан улсын бүртгэгчийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл дээд шатны албан тушаалтанд гомдол гаргаж болно.
9 дүгээр зүйл.Эрхийн улсын бүртгэлд тусгах үл хөдлөх эд хөрөнгийн үнэ
/Энэ зүйлийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.1.Эрхийн улсын бүртгэлд тусгах газрын хязгаарлагдмал эрх, гэрээгээр ашиглах эрх, үл хөдлөх эд хөрөнгийн үнийг дараах тохиолдолд доор дурдсан дэс дарааллаар тодорхойлно:
/Энэ хэсгийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.1.1.газраас бусад үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг анх удаа эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхэд тухайн хөрөнгийн захиалгын гэрээнд заасан үнэ, захиалгын гэрээнд заасан үнэ байхгүй бол батлагдсан төсөвт өртгөөр тодорхойлогдсон үнэ;
/Энэ заалтыг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.1.2.газрын эрхийг анх удаа эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхэд эрх бүхий байгууллагаас тогтоосон суурь үнэ, суурь үнэ байхгүй бол дуудлага худалдааны үнэ;
/Энэ заалтыг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.1.3.өмчлөх эрх болон түүнтэй холбогдсон эд хөрөнгийн бусад эрх, газрын эрхийг худалдах, эсхүл шилжүүлэн бүртгүүлэх тохиолдолд гэрээ, хэлцэл, эсхүл эрх шилжүүлсэн шийдвэрт тусгагдсан үнэ;
/Энэ заалтыг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.1.4.газрын эрх, үл хөдлөх эд хөрөнгийг барьцаалах тохиолдолд эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн барьцааны гэрээ, эсхүл барьцаалбарт тусгагдсан тухайн эд хөрөнгийн барьцааны үнэ;
/Энэ заалтыг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.1.5.үнийн талаар өөрчлөлт орсныг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхэд хуульд заасны дагуу хөрөнгийн үнэлгээ хийх эрх бүхий этгээдээр тогтоолгосон үнэ.
/Энэ заалтыг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.2.Мэдүүлэг гаргагч эд хөрөнгийн үнийг бодитой мэдүүлнэ.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
9.3.Энэ хуулийн 9.1.5-д зааснаас бусад тохиолдолд энэ хуулийн 9.1.3, 9.1.4-т заасан үнийг хамгийн сүүлд бүртгэгдсэн үнээс бууруулж бүртгэхгүй.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
10 дугаар зүйл.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийг анх удаа бүртгэх
10.1.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд анх удаа бүртгэхэд газрын нэгж талбарын дугаарт үндэслэх бөгөөд нэг нэгж талбарт нэг хувийн хэрэг нээж, тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг уг нэгж талбар газрын эрхтэй нэг бүрдлээр бүртгэнэ.
10.2.Орон сууц болон хэсгээр өмчлөх дундын өмчлөлийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг бүртгэхэд энэ хуулийн 4.4-т заасныг баримтлан бүртгэж, тус бүрд нь хувийн хэрэг нээнэ.
10.3.Эрхийн улсын бүртгэлд үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг анх удаа бүртгэхэд дараах мэдээллийг тусгана:
10.3.1.газрын эрх олгосон шийдвэрийн он, сар, өдөр, дугаар, хугацаа;
10.3.2.нэгж талбарын дугаар, газрын хэмжээ, зориулалт, хаяг, байршил;
10.3.3.газрын төлөв байдал, чанарын улсын хянан баталгааны дүгнэлт;
10.3.4.тухайн нэгж талбар газар дээрх үл хөдлөх хөрөнгийн хэмжээ, зориулалт, ашиглалтад орсон он, сар, өдөр, үнэ;
10.3.5.үл хөдлөх эд хөрөнгийн хийц, ус болон эрчим хүчний эх үүсвэрийг мэдүүлэг гаргагчийн тодорхойлсноор;
10.3.6.тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг өмчлөгч нь иргэн бол иргэний овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, иргэний бүртгэлийн дугаар, хуулийн этгээд бол түүний оноосон нэр, улсын бүртгэлийн дугаар, регистрийн дугаар;
/Энэ заалтад 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
10.3.7.мэдүүлэг гаргасан он, сар, өдөр;
10.3.8.бүртгэлд тусгахаар хуульд заасан бусад мэдээлэл.
10.4.Дундаа хэсгээр өмчлөгч нь тэдгээрт ногдох хувийг мэдүүлэг болон нотлох баримтад тодорхойлсон бол тус бүрд ногдох хувийг эрхийн улсын бүртгэлд тусгана.
10.5.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийг анх удаа бүртгүүлэхэд холбогдох баримт бичгийн эх хувийг хүлээн авснаас хойш ажлын 5 өдрийн дотор эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэх эсэхийг шийдвэрлэж, энэ тухай мэдүүлэг гаргагчид мэдэгдэнэ.
10.6.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхийг бүртгүүлэх тухай мэдүүлэгт дараах нотлох баримтыг хавсаргана:
10.6.1.өмчлөх эрхийг нотолсон баримт бичиг;
10.6.2.газар өмчлөх эрх олгосон шийдвэр;
10.6.3.газрын мэдээллийн санд бүртгэгдсэн газрын кадастрын зураг;
10.6.4.иргэнд өмчлүүлсэн газрын хувьд газрын төлөв байдал, чанарын улсын хянан баталгааны дүгнэлт;
10.6.5.барилга байгууламжийн зураг төсөл, бүтэн харуулсан гэрэл зураг;
10.6.6.тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгөд эрх бүхий байгууллагаас олгосон байршлын хаяг;
10.6.7.улсын тэмдэгтийн хураамж, үйлчилгээний хөлс төлсөн баримт;
10.6.8.тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийн хувьд тодорхой болзол хангаснаар ирээдүйд өмчлөх эрх үүсэх гэрээ, хэлцэл хийгдсэн эсэх, хийгдсэн бол гэрээ, хэлцлийн хуулбар, захиалагчийн нэрс, тэдгээрийн оруулсан хөрөнгийн хэмжээг тусгасан жагсаалт.
10.7.Өмчлөгч нь иргэн бол иргэний үнэмлэх, хуулийн этгээд бол хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн мэдээлэл, үүсгэн байгуулах баримт бичиг, дүрмийг улсын бүртгэгч цахим мэдээллийн санд нэвтэрч, нягтлан шалгах бөгөөд боломжгүй тохиолдолд мэдүүлэг гаргагчаас иргэний үнэмлэх, хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбарыг авч, мэдүүлэгт хавсаргана.
10.8.Улсын бүртгэгч нэгж талбарын кадастрын мэдээллийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 9.11-д заасан дундын мэдээллийн санд нэвтэрч, нягтлан шалгана.
10.9.Төрийн болон албаны нууцын тухай хуульд зааснаас бусад төрийн өмчийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэх журмыг энэ хууль болон холбогдох бусад хуульд нийцүүлэн Засгийн газар батална.
10.10.Барьж дуусаагүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг хоёр болон түүнээс олон этгээд хөрөнгө оруулан, эсхүл захиалгаар барьж байгаа бол хөрөнгө оруулагч, захиалагч нарын мэдүүлгээр уг үл хөдлөх эд хөрөнгийг дундаа хамтран өмчлөх эрхтэй өмчлөгчдийн дундын өмчлөлд, эсхүл дундаа хэсгээр өмчлөгч нарын тус тусын өмчлөлд энэ хуулийн 10.6-д заасан нотлох баримтыг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэнэ.
11 дүгээр зүйл.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн шилжилтийг бүртгэх
11.1.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн шилжилтийг бүртгэхэд эрхийн улсын бүртгэлд дараах мэдээллийг тусгана:
11.1.1.мэдүүлэг гаргасан он, сар, өдөр;
11.1.2.эрх шилжүүлэн авч байгаа этгээд нь иргэн бол иргэний овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, иргэний бүртгэлийн дугаар, хуулийн этгээд бол түүний оноосон нэр, улсын бүртгэлийн дугаар, регистрийн дугаар;
/Энэ заалтад 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
11.1.3.гэрээ, хэлцлийн нэр, төрөл;
11.1.4.эрх бүхий этгээдийн шийдвэрээр эрх шилжиж байгаа бол шийдвэрийн нэр, он, сар, өдөр, дугаар;
11.1.5.хөрөнгийн үнэ.
11.2.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрх гэрээ, хэлцлийн үндсэн дээр шилжиж байгаа бол гэрээ, хэлцлийн эх хувийг хувийн хэрэгт хавсаргана.
11.3.Шүүх, арбитрын шийдвэрийн үндсэн дээр өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч өөрчлөгдөж байгаа бол өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрх олж авч байгаа этгээд мэдүүлэг гаргах ба мэдүүлэгт шүүх, арбитрын шийдвэрийг хавсаргана.
11.4.Энэ хуулийн 11.3-т заасан нөхцөл үүсвэл эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэлтэй, эрх ашиг нь хөндөгдөж болох этгээдэд улсын бүртгэлийн байгууллага энэ тухай бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2024 оны 01 дүгээр сарын 12-ны өдрийн хуулиар нэмэлт оруулсан./
11.5.Албадан дуудлага худалдаагаар худалдагдсан үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөх эрхийг шилжүүлэх тухай мэдүүлгийг уг үл хөдлөх эд хөрөнгийг худалдан авсан этгээд гаргах бөгөөд мэдүүлэгт дуудлага худалдаагаар өмчлөх эрх шилжүүлсэн шийдвэр, гэрээ, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд заасны дагуу мөнгөн төлбөрийн үүрэгт тооцож авсан бол энэ тухай тэмдэглэл, тэдгээртэй холбогдох бусад баримт бичгийг хавсаргана.
11.6.Барьцааны зүйл болох үл хөдлөх эд хөрөнгийг шүүхээс гадуур шууд худалдсан бол худалдах, худалдан авах гэрээ, шүүхээс гадуур албадан дуудлага худалдаагаар худалдсан бол дуудлага худалдааны тэмдэглэл, Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд заасны дагуу мөнгөн төлбөрийн үүрэгт тооцож авсан бол энэ тухай тэмдэглэл, тэдгээртэй холбогдох бусад баримт бичгийг мэдүүлэгт хавсаргана.
11.7.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн зарим хэсгийг өөр этгээдэд шилжүүлэхэд нэгж талбарын дугаар бүхий кадастрын зураг, гэрээнд оролцогч талуудын гарын үсгээр баталгаажуулсан шилжиж байгаа болон үлдэж байгаа хэсгийн барилга байгууламжийн зураг төслийг мэдүүлэгт хавсаргана.
11.8.Дундаа хэсгээр өмчлөгч этгээд өөрт ногдох хэсгээ бусдад гэрээ, хэлцлийн үндсэн дээр шилжүүлэх тухай мэдүүлэгт дундаа хэсгээр өмчлөгч бусад этгээд нь тухайн хэсгийг шилжүүлэн авахаас татгалзсан, эсхүл Иргэний хуулийн 108.7-д заасан хугацаанд хариу өгөөгүй тохиолдолд мэдүүлэгт давуу эрхтэй этгээдийн эрхийг зөрчөөгүй тухай баримтыг хавсаргана.
11.9.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх шилжиж байгаа бол холбогдох баримт бичгийн эх хувийг хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 3 өдрийн дотор эрхийн улсын бүртгэлд зохих өөрчлөлт оруулах эсэхийг шийдвэрлэж, энэ тухай мэдүүлэг гаргагчид бичгээр, эсхүл цахим хэлбэрээр мэдэгдэх бөгөөд өөрчлөлт орсноор шинэ өмчлөгчийн өмчлөх эрх үүснэ.
12 дугаар зүйл.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авсан этгээдийн эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэх
12.1.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авсан этгээд Иргэний хуулийн 104.1, 104.2-т заасны дагуу уг үл хөдлөх эд хөрөнгийн өмчлөгч гэж бүртгүүлэхээр энэ хуульд заасан журмын дагуу мэдүүлэг гаргаж болно.
12.2.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авсан этгээд энэ хуулийн 12.1-д заасны дагуу мэдүүлэг гаргасан тохиолдолд эрхийн улсын бүртгэлийн хувийн хэрэг нээж, Иргэний хуулийн 185 дугаар зүйлд заасны дагуу урьдчилсан тэмдэглэл хийнэ.
12.3.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авсан этгээд энэ хуулийн 12.2-т заасны дагуу бүртгүүлсэн тохиолдолд Иргэний хуулийн 104.2-т заасны дагуу өмчлөх эрхийг олж авна.
12.4.Энэ хуулийн 12.2-т заасан журмаар бүртгүүлсэн этгээдийн эрх нь эрх залгамжлалын үндсэн дээр бусдад шилжсэн бол эрх залгамжлагч энэ тухай эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлнэ.
12.5.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авсан этгээд бүртгүүлснээс хойш Иргэний хуулийн 104.2-т заасан хугацаа өнгөрсөн бол бүртгүүлсэн этгээдийн хүсэлтээр эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулж, өмчлөх эрхийг бүртгэнэ.
12.6.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгийг олж авсан этгээд түүнийг шударга бусаар олж авсан, эсхүл Иргэний хуулийн 104.2-т заасан хугацааны дотор уг үл хөдлөх эд хөрөнгийн хууль ёсны өмчлөгч нь тодорхой болсон бол тухайн бүртгэлд өөрчлөлт оруулж, хууль ёсны өмчлөгчийн өмчлөх эрхийг бүртгэнэ.
13 дугаар зүйл.Эрхийн улсын бүртгэлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах
13.1.Дараах тохиолдолд эрхийн улсын бүртгэлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулна:
13.1.1.үл хөдлөх эд хөрөнгийн хэмжээ, үнэ, гүйцэтгэл өөрчлөгдөх;
13.1.2.үл хөдлөх эд хөрөнгийн байршлын хаяг өөрчлөгдөх;
13.1.3.үл хөдлөх эд хөрөнгийн зориулалт өөрчлөгдөх;
13.1.4.үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгчийн иргэний бүртгэлийн дугаар, овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, хуулийн этгээдийн оноосон нэр, улсын бүртгэлийн дугаар, регистрийн дугаар өөрчлөгдөх;
/Энэ заалтад 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
13.1.5.нэгж талбарын дугаар өөрчлөгдөх;
13.1.6.бүртгэлд тусгагдсан бусад мэдээлэл өөрчлөгдөх.
13.2.Эрхийн улсын бүртгэлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах мэдүүлэгт дараах нотлох баримтыг хавсаргана:
13.2.1.өргөдөл;
13.2.2.үл хөдлөх эд хөрөнгийн хэмжээ өөрчлөгдсөн бол өөрчлөлтийг тусгаж, баталгаажуулсан кадастрын зураг;
13.2.3.үл хөдлөх эд хөрөнгийн байршлын хаяг өөрчлөгдсөн бол эрх бүхий байгууллагын шийдвэр;
13.2.4.барилга байгууламжийн зураг төсөл, дөрвөн талаас нь бүтэн харуулсан гэрэл зураг;
13.2.5.бүртгүүлэхээр мэдүүлсэн бусад өөрчлөлтийг нотлох баримт;
13.2.6.улсын тэмдэгтийн хураамж, үйлчилгээний хөлс төлсөн баримт.
13.3.Өмчлөгчийн иргэний бүртгэлийн дугаар, овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр өөрчлөгдсөнийг бүртгэхэд улсын бүртгэгч цахим мэдээллийн санд нэвтэрч, нягтлан шалгах бөгөөд боломжгүй тохиолдолд мэдүүлэг гаргагчаас холбогдох баримтын хуулбарыг авч, мэдүүлэгт хавсаргана.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
13.4.Үл хөдлөх эд хөрөнгө оршин байгаа аймаг, сум, нийслэл, дүүргийн нутаг дэвсгэрийн харьяалал өөрчлөгдвөл хувийн хэргийг харьяаллын дагуу шилжүүлнэ.
/Энэ хэсэгт 2022 оны 4 дүгээр сарын 22-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
13.5.Энэ хуулийн 13 дугаар зүйлд заасан үндэслэлээр эрхийн улсын бүртгэлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахад холбогдох баримт бичгийн эх хувийг хүлээн авсан өдрөөс хойш ажлын 3 өдрийн дотор зохих өөрчлөлтийг оруулж, энэ тухай мэдүүлэг гаргагчид мэдэгдэнэ.
13.6.Эрхийн улсын бүртгэлд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах мэдүүлгийг бүртгэхээс татгалзах үндэслэл байна гэж үзвэл улсын бүртгэгч мэдүүлэг гаргагчид энэ хуулийн 13.5-д заасан хугацаанд хариу мэдэгдэнэ.
13.7.Орон сууцны тухай хуулийн 15.1, 15.3-т заасныг зөрчиж нийтийн зориулалттай орон сууцны хийц, бүтээц, зориулалтыг өөрчилсөн бол холбогдох өөрчлөлтийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхийг хориглоно.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 12 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуулиар нэмсэн./
14 дүгээр зүйл.Эрхийн улсын бүртгэлийг хаах
14.1.Дараах тохиолдолд улсын бүртгэгч мэдүүлэг гаргагчийн өргөдөл, холбогдох нотлох баримт, улсын байцаагчийн дүгнэлтийг үндэслэсэн улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын даргын шийдвэрээр эрхийн улсын бүртгэлийг хаана:
14.1.1.эрхийн улсын бүртгэлд тусдаа бүртгэгдсэн дундаа хэсгээр өмчилж байсан үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгчийн хүсэлтээр нэг этгээдэд шилжсэн;
14.1.2.хоёр, түүнээс олон нэгж талбарыг нийлүүлж, нэг нэгж талбар болгосон;
14.1.3.шүүх, арбитрын шийдвэр гарсан;
14.1.4.эрх бүхий этгээдийн шийдвэрээр үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрх болон түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрх дуусгавар болсон;
14.1.5.эрхийн улсын бүртгэл давхардсан;
14.1.6.захиалгаар барьсан орон сууцны жагсаалтаар тухайн орон сууцны эрх бүртгэгдэж дууссан;
14.1.7.өмчлөлийн зүйл болох үл хөдлөх эд хөрөнгө устсан.
14.2.Эрхийн улсын бүртгэлийг хаахтай холбогдох баримт бичгийг хувийн хэрэгт хавсаргаж, улсын бүртгэлийн дугаарыг хүчингүй болгосноор эрхийн улсын бүртгэл хаагдана.
15 дугаар зүйл.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхтэй холбоотой үл хөдлөх эд хөрөнгийн бусад эрхийн улсын бүртгэл
15.1.Үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөх эрхтэй холбоотой үл хөдлөх эд хөрөнгийн бусад эрхийг бүртгэх маягтад дараах мэдээллийг тусгана:
15.1.1.гэрээний төрөл, эрх үүсгэсэн шийдвэр;
15.1.2.гэрээний талуудын талаарх мэдээлэл /иргэн бол овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, иргэний бүртгэлийн дугаар, хуулийн этгээд бол түүний оноосон нэр, улсын бүртгэлийн дугаар, регистрийн дугаар, түүнийг төлөөлөх этгээдийн овог, эцэг, /эх/-ийн нэр, өөрийн нэр, регистрийн дугаар/
/Энэ заалтад 2022 оны 6 дугаар сарын 03-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
15.1.3.гэрээний хугацаа;
15.1.4.гэрээний үнэ;
15.1.5.бүртгэсэн он, сар, өдөр.
15.2.Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8, 8.1.9-д заасан эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэх үндэслэл болсон гэрээнд эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэсэн тухай тэмдэг дарж, мэдүүлэг гаргагчид буцаана.
15.3.Улсын бүртгэгч маягтад тэмдэглэл үйлдэн, хувийн хэрэгт хавсаргана.
15.4.Энэ хуулийн 15.1-д заасан маягтын загварыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын дарга батална.
15.5.Талуудын эрх, үүрэг өөрчлөгдсөн, гэрээ дуусгавар болсон, эсхүл гэрээний талууд өөрчлөгдсөн бол энэ тухай эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
15.6.Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8, 8.1.9-д заасан эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэсэн бол энэ тухай хувийн хэрэгт тэмдэглэнэ.
15.7.Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8, 8.1.9-д заасан эрхийг мэдүүлэг хүлээн авснаас хойш ажлын 3 өдрийн дотор эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэх эсэхийг шийдвэрлэж, энэ тухай мэдүүлэг гаргагчид мэдэгдэнэ.
16 дугаар зүйл.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны /ипотек/ бүртгэл
16.1.Ипотекийг бүртгүүлэх тухай мэдүүлгийг өмчлөгч, эсхүл түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч гаргана.
16.2.Хуульд заасан үндэслэлээр үүссэн ипотекийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэхэд энэ хуулийн 16.1-д заасан журам нэгэн адил үйлчилнэ.
16.3.Ипотекийг бүртгэх дараалал нь мэдүүлгийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн цаг хугацааны дарааллаар тодорхойлогдоно.
16.4.Ипотекийн эрхийн улсын бүртгэлд энэ хуулийн 15.1-д зааснаас гадна дараах мэдээллийг тусгана:
16.4.1.зээлийн хэмжээ, хүү;
16.4.2.зээлийн гэрээний дугаар;
16.4.3.барьцааны зүйлээс шаардлагыг хангуулах гэрээгээр тохирсон нөхцөл;
16.4.4.барьцаалбар үйлдсэн эсэх;
16.4.5.давхар барьцаалах эрхийг барьцааны гэрээгээр хориглосон эсэх.
16.5.Төрийн өмчийн үл хөдлөх эд хөрөнгийн ипотекийг бүртгүүлэх мэдүүлэгт Төрийн болон орон нутгийн өмчийн тухай хуульд заасан эрх бүхий этгээдийн зөвшөөрлийг хавсаргана.
17 дугаар зүйл.Ипотек өөр этгээдэд шилжсэнийг бүртгэх
17.1.Ипотек өөр этгээдэд шилжсэнийг бүртгүүлэх тухай мэдүүлгийг түүнийг шилжүүлэн авч байгаа этгээд гаргах бөгөөд улсын бүртгэгч хувийн хэрэгт энэ тухай нэмэлт тэмдэглэл хийнэ.
17.2.Ипотек, түүний үндэслэл болж байгаа шаардлага нь нэгэн зэрэг өөр этгээдэд шилжих бөгөөд энэ тухай баримтыг мэдүүлэгт хавсаргана.
17.3.Иргэний хуулийн 172.6-д заасны дагуу үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн шаардлагыг хангасан гуравдагч этгээд ипотекийг өөртөө шилжүүлэн авах тухай мэдүүлгийг улсын бүртгэлийн байгууллагад гаргах эрхтэй бөгөөд мэдүүлэгт үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн шаардлагыг хангасан тухай нотлох баримтыг хавсаргана.
17.4.Энэ хуулийн 17.1, 17.3-т заасан бүртгүүлэх мэдүүлэгт ипотек шилжүүлэх тухай гэрээг хавсаргана.
18 дугаар зүйл.Ипотек өмчлөгчид шилжсэнийг бүртгэх
18.1.Ипотек Иргэний хуулийн 168.1-д заасны дагуу өмчлөгчид шилжсэн бол өмчлөгч нь ипотекийг дуусгавар болгож, эрхийн улсын бүртгэлээс хасуулах, эсхүл бүртгүүлсэн дарааллыг хэвээр хадгалж, өөр этгээдэд шилжүүлэх тухай хүсэлт гаргах бөгөөд хүсэлтэд үүрэг гүйцэтгүүлэгчийн шаардлага дуусгавар болсон, эсхүл шаардлагаасаа татгалзсан тухай баримтын эх хувь, эсхүл нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбарыг хавсаргана.
18.2.Өмчлөгч энэ хуулийн 18.1-д заасны дагуу бүртгүүлсэн дарааллыг хэвээр хадгалж, ипотекийг өөр этгээдэд шилжүүлэх тухай мэдүүлэг гаргасан бол улсын бүртгэгч энэ хуулийн 16 дугаар зүйлд заасан журмыг баримтлан уг өөрчлөлтийг бүртгэнэ.
18.3.Өмчлөгч Иргэний хуулийн 168.3-т заасны дагуу ипотекийг дуусгавар болгохоор гуравдагч этгээдийн өмнө үүрэг хүлээсэн, эсхүл үл хөдлөх эд хөрөнгө болон ипотек нэг этгээдэд шилжихээр бол энэ тухай урьдчилан тэмдэглүүлэх хүсэлт гаргах бөгөөд улсын бүртгэгч энэ хуулийн 31 дүгээр зүйлд заасан журмыг баримтлан эрхийн улсын бүртгэлд урьдчилсан тэмдэглэл хийнэ.
18.4.Энэ хуулийн 18.1, 18.2, 18.3-т заасан зохицуулалт газар эзэмшигчид нэгэн адил хамаарна.
19 дүгээр зүйл.Ипотекоор хангагдах шаардлагыг өөр шаардлагаар сольсныг бүртгэх
19.1.Өмчлөгч болон үүрэг гүйцэтгүүлэгч Иргэний хуулийн 165.3-т заасны дагуу ипотекоор хангагдах шаардлагыг өөр шаардлагаар солихоор тохиролцсон бол уг өөрчлөлтийг бүртгүүлэх тухай мэдүүлгийг өмчлөгч гаргах бөгөөд мэдүүлэгт шаардлагыг ийнхүү солих тухай үүрэг гүйцэтгүүлэгчтэй тохиролцсоныг гэрчлэх баримтыг хавсаргана.
20 дугаар зүйл.Барьцаалбарын бүртгэл
20.1.Барьцаалагчийн эрхийг барьцаалбараар гэрчилсэн бол барьцаалуулагч, эсхүл түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгч барьцаалбарыг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэх мэдүүлгийг гаргана.
20.2.Улсын бүртгэгч барьцаалбарт гэрээ байгуулсан он, сар, өдөр, газрыг тэмдэглэж, гарын үсэг зурж, тэмдэг дарах бөгөөд хуулбарыг нь хувийн хэрэгт авч, ажлын 3 өдрийн дотор бүртгэн барьцаалагчид эх хувийг буцаана.
20.3.Барьцаалбарт оруулсан өөрчлөлтийг барьцаалуулагчийн гаргасан мэдүүлгийг үндэслэн бүртгэх бөгөөд өөрчлөлтийг тусгасан хавсралтыг улсын бүртгэгч баталгаажуулж, хуулбарыг хувийн хэрэгт хавсаргана.
20.4.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуулийн 17.1.2-т заасны дагуу барьцаалбарыг шинээр үйлдсэн бол хуучин барьцаалбарт "хүчингүй" тэмдэг дарж, буцаах бөгөөд уг барьцаалбарын бүртгэл хүчингүй болсон талаар хувийн хэрэгт тэмдэглэж, шинэ барьцаалбарыг энэ хуульд заасан журмын дагуу бүртгэнэ.
20.5.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуулийн 19.1-д заасны дагуу дахин олгосон барьцаалбарт улсын бүртгэгч гарын үсэг зурж, тэмдэг дарж баталгаажуулж буцаах бөгөөд хувийн хэрэгт дахин олгосон талаар тэмдэглэж, хуулбарыг хувийн хэрэгт хавсаргана.
21 дүгээр зүйл.Барьцааны эрх дуусгавар болсныг бүртгэх
21.1.Барьцаалбарын хууль ёсны эзэмшигч, эсхүл барьцаалагчийн хүсэлт, эсхүл шүүх, арбитрын шийдвэрийг үндэслэн барьцааны эрхийг дуусгавар болгоно.
21.2.Барьцааны эрх дуусгавар болсныг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэснээр барьцаалбараар гэрчлэгдсэн эрх дуусгавар болж, энэ тухай хувийн хэрэгт тэмдэглэнэ.
22 дугаар зүйл.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн түрээсийн бүртгэл
22.1.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн түрээсийн эрхийг түрээслэгч, түрээслүүлэгчийн аль нэг талын гаргасан мэдүүлгийг үндэслэн энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу бүртгэнэ.
22.2.Мэдүүлэгт эрх бүхий этгээдийн шийдвэр, түрээсийн гэрээг хавсаргах бөгөөд эрхийн улсын бүртгэлд энэ хуулийн 15.1-д зааснаас гадна дараах мэдээллийг тусгана:
22.2.1.түрээсэлж байгаа талбайн хэмжээ;
22.2.2.түрээсийн зориулалт.
23 дугаар зүйл.Сервитутын бүртгэл
23.1.Сервитутыг бүртгүүлэх тухай мэдүүлгийг өмчлөгч, эсхүл сервитут бүхий этгээдийн хэн нэг нь гаргах бөгөөд энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу бүртгэнэ.
23.2.Иргэний өмчийн газарт Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хуулийн 33.1-д заасны дагуу нийтийн сервитут тогтоосон бол мэдүүлэгт нийтийн сервитут тогтоох тухай сум, дүүргийн Засаг даргын шийдвэрийг хавсаргана.
24 дүгээр зүйл.Узуфруктын бүртгэл
24.1.Узуфруктыг түүнийг эзэмшигчийн гаргасан мэдүүлгийг үндэслэн энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу бүртгэнэ.
24.2.Узуфрукт эзэмшигч тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг барьцаалах, түрээслэх тохиолдолд энэ хуульд заасны дагуу эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэх бөгөөд мэдүүлэгт Иргэний хуулийн 152.2-т заасан өмчлөгчийн зөвшөөрлийн нотариатаар гэрчлүүлсэн хуулбарыг хавсаргана.
25 дугаар зүйл.Бусдын газар дээр барилга байгууламж барих эрхийн бүртгэл
25.1.Бусдын өмчийн газар дээр барилга байгууламж барих эрх /цаашид "барилга байгууламж барих эрх" гэх/-ийг олж авсан этгээд, эсхүл түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан мэдүүлгийг үндэслэн энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу бүртгэнэ.
25.2.Барилга байгууламж барих эрхийн улсын бүртгэлд энэ хуулийн 15.1-д зааснаас гадна дараах мэдээллийг тусгана:
25.2.1.барилга байгууламж барих эрхийн хугацаа, зориулалт;
25.2.2.барилга байгууламж барих газрын хэмжээ;
25.2.3.барилга байгууламж барих эрхийг бусдын өмчлөл, эзэмшил, ашиглалтад шилжүүлсэн, барьцаалсан тухай тэмдэглэл.
25.3.Барилга байгууламж барих эрхийг өвлүүлэх, барьцаалах, худалдах болон бусад хэлбэрээр захиран зарцуулах тохиолдолд энэ хуульд заасан журмын дагуу эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
25.4.Барилга байгууламж барих эрхийн үндсэн дээр баригдсан барилга байгууламж өмчлөх эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэхэд энэ хуулийн 10 дугаар зүйлд заасныг баримтална.
26 дугаар зүйл.Усан замын тээврийн хэрэгсэл, агаарын хөлгийн санхүүгийн түрээс /лизинг/-ийн эрхийн бүртгэл
26.1.Усан замын тээврийн хэрэгсэл, агаарын хөлгийн санхүүгийн түрээс /лизинг/-ийн эрхийг гэрээнд оролцогч аль нэг тал, тэдгээрийн итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчийн гаргасан мэдүүлэг болон усан замын тээврийн хэрэгсэл, агаарын хөлгийн санхүүгийн түрээс /лизинг/-ийн гэрээг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэнэ.
26.2.Усан замын тээврийн хэрэгсэл, агаарын хөлгийн санхүүгийн түрээс /лизинг/-ийн эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхэд энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан журмыг баримтална.
27 дугаар зүйл.Батлан даалтын гэрээний бүртгэл
27.1.Батлан даалтын гэрээг бүртгүүлэх тухай мэдүүлгийг өмчлөгч, эсхүл батлан даагчийн аль нэг нь гаргасан мэдүүлгийг үндэслэн энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу бүртгэнэ.
28 дугаар зүйл.Газар эзэмших, ашиглах эрхийн улсын бүртгэл
28.1.Аймаг, нийслэл, дүүргийн газрын алба, сумын газрын даамал газар эзэмших, ашиглах эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгүүлэхдээ дараах мэдээллийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 9.11-д заасан дундын мэдээллийн санд оруулж, цахимаар мэдүүлэх ба мэдүүлгийн үнэн зөвийг хариуцна:
28.1.1.газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээ;
28.1.2.газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах гэрээ;
28.1.3.газар эзэмшүүлэх, ашиглуулах тухай Засаг даргын шийдвэр;
28.1.4.газрын кадастрын зураг;
28.1.5.бусдын эзэмшил, ашиглалтад сервитут тогтоосон шийдвэр, гэрээ;
28.1.6.газрыг хязгаарлагдмал эрхтэйгээр ашиглах гэрээ;
28.1.7.газар эзэмших эрхийг бусдад шилжүүлэх гэрээ;
28.1.8.газрыг улсын тусгай хэрэгцээнд нөхөх олговортойгоор солих, эсхүл эргүүлэн авах тухай шийдвэр, гэрээ;
28.1.9.тухайн газрын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн харьяалал.
28.2.Улсын бүртгэлийн байгууллага Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 9.11-д заасан дундын мэдээллийн сан дахь энэ хуулийн 28.1-д заасан мэдээллийг нягтлан шалгаж, газар эзэмших, ашиглах эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэнэ.
28.3.Улсын бүртгэлийн байгууллага газар эзэмших, ашиглах эрхийн улсын бүртгэлийн дугаарыг Улсын бүртгэлийн ерөнхий хуулийн 9.11-д заасан дундын мэдээллийн санд оруулна.
28.4.Газар эзэмших, ашиглах эрхийг эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхэд энэ хуулийн 7.11, 7.12, 7.13, 7.14 дэх хэсэг хамаарахгүй.
28.5.Аймаг, нийслэл, дүүргийн газрын алба, сумын газрын даамал газар эзэмших, ашиглах эрхийн гэрчилгээнд энэ хуулийн 28.3-т заасан улсын бүртгэлийн дугаарыг тэмдэглэнэ.
29 дүгээр зүйл.Эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхээс татгалзах
29.1.Улсын бүртгэгч дараах үндэслэлээр эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэхээс татгалзаж мэдүүлэг, түүнд хавсаргасан баримт бичгийг буцаана:
29.1.1.бүртгүүлэхээр мэдүүлсэн эрх нь энэ хуулийн 30 дугаар зүйлд заасан тусгай тэмдэглэлээр хориг тавьсан эрх, хязгаарын хүрээнд хамаарч байгаа;
29.1.2.Иргэний хуулийн 185.4-т заасны дагуу урьдчилсан тэмдэглэл хийгдсэний дараа хийгдэх бүртгэл нь урьдчилсан тэмдэглэлээр эрхээ хамгаалуулсан этгээдийн шаардах эрхийг дуусгавар болгох, хохироох нөхцөл үүсгэхээр байгаа, эсхүл урьдчилсан тэмдэглэл хийлгэсэн этгээдийн зөвшөөрлийг аваагүй;
29.1.3.мэдүүлэг, түүнд хавсаргасан баримт бичгүүд зөрүүтэй, агуулга нь холбогдох хууль тогтоомжийг зөрчсөн;
29.1.4.цахим хэлбэрээр мэдүүлэг гаргагч гарын үсгээ Цахим гарын үсгийн тухай хуульд зааснаар баталгаажуулаагүй;
29.1.5.мэдүүлэг гаргасан өмчлөх эрх, түүнтэй холбоотой эд хөрөнгийн бусад эрхийн талаарх маргааныг шүүхээр хянан хэлэлцэж байгаа;
29.1.6.хуульд заасан бусад үндэслэл.
29.2.Улсын бүртгэгч бүртгэхээс татгалзсан тухай хариуг мэдүүлэг гаргагчид мэдэгдэх бөгөөд хариу мэдэгдэлд татгалзсан тухай үндэслэлээ тодорхой тусгана.
29.3.Мэдүүлэг гаргагч энэ хуулийн 29.1-д заасан улсын бүртгэгчийн шийдвэрийг эс зөвшөөрвөл Захиргааны ерөнхий хуульд заасан журмын дагуу гомдол гаргаж болно.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ЭРХИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛД ТУСГАЙ БОЛОН УРЬДЧИЛСАН ТЭМДЭГЛЭЛ ХИЙХ
30 дугаар зүйл.Эрхийн улсын бүртгэлд тусгай тэмдэглэл хийх
30.1.Эрхийн улсын бүртгэлд дараах тохиолдолд тусгай тэмдэглэл хийнэ:
30.1.1.өмчлөгчийг иргэний эрх зүйн чадамжгүйд, эсхүл сураггүй алга болсонд тооцсон, нас барсан гэж зарласан тухай шүүхийн шийдвэр хуулийн хүчин төгөлдөр болсон;
30.1.2.хуулийн этгээд дампуурсан тухай шүүхийн шийдвэр гарсан;
30.1.3.тухайн хөрөнгөөс үүргийн гүйцэтгэлийг хангуулах тухай шүүхийн шийдвэр гарсан;
30.1.4.шүүх, арбитр, прокурор, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагаас өмчлөгчийн өмчлөх эрхийг хязгаарласан шийдвэр гарсан;
30.1.5.Үл хөдлөх эд хөрөнгийн барьцааны тухай хуульд заасан үндэслэлээр барьцааны зүйлийг худалдан борлуулсан, эсхүл барьцаалагчийн өмчлөлд шилжүүлсэн;
30.1.6.Хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулийн 14.4-т заасан тусгай тэмдэглэл хийлгэх хүсэлт гаргасан;
30.1.7.улсын бүртгэлийг давхардуулсан, эсхүл хуурамч баримт бичигт үндэслэн хийсэнтэй холбогдон улсын байцаагчийн шийдвэр гарсан.
30.2.Энэ хуулийн 30.1.1-д заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол эрх шилжүүлэн авсан этгээдийн гаргасан мэдүүлгийг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
30.3.Энэ хуулийн 30.1.2-т заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгчийн хүсэлтийг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
30.4.Энэ хуулийн 30.1.3-т заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтны шийдвэрийг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
30.5.Энэ хуулийн 30.1.4-т заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол эрх бүхий этгээдийн шийдвэрийг үндэслэн тусгай тэмдэглэлийг хүчингүй болгоно.
30.6.Энэ хуулийн 30.1.5-д заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол дараах баримт бичгийг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна:
30.6.1.барьцааны зүйлийг худалдан борлуулсан бол худалдан авагчийн мэдүүлэг, улсын байцаагчийн дүгнэлт;
30.6.2.барьцааны зүйлийг хуульд заасан журмын дагуу барьцаалагчид шилжүүлсэн бол барьцаалагчийн мэдүүлэг, улсын байцаагчийн дүгнэлт.
30.7.Энэ хуулийн 30.1.6-д заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол Хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулийн 14.6-д заасныг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
30.8.Энэ хуулийн 30.1.7-д заасан үндэслэлээр тусгай тэмдэглэл хийсэн бол эрх бүхий байгууллагын шийдвэр, эсхүл улсын байцаагчийн шийдвэрийг үндэслэн эрхийн улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулна.
30.9.Тусгай тэмдэглэлийг энэ хуулийн 30.1-д заасан эрх бүхий этгээдийн шийдвэрийн хүрээнд хийх бөгөөд ийнхүү тусгай тэмдэглэл хийсэн нь өмчлөгч уг хөрөнгөтэй холбоотой тусгай тэмдэглэлээр хориг тавигдсанаас бусад эрхээ хэрэгжүүлэх, түүнтэй холбоотой бүртгэл хийлгэхэд саад болохгүй.
31 дүгээр зүйл.Эрхийн улсын бүртгэлд урьдчилсан тэмдэглэл хийх
31.1.Өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч, эрх шилжүүлэн авагч, өв залгамжлагчийн эрх ашгийг хамгаалах зорилгоор эрхийн улсын бүртгэлд урьдчилсан тэмдэглэл хийж болно.
31.2.Барьж дуусаагүй барилгын эрх эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн тохиолдолд уг барилгад хөрөнгө оруулсан иргэн, хуулийн этгээд /захиалагч/ нь урьдчилсан тэмдэглэл хийлгэж болно.
31.3.Урьдчилсан тэмдэглэл хийлгэх мэдүүлгийг өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч, эрх шилжүүлэн авагч хамтран гаргах бөгөөд мэдүүлэгт гэрээ, хэлцэл, холбогдох бусад нотлох баримтын хуулбарыг хавсаргана.
31.4.Гэрээслэгчийн мэдүүлгээр урьдчилсан тэмдэглэл хийхээр бол тухайн гэрээслэлийг гэрчилсэн нотариатчийн тодорхойлолтыг үндэслэнэ.
31.5.Эрхийн улсын бүртгэлд урьдчилсан тэмдэглэл хийхэд энэ хуулийн 15.6-д заасан журмыг баримтална.
31.6.Эзэнгүй үл хөдлөх эд хөрөнгө олж авсан этгээд Иргэний хуулийн 185 дугаар зүйлд заасны дагуу урьдчилсан тэмдэглэл хийлгэж болно.
32 дугаар зүйл.Урьдчилсан тэмдэглэлийг дуусгавар болгох, хүчингүй болгох
32.1.Урьдчилсан тэмдэглэл хийсэн нөхцөл хангагдсан, эсхүл эрх шилжүүлэн авагч тухайн үл хөдлөх эд хөрөнгийг шилжүүлэн авсан тохиолдолд урьдчилсан тэмдэглэл дуусгавар болно.
32.2.Урьдчилсан тэмдэглэлийг дараах тохиолдолд хүчингүй болгоно:
32.2.1.эрх шилжүүлэн авагч үүргээ гүйцэтгээгүй нь баримтаар нотлогдсон;
32.2.2.өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч урьдчилсан тэмдэглэл хийлгэсний улмаас удаан хугацааны турш үл хөдлөх эд хөрөнгөө ашиглах боломжоо алдаж байгаа талаар Иргэний хуулийн 185.5-д заасны дагуу хүсэлт гаргасныг эрх шилжүүлэн авагч зөвшөөрсөн;
32.2.3.гэрээслэгч гэрээслэлээ хүчингүй болгосон.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ЭРХИЙН УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН САНД МЭДЭЭЛЭЛ НИЙЛҮҮЛЭХ, МЭДЭЭЛЭЛ АВАХ
33 дугаар зүйл.Мэдээлэл нийлүүлэх үйл ажиллагаа
33.1.Нотариатч улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагатай гэрээ байгуулсны үндсэн дээр үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлтэй холбоотой дараах үйл ажиллагааг эрхэлнэ:
33.1.1.энэ хуульд заасан мэдүүлэг гаргагчийн улсын бүртгэлийн байгууллагад гаргасан мэдүүлэг, холбогдох баримт бичгийг хуулийн шаардлага хангуулан мэдүүлэг гаргагчийн хүсэлтээр улсын бүртгэлийн мэдээллийн санд илгээх, бүртгүүлэхэд зуучлах;
33.1.2.энэ хуулийн 33.1.1-д заасан мэдүүлэг илгээх, бүртгүүлэхэд зуучлах үйлчилгээ үзүүлэхэд шаардлагатай мэдээллийг улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сангаас авч, энэ хууль болон гэрээнд заасан хүрээнд ашиглах.
33.2.Нотариатч мэдүүлэг гаргагчид үйлчилгээ үзүүлэхдээ гаргасан мэдүүлэг, бүрдүүлсэн баримт бичгийн үнэн зөвийн баталгааг хангаж, түүнээс үүсэх хууль зүйн үр дагаврыг бүрэн хариуцна.
33.3.Нотариатчийн энэ хуулийн 33.1-д заасан үйл ажиллагааны журам, энэ хуулийн 35.1-д заасан гэрээний загвар, энэ хуулийн 34.1.5-д заасан сургалтын болон энэ хуулийн 35.1.3-т заасан мэдээллийн сан ашигласны төлбөрийн хэмжээг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
34 дүгээр зүйл.Нотариатч мэдээлэл нийлүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэхэд тавигдах шаардлага
34.1.Нотариатч мэдээлэл нийлүүлэх үйл ажиллагаа эрхлэхэд дараах шаардлагыг хангасан байна:
34.1.1.үйлчлүүлэгчийн хуулиар хамгаалагдсан нууцыг хадгалах, мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байх;
34.1.2.үйл ажиллагаагаа явуулах ажлын байр, техник хэрэгсэл, программ хангамжтай байх;
34.1.3.архивын баримтыг стандарт, шаардлагын дагуу хадгалах нөхцөлийг бүрдүүлсэн байх;
34.1.4.үйл ажиллагаандаа ашиглах гарын авлага, аргачлал, арга зүйгээр хангагдсан байх;
34.1.5.сургалтад хамрагдсан байх.
34.2.Энэ хуулийн 34.1.5-д заасан сургалтыг улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага зохион байгуулна.
35 дугаар зүйл.Нотариатчтай гэрээ байгуулах
35.1.Улсын бүртгэлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага энэ хуулийн 34.1-д заасан шаардлагыг хангасан, хүсэлт гаргасан нотариатчтай мэдээлэл нийлүүлэх, мэдээлэл авах гэрээ байгуулах бөгөөд гэрээнд дараах зүйлийг тусгана:
35.1.1.улсын бүртгэлийн цахим мэдээллийн сангаас мэдээлэл авах, ашиглах, түүний аюулгүй байдал, найдвартай ажиллагааг хангах үйл ажиллагааны журам;
35.1.2.талуудын эрх, үүрэг;
35.1.3.улсын бүртгэлийн мэдээллийн сан ашигласны төлбөр;
35.1.4.мэдээлэл нийлүүлэх, мэдээлэл авах үйл ажиллагааны журам зөрчсөнөөс бусдад учирсан хохирлыг шийдвэрлэх журам;
35.1.5.гэрээний хугацаа, гэрээг дуусгавар болгох, цуцлах нөхцөл, журам;
35.1.6.бусад нөхцөл.
35.2.Мэдээлэл нийлүүлэх, мэдээлэл авах гэрээгээр цахим мэдээллийн санд нэвтрэх эрх, мэдээллийн хүрээ, хязгаар болон түүнтэй холбогдон үүсэх бусад харилцааг зохицуулна.
36 дугаар зүйл.Цахим мэдээллийн сангаас мэдээлэл авах
36.1.Эрхийн улсын бүртгэлийн мэдээлэл авсан нотариатч уг мэдээллийг хууль болон гэрээнд заасан зорилгоор ашиглах бөгөөд өмчлөгчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхолд хохирол учруулахуйц байдлаар ашиглах, бусдад дамжуулахыг хориглоно.
36.2.Эд хөрөнгө өмчлөгч этгээд эрхийн улсын бүртгэлд бүртгэгдсэн өөрийн өмчийн эрхийн бүртгэлийн мэдээллийг цахим мэдээллийн сангаас үнэ төлбөргүйгээр авах эрхтэй.
36.3.Энэ хуулийн 36.2-т заасан өмчлөгчийн мэдээлэл авах эрхийг улсын бүртгэлийн байгууллага хариуцан хангана.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
БУСАД ЗҮЙЛ
37 дугаар зүйл.Улсын бүртгэгчийн хариуцлагын даатгал
37.1.Улсын бүртгэгч мэргэжлийн алдаа гарган бүртгэлийг буруу хийсний улмаас өмчлөгч, эзэмшигч, ашиглагч болон бусад эрх эзэмшигчид хохирол учруулсан нь эрх бүхий байгууллагаар тогтоогдсон тохиолдолд хохирлыг нөхөн төлүүлэх зорилгоор хариуцлагын даатгалд даатгуулна.
37.2.Улсын бүртгэгчийг хариуцлагын даатгалд даатгуулах даатгалын байгууллагыг сонгон шалгаруулах асуудлыг хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага хариуцна.
37.3.Улсын бүртгэгчийн хариуцлагын даатгалын хураамжийг төр хариуцна.
38 дугаар зүйл.Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
38.1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
38.2.Энэ хуулийг зөрчсөн хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, эсхүл Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
39 дүгээр зүйл.Хууль хүчин төгөлдөр болох
39.1.Энэ хуулийг Улсын бүртгэлийн ерөнхий хууль /Шинэчилсэн найруулга/ хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА М.ЭНХБОЛД
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
An unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
June 21, 2018 Government palace, Ulaanbaatar city
This Law shall come into force on November 1, 2018
ON STATE REGISTRATION OF PROPERTY RIGHTS
/Revised Edition/
CHAPTER ONE
GENERAL PROVISIONS
Article 1. Purpose of the Law
1.1. The purpose of this Law is to regulate matters related to registering rights to own property located on the territory of Mongolia and other relevant property rights in state registration.
Article 2. Legislation on State Registration of Property Rights
2.1. Legislation on state registration of property rights shall consist of the Constitution of Mongolia[1], Civil Code[2], General Law on State Registration, Law on Land[3], Law on Cadastral Mapping and Land Cadaster[4], Law on Allocation of Land to Mongolian Citizen for Ownership[5], Law on Mortgaging Immovable Property[6], Law on Electronic Signature[7], this Law and other legislative acts issued in conformity therewith.
2.2. If an international treaty of Mongolia is inconsistent with this Law, then the provisions of the international treaty shall prevail.
Article 3. Definitions of Terms of the Law
3.1. The following terms used in this Law shall be understood as follows:
3.1.1. "Immovable property rights" refers to ownership and other relevant property rights of land or property which cannot be used according to its purpose as soon as it is separated from the land;
3.1.2. "State registration of property rights" refers to what is stated in Paragraph 3.1.4 of the General Law on State Registration;
3.1.3. "Private file" is a set of source documents in paper and electronic forms stored in state registration database of property rights;
3.1.4. "State registration number" refers to a unique number, issued by the state administrative organ in charge of state registration, that proves the state registration of property rights;
3.1.5. "State registration database of property rights" refers to a collection of paper and electronic information of state registration of property rights;
3.1.6. "Application" refers to a request filed by a citizen or a legal entity in the form specified in laws to register property rights in state registration;
3.1.7. "Assignee" refers to a party who receives ownership and other relevant property rights from an owner, possessor or user.
Article 4. State Registration of Property Rights
4.1. State registration of property rights (hereinafter referred to as "state registration of rights") shall have the types specified in Article 8 of the General Law on State Registration.
4.2. Unless otherwise specified by laws, movable properties and their relevant rights may be registered in state registration of rights, and the relevant procedure shall be approved by the Government.
4.3. The Government shall approve the procedure on registering immovable property and its related rights that refer to state and official secrets under laws, in state registration of rights.
4.4. Right to an apartment or common immovable property shall be registered based on parcel number of the land under or around the particular immovable property.
4.5. The Government shall approve the procedure on maintaining state registration of rights.
4.6. State registrar specified in Article 19 of the General Law on State Registration shall maintain state registration of rights.
Article 5. Commencement of the Right to Own Property and Other Related Property Rights
5.1. The right to own property commences once a citizen or a legal entity registers the right stated in Paragraph 8.1.1 of the General Law on State Registration in state registration of rights in accordance with the procedure provided by laws.
5.2. The rights that are related to property ownership stated in Paragraphs 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8 and 8.1.9 of the General Law on State Registration shall commence once registered in state registration of rights.
5.3. The state registration authority shall issue a state registration certificate in proof of registering ownership stated in Paragraph 5.1 of this Law in state registration of rights.
5.4. The Government shall approve a template of the certificate, the information to be included and the procedure on issuance of a state registration certificate of the right specified in Paragraph 5.3 of this Law.
5.5. Certificate from state registration of rights specified in Paragraph 5.3 of this Law shall be re-issued on the following grounds:
5.5.1. Certificate is worn out or damaged and is impossible to use;
5.5.2. Re-issuance of the certicifate is requested due to the changes made in state resistration of rights;
5.5.3. Certificate is lost or destroyed;
5.5.4. Certificate is not possible to be used as state registration of rights was considered invalid;
5.5.5. When the transfer of an ownership is to be registered by the court or arbitral decision, it has become impossible to confiscate the state registration certificate;
5.6. If the certificate is lost, it shall be considered invalid by a decision of the general state inspector based on the owner’s application and advertisement to have the certificate invalidated in a daily newspaper and a state registrar shall re-issue the certificate within 15 working days.
5.7. In case of Paragraph 5.5.5 of this Law, a state registrar shall re-issue the certificate within 15 working days based on a request by the applicant and an official letter by court decision execution agency.
5.8. In cases other than stated in Paragraphs 5.6 and 5.7 of this Law, a state registrar shall re-issue the certificate within 10 working days.
5.9. If the land, registered with purpose of possession or use in state registration of rights, is to be allocated for the purposes stated in Paragraph 4.1.1 of the Law on Allocation of Land to Mongolian Citizens for Ownership, it may be recorded in state registration of rights.
Article 6. Accuracy of State Registration of Rights
6.1. State registration of rights shall be accurate and a state registrar shall enter each record made by him/her in state registration database of property rights and verify it in accordance with laws and relevant procedures.
6.2. If a person, who is not entitled to register a property, acknowledges the demand by a person whose rights and legal status have suffered due to the registration under the name of that unentitled person as specified in Paragraph 182.3 of the Civil Code, a state registrar may make amendments in state registration of rights based on relevant evidences and a state inspector’s assessment.
6.3. If the person whose name is registered in state registration of rights does not accept the demand specified in Paragraph 6.2 of this Law, amendment shall be made to state registration of rights after the court decision takes effect.
6.4. Person, who considered his/her right is violated, is entitled to file an application regarding inaccurate and false records of state registration of rights as specified in Paragraph 183.3 of the Civil Code to the state registration authority. If the records are found to be inaccurate or false during the review, the record may be changed by the state inspector’s decision.
6.5. In case of a complaint on duplicate registration or registration based on counterfeit documents, movement of that record shall be suspended by the state inspector’s decision. If necessary, it shall be transferred to a competent authority for investigation.
6.6. In cases other than stated in Paragraphs 6.2 and 6.4 of this Law, state registration of rights shall be invalidated by a court decision.
6.7. A state registrar maintaining the particular records or an archivist in charge or a senior registrar for monitoring the registration or state inspector may refer to the files in state registration of rights in accordance with established procedures. The files are prohibited to be taken outside the premises of state registration authority.
6.8. Paragraph 6.7 of this Law shall not apply, when information is to be obtained electronically by the owner or other party, in accordance with the procedure provided in this Law.
CHAPTER TWO
STATE REGISTRATION OF IMMOVABLE PROPERTY RIGHTS
Article 7. Filing an Application
7.1. Citizen or legal entity shall file its application for state registration of rights specified in Arictle 8 of the General Law on State Regisrtration, to the state registration authority in the territorial jurisdiction of the particular immovable property.
7.2. The application specified in Paragraph 7.1 of this Law may be filed on paper or electronically.
7.3 Head of the state administrative organ in charge of state registration shall approve the template for the application.
7.4. Only one application shall be filed for registration of rights of a common immovable property. One of the co-owners may file an application on behalf of the others.
7.5. Each person who owns a part of a common immovable property shall file an application to have his/her part registered.
7.6. Applicant is entitled to change or withdraw his/her application prior to the registration of the immovable property right in the state registration of rights.
7.7. Applicant is obliged to provide correct and accurate application and supporting documents and he/she shall be liable for damages caused to others due to the violation of this obligation.
7.8. If provided by laws, the supporting documents of the application shall be certified by a notary.
7.9. The parties to the agreement or negotiation shall ensure correctness and accuracy of any agreement, negotiation or document that are not certified by a notary, and be fully responsible for legal consequences thereof.
7.10. Applicant shall certify his/her signature as specified in the Law on Electronic Signature, when filing an online application to register the rights, stated in Paragraph 4.1 of this Law, in state registration of rights.
7.11. The general regulations provided in this Law shall equally apply to filing an online application.
7.12. State registrar shall notify the applicant of the decision on the acceptance or rejection of the online application within the period stated in this Law.
7.13. Online applicant shall deliver original copies of the relevant documents to the state registration authority within 5 working days after the receipt of the notice on registration specified in Paragraph 7.12 of this Law.
7.14. State registrar shall check and review original copies of the documents received at the state registration authority as specified in Paragraph 7.13 of this Law, against the documents submitted online. If there are no grounds for declining to register the rights within the peiod provided by this Law, it shall be registered and confirmed in state registration database of property rights.
Article 8. Rejection of an Application
8.1. State registrar shall reject an application on the following grounds:
8.1.1. Application was filed in violation of the procedures and requirements stated in Article 7 of this Law;
8.1.2. There are no evidences to prove the applicant’s rights stated in Paragraph 7.1 of this Law;
8.1.3. The documents, which should be enclosed to the application in accordance with the procedures provided by laws, are incomplete or altered, or contain contradictory information;
8.1.4. Failure to pay service fee specified in Article 21 of the General Law on State Registration and state stamp duty stated in Paragraph 5.1.40 of the Law on State Stamp Duty[8];
8.1.5. The grounds stated in the application to register the rights, stated in Paragraph 4.1 of this Law, explicitly differ from the content of the relevant agreement or negotiation;
8.1.6. Validity of the rights stated in Paragraph 4.1 of this Law has expired.
8.2. Unless otherwise provided by laws, it is prohibited to reject an application on the grounds other than those stated in Paragraph 8.1 of this Law.
8.3. If an applicant does not accept the decision of a state registrar which was made in accordance with Paragraph 8.1 of this Law, he/she may file a complaint to a higher level official.
Article 9. Immovable Property Value to be Reflected in State Registration of Rights
9.1. Immovable property value to be reflected in state registration of rights shall be determined in accordance with the following order in cases set forth below:
9.1.1. When immovable property right, except for land ownership, is registered for the first time its value shall be set as the price indicated in its order contract. If there is no price indicated in the order contract, the value shall be determined by the approved budget cost;
9.1.2. In case of first time registering land ownership in state registration of rights, its value shall be set as fixed base price provided by a competent authority. If base price is not available, market price provided by the owner;
9.1.3. In case of registering the transfer of an ownership and other related property rights, the price indicated in the agreement, negotiation or decision on the transfer of the right;
9.1.4. In case of registering a price change in state registration of rights, the price determined by an authorized person who appraises properties as provided by laws.
9.2. Applicant shall provide realistic property prices.
Article 10. Initial Registration of Immovable Property Ownership
10.1. Initial registration of immovable property ownership in state registration of rights shall be based on the land parcel number. One file shall be opened on each land parcel and the immovable property right shall be registered as one with the parcel’s right.
10.2. Ownership of an apartment or a part of a common immovable property shall be registered in compliance with Paragraph 4.4 of this Law and each part shall have a separate file.
10.3. Initial registration of immovable property ownership in state registration of rights shall include the following information:
10.3.1. Date, number and validity of a decision on land rights;
10.3.2. Parcel number, land size, purpose, address and location;
10.3.3. Land condition and state quality assurance assessment;
10.3.4. Size, purpose and commissioned date and price of immovable property on a parcel;
10.3.5. Immovable property design, water and power sources as described by an applicant;
10.3.6. If the owner of an immovable property is a citizen, family name, surname, given name, registration number. If the owner is a legal entity, the given name, state registration number and registration number;
10.3.7. Application date;
10.3.8. Other information to indicate in the registration in accordance with laws.
10.4. If a co-owner of a common property specifies each share in the application and verification documents, each share shall be indicated in state registration of rights.
10.5. For initial registration of immovable property ownership, whether to register in state registration of rights shall be decided and the applicant shall be notified within 5 working days after the receipt of original copies of relevant documents.
10.6. An application for initial registration of immovable property ownership shall be supported by the following verification documents:
10.6.1. Verification document of ownership;
10.6.2. Decision on the issuance of land ownership;
10.6.3. Land cadastral map registered in the land cadaster database;
10.6.4. Land condition and state quality assurance assessment with respect to the land owned by a citizen;
10.6.5. Construction design and four-sided full image;
10.6.6. Address of the immovable property location issued by a competent authority;
10.6.7. State stamp duty and service fee receipts;
10.6.8. As for a particular immovable property whether an agreement or negotiation was held on its future ownership subject to certain requirements, if such agreement or negotiation took place then their copies, list of client names and their investment.
10.7. If an owner is a citizen, citizen identity card, or if the owner is a legal entity, the state registration information, constituent documents and charter shall be checked and reviewed from the electronic database. If not possible, a copy of the applicant’s citizen identity card or the legal entity’s state registration certificate shall be obtained and enclosed to the application.
10.8. State registrar shall access the shared database specified in Paragraph 9.11 of the General Law on State Registration to check and review the cadastral information of a parcel.
10.9. The Government shall approve the procedure on registering the rights of state-owned immovable property other than those provided in the Law on State and Official Secrets[9], in compliance with this Law and other relevant laws.
10.10. If an unfinished immovable property is being constructed by the investment or order of two or more persons, the immovable property shall be registered as a common property or as separately owned parts of co-owners based on the verification documents provided in Paragraph 10.6 of this Law according to the investor or client’s application to state registration of rights.
Article 11. Registration of the Transfer of Immovable Property Ownership and other Related Property Rights
11.1. In case of registering a transfer of immovable property ownership and other related property rights, the following information shall be specified in state registration of rights:
11.1.1. Application date;
11.1.2. if an assignee is a citizen, the family name, surname, given name and registration number; if it is a legal entity, the given name, state registration number and registration number;
11.1.3. Name and type of the agreement or negotiation;
11.1.4. if the right is being transferred by the decision of an authorized person, date and number of the decision;
11.1.5. Property value.
11.2. If the immovable property ownership and other related property rights are transferred on the basis of an agreement or negotiation, the original copy of the agreement or negotiation shall be enclosed to the file.
11.3. If an owner, possessor or user is changed based on a court or arbitral decision, a person who will acquire the ownership and other related property rights shall file an application which shall be accompanied with the court or arbitral decision.
11.4. In case of the circumstances provided in Paragraph 11.3 of this Law, a person registered in state registration of rights, whose rights and interests may be affected, shall be notified in writing by the state registration authority.
11.5. A person, who purchased an immovable property through a forced auction, shall submit an application on the transfer of immovable property ownership. The application shall be accompanied with a decision on the transfer of an ownership by auction, an agreement, and if it is taken against the payment obligations as specified in the Law on Mortgaging Immovable Property, the notes on this matter and other relevant documents.
11.6. If the immovable property under mortgage is directly sold without a court decision, sales and purchase agreement; if it is sold by auction without a court decision, the auction record; if it was taken against the payment obligation as provided in the Law on Mortgaging Immovable Property, the notes on this matter and other relevant documents shall be attached to the application.
11.7. Cadastral map with the parcel number, construction design of parts, which will be transferred and kept, that are certified by signatures of the parties to the agreement shall be enclosed to the application, when some parts of immovable property is transferred to others.
11.8. An application by a co-owner of a common property, to transfer his/her parts to others on the basis of an agreement or transaction, shall be accompanied with a document certifying that rights of a person holding prerogative rights are not infringed, if other co-owners refused to purchase the specified part or did not provide an answer within the period set forth in Paragraph 108.7 of the Civil Code.
11.9. If an immovable property ownership is being tranferred, the decision to make appropriate changes in state registration of rights shall be taken within 3 working days after the receipt of original copies of the relevant documents and the applicant shall be notified in a written or electronic form. The change shall constitute the ownership right of the new owner.
Article 12. Registration of the Right of a Person Who Acquired Unowned Immovable Property in State Registration of Rights
12.1. A person, who acquired an unowned immovable property, may file an application in accordance with the procedure provided in this Law, to be registered as the owner of the immovable property as specified in Paragraphs 104.1 and 104.2 of the Civil Code.
12.2. If a person, who acquired an unowned immovable property, submits an application as specified in Paragraph 12.1 of this Law, a file shall be opened in state registration of rights and a preliminary record shall be made in accordance with Article 185 of the Civil Code.
12.3. If a person, who acquired an unowned immovable property, registers it in accordance with Paragraph 12.2 of this Law, he/she shall obtain the ownership in accordance with Paragraph 104.2 of the Civil Code.
12.4. If the right of a person, which was registered in accordance with the procedure provided in Paragraph 12.2 of this Law, is transferred to others based on inheritance of rights, the successor shall register the property in state registration of rights.
12.5. If the period specified in Paragraph 104.2 of the Civil Code expires after the registration made by a person, who acquired an unowned immovable property, state registration of rights shall be amended and the ownership shall be registered in accordance with the request by the person who registered the property.
12.6. If a person, who acquired an unowned immovable property, illegally acquired it or if the legal owner of the immovable property was identified within the period specified in Paragraph 104.2 of the Civil Code, the registration shall be amended and the ownership of the legal owner shall be registered.
Article 13. Amendment or Change in State Registration of Rights
13.1. State registration of rights shall be amended or changed in the following cases:
13.1.1. Change in size, price and performance of an immovable property;
13.1.2. Change in address of an immovable property location;
13.1.3. Change in the purpose of an immovable property;
13.1.4. Change in registration number, family name, surname, given name of the immovable property owner or its given name, state registration and registration number as a legal entity;
13.1.5. Change in parcel number;
13.1.6. Change in other information specified in the registration.
13.2. Application for amendment or change in state registration of rights shall be accompanied with the following verification documents:
13.2.1. Application;
13.2.2. Cadastral map which reflects and certifies the change if there is a change in the immovable property size;
13.2.3. An authorized organization’s decision, in case of a change in the address of immovable property location;
13.2.4. Construction design and four-sided full image;
13.2.5. Verification documents for other changes, which are submitted for registration;
13.2.6. Receipts for state stamp duty and service fee.
13.3. A state registrar shall access electronic database to check and review while registering a change in owner’s registration number, family name, surname and given name. If not possible, copies of the relevant documents shall be obtained from the applicant and attached to the application.
13.4. In case of a change in the territorial jurisdiction of province, capital city, soum and district, in which the immovable property is located, the registration file shall be transferred in accordance with the jurisdiction.
13.5. In case of amendments and changes to state registration of rights based on the grounds specified in Artcile 13 of this Law, the appropriate changes shall be made and the applicant shall be notified within 3 working days after the receipt of the original copies of the relevant documents.
13.6. If it is considered that there are grounds for declining registration of a change or amendment in the state registration of rights, a state registrar shall respond to the applicant within the period specified in Paragraph 13.5 of this Law.
Article 14. Termination of State Registration of Rights
14.1. State registrar shall close the state registration of rights in the following cases by the decision of the head of state administrative organ in charge of state registration, based on the applicant’s request, relevant verification documents and state inspector’s conclusion:
14.1.1. Separately registered parts of a common immovable property were transferred to one person by the owners’ request;
14.1.2. Two or more than two parcels were combined into one parcel;
14.1.3. Court or arbitral decision was issued;
14.1.4. Immovable property ownership and other related property rights were terminated by the decision of an authorized person;
14.1.5. Duplicate records in state registration of rights;
14.1.6. State registration of ownership right of a particular apartment has been completed as included in the list of apartments built by order;
14.1.7. Immovable property, as a subject of ownership, was demolished.
14.2. Relevant documents for closing state registration of rights shall be enclosed to the file and the state registration number shall be invalidated to terminate the state registration of rights.
Article 15. State Registration of Other Immovable Property Rights Related to Immovable Property Ownership
15.1. The following information shall be provided in the registration form for other immovable property rights related to the immovable property ownership:
15.1.1. Agreement type and a decision that constituted the right;
15.1.2. Information of the parties to the agreement (family name, surname, given name, registration number in case of a citizen; given name, state registration number and registration number in case of a legal entity, as well as family name, surname, given name and registration number of its authorized person);
15.1.3. Agreement tenure;
15.1.4. Agreement value;
15.1.5. Registration date.
15.2. The agreement, which serves as a justification for the registration of rights in state registration of rights as stipulated in Paragraphs 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8 and 8.1.9 of the General Law on State Registration, shall be stamped as “registered” and returned to the applicant.
15.3. A state registrar shall make a note on the registration form and attach it to the file.
15.4. Head of state administrative organ in charge of state registration shall approve the template of the form specified in Paragraph 15.1 of this Law.
15.5. If the rights and obligations of the parties were changed, or the agreement was terminated, or the parties to the agreement changed, an amendment to this effect shall be made in state registration of rights.
15.6. If the rights provided in Paragraphs 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8 and 8.1.9 of the General Law on State Registration are registered in state registration of rights, it shall be noted in the file.
15.7. Whether to register the rights provided in Paragraphs 8.1.2, 8.1.3, 8.1.4, 8.1.5, 8.1.6, 8.1.7, 8.1.8 and 8.1.9 of the General Law on State Registration shall be decided and the applicant shall be notified within 3 working days after the receipt of the application.
Article 16. Registration of Immovable Property Mortgage
16.1. Owner or his/her authorized representative shall submit an application for registration of the mortgage.
16.2. Procedure provided in Paragraph 16.1 of this Law shall equally apply to registration of mortgage, which is arisen on grounds specified in laws, in state registration of rights.
16.3. Order of the registration of mortgages shall be determined by the chronological order of the applications registered in state registration of rights.
16.4. In addition to those provided in Paragraph 15.1 of this Law, state registration of pledge rights shall specify the following information:
16.4.1. Loan amount and interest rate;
16.4.2. Loan agreement number;
16.4.3. Contractually agreed terms to have the requirements fulfilled by the collateral item;
16.4.4. Whether pledge certificate was issued;
16.4.5. Whether the pledge agreement prohibits the right to cross-collateralization.
16.5. An application for the registration of mortgage on state-owned immovable property shall be accompanied with permission by an authorized person specified in the Law on State and Local Property[10].
Article 17. Registration of the Transfer of a Mortgage to Another Person
17.1. The application to register the transfer of a mortgage to another person shall be submitted by the transferee and a state registrar shall make relevant notes in the file.
17.2. Mortgage and requirements serving as its grounds shall be simultaneously transferred to another party and the corresponding documents shall be attached to the application.
17.3. A third party, who satisfied the obliger’s demand, is entitled to submit an application to state registration authority to transfer the mortgage under his/her name as specified in Paragraph 172.6 of the Civil Code and the verification documents on fulfillment of the obliger’s demand shall be attached to the application.
17.4. Mortgage transfer agreement shall be enclosed to the application specified in Paragraphs 17.1 and 17.3 of this Law.
Article 18. Registration of Transfer of Mortgage to Owner
18.1. If the mortgage is transferred to the owner in accordance with Paragraph 168.1 of the Civil Code, the owner shall terminate the mortgage and remove it from state registration of rights, or keep the registration order and request to transfer it to another person. The request shall be enclosed with an original or a notarized copy of the documents proving the termination of the obliger’s demand or refusal from his/her demand.
18.2. If the owner keeps the registration order and submits an application to transfer the mortgage to another person as specified in Paragraph 18.1 of this Law, a state registrar shall record the changes in compliance with the procedure provided in Article 16 of this Law.
18.3. If an owner is liable before a third party for terminating the mortgage, or the immovable property and the mortgage are to transferred to the same person, he/she shall request for preliminary records to this effect. State registrar shall make the preliminary records in state registration of rights in accordance with the procedure provided in Article 31 of this Law.
18.4. The regulations specified in Paragraphs 18.1, 18.2 and 18.3 of this Law shall equally apply to the land owners.
Article 19. Registration of Replacement of Demand Secured by Mortgage with Other Demand
19.1. If an owner and an obliger agreed to replace the demand secured by mortgage with other demand in accordance with Paragraph 165.3 of the Civil Code, the owner shall file an application to register such a change and the application shall be enclosed with the document proving the agreement with the obliger to replace the demand.
Article 20. Registration of Pledge Certificate
20.1. If the pledgee’s right is certified by the pledge certificate, pledger or his/her authorized representative shall file an application for registering the pledge certificate in state registration of right.
20.2. State registrar shall record the date, place of the agreement, sign and put a stamp on the ledge certificate. The copy shall be kept in the file, and the pledge certificate shall be registered and returned to the pledgee within 3 working days.
20.3. The amendment to the pledge certificate shall be registered based on pledger’s application and a state registrar shall certify the enclosure reflecting the amendment and attach it to the file.
20.4. If a new pledge certificate was issued as specified in Paragraph 17.1.2 of the Law on Mortgaging Immovable Property, the old pledge certificate shall be stamped as “invalid” and returned. The invalidation of the registration of such pledge certificate shall be recorded in the file and the new pledge certificate shall be registered in accordance with the procedure provided in this Law.
20.5. The pledge certificate which is to be re-issued in accordance with Paragraph 19.1 of the Law on Mortgaging Immovable Property shall be signed and stamped by a state registrar for return. The re-issuance shall be recorded in the file and the copy shall be attached to the file.
Article 21. Registration of Termination of Pledge Right
21.1. Pledge right shall be terminated on the basis of the request of its legal owner or that of pledgee or a decision by court or arbitration.
21.2. Pledge right certified by the pledge certificate shall be terminated by registering such termination in state registration of rights, and it shall be recorded in the file.
Article 22. Registration of Immovable Property Rent
22.1. The right to rent shall be registered on the basis of the application by a lessee or lessor in accordance with the procedure provided in Paragraph 15.1 of this Law.
22.2. The application shall be accompanied with an authorized person’s decision and rent agreement and the following information shall be reflected in state registration of rights in addition to those specified in Paragraph 15.1 of this Law:
22.2.1. Rent area;
22.2.2. Rent purpose.
Article 23. Registration of Servitude
23.1. Application for the registration of servitude shall be submitted either by an owner or a person entitled to the servitude and shall be registered in accordance with the procedure set forth in Article 15 of this Law.
23.2. If public servitude is established on the land under the ownership of a citizen as specified in Paragraph 33.1 of the Law on Allocation of Land to Mongolian Citizens for Ownership, the application shall be accompanied with a soum or district governor’s decision on the establishment of public servitude.
Article 24. Registration of Usufruct
24.1. Usufruct shall be registered based on an application by its possessor in accordance with the procedures set forth in Article 15 of this Law.
24.2. If a possessor of usufruct is to pledge or rent the immovable property, it shall be registered in state registration of rights as specified in this Law and the application shall be accompanied with a notarized copy of its possessor’s consent specified in Paragraph 152.2 of the Civil Code.
Article 25. Registration of Right to Construct Buildings and Facilities on Other’s Land
25.1. Right to construct buildings and facilities on other’s land (hereinafter referred to as “right for construction”) shall be registered based on the application by a person who acquired the right or his/her authorized representative in accordance with the procedure provided in Article 15 of this Law.
25.2. In addition to those specified in Paragraph 15.1 of this Law, the following information shall be reflected in state registration of the right for construction:
25.2.1. Validity and purpose of the right for construction;
25.2.2. Construction site size;
25.2.3. Note of transfer or pledge of the right for construction to other’s ownership, possession or usage.
25.3. An amendment shall be made state registration of rights in accordance with the procedure provided in this Law, if the right for construction is being succeeded, pledged, sold or administered for other purposes.
25.4. The ownership for buildings and facilities constructed based on the right for construction shall be registered in state registration of rights in accordance with Article 10 of this Law.
Article 26. Registration of the Right to Financial Leasing of Watercraft and Aircraft
26.1. Right to the financial leasing of watercraft or aircraft shall be registered in state registration of rights based on the application of a party to the agreement or its authorized representative, as well as watercraft and aircraft financial leasing agreement.
26.2. Procedure set forth in Article 15 of this Law shall apply to the registration of the right to watercraft and aircraft financial leasing in state registration of rights.
Article 27. Registration of Guarantee Agreement
27.1. Guarantee agreement shall be registered based on the application filed by an owner or guarantor for registration in accordance with the procedure set forth in Article 15 of this Law.
Article 28. State Registration of Land Possession and Land Use Rights
28.1. Land offices of province, capital city and districts, and land officer of soums shall enter the following information in the shared database specified in Paragraph 9.11 of the General Law on State Registration, send online applications for the registration of land possession and land use rights in state registration of rights and shall also be responsible for the accuracy of the application:
28.1.1. Land possession and land use right certificate;
28.1.2. Land possession and land use agreement;
28.1.3. Governor’s decision on land possession and land use;
28.1.4. Land cadastral map;
28.1.5. Decision and agreement that established servitude on other’s possession and use;
28.1.6. Agreement on using land with limited rights;
28.1.7. Agreement on transferring land possession right to others;
28.1.8. Decision or agreement on replacement or reclaim of land for state special needs with compensation;
28.1.9. Administrative and territorial jurisdiction units of the land.
28.2 The state registration authority shall carefully review the information specified in Paragraph 28.1 of this Law and contained in the shared database stated in Paragraph 9.11 of the General Law on State Registration and register the land possession and land use rights in state registration of rights.
28.3. The state registration authority shall enter the state registration number of land possession and land use rights in the shared database referred to in Paragraph 9.11 of the General Law on State Registration.
28.4. Paragraphs 7.11, 7.12, 7.13 and 7.14 of this Law shall not apply to the registration of land possession and land use rights in state registration.
28.5. Land offices of province, capital city and district and land officer of soums shall make note of the state registration number provided in Paragraph 28.3 of this Law on the land possession and land use rights certificate.
Article 29. Refusal of Registration in State Registration of Rights
29.1 A state registrar shall refuse to register the application in state registration of rights and return it together with its supporting documents on the following grounds:
29.1.1. The right, specified in the application for registration, refers to the banned rights or restrictions set by special records as stated in Article 30 of this Law;
29.1.2 The pending registration after the preliminary records is likely to terminate or damage the claim of a person whose right is protected by the preliminary records pursuant to Paragraph 185.4 of the Civil Code or consent is not obtained from a person who had preliminary records made;
29.1.3. Inconsistency between the application and its supporting documents or the content is in violation of the relevant laws and regulations;
29.1.4. Online applicant has not verified his/her signature as provided in the Law on Electronic Signature;
29.1.5. If the dispute regarding the ownership and other related property rights is being reviewed by court;
29.1.6 Other grounds provided in laws.
29.2. A state registrar shall notify the applicant of the refusal to register and shall clearly state the grounds for refusal in the response.
29.3. If an applicant disagrees with the state registrar’s decision specified in Paragraph 29.1 of this Law, a complaint may be filed in accordance with the procedure provided in the General Administrative Law[11].
CHAPTER THREE
SPECIAL AND PRELIMINARY RECORDS IN
STATE REGISTRATION OF RIGHTS
Article 30. Special Records in State Registration of Rights
30.1. Special records shall be made in state registration of rights in the following cases:
30.1.1. In case of a court decision, which found the owner to be legally incapable or missing, or pronounced him/her deceased, becomes legally effective;
30.1.2. Court decision on bankruptcy of a legal entity;
30.1.3. Court decision on administering the execution of obligations by the property;
30.1.4. Decision by the court, arbitration, prosecutor or court decision enforcement agency to restrict the owner’s right;
30.1.5. Sale or transfer of collateral to the ownership of pledgee on the grounds provided in the Law on Mortgaging Immovable Property;
30.1.6. Request for special records, specified in Paragraph 14.4 of the Law on Asset-backed Securities[12];
30.1.7. Decision by a state inspector in relation to the duplicated records or counterfeit documents in state registration.
30.2. An amendment shall be made in state registration of rights based on the application by an assignee, if a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.1 of this Law.
30.3. An amendment shall be made in state registration of rights based on the request by a trustee of a bankruptcy case, if a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.2 of this Law.
30.4. An amendment shall be made in state registration of rights based on the decision of an authorized official of court decision enforcement authority, if a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.3 of this Law.
30.5. If a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.4 of this Law, it shall be invalidated by a decision of an authorized person.
30.6. If a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.5 of this Law, amendments shall be made in state registration of rights based on the following documents:
30.6.1. If a collateral item is sold, a buyer’s application and a state inspector’s conclusion;
30.6.2. If a collateral item is transferred to a pledgee in accordance with the procedure provided in laws, a pledgee’s application and a state inspector’s conclusion.
30.7. Amendment shall be made in state registration of rights based on Paragraph 14.6 of the Law on Asset-backed Security, if a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.6 of this Law.
30.8. Amendment shall be made in state registration of rights based on the decision by a competent authority or a state inspector, if a special record was made on the grounds specified in Paragraph 30.1.7 of this Law.
30.9. Special record shall be made by a decision of an authorized person specified in Paragraph 30.1 of this Law and such special record shall not prevent the owner from exercising his/her rights other than the ones restricted by the special record and having other registrations made.
Article 31. Preliminary Records in State Registration of Rights
31.1. Preliminary records may be made in state registration of rights in order to protect the rights and interests of an owner, possessor, user, assignee and successor.
31.2. If the ownership of unfinished building is registered in state registration of rights, citizens or legal entities (contractee) which invested in the building may request for preliminary records.
31.3. Owner, possessor, user and assignee shall file an application jointly for preliminary records and copies of agreements, negotiations and other relevant verification documents shall be enclosed.
31.4. Preliminary records, requested by a testator’s application, shall be based on the reference letter of a notary who certified the will.
31.5. The procedure provided in Paragraph 15.6 of this Law shall apply to making preliminary records in state registration of rights.
31.6. Person who acquired unowned immovable property may have preliminary records made in accordance with Article 185 of the Civil Code.
Article 32. Termination and Invalidation of Preliminary Records
32.1. If the conditions of the preliminary record are met or an assignee acquires the immovable property, the preliminary record shall be terminated.
32.2. The preliminary records shall be invalidated in the following cases:
32.2.1. The assignee’s failure to fulfill his/her obligations was proved by evidences;
32.2.2. The assignee accepted the demand made by an owner, possessor or user with respect to losing his/her opportunity to use the immovable property for a long period of time due to the preliminary records pursuant to Paragraph 185.5 of the Civil Code.
32.2.3. Cancellation of a will by a testator.
CHAPTER FOUR
PROVIDING OR OBTAINING INFORMATION TO/FROM
STATE REGISTRATION OF RIGHTS
Article 33. Provision of Information
33.1. A notary shall carry out the following activities related to the state registration of immovable property rights upon concluding an agreement with the state administrative organization for state registration matters:
33.1.1. Ensure that an application and relevant documents submitted to the state registration authority by an applicant comply with legal requirements, send them to state registration database at the applicant’s request, and act as an intermediary for registration;
33.1.2. Acquire information, required for providing intermediary services in the delivery and registration of application specified in Paragraph 33.1.1 of this Law, from the state registration electronic database, and use it within the scope provided in this Law and the agreement.
33.2. A notary shall ensure the accuracy of the application and its supporting documents and shall be fully responsible for the legal consequences thereof, when providing services to an applicant.
33.3. Government member in charge of state registration shall approve the operating procedure of the notary specified in Paragraph 33.1 of this Law, the agreement template specified in Paragraph 35.1 of this Law, training specified in Paragraph 34.1.5 of this Law and user fee of the database specified in Paragraph 35.1.3 of this Law.
Article 34. Requirements for Delivery of Information by a Notary
34.1. The notary shall meet the following requirements to be engaged in the delivery of information:
34.1.1. Create the necessary conditions to ensure confidentiality of a customer provided by law and information security;
34.1.2. Availability of workplace, hardware and software for operation;
34.1.3. Availability of storage facility for archive documents in accordance with relevant standards and requirements;
34.1.4. Being provided with guidelines, instructions and methodologies necessary for operation;
34.1.5. Participation in training.
34.2. State administrative organ in charge of state registration shall organize the training stated in Paragraph 34.1.5 of this Law.
Article 35. Conclusion of Agreement with a Notary
35.1. State administrative organ in charge of state registration shall conclude an agreement on delivering and obtaining information with a notary, who makes a request and meets the requirements under Paragraph 34.1 of this Law. The agreement shall include the following:
35.1.1. Operating procedure on obtaining and using information from the state registration electronic database and ensuring its security and reliable operation;
35.1.2. Rights and obligations of the parties;
35.1.3. User fee of state registration database;
35.1.4. Procedure on resolving damages caused to others due to violation of the procedure on delivering and obtaining information;
35.1.5. Agreement tenure, conditions and procedures for termination and cancellation of the agreement;
35.1.6. Other conditions.
35.2. The right to access the electronic database, scope of information, restrictions and other relevant issues shall be governed by the agreement on delivering and obtaining information.
Article 36. Obtaining Information from Electronic Database
36.1. Notary, who received information from state registration of rights, shall use it for the purposes specified in the laws and agreement. Its usage or transfer to others in ways that may damage the rights and legitimate interests of the owner is prohibited.
36.2. Property owner is entitled to obtain information from the electronic database for free on his/her property registered in state registration of rights.
36.3. State registration authority is responsible for ensuring the owner’s right to obtain information stated in Paragraph 36.2 of this Law.
CHAPTER FIVE
MISCELLANEOUS
Article 37. Liability Insurance of State Registrar
37.1. If a competent authority determines that a state registrar made a professional error by entering inaccurate information into registration and caused damages to an owner, possessor or user or other right holders, the liability insurance shall be used to compensate for the damages.
37.2. The state central administrative organ in charge of legal matters shall be responsible for selecting an insurance company for liability insurance of state registrars.
37.3. Liability insurance fee of state registrars shall be covered by the Government.
Article 38. Liabilities for Violation of the Law
38.1. If an act by an official in breach of this Law is not criminal in nature, liabilities specified in the Law on Civil Service shall be imposed.
38.2. A person or a legal entity that violates this Law shall be subject to liabilities under the Criminal Code or the Law on Violation.
Article 39. Effective Date of the Law
39.1. This Law shall come into force on the effective date of the General Law on State Registration (Revised Edition).
M.ENKHBOLD
CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL
OF MONGOLIA
[1] The Constitution of Mongolia, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.1, 1992.
[2] The Civil Code, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.7, 2002.
[3] The Law on Land, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.27, 2002.
[4] The Law on Cadastral Mapping and Land Cadaster, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.1, 2000.
[5] The Law on Allocation of Land to Mongolian Citizens for Ownershiop, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.27, 2002.
[6] The Law on Mortgaging Immovable Property, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.28, 2009.
[7] The Law on Electronic Signature, published in “Toriin Medeelel” (State Bulletin), Vol.1, 2012.
[8] The Law on State Stamp Duty, published in “Toriin medeelel” (State Bulletin), Vol.1, 2011.
[9] The Law on State and Official Secrets, published in “Toriin medeelel” (State Bulletin), Vol.11, 2017.
[10] The Law on State and Local Property, published in “Toriin medeelel” (State Bulletin), Vol.11, 1996.
[11] The General Administrative Law, published in “Toriin Medeelel” (The State Bulletin), Vol.28, 2015.
[12] the Law on Asset-backed Securities, published in “Toriin Medeelel” (The State Bulletin), Vol.20, 2010.
