Нүүр
Эрх зүйн акт 
Нэмэлт өөрчлөлт 
Эрх зүйн актын орчуулга 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2021 оны 12 сарын 30 өдөр
Төрийн ордон, Улаанбаатар хот
ГЕНЕТИК НӨӨЦИЙН ТУХАЙ ХУУЛЬ
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг бүртгэх, хадгалах, хамгаалах, судлан хөгжүүлэх, ашиглах, үр шимийг хүртэхтэй холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл.Генетик нөөцийн хууль тогтоомж
2.1.Генетик нөөцийн хууль тогтоомж нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Байгаль орчныг хамгаалах тухай хууль, Ойн тухай хууль, Байгалийн ургамлын тухай хууль, Амьтны тухай хууль, Хувиргасан амьд организмын тухай хууль, Байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн тухай хууль, Иргэний хууль, Зөвшөөрлийн тухай хууль, энэ хууль болон эдгээр хуультай нийцүүлэн гаргасан хууль тогтоомжийн бусад актаас бүрдэнэ.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
3 дугаар зүйл.Хуулийн үйлчлэх хүрээ
3.1.Энэ хууль нь ургамал, амьтан, бичил биетнээс гаралтай генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгт хамааралтай харилцаанд үйлчилнэ.
3.2.Энэ хууль нь хүний генетик нөөцтэй холбоотой болон Малын генетик нөөцийн тухай хуулиар зохицуулсан харилцаанд хамаарахгүй.
3.3.Монгол Улсын олон улсын гэрээнд энэ хуульд зааснаас өөрөөр заасан бол олон улсын гэрээний заалтыг дагаж мөрдөнө.
4 дүгээр зүйл.Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт
4.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:
4.1.1."амьтан" гэж Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 4-т заасныг;
4.1.2."биологийн нөөц" гэж генетик нөөц болон бодит, эсхүл боломжит үнэ цэнэ бүхий экосистемийн амьд бүрэлдэхүүн хэсгийг;
4.1.3."биосоёлын тэмдэглэл" гэж иргэд орон нутгийнхаа генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг тодорхойлж, түүнийг бусад этгээдэд ашиглуулах нөхцөлийг хэлэлцэн тохирсон зөвшилцлийг;
4.1.4."биотехнологи" гэж биологийн систем, амьд биес, тэдгээрээс гаралтай үүсмэлийг ашиглан тодорхой зориулалт бүхий бүтээгдэхүүн, эсхүл арга ажиллагаа бий болгох аливаа технологийг;
4.1.5."биохайгуул" гэж биологийн олон янз байдлын генетик нөөцийг ашиг олох зорилгоор хайх, судлах үйл явцыг;
4.1.6."бичил биетэн" гэж энгийн нүдэнд үл үзэгдэх нэг ба олон эст амьд бие, вирусийг;
4.1.7."генетик материал" гэж ургамал, амьтан, бичил биетний болон бусад эх үүсвэрээс гаралтай удамшлын бүтэц, үйл ажиллагааны нэгж агуулсан аливаа бүрэлдэхүүнийг;
4.1.8."генетик нөөц" гэж бодит, эсхүл боломжит үнэ цэнэ бүхий генетик материал, үүсмэлийг;
4.1.9."генетик нөөц ашиглах" гэж генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг судалгааны болон ашиг олох зорилгоор илрүүлэх, цуглуулах, судлан хөгжүүлэх, бүтээгдэхүүн бий болгох үйл ажиллагааг;
4.1.10."генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг" гэж аман болон бичмэл, бусад хэлбэрээр өвлөгдөн, уламжлагдаж ирсэн биологийн нөөцийн онцлог шинж чанар, түүнийг ашиглах мэдлэг, арга ухаан, дадлыг;
4.1.11."генетик нөөцийн материал дамжуулах гэрээ" гэж генетик нөөцийн биет дээж, сорьц, материал, үүсмэлийг ашиглах, эсхүл хадгалах талд тодорхой нөхцөлтэйгөөр дамжуулах хэлцлийг;
4.1.12."генийн сан" гэж амьд бие, эрхтэн, эд, эс, өсгөвөр, удамшлын материалын биет болон тоон мэдээллийн сан хөмрөгийг;
4.1.13."олон улсын мэдээлэл солилцооны төв" гэж Биологийн олон янз байдлын тухай конвенцийн Генетик нөөц болон тэдгээрийг ашигласнаас үүдэх үр ашгийг шударга, эрх тэгш хуваарилах тухай Нагоягийн протокол /цаашид "Нагоягийн протокол" гэх/-ыг соёрхон батлах тухай хуульд заасны дагуу гишүүн орнуудын дунд хэрэгждэг генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн ашиглалтын талаарх мэдээлэл солилцох тогтолцоог;
4.1.14."ургамал" гэж Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 2 дахь хэсгийн 3-т заасныг;
4.1.15."урьдчилсан зөвшөөрөл" гэж генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгээ ашиглуулж болохыг зөвшөөрсөн эзэмшигчээс өгсөн баталгааг;
4.1.16."үр шимийн гэрээ" гэж генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах, тэдгээрийг ашигласнаас үүдэх үр шимийг хүртэх нөхцөлийг тодорхойлсон генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг эзэмшигч ба ашиглах хүсэлт гаргагчийн хооронд байгуулсан гэрээг;
4.1.17."үүсмэл" гэж генийн үйл ажиллагаа, бодисын солилцооны дүнд уламжлан үүсэх, байгальд тохиолддог биохимийн нэгдлийг.
5 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаарх үйл ажиллагаанд баримтлах зарчим
5.1.Төрөөс генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглахад дараах зарчим баримтална:
5.1.1.судалгаа, шинжилгээнд үндэслэсэн, дэвшилтэт техник, технологи, инновацид тулгуурлах;
5.1.2.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг хамгаалах, зохистой ашиглах;
5.1.3.шийдвэр, үйл ажиллагаа нээлттэй, ил тод байх;
5.1.4.үр шимийг шударга, эрх тэгш хүртэх.
6 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн өмчлөгч, эзэмшигч
6.1.Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс гаралтай генетик нөөц төрийн өмч байна.
6.2.Генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн өвлөн уламжлагч нь тухайн мэдлэгийг энэ хуулийн 10.1-д заасан мэдээллийн санд бүртгүүлж, эзэмшигчээр тогтоолгох хүсэлтээ нотлох баримтын хамт байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага /цаашид "төрийн захиргааны төв байгууллага" гэх/-д хүргүүлнэ.
6.3.Генетик нөөцтэй холбоотой тухайн уламжлалт мэдлэгийн эзэмшигчийг энэ хуулийн 14.5-д заасан журмын дагуу төрийн захиргааны төв байгууллага тогтоох бөгөөд тухайн мэдлэг нь түгээмэл ашиглагддаг, эсхүл эзэмшигч нь тогтоогдох боломжгүй тохиолдолд төр эзэмшигч байна.
6.4.Энэ хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг судлах, биохайгуул хийх, ашиглах эрхийг хуулийн этгээдэд олгож болно.
6.5.Энэ хуульд заасан тусгай зөвшөөрөлгүйгээр генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг илрүүлэх, биохайгуул хийх, мэдээллийн санд бүртгүүлэхгүй ашиглах, бусдад дамжуулах, худалдах, үр шимийг хүртэхийг хориглоно.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ГЕНЕТИК НӨӨЦ, ГЕНЕТИК НӨӨЦТЭЙ ХОЛБООТОЙ УЛАМЖЛАЛТ МЭДЛЭГТЭЙ ХОЛБОГДОХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААГ ЗОХИЦУУЛАХ
7 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаар төрөөс баримтлах бодлого
7.1.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг бүртгэлжүүлэх, хамгаалах үйл ажиллагааг хэрэгжүүлнэ.
7.2.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн инновацын судалгаа, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлтийг дэмжинэ.
7.3.Генетик нөөц, уламжлалт мэдлэг, биотехнологийн чиглэлээр мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэнэ.
7.4.Төр, шинжлэх ухаан, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг дэмжиж, дэвшилтэт техник, технологи, инновацид суурилсан эдийн засгийн үр ашигтай үйлдвэрлэлийг хөгжүүлнэ.
8 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгтэй холбогдох үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэгч байгууллага
8.1.Төрийн захиргааны төв байгууллага генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн харилцааны талаар дараах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
8.1.1.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаарх хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах;
8.1.2.энэ хуульд заасан урьдчилсан зөвшөөрөл, биосоёлын тэмдэглэл, тусгай зөвшөөрөл, үр шимийн гэрээ, генетик нөөцийн материал дамжуулах гэрээ, газарзүйн гарал үүслийн тодорхойлолтын загварыг батлах;
8.1.3.Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 8.1 дүгээр зүйлийн 1.8-д заасан тусгай зөвшөөрөл /цаашид “тусгай зөвшөөрөл” гэх/ олгох, хүчингүй болгох;
/Энэ заалтад 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
8.1.4.устаж үгүй болох эрсдэлд орсон генетик нөөц агуулсан нэн ховор, ховор, унаган, үлдвэр ургамал, амьтны нөөцийн жагсаалтыг баталж, хамгаалах төлөвлөгөө боловсруулж, хэрэгжүүлэх;
8.1.5.генетик нөөцийг Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэх зөвшөөрөл олгох, хүчингүй болгох;
8.1.6.энэ хуулийн 16.1-д заасан үр шимийн гэрээг мэдээллийн санд бүртгэх, хэрэгжилтэд хяналт тавих, үр шимийн гэрээний нууцлалыг хадгалах;
8.1.7.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглаж гарган авсан бүтээгдэхүүний үнэ, эрэлт, хэрэгцээ, хэтийн төлөвийг судлах;
8.1.8.генетик нөөцийн тархац, ангилал зүйн судалгаа, нөөцийн үнэлгээг хийлгэх;
8.1.9.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн судалгаа, тооллого зохион байгуулж, бүртгэх;
8.1.10.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг хамгаалах, судлах, ашиглахтай холбоотой үйл ажиллагаанд хяналт тавих, холбогдох этгээдээс мэдээлэл, тайлан гаргуулах;
8.1.11.биологийн судалгааны үр дүн, инноваци, ашиг олохын өмнөх болон дараа үеийн холбогдох мэдээллийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчээс гаргуулах;
8.1.12.олон нийтэд генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаар мэдлэг олгох ажлыг зохион байгуулах, дэмжлэг үзүүлэх, хууль тогтоомжийг сурталчлах;
8.1.13.Нагоягийн протоколын үндэсний зохицуулагчийн үүргийг гүйцэтгэх бөгөөд олон улсын мэдээлэл солилцооны төвтэй харилцах нэгжтэй байх;
8.1.14.энэ хуулийн 9 дүгээр зүйлд заасан Мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлт, зөвлөмжийг хэлэлцэж, холбогдох шийдвэрийг гаргах;
8.1.15.хуульд заасан бусад бүрэн эрх.
8.2.Оюуны өмчийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн асуудалд оюуны өмчийн эрх үүссэн эсэхийг хянаж шалгах бөгөөд үүссэн тохиолдолд энэ талаар төрийн захиргааны төв байгууллагад мэдээлнэ.
8.3.Хүнс, хөдөө аж ахуй, анагаах ухаан, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага тухайн салбарт хамаарах генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах талаарх ёс зүйн хэм хэмжээг тусгасан ёс зүйн дүрмийн төслийг боловсруулан энэ хуулийн 9.4.2-т заасны дагуу Мэргэжлийн зөвлөлд хянуулж, батална.
8.4.Төрийн захиргааны төв байгууллага болон энэ хуулийн 8.3-т заасан төрийн захиргааны төв байгууллага Нагоягийн протоколд заасан генетик нөөцийн ашиглалтын хяналтын цэгийн үүргийг гүйцэтгэнэ.
8.5.Аймаг, нийслэлийн байгаль орчны алба нь генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаар дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
8.5.1.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаарх хууль тогтоомж, тэдгээрийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдсон шийдвэрийн биелэлтийг өөрийн нутаг дэвсгэртээ зохион байгуулах, хэрэгжилтэд хяналт тавих;
8.5.2.энэ хуулийн 10.3.2-т заасан бүртгэлийг үндэслэн генетик нөөцийн газарзүйн гарал үүслийн тодорхойлолтыг 14 хоногийн дотор олгох;
8.5.3.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг эзэмшигч, ашиглагчийн хооронд байгуулсан үр шимийн гэрээний хэрэгжилтэд хяналт тавих;
8.5.4.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг болон биосоёлын тэмдэглэлийг бүртгэж, энэ хуулийн 10.3-т заасан мэдээллийн санд ажлын 14 өдрийн дотор байршуулах.
8.6.Гадаад улсаас гаралтай генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах тохиолдолд тухайн улсын хууль тогтоомжийн дагуу зохих зөвшөөрлийг авсан байна.
8.7.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг бүртгэх, хадгалах, хамгаалах, ашиглах, судлан хөгжүүлэх санхүүжилт дараах эх үүсвэрээс бүрдэнэ:
8.7.1.улсын болон орон нутгийн төсвөөс;
8.7.2.олон улсын байгууллагын хамтын ажиллагааны оролцооны санхүүжилтээс;
8.7.3.бусад эх үүсвэрээс.
8.8.Улсын төсвөөс дараах зардлыг санхүүжүүлнэ:
8.8.1.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн бүртгэл мэдээллийн сан, генийн сан бүрдүүлж, эрхлэх;
8.8.2.судалгаа, шинжилгээ, бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлтийг дэмжих;
8.8.3.сургалт, сурталчилгаа зохион байгуулах;
8.8.4.хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих.
9 дүгээр зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн Мэргэжлийн зөвлөл
9.1.Төрийн захиргааны төв байгууллагын дэргэд мэргэжлийн дүгнэлт, зөвлөмж гаргах үүрэг бүхий бие даасан, хараат бусаар ажиллах орон тооны бус Мэргэжлийн зөвлөл /цаашид "Мэргэжлийн зөвлөл" гэх/ ажиллана.
9.2.Байгаль орчны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн Мэргэжлийн зөвлөлийн дүрмийг баталж, бүрэлдэхүүнийгтомилж, чөлөөлнө.
9.3.Мэргэжлийн зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд холбогдох салбарын эрдэмтэн судлаачид, аж ахуйн нэгж, байгууллага, төрийн болон төрийн бус байгууллагын төлөөллийг оруулна.
9.4.Мэргэжлийн зөвлөл дараах чиг үүрэгтэй:
9.4.1.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаарх хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох талаар санал гаргах;
9.4.2.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаарх биосоёлын тэмдэглэл, энэ хуулийн 8.3-т заасан төрийн захиргааны төв байгууллагаас батлах салбарын ёс зүйн дүрмийн төсөлтэй танилцаж, зөвлөмж гаргах;
9.4.3.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиг олох зорилгоор ашиглах, биохайгуул хийх, судлах хүсэлтийг хянаж дүгнэлт гаргах;
9.4.4.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн судалгааны ажлын үр дүнтэй танилцаж, дүгнэлт гаргах;
9.4.5.энэ хуулийн 16.1-д заасан үр шимийн гэрээний хэрэгжилтийг хянаж дүгнэлт гаргах;
9.4.6.генетик нөөцтэй холбоотой тухайн уламжлалт мэдлэгийн эзэмшигчийг тогтоох талаар дүгнэлт гаргах.
9.5.Мэргэжлийн зөвлөлийн гишүүд чиг үүргийн хүрээнд олж авсан мэдээллийн нууцыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу хадгалах үүрэгтэй бөгөөд энэ хуулийн 9.4.3, 9.4.4, 9.4.5, 9.4.6-д заасан судалгааны үр дүн, баримт бичигтэй танилцахын өмнө ашиг сонирхлын мэдүүлгийг бөглөнө.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ГЕНЕТИК НӨӨЦ, ГЕНЕТИК НӨӨЦТЭЙ ХОЛБООТОЙ УЛАМЖЛАЛТ МЭДЛЭГИЙГ БҮРТГЭХ, ХАДГАЛЖ ХАМГААЛАХ
10 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн бүртгэл, мэдээллийн сан
10.1.Төрийн захиргааны төв байгууллага нь генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн бүртгэл, мэдээллийн сан /цаашид "мэдээллийн сан" гэх/-тай байна.
10.2.Мэдээллийн сан нь Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуулийн 35 дугаар зүйлд заасан мэдээллийн сангийн бүрдэл хэсэг байна.
10.3.Мэдээллийн сан нь дараах дэд сангуудаас бүрдэнэ:
10.3.1.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн мэдээллийн сан;
10.3.2.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн ашиглалтын цахим бүртгэл;
10.3.3.генийн сангийн тоон өгөгдлийн сан;
10.3.4.холбогдох бусад мэдээлэл.
10.4.Энэ хуулийн 10.3.2-т заасан ашиглалтын цахим бүртгэл нь олон улсын мэдээлэл солилцооны төвтэй холбогдоно.
10.5.Энэ хуулийн 10.1-д заасан мэдээллийн сан бүрдүүлэх, хөтлөх, ашиглах, хадгалах, хамгаалах журам болон мэдээллийн сангийн бүрдэл үзүүлэлтийн жагсаалт, бүртгэлийн маягтыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
10.6.Иргэн, хуулийн этгээд өөрт хадгалагдаж байгаа генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн талаарх ном, судар, эрдэм шинжилгээний бүтээл, гар бичмэл, аман мэдээлэл, эдгээртэй адилтгах бусад мэдээллийн цахим хуулбарыг мэдээллийн санд бүртгүүлж, хадгалуулахаар хүргүүлж болно.
10.7.Энэ хуулийн 10.6-д заасан этгээд генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг мэдээллийн санд бүртгүүлж, эзэмшигчээр тогтоогдсон бол үр шим хүртэх эрх үүснэ.
10.8.Энэ хуулийн 10.6-д заасан бүртгэлийг баталгаажуулсан тодорхойлолтыг төрийн захиргааны төв байгууллага, аймаг, нийслэлийн байгаль орчны алба цахим, эсхүл цаасан хэлбэрээр олгоно.
11 дүгээр зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг хадгалах, хамгаалах
11.1.Генетик нөөц агуулсан ургамал, амьтан, бичил биетнийг уугуул амьдрах орчныг хадгалж тэтгэх, гаршуулж тэжээх, сэлгэх, сэргээн нутагшуулах, тарималжуулах, генийн сан, ургамал, амьтны хүрээлэн байгуулах замаар хамгаална.
11.2.Төрийн захиргааны төв байгууллага нь аймаг, нийслэлийн байгаль орчны албатай хамтран генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн эрэл хайгуул, судалгааг зохион байгуулж мэдээллийн санд бүртгэж хамгаална.
11.3.Нэн ховор, ховор ургамлыг үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглах бол тарималжуулна.
11.4.Төрийн захиргааны төв байгууллага нь иргэн, хуулийн этгээдээс ирүүлсэн генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгт хамаарах энэ хуулийн 10.6-д заасан мэдээллийн нууцлалыг хадгална.
12 дугаар зүйл.Генийн сан
12.1.Генийн санд хамрагдах генетик материалын биет сан хөмрөг, түүний тоон өгөгдлийн санг тухайн чиглэлийн суурь судалгаа хийх үүрэг бүхий байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагаас эрх олгосон их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллага төрөлжүүлсэн байдлаар эрхэлж болно.
12.2.Генийн сан эрхлэх байгууллага өөрийн генийн сан дахь генетик материалын мэдээллийг энэ хуулийн 10.3.3-т заасан тоон өгөгдлийн санд хүргүүлнэ.
12.3.Генийн сан байгуулах, сан хөмрөгийг баяжуулж бүртгэх, хадгалж хамгаалах, түгээх, солилцох журам, генийн сангийн дүрмийг байгаль орчны болон боловсрол, шинжлэх ухааны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн хамтран батална.
12.4.Генийн сангийн хадгалалтын стандартыг төрийн захиргааны төв байгууллага боловсруулж, эрх бүхий байгууллагаар батлуулна.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ГЕНЕТИК НӨӨЦ, ГЕНЕТИК НӨӨЦТЭЙ ХОЛБООТОЙ УЛАМЖЛАЛТ МЭДЛЭГИЙГ АШИГЛАХ
13 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах этгээд
13.1.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах тусгай зөвшөөрлийг дараах этгээд /цаашид “өргөдөл гаргагч” гэх/-д олгоно:
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
13.1.1.Монгол Улсад бүртгэлтэй хуулийн этгээд;
13.1.2.энэ хуулийн 13.1.1-д заасан хуулийн этгээд нь гадаадын хөрөнгө оруулалттай бол дотоодын хөрөнгө оруулалтын хэмжээ нь 51-ээс доошгүй хувь байх;
13.1.3.дотоодын эрдэм шинжилгээний байгууллагатай хамтран ажиллах гэрээтэй гадаадын хуулийн этгээд.
14 дүгээр зүйл.Урьдчилсан зөвшөөрөл
14.1.Генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах тохиолдолд өргөдөл гаргагч нь тухайн генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг эзэмшигчээс урьдчилсан зөвшөөрөл авна.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
14.2.Генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг энэ хуулийн 6.3-т зааснаар төр эзэмшиж байгаа бол урьдчилсан зөвшөөрөл авахыг шаардахгүй.
14.3.Энэ хуулийн 14.2-т зааснаар урьдчилсан зөвшөөрөл аваагүй нь энэ хуулийн 10.3.2-т заасан ашиглалтын цахим бүртгэлд бүртгүүлэх үүргээс чөлөөлөгдөхгүй.
14.4.Урьдчилсан зөвшөөрөл авахын өмнө өргөдөл гаргагч нь орон нутгийн иргэдийн биосоёлын тэмдэглэлтэй танилцаж, генетик нөөцтэй холбоотой тухайн уламжлалт мэдлэгийн үнэ цэнэ, үр шимийн талаар эзэмшигчид тайлбарлан таниулна.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
14.5.Генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг эзэмшигчийг тогтоох, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах урьдчилсан зөвшөөрөл авах журам, биосоёлын тэмдэглэл боловсруулах аргачлалыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
14.6.Өргөдөл гаргагч нь биосоёлын тэмдэглэлтэй танилцан генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг эзэмшигчээс урьдчилсан зөвшөөрөл авснаар тухайн эзэмшигчтэй энэ хуулийн 16.1-д заасан үр шимийн гэрээ байгуулах эрх үүснэ.
/Энэ хэсэгт 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөлт оруулсан./
15 дугаар зүйл.Тусгай зөвшөөрөл олгох, сунгах, түдгэлзүүлэх, сэргээх, хүчингүй болгох
/Энэ зүйлийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.Энэ хуулийн 13.1-д заасан этгээд генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг судалгааны болон ашиг олох зорилгоор ашиглах өргөдлийг төрийн захиргааны төв байгууллагад гаргах бөгөөд Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 5.1 дүгээр зүйлд зааснаас гадна дараах баримт бичгийг хавсаргана:
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.1.энэ хуулийн 16.1.2-т заасан мэдээлэл болон генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийн танилцуулга;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.2.хуулийн этгээдийн гэрчилгээний хуулбар;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.3.хуулийн этгээдийн танилцуулга;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.4.гадаадын хуулийн этгээд бол дотоодын хуулийн этгээдтэй хийсэн хамтран ажиллах гэрээ;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.5.энэ хуулийн 10.3.2-т заасан ашиглалтын цахим бүртгэлд бүртгүүлсэн баримт;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.6.энэ хуулийн 14.1-д заасан урьдчилсан зөвшөөрөл;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.7.энэ хуулийн 8.1.2-т заасан газар зүйн гарал үүслийн тодорхойлолт;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.1.8.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг хадгалах, хамгаалах, байгаль орчинд сөрөг нөлөө үзүүлэхээс сэргийлэх арга хэмжээний танилцуулга.
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.2.Тусгай зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл, түүнд хавсаргасан баримт бичгийг Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 5.2 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу шийдвэрлэнэ.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.3.Тусгай зөвшөөрөл олгох тухай шийдвэрийг Мэргэжлийн зөвлөлийн дүгнэлтийг үндэслэн Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 5.3 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу гаргах бөгөөд мөн хуулийн 2.2 дугаар зүйлийн 1-д заасан хугацаагаар олгоно.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.4.Тусгай зөвшөөрлийг сунгах асуудлыг Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 5.5 дугаар зүйлд заасан журмаар зохицуулна.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.5.Тусгай зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, сэргээх асуудлыг Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 6.1 дүгээр зүйлд заасан журмаар зохицуулна.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.6.Хүнс, хөдөө аж ахуйн ургамлын генетик нөөцийн тухай Монгол Улсын олон улсын гэрээнд заасан ургамлыг хүнс, тэжээлийн зорилгоор ашиглах бол тусгай зөвшөөрөл шаардахгүй.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.7.Их, дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллага Шинжлэх ухаан, технологийн тухай хуулийн 3.1.3-т заасан суурь судалгааг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт хийхэд энэ хуульд заасан тусгай зөвшөөрөл шаардахгүй.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.8.Энэ хуулийн 15.7-д заасан судалгааны ажил эхлэхээс өмнө холбогдох мэдээллийг энэ хуулийн 10.3.2-т заасан ашиглалтын цахим бүртгэлд бүртгүүлэх бөгөөд судалгааны ажлын үр дүнг хагас жил тутамд шинэчлэн энэ хуулийн 10.1-д заасан мэдээллийн санд тайлагнах үүрэгтэй.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.9.Мэргэжлийн зөвлөл тусгай зөвшөөрөл хүссэн өргөдөл, түүнд хавсаргасан баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш ажлын 14 өдөрт багтаан дүгнэлт гаргаж, тусгай зөвшөөрөл олгох эрх бүхий байгууллагад танилцуулна.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.10.Ургамал, амьтны биологийн нөөц бэлтгэх зөвшөөрөлтэй холбоотой харилцааг Байгалийн ургамлын тухай хууль, Ойн тухай хууль, Амьтны тухай хуулиар тус тус зохицуулна.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.11.Төрийн захиргааны төв байгууллага Зөвшөөрлийн тухай хуулийн 6.2 дугаар зүйлд заасан журмаас гадна дараах үндэслэлээр тусгай зөвшөөрлийг хүчингүй болгоно:
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.11.1.Мэргэжлийн зөвлөл тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчийн үр шимийн гэрээний хэрэгжилтийг хангалтгүй гэж дүгнэлт гаргасан;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.11.2.энэ хуулийн 15.1.4-т заасан хамтран ажиллах гэрээг цуцалсан, эсхүл дуусгавар болгосон;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.11.3.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хүсэлт гаргасан;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.11.4.хуулийн этгээд татан буугдсан;
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.11.5.тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч генетик нөөцийг ашиглахаар заасан хувь, хэмжээг хэтрүүлсэн, эсхүл хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүй.
/Энэ заалтыг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.12.Эрдэм шинжилгээ, судалгааны үр дүнг ашиг олох зорилгоор ашиглах бол дахин өргөдөл гаргаж тусгай зөвшөөрөл авна.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.13.Тусгай зөвшөөрлийг бусдад шилжүүлэхийг хориглоно.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
15.14.Тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээ нь олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн нийцлийн гэрчилгээний үндэслэл болох бөгөөд тухайн генетик нөөцийн ашиглалт хуулийн дагуу хэрэгжиж байгааг хянах хэрэгсэл болно.
/Энэ хэсгийг 2023 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн хуулиар өөрчлөн найруулсан./
16 дугаар зүйл.Үр шимийн гэрээ
16.1.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь төрийн захиргааны төв байгууллага, эсхүл тухайн генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг эзэмшигчтэй үр шимийн гэрээ байгуулах бөгөөд түүнд дараах нөхцөлийг тусгана:
16.1.1.гэрээний зорилго, хугацаа;
16.1.2.генетик нөөцийг ашиглах зорилго, зориулалт, ургамал, амьтан, бичил биетний шинжлэх ухааны нэр, эсхүл бичил биетний эх үүсвэр, омгийн нэр, өсгөврийн сангийн дугаар, судалгааны үр дүнд бий болох оюуны өмчийн эрхийн талаарх нөхцөл;
16.1.3.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах зорилго, зориулалт, судалгааны үр дүнд бий болох оюуны өмчийн эрхийн талаарх нөхцөл;
16.1.4.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглах нөхцөл;
16.1.5.генетик нөөцийн материал дамжуулах гэрээ;
16.1.6.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг хадгалах, хамгаалах нөхцөл, төлөвлөгөө;
16.1.7.маргаан шийдвэрлэх зохицуулалт;
16.1.8.ашиглалтаас үүдэх үр шимийг генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг эзэмшигчид хүртээх нөхцөл.
16.2.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь үр шимийн гэрээний хуулбар хувийг төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ.
17 дугаар зүйл.Генетик нөөцийг хилээр нэвтрүүлэх зөвшөөрөл
17.1.Генетик нөөцийг Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэхэд энэ хуулийн 17.2-т заасан журмын дагуу төрийн захиргааны төв байгууллагаас зөвшөөрөл авна.
17.2.Генетик нөөцийг Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэх журмыг байгаль орчны асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
17.3.Бичил биетнийг зөвхөн өсгөвөр хэлбэрээр Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлнэ.
17.4.Генетик нөөцийг Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэхдээ генетик нөөцийн биет, эсхүл сорьцын ижил хувийг төрөл, зүйлийн түвшинд тодорхойлуулж, генийн санд хадгалуулсан байна.
18 дугаар зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашигласнаас үүдэх үр шим
18.1.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь Иргэний хуулийн 88.1, 88.2, 88.3-т заасны дагуу генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашигласнаас үүдэх үр шимийг эзэмшигчид хүртээнэ.
18.2.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашигласнаас үүдэх үр шим нь мөнгөн ба мөнгөн бус хэлбэртэй байна.
18.3.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашигласнаас үүдэх мөнгөн үр шим нь судалгаа, боловсруулалтын үр дүнд бий болсон бүтээгдэхүүний борлуулалтын орлого, тусгай зөвшөөрлийн хураамж, оюуны өмчийн эрхийн хамтын эзэмшил болон бусад хэлбэртэй байж болно.
18.4.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашигласнаас үүдэх мөнгөн бус үр шим нь дараах дэмжлэг хэлбэртэй байж болно:
18.4.1.хамтарсан судалгаа хөгжүүлэлт хийх;
18.4.2.чадавх бэхжүүлэх;
18.4.3.технологи дамжуулах, багаж тоног төхөөрөмж нийлүүлэх;
18.4.4.оюуны өмчийн эрхийн хамтын эзэмшил;
18.4.5.холбогдох олон улсын гэрээнд заасан бусад хэлбэр.
18.5.Энэ хуулийн 16.1-д заасан гэрээ байгуулагч талууд хоорондоо харилцан тохиролцож генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашигласнаас үүдэх үр шимийг мөнгөн болон мөнгөн бус хэлбэрээр хүртэх тухай асуудлыг гэрээнд тусгана.
19 дүгээр зүйл.Генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг ашигласны төлбөр
19.1.Амьтан, ургамлын нөөц ашигласны төлбөрийг Байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн тухай хуулиар зохицуулна.
19.2.Энэ хуулийн 15 дугаар зүйлд заасан тусгай зөвшөөрлийн төлбөр, 17.3-т заасан бичил биетнийг улсын хилээр нэвтрүүлэхэд өсгөврийн тоогоор Улсын тэмдэгтийн хураамжийн тухай хуульд заасан төлбөр төлнө.
19.3.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэг ашигласны үр шимийн төлбөр төлнө.
19.4.Энэ хуулийн 19.3-т заасан төлбөрийн хэмжээ, түүнийг төлөх журмыг хуулиар тогтооно.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
БУСАД ЗҮЙЛ
20 дугаар зүйл.Мэдээ, тайлан гаргах
20.1.Тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь дараах мэдээ, тайланг доор дурдсан хугацаанд гаргаж, төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ:
20.1.1.генетик нөөц, генетик нөөцтэй холбоотой уламжлалт мэдлэгийг ашиглаж байгаа тухай ажлын жилийн тайланг дараа оны 02 дугаар сарын 10-ны өдрийн дотор;
20.1.2.мэдээллийн санд орох мэдээллийг тухай бүрд.
21 дүгээр зүйл.Генетик нөөцийг улсын хилээр нэвтрүүлэхэд тавих гаалийн хяналт
21.1.Гаалийн улсын байцаагч генетик нөөцийг улсын хилээр нэвтрүүлэхэд дараах хяналт тавина:
21.1.1.Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэх генетик нөөцийг энэ хуулийн 10 дугаар зүйлд заасан мэдээллийн санд бүртгүүлсэн эсэхийг хянаж, тухайн генетик нөөцийн улсын хилээр нэвтэрсэн огноо, холбогдох мэдээллийг мэдээллийн санд оруулах;
21.1.2.генетик нөөцийг Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлэх журамд заасан шаардлагыг хангасан эсэх.
22 дугаар зүйл.Хууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
22.1.Энэ хуулийг зөрчсөн хувь хүн, хуулийн этгээдэд Эрүүгийн хууль, Зөрчлийн тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
22.2.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
23 дугаар зүйл.Хууль хүчин төгөлдөр болох
23.1.Энэ хуулийг 2022 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Г.ЗАНДАНШАТАР
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2023.07.16-ны өдрийн орчуулга) Unofficial translation
LAW OF MONGOLIA
December 30, 2021 Ulaanbaatar city
ON GENETIC RESOURCES
CHAPTER ONE
GENERAL PROVISIONS
Article 1.Purpose of the Law
1.1.The purpose of this Law is to regulate relations with regard to the genetic resources and recording, conservation, protection, research and development, use and earning efficiency of traditional knowledge concerning genetic resources.
Article 2.Legislation on genetic resources
2.1.The legislation on genetic resources shall comprise the Constitution of Mongolia, the Law on Environmental protection, the Law on Forest, the Law on Natural plants, the Law on Animals, the Law on Transformed living organisms, the Law on Payment for natural resources use, Civil code, the Law on Permits, this Law and other legislative acts enacted in compliance with these laws.
/This paragraph was amended according to the law as of January 06, 2023/
Article 3.Scope of the application of the Law
3.1.This Law shall apply to the relations with regard to genetic resources derived from plants, wildlife and microorganisms and traditional knowledge concerning genetic resources.
3.2.This Law shall not apply to the relations with regard to human genetic resources and those regulated by the Law on domesticated animal genetic resources.
3.3.In case that any international treaty to which Mongolia is a party provides otherwise than this Law, the provisions of the international treaty shall prevail.
Article 4.Definitions of terms of the Law
4.1.The following terms used in this Law shall have the following meanings:
4.1.1."wildlife" means what is stated in sub-paragraph 4, paragraph 2, Article 3 of the Law on Environmental Protection;
4.1.2."biological resources" means genetic resources and living constituent part of ecosystem having substantial or potential value;
4.1.3."bio cultural remark" means the identification of traditional knowledge with regard to local genetic resources by its residents and agreement achieved through terms and conditions on how it shall be used by other entities;
4.1.4."biotechnology" means any process that will create a product, or know-how with particular purpose using biological system, living beings and their derivatives;
4.1.5."bio research" means an activity of investigation and research of biological diversity in order to gain profit;
4.1.6."microorganism" mean living being and virus that are ordinary and invisible with single and plural cells
4.1.7."genetic material" means any form containing hereditary structure and functional unit derived from plants, wildlife, microorganisms and other sources;
4.1.8."genetic resources" means genetic material, or derivative having substantial, or potential value;
4.1.9."use of genetic resources," means an activity to discover, collect, research and develop genetic resources and traditional knowledge with regard to genetic resources as well as to create a product out of them with purpose of research study and gain profit;
4.1.10."traditional knowledge with regard to genetic resources" means knowledge, method and practice to use the characteristics of biological resources that have been inherited and came down verbally and in written, or in other forms;
4.1.11."agreement to transfer genetic resources materials" means a covenant to transfer physical sample, material and derivative of genetic resources to a party that will use, or conserve them upon particular conditions;
4.1.12."gene fund" means a fund of physical and digital information of living beings, organs, tissue, cell, culture and hereditary material;
4.1.13."international database exchange center" means a database sharing system concerning utilization of traditional knowledge with regard to genetic resources implemented amongst member countries in accordance with the law on ratifying Nagoya Protocol on access to Genetic resources and the fair and equitable sharing of benefits arising from their utilization to the convention on Biological diversity /hereinafter referred to as the Nagoya Protocol/;
4.1.14."plant" means what is stated in sub-paragraph 3, paragraph 2, Article 3 of the Law on Environmental Protection;
4.1.15."preliminary approval" means a warranty given by owner that has accepted to get his/her traditional knowledge with regard to genetic resources used;
4.1.16."efficiency agreement" means an agreement made between traditional knowledge owner of genetic resources that has defined the use of genetic resources and traditional knowledge with regard to genetic resources and the beneficial conditions to be obtained upon using such knowledge and applicant that has wished to use such knowledge;
4.1.17."derivative" means a biochemical compound occurs in nature as a result of gene action and metabolism;
Article 5.Principles to be governed in the activities with regard to traditional knowledge concerning genetic resources
5.1.The following principles shall be governed by the State when using traditional knowledge concerning genetic resources
5.1.1.to be based on advanced technique, technology and innovation that are backed by research and investigation;
5.1.2.to protect and properly use the traditional knowledge with regard to genetic resources;
5.1.3.to have consistent and transparent decision and activity;
5.1.4.to distribute efficiency fairly and equally.
Article 6.Owner and proprietor of traditional knowledge with regard to genetic resources
6.1.The genetic resource originated from the territory of Mongolia shall be the state property.
6.2.The inheritor and successor of traditional knowledge with regard to genetic resources shall register such knowledge at the database stated in paragraph 10.1 of this Law and submit his/her request to get ascertained as the inheritor together with its evidence to State central administrative organization /hereinafter referred to as "State central administrative organization"/ in charge of environmental issues.
6.3.The state central administrative organization shall identify the owner of traditional knowledge with regard to genetic resources in accordance with procedure stated in paragraph 14.5 of this Law and the state shall be owner of such knowledge if it is commonly used, or it is unable to get its owner to be identified.
6.4.In accordance with terms and procedures stated in this Law, a legal entity may be granted with right to study, conduct bioresearch on and use traditional knowledge related to genetic resources.
6.5.It shall be prohibited to disclose, conduct bioresearch on, use without registration at respective database, transfer to any third party, sell and benefit from traditional knowledge without special permit stated in this Law.
CHAPTER TWO
REGULATION OF ACTIVITIES RELATED TO TRADITIONAL KNOWLEDGE WITH REGARD TO GENETIC RESOURCES
Article 7.Policies to be adhered by the State about traditional knowledge with regard to genetic resource
7.1.Shall implement activities for registration and protection of traditional knowledge with regard to genetic resources
7.2.Shall support innovation research and product development of traditional knowledge with regard to genetic resources
7.3.Shall train qualified personnel in fields of genetic resources, traditional knowledge and bio-technology.
7.4.Shall develop economically efficient production based on advanced technology and innovation by supporting cooperation between the state, science and private sector.
Article 8.Organizations implementing activities related to traditional knowledge with regard to genetic resources
8.1.The state central administrative organization shall exercise the following powers the relations about traditional knowledge with regard to genetic resources:
8.1.1.to organize the implementation of legislations about traditional knowledge with regard to genetic resources;
8.1.2.to approve the templates of preliminary approval, bio cultural remark, special permit, efficiency agreement, agreement to transfer genetic resources' materials and statement of geographic origin, that are all stated in this Law;
8.1.3.to grant and invalidate the license /hereinafter referred to as "license"/ stated in sub-paragraph 1.8, Article 8.1 of the Law on Permits;
/This sub-paragraph was amended according to the law as of January 06, 2023/
8.1.4.to approve resource list of extremely rare, rare, innate, remainder plants and wildlife containing genetic resources that are endangered for extinction, develop and implement protection plan;
8.1.5.to grant and invalidate approval of genetic resources for access crossing border of Mongolia;
8.1.6.to register efficiency agreement stated in paragraph 16.1 of this Law at respective database, monitor its implementation and keep the confidentiality of efficiency agreement;
8.1.7.to study the price, demand and perspective of the product obtained using traditional knowledge with regard to genetic resources;
8.1.8.to have genetic resources spread, classification and resource assessment conducted;
8.1.9.to conduct study, check-up and registration of traditional knowledge with regard to genetic resources;
8.1.10.to supervise activities related to protection, study and use of traditional knowledge with regard to genetic resources and get information and report from respective entities;
8.1.11.to have results of biological research, innovation and respective information before and after gaining profit submitted by license owners;
8.1.12.to organize activity to provide knowledge in public about traditional knowledge with regard to genetic resources, provide support and promote legislations;
8.1.13.the function of national regulator of Nagoya Protocol shall be performed and to have unit dedicated to communicate with international database exchange center;
8.1.14.to make respective decision by discussing the opinions and recommendations of Professional board stated in Article 9 of this Law
8.1.15.other powers specified in the laws.
8.2.The state central administrative organization in charge of intellectual property matters shall inspect whether the intellectual property right has been issued on matters of traditional knowledge with regard to genetic resources and it shall inform the state central administrative organization in case it has been occurred.
8.3.The state central administrative organization in charge of food, agricultural, medical and scientific issues shall develop draft ethical regulation that has reflected the ethical norms about using traditional knowledge with regard to genetic resource belonging to their respective department and shall have it inspected by the Professional board as stated in sub-paragraph 9.4.2 of this Law for approval.
8.4.The state central administrative organization and the state central administrative organization stated in paragraph 8.3 of this Law shall perform the duty of control point for use of genetic resources stated in Nagoya Protocol.
8.5.The environmental office of aimag and capital city shall implement the following functions related to traditional knowledge with regard to genetic resource:
8.5.1.to organize the realization of decisions related to legislations about traditional knowledge with regard to genetic resource, implement them at their own territory and supervise their implementation;
8.5.2.to grant the statement of geographical origin for genetic resources within 14 days based on the registration stated in sub-paragraph 10.3.2 of this Law;
8.5.3.to supervise the realization of efficiency agreement made between owner of traditional knowledge with regard to genetic resources and user;
8.5.4.to register traditional knowledge with regard to genetic resources and bio cultural remark and upload them at the database specified in paragraph 10.3 of this Law within 14 days.
8.6.In case of using traditional knowledge with regard to genetic resources originated from foreign country, the proper permit must be obtained in accordance with legislation of such country.
8.7.The financing for registration, conservation, protection, use and research and development of traditional knowledge with regard to genetic resources shall comprise the following sources:
8.7.1.state and local budget;
8.7.2.financing from cooperation and participation of international organization;
8.7.3.other sources
8.8.The state budget shall finance the following costs:
8.8.1.forming and management of registration and database and gene fund for traditional knowledge with regard to genetic resources;
8.8.2.support of research study and product development;
8.8.3.arrangement of training and promotion;
8.8.4.supervision of implementation of legislations.
Article 9.Professional board for traditional knowledge with regard to genetic resources
9.1.The independent and adjunct Professional board /hereinafter referred to as "Professional board"/ shall work autonomously next to the state central administrative organization. Its sole function shall be to provide professional opinion and recommendation.
9.2.The member of the Cabinet in charge of environmental issues shall approve the regulation of Professional board and who shall appoint and relieve its members.
9.3.The members of Professional board shall include the representatives of respective field researchers, business entity, organization and governmental as well as non-governmental organization.
9.4.The Professional board shall have the following functions:
9.4.1.to present opinion focused on sophisticated legislation about traditional knowledge with regard to genetic resources
9.4.2.to present opinion by getting introduced with bio cultural remark about traditional knowledge with regard to genetic resources and field ethical draft regulation that shall be approved by the state central administrative organization stated in paragraph 8.3 of this Law;
9.4.3.to present opinion by inspecting requests to use traditional knowledge with regard to genetic resources for purpose of gaining profit, conduct bioresearch on and study it;
9.4.4.to present opinion by getting introduced with research study results of license owners;
9.4.5.to present opinion by inspecting implementation of efficiency agreement stated in paragraph 16.1 of this Law;
9.4.6.to present opinion on identifying owners of traditional knowledge with regard to genetic resources.
9.5.The members of the Professional board are obliged to keep the confidential information obtained within scope of their functions in accordance with respective legislation and shall fill in statement of interests prior to getting introduced with research results and respective documents stated in paragraphs 9.4.3, 9.4.4, 9.4.5 and 9.4.6 of this Law.
CHAPTER THREE
REGISTRATION, CONSERVATION AND PROTECTION OF TRADITIONAL KNOWLEDGE WITH REGARD TO GENETIC RESOURCES
Article 10.Registration and database of traditional knowledge with regard to genetic resources
10.1.The state central administrative organization shall have registration and database /hereinafter referred to as "database"/ of traditional knowledge with regard to genetic resources.
10.2.The database shall have constituent part of database stated in Article 35 of the Law on Environmental protection.
10.3.The database shall comprise the following sub databases:
10.3.1.database of traditional knowledge with regard to genetic resources;
10.3.2.electronic registration for use of traditional knowledge with regard to genetic resources;
10.3.3.digital database of gene fund;
10.3.4.other respective information.
10.4.The electronic registration for use stated in sub- paragraph 10.3.2 of this Law shall connect with international database exchange center.
10.5.The member of the Cabinet in charge of environmental issues shall approve the regulation for completion, keeping track of, using, conservation and protection of database stated in paragraph 10.1 of this Law, the list of completion and performance of the database and registration form.
10.6.Individuals and legal entities may register and submit books and treatises, academic work, manuscripts, verbal information and electronic copies of other equivalent information about traditional knowledge with regard to genetic resources that are being kept on hand to the database for safekeeping.
10.7.If individual or legal entity stated in paragraph 10.6 of this Law has registered the traditional knowledge with regard to genetic resources at the database and has been identified as owner, they shall be accessible to benefit.
10.8.The state central administrative organization, the environmental office of aimag and capital city shall issue the statement confirming that the registration stated in paragraph 10.6 of this Law electronically or in written form.
Article 11.Conservation and protection of traditional knowledge with regard to genetic resources
11.1.The plants, wildlife and microorganisms containing genetic resources shall protected by means of conserving and nurturing their indigenous habitat, domesticated training, restored acclimation, plantation, and establishing gene fund and game park.
11.2.The state central administrative organization shall register and protect traditional knowledge with regard to genetic resources at database by organizing prospect, exploration and research study about it jointly with environmental office of the capital city.
11.3.If the extremely rare and rare plants are to be used for industrial purpose, they shall be planted.
11.4.The state central administrative organization shall keep the confidentiality of information stated in paragraph 10.6 of this Law that is pertaining to traditional knowledge with regard to genetic resources submitted by individuals and legal entities.
Article 12.Gene fund
12.1.The university, institute and academic organization authorized by state central administrative organization in charge of environmental issues and liable for conducting base research study in given field may deal with physical pool of genetic materials belonging to gene fund and its digital database in a diversified manner.
12.2.The organization that will deal with gene fund shall submit genetic material information kept in its gene fund to the digital database stated in sub-paragraph 10.3.3 of this Law.
12.3.The member of the Cabinet in charge of environmental, educational and scientific issues shall jointly approve the procedures for establishment of gene fund, enrichment, registration, conservation, protection, distribution and exchange of gene pool and regulation for gene fund.
12.4.The state central administrative organization shall develop conservation standard for gene fund and have it approved by competent authority.
CHAPTER FOUR
USE OF TRADITIONAL KNOWLEDGE WITH REGARD TO GENETIC RESOURCES
Article 13.Entity that shall use traditional knowledge with regard to genetic resources
13.1.The license to use traditional knowledge with regard to genetic resources shall be granted to the following entity /hereinafter referred to as "applicant"/:
/This paragraph was amended according to the law as of January 06, 2023/
13.1.1.legal entity registered in Mongolia;
13.1.2.if the legal entity stated in paragraph 13.1.1 of this Law is under foreign investment, the amount of its domestic investment must not be lower than 51 percent;
13.1.3.foreign legal entity entered into collaboration agreement with domestic academic organization.
Article 14.Preliminary approval
14.1.In case of using traditional knowledge with regard to genetic resources, the applicant shall obtain preliminary approval from the given owner of traditional knowledge with regard to genetic resources
/This paragraph was amended according to the law as of January 06, 2023/
14.2.If the state owns the traditional knowledge with regard to genetic resources as stated in paragraph 6.3 of this Law, there is no need to obtain preliminary approval.
14.3.Failure to obtain preliminary approval as stated in paragraph 14.2 of this Law shall not relieve the obligation to be registered at the electronic registration for use stated in sub-paragraph 10.3.2 of this Law.
14.4.Prior to obtaining preliminary approval, the applicant shall explain and introduce about the value and efficiency of given traditional knowledge with regard to genetic resources by being introduced with bio-cultural remark of local people.
/This paragraph was amended according to the law as of January 06, 2023/
14.5.The member of the Cabinet in charge of environmental issues shall approve the procedures for identification of owner of traditional knowledge with regard to genetic resources, obtaining preliminary approval to use traditional knowledge with regard to genetic resources and methodology for development of bio-cultural remark.
14.6.Upon obtaining preliminary approval from the owner of traditional knowledge with regard to genetic resources by being introduced with bio-cultural remark, the applicant shall be eligible to enter into efficiency agreement stated in paragraph 16.1 of this Law.
/This paragraph was amended according to the law as of January 06, 2023/
Article 15.Issuance, extension, suspension, renewal and invalidation of license
/This Article was modified according to the law as of January 06, 2023/
15.1.The legal entity stated in paragraph 13.1 of this Law shall submit the application of using traditional knowledge with regard to genetic resources for research study and gaining profit at the state central administrative organization and attach the following documents apart from what is stated in Article 5.1 of the Law on Permits:
15.1.1.information stated in sub-paragraph 16.1.2 of this Law and introduction to traditional knowledge with regard to genetic resources:
15.1.2.copy of state registration certificate of the legal entity;
15.1.3.introduction of the legal entity;
15.1.4.if the applicant is foreign legal entity, cooperation agreement made with domestic legal entity;
15.1.5.evidence proving that it was registered at the electronic registration for use stated in sub-paragraph 10.3.2 of this Law;
15.1.6.preliminary approval stated in paragraph 14.1 of this Law;
15.1.7.statement of geographical origin stated in sub-paragraph 8.1.2 of this Law;
15.1.8.introduction of activities for conservation, protection and prevention from environmental adverse impact of traditional knowledge with regard to genetic resources
15.2.Application requesting license and attached document together with it shall be resolved according to procedure stated in Article 5.2 of the Law on Permits.
15.3.Decision to grant license shall be made according to procedure stated in Article 5.3 of the Law on Permits based on opinion by the Professional board and be issued for a period stated in paragraph 1 of Article 2.2 of the same law.
15.4.The issue of license extension shall be regulated by procedure stated in Article 5.5 of the Law on Permits.
15.5.The issue of license suspension and renewal shall be regulated by Article 6.1 of the Law on Permits.
15.6.If a plant stated in international treaties to which Mongolia is a party about plant genetic resources of food and agricultural plant is to be used for purpose of food and nutrition, it shall not be required a license.
15.7.When university, institute or academic organization is to conduct a base research stated in sub-paragraph 3.1.3 of the law on and science and technology in Mongolian territory, it shall not be required a license stated in this Law.
15.8.Prior to commencement of research stated in paragraph 15.7 of this Law, the respective information shall be registered at the electronic registration for use stated in sub-paragraph 10.3.2 of this Law and it shall be obliged to report the research results at the database stated in paragraph 10.1 of this Law by renewing the results each half-year.
15.9.After the receipt of application requesting license and attached document together with it, the Professional board shall provide its opinion within 14 working days and present it to competent authority that issues license.
15.10.The law on Natural plant, the law on Forest and the law on Wildlife shall regulate the relations concerning approval of preparing biological resources of plants and wildlife, respectively.
15.11.The state central administrative organization shall invalidate license on the following grounds apart from the procedure stated in Article 6.2 of the Law on Permits:
15.11.1.the Professional board has made opinion indicating that the implementation of efficiency agreement of license owner was insufficient:
15.11.2.the cooperation agreement stated in sub-paragraph 15.1.4 of this Law has been expired or terminated;
15.11.3.as per request by license owner;
15.11.4.liquidation of the legal entity;
15.11.5.license owner has exceeded the stated quota genetic resources for use, or failed to fulfil its legally bound obligation.
15.12.If results of academic research and study are to be used for gaining profit, it must re-apply and for license.
15.13.It shall be prohibited to transfer license to others.
15.14.The certificate of license shall be the justification of internationally accepted compliance certificate and be the instrument to monitor whether the use of given genetic resources is implemented in accordance with law.
Article 16.Efficiency agreement
16.1.The license owner shall enter into an efficiency agreement with state central administrative organization, or owner of traditional knowledge with regard to given genetic resources and it shall reflect the following conditions:
16.1.1.purpose and duration of the agreement;
16.1.2.purpose and intended use of genetic resources, scientific designations of plants, wildlife and microorganisms, or origin of microorganisms, tribal name, breeder pool number and terms about intellectual property rights that would come from research study results;
16.1.3.purpose and intended use of traditional knowledge with regard to genetic resources and terms about intellectual property rights that would come from research study results;
16.1.4.terms of use of traditional knowledge with regard to genetic resources;
16.1.5.agreement to transfer genetic resources' materials;
16.1.6.terms and plan for conservation and protection of traditional knowledge with regard to genetic resources;
16.1.7.dispute resolution arrangement;
16.1.8.terms to distribute efficiency resulted from the use to the owner of traditional knowledge with regard to genetic resources.
16.2.The license owner shall submit the copy of efficiency agreement to the state central administrative organization.
Article 17.Permission to transfer genetic resources crossing border
17.1.When transferring genetic resources crossing border of Mongolia, a permission shall be obtained from the state central administrative organization in accordance with procedure stated in paragraph 17.2 of this Law.
17.2.The member of the Cabinet in charge of environmental issues shall approve the procedure for transferring genetic resources crossing border of Mongolia.
17.3.Microorganisms shall be transferred crossing border of Mongolia in form of breeder.
17.4.When transferring genetic resources crossing border of Mongolia, physical being of genetic resources or equivalent copy of sample must be stored in gene fund by having it determined at level of species.
Article 18.Efficiency resulted from the use of traditional knowledge with regard to genetic resources
18.1.The license owner shall distribute the efficiency resulted from the use of traditional knowledge with regard to genetic resources to the owner as stated in paragraphs 88.1, 88.2 and 88.3 of Civil Code.
18.2.The efficiency resulted from the use of traditional knowledge with regard to genetic resources shall be in monetary and non-monetary forms.
18.3.The monetary efficiency resulted from the use of traditional knowledge with regard to genetic resources can be product sales income owing to the consequences of research study and development, license fee, collective ownership of intellectual property rights and in other forms.
18.4.The non-monetary efficiency resulted from the use of traditional knowledge with regard to genetic resources can be in the following supporting forms:
18.4.1.conducting collaborative research and development;
18.4.2.strengthening capacity;
18.4.3.conveying technology and supplying equipment;
18.4.4.collective ownership of intellectual property rights;
18.4.5.other forms stated in respective international treaties.
18.5.The issue of earning efficiency in monetary and non-monetary form resulted from the use traditional knowledge with regard to genetic resources upon mutual negotiation of the contractual parties stated in paragraph 16.1 of this Law shall be reflected in the agreement.
Article 19.Payment for using traditional knowledge with regard to genetic resources
19.1.The payment for using wildlife and plant resources shall be regulated by the Law on Payment for Use of Natural Resources.
19.2.When paying license fee stated in Article 15 of this Law and transferring microorganisms stated in paragraph 17.3 crossing state border, the payment stated in the Law on State stamp fee shall be paid by number of breeders.
19.3.The license holder shall pay the fee of efficiency for using traditional knowledge with regard to genetic resources.
19.4.The law shall determine the fee amount and its payment procedure stated in paragraph 19.3 of this Law.
CHAPTER FIVE
MISCELLANEOUS
Article 20.Submitting information and preparation of report
20.1.The license holder shall prepare the following information and report within period mentioned below and submit them to the state central administrative organization:
20.1.1.annual work report about using genetic resources and traditional knowledge with regard to genetic resources within February 10 of the subsequent year;
20.1.2.information to be entered into the database at each occasion.
Article 21.Customs control on transferring genetic resources crossing state border 21.1.The customs state inspector shall control the following when transferring genetic resources crossing state border:
21.1.1.to inspect whether the genetic resource to be entered crossing border of Mongolia has been registered at the database stated in Article 10 of this Law and to file the date of entry and respective information of such genetic resource into the database;
21.1.2.to verify whether the genetic resource has met the requirements stated in border entry procedure crossing border of Mongolia.
Article 22.Liability for the law violators
22.1.Any person or legal entity violating this Law shall be subject to liabilities specified in the Criminal Law or the Law on Violations.
22.2.In case that the actions by a civil servant violating this Law do not have a criminal nature, they shall be subject to liabilities specified in the Civil Service Law.
Article 23.Entry into force of this Law
23.1.This Law shall enter into force on June 01, 2022.
THE CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA ZANDANSHATAR.G
