БАРИЛГЫН НОРМАТИВ БАРИМТ БИЧГИЙН ТОГТОЛЦОО

            МОНГОЛ УЛСЫН БАРИЛГЫН НОРМ БА ДҮРЭМ

ЛИФТНИЙ УГСРАЛТ, ЗАСВАР ШИНЭЧЛЭЛТИЙН  АЖЛЫН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН ЖИШИГ НОРМ

БНбД 81-31-12

ОРШИЛ

1. Энэхүү эмхтгэлд хүн зөөвөр, эмнэлгийн зориулалттай ачаа, бага оврын ачаа, хэвтээ замын нэг хэвийн бүтэцтэй цахилгаан шатны болон олон бүхээгт өргөгчийн угсралтын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормыг оруулав.
2. Эмхтгэлийн норм, дараах нөхцлийг тооцож тусгасан.

• Угсралтын ажлын байрыг засварын ажлын зураг, төсөлтэй уялдуулан бэлтгэсэн байх.
• Тоног төхөөрөмж, материал нь тухайн техникийн нөхцөлд зориулагдсан эвдрэл гэмтэлгүйгээр иж бүрэн бэлтгэн нийлүүлэгдсэн байх.
• Хүн зөөврийн ба ачааны зориулалттай цахилгаан шатны угсралтын ажлыг ЗТБХБСайдын 2008 оны 53-р тушаалаар баталсан "Лифтийг төхөөрөмжлөх, аюулгүй ашиглах дүрэм", ДБСайдын 2003 оны 252-р тушаалаар баталсан "Цахилгаан байгууламжын дүрэм" /БД 43-101-03/, БХБСайдын 2007 оны 58-р тушаалаар баталсан "Орон сууц, олон нийтийн барилгын цахилгаан төхөөрөмжийг төсөллөх ба угсрах"/БД 43-102-07/, ВСН 210-80/ММСС СССР маркийн  цахилгаан шатны заавар, Цахилгаан шатны бүтэц. Аюулгүй ажиллагааны дүрэм (ПУБЭЛ), Барилгын техникийн аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримтлан хийж гүйцэтгэнэ.

3. Гүйцэтгэсэн ажлын чанар нь угсралтын ажлын чанарын стандартад тохирч байх ёстой. Ажилчид дээр дурдсан баримт бичгүүдэд тусгагдсан ажлын чанарын шаардлагыг мэддэг, биелүүлдэг байх ёстой.

4. Энэ жишиг нормд:

• Босоо чиглэлээр 100м-ийн зайнд 1000 кг-ийн даацтай, хүн зөөврийн цахилгаан шатны  худгийн өндрийн хэмжээнд буюу 45м хүртэл, эмнэлгийн болон ачааны цахилгаан шатны хувьд 25м (худгийн өндрийг тогтоохдоо шалнаас дээврийн битүүлэлт хүртэлх зайг авна) байхаар бодож эд анги, зангилаа (холбоос) төхөөрөмжийн байршлын шилжих хэмжээг тусгах;
• Тухайн зүйлд заагдсан механизмын тусламжтайгаар төхөөрөмжийг угсрах;
• Угсралтыг гараар хийсэн тохиолдолд тухайн зүйлд тусгайлан заахгүй;
• Тоног төхөөрөмж, хийцийг боолтоор (тухайн зүйлд дурдагдсанаас бусад) бэхлэх.

5. Эмхтгэлийн норм, үнэлгээний тооцоонд дор дурдсан (тухайн зүйлд дурдагдаагүй ч) тусгагдсан учир тусгайлан төлбөр төлөхгүй.

• Тоног төхөөрөмж, хийцийн эд ангийг угсрахад бэлдэх (зэврэлтээс хамгаалах давхаргыг цэвэрлэх, зүлгэх, тосыг арилгах, угаах, эд ангийн гадаргууг будах, будагч шүршигчийг цэнэглэх);
• Зураг, жагсаалтын дагуу төхөөрөмж, хийцийн бүрэн бүтэн байдлыг тулган шалгах;
• Төхөөрөмж, хийцийг оосорлох, тайлах, өргөх хэсгийг суурилуулах, солих, угсарч буй зангилаа, эд ангийн нүхийг тааруулах, ажлын нэг байрнаас нөгөөд шилжих;
• Эргүүлэгч ба өргөлтийн төхөөрөмжийг суурилуулах, салгах;
• Зөөврийн тулгуур, шат, дөрөөг суурилуулах, шилжүүлэн тавих, бэхлэх, буулгаж авах;
• Угсралтын шат, тулгуураас өндөрт хийж гүйцэтгэх ажил;
• Бэлтгэл төгсгөл, амралтын хувийн хэрэгцээний.

6.  Норм, үнэлгээний эмхтгэлд ороогүй боловч тусгай төлбөрт хамаарагддаг дараах ажлууд байна.

• Төхөөрөмж, хийцийг үйлдвэрлэгчийн алдаа, буруу зөөвөрлөх, хадгалах явцад үүссэн эвдрэл гэмтлийг засах;
• Краны машинистын ажил.

7. Тодорхой нэгэн хэлбэрийн цахилгаан шатыг угсрах, олон бүхээгт болон босоо чиглэлийн өргөх механизмын ажилд I бүлгийн нормыг хэрэглэх нь зөв.

I бүлгийн норм, үнэлгээнд тухайлсан төлбөртэй дараах ажлууд ороогүй болно. Үүнд:

• Зөөврийн механик цехийн түр байрны тоноглол;
• Багаж хэрэгслийн байрны тоноглол, буулгалт.

Цахилгаан шатыг хүлээн авах ажилд:

• Техник хяналтын зардал;
• II, III бүлэгт заагдсан нормыг зөвхөн төрөл бүрийн гүйцэтгэж буй ажлын зардлыг тооцоход ашиглана;
• I бүлэгт дурдсан нормыг цахилгаан шатны заавар тодорхойлолтод заагдсан зогсоолын тоо, хонгилын уртыг өөрчлөх тохиолдолд хэрэглэнэ. Үүний жишээг дор дурдав:

Жишээ 1:

• 10 зогсоолтой, 320 кг-ийн даацтай, хүн зөөврийн цахилгаан шат; 
• Блокоор нь нийлүүлсэн. Хурд нь 0.71м/с, хонгилын урт 33м;
• Удирдлагын систем товчлууртай, дотроо байрлалтай, хоосон бүхээг-кабиныг шаардлагтай давхартаа дуудах боломжтой;
• Чиглүүлэгч хадаасаар бэхлэгдсэн;

Х.н=557+25+8.1(33-29)=614.4 хүн/цаг.

 Жишээ 2:

• 9 зогсоолтой, 320 кг-ын даацтай, хүн зөөврийн цахилгаан шат;
• Блокоор ажиллана. Хурд 0.71м/с, Хонгилын урт 35м;

Х.н=557+8.1 (35-29)= 605.6 хүн/цаг.

    8.  Ажлын тодорхой нэг үе шатны тооцооны  I бүлэгт заасан нормоор нийт хөдөлмөр зарцуулалтаас хэсэгчлэн авч бодно.

Доорхи хүснэгтийг үз.

9. Бүх ажлыг нэг мэргэжлийн буюу цахилгаанаар өргөх механизм (цахилгаан шат)-ыг угсарч гүйцэтгэдэг учраас нормын параграфад мэргэжлийн ангилал заагаагүй.

10.  Ажлын зэрэг, мэргэжлийн зэргийг СХЗҮндэсний Хорооны 2010 оны 327-р тогтоолоор баталсан стандартын дагуу тогтоосон.

БҮЛЭГ - I

ЦАХИЛГААН ШАТ БОЛОН ОЛОН БҮХЭЭГТ ӨРГӨХ МЕХАНИЗМЫН

УГСРАЛТЫН АЖЛЫН ХӨДӨЛМӨР ЗАРЦУУЛАЛТЫН ЖИШИГ НОРМ

31-1. Хүн зөөврийн, эмнэлгийн, ачааны цахилгаан шатыг угсрах ажил:

А. Хүн зөөврийн ба эмнэлгийн цахилгаан шат.

Ажлын бүрэлдэхүүн:

• Зангилаа бүрээр хэсэгчилэн нийлүүлэх тохиолдолд.

1. Төхөөрөмжийг агуулахаас угсрах газарт зөөх.
2. Машины болон техникийн өрөө, худгийн тэнхлэгийг тохируулах, турших.
3. Бүхээгний чиглүүлэгч, эсрэг ачаа, худгийн ёроолын төхөөрөмжийг суурилуулах.
4. Худагны хаалга угсрах, цоож түгжээг тохируулах.
5. Моторын болон техникийн өрөөний төхөөрөмжийг суурилуулах.
6. Бүхээг эсрэг ачааг ган татлагт холбох.
7. Цахилгаан шатны газардуулагч төхөөрөмж холбох.
8. Цахилгааны гогцоо кабелийн угсралт, холболт хийх.
9. Цахилгааны багажыг суурилуулах.
10. Машины өрөө, худаг, бүхээгний удирдлагын цахилгааны холболт, холбооны хэрэгслийн угсралт.
11. Машины өрөө, худагны гэрэлтүүлгийн цахилгааны холболт хийх.
12. Цахилгаан шатыг ажиллуулахад бэлтгэх, тохируулга хийх, ашиглагч байгууллагад хүлээлгэн өгөх.

• Блокоор нийлүүлэх тохиолдолд.

1. Төхөөрөмжийг агуулахаас угсрах газарт зөөх.
2. Машины болон техникийн өрөө, худгийн тэнхлэгийг тохируулах, турших (разметка).
3. Бүхээгний чиглүүлэгч, эсрэг ачаа, худгийн ёроолын төхөөрөмжийг суурилуулах.
4. Худагны хаалга угсрах, цоож түгжээг тохируулах.
5. Машин моторын болон техникийн өрөөний төхөөрөмжийг суурилуулах.
6. Бүхээг эсрэг ачааг ган татлагaт холбох.
7. Цахилгаан шатны газардуулагч төхөөрөмж холбох.
8. Цахилгааны гогцоо кабелийн угсралт, холболт хийх.
9. Цахилгааны багажыг суурилуулах.
10. Машины өрөө, худаг, бүхээгний удирдлагын цахилгааны холболт, холбооны хэрэгслийн угсралт.
11. Машины өрөө, худагны гэрэлтүүлэгийн цахилгааны холболт.
12. Цахилгаан шатыг ажиллуулахад бэлтгэх, тохируулга хийх, ашиглагч байгууллагад хүлээлгэн өгөх.

     Хүснэгт 1

Багийн бүрэлдэхүүн

Хүснэгт 2

Хэмжигдэхүүний хугацааны болон үнэлгээний норм

Хүн/цагаар

               Тайлбар:

Нэг хонгилд хоёр ба түүнээс дээш цахилгаан шат байрлуулах тохиолдолд төмөр тор болон битүү ханаар бүхээгүүдийг нь тусгаарласан байвал хоёр дахь болон дараагийн цахилгаан шатны угсралтын хугацааны нормд, 0.9 гэсэн коэффициент хэрэглэнэ.

1. Хосолсон байдлаар ажиллах цахилгаан шатыг угсрах хугацааны нормд, 1.04 гэсэн коэффициент хэрэглэнэ.
2. Цахилгаан шат угсрах явцад хийх гагнуурын ажлын хугацааны нормыг тогтоохдоо холбогдох хөдөлмөрийн нормыг дараах хувиар өсгөнө

• Хүн зөөврийн болон хүн-ачааг зөөгч 320-500 кг-ын даацтай цахилгаан шатны нормыг 4%;
• 100 кг-ын даацтай хүн зөөврийн, 500 кг-ын даацтай эмнэлгийн цахилгаан шатны нормыг 5% байхаар тогтооно.

3. Эмнэлгийн нэвт хаалгатай цахилгаан шатанд нэмэлт хаалга угсрах үед нэг хаалганд хөдөлмөрийн нормыг 23.5 хүн цагаар тооцно.

  Хугацааны норм      =      23.5   

4. Машины өрөө, хонгилд цахилгааны кабель утсыг яндан хоолойд байрлуулан тавихаар норм үнэлгээнд …….

          Хэрэв яндан хоолойд биш бол дор дурдсан коэффициент хэрэглэнэ:

• Хүн зөөврийн, хүн-ачаа зөөврийн цахилгаан шатны цахилгааны холболтод 0.91 гэсэн коэффициент;
• Эмнэлгийн цахилгаан шатанд 0.93.

Б.Ачааны цахилгаан шат.

Ажлын бүрэлдэхүүн:

1. Агуулахаас тоног төхөөрөмжийг угсралтын байр руу шилжүүлэх.
2. Машины өрөө, хонгилын  тэнхлэг тавих.
3. Ачааны бага оврын цахилгаан шатны металл каркастай хонгилын угсралт.
4. Бүхээгний чиглүүлэгч, эсрэг ачаа, худагны ёроолын төхөөрөмжийг суурилуулах.
5. Хонгилын  болон бүхээгний  хаалгыг байрлуулах, цоож түгжээг тохируулах.
6. Машины болон техникийн өрөөний төхөөрөмжийг суурилуулах.
7. Бүхээгний их бие, эсрэг ачааг ган татлагат  холбох.
8. Цахилгаан шатны газардуулагч тавих.
9. Дүүжин кабелийг угсрах.
10. Цахилгаан багажийг суурилуулах.
11. Машины өрөө, худаг, бүхээгний удирдлагын болон дохиоллын цахилгааны холболт хийх.
12. Машины өрөө, хонгилын гэрэлтүүлгийн холболт хийх.
13. Цахилгаан шатыг ажилд оруулах бэлтгэл, тохируулга хийх, ашиглагч байгууллагад актаар хүлээлгэн өгөх.

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэг - 1

3-р зэрэг - 1

2-р зэрэг - 1

Хүснэгт 3

Хүн/цаг

Тайлбар:

1. Нэвт өрөөтэй цахилгаан шатны 2-р хаалгыг угсрах тохиолдолд дараах томъёог хэрэглэнэ:

               Бага оврын ачааны цахилгаан шатанд           Хугацааны норм = 4,7 хүн цагаар;

Ачааны цахилгаан шатанд                             Хугацааны норм = 10,5 хүн цагаар хөдөлмөрийн нормыг тооцно.

2. Ачааны лифтийг угсрах үед хийгдэх гагнуурын ажлын хугацааны нормыг тооцохдоо холбогдох хөдөлмөрийн нормыг 5%-иар нэмэгдүүлж тооцно.

3. Машины өрөө, хонгилд цахилгааны бүх төрлийн утсыг тавих, угсрах нормыг яндан хоолойд байрласан байхаар хийгдсэн. Яндан хоолойд байрлаагүйгээр, цахилгааны  утсыг уут хэлбэрээр бэлтгэж угсрах тохиолдолд хугацааны нормд  0.93 гэсэн коеффициент хэрэглэнэ.

31-2. Босоо чиглэлийн олон бүхээгт өргөх механизмын угсралт:

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Агуулахаас тоног төхөөрөмжийг угсралтын талбай руу татах
2. Хонгилын болон машины өрөөний тэнхлэгийг тэмдэглэх
3. Хонгилд хөндлөн рамыг байрлуулах
4. Чиглүүлэгчийг суурилуулах
5. Хаалганы хавтас, далавч бүхий босоо рамыг угсрах
6. Машины өрөөний тоноглолыг угсрах
7. Утас татах төхөөрөмжийг угсрах
8. Гинжийг угсрах
9. Бүхээг болон цахилгааны удирдлагын самбарыг бэлтгэх, өлгөх байрлуулах
10. Цахилгаан аппаратыг бэлтгэж байрлуулах
11. Рольгангийг байрлуулах
12. Машины өрөө, хонгилын гэрэлтүүлэг, дохиолол аваарын унтраалга, удирдлагын хэлхээний цахилгаан утаснуудыг холбох, байрлуулах
13. Өргөх механизмыг ажиллуулж туршилт тохируулга хийж, техникийн бэлэн байдлын актаар эзэмшигч байгууллагад хүлээлгэн өгөх.

Багийн бүрэлдэхүүн:

6-р зэрэг -1

4-р зэрэг -1

2-р зэрэг -1

Хүснэгтэд заасан хэмжигдэхүүний хугацааны норм

Хүн/цаг

БҮЛЭГ - II

ЦАХИЛГААН ШАТНЫ УГСРАЛТЫН ТУСГАЙ ТӨРЛИЙН АЖЛЫН ХӨДӨЛМӨРИЙН

I хэсэг: БЭЛТГЭЛ АЖИЛ

31-3. Түр ажиллах засварын цехийг тоноглох, явуулын цехийг ажиллуулах.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

Түр ажиллах засварын цехийг тоноглох.

1. Агуулахаас багаж хэрэгсэл сонгож олж авах.
2. Тоног төхөөрөмж багаж хэрэгслийг түр ажиллах засварын цех рүү зөөх, ашиглахад зориулан бэлтгэж тавих.
3. Цахилгааны холболтыг хийх.

Явуулын цех байгуулах.

1. Засварын цехийн иж бүрдлийг шалгах.
2. Засварын цехийг угсралтын талбайд байрлуулах.
3. Цахилгааны холболт хийх.

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэг - 1

2-р зэрэг - 1

Нэг засварын цехийн хугацааны норм                                хүн/цаг

Тайлбар: Түр ажиллах засварын цехийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг буулгаж, агуулахад тушаахад, хугацааны нормд  0.5 коэффициент хэрэглэнэ.

31-4. Хонгил, машины өрөөний тэнхлэг тохируулга:

Ажлын бүрэлдэхүүн:

1. Хонгилын "хотойлт" загварт  тааруулан савх төмрийг бэлтгэх, байрлуулах.
2. Шатны хонгилд загварыг машины болон техникийн өрөөнд, мөн хонгилын дээвэр хучлага байрлуулан бэхлэх.
3. Шатны нүх, машин, техникийн өрөө, худагны өрөөнд тэнцвэржүүлэгчийг байрлуулах, хонгилын тэнхлэгийг тэмдэглэх.

Хонгилын 1м өндөрт оногдох хугацааны норм.

31-5.   Хонгилд дэвсгэр байрлуулах.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Дэвсгэр эдийг ялгах, гадна талын байдлын үзлэг хийх.
2. Дэвсгэрийг байрлуулах.
3. Ажлын явцад дэвсгэрийг засварлах.

Нэг зогсоолын хугацааны норм, үнэлгээ

Хүн/цаг

Тайлбар: Дэвсгэрийг задалж  хайрцаглан хураахад, хугацааны нормд 0.5 гэсэн коэффициент хэрэглэнэ.

31-6. Тоног төхөөрөмжийг агуулахаас угсралтын талбай руу шилжүүлэх.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Төхөөрөмжийг хайрцаг савнаас нь гаргах.
2. Цахилгаан шатны эд ангиудыг лебедкаар эсвэл гараар хэвтээ чиглэлд шилжүүлэх.
3. Эд ангиудыг давхруудад угсрах байрлалд хүргэж тавих.
4. Цамхагт кран ашиглан тоног төхөөрөмжийг машины болон техникийн өрөө,  хонгилд  өргөж оруулах.

Багийн бүрэлдэхүүн:

4-р зэрэг - 1

2-р зэрэг – 2

Хүснэгтэд заасан хэмжигдэхүүний хугацааны норм

Хүн/цаг

Тайлбар: 1. Тоног төхөөрөмжийг цахилгаан лебедкаар өргөх тохиолдолд 5, 6-р мөрийн хугацааны нормд 1,25 гэсэн коеффициент хэрэглэнэ.

2. Доор байрлалтай  машины өрөөнд тоног төхөөрөмж оруулах тохиолдолд нормд 0.5 гэсэн  коеффициент хэрэглэнэ.

3. Битүү хонгилд  хаалга гаргах бүрд хугацааны нормыг 1.3 хүн/цагаар нормчлоно.

31-7. Цахилгаан шатны хонгилын төмөр их биеийг бэлтгэх.

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Металлыг ангилж зөөвөрлөх.
2. Зүсмэл ганг тэмдэглэх, тэгшлэх.
3. Кляммерийг бэлдэх, бэлтгэх.
4. Тэмдэглэж цахилгаан өрмөөр нүх гаргах.
5. Их биеийн эд ангийг  уулзвар нийлүүлэхэд зориулан бэлтгэх.
6. Их биеийг урьдчилан шалгаж, угсралтанд бэлтгэх.

Нэг тонн каркасын хугацааны норм.

Хүн/цаг

2-р хэсэг.ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН УГСРАЛТ

31-8. Хонгилын төмөр каркасын угсралт

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Каркасын доод хүрээг байрлуулж шалгах.
2. Эд  ангиудаар каркасыг бүрдүүлж угсрах.
3. Каркасыг шатны хонгилд түр бэхлэх, хажуугийн хананд тааруулах.
4. Каркасыг барилгын хийцэд тохируулан гагнаж бүрэн бэхэлж үлдээнэ.

                       1т каркасын хугацааны норм.

Хүн/цаг

31-9. Бага оврын ачааны цахилгаан шатны 

хонгилын металл каркасыг угсрах.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Хонгилын нүхэнд доод хэсгийг оруулах, буулгах.
2. Доод хэсгийг тааруулах байрлуулах.
3. Дээд хэсгийг доод хэсэг дээр нь буулган байрлуулах.
4. Лифтний хэсгүүдийг уулзуулан бэхлэх.
5. Барилгын нүхэн хонгилд цуглуулсан хэсгүүдийг бэхлэх.

Хэмжигдэхүүний хугацааны норм.

Хүн/цаг

31-10. Бүхээгний чиглүүлэгч, эсрэг ачааг угсрах

Угсралтыг цахилгаан лебедка ашиглаж гүйцэтгэнэ.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

А. Төмөр тор бүхий хонгилд

1. Хажуугийн замыг байрлуулах.
2. Кронштейныг гагнаж бэхлэн байрлуулах.
3. Чиглүүлэгчийг уулзуулан байрлуулах.
4. Чиглүүлэгчийг хажуу хана (штихмас)-д тааруулах эцэслэн бэхлэх.
5. Уулзварын хэсгийг цахилгаан зүлгүүрээр цэвэрлэх.

Б. Металл каркастай хонгил

1. Чиглүүлэгч  зам төмрүүдийг холбох.
2. Чиглүүлэгчийг тааруулан бэхлэх.
3. Чиглүүлэгч зам төмрийн уулзвар хэсгийг цахилгаан зүлгүүр цэвэрлэх.

В.Битүү ханатай хонгил

Бетон чигжээстэй чиглүүлэгч зам төмрийн кронштейныг бэхлэх үед:

1. Хонгилын эгц ханын эд ангийг тоноглолыг байрлуулах
2. Распоркоор нь салгасан эд ангиудыг байрлуулах.
3. Хонхор суурь засах барилгачдыг удирдах.
4. Чиглүүлэгч зам төмрийг холбоод байрлуулах.
5. Чиглүүлэгч зам төмрийг хонгилын хана (штихмас)-д тааруулах, эцсийн бэхэлгээг хийх.
6. Уулзвар хэсгийг нь цахилгаан зүлгүүрээр цэвэрлэх.

                           Чиглүүлэгч зам төмрийн кронштейныг хадаасаар бэхлэх.

1. Хонгилын эгц ханын эд ангийг, тоноглолыг байрлуулах.
2. Хонгилын хананд тэнхлэгийн нүх гаргах газрыг тэмдэглэх.
3. Хонгилын хананд цахилгаан өрмөөр нүх гаргах.
4. Хадаасаар бэхлэх, кронштейнийг суурилуулах

5.  Чиглүүлэгч зам төмрийг холбох, байрлуулах.

6.  Чиглүүлэгч зам төмрийг хана, (штихмас)-д тааруулаад эцсийн байдлаар бэхлэх.

7.  Холболтын уулзвар хэсгийг /цэгийг/ цахилгаан зүлгүүрээр цэвэрлэх.

Чиглүүлэгч зам төмрийн кронштейныг гагнаж бэхлэх

1. Хонгилыг ханын эд ангийг байрлуулах.
2. Хэрэглэх эд ангиудыг цэвэрлэх.
3. Кронштейныг байрлуулах, хэрэглэгдэж байгаа эд ангиудад кронштейныг гагнуураар бэхлэн тогтоох.
4. Чиглүүлэгч зам төмрийг холбох байрлуулах.
5. Чиглүүлэгч зам төмрийг хонгилын хана, (штихмас)-д тааруулан эцсийн байдлаар суулгах.
6. Холболтын цэг хэсгийг цахилгаан зүлгүүрээр цэвэрлэх.

 хүснэгт 1

Багийн бүрэлдэхүүн.

Хүн/цаг

Хүснэгт 2

Хүснэгтэд үзүүлсэн хэмжүүрийн хугацааны норм

Хүн/цаг

Тайлбар: Чиглүүлэгчийг тусгай дамжуулагчаар холбох, тогтоох бол хугацааны нормд 0.8 гэсэн коеффициентийг хэрэглэнэ.

31-11. Хонгилын төмөр торны каркасыг угсрах

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Торны хуулиасыг дэлгэж, шаардлагатай хэсгийг огтолж авах.
2. Торны хэсгүүдийг хэвтээ чиглэлд сүлжиж  холбон нийлүүлэх.
3. Торны захыг ган утсаар эмжих.
4. Торыг дэлгэж янзлаад, каркасан дээр тавьж углах.
5. Торыг татаж чангалах.
6. Торны товгортой хэсгийг клямер оруулах.
7. Клямерийг нугалах.
8. Торыг утсаар нэхэж, сүлжиж бүсэлнэ.
9. Торонд хэрэгцээтэй нүхнүүдийг гаргаж, хүрээг нь засварлах.

1м2 төмөр торны хугацааны норм

Хүн/цаг

Тайлбар: Бэлэн рамтай тороор хонгилыг хашихдаа 1 раманд хугацааны нормыг 0.49 хүн/цагаар тооцно.

31-12. Хонгилын их биеийг ган листээр бүрэх

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Төмөр листийг тэмдэглэн эсгэж хайчлах.
2. Хонгилын их бие болон лист төмрийг цахилгаан өрмөөр нүхлэх.
3. Тойрох нүхийг гаргах.
4. Лист төмрийг их биед бэхлэх.

1м2 бүрээсний хугацааны норм

                                                                                Хүн/цаг

Тайлбар: Хосолсон хонгилын хоорондох зайг хэсэг зурвас гангаар бүрэх тохиолдолд 1м зурваст хугацааны нормыг 0.08 хүн/цагаар тооцно.

31-13. Металл балкийг дамжуулгын  болон блокийн дор байрлуулах

Уг ажлыг цахилгаан лебедка ашиглан гүйцэтгэнэ.

Ажлын бүрэлдэхүүн

Металл тулгуур дээр

1. Балкийг байрлуулах газрыг тэмдэглэх
2. Дуу тусгаарлагч төхөөрөмж бүхий балкийг байрлуулах
3. Балкийг байранд нь тааруулж бэхлэх

Бетон тулгуур болон ниш дээр

1. Балкийг байрлуулах газрыг тэмдэглэх
2. Дуу тусгаарлагч төхөөрөмж бүхий балкийг байрлуулах
3. Балкийг тэнхлэг, өндрийн тэмдэгт тохируулан тааруулаад бетон цутгахын тулд хөндийрүүлэх

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэг - 1

3-р зэрэг - 1

2-р зэрэг - 1

1 балкийн хугацааны норм ба үнэлгээ

Хүн/цаг

Тайлбар: Бага оврын цахилгаан шатны машины болон техникийн өрөөний металл шалыг тавихдаа 1 шаланд хугацааны нормыг 1,8 хүн/цагаар тооцно.

31-14. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг угсрах

Угсралтыг гар лебедкийг ашиглан гүйцэтгэнэ.

Ажлын бүрэлдэхүүн

Суурь  дээр суурилуулах

.

1. Хөдөлгөөн дамжуулагчийн суурилуулах газарт тэмдэг тавих.
2. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг суурилуулах.
3. Фундаментад зориулалтын дагуу гарагсан нүхэнд анкер боолтыг суулгаж боох.
4. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг  тэнхлэг болон хэвтээ байрлалд тааруулж үзэх.
5. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг бэхлэх.
6. Хөдөлгүүр голыг угаах, тос хийх, ачаалалгүйгээр ажиллуулж үзэх.

Металл ялуун дээр суурилуулах

1. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг өргөх, ялуун дээр тавих.
2. Ялуун дээр тэмдэглэгээ хийж өрөмдөж нүх гаргах.
3. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг  тэнхлэг болон хэвтээ байрлалд тааруулж үзэх
4. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг ялуунд  бэхлэх.
5. Хөдөлгүүр голыг угаах, тос хийх, ачаалалгүйгээр ажиллуулж үзэх.

Хонгилын дээд хучилт суурилуулах

1. Суурилуулах газартаа тэмдэг тавих.
2. Амортизатор доод суурьтай хамт суурилуулах.
3. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг  тэнхлэгт нь тааруулж үзэх.
4. Хөдөлгөөн дамжуулагчийг байрлалаас шилжих хөдөлгөөнөөс салгах.

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэгтэй 1

3-р зэрэгтэй 1

2-р зэрэгтэй  1

Нэг хөдөлгүүрийн хугацааны норм.

Хүн/цаг

Тайлбар: Энэ нормд иж бүрэн хөдөлгүүрийг  угсарахаар тооцсон. Хөдөлгүүрийг хэсэг зангилаа бүрээр угсрах бол хугацааны нормд 1.4 гэсэн коеффициентийг хэрэглэнэ.

31-15. Хөтлөгч блоктой рамыг угсрах

 Суурилуулах ажлыг гар ажиллагаатай  лебедкны тусламжтайгаар  гүйцэтгэнэ.

Ажлын бүрэлдэхүүн

Бетонон тулгуур ба хөндийд суурилуулах

1. Рамыг угсрах байрыг бэлтгэнэ.
2. Дууны дохиололтой рамыг байрлуулах.
3. Бетонон хөндийд байрлуулах.
4. Гагнуураар бэхэлгээ хийж өгнө.

Хэсэгчилж угсрах

1. Рамыг угсрах байрыг бэлтгэх.
2. Рамын угсралт.
3. Гагнуураар бэхэлгээ хийж өгнө.

Багийн бүрэлдэхүүн :

4-р зэрэг – 1

3-р зэрэг – 1

2-р зэрэг – 1

1 рамны хугацааны норм

                                                                                                    Хүн/цаг

31-16. Хөтлөгч блокуудыг суурилуулах, тоноглох, нүхлэх

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Хөндлөвч дээр нүхнүүдийг тэмдэглэх.
2. Цахилгаан өрмөөр нүхлэх.
3. Блокуудыг суурилуулах.
4. Блокуудыг хөндлөвчид бэхлэх.
5. Товуудаар дүүргэх, тэдгээрийг байрлах, тосолгооны системийг шалгах.

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэг - 1

3-р зэрэг – 1

1 блокны хугацааны норм

                                                                                          Хүн/цаг

31-17. Бүхээгний рамыг угсрах

Угсралт нь цахилгаан лебедканы тусламжтайгаар хийгдэнэ.

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Суурийг бэлтгэх тоноглох.
2. Башмак баригчийн механизмыг задлах.
3. Доод хөндлөвчийг суурилуулах, шалгах.
4. Дээд хөндлөвчинд хөлнүүдийг тогтоох, бэхлэх.
5. Рамтай шалыг суурилуулах, түүнийг хөлнүүдэд бэхлэх.
6. Дээд хөндлөвчийг өргөх, суурилуулах, түүнийг рамны хөлөнд бэхлэх.
7. Хөндлөвчийг тогтоох.
8. Башмак-баригчийн механизмыг суурилуулах, гагнуураар бэхлэх үед барих.
9. Баригчийн механизмыг гарааг ажиллуулж шалгаж, тохируулах.

1 каркас бүхээгний хугацааны норм

                                                                                          Хүн/цаг

31-18. Бүхээгний тасалгаа угсрах

А. ХҮН ЗӨӨВРИЙН БА ЭМНЭЛГИЙН ЦАХИЛГААН ШАТ

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Бүхээгний тасалгааны рамыг угсрах
2. Таазыг угсарч бэхлэх
3. Бүхээгний тасалгааны хаалтуудыг бүхээгний раманд бэхлэх
4. Бүхээгний тасалгааны хаалгануудыг суурилуулах, бэхлэх, шалгах, хаагдалтыг тохируулах

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэг - 1

2-р зэрэг – 1

Хүснэгт 1

1 тасалгааны хугацааны норм

                                                                                                    Хүн/цаг

Тайлбар: Хүн зөөврийн цахилгаан шатны хаалганд автомат тохируулгатай хөдөлгүүр суурилуулах бол хугацааны норм 3.8 хүн/цагаар тооцно.

Б. АЧААНЫ ЛИФТ

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Бүхээгний тасалгааны хануудыг угсрах
2. Таазыг өргөх, суурилуулах, тогтоох
3. Бүхээгийн раманд ханууд таазыг урьдчилж бэхлэх
4. Шалгах, бэхэлгээг үзэх

1 тасалгааны хугацааны норм

                                                                                          Хүн/цаг

Тайлбар: Үнэлгээнд ачааны цахилгаан шатыг тасалгааг хаалтгүйгээр тооцсон. Хаалттай бүхээгийг угсрахдаа 0,8 коеффициентийг хэрэглэнэ.

31-19. Бэлэн бүхээгийн тавцан угсрах

Ажлын бүрэлдэхүүн

Хүн зөөврийн цахилгаан шат

1. Бүхээгний суурийг бэлтгэх, суурилуулах, бэхлэх
2. Өргөгч кранаар бүхээгийг чиглүүлэгчид суурилуулах

Ачааны замтай лифт

1. Суурийг бэлтгэх, угсрах
2. Башмакуудыг задлах
3. Тавцангуудыг цахилгаан лебедканы тусламжтайгаар өргөх, суурилуулах
4. Башмакуудыг суурилуулах

Бага оврын ачааны цахилгаан шат

1. Хонгилд бүхээгийг өргөж суурилуулах
2. Бүхээгийг шалгах

1 бүхээгний (тавцан) хугацааны норм

                                                                                                    Хүн/цаг

31-20. Эсрэг ачааны угсралт

Ажлын бүрэлдэхүүн

Хүн зөөврийн ба эмнэлгийн бэлэн цахилгаан шат

1. Эсрэг ачааны доод тавцанг бэлтгэх, суурилуулах
2. Башмакуудыг задлах
3. Рамыг чиглүүлэгч хооронд цахилгаан лебедканы тусламжтайгаар суурилуулах
4. Башмакуудыг суурилуулах бэхлэх
5. Рамыг нарийвчлан шалгах
6. Раманд ачааг байрлуулах, тэдгээрийг хөндлөвчөөр бэхлэх

Бага оврын бэлэн ачааны цахилгаан шат

Чиглүүлэгч дагуу хонгилд эсрэг ачааг буулгах

Хүснэгт 1

1 эсрэг ачааны хугацааны норм

                                                                                                    Хүн/цаг

 Рамнаас нь салгасан хүн зөөврийн болон ачааны лифт

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Эсрэг ачааны дорхи тавиурыг бэлдэх, тавих
2. Башмакийг нь салгаж авах
3. Рамыг угсрах
4. Башмакийг угсрах
5. Рамыг тааруулж үзэх
6. Раманд ачааг байрлуулах, түүнийг планкаар бэхлэх
7. Бэхэлгээний бүх эд ангийг эцсийн байдлаар чангалах

Хүснэгт 2

1 эсрэг ачааны хугацааны норм

                                                                                Хүн/цаг

Тайлбар: эсрэг ачааг баригчийн хамт угсрахдаа 1.1 гэсэн коэффициентийг авна.

31-21. Бүхээг болон эсрэг ачааг ган татлагатай  холбох.

Ажлын бүрэлдэхүүн

1. Ган татлагыг сунгаж хэмжээг тодорхойлох
2. Бүхээгний блок, эсрэг ачаа, салаалагч блок, ган татлагын хөтлөгч шкив дээгүүр ган татлагаа татах
3. Бүхээг, эсрэг ачааны шаантагны дайзыг авах
4. Дайзанд орсон ган татлагын үзүүрийг шаантагны хавчуурыг ашиглан бэхлэх.
5. Дүүжинд дайзыг бэхлэх
6. Машины өрөөний дотор байгаа ялуунд подвескоо бэхэлнэ
7. Ган татлагыг сунгах, бүхээг болон эсрэг ачааны дорхи тавиурыг хураах
8. Туршилтын ажиллагааны дараа ган татлагын сунгалтыг тохируулах

Багийн бүрэлдэхүүн:

4-р зэрэг – 1

3-р зэрэг – 1

10м ган татлагын хугацааны норм

                                                                                Хүн/цаг

Тайлбар:

1. Орлуулах зориулалттай дүүжин гинжний 10м тутамд хугацааны норм 0.29 хүн/цагаар тооцно.

Багийн бүрэлдэхүүн

4-р зэрэг-1

2-р зэрэг -1

2. Хажуу дороо байрлалтай машины өрөө бүхий ачааны жижиг лифтийг дүүжин холболтын ажлын хугацааны норм, үнэлгээ 3а пунктэд заагдсаныг хэрэглэнэ.

3. 500кг –ын даацтай ачааны дүүжин холболт хийхэд хугацааны норм, үнэлгээг 1б пунктэд зааснаар авах.

31-22. Хурд хязгаарлагчийг угсрах.

Багийн бүрэлдэхүүн.

4-р зэрэг-1

3-р зэрэг-1

Доорхи хүснэгтэд заасан хэмжигдэхүүний хугацааны норм

Хүн/цаг

31-23. Хонгилын хаалгануудыг угсрах

А. АВТОМАТ УДИРДЛАГА

Ажлын бүрэлдэхүүүн.

Нэгтгэсэн байдлаар

 "Өсгөх" аргачлалаар

1. Цамхагт краныг ашиглан хаалгануудыг хонгил руу буулгах.
2. Хаалгыг байрлуулах, түвшинд нь тааруулан үзэх.
3. Хонгилын хаалгануудыг үндсэн (суурь ) эд ангид нь гагнаж бэхлэн тогтоох.
4. Хонгилын хаалганы нүхийг хүрээлэн эмжиж бэхлэн тогтоох.
5. Хаалганы хаагдах, нээгдэх ажиллагааг тохируулах.

Давхар бүрээр

1. Отвесийг хийж бэлдэх, татаж чангалах.
2. Хаалга байрлах газруудыг тэмдэглэх.
3. Цахилгаан лебедкийг ашиглан хаалгануудыг байрлуулах.
4. Хаалгануудыг тохируулж тааруулж үзэх.
5. Хонгилын хаалгануудыг үндсэн эд ангид нь гагнаж бэхлэн тогтоох.
6. Хаалганы хаагдах, нээгдэх ажиллагааг тохируулах.

       Зарим зангилгаагаар

1. Отвесийг хийж бэлдээд татаж чангалах.
2. Хаалганы нүүрний хажуу талын босоо (мож ) стоякийг угсрах бэхлэх.
3. Босгыг тааруулж суулгах, бэхлэх
4. Хаалгануудыг балкийг тааруулж суулгах, бэхлэх.
5. Хонгилын хаалганы хажуу босоо стоякийг суурь эд ангид гагнаж бэхлэн тогтоох.
6. Хаалганы  хавтас далавч (ставка)-ыг тохож тааруулан хаагдах, нээгдэх ажиллагааг тохируулах.

Нэг хаалганы хугацааны норм

Хүн/цаг

Б.Явган хүний замын лифтийн дэлгэгддэг хаалга ба люк.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Отвесийг байрлуулан татаж чангалах.
2. Хаалгыг байрлуулах газрыг тэмдэглэх.
3. Цахилгаан лебедкийг ашиглан хаалга байрлуулах.
4. Отвесийн түвшин болон кондукторт тааруулах.
5. Хаалга болон люкны нүүрэн талын суурь эд ангид нь гагнаж бэхлэн тогтоох.
6. Хаалга хаагдах, нээгдэх ажиллагааг тохируулах.

Хүснэгт 2

Хэмжигдэхүүний хугацааны норм

                                                                                                    Хүн/цаг

31-24. Ачааны "Боствик" эмнэлгийн лифтнүүдийн бүхээгний хаалга угсрах.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Тавиурыг хийж бэлдээд дээр нь хаалгаа суурилуулах.
2. Шарнир, роликуудыг тохируулах.
3. Бүхээгэнд хаалгануудын босгоны чиглүүлэгч зурвасыг болон хаалганы подвескийг бэхэлж байрлуулах.
4. Роликуудыг суулгах, хураах, хаалгыг өлгөж байрлуулах.
5. Хаалганы хажуугийн стоякийг бэхлэх.
6. Хаалганы хөдөлгөөнийг чиглүүлэгчээр нь тохируулах.

                                Нэг хаалганы хугацааны норм

                                                                                               Хүн/цаг

Тайлбар: Норм-д: 2.2м өндөртэй "Боствик" лифний бүхээгний хаалгануудыг байрлуулахад хугацааны нормыг 1.2 коэффициентоор  өсгөнө.

31-25. Лифтийн хаалганы цоожны тохируулга.

Ажлын бүрэлдэхүүн.

1. Цоожны механик хэсгийн тохируулга.
2. Хонгилын хаалганы цоожны механик хэсэг хаалга хаагдсаныг хянадаг цахилгаан төхөөрөмжтэй яаж холбогдож байгааг тохируулах.

Багийн бүрэлдэхүүн.

4-р зэрэг-1

3-р зэрэг-1

Нэг хаалганы хугацааны норм

Хүн/цаг