Нүүр
Эрх зүйн акт 
Эрх зүйн актын орчуулга 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх
МОНГОЛ УЛСЫН ХУУЛЬ
2023 оны 07 сарын 07 өдөр
Төрийн ордон, Улаанбаатар хот
НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН САНГААС ОЛГОХ ТЭТГЭВРИЙН ТУХАЙ
/Шинэчилсэн найруулга/
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
1 дүгээр зүйл.Хуулийн зорилт
1.1.Энэ хуулийн зорилт нь Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуульд заасны дагуу шимтгэл төлсөн даатгуулагчид тэтгэврийн даатгалын сангаас тэтгэвэр тогтоох, олгохтой холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.
2 дугаар зүйл.Хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт
2.1.Энэ хуульд хэрэглэсэн дараах нэр томьёог доор дурдсан утгаар ойлгоно:
2.1.1."тэтгэвэр" гэж Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуулийн 4.1.13-т заасныг;
2.1.2."тэтгэвэр бодох нэрийн дансны арга" гэж даатгуулагчийн нэрийн дансанд бүртгэсэн нийт орлого, тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийлэлд үндэслэн сард олгох тэтгэврийн хэмжээг тооцохыг;
2.1.3."тэтгэвэр бодох цалинд үндэслэсэн арга" гэж даатгуулагчийн шимтгэл төлсөн хугацаа, сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын хэмжээнд үндэслэн сард олгох тэтгэврийн хэмжээг тооцохыг;
2.1.4."тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийлэл" гэж даатгуулагч өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрснээс хойш тэтгэвэр авах дундаж хугацааг;
2.1.5."хүндэтгэн үзэх шалтгаан" гэж Татварын ерөнхий хуулийн 6.1.41-д заасныг;
2.1.6."цэргийн алба хаасан хугацаа" гэж Цэргийн алба хаагчийн тэтгэвэр, тэтгэмжийн тухай хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасныг.
ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
ТЭТГЭВРИЙН ТӨРӨЛ
3 дугаар зүйл.Тэтгэврийн даатгалын сангаас олгох тэтгэврийн төрөл
3.1.Тэтгэврийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр дараах төрөлтэй байна:
3.1.1.өндөр насны;
3.1.2.хөдөлмөрийн чадвар алдсаны;
3.1.3.тэжээгчээ алдсаны.
4 дүгээр зүйл.Хувийн нэмэлт тэтгэвэр
4.1.Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуулийн 4.1.2-т заасан даатгуулагч хувийн нэмэлт тэтгэврийн хөтөлбөрт хамрагдаж нэмэлт тэтгэвэр авч болно.
4.2.Энэ хуулийн 4.1-д заасан тэтгэврийн харилцааг Хувийн нэмэлт тэтгэврийн тухай хуулиар зохицуулна.
ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
ӨНДӨР НАСНЫ ТЭТГЭВЭР
5 дугаар зүйл.Өндөр насны тэтгэвэр авах эрх
5.1.Доор дурдсан даатгуулагч өөрөө хүсвэл өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгон авах эрхтэй:
5.1.1.тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нийтдээ 20-иос доошгүй жил төлсөн 65 насанд хүрсэн даатгуулагч;
5.1.2.тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг 25-аас доошгүй жил төлсөн 60 насанд хүрсэн эрэгтэй, 55 насанд хүрсэн эмэгтэй;
5.1.3.төрүүлсэн болон гурав хүртэл настайд нь үрчлэн авсан дөрөв ба түүнээс дээш хүүхдээ зургаан нас хүртэл өсгөсөн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг 20-иос доошгүй жил төлсөн 50 насанд хүрсэн эмэгтэй;
5.1.4.нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс 10-аас доошгүй жил газрын доор болон хөдөлмөрийн хортой, халуун нөхцөлд ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 50 насанд хүрсэн эрэгтэй, нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс 7 жил 6 сараас доошгүй жил мөн нөхцөлд ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 45 насанд хүрсэн эмэгтэй;
5.1.5.нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс 12 жил 6 сараас доошгүй жил хөдөлмөрийн хүнд нөхцөлд ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 55 насанд хүрсэн эрэгтэй, нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс 10-аас доошгүй жил мөн нөхцөлд ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 50 насанд хүрсэн эмэгтэй;
5.1.6.нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс 15-аас доошгүй жил малчнаар ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 55 насанд хүрсэн эрэгтэй, нийтдээ 20-иос доошгүй жил, үүнээс 12 жил 6 сараас доошгүй жил малчнаар ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн 50 насанд хүрсэн эмэгтэй;
5.1.7.сонгодог, мэргэжлийн урлагийн байгууллагад гоцлол дуучин, бүжигчин, агаарын болон хэрэглэлийн гимнастик, акробат, тэнцвэр, уран нугаралт, хүнд жингийн үзүүлбэрийн жүжигчин, зэрлэг араатан, ан амьтан сургаж тоглуулагч, хөөмийчин, найрал хөгжмийн үлээвэр хөгжимчнөөр 20-иос доошгүй жил ажилласан, эсхүл нийтдээ 25-аас доошгүй жил, үүнээс 15-аас доошгүй жил дурдсан мэргэжлээр ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн, мөн төмөр замын цэрэгжүүлсэн хамгаалалтын албанд 25-аас доошгүй жил ажиллаж тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн даатгуулагч.
5.2.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нийтдээ 10-аас 20 хүртэл жил төлсөн энэ хуулийн 5.1.1-д заасан насанд хүрсэн даатгуулагч өндөр насны тэтгэврийг хувь тэнцүүлэн тогтоолгон авах эрхтэй.
5.3.Газрын доор, хөдөлмөрийн хортой, халуун, хүнд нөхцөлд хамаарах ажил, мэргэжлийн жагсаалт, хэрэглэх журмыг хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
Тайлбар: Энэ хуулийн 5.1.1-д заасан өндөр насны тэтгэврийн нас нь 1957 он ба түүнээс өмнө төрсөн эрэгтэй даатгуулагчийн хувьд 60, 1962 он ба түүнээс өмнө төрсөн эмэгтэй даатгуулагчийн хувьд 55 байна. Цаашид 1958 онд төрсөн эрэгтэй даатгуулагчийн хувьд 60 нас 3 сар, 1963 онд төрсөн эмэгтэй даатгуулагчийн хувьд 55 нас 3 сар байх бөгөөд тэтгэвэр тогтоолгох насыг даатгуулагчийн төрсөн онд харгалзуулан 3 сараар нэмэгдүүлж, 1977 он ба түүнээс хойш төрсөн эрэгтэй, 2002 он ба түүнээс хойш төрсөн эмэгтэй даатгуулагчийн хувьд өндөр насны тэтгэврийн нас 65 байна.
-Энэ хуулийн 5.1.2-т заасан тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн байвал зохих доод хугацаа 2023 онд 21 жил 6 сар байх бөгөөд энэ хугацааг 25 жил хүртэл жил бүр 3 сараар нэмэгдүүлнэ.
6 дугаар зүйл.Өндөр насны тэтгэвэр бодох арга
6.1.Өндөр насны тэтгэвэр бодох арга дараах төрөлтэй байна:
6.1.1.цалинд үндэслэсэн;
6.1.2.нэрийн дансны.
6.2.Өндөр насны тэтгэврийг бодоход даатгуулагч 1960 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс өмнө төрсөн бол энэ хуулийн 6.1.1-д заасан, 1979 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр ба түүнээс хойш төрсөн бол энэ хуулийн 6.1.2-т заасан аргыг хэрэглэнэ.
6.3.1960 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 1979 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдөр хүртэл хугацаанд төрсөн, мөн энэ хуулийн 5.1.3, 5.1.4, 5.1.5, 5.1.6, 5.1.7-д заасан даатгуулагч энэ хуулийн 6.1-д заасан аргаас өөрөө сонгоно.
7 дугаар зүйл.Өндөр насны тэтгэврийн хэмжээг цалинд үндэслэсэн аргаар бодох
7.1.Даатгуулагчийн өндөр насны сарын тэтгэврийн хэмжээг бодоход дараах томьёог хэрэглэнэ:
7.1.1.Өндөр насны бүрэн тэтгэврийн сарын хэмжээ:
Тцб-цалинд үндэслэсэн аргаар тооцсон бүрэн тэтгэврийн сарын хэмжээ;
Ц-энэ хуулийн 20.1-д заасны дагуу тооцсон сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого;
Ш241+-241 ба түүнээс дээш шимтгэл төлсөн сарын тоо.
7.1.2.Өндөр насны хувь тэнцүүлэн тогтоох тэтгэврийн сарын хэмжээ:
Тцх-цалинд үндэслэсэн аргаар тооцсон хувь тэнцүүлэн тогтоох тэтгэврийн сарын хэмжээ;
Ц-энэ хуулийн 20.1-д заасны дагуу тооцсон сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого;
Шсар-шимтгэл төлсөн сарын тоо.
7.2.Тэтгэвэр авагч тэтгэвэр тогтоолгосноос хойш тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг албан журмаар төлсөн бол тэтгэврийн хэмжээг нэмэгдүүлэн олгоно.
7.3.Энэ хуулийн 7.2-т заасан нэмэгдлийг тэтгэвэр авагчийн анх тэтгэвэр тогтоолгоход баримталсан сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос тэтгэвэр тогтоолгосноос хойш шимтгэл төлсөн сар тутамд 0.125 хувиар тооцож бодно.
7.4.2029 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн даатгуулагчийн өндөр насны сарын тэтгэврийн хэмжээг бодоход энэ хуулийн 20.1-д заасны дагуу тооцсон сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос шимтгэл төлсөн сар тутамд 0.167 хувиар тооцно.
7.5.2029 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн энэ хуулийн 7.2-т заасан нэмэгдлийг тэтгэвэр авагчийн анх тэтгэвэр тогтоолгоход баримталсан сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос шимтгэл төлсөн сар тутамд 0.167 хувиар тооцно.
7.6.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авч байгаад өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгосон даатгуулагчийн тэтгэврийг хөдөлмөрийн чадвараа бүрэн алдсан жил тутамд 1 хувиар бодож нэмэгдүүлнэ.
8 дугаар зүйл.Өндөр насны тэтгэврийн хэмжээг нэрийн дансны аргаар бодох
8.1.Даатгуулагчийн өндөр насны сарын тэтгэврийн хэмжээг бодоход дараах томьёог хэрэглэнэ:
ТНД-нэрийн дансны аргаар тооцсон сарын тэтгэврийн хэмжээ;
НДC3-Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуулийн 27.8-д заасны дагуу тооцсон нэрийн дансны тухайн жилийн эцсийн үлдэгдэл болон мөнгөжүүлсэн орлогын нийлбэр дүн;
К-тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийлэл.
8.2.Тэтгэвэр авагч тэтгэвэр тогтоолгосноос хойш тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг албан журмаар төлсөн бол уг хугацаанд бүртгэгдсэн нэрийн дансны орлогыг тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийллээс тэтгэвэр авсан хугацааг хассан илэрхийлэлд хувааж тооцсон дүнгээр сарын тэтгэврийн хэмжээг нэмэгдүүлнэ.
8.3.Тэтгэвэр авах дундаж хугацааны илэрхийллийг Үндэсний статистикийн хороо, нийгмийн даатгалын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг үндэслэн Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл жил бүр тогтооно.
9 дүгээр зүйл.Өндөр насны тэтгэврийн тусгай зохицуулалт
9.1.Энэ хуулийн дагуу өндөр насны тэтгэвэр авч байсан тэтгэвэр авагч нас барсан тохиолдолд доор дурдсан нөхцөлийг хангасан түүний нөхөр, эсхүл эхнэрийн өндөр насны тэтгэврийг нэмэгдүүлнэ:
9.1.1.Гэр бүлийн тухай хуулийн 7.1-д зааснаар бүртгүүлсэн;
9.1.2.20 ба түүнээс дээш жил хамт амьдарсан.
9.2.Энэ хуулийн 9.1-д заасан тэтгэврийн нэмэгдлийн хэмжээ нь нас барсан тэтгэвэр авагчийн авч байсан тэтгэврийн 20 хувьтай тэнцүү байна.
9.3.Энэ хуулийн 9.2-т заасан тэтгэврийн нэмэгдлийг тэтгэвэр авагчийн нас барсны дараагийн 2 дахь сараас эхлэн олгоно.
9.4.Энэ хуулийн 9.1-д заасан нас барсан тэтгэвэр авагч нь 1995 оноос өмнө тэтгэвэр тогтоолгон авч байсан бол түүний нөхөр, эсхүл эхнэрт олгох тэтгэврийн нэмэгдлийн зардлыг улсын төсвөөс хариуцна.
10 дугаар зүйл.Өндөр насны тэтгэвэр олгох хугацаа
10.1.Өндөр насны тэтгэврийг даатгуулагч өргөдлөө тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрэхээс өмнө гаргасан бол уг насанд хүрсэн өдрөөс, хэрэв тэтгэвэр тогтоолгох насанд хүрснээс хойш гаргасан бол өргөдлийг нийгмийн даатгалын байгууллага хүлээн авсан өдрөөс эхлэн нас барсны дараагийн сарыг дуустал олгоно.
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
ХӨДӨЛМӨРИЙН ЧАДВАР АЛДСАНЫ ТЭТГЭВЭР
11 дүгээр зүйл.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авах эрх
11.1.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг 20-иос доошгүй жил, эсхүл хөдөлмөрийн чадвараа алдахын өмнөх сүүлийн 5 жилд нийтдээ 36 ба түүнээс дээш сар төлсөн даатгуулагч ердийн өвчин, ахуйн ослын улмаас хөдөлмөрийн чадвараа 50 ба түүнээс дээш хувиар алдсан бол хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр тогтоолгон авах эрхтэй.
11.2.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг хөдөлмөрийн чадвараа алдахаас өмнө нийтдээ 36 ба түүнээс дээш сар төлсөн даатгуулагч ердийн өвчин, ахуйн ослын улмаас хөдөлмөрийн чадвараа 50 ба түүнээс дээш хувиар алдсан бол хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэврийг хувь тэнцүүлэн тогтоолгон авах эрхтэй.
11.3.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авч байсан даатгуулагч хөдөлмөрийн чадвараа нөхөн сэргээгдсэнээс хойш 6 сарын дотор дахин хөдөлмөрийн чадвараа алдсан бол өмнө нь хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр тогтоолгоход баримталсан цалин хөлсний хэмжээ, шимтгэл төлсөн хугацаагаар тэтгэвэр тогтоолгох эрхтэй.
12 дугаар зүйл.Хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг тогтоох
12.1.Даатгуулагчийн хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацааг Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуулийн 43 дугаар зүйлд заасан Эрүүл мэндийн магадлалын зөвлөл тогтооно.
13 дугаар зүйл.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэврийн хэмжээ
13.1.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны бүрэн тэтгэврийн хэмжээг энэ хуулийн 7.1.1, 7.4-т заасны дагуу тооцсон тэтгэврийн хэмжээнээс хөдөлмөрийн чадвараа 70 ба түүнээс дээш хувиар алдсан бол 100 хувиар, 50-69 хувиар алдсан бол хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээгээр тус тус бодож тооцно.
13.2.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны хувь тэнцүүлэн тогтоосон тэтгэврийн хэмжээг энэ хуулийн 7.1.2, 7.4-т заасны дагуу тооцсон тэтгэврийн хэмжээнээс хөдөлмөрийн чадвараа 70 ба түүнээс дээш хувиар алдсан бол 100 хувиар, 50-69 хувиар алдсан бол хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь хэмжээгээр тус тус бодож тооцно.
14 дүгээр зүйл.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр олгох хугацаа
14.1.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэврийг даатгуулагчийн хөдөлмөрийн чадвараа алдсан өдрөөс эхлэн хөдөлмөрийн чадвар нь сэргээгдэх хүртэл, хэрэв тэтгэвэр авагч нас барсан бол нас барсны дараагийн сарыг дуустал олгоно.
15 дугаар зүйл.Хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг нөхөн тогтоож, тэтгэврийг нөхөн олгох
15.1.Хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг тогтоосон хугацаа нь дууссанаас хойш хүндэтгэн үзэх шалтгаанаар тэтгэвэр авагч хөдөлмөрийн чадвараа алдсан хувь, хугацаагаа нөхөн сунгуулсан бол түүний 2 хүртэлх сарын тэтгэврийг нөхөн олгоно.
ТАВДУГААР БҮЛЭГ
ТЭЖЭЭГЧЭЭ АЛДСАНЫ ТЭТГЭВЭР
16 дугаар зүйл.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр авах эрх
16.1.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг 20-иос доошгүй жил, эсхүл нас барахын өмнөх сүүлийн 5 жилд нийтдээ 36 ба түүнээс дээш сар төлсөн даатгуулагч, эсхүл өндөр насны, хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авагч нас барсан бол түүний асрамжид байсан гэр бүлийн доор дурдсан гишүүн тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр тогтоолгон авах эрхтэй:
16.1.1.төрсөн, дагавар, үрчлэн авсан 19 нас хүрээгүй хүүхэд /үүнд эцгээ нас барснаас хойш төрсөн хүүхэд хамаарна/;
16.1.2.тэжээгчийн асрамжид байсан төрөлхийн хөгжлийн бэрхшээлтэй, эсхүл 19 нас хүрээгүй байхдаа хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон төрсөн, дагавар, үрчлэн авсан хүүхэд;
16.1.3.тэжээгчийн хууль ёсоор асран хамгаалж, харгалзан дэмжиж байсан төрөлхийн хөгжлийн бэрхшээлтэй, эсхүл 19 нас хүрээгүй байхдаа хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон ач, зээ;
16.1.4.тэжээгчийг нас барахын өмнө энэ хуулийн 5.1.1-д заасан насанд хүрсэн, эсхүл хөдөлмөрийн чадвараа 50 ба түүнээс дээш хувиар алдаж хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон эхнэр, нөхөр, тэжээн тэтгэх өөр хүнгүй эцэг, эх.
16.2.Тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг нийтдээ 60-аас доошгүй сар, үүнээс 12 сар нь тасралтгүй төлсөн даатгуулагч нас барсан бол түүний энэ хуулийн 16.1-д заасан гэр бүлийн гишүүн тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг хувь тэнцүүлэн тогтоолгон авах эрхтэй.
17 дугаар зүйл.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийн хэмжээ
17.1.Тэжээгчээ алдсаны бүрэн тэтгэврийн хэмжээг нас барсан даатгуулагчийн авч байсан сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос энэ хуулийн 7.1.1, 7.4-т заасны дагуу тооцсон тэтгэврийн хэмжээнээс нас барсан даатгуулагчийн асрамжид байсан энэ хуулийн 16.1-д заасан гэр бүлийн гишүүний тооноос хамааруулан дараах хувь хэмжээгээр бодож тооцно:
|
Гэр бүлийн гишүүний тоо |
Тэтгэвэр бодох хувь хэмжээ |
|
З ба түүнээс дээш |
100 |
|
2 |
75 |
|
1 |
50 |
17.2.Тэжээгчээ алдсаны хувь тэнцүүлэн тогтоосон тэтгэврийн хэмжээг нас барсан даатгуулагчийн авч байсан сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос энэ хуулийн 7.1.2, 7.4-т заасны дагуу тооцсон тэтгэврийн хэмжээнээс энэ хуулийн 17.1-д заасан хувь хэмжээгээр бодож тооцно.
17.3.Энэ хуулийн 16.1.1, 16.1.2-т заасан гэр бүлийн гишүүний хоёр тэжээгч нь нас барсан тохиолдолд тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийн хэмжээг тэдгээрийн авч байсан сарын цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын нийлбэрээс тооцсон сарын дундаж цалин хөлснөөс энэ хуулийн 17.1, 17.2-т заасны дагуу бодож тооцно.
17.4.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авч байсан тэжээгч нас барсан бол тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг хөдөлмөрийн чадвараа 70 ба түүнээс дээш хувиар алдсан жил тутамд нь 1 хувиар бодож нэмэгдүүлнэ.
18 дугаар зүйл.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр олгох хугацаа, нөхөн олгох
18.1.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг хүүхдэд 19 нас хүртэл, хөдөлмөрийн чадвараа алдсан иргэнд хөдөлмөрийн чадвар нь сэргээгдэх хүртэл, энэ хуулийн 5.1.1-д заасан насанд хүрсэн иргэнд нас барсны дараагийн сарыг дуустал тус тус олгоно.
18.2.Тэжээгчийг сураггүй алга болсныг нь тогтоож, нас барснаар тооцсон шүүхийн шийдвэр гарсан тохиолдолд 60 хүртэлх сарын тэтгэврийг энэ хуулийн 16.1-д заасан гэр бүлийн гишүүнд нөхөн олгоно.
19 дүгээр зүйл.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг нэгтгэн тогтоох
19.1.Тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг тэжээгчийн асрамжид байсан энэ хуулийн 16.1-д заасан гэр бүлийн бүх гишүүнд нэгтгэн нэг тэтгэвэр тогтооно.
19.2.Энэ хуулийн 19.1-д заасны дагуу тогтоосон тэтгэврийг тэжээгчийн асрамжид байсан гишүүний хүсэлтээр гишүүн бүрд тэнцүү хэмжээгээр хуваан олгож болно.
ЗУРГАДУГААР БҮЛЭГ
ТЭТГЭВЭР ТОГТООХ, ОЛГОХ
20 дугаар зүйл.Тэтгэвэр тогтоолгох цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогыг тодорхойлох
20.1.Тэтгэвэр тогтоолгох сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогыг тодорхойлохдоо даатгуулагчийн тэтгэврийн даатгалын шимтгэл төлсөн сүүлийн 20 жилийн доторх дараалсан 5 жилд шимтгэл төлсөн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын нийлбэрийг 60-д хувааж бодно.
20.2.Даатгуулагч 5 жилээс доош хугацаанд шимтгэл төлсөн байх нөхцөлөөр тэтгэвэр тогтоолгох тохиолдолд тэтгэвэр тогтоолгох сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогыг тодорхойлохдоо шимтгэл төлсөн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын нийлбэрийг түүний шимтгэл төлсөн нийт сарын тоонд хувааж бодно.
20.3.Цалинд үндэслэсэн аргаар өндөр насны, хөдөлмөрийн чадвар алдсаны, тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр тогтоохдоо даатгуулагчийн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогод Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуулийн 22.2-т заасны дагуу тогтоосон итгэлцүүр хэрэглэнэ.
20.4.Даатгуулагчийн тэтгэвэр тогтоолгохоор сонгосон дараалсан жилийн сар бүрийн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын хэмжээ нь тухайн үед мөрдөж байсан нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөх сарын цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогын дээд хэмжээнээс хэтрэхгүй байна.
20.5.Даатгуулагчийн өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох 1995 оноос өмнөх хугацааны цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого нь архивын, эсхүл санхүүгийн баримтаар нотлогдох боломжгүй тохиолдолд тэтгэврийн хэмжээг үндэсний ажил, мэргэжлийн жишиг цалинг баримтлан бодно.
20.6.Тэтгэвэр тогтоолгох үндэсний ажил, мэргэжлийн жишиг цалинг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн саналыг харгалзан хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн батална.
20.7.Тэтгэвэр тогтоолгох сарын дундаж цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогыг тодорхойлох, хэрэглэх журмыг нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага батална.
21 дүгээр зүйл.Тэтгэврийн доод хэмжээ
21.1.Тэтгэврийн даатгалын сангаас олгох тэтгэврийн доод хэмжээг доор дурдсанаар Засгийн газар тогтооно:
21.1.1.энэ хуулийн 5.1, 11.1, 16.1-д заасны дагуу тэтгэвэр тогтоолгон авах эрх үүссэн даатгуулагч, иргэний тэтгэврийн доод хэмжээ нь тухайн үед мөрдөж байгаа сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 75 хувиас багагүй байхаар;
21.1.2.энэ хуулийн 5.2, 11.2, 16.2-т заасны дагуу тэтгэвэр тогтоолгон авах эрх үүссэн даатгуулагч, иргэний тэтгэврийн доод хэмжээ нь тухайн үед мөрдөж байгаа сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 50 хувиас багагүй байхаар.
21.2.Тэжээгчээ алдсаны бүрэн тэтгэврийн доод хэмжээг нэг хүнд тухайн үед мөрдөж байгаа сарын хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээний 50 хувиар, хоёр хүнд 75 хувиар, гурав ба түүнээс дээш хүнд 100 хувиар тус тус тогтооно.
22 дугаар зүйл.Тэтгэвэр тогтоолгох өргөдөл гаргах, шийдвэрлэх хугацаа
22.1.Даатгуулагч тэтгэвэр тогтоолгох шаардлагатай баримт бичиг, өргөдлийг доор дурдсан хугацаанд нийгмийн даатгалын байгууллагад цаасан, эсхүл цахим хэлбэрээр гаргана:
22.1.1.өндөр насны тэтгэврийг тэтгэвэр тогтоолгон авахыг хүссэн хугацаанд;
22.1.2.хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэврийг хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь тогтоолгосноос хойш 14 хоногийн, хэрэв хүндэтгэн үзэх шалтгаантай бол гурван сарын дотор;
22.1.3.тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг тэжээгч нь нас барснаас хойш 30 хоногийн, хэрэв хүндэтгэн үзэх шалтгаантай бол 6 сарын дотор.
22.2.Нийгмийн даатгалын байгууллага нь даатгуулагч, эсхүл даатгуулагчийн гэр бүлийн гишүүнд тэтгэвэр тогтоох асуудлыг түүний тэтгэвэр тогтоолгохыг хүссэн өргөдөл, холбогдох баримт бичгийг хүлээн авснаас хойш 20 хоногийн дотор шийдвэрлэнэ.
22.3.Тэтгэвэр тогтоолгох, тэтгэврийн хэмжээг өөрчлөхөд бүрдүүлэх баримт бичгийн жагсаалт, тэтгэвэр олгохтой холбогдсон бусад харилцааг зохицуулсан журмыг Засгийн газар батална.
22.4.Тэтгэвэр тогтоолгох өргөдлийн маягтын загвар, тэтгэвэр тогтоолгох баримт бичгийн бүрдэлд хяналт тавих, тэтгэврийн хувийн хэрэг бүрдүүлэх, бүртгэх журам, тэтгэвэр бодох зааврыг нийгмийн даатгалын асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага батална.
23 дугаар зүйл.Тэтгэвэр олгох
23.1.Нийгмийн даатгалын байгууллага энэ хуулийн 3 дугаар зүйлд заасан тэтгэврийг тэтгэвэр авагчийн сонгосон арилжааны банкаар дамжуулан сар бүр олгоно.
23.2.Өндөр насалсан болон хүндэтгэн үзэх шалтгааны улмаас тэтгэврээ өөрийн биеэр авах боломжгүй тэтгэвэр авагчийн тэтгэврийг түүний итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчид, тэтгэвэр авагч иргэний эрх зүйн чадамжгүй гэж тооцогдсон, чадамж хязгаарлагдсан бол асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигчид олгож болно.
23.3.14 ба түүнээс доош насны хүүхдийн тэжээгчээ алдсаны тэтгэврийг түүний хууль ёсны төлөөлөгч /эцэг, эх, асран хамгаалагч, харгалзан дэмжигч/-д олгоно.
23.4.Тэтгэвэр авагчийн нас барсны дараагийн сарын тэтгэврийг тэтгэвэр авагчийн гэр бүлийн гишүүнд нийгмийн даатгалын байгууллагаас олгосон мэдэгдэлд үндэслэн арилжааны банкаар дамжуулан олгоно.
23.5.Даатгуулагч энэ хуулийн 22.1-д заасан хугацаанаас хойш тэтгэвэр тогтоолгох өргөдөл гаргаж, холбогдох баримт бичгийг бүрэн бүрдүүлсэн бол тэтгэврийг тогтоож, нийгмийн даатгалын байгууллага өргөдлийг хүлээн авсан өдрөөс эхлэн тооцож, олгоно.
23.6.Нийгмийн даатгалын байгууллага тэтгэвэр авагчийн тэтгэврийн хэмжээг өөрчлөх өргөдөл, холбогдох баримт бичгийг тухайн сарын 15-ны өдрөөс өмнө хүлээж авсан бол мөн сарын 01-ний өдрөөс, тухайн сарын 15-ны өдрөөс хойш хүлээж авсан бол дараа сарын 01-ний өдрөөс эхлэн өөрчлөгдсөн тэтгэврийг олгоно.
24 дүгээр зүйл.Тэтгэвэр олголтыг түдгэлзүүлэх, зогсоох, сэргээх
24.1.Тэтгэвэр олголтыг дараах үндэслэлээр түдгэлзүүлнэ:
24.1.1.хөдөлмөрийн чадвар алдалтыг тогтоосон хугацаа нь дууссанаас хойш тэтгэвэр авагч 14 хоногийн дотор хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацааг сунгуулаагүй;
24.1.2.хүндэтгэн үзэх шалтгаангүйгээр эрүүл мэндийн магадлалын зөвлөлийн хамтарсан болон дахин магадлал, эрх бүхий байгууллагын хяналт шалгалтад хамрагдахаас зайлсхийсэн.
24.2.Тэтгэвэр олголтыг дараах үндэслэлээр доор дурдсан хугацаанаас эхлэн зогсооно:
24.2.1.хуурамч баримт бичиг бүрдүүлж тэтгэвэр авсан бол нийгмийн даатгалын улсын байцаагчийн актад заасан хугацаанаас;
24.2.2.тэтгэвэр авагчийг нас барсны дараагийн сарыг дууссан өдрөөс, эсхүл тэтгэвэр авагчийг сураггүй алга болсныг тогтоож, нас барснаар тооцсон шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсон өдрөөс;
24.2.3.тэтгэвэр авагч Монгол Улсын харьяатаас гарсан тухай Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлиг хүчин төгөлдөр болсны дараагийн сарын 01-ний өдрөөс;
24.2.4.Монгол Улсын нийгмийн хамгааллын олон улсын хэлэлцээрт өөрөөр заагаагүй бол Монгол Улсад байнга оршин суугаа тэтгэвэр авагч гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүн Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын тухай хуулийн 33.3-т заасны дагуу оршин суух үнэмлэхээ хураалгасны дараагийн сарын 01-ний өдрөөс;
24.2.5.тэтгэвэр авагч өөр төрлийн тэтгэврийг сонгосон тохиолдолд шинээр тогтоолгосон тэтгэврийг олгож эхэлсэн өдрөөс;
24.2.6.тэтгэврийг түдгэлзүүлснээс хойш 6 сарын дотор тэтгэврээ сэргээлгээгүй бол дараагийн сарын 01-ний өдрөөс.
24.3.Түдгэлзүүлсэн, зогсоосон тэтгэврийг дараах тохиолдолд сэргээнэ:
24.3.1.энэ хуулийн 24.1.1-д заасны дагуу түдгэлзүүлсэн тэтгэврийг эрүүл мэндийн магадлалын зөвлөлийн шийдвэр гарсан өдрөөс;
24.3.2.энэ хуулийн 24.1.2-т заасны дагуу түдгэлзүүлсэн тэтгэврийг эрх бүхий байгууллагын шийдвэр гарсан өдрөөс;
24.3.3.тэтгэвэр тогтоолгосон нөхцөл зөв болох нь нотлогдсон бол холбогдох баримт бичгийг бүрдүүлж, өргөдөл хүлээн авсан өдрөөс;
24.3.4.тэтгэвэр авагчийг сураггүй алга болсныг нь тогтоож, нас барснаар тооцсон шүүхийн шийдвэрийг хүчингүй болгосон шүүхийн шийдвэр гарсан өдрөөс.
24.4.Энэ хуулийн 24.3.4-т заасан шүүхийн шийдвэрийг үндэслэн тэтгэвэр олголтыг сэргээсэн тохиолдолд 60-аас ихгүй сарын тэтгэврийг нөхөн олгоно.
25 дугаар зүйл.Тэтгэврийн хэмжээг өөрчлөн тогтоох, олгох
25.1.Тэтгэврийн хэмжээг дараах тохиолдолд өөрчлөн тогтооно:
25.1.1.тэтгэврийг нь тогтооход баримталсан шимтгэл төлсөн хугацаа болон цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлого, төлсөн шимтгэлийн хэмжээ өөрчлөгдөх үндэслэлтэй бол;
25.1.2.тэтгэвэр авагч тэтгэвэр тогтоолгосноос хойш тэтгэврийн даатгалын шимтгэлийг албан журмаар төлсөн бол;
25.1.3.хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувьд өөрчлөлт орсон бол;
25.1.4.нас барсан тэжээгчийн асрамжид байсан гэр бүлийн гишүүний тоонд өөрчлөлт орсон бол;
25.1.5.тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр авч байсан 19 нас хүрээгүй хүүхдэд тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр тогтоогдох эрх дахин үүссэн бол.
25.2.Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр авагчид өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох эрх үүссэн бол тогтоосон өндөр насны тэтгэврийн хэмжээ нь өмнө авч байсан хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэврийн хэмжээнээс багагүй байна.
25.3.Тэтгэвэр авагч нь энэ хуулийн 25.1.3, 25.1.4-т заасан өөрчлөлтийг нийгмийн даатгалын байгууллагад тухай бүр мэдэгдэх үүрэгтэй.
26 дугаар зүйл.Тэтгэврээс суутгал хийх
26.1.Тэтгэврээс дараах үндэслэлээр суутгал хийнэ:
26.1.1.хуурамч баримт бичиг бүрдүүлсний улмаас үндэслэлгүйгээр тэтгэвэр авсан нь нийгмийн даатгалын улсын байцаагчийн актаар тогтоогдсон бол;
26.1.2.тэтгэвэр авагч энэ хуулийн 25.3-т заасан үүргээ биелүүлээгүйгээс тэтгэвэр илүү авсан нь нийгмийн даатгалын улсын байцаагчийн актаар тогтоогдсон бол.
26.2.Тэтгэврээс нэг удаа суутгах суутгалын хэмжээ нь тэтгэвэр авагчийн сарын тэтгэврийн хэмжээний 50 хувиас хэтрэхгүй байна.
26.3.Энэ хуульд зааснаас бусад тохиолдолд тэтгэврээс суутгал хийхийг хориглоно.
27 дугаар зүйл.Тэтгэврийн хэмжээг нэмэгдүүлэх
27.1.Тэтгэвэр авагчийн тэтгэврийн хэмжээг өмнөх оны инфляцын жилийн дундаж түвшинтэй уялдуулж жил бүрийн 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн нэмэгдүүлнэ.
27.2.Энэ хуулийн 27.1-д заасны дагуу тэтгэврийн хэмжээг нэмэгдүүлэх аргачлалыг Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн болон хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар батална.
27.3.Тэтгэврийн хэмжээг нэмэгдүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийг улсын төсөв болон нийгмийн даатгалын сангийн төсөвт жил бүр тусгана.
ДОЛДУГААР БҮЛЭГ
БУСАД ЗҮЙЛ
28 дугаар зүйл.Хууль зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага
28.1.Энэ хуулийг зөрчсөн албан тушаалтны үйлдэл нь гэмт хэргийн шинжгүй бол Төрийн албаны тухай хууль, Нийгмийн даатгалын ерөнхий хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
28.2.Энэ хуулийг зөрчсөн иргэн, хуулийн этгээдэд Зөрчлийн тухай хууль, эсхүл Эрүүгийн хуульд заасан хариуцлага хүлээлгэнэ.
29 дүгээр зүйл.Хуулийг дагаж мөрдөх журмын зохицуулалт
29.1.Энэ хуулийн 27.1 дэх хэсгийг 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
29.2.Энэ хуулийн 7.1, 7.3 дахь хэсгийг 2029 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл дагаж мөрдөнө.
29.3.Энэ хуулийг дагаж мөрдөхөөс өмнө дараалсан зургаа, долоон жилийн цалин хөлс, түүнтэй адилтгах орлогоос тэтгэвэр бодуулсан тэтгэвэр авагчийн тэтгэврийг түүний хүсэлтэд үндэслэн энэ хуулийн 20.1-д заасны дагуу нэг удаа өөрчлөн бодно.
29.4.Энэ хууль хүчин төгөлдөр болохоос өмнө тогтоосон тэтгэврийг энэ хуулийн 25.1, 29.3-т зааснаас бусад тохиолдолд өөрчлөн тогтоохгүй.
30 дугаар зүйл.Хууль хүчин төгөлдөр болох
30.1.Энэ хуулийг 2024 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН ДАРГА Г.ЗАНДАНШАТАР
Монгол Улсын хууль, тогтоомжийн албан бус англи орчуулгыг зөвхөн судалгаа шинжилгээ болон мэдээллийн зорилгоор ашиглах боломжтой. Үүнээс үүдэх хууль зүйн аливаа үр дагаврыг ХЗДХЯ, ХЗҮХ хариуцахгүй болно.
(2023.11.02-ны өдрийн орчуулга) Unofficial translation
Entry into force date: January 1, 2024
LAW OF MONGOLIA
July 07, 2023 Ulaanbaatar city
ON PENSIONS TO BE ISSUED FROM THE SOCIAL INSURANCE FUND
/Revised edition/
CHAPTER ONE
GENERAL PROVISIONS
Article 1.Purpose of the Law
1.1.The purpose of this Law is to regulate relations in connection with determining and issuing pensions from the pension insurance fund to insureds who have paid premiums in accordance with the General Law on Social Insurance.
Article 2.Definition of terms of the Law
2.1.The following terms used in this Law shall be interpreted in the following meanings:
2.1.1."pension" shall mean as defined in sub-paragraph 4.1.13 of the General Law on Social Insurance;
2.1.2."nominal account method of calculating pension" shall mean calculating the amount of pension to be issued per month based on the expression of the total income recorded in the nominal account of the insured and the average period to receive the pension;
2.1.3."method of calculating pension based on salary" shall mean calculating the amount of pension to be issued per month based on the duration of payment of the premium by the insured and the amount of the average monthly salary and equivalent income thereto;
2.1.4."expression of the average period to receive pension" shall mean the average period to receive a pension after the insured reaches the age of old-age pension/retirement pension;
2.1.5."reasonable excuse" shall mean as defined in sub-paragraph 6.1.41 of the General Law on Taxation;
2.1.6."term of military service" shall mean as defined in Paragraph 1, Article 6 of the Law on Pensions and Benefits of Military Servicemen.
CHAPTER TWO
TYPES OF PENSIONS
Article 3.Types of pensions to be issued from the Pension Insurance Fund
3.1.Pensions to be issued from the Pension Insurance Fund shall have the following types:
3.1.1.old-age pension;
3.1.2.loss of employability pension;
3.1.3.loss of breadwinner pension.
Article 4.Private supplementary pension
4.1.According to sub-paragraph 4.1.2 of the General Law on Social Insurance, the insured may participate in the private supplementary pension program and receive an additional pension.
4.2.The pension relations specified in paragraph 4.1 of this Law shall be regulated by the Law on Private Supplementary Pensions.
CHAPTER THREE
OLD AGE PENSION
Article 5.A right to receive an old age pension
5.1.The insureds mentioned below shall have a right to receive an old-age pension under their discretion:
5.1.1.the insured reached the age of 65 who has worked and paid pension insurance premiums for at least 20 years of period;
5.1.2.the insured man reached the age of 60 and the insured woman reached the age of 55, who have worked and paid pension insurance premiums for at least 25 years of period;
5.1.3.the insured woman reached the age of 50 who has worked and paid pension insurance premiums for at least 20 years of period and raised four or more children up to the age of six which of whom she gave birth to and/or adopted a child/children up to the age of three;
5.1.4.the insured man reached the age of 50 and has worked and paid pension insurance premiums for a total of at least 20 years of period, of which at least 10 years have been worked underground or in harmful and hot working conditions, and the insured woman reached the age of 45 who has worked and paid pension insurance premiums for a total of at least 20 years of period, of which at least 7 years and 6 months have been worked in similar condition above;
5.1.5.the insured man reached the age of 55 and has worked and paid pension insurance premiums for a total of at least 20 years of period, of which at least 15 years have been worked in difficult working conditions, and the insured woman reached the age of 50 who has worked and paid pension insurance premiums for a total of at least 20 years of period, of which at least 12 years and 6 months have been worked in similar condition above;
5.1.6.the insured man reached the age of 55 and has worked and paid pension insurance premiums for a total of at least 20 years, of which at least 15 years have been worked as a herder, the insured woman reached the age of 50 and has worked and paid pension insurance premiums for a total of at least 20 years, of which at least 12 years and 6 months have been worked as herders;
5.1.7.the insured who has worked and paid pension insurance premiums at least 20 years of period as a leading singer, a leading dancer, an artist of the aerial and apparatus gymnastic, acrobat, balance, contortion, and heavyweight show performance, a wild animal trainer, a throat singer, and an orchestra wind player, in classical and professional art organizations, or the insured who has worked and paid pension insurance premiums in total of at least 25 years of period, of which at least 15 years have been worked in the above-mentioned profession, and the insured who has worked and paid pension insurance premiums for at least 25 years in the railway military security service.
5.2.The insured reached the age specified in sub-paragraph 5.1.1 of this Law who has paid pension insurance premiums for a total of 10 to 20 years shall have a right to receive old age pension on a pro-rata basis.
5.3.The list of occupations and professions belonging to the underground, hazardous, hot, and difficult working conditions, as well as the procedure on application of them, shall be approved by the Cabinet member in charge of labor and social protection matters.
Interpretation: The old-age pension age specified in sub-paragraph 5.1.1 of this Law shall be the age of 60 for male insureds who were born in 1957 or earlier, and the age of 55 for female insureds who were born in 1962 or earlier. In the future, for male insureds who were born in 1958, the age shall be 60 years and 3 months, for female insureds who were born in 1963, the age shall be 55 years and 3 months, and the old-age pension age shall be added by the three months by taking into account of the birth-age of the insureds, and the old age pension age shall be the age of 65 for male insured who was born in 1977 and for the female insured who was born in 2002 and later.
-The minimum period to be able to be paid of the pension insurance premium specified in sub-paragraph 5.1.2 of this Law shall be 21 years and 6 months in 2023, and this period shall be increased by 3 months every year until reaches 25 years.
Article 6.Method of calculation of old-age pension
6.1.The method of calculating old-age pension shall have the following types:
6.1.1.method based on salary;
6.1.2.method of nominal account.
6.2.When calculating the old-age pension, if the insured was born before January 1, 1960, the method specified in paragraph 6.1.1 of this Law shall be used, and if the insured was born on or after January 1, 1979, the method specified in sub-paragraph 6.1.2 of this Law shall be used.
6.3.The insureds who were born between January 1, 1960 and January 1, 1979, as well as the insureds specified in sub-paragraphs 5.1.3, 5.1.4, 5.1.5, 5.1.6, and 5.1.7 of this Law, shall choose by themselves from the methods specified in paragraph 6.1 of this Law.
Article 7.Calculating the amount of old-age pension based on salary
7.1. The following formula shall be used to calculate the amount of the insured's old-age monthly pension:
7.1.1.Monthly amount of old-age full pension:
MAOOAFP = S*(45%+(P241+*0.125%))
MAOOAFP-the monthly amount of full pension calculated by the method based on salary;
S- average monthly salary and equivalent income thereto calculated according to paragraph 20.1 of this Law;
P241+ -the number of months in which premiums have been paid in 241 and above.
7.1.2.Monthly amount of old age pension to be determined a pro-rata basis:
MAOOATBDAPRB = S*0.1875%*Pmonth
MAOOATBDAPRB-The monthly amount of pension to be determined at pro-rata bases calculated by the method based on salary;
S- average monthly salary and equivalent income thereto calculated according to paragraph 20.1 of this Law;
P months - the number of months for which premiums have been paid.
7.2.If the pensioner has paid mandatory pension insurance premiums after the establishment of the pension, the pension amount shall be issued upon increasing.
7.3.The increase specified in sub-paragraph 7.2 of this Law shall be calculated at 0.125 percent of the average monthly salary and equivalent income thereto of the pensioner which was adhered to at the time of the first establishment of the pension per each month the premium was paid after establishment of the pension.
7.4.Starting from January 1, 2029, when calculating the amount of old-age monthly pension of the insured, it shall be calculated at 0.167 percent from the average monthly salary and equivalent income thereto estimated in accordance with paragraph 20.1 of this Law per each month the premium was paid.
7.5.Starting from January 1, 2029, the increase specified in paragraph 7.2 of this Law shall be calculated at 0.167 percent of the average monthly salary and equivalent income thereto of the pensioner which was adhered to at the time of the first establishment of the pension per each month the premium was paid.
7.6.The pension of the insured, who was being received loss of employability pension and has been established an old-age pension, shall be increased by 1 percent per each year of the loss of employability.
Article 8.Calculating the amount of old-age pension by nominal account method
8.1.The following formula shall be used to calculate the amount of the insured's old-age monthly pension:
AOMPCBNAM= TAOFBNAAMI/12E
AOMPCBNAM-Amount of monthly pension calculated by nominal account method;
TAOFBNAAMI-The total amount of the final balance of the nominal account and monetized income of the current year calculated in accordance with paragraph 27.8 of the General Law on Social Insurance;
E-expression of average period to receive the pension.
8.2.If the pensioner has paid mandatory pension insurance premiums after the establishment of the pension, the monthly pension amount shall be increased by the amount calculated by dividing the income of the nominal account registered during that period by the expression of the average period to be received a pension minus the pension received period.
8.3.The expression of the average period to be received a pension shall be determined annually by the National Council of Social Insurance based on the proposal of the National Statistics Committee and the state central administrative body in charge of social insurance matters.
Article 9.Special regulation of old-age pension
9.1.In case of the death of a pensioner receiving old-age pension according to this Law, the old-age pension of his or her spouse who meets the following conditions shall be increased:
9.1.1.registered according to paragraph 7.1 of the Law on Family;
9.1.2.lived together for 20 or more years.
9.2.The amount of pension increase specified in paragraph 9.1 of this Law shall be equal to 20 percent of the pension received by the deceased pensioner.
9.3.The pension increase specified in paragraph 9.2 of this Law shall be issued from the second month following the death of the pensioner.
9.4.If the deceased pensioner, specified in paragraph 9.1 of this Law, established received a pension before 1995, the state budget shall bear the cost of increasing the pension to be paid to his/her spouse.
Article 10.Period to issue an old-age pension
10.1.An old-age pension shall be paid from the date of reaching the age of old-age pension if the insured applied for it before reaching the age of pension establishment, and if the application was made after reaching the age of pension establishment, it shall be paid from the date of receipt of the application by the social insurance organization until the end of the month following the death.
CHAPTER FOUR
PENSIONS ON THE LOSS OF EMPLOYABILITY
Article 11.A right to receive a pension on the loss of employability
11.1.An insured who has paid pension insurance premiums for at least 20 years of period, or a total of 36 months or more in the last 5 years before the loss of employability, shall have a right to establish and receive a pension on loss of the employability if he/she loses his/her employability by 50 percent or more due to a common illness or domestic accident.
11.2.If an insured who has paid pension insurance premiums for a total of 36 months or more before the loss of employability loses 50 percent or more of employability due to a common illness or domestic accident, he/she shall have a right to establish and receive a pension on loss of the employability at the pro rata basis.
11.3.If an insured who was receiving a pension on loss of the employability loses his/her employability again within 6 months after the rehabilitation of his/her employability, he/she shall have a right to establish a pension at the amount of salary adhered to in the establishment of the pension on loss of employability previously for the period of the premium was paid.
Article 12.Determining a loss of the employability
12.1.The percentage and duration of the loss of the employability of the insured shall be determined by the Health Probability Council stipulated in Article 43 of the General Law on Social Insurance.
Article 13.Amount of a pension on loss of the employability
13.1.The amount of full pension on loss of the employability shall be calculated and issued from the pension amount calculated in accordance with sub-paragraph 7.1.1 and paragraph 7.4 of this Law at the 100 percent if the employability is lost by 70 percent or more, and at the percentage of the loss of employability if the employability is lost by 50-69 percent, respectively.
13.2.The amount of pension established at the pro rata to the loss of the employability shall be calculated and issued from the pension amount calculated in accordance with sub-paragraph 7.1.2 and paragraph 7.4 of this Law at the 100 percent if the employability is lost by 70 percent or more, and at the percentage of the loss of employability if the employability is lost by 50-69 percent, respectively.
Article 14.Period to be issued a pension on loss of the employability
14.1.A pension on loss of the employability shall be paid from the date of the insured 's loss of employability until his/her employability is restored, or until the end of the month following the death of the pensioner, if the pensioner deceases.
Article 15.Re-establishment of loss of employability and compensation for pension
15.1.If the pensioner extends the percentage and period of loss of the employability after the expiration of the established period of the loss of the employability due to reasonable excuse, up to 2 months of pension shall be compensated.
CHAPTER FIVE
PENSIONS ON LOSS OF BREADWINNER
Article 16.The right to receive pensions on loss of breadwinner
16.1.If an insured deceases who has paid pension insurance premiums for at least 20 years of period, or a total of 36 months or more in the last 5 years before his/her death, or a pensioner of an old-age or a pensioner of loss of employability deceases, the family member mentioned below who was under his/her care shall have a right to establish and receive a pension on loss of breadwinner:
16.1.1.born child, stepchild, adopted child under 19 years of age /this includes children born after the death of the father/;
16.1.2.born child, stepchild, or adopted child with a congenital disability who was under the care of the breadwinner, or who became disabled under the age of 19;
16.1.3.grandchildren with congenital disabilities who were legally cared for and supported by the breadwinner, or who became disabled under the age of 19;
16.1.4.before the breadwinner's death, spouses who have reached the age specified in sub-paragraph 5.1.1 of this Law, or who have lost their employability by 50 percent or more, and parents who have no other person to support them.
16.2.If an insured person who has paid pension insurance premiums for a total of at least 60 months, which of 12 months have been paid continuously, deceases, his/her family member specified in paragraph 16.1 of this Law shall have a right to establish and receive a pension on loss of breadwinner at a pro-rata.
Article 17.Amount of pension on loss of breadwinner
17.1.The amount of the full pension on loss of breadwinner shall be calculated at the following rates depending on the number of family members under the care of the deceased insured as specified in paragraph 16.1 of this Law from the pension amount calculated according to sub-paragraph 7.1.1 and paragraph 7.4 of this Law from the average monthly salary and equivalent income thereto of the deceased insured:
|
17.2.The amount of pension established at the pro rata to the loss of the breadwinner shall be calculated at the rate specified in paragraph 17.1 of this Law from the amount of pension calculated in accordance with sub-paragraph 7.1.2 and paragraph 7.4 of this Law from the average monthly salary and equivalent income thereto received by the deceased insured.
17.3.In the case of the death of two breadwinners of a family member specified in sub-paragraphs 16.1.1 and 16.1.2 of this Law, the amount of pension on loss of breadwinners shall be calculated in accordance with paragraphs 17.1 and 17.2 of this Law from the monthly average salary calculated from the sum of the monthly salaries and equivalent incomes thereto received by them.
17.4.If the breadwinner who was receiving pension on loss of the employability deceases, the pension on loss of the breadwinner shall be increased by 1 percent for each year of loss of employability by 70 percent or more.
Article 18.Period to issue a pension on loss of breadwinner and its compensation
18.1.The pensions on loss of breadwinner shall be issued to children until the age of 19, to citizens who have lost their employability until their employability is restored, and to citizens who have reached the age specified in sub-paragraph 5.1.1 of this Law, until the end of the month following their death.
18.2.In the event that a court decision has been issued determining the breadwinner is found to be missing and/or deceased, up to 60 months of pension shall be reimbursed to the family member specified in paragraph 16.1 of this Law.
Article 19.Determination of pension on loss of breadwinner upon integrating them
19.1.The pension on loss of breadwinner shall be determined upon integrating as one pension for all family members under the care of the breadwinner specified in paragraph 16.1 of this Law.
19.2.The pension determined in accordance with paragraph 19.1 of this Law may be distributed equally to each member at the request of the dependent member who was under the care of the breadwinner.
CHAPTER SIX
DETERMINING AND ISSUING OF PENSIONS
Article 20.Determining pensionable salaries and equivalent income thereto
20.1.When determining the average monthly salary and equivalent income thereto in order to establish a pension, the sum of the salary and equivalent income paid in the last 5 consecutive years within the last 20 years of paying pension insurance premiums shall be divided by 60.
20.2.In the event that a pension is to be established under the condition that the insured has paid premiums for less than 5 years, when determining the average monthly salary and equivalent income thereto in order to establish the pension, it shall be calculated upon dividing the sum of the salaries and equivalent incomes thereto which were paid the premiums by the total number of months in which the insured has paid the premiums.
20.3.When establishing pensions for old age, loss of the employability, and loss of the breadwinner through the method based on salary, the coefficient determined in accordance with paragraph 22.2 of the General Law on Social Insurance shall be applied to the insured's salary and equivalent income thereto.
20.4.The amount of monthly salary and equivalent income thereto of the insured for the consecutive years selected for the establishment of pension shall not exceed the maximum amount of monthly salary and equivalent income thereto to be paid social insurance premiums which was effective at that time.
20.5.In the event that the salary and equivalent income thereto of the insured for the period before 1995 cannot be proven by archival or financial documents for the establishment of the pension, the amount of pension shall be calculated based on the standard salary for work and profession in national level.
20.6.The standard salary of the work and profession in national level for establishing pensions shall be approved by the Cabinet member in charge of labor and social protection matters by taking into account of the proposal of the National Council of Social Insurance.
20.7.The procedure for determining and applying the average monthly salary and equivalent income thereto for pension establishment shall be approved by the state administrative body in charge of social insurance matters.
Article 21.Minimum amount of pension
21.1.The minimum amount of pension to be issued by the Pension Insurance Fund shall be determined by the Government as follows:
21.1.1.the minimum amount of pension for insureds and citizens who are entitled to receive a pension in accordance with paragraphs 5.1, 11.1, and 16.1 of this Law shall not be less than 75 percent of the minimum monthly salary which was effective at that time;
21.1.2.the minimum amount of pension for insureds and citizens who are entitled to receive a pension in accordance with paragraphs 5.2, 11.2, and 16.2 of this Law shall not be less than 50 percent of the minimum monthly salary which was effective at that time.
21.2.The minimum amount of full pension on the loss of the breadwinner shall be set at 50 percent of the minimum wage which was effective at that time for one person, 75 percent for two persons, and 100 percent for three or more persons.
Article 22.Submitting an application to establish a pension and its processing period
22.1.The insured shall submit the necessary documents and applications for pension establishment to the social insurance organization in paper or electronic form within the period mentioned below:
22.1.1.for the old-age pension, within the period requested to receive the pension;
22.1.2.for the pension on the loss of the employability, within 14 days after determining the percentage of the loss of the employability, or within three months if there is a reasonable excuse;
22.1.3.for the pension on the loss of the breadwinner, within 30 days after the death of the breadwinner, or within 6 months if there is a reasonable excuse.
22.2.The social insurance organization shall decide on the issue of setting a pension for the insured person or a member of the insured's family within 20 days after receiving the application and relevant documents.
22.3.The Government shall approve the list of documents to be prepared for establishing a pension, changing the amount of pension, and the procedure on regulating other relations in connection with the issuance of pension.
22.4.The state administrative body in charge of social insurance matters shall approve the model of the application form for pension establishment, the procedure on supervising the composition of pension establishment documents, creating and registering personal pension files, and the instructions for calculating pensions.
Article 23.Issuing a pension
23.1.The social insurance organization shall issue the pension specified in Article 3 of this Law every month through the commercial bank chosen by the pensioner.
23.2.The pension of a pensioner who is unable to collect his/her pension personally due to old age or reasonable excuses can be issued to his/her authorized representatives, or to the guardians and custodians of the pensioner if it is found that the pensioner is incapable or has limited his/her capacity.
23.3.The pension of the loss of the breadwinner of the child at the age of 14 or younger shall be issued to his/her legal representative /father, mother, guardian, or custodian/.
23.4.The pension for the next month after the pensioner's death shall be issued to the pensioner's family member through a commercial bank based on the notification issued by the social insurance organization.
23.5.If the insured submits an application for pension establishment after the period stipulated in paragraph 22.1 of this Law and completes the relevant documents, the pension shall be established, and it shall be calculated and issued from the date of receipt of the application by the social insurance organization.
23.6.If the social insurance organization receives the application for changing the amount of the pensioner's pension and related documents before the 15th day of the month, it shall issue the changed pension from the 1st day of the same month, if it is received after the 15th day of the month, the changed pension shall be issued from the 1st day of the subsequent month.
Article 24.Suspension, termination and restoration of the issuance of the pension
24.1.The issuance of the pension shall be suspended on the following grounds:
24.1.1.if the pensioner failed to extend percentage and duration of the loss of the employability within 14 days after the expiration of the determined period of loss of the employability;
24.1.2.if the pensioner avoids joint and re-examination of the Health Probability Council and inspection by the competent authority without reasonable excuses.
24.2.The pension shall be terminated from the period mentioned below on the following grounds:
24.2.1.if a pension was received by creating false documents, from the period specified in the act of the state inspector of social insurance;
24.2.2.from the date of the end of the month following the death of the pensioner, or from the date of the effective date of the court decision declaring the pensioner missing and counting as deceased;
24.2.3.from the 1st of the month following the entry into force of the decree of the President of Mongolia on the loss of the citizenship of Mongolia by the pensioner;
24.2.4.Unless otherwise specified in the international social protection treaties of Mongolia, a foreign citizen or stateless person pensioner permanently residing in Mongolia, from the 1st day of the month following the confiscation of their residence permit in accordance with paragraph 33.3 of the Law on the Legal Status of Foreign Citizens;
24.2.5.in case the pensioner chooses a different type of pension, from the date on which the newly established pension starts to be issued;
24.2.6.if the pension is not restored within 6 months after the suspension of the pension, from the 1st day of the subsequent month.
24.3.The suspended or terminated pension shall be restored in the following cases:
24.3.1.for the pension suspended in accordance with sub-paragraph 24.1.1 of this Law, it shall be restored from the date of the decision of the Health Probability Council;
24.3.2.for the pension suspended in accordance with sub-paragraph 24.1.2 of this Law, it shall be restored from the date of the issuance of the decision of the competent authority;
24.3.3.if it is proved that the conditions of pension establishment are correct, it shall be restored from the date of receipt of the application and completion of relevant documents;
24.3.4.from the date of the issuance of the court decision which is invalidating the court decision determining that the pensioner as missing and/or presumed as deceased.
24.4.In case of restoration of pension based on the court decision specified in sub-paragraph 24.3.4 of this Law, the pension of no more than 60 months shall be compensated.
Article 25.Changing the amount of pension and issuing it
25.1.The amount of pension shall be changed in the following cases:
25.1.1.if there is a ground to change the period of payment of premiums, as well as the salary and equivalent income thereto which were adhered to in establishment of the pension, and the amount of premiums paid;
25.1.2.if the pensioner has compulsorily paid the pension insurance premium after the pension was established;
25.1.3.if there is a change in the percentage of the loss of the employability;
25.1.4.if there is a change in the number of family members under the care of the deceased breadwinner;
25.1.5.if a child under the age of 19, who has been receiving a pension on the loss of the breadwinner, causes to have a right to receive a pension on the loss of the breadwinner again.
25.2.If a pensioner of the loss of the employability has a right to establish an old-age pension, the amount of old age pension established shall not be less than the previously received pension of the loss of the employability.
25.3.The pensioner shall be obliged to notify the social insurance organization of the changes specified in sub-paragraphs 25.1.3 and 25.1.4 of this Law.
Article 26.Deduction from pension
26.1.Deductions shall be made from the pension on the following grounds:
26.1.1.if it is found by the act of the state inspector of social insurance that the pension was received groundless due to the completion of false documents;
26.1.2.if it is found by the act of the state inspector that the pensioner has received more pension due to non-fulfilment of the obligations specified in paragraph 25.3 of this Law.
26.2.The amount of one-time deduction from the pension shall not exceed 50 percent of the pensioner's monthly pension.
26.3.It shall be prohibited to deduct from pensions except as specified in this Law.
Article 27.Increasing the amount of pension
27.1.The amount of the pensioner's pension shall be increased starting from January 1 of each year in accordance with the annual average level of inflation of the previous year.
27.2.The methodology of increasing the amount of pension as specified in paragraph 27.1 of this Law shall be approved by the Government based on the proposal of the National Council of Social Insurance and the state central administrative body in charge of labor and social protection matters.
27.3.Funds required to increase the amount of pension shall be reflected in the state budget and the budget of the social insurance fund every year.
CHAPTER SEVEN
MISCELLANEOUS
Article 28.Liabilities to be imposed on the violators of the Law
28.1.If the act of an official who violates this Law does not constitute the criminal nature, he/she shall be held accountable in accordance with the Law on Civil Service and the General Law on Social Insurance.
28.2.Any citizen or legal entity who violates this Law shall be held liable under the Law on Violations or the Criminal Code.
Article 29.Regulations on the procedure to comply with the Law
29.1.Paragraph 27.1 of this Law shall enter into force on January 1, 2025.
29.2.Paragraphs 7.1 and 7.3 of this Law shall enter into force until January 1, 2029.
29.3.The pension of a pensioner, whose pension was calculated from six or seven consecutive years of salary and equivalent income thereto before the entry into force of this Law, shall be re-calculated once, based on his/her request, in accordance with paragraph 20.1 of this Law.
29.4.The pension established before the entry into force of this Law shall not be re-established except as specified in paragraphs 25.1 and 29.3 of this Law.
Article 30.Entry into force of the law
30.1.This Law shall enter into force on January 1, 2024.
THE CHAIRMAN OF THE STATE GREAT KHURAL OF MONGOLIA ZANDANSHATAR.G
