АУДИТЫН ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮВШИНД ХИЙХ ЧАНАРЫН ХЯНАЛТЫН АСУУЛГЫН ХУУДАС

Ерөнхий Мэдээлэл

Аудитын хуулийн этгээдийн нэр:

Улсын бүртгэлийн дугаар/регистрын дугаар:

Чанарын шалгагчдын нэрс:

Шалгалт хийсэн хугацаа:

1. Аудитын хуулийн этгээдийн аудит, баталгаажуулах үйлчилгээний чанартай холбоотой асуудлаарх манлайллын үүрэг хариуцлагын хяналтын үнэлгээний асуулгын хуудас

1

Чанартай үйлчилгээ үзүүлэхэд чиглэсэн холбогдох үүрэг хариуцлагыг тодорхойлсон дүрэм, журамтай эсэх?

Хэрэв 1-р асуултад 'ТИЙМ' гэж хариулсан бол батлагдсан дүрэм, журмыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ. Хэрэв 'ҮГҮЙ боловч Практикт Хэрэгждэг' гэж хариулсан бол практикт мөрдөгддөг явцыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ.  Хэрэв 'ҮГҮЙ' гэж хариулсан бол энэ хэсэг Хангалтгүй үнэлгээ авна.

2

Аудитын хуулийн этгээдийн тогтоосон чанарын хяналтын систем нь аудитын хуулийн этгээд болон түүний ажилтан, албан хаагчид нь мэргэжлийн стандартууд болон холбогдох хууль тогтоомжийг мөрддөг байхыг зохицуулсан эсэх? 

3

Аудитын хуулийн этгээдийн тогтоосон чанарын хяналтын систем нь аудитын хуулийн этгээд болон гэрээт ажлын партнер, захирлууд нь нөхцөл байдалд тохирсон тайлан гаргадаг гэсэн ул үндэслэлтэй баталгаажуулалтыг хангахуйц зохиогдож, холбогдох баримтжуулалтын нөхцөлийг тусгаж журамласан эсэх?

4

Аудитын чанарын үүрэг хариуцлагыг тухайн гэрээт ажлыг хариуцсан захирал, партнер хариуцаж, чанарт чухал нөлөө үзүүлдэг асуудлууд болох мэргэжлийн стандарт, хууль тогтоомжийн шаардлагыг баримталж ажлыг гүйцэтгэдэг эсэх?

5

Гэрээт ажлыг хариуцсан захирал, партнер нь аудитын хуулийн этгээдийн чанарын хяналтын бодлого журмыг мөрдөх, тухайн нөхцөл байдалд тохирсон аудитын тайлан гаргах, илрүүлэлтийн хариуд ирэх сөрөг арга хэмжээ, дарамт шахалтаас айлгүйгээр асуудлыг тавих аудитын багийн чадвар зэргийг чухалчлан үздэг эсэх? 

6

Үзүүлж буй үйлчилгээнд чанар зайлшгүй болохыг хүлээн зөвшөөрсөн дотоод соёлыг урамшуулан дэмжихэд чиглэсэн бодлого, горимыг бий болгосон эсэх?

7

Аудитын хуулийн этгээдийн чанарын хяналтын системийн эцсийн хариуцлагыг удирдах партнер эсхүл гүйцэтгэх захирал (цаашид "Аудитын хуулийн этгээдийн дээд удирдлага" гэх) хариуцдаг эсэх?

8

Ажилтнууддаа батлагдсан стандарт, горим, журмуудад нийцүүлэн чанартай үйлчилгээ үзүүлэх талаар дээд зэргээр чармайн ажиллахыг байнга дэмжиж, урамшуулдаг эсэх?

9

Ахиц, дэвшил, сайжруулалтыг байнга урамшуулдаг, үйлчлүүлэгчээсээ үйлчилгээний гүйцэтгэлийн талаар санал асуулга, судалгаа авч, алдаа оноогоо шинжлэн сайжруулалт хийх бодлоготой эсэх?

10

Ажлыг чанаргүй хийхэд хүргэж болзошгүй хэтэрхий хямд үнэ хөлстэй эсхүл танил талын нөлөө орсон гэж үзэж болохоор гэрээ эсхүл огт гэрээгүй ажил хийхийг хязгаарласан зохицуулалттай эсэх?

11

Хөрөнгийн үнэлгээ, өмнөх аудитын ажил, үйлчлүүлэгчийн удирдлагын хийсэн нарийн төвөгтэй тооцоолол зэргийг аудитлаж баталгаажуулахад зориулсан тусгай аудитын хөтөлбөр бий эсэх?

Чанарын манлайлал хэсэгт авбал зохих нийт хувь

30%                   

Авсан нийт хувь

Манлайллын үүрэг хариуцлагын ерөнхий үнэлгээ

Чанарын хяналтын багийн хэлэлцүүлэгт суурилан оноо (тоон)-ны үнэлгээг Чанарын үзүүлэлтээр бууруулах эсхүл өсгөх шийдвэр гаргасан эсэх?

Тийм бол Ямар үнэлгээг хэрхэн өөрчилснөө тайлбарлана уу?

Чанарын үнэлгээний тоон үнэлгээг чанарын үзүүлэлтээр бууруулж үнэлэхэд хүргэсэн үндэслэл: 

Манлайллын үүрэг хариуцлагын тоон ба чанарын үнэлгээг агуулсан ерөнхий үнэлгээ

2. Ёс зүйн болон хараат бус байдлын үнэлгээний асуулгын хуудас

1

Ёс зүйн болон хараат бус байдлын зохих шаардлагуудтай холбоотой бодлого, журмууд бий эсэх?                                                                                                                                                                                                           

Хэрэв 1-р асуултад 'ТИЙМ' гэж хариулсан бол батлагдсан дүрэм, журмыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ. Хэрэв 'ҮГҮЙ боловч Практикт Хэрэгждэг' гэж хариулсан бол практикт мөрдөгддөг явцыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ.  Хэрэв 'ҮГҮЙ' гэж хариулсан бол энэ хэсэг Хангалтгүй үнэлгээ авна.

2

Хэрэв Тийм бол энэхүү дүрэм, журам нь  ДНБХ-ноос гаргасан Нийтэд үйлчилгээ үзүүлдэг мэргэжлийн нягтлан бодогчийн ёс зүйн дүрэм, хууль тогтоомжоор шаардсан бусад ёс зүйн шаардлагуудтай нийцэж байна уу?

3

Ёс зүй болон хараат бус байдлын дүрэм, журмуудад мэргэжлийн ёс зүйн дараах үндсэн зарчмууд багтсан байна уу?
(i) Шулуун шударга байдал
(ii) Бодитой хандлага
(iii) Мэргэжлийн ур чадвар ба хянамгай байдал
(iv) Нууц хадгалах байдал
(v) Мэргэжлийн зан төлөв

4

Аудитын хуулийн этгээд нь эдгээр бодлого, горимуудыг байнга мөрддөг гэдгийг баталсан нотолгоо байгаа эсэх?

5

Эдгээр горим, журмуудын талаарх мэдээллийг бүх партнер, захирлууд ба ажилтан, албан хаагчиддаа байнга мэдэгдэж, байгууллага даяар ухуулан таниулж, хэвшил болгосон эсэх?

6

Эдгээр горим, журмуудыг тогтмол шинэчилж, сайжруулдаг эсэх?

7

Үйлчилгээний үнэ хөлснөөс хараат байдал үүсэхтэй холбоотой дүрэм, журмын зохицуулалт эдгээр горимуудад багтсан эсэх?

8

Байгууллагын хараат бус байдалд болон партнер, захирлууд, ахлах ажилтнуудын хараат бус байдалд нүүрлэж болох боломжит аюулуудыг илрүүлэх систем аудитын хуулийн этгээдэд бий эсэх?

9

Ажилтнууд анх аудитын ажилд томилогдохдоо үйлчлүүлэгчээс хараат бус болохоо бичгэн хэлбэрээр баталгаажуулдаг эсэх?

10

Аудитын ажлын төгсгөлд партнер, захирал ба ажилтнууд хараат бусаар ажиллах болон ажилласан болохоо баталгаажуулдаг байхыг албажуулсан эсэх?

11

Бүх партнер, захирал ба ажилтнууд хараат бус байдлаа хадгалсан талаараа дор хаяж жилд нэг удаа бичгэн хэлбэрээр баталгаажуулдаг эсэх?

12

Аудитын ажилд оролцсон хөндлөнгийн зөвлөхүүд, экспертүүд гэх мэтийг хамарсан аудитын бус партнер, захирал ба ажилтнуудын хараат бус байдлыг баталгаажуулах бодлого бий эсэх?

13

Горим, журам, бодлогууд нь аудитын ротаци, баталгаажуулах ажилтай холбоотой дотоодын болон олон улсын хууль зохицуулалттай нийцэж байгаа эсэх?

14

Баталгаажуулалтын болон баталгаажуулалтын бус үйлчилгээний төлбөр нь хуулийн этгээдийн хараат бус байдлыг сулруулахад хүргэж болох тохиолдолд авах арга хэмжээг тусгасан тодорхой горим, журмууд бий эсэх?

15

Нягтлан бодох бүртгэлийг нь хөтлөх, хөрөнгийг нь үнэлэх, дотоод хяналтын системийг нь тогтоох, НББ-ийн бодлогыг нь боловсруулж өгөх, программ хангамжийг нь зохиож суурилуулах г.м өөрийнхөө баталгаажуулж дүгнэлт гаргасан ажилд өөрсдөө аудит хийхийг хориглосон зохицуулалттай эсэх?

16

Үйлчлүүлэгчтэй холбоо тогтоохдоо танилын нөлөөнөөс зайлсхийх талаар баримталдаг бичгэн бодлого, журам бий эсэх?

Ёсзүй, хараат бус байдал хэсэгт авбал зохих нийт хувь

  10%         

Авсан нийт хувь

Ёс зүйн болон хараат бус байдлын ерөнхий үнэлгээ

Чанарын хяналтын багийн хэлэлцүүлэгт суурилан оноо (тоон)-ны үнэлгээг Чанарын үзүүлэлтээр бууруулах эсхүл өсгөх шийдвэр гаргасан эсэх?

Тийм бол Ямар үнэлгээг хэрхэн өөрчилснөө тайлбарлана уу?

Чанарын үнэлгээний тоон үнэлгээг чанарын үзүүлэлтээр бууруулж үнэлэхэд хүргэсэн үндэслэл:

Ёс зүйн болон хараат бус байдлын тоон ба чанарын үнэлгээг агуулсан ерөнхий үнэлгээ

3. Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн үнэлгээний асуулгын хуудас

1

Үйлчлүүлэгч шинээр/ үргэлжлүүлэн хүлээн зөвшөөрөхтэй холбоотой бичигдсэн бодлого, горим бий эсэх?

Хэрэв 1-р асуултад 'ТИЙМ' гэж хариулсан бол батлагдсан дүрэм, журмыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ. Хэрэв 'ҮГҮЙ боловч Практикт Хэрэгждэг' гэж хариулсан бол практикт мөрдөгддөг явцыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ.  Хэрэв 'ҮГҮЙ' гэж хариулсан бол энэ хэсэг Хангалтгүй үнэлгээ авна.

2

Хэрэв Тийм бол бодлого, горим нь холбогдох олон улсын стандарт болон дотоодын хууль зохицуулалттай нийцэж байна уу?

3

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөхтэй холбоотой бичигдсэн горимуудыг байнга сайжруулж, шинэчилдэг эсэх?

4

Эдгээр горимуудыг бүх ажилтнууд, захирал, партнерууд мэдэж байгаа эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

5

Шинэ үйлчлүүлэгч хүлээн авахдаа өмнөх аудитораа сольсон шалтгааныг тодруулж, сольсон шалтгаан нь аудитын илрүүлэлт, гаргасан дүгнэлийн хэлбэртэй  холбоотой санал зөрөлдөөнөөс үүдэлтэй биш гэдгийг тодорхойлж эрсдэлийг үнэлэх журамтай эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

6

Асуулт 5-д Тийм гэж хариулсан бол шинэ үйлчлүүлэгч хүлээн авахдаа өмнөх аудитораа сольсон шалтгааныг тодруулж, сольсон шалтгаан нь аудитын цаг хугацааг хэт багаар тогтоож, аудитын горим гүйцэтгэх боломжийг хязгаарласантай холбоогүй гэдгийг тодорхойлж эрсдэлийг үнэлэх журамтай эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

7

Үйлчлүүлэгчтэй анх гэрээ байгуулахдаа тухайн ажилд шаардагдах нарийн мэргэжлийн эксперт ба мэргэжилтнүүд бэлэн байгаа эсэхийг тодорхойлох тухай шаардлагыг бодлого ба горимууд нь багтаасан эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Дунд эсхүл Өндөр гэж үнэлнэ.

8

Үйлчилгээ үзүүлэх гэрээ байгуулах үедээ аудитын хуулийн этгээд өөрийнхөө хүний нөөцийн бэлэн байдал, мэдлэг, туршлага болон хүн хүчний хүрэлцээтэй байдлыг шинжилж шийдвэрлэдэг эсэх?
Жишээ нь: тухайн гэрээт ажлыг гүйцэтгэхэд шаардагдах хүмүүс байна уу? Хангалттай туршлагатай юу гэх мэт.

9

Аудитын хуулийн этгээдийн ажилтнууд гэрээт ажлыг гүйцэтгэхэд хангалтгүй байх үед гаднаас ажиллах хүчин хөлслөхөд тавигдах шаардлага, нөхцөлийг зохицуулсан бодлого журам эсхүл гэрээ байгаа эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийг гэрээт ажлын явцад зохицуулж болох учраас эрсдлийн нөлөөг Бага  гэж үнэлнэ.

10

Шинэ үйлчлүүлэгчийн удирдлагын шударга байдлыг үнэлэхийг бодлого, журмаар шаарддаг эсэх?

Заавар: Тийм бол шинэ үйлчлүүлэгчийг хүлээн зөвшөөрөхтэй холбоотой үнэлгээний агуулгад үйлчлүүлэгчийн удирдлагын шударга байдлыг үнэлэх шалгуур асуулт багтсан эсэхийг нягтлан баталгаажуулна уу.                                                                                Үйлчлүүлэгчийн удирдлагын шударга байдлыг үнэлдэг журамтай ч энэ журмын дагуу үнэлгээ хийх загвар файлыг ашиглаагүй байвал энэ асуултад Үгүй хариултыг сонгоно уу.

11

Үйлчлүүлэгч шинээр болон үргэлжлүүлэн хүлээн зөвшөөрөхдөө аливаа сонирхлын зөрчлийг илрүүлэх зохистой горимууд гүйцэтгэдэг эсэх?

Заавар: Тийм бол Асуулт 20-д хариулж үнэлгээг баталгаажуулна. Үгүй бол сонирхлын зөрчлийн  нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

12

Үйлчлүүлэгчийн нэр хүндийг судлахыг үйлчлүүлэгчийг хүлээн зөвшөөрөх горим нь шаарддаг эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Бага эсхүл Дунд гэж үнэлнэ.

13

Эрсдэл өндөртэй үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөх үед баримтлах арга барилыг бодлого, журмаар зохицуулсан эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

14

Үйлчлүүлэгч эсхүл гэрээт ажлыг эрсдэл өндөртэй гэж ангилах шалгуурыг урьдчилан тодорхойлсон эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Бага эсхүл Дунд гэж үнэлнэ.

15

Шинэ ажил эхлэх бүрд үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөх стандарт загвар бүхий асуулгын хуудас ашиглахыг шаарддаг эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

16

Гэрээт ажлаас татгалзах талаар тогтсон шалгуур эсхүл горим, журам бий эсэх?

Заавар: Үгүй бол үүнээс учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

17

Асуулт 16-д Тийм гэж хариулсан бол гэрээт ажлаас эсхүл үйлчлүүлэгчээс татгалзсан тохиолдол гарсан эсэхийг шалгана уу. Хэрэв тийм бол ажлаас татгалзах горимуудыг гүйцэтгэсэн байна уу?

Заавар: Гэрээт ажлаас татгалзах үйл явц ихэвчлэн дараах хэлбэрээр явагддаг:
- Мэргэжлийн, хууль зохицуулалтын шаардлагуудыг харгалзан үзнэ;
- Ажлаас татгалзахад хүргэсэн хүчин зүйлс, нөхцөл байдлын талаар үйлчлүүлэгчийн гүйцэтгэх ба засаглах удирдлагатай уулзаж ярилцах; ба
- Ажлаас татгалзахад хүргэсэн томоохон асуудлууд, хийсэн зөвлөлдөөн, гаргасан дүгнэлт, тухайн дүгнэлтийг гаргах болсон үндэслэл зэргийг баримтжуулна.

18

Ажилтнуудын мэргэшил, ур чадвар ба туршлагыг жагсаасан мэдээллийн сан бий эсэх?

Заавар: Ийм зааврыг Банк, даатгал, уул уурхай гэх мэт нарийн төвөгтэй нягтлан бодох бүртгэлийн системтэй ажлуудыг хүлээн авах үедээ ашигладаг байх нь зохистой. Жнь: Банкны үүсмэл санхүүгийн хэрэглүүрийн үнэ цэнийн бууралтын тест, даатгалын актуар тооцоолол, бизнесийн нэгдлийн гүүдвилын үнэ цэнэ бууралтын тест, уурхайн хаалтын болон нөхөн сэргээлтийн нөөцийн тооцоолол г.м

19

Асуулт 18-д Тийм гэж хариулсан бол хамгийн сүүлд гүйцэтгэсэн 3 үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөх хуудсыг авна. Үүнд мэргэжлийн ажилтнуудын туршлага ба ур чадвар, мэргэшлийг харгалзан үзсэн байна уу?

20

Асуулт 11-д Тийм гэж хариулсан бол хамгийн сүүлд гүйцэтгэсэн 3 үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөх хуудсыг авна. Үүнд сонирхлын зөрчлийг харгалзан үзсэн тухай нотолгоо, баримтжуулалт байна уу?

Санамж: Асуулт 19 ба 20 нь үндсэн асуултыг бататгах асуулт учраас энэ хэсгийн ерөнхий үнэлгээнд дангаар нөлөө үзүүлэхгүй. 

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлт хэсэгт авбал зохих нийт хувь

                20%

Авсан нийт хувь

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн ерөнхий үнэлгээ

Чанарын хяналтын багийн хэлэлцүүлэгт суурилан оноо (тоон)-ны үнэлгээг Чанарын үзүүлэлтээр бууруулах эсхүл өсгөх шийдвэр гаргасан эсэх?

Тийм бол Ямар үнэлгээг хэрхэн өөрчилснөө тайлбарлана уу?

Чанарын үнэлгээний тоон үнэлгээг чанарын үзүүлэлтээр бууруулж үнэлэхэд хүргэсэн үндэслэл:

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн тоон ба чанарын үнэлгээг агуулсан ерөнхий үнэлгээ

4.  Хүний нөөцийн үнэлгээний асуулгын хуудас

1

Аудитын хуулийн этгээд нь бичигдсэн хүний нөөцийн бодлого, журамтай эсэх?

Хэрэв 1-р асуултад 'ТИЙМ' гэж хариулсан бол батлагдсан дүрэм, журмыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ. Хэрэв 'ҮГҮЙ боловч Практикт Хэрэгждэг' гэж хариулсан бол практикт мөрдөгддөг явцыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ. Хэрэв 'ҮГҮЙ' гэж хариулсан бол энэ хэсэг Хангалтгүй үнэлгээ авна. 

2

Мэргэжлийн стандарт, холбогдох зохицуулалтын шаардлагын дагуу ажил гүйцэтгэхэд шаардагдах ёс суртахууны зарчмуудыг хангасан, зохих мэдлэг, ур чадвар, туршлагатай хангалттай хүний нөөцтэй байх гэсэн шаардлагыг хүний нөөцийн бодлого журам нь тусгасан эсэх?

3

Аудитын хуулийн этгээдийн хүний нөөцийн бодлого, журам нь шинэ ажилтнуудыг ажилд томилохоос өмнө хангалттай түвшинд ажлаа хийх, бусадтай соёлтой бүтээлчээр харилцах чадварт сургах сургалт явуулж, мэдээлэл нотолгоо олж авах арга техникт сургадаг харилцааг зохицуулсан эсэх?

4

Аудитын хуулийн этгээдэд хүний нөөцийн удирдлагыг хариуцсан нэгж эсхүл албан тушаалтан байдаг эсэх?

5

Хүний нөөцийн удирдлагын бодлого нь доорх зүйлсийг багтаасан эсэх:
(i) Шинээр ажилд авах;
(ii) Тогтвор суурьшилтай ажиллуулах;
(iii) Хувь хүний гүйцэтгэлийг үнэлэх;
(iv) Мэргэжлийн хөгжил, сургалт;
(v) Нийгмийн асуудал;
(vi) Гүйцэтгэлийг удирдах;

6

Гэрээт ажлын багийн хуваарилалттай холбоотой бичигдсэн горимууд бий эсэх? Горимууд нь зохистой эсэх?

Заавар: Аудитын хуулийн этгээд дотоод бодлого, журмаараа дамжуулан гэрээт ажил тус бүрт зохих партнер, захирал, ажилтнуудыг хуваарилдаг. Гэрээт ажлын партнер, захирал нь хамгийн түрүүнд гэрээт ажлын багийн хуваарилалтын төлөвлөгөөг гаргана Гэрээт ажилд хуваарилагдсан ажилтнууд болон баг нь бүхэлдээ тухайн ажлыг мэргэжлийн стандарт ба аудитын хуулийн этгээдийн чанарын хяналтын системийн дагуу гүйцэтгэхэд шаардлагатай ур чадвартай гэдгийг бататгах үүргийг гэрээт ажлын партнер, захирал хүлээнэ.

7

Партнер эсхүл захирлуудын үнэлгээ, цалин ба урамшуулалтай холбоотой бичигдсэн горимууд бий эсэх?

Заавар: Аудитын хуулийн этгээдийн партнер, захирал нь ажлын үр дүнгийн чанараас хамаарсан цалин, урамшуулал хүртдэг эсвэл үр дүнгийн чанараас хамааран цалин урамшуулал нь өсч, буурах нөлөө үзүүлдэг тохиолдолд ажлын гүйцэтгэл сайн байх магадлалтай. Гэвч зарим тохиолдолд энэхүү хөшүүрэг нь зохиомлоор чанартай үйлчилгээ үзүүлсэн мэт бүрдүүлэлт хийх эрсдэл үүсгэнэ.

8

Ажилтнуудын үнэлгээ, цалин ба урамшуулалтай холбоотой горимууд бий  эсэх?

Заавар: Аудитын хуулийн этгээдийн ажилтнууд нь ажлын үр дүнгийн чанараас хамаарсан цалин, урамшуулал хүртдэг эсвэл үр дүнгийн чанараас хамааран цалин урамшуулал нь өсч, буурах нөлөө үзүүлдэг тохиолдолд ажлын гүйцэтгэл сайн байх магадлалтай. Гэвч зарим тохиолдолд энэхүү хөшүүрэг нь зохиомлоор чанартай үйлчилгээ үзүүлсэн мэт бүрдүүлэлт хийх эрсдэл үүсгэнэ.

9

Ажилтнуудын техник аргазүйн болон шат шатны удирдлагын ур чадварын дутагдлыг үнэлэх механизм байдаг эсэх?

Удирдамж: Хүний нөөцийн бодлого журамд ямар албан тушаалтан ямар ур чадвар эзэмшсэн байвал зохих талаар заавраар хангасан байх нь чухал.

10

Тийм бол тухайн дутагдлыг засахад чиглэсэн арга хэмжээ авдаг эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүдтэй ярилцлага  хийх замаар аудиторуудын ур чадварын дутагдлыг хэрхэн  үнэлж, дутагдсан ур чадварыг хэрхэн сайжруулж байгаад үнэлгээ өгнө. 

11

Партнер, захирал ба ажилтнуудын сургалттай холбоотой горим байдаг эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүд нь ядаж тухайн тайлант жилд холбогдох олон улсын болон үндэсний стандарт, хууль тогтоомжийн өөрчлөлтийн талаар бие даан сургалт авдаг байх харилцааг журамласан эсэхийг нь нягтал. 

12

Мэргэжлийн тасралтгүй боловсролыг хянах горимтой эсэх? Тийм бол түүнийг байнга шинэчилдэг эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүд, аудиторууд нь мэргэжлийн тасралтгүй боловсролын сургалт авдаг гэдгийг нь нотлох нотолгоог  нягтал. Үүнд бие даан судалсан судалгаа, мэргэжлийн байгууллагаас зохион байгуулсан сургалтад хамрагдсан тухай нотолгоо байж болно. 

13

Ажилтнууддаа албан тушаалаа ахиулах, төлөвлөх, манлайлах боломжийг бүрдүүлсэн механизм тогтоосон эсэх?

Заавар: Ажилтнуудыг албан тушаал ахиулахтай холбоотой дүрэм, журамтай  нь танилцаж, удирдлагатай ярилцаж баталгаажуул. 

14

Ажилтнуудын гүйцэтгэлийг тодорхой хугацаанд үнэлдэг эсэх?

Заавар: Гүйцэтгэлийн үнэлгээний журамтай нь танилцаж, гүйцэтгэлийг үнэлсэн үнэлгээний практик хэрэглээтэй тулгаж нягтал.

15

Зохих ур чадвар ба чадамжтай ажилтныг гэрээт ажилд хуваарилах зохистой систем бий эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүдтэй ярилцаж тодруулах. 

16

Мэргэжлийн ажилтнуудын туршлага ба мэргэшлийг тогтмол үнэлдэг эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүдтай ярилцаж, тогтсон дүрэм журамтай нь танилц.

17

Гэрээт ажлын партнер, захирлуудын ажлын байрны тодорхойлолт бий эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүдийн ажлын байрны тодорхойлолтой танилц. 

18

Тийм бол түүнд гэрээт ажлын партнер, захиралд тавигдах харилцаа, ур чадвар, туршлагын талаарх  шаардлагыг тусгасан эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүдийн ажлын байрны тодорхойлолттой танилц

19

Партнер, захирал нь тэдгээр тавигдсан шаардлагыг хангасан эсэх?

20

Аудитын хуулийн этгээд чадварлаг ажилтнуудыг тогтвортой ажиллуулахад учирдаг бэрхшээлийг даван туулах төлөвлөгөөтэй эсэх?

Заавар: Захирал, партнер, менежерүүдтэй ярилцаж, учирдаг бэрхшээлийг даван туулах төлөвлөгөөтэй танилц

21

Аудитын хуулийн этгээд гол удирдах ажилтнууд, партнер, захирлуудыг эзгүй үед болон гэнэтийн асуудал тохиолдсон үед үүрэг хариуцлагын залгамжлалыг хангах төлөвлөгөөтэй эсэх?

Заавар: Удирдлагын залгамжлалын төлөвлөгөөтэй нь танилц

Хүний нөөц хэсэгт авбал зохих нийт хувь

        10%

Авсан нийт хувь

Хүний нөөцийн ерөнхий үнэлгээ

Чанарын хяналтын багийн хэлэлцүүлэгт суурилан оноо (тоон)-ны үнэлгээг Чанарын үзүүлэлтээр бууруулах эсхүл өсгөх шийдвэр гаргасан эсэх?

Тийм бол Ямар үнэлгээг хэрхэн өөрчилснөө тайлбарлана уу?

Чанарын үнэлгээний тоон үнэлгээг чанарын үзүүлэлтээр бууруулж үнэлэхэд хүргэсэн үндэслэл:

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн тоон ба чанарын үнэлгээг агуулсан ерөнхий үнэлгээ

5. Гэрээт ажлын гүйцэтгэлийн чанарын үнэлгээний асуулгын хуудас

1

Аудитын хуулийн этгээд нь аудитын тайлантай холбоотой аудитын багийн гаргасан мэргэжлийн шийдэл, гаргасан санал дүгнэлтүүдэд бодитой үнэлгээ өгөх зорилгоор хийж гүйцэтгэсэн аудитын ажлуудад Гэрээт ажлын чанар хянагч ажиллуулах эсхүл дотоод шалгалтын хөтөлбөр хэрэгжүүлэх замаар аудитын чанарын хяналт хийхэд (ГАЧХ) зориулсан бичигдсэн горим, журамтай эсэх?

Хэрэв 1-р асуултад 'ТИЙМ' гэж хариулсан бол батлагдсан дүрэм, журмыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ.Хэрэв 'ҮГҮЙ боловч Практикт Хэрэгждэг' гэж хариулсан бол практикт мөрдөгддөг явцыг дараах шалгууруудаар үнэлнэ. Хэрэв 'ҮГҮЙ' гэж хариулсан бол энэ хэсэг Хангалтгүй үнэлгээ авна.

2

Энэхүү горим, журам нь бүх гэрээт ажлыг зохих ёсоор төлөвлөж, хяналт тавьж, ажлыг шалган удирдамж өгдөг байхаар журамлагдсан эсэх?

Заавар: Аудитын багт дараах чиглэлээр удирдамж өгдөг байх ёстой:
(i) Ёсзүйн шаардлагуудыг баримталж, мэргэжлийн үл итгэх байр сууринаас хандан аудитыг төлөвлөж гүйцэтгэх;
(ii) Гүйцэтгэх ажлын зорилго;
(iii) ААН-ийн бизнесийн мөн чанар;
(iv) Эрсдэл бүхий асуудал;
(v) Асуудал үүсгэж болох онцгой зүйлс;
(vi) Ажлыг гүйцэтгэхэд хэрэглэх дэлгэрэнгүй аргачлал;

3

Чанарын хяналтын бичигдсэн горим, журам нь нарийн түвэгтэй болон олон нийтийн ашиг сонирхлын ААН-д хийсэн аудитын ажилд тусгайлан Чанарын шалгагч томилж гэрээт ажилд чанарын хяналт хийхийг шаарддаг эсэх?

Заавар: Ийнхүү тусгайлан шаарддаггүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэлнэ үү. Тийм гэж хариулсан бол Олон нийтийн ашиг сонирхлын  нэгээс доошгүй ААН-ийн ажлын баримтыг сонгож, ГАЧХ томилсон эсэхийг нягтална. Шалгалтаар тусгайлсан чанарын хяналт хийдэггүй нь нотлогдсон бол эрсдэлийг мөн Өндөр гэж үнэлнэ.

4

Нарийн түвэгтэй ажил эсхүл олон нийтийн ашиг сонирхлын ААН-ээс бусад ажлын хувьд ямар шалгуурыг хангасан ажлуудад гэрээт ажлын чанарын хяналт хийх ёстой талаар чанарын хяналтын бичигдсэн горим журамд тайлбарласан эсэх?

Заавар: Энд зааснаас бусад ажилд чанарын хяналтыг ямар түвшинд хийх талаарх харилцааг зохицуулаагүй бол эрсдэлийг Дунд гэж үнэлнэ үү.

5

Аудитын менежерүүд нь багийн ажилд хяналт тавьж, өдөр тутмын удирдлага, арга зүйн зөвлөгөөгөөр хангана гэдгийг журамлаж тусгасан байна уу?

Заавар: Үгүй бол аудит менежерийг орлохуйц өөр зохистой зохицуулалт бий эсэхийг нягтлаад тийм зохицуулалт байхгүй бол учирч болох эрсдэлийн нөлөөг Өндөр гэж үнэлнэ.

6

Гэрээт ажил хариуцсан захирал эсхүл партнер нь дээрх шалгалтуудын үр дүнг үнэлж, онцгой асуудлуудад төвлөрөн давтан шалгаж, эцсийн дүгнэлтийг бататгах шалгалт хийж, эцсийн хариуцлагыг хүлээнэ гэдгийг чанарын хяналтын бичигдсэн горимд тусгасан байна уу?

Заавар: Ийнхүү тусгайлан шаарддаггүй бол эрсдэлийг өндөр гэж үнэлнэ үү.

7

Аль ч тохиолдолд аудитын тайланд гарын үсэг зурахаас өмнө гэрээт ажлын гүйцэтгэлтэй холбоотой чанарын хяналтын болон дотоод шалгалтууд дууссан байх ёстой гэдгийг тусгасан байна уу?

Заавар: Ийнхүү тусгайлан шаарддаггүй бол эрсдэлийг өндөр гэж үнэлнэ үү.

8

Аудитын ажлын гүйцэтгэлтэй холбоотой эдгээр бодлого горимуудын талаар бүх партнер ба ажилтнууд маш сайн мэдэж байгаа эсэх?

Заавар: Ийнхүү бүх партнер, захирал, ажилтнуудад сайн таниулан суртчилаагүй бол эрсдэлийг өндөр гэж үнэлнэ үү.

9

Аудит, баталгаажуулалтын ажлын ерөнхий чанарыг шалгадаг дотоодын шалгалтын тогтсон горим, журам байдаг эсэх?

Заавар: Тийм бол ГАЧХ томилсон нэгээс доошгүй ажлын баримтыг сонгож, чанарын хяналтыг цаг хугацаанд нь гүйцэтгэж, зохистой баримтжуулсан эсэх, үүссэн томоохон эрсдэлтэй асуудлыг шийдвэрлэсэн эсэхийг нягтал. Сонгосон шалгалтаар хяналт хангалтгүй байх эсхүл шууд Үгүй хариулт өгсөн бол Эрсдэлийг Дунд эсхүл Өндөр гэж үнэлнэ.

10

ГАЧХянагчийн хийсэн шалгалтын баримтжуулалтын бодлогын хэрэгжилтийг хянаж шалгах ажил ГАЧХ-ын горимуудад багтсан эсэх?

Заавар: Тийм бол ГАЧХ-ийн шалгалтын баримтжуулалт хангалттай байгаа эсэхэд үнэлгээ өгнө үү. ГАЧХ-ийн шалгалт нь хэзээ, хэн, хэрхэн чанарын шалгалт хийснийг, мөн шалгалтын үр дүнд ямар санал дүгнэлтэд хүрснийг баримтжуулсан байх ёстойг анхаарна уу.

11

Аудитын багийн ур чадвараас давсан нарийн түвэгтэй тооцоолол бүхий аудитын хэсэгт дотооддоо болон гаднаас тусгайлсан нарийн мэргэжлийн эксперт ашигладаг зохицуулалт бий эсэх? 

Заавар: Үгүй бол өөрсдийн ур чадвараас давсан асуудлын эрсдэлийг хэрхэн зохицуулдгийг тодруул. Тодруулгын хариулт Хангалтгүй бол эрсдэлийг өндөр гэж үнэлнэ. Хариулт нь хангалттай бол шалгагч өөрийн мэргэжлийн шийдэл ашиглан зохистой үнэлгээ өгнө.

12

Ажлын баримтын нууцлал, аюулгүй хадгалалт, нэвтрэх эрх болон дахин сэргээлттэй холбоотой горимууд байгаа эсэх?

Заавар: Ажлын цахим баримтад нэвтрэх нууц үг эсвэл үдэж, хадгалсан ажлын баримтыг дээд удирдлагаас нууцаар танилцуулахыг аль нэг багийн гишүүнээс нууцаар шаардаад үз. Ямар нэгэн татгалзах зүйлгүй нууц мэдээллээ өгч байвал эрсдэлийг өндөр гэж үнэл.

13

Ажлын баримтын хадгалалттай холбоотой горимууд байгаа эсэх?

Заавар: Ажлын баримтыг хэрхэн бүрдүүлж, архивлаж, хадгалах талаарх дүрэм, журамтай нь танилцаж, уг дүрэм, журмаа мөрдөж буй эсэхийг шалга. Ийм дүрэм, журам байхгүй эсвэл байсан ч түүнийгээ мөрдөөгүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

14

Аудитын цахим ажлын баримтыг найдвартай газар байршуулж хадгалах тогтсон горим журам бий эсэх?

Заавар: Цахим ажлын баримтыг хэрхэн бүрдүүлж, архивлаж, хадгалах талаарх дүрэм, журамтай нь танилцаж, уг дүрэм, журмаа мөрдөж буй эсэхийг шалга. Ийм дүрэм, журам байхгүй эсвэл байсан ч түүнийгээ мөрдөөгүй эсхүл серверийн өрөө юмуу сервер байрлах байршил нь эрсдэлтэй санагдвал  эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

15

Үйлчлүүлэгчийн гол чухал ажлын баримтад нэвтрэх эрх хамгаалагдсан эсэх?

Заавар: Ажлын баримтад нэвтрэх эрхийг хэрхэн хамгаалсан талаарх бодлого, процедуртай танилц. Хамгаалалт нь найдваргүй санагдвал бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

16

Аудиторын тайлан нь тухайн нөхцөл байдалд тохирсон гэдгийг шалгадаг бодлого, журам бий эсэх?

Заавар: Аудитын тайлангийн санал дүгнэлтийг хэрхэн гаргадаг талаарх журамтай нь танилц. Аудитын сөрөг, хязгаарлалттай эсхүл Татгалзсан санал дүгнэлтийг хэн, хэрхэн гаргах талаарх харилцааг урьчилан зохицуулсан эсэхийг бичгэн дүрэм, журмаас нь олж унш. Ийм дүрэм, журам тогтоогоогүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

17

Гэрээт ажлын партнер эсхүл захирал нь аудитын тайланд гарын үсэг зурахаас өмнө аудитын баримтжуулалтыг шалгаж, гаргах гэж буй аудитын санал дүгнэлтийг дэмжих нотолгооны хангалттай зохистой байдлыг үнэлдэг дүрэм, журамтай эсэх?

Заавар: Аудитын тайланг хэвлэхээс өмнө аудиторын тайланд орох дүгнэлтийг хэлбэрийг гэрээт ажлын захирал юмуу захирал нь танилцаж, зөвшөөрч баталдаг эсэхийг шалга. Ийнхүү урьдчилан танилцаж баталдаггүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

18

Маргаантай, түвэгтэй зүйлсийн талаар багийн хэлэлцүүлэг, зөвлөгөөн хийдэг гэдгийг нотлох нотолгоо байдаг эсэх?

Заавар: Асуудал хөндсөн, эргэлзээтэй асуудлыг гэрээт ажлын багийн хэлэлцүүлэгт суурилсан шийддэг бөгөөд багаар нэгдсэн шийдэлд хүрч чадаагүй тохиолдолд нарийн мэргэжлийн байгууллага, хүмүүсээс зөвлөгөө авдаг гэдгийг баталсан нотолгоо байгаа эсэх талаар удирдлагатай ярилцаж, холбогдох тэмдэглэл, зөвлөлдөөн хийсэн бол зохих баримтжуулалтыг унш. Ийм баримтжуулалтгүйгээр маргаантай асуудлыг нээлттэй орхисон бол уг асуудлаар дүгнэлт өөрчилсөн эсэхийг нь тодруул. Аль аль нь хийгдээгүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

19

Аудитын баг дотор болон партнеруудын хооронд гэрээт ажлын тодорхой асуудлын талаар санал зөрөлдөөн гарвал түүнийг хэрхэн шийдвэрлэх талаар тодорхойлсон бодлого, журам байдаг эсэх?

Заавар: Партнер, захирал, менежерүүдийн хооронд тодорхой асуудлаар санал зөрөлдсөн тохиолдол байгаа эсэхийг тодруулж, ярилц. Байсан бол түүнтэй холбоотой баримтжуулалттай танилцаж, шийдэл нь оновчтой эсэхийг үнэл. Шийдэл нь оновчтой бус гэж шалгаж үнэлсэн бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

Гэрээт ажлын гүйцэтгэл хэсэгт авбал зохих нийт хувь

        30%

Авсан нийт хувь

Гэрээт ажлын гүйцэтгэлийн чанарын ерөнхий үнэлгээ

Чанарын хяналтын багийн хэлэлцүүлэгт суурилан оноо (тоон)-ны үнэлгээг Чанарын үзүүлэлтээр бууруулах эсхүл өсгөх шийдвэр гаргасан эсэх? 

Тийм бол Ямар үнэлгээг хэрхэн өөрчилснөө тайлбарлана уу?

Чанарын үнэлгээний тоон үнэлгээг чанарын үзүүлэлтээр бууруулж үнэлэхэд хүргэсэн үндэслэл:

Гэрээт ажлын гүйцэтгэлийн чанарын тоон ба чанарын үнэлгээг агуулсан ерөнхий үнэлгээ

БАЙГУУЛЛАГЫН ТҮВШИНД ХИЙСЭН ЧАНАРЫН ХЯНАЛТЫН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ

Ажлын баримтын нэр

Хангалттай

Сайжруулах

шаардлагатай

Хангалтгүй

75%-иас дээш

50%-74% хооронд

49%-иас доош

Хуулийн этгээдийн аудитын удирдлагын үнэлгээ

>22.5%

15%-22.5%

15%>

Ёс зүйн болон хараат бус байдлын үнэлгээ

>7.5%

5%-7.5%

5%>

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн үнэлгээ

>15%

10%-15%

10%>

Хүний нөөцийн үнэлгээ

>7.5%

5%-7.5%

5%>

Гэрээт ажлын гүйцэтгэлийн чанарын үнэлгээ

>22.5%

15%-22.5%

15%>

№

Ажлын баримтын нэр

Үнэлгээ

Авбал зохих

Нийт

Хувь

Ерөнхий

Үнэлгээ

(%-иар)

1

Аудитын хуулийн этгээдийн аудитын удирдлагын үнэлгээ

30%

2

Ёс зүйн болон хараат бус байдлын үнэлгээ

10%

3

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн үнэлгээ

20%

4

Хүний нөөцийн үнэлгээ

10%

5

Гэрээт ажлын гүйцэтгэлийн чанарын үнэлгээ

30%

Аудитын хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд өгсөн ерөнхий үнэлгээ

100%

АУДИТЫН АЖЛЫН БАРИМТЫН ТҮВШИНД ХИЙХ ЧАНАРЫН ХЯНАЛТЫН ШАЛГАХ ХУУДАС

1

Ерөнхий Мэдээлэл

Сонгогдсон харилцагчийн нэр

Чанар шалгагчийн нэр

Шалгалт хийсэн  огноо

Нийт зарцуулсан хугацаа

2

Үндсэн Мэдээлэл

Ажлын нэр эсхүл дугаар

Бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаа

Гэрээт ажлын партнерын нэр

Гэрээт ажлын менежерийн нэр

Гэрээт ажлын төрөл

     Тайлбар бичнэ үү:

Тайлант жил

Аудитын тайлангийн огноо

Группын аудит? (Тийм/Үгүй)

     Тийм бол Толгой компанийн нэр

Нийт орлого

Салбарын тоо

Өндөр эрсдэлтэй үйлчлүүлэгч мөн үү?

Тусгай зориулалттай аудитын програм ашиглаж гүйцэтгэсэн үү?

Гэрээт ажлын багийн зарцуулсан хугацаа

Партнерын зарцуулсан  хугацаа

Менежерийн зарцуулсан нийт хугацаа

ГАЧХ-ын зарцуулсан нийт хугацаа (тохиромжтой бол)

Аудит хийлгэх шалтгаан

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлт

Үргэлжлүүлэн үйлчилгээ үзүүлж байгаа бол хэд дэх жилдээ дараалан үйлчилгээ үзүүлж байна вэ?

Аудитын нийт төлбөр

1. АУДИТЫН ГЭРЭЭТ АЖЛЫН ТӨЛӨВЛӨЛТ

Ажлын баримтын зохион байгуулалт

1.1

Ажлын баримтыг Байнгын ба Түр ажлын баримт гэж ангилж хадгалсан эсэх?

Заавар: Ажлын баримтыг байнгын болон түр гэж ангилахыг заавал шаардахгүй. Тухайн үйлчлүүлэгч хэт жижиг байх эсхүл 2 эсхүл түүнээс бага жилийн хугацаанд аудитын үйлчилгээ үйлчилгээ үзүүлж байгаа бол ажлын баримтыг ангилахгүй байж болно.

1.2

Ажлын баримтыг эмх цэгцтэй зохион байгуулж, индексжүүлсэн эсэх?

Заавар: Аудитор ажлын баримтын төлөвлөлтийн хэсгээс эхлэн аудитын тайлан гаргах хүртэлх бүхий л явцыг өөрийн байгууллагын дотоод журмын дагуу индексжүүлэн дугаарлаж, эмх цэгцтэй зохион байгуулсан байна.

1.3

Ажлын баримтуудын хүснэгтийн толгой, гарчиг хэсгийг ямар утгатай, ямар байгууллагад, хэний хийж гүйцэтгэсэн, ямар дансны эсхүл ямар ажил гүйлгээний ажлын баримт болохыг харуулж, ойлгомжтой, эмх цэгцтэй гарчигласан эсэх?

1.4

Аудитын ажлын баримтууд дээр гүйцэтгэсэн аудитын горимыг ойлгомжтой тэмдэглэж тайлбарласан эсэх?

1.5

Аудитын үндсэн ажлын хүснэгт буюу толгой(чиглүүлэгч хураангуй хүснэгт) хүснэгтийг дэмжих дэлгэрэнгүй ажлын хүснэгт/баримт, тооцоололтой оновчтой тодруулан тэмдэглэж, уялдаатайгаар баримтжуулсан эсэх?

Заавар: Аудитын ажлын үндсэн хүснэгт буюу толгой хүснэгтэд багтсан дансдыг дэлгэрэнгүйгээр шалгасан ажлын баримтын дугаартай уялдуулан холболт хийснээр ажлын баримт илүү ойлгомжтой болж тухайн ажлын баримтыг шалгах ахлах аудитор, менежер ба партнерт болон ирэх жилийн аудитын багт илүү ойлгомжтой болох давуу талтай байдаг.

1.6

Ажлын баримтууд дээр гүйцэтгэсэн горимын үр дүнд хүрсэн дүгнэлтийг оновчтой томъёолж баталгаажуулсан эсэх?

1.7

Ажлын баримтууд дээр тухайн аудитын горимыг бэлтгэсэн хүний нэр эсхүл тэр хүнийг таних тэмдэг, гүйцэтгэсэн огноо, хянаж, шалгасан, баталсан огноог тэмдэглэж баримтжуулсан эсэх?

1.8

Ажил гүйцэтгэх гэрээ болон гэрээний нөхцөлийг гарын үсэг зурж баталгаажуулсан гэрээт ажлын захидал байна уу?

Заавар: Үйлчлүүлэгч болон аудитор хоорондоо тухайн аудитын гэрээт ажлын нөхцлийг харилцан тохиролцоно. Гэрээт ажилтай холбоотой үл ойлголцол үүсэхээс сэргийлэхийн тулд ажил эхлэхийн өмнө гэрээг байгуулбал зохино. Гэрээт ажлын захидалд аудиторыг хүлээн зөвшөөрч томилсон, аудитын зорилго ба хамрах хүрээ, үйлчлүүлэгчид хүлээх аудиторыг үүрэг хариуцлагын цар хүрээ ба гаргах тайлангийн хэлбэр зэргийг тайлбарласан байна.

Ажлын баримтын зохион байгуулалтын дундаж үнэлгээ

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлт

Хэрэв үйлчлүүлэгч нь Шинэ Үйлчлүүлэгч бол:

1.9

Гэрээт ажлыг хүлээн зөвшөөрөхийн өмнө өмнөх аудитортой ярилцсан тухай аудитын нотолгоо байгаа эсэх?

Заавар: Ёс зүйн болон мэргэжлийн шаардлагуудын дагуу аудиторыг өмнөх аудитортой холбоо тогтоон харилцахыг зөвлөдөг. Хэрэв аудитор өмнөх аудитортой ярилцах зөвшөөрлийг үйлчлүүлэгчээс авсан ч өмнөх аудитор нь  зөвшөөрөөгүй бол үүнийг ажлын баримтад баримтжуулсан байх хэрэгтэй.

1.10

Өмнөх аудиторын ажлын баримтыг шалгасан эсэх? Эсхүл өөр хэлбэрээр хангалттай мэдээлэл цуглуулж чадсан эсэх?

Заавар: Өмнөх жилийн санхүүгийн тайлангийн аудитын ажлыг өмнөх аудитор гүйцэтгэсэн бол өмнөх аудиторын ажлын баримтыг шалгах замаар аудитор эхний үлдэгдэлтэй холбоотой хангалттай, зохистой аудитын нотолгоо цуглуулах боломжтой байж болно. Энэхүү шалгалт нь хангалттай, зохистой аудитын нотолгоогоор хангах эсэх нь өмнөх аудиторын ур чадвар ба хараат бус байдлаас хамаарна.

1.11

Эхний үлдэгдэлтэй холбоотой хангалттай аудитын нотолгоо цуглуулж баримтжуулсан эсэх?

Заавар: Аудитор нь зөвхөн тайлант жилийн аудитораар томилогдсон байсан ч эхний үлдэгдэлд аудит хийх үүргээс чөлөөлөгдөхгүй. Иймд аудит хийж байгаа мэдээллийнхээ эхний үлдэгдэлд заавал аудитын горим гүйцэтгэж баримтжуулна. Ийнхүү баримтжуулаагүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэлнэ үү.

1.12

Ажил эхлэхийн өмнө үйлчлүүлэгчээс хараат бус гэдгээ баталгаажуулсан баримт нотолгоо байгаа эсэх?

Заавар: Үйлчлүүлэгчийн шинээр хүлээн зөвшөөрч, гэрээт ажлыг эхлүүлэхийн өмнө аудитын хуулийн этгээд болон тухайн гэрээт ажилд оролцох аудиторууд үйлчлүүлэгч болон түүний гол ажилтнуудаас хараат бус эсэхийг үнэлж, баталгаажуулсан байх шаардлагатай.

Хэрэв үйлчлүүлэгч нь Хуучин Үйлчлүүлэгч бол:

1.13

Үйлчлүүлэгчийг үргэлжлүүлэн хүлээн зөвшөөрөхтэй холбоотой холбогдох ажлын баримт эсхүл асуулгыг бөглөн тухайн үйлчлүүлэгчид үргэлжлүүлэн үйлчилгээ үзүүлэх нь тохиромжтой гэдгийг баталгаажуулсан байна уу?

1.14

Үйлчлүүлэгчийг үргэлжлүүлэн хүлээн зөвшөөрөх үед аудитор тухайн үеийн нөхцөл байдлын улмаас аудитын ажлын нөхцөлд өөрчлөлт оруулан шинэчлэх шаардлагатай эсэх, хэрэв үгүй бол гэрээт ажлын одоогийн нөхцөлүүдийг үйлчлүүлэгчид дахин сануулах хэрэгтэй эсэхийг харгалзан үзсэн эсэх?

Үйлчлүүлэгч хүлээн зөвшөөрөлтийн үнэлгээ

            Хараат бус байдал

1.15

Аудитын ажил эхлэхийн өмнө, ажлын явцад, ажил дууссаны дараа ч аудитын хуулийн этгээд хараат бус байдлаа хадгалсан эсэхийг тодорхойлж баримтжуулсан эсэх?

Заавар: Ийнхүү албан ёсоор баталгаажуулаагүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэлнэ.

1.16

Тухайн ажилд оролцсон бүх аудитор, мэргэжилтнүүд хараат бус байсан гэдгийг бататгах хангалттай горимууд гүйцэтгэсэн эсэх?

1.17

Аудитын үйлчилгээ үзүүлсэн үйлчлүүлэгчдээ аудитын бус үйлчилгээ үзүүлсэн бол энэхүү үйлчилгээ нь хараат бус байдалд нөлөөлөхгүй эсхүл сонирхлын зөрчил үүсгэхгүй гэдгээ баталгаажуулан баримтжуулсан эсэх?

Заавар: Аудитын дүгнэлт гаргахад материаллаг нөлөөтэй зүйлсийн талаар аудитын бус үйлчилгээ давхар үзүүлсэн бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэлнэ.

1.18

Аудитын бус үйлчилгээ үзүүлсэн бол уг үйлчилгээг аудитын багт оролцоогүй этгээдээр гүйцэтгүүлсэн эсэх?

1.19

Гэрээт ажилд үйлчилгээ үзүүлэхэд оролцсон өөр аудитын хуулийн этгээд эсхүл эксперт мэргэжилтний хараат бус байдлыг баталгаажуулж баримтжуулсан эсэх?

Хараат бус байдлын үнэлгээ

Гэрээт ажлын чанарыг хянагч

1.20

АОУС-ын дагуу Гэрээт Ажлын Чанар Хянагчийг томилсон эсэх? (тохиромжтой бол)

Заавар: Эрсдэл өндөртэй харилцагч болон хувьцаа нь нээлттэй арилжаалагддаг аудитын харилцагчдад үзүүлэх аудитын ажилд чанар хянагч томилоогүй байвал эрсдэлийг өндөр гэж үнэлэх хэрэгтэй.

1.21

Хэрэв 1.20-р асуултад Тийм гэж хариулсан бол гэрээт ажлын чанарыг хянагч нь дараах зүйлсийг хоёуланг нь гүйцэтгэсэн үү? (зөвхөн гэрээт ажлын чанарын хяналт хийгдсэн бол бөглөнө)
(i) Гэрээт ажлын чанарын хяналтын шалгалтыг байгууллагын чанарын хяналтын бодлогын дагуу шалгасан
(ii) Аудитын тайланд гэрээт ажлын партнер гарын үсэг зурахаас өмнө Чанарын хяналтын шалгалтыг дуусгасан гэдгээ баримтжуулсан баримт бий эсэх?

Хэрэв 1.21-р асуултад-т Тийм гэж хариулсан бол 1.22-1.24-р асуултуудад хариулна:

1.22

Чанар шалгагч нь мэргэжлийн стандарт, хууль тогтоомж, зохицуулалтын шаардлагуудыг хангах түвшинд ажлыг гүйцэтгэж, цаашид анхаарах чухал асуудлуудыг гаргаж тайлагнасан уу?

1.23

Чанар шалгагч нь зохих цагт зохих зөвлөлдөөн хийж, хүрсэн үр дүнг баримтжуулж, хэрэгжүүлсэн үү? Энэ нь гүйцэтгэсэн ажлын хэлбэр, хугацаа, хэмжээг шинэчлэх шаардлагыг агуулсан эсэх?

1.24

Гаргасан дүгнэлтийг дэмжих ажлуудыг хийж, зохих ёсоор баримтжуулсан бөгөөд аудиторын тайланг дэмжих хангалттай, зохистой нотолгоо олж авсан уу?

Гэрээт ажлын чанарыг хянагчийн ажлын үнэлгээ

Үйлчлүүлэгч байгууллага ба түүний орчны тухай ойлголт цуглуулах

1.25

Үйлчлүүлэгч байгууллага ба түүний үйл ажиллагаа явуулдаг орчны талаар хангалттай мэдээлэл цуглуулж, баримтжуулсан байна уу?

1.26

Аудитор аудитын ажилтай хамааралтай дотоод хяналтын талаар ойлголт цуглуулан баримтжуулсан байна уу?

1.27

Үйлчлүүлэгч байгууллага дахь гол циклүүдийн талаар ойлголт цуглуулж, аудиттай холбоотой хяналтын үйл ажиллагааг тодорхойлж баримтжуулсан эсэх?

1.28

1.27-р асуултад Тийм гэж хариулсан бол:
Аудиттай холбоотой хяналтын үйл ажиллагааг тодорхойлсны дараа түүний загвар ба хэрэгжилтийг үнэлсэн эсэх?

Үйлчлүүлэгч байгууллага ба түүний орчны тухай ойлголт цуглуулах хэсгийн үнэлгээ

Эрсдэлийн үнэлгээ

1.29

АОУС-ын дагуу материаллагийн түвшинг тодорхойлж, зохих тайлбаруудыг хийсэн эсэх?

1.30

Анхдагч шинжилгээний шалгалтыг гүйцэтгэж баримтжуулан боломжит эрсдэлүүдийг илрүүлсэн үү?

Хэрэв Тийм гэж хариулсан бол 1.31-1.32-р асуултад хариулна: 1.31 ба 1.32-ийн хариултын дунджаар 1.30-д үнэлгээ өгнө.

1.31

Анхдагч шинжилгээний шалгалтыг гүйцэтгэхдээ тайлант жилийн бодит үр дүнг өмнөх жилийн харьцуулагдах үр дүнтэй эсхүл тайлант жилийн төсөвтэй харьцуулж, томоохон эсхүл анхаарал татахуйц зөрүүнд шинжилгээ хийн тайлбар өгсөн байна уу?

1.32

Хэрэв тайлант жилийн бодит үр дүнг тухайн жилийн төсөвтэй харьцуулах замаар анхдагч шинжилгээний шалгалтыг гүйцэтгэсэн бол уг төсөв, төлөвлөгөө нь хангалттай найдвартай эсэхийг үнэлсэн эсэх?

1.33

Үйлчлүүлэгч байгууллага, түүний орчин болон дотоод хяналтын талаар олж авсан ойлголтод үндэслэн боломжит эрсдэлүүдийг илрүүлж зохих ёсоор баримтжуулсан эсэх?

Заавар: Боломжит эрсдэл гэдэг нь дотоод хяналтад анхны тойм шинжилгээгээр ажиглагдсан сул талуудаас үүдэн гарч болох алдааны эрсдэлийг хэлнэ. Байж болзошгүй алдааны магадлалыг урьдчилж хэмжиж, түүнийг илүүлэхэд чиглэсэн тактик боловсруулдаггүй бол Эрсдэлийн Дунд эсвэл Өндөр гэж үнэлэх хэрэгтэй.

1.34

Илрүүлсэн эрсдэл тус бүр нь хэвийн эсхүл нөлөө бүхий эрсдэл эсэхийг тодорхойлохдоо аудитор дараах зүйлсийг харгалзан үзсэн үү?
(залилан; эдийн засаг, НББ эсхүл бусад өөрчлөлттэй холбоотой тусгайлан анхаарал шаардах зүйлс; ажил гүйлгээний нарийн төвөгтэй байдал; холбоотой талуудтай хийсэн томоохон гүйлгээ; бизнесийн хэвийн үйл ажиллагаанаас гажсан ер бус гүйлгээ)

Мэдээллийн технологийн хяналтын эрсдэл

1.35

Санхүүгийн тайлагналтай холбоотой мэдээллийн технологийн программын буюу санхүүгийн программын тухай мэдээллийг баримтжуулж, холбогдох мэдээллийн технологийн хяналтыг үнэлсэн үү? Тийм бол санхүүгийн программыг нарийн төвөгтэй эсхүл эсхүл нарийн төвөгтэй бус гэж тодорхойлсон уу?

Заавар: Аудитор мэдээллийн технологийн шийдлийг нь маш сайн ойлгож байж, түүнээс гарч болох эрсдэлийг үнэлнэ. Иймд тухайн үйлчлүүлэгчийн ашигладаг мэдээллийн системийн талаарх ойлголтоо хэрхэн баримтжуулсныг нарийвчлан шинжил. Мэдээллийн системийн талаарх Баримтжуулалт нь Шалгагчид ойлгомжтой биш байвал Эрсдэлийг Өндөр гэж үнэл.

1.36

Хэрэв нарийн төвөгтэй биш бол аудитор мэдээллийн системд ерөнхий үнэлгээ хийж, ажлын баримт бүрдүүлэн баримтжуулсан эсэх?

1.37

Хэрэв нарийн төвөгтэй бол Мэдээллийн Системийн Аудитор томилсон уу?

Заавар: Мэдээллийн технологийн нарийн төвөгтэй орчинтой гэж үзсэн боловч МТ-ийн Аудитор томилоогүй бол шалтгааныг тодруулж, Эрсдэлийг Өндөр гэж үнэлнэ.

1.38

Хэрэв Тийм гэж хариулсан бол мэдээллийн системийн аудиторын гүйцэтгэсэн мэдээллийн системийн үнэлгээ бүхий ажлын баримт бүрдүүлсэн байна уу?

Заавар: МТ-ийн аудиторын ур чадвар, туршлагыг үнэлсэн үнэлгээ байгаа эсэхийг нягтал.

Эрсдэлийн үнэлгээ хэсгийн үнэлгээ

Аудитын Стратеги ба Хөтөлбөр

1.39

Аудитын ажлыг гүйцэтгэх ерөнхий стратегийг боловсруулан баримтжуулсан уу?

1.40

Аудитын хамрах хүрээнд багтсан данс ба түүний батламж мэдэгдэл тус бүрийг шалгах аудитын горимуудыг тусгасан аудитын хөтөлбөрийг боловсруулан баримтжуулсан уу?

1.41

Аудитын хөтөлбөрт Хяналтын Сорил, Биет Шинжилгээний Горим болон Бусад Биет Горимуудыг дангаар нь эсхүл хослуулан хэрэглэхээр төлөвлөж баримтжуулсан байна уу?

1.42

Үйлчлүүлэгч байгууллагын дотоод аудитын хэлтсийн ажлыг ашиглахаар төлөвлөсөн бол тэдний тайлант жилийн турш гүйцэтгэсэн ажлыг зохих хэмжээнд шалгаж, ур чадварыг нь үнэлж, гүйцэтгэсэн ажил нь найдвартай гэдгийг баталгаажуулсан байна уу?

1.43

Аудитын ажлын явцад төлөвлөөгүй үйл явдал гарсан, нөхцөл байдалд өөрчлөлт орсон эсхүл аудитын горимуудын үр дүнд үндэслэн төлөвлөсөн аудитын горимуудын шинж чанар, цаг хугацаа, цар хүрээнд өөрчлөлт орсон бол тухайн өөрчлөлтийг аудитын хөтөлбөрт тусган шинэчилсэн байна уу?

Аудитын Стратеги ба Хөтөлбөрийн үнэлгээ

Залиланг авч үзэх нь

1.44

АОУС 240-ийн шаардлагын дагуу гэрээт ажлын баг орлого хүлээн зөвшөөрөлт болон удирдлагын хяналт үл ойшоолттой холбоотой заавал байх шаардлагатай залилангийн эрсдэлийг үүсгэн зохих ёсоор үнэлсэн байна уу?

Заавар: Залилангийн эрсдэлийг авч үзээгүй бол эрсдэлийг Өндөр гэж үнэлнэ.

1.45

Заавал байх ёстой залилангийн эрсдэл болон гэрээт ажлын явцад илрүүлсэн бусад залилангийн эрсдэлд зохих арга хэмжээг гэрээт ажлын баг авахаар төлөвлөсөн байна уу?

1.46

Ер бус (хэвийн бус) ажил гүйлгээний талаар ойлголт цуглуулах, журналын бичилтийн шалгах хийх гэх мэт заавал гүйцэтгэх ёстой залилангийн сорилуудыг гүйцэтгэсэн байна уу?

1.47

Залилангийн хүчин зүйлс болон төлөвлөлтийн бусад асуудлуудын талаар аудитын багийн гишүүд ярилцсан гэсэн нотолгоо байгаа эсэх?

Залиланг авч үзэх хэсгийн үнэлгээ

Нийт авсан онооны дундаж үнэлгээ

Төлөвлөлт хэсэгт авбал зохих нийт хувь

          3.00  

30%

Авсан нийт хувь

 Босго онооны хуваарилалт

Хангалттай

Сайжруулах

Хангалтгүй 

шаардлагатай

75%-иас дээш

50%-74% хооронд

49%-иас доош

Төлөвлөлт хэсэгт авбал зохих нийт хувь

>22.5%

15%-22.5%

15%>

Төлөвлөлтийн хэсгийн ерөнхий үнэлгээ

Чанарын хяналтын багийн хэлэлцүүлэгт суурилан оноо (тоон)-ны үнэлгээг Чанарын үзүүлэлтээр бууруулах эсхүл өсгөх шийдвэр гаргасан эсэх?

Тийм бол Ямар үнэлгээг хэрхэн өөрчилснөө тайлбарлана уу?

Чанарын үнэлгээний тоон үнэлгээг чанарын үзүүлэлтээр бууруулж үнэлэхэд хүргэсэн үндэслэл:

ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ХЭСГИЙН ТООН БА ЧАНАРЫН ҮНЭЛГЭЭГ АГУУЛСАН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ

Үйлчлүүлэгчийн бэлтгэсэн мэдээлэл

2.1

Аудитын горим боловсруулж, гүйцэтгэхдээ аудитор аудитын нотолгоогоор ашиглах мэдээллийн зохистой ба хангалттай байдлыг үнэлсэн байна уу?

Заавар: Зохистой гэдэг нь нотолгоо нь чанартай байх тухай, Хангалттай гэдэг нь нотолгоо нь тоо хэмжээний хувьд хүрэлцээтэй байх тухай ойлголт. Цуглуулсан нотолгоо нь хангалттай, зохистой нотолгоо болж чадаж байгаа эсэхийг шалгагч мэргэжлийн шийдэл ашиглан шалгаж үнэлгээ өгнө. 

2.2

Аудитын нотолгоогоор ашиглах мэдээллийг үйлчлүүлэгчийн мэргэжилтэн бэлтгэсэн ба тухайн ажил нь аудитын ажилд чухал нөлөө үзүүлэхээр бол аудитор тухайн мэргэжилтний ур чадварыг үнэлж, мэргэжилтний гүйцэтгэсэн ажлын талаар ойлголт цуглуулж, тухайн ажлыг аудитын нотолгоогоор ашиглах нь тохиромжтой эсэхийг үнэлсэн байна уу?

Заавар: Аудитор үйлчлүүлэгчийн мэргэжилтний ур чадварыг үнэлэлгүй түүний хийсэн ажилд найдсан бол Эрсдэлийг Дунд эсвэл Өндөр гэж үнэлэх хэрэгтэй.