Засгийн газрын 2001 оны 266 дугаар тогтоолын 1 дүгээр хавсралт


"СОНГОДОГ УРЛАГ" ХӨТӨЛБӨР

Аливаа улс орны хөгжил дэвшлийн нэг илэрхийлэл бол тухайн орны урлаг, соёл түүний дотор сонгодог урлагийн хөгжил дэвшил, урын сангийн баяжилт, түүний өвлөн уламжлагдаж байгаа байдал юм.

Монгол Улсад дэлхийн сонгодог урлаг XX зууны эхнээс үндсэн сууриа тавин хөгжиж ирсэн боловч зах зээлийн тогтолцооны шилжилтийн үед  сонгодог урлагийн хөгжлийг эрчимжүүлэх, шинэ уран бүтээл туурвих, мэргэжлийн боловсон хүчнийг бэлтгэхэд төрийн цэгцтэй бодлого үгүйлэгдэж байна.

Сонгодог урлагийг дэмжих хүрээнд манай улсад үндэсний соёлын өвийг дэлхийн соёлын ололттой хослуулж, уран бүтээлийн чанар, хүн амын соёлын түвшинг дээшлүүлэх, хүүхэд залуучуудад гоо сайхны хүмүүжил олгох, тэдний гоо зүйн мэдрэмжийг хөгжүүлэх асуудлыг тусгасан хөтөлбөр боловсруулах нь чухал юм.    

2.1. Хөтөлбөрийн зорилго

Монгол Улсын төрөөс соёлын талаар баримтлах бодлого,  үндэсний соёлыг дэлхийн соёлын ололттой хослуулан хөгжүүлэх нөхцөл бололцоог хангах, хүн амын гоо зүйн хүмүүжлийг төлөвшүүлэх, шинэ уран бүтээл туурвиж урын сангаа баяжуулан дэлхийн болон  өрнө, дорнын  сонгодог урлагийн хөгжлийн түвшинд хүргэхэд хөтөлбөрийн зорилго оршино.

2.2. Хөтөлбөрийн зорилтууд

Хөтөлбөрийн зорилгыг хэрэгжүүлэхийн тулд дор дурдсан  зорилтуудыг дэвшүүлж байна:

2.2.1. Сонгодог урлагийг төрийн ивээлд авч, үйл ажиллагааг нь дэмжих, үндэсний соёлыг дэлхийн соёлын ололттой хослуулан уран бүтээлийн чанарыг дээшлүүлэн  хөгжүүлэх;

2.2.2. Сонгодог урлагийг сурталчлах, мэргэжлийн жүжигчдийн ур чадварыг дээшлүүлэх, гадаад орны мэргэжил нэгт уран бүтээлчдээс суралцах, дэлхийн сонгодог уран бүтээлийг эзэмшиж авьяасаа хөгжүүлэх зорилгоор сонгодог урлагийн уралдаан тэмцээнийг зохион байгуулах;

2.2.3. Сонгодог урлагийн сургалтын тогтолцоог боловсронгуй болгох, сонгодог урлагийг иргэдийн хүртээл болгох;

2.2.4. Сонгодог дуурь, бүжгийн жүжиг, хөгжмийн бүтээл, концертын талаархи бүртгэл-мэдээлэл, аудио, видео санг бүрдүүлэх, сургалт, сурталчилгааны ажлыг боловсронгуй болгох.

3.1. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагааны нэгдүгээр зорилтын хүрээнд дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:

сонгодог урлагийг улсаас санхүүжүүлж, урын санг  нь баяжуулах, сонгодог урлагийн уран бүтээлчдийн хөдөлмөр, авъяас чадварыг үнэлэх;

сонгодог урлагийн нарийн мэргэжлийн зайлшгүй шаардлагатай уран бүтээлч, мэргэжилтэнг өндөр хөгжилтэй орнуудад төлөвлөгөөний үндсэн дээр бэлтгэх, мэргэжлийг нь дээшлүүлэх, давтан сургах;

сонгодог урлагийг дэмждэг иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагыг алдаршуулах, сурталчлах;

жүжигчдийн сургуулилт, дасгалын тусгай зориулалт бүхий  хувцас, каски, хөгжмийн зэмсэг бусад эд зүйлсийг шинэчлэх, сургалтад зориулсан нот бичлэг хийхэд шаардагдах хөрөнгийг төсөвт тусгаж санхүүжүүлэх.

3.2. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагааны хоёрдугаар зорилтын хүрээнд дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:

сонгодог урлагийн жүжигчдийн ур чадварыг дээшлүүлэх зорилгоор бүжгийн жүжиг, сонгодог жүжиг, хөгжмийн олон улсын уралдаан, тэмцээнийг өөрийн оронд зохион байгуулах, тэдгээрт шаардагдах хөрөнгийн эх үүсвэрийг бий болгох;

сонгодог урлагийн мэргэжлийн уран бүтээлчдийг гадаад орнуудад зохиогддог дэлхийн болон тив, олон улсын уралдаан, тэмцээнд оролцоход мэргэжлийн болон зохион байгуулалтын туслалцаа, дэмжлэг үзүүлэх;

сонгодог урлагийг сурталчилж хүн амын гоо зүйн  хүмүүжлийн түвшинг дээшлүүлэх, орон нутгийн театр, чуулгыг мэргэжлийн боловсон хүчнээр бэхжүүлэх.

3.3. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагааны гуравдугаар зорилтын хүрээнд дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:

бүх шатны боловсролын байгууллагын сургалтын хөтөлбөрт сонгодог урлагийн талаар зохих мэдлэгтэй болгоход чиглэгдсэн  асуудлуудыг тусгах;

сонгодог уран бүтээлийг сурталчлах ажлыг ерөнхий боловсролын сургуулиудын дунд зохион байгуулах, үзвэрийн график гарган зохицуулах;

гадаад орны нарийн мэргэжлийн багш, мэргэжилтэнг урьж мэргэжлийн сургуулиудад сургалт явуулах;

сонгодог урлагийн мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэдэг их сургууль, коллежийн сургалтын материаллаг баазыг шинэчлэх, сургалтын уялдаа холбоог бэхжүүлэх;

мэргэжлийн онцлогоос шалтгаалан эрт тэтгэвэр тогтоолгосон уран бүтээлчдийг ерөнхий боловсролын сургуулиудад дуу хөгжим, урлагийн түүхийн багшаар ажиллуулах талаар арга хэмжээ авах;

3.4. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагааны дөрөвдүгээр зорилтын хүрээнд дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:

сонгодог бүтээлийн хувцас, тайз, бичлэг, дарамж (клавир), удирдвар (партитура)-ыг хадгалж хамгаалан, тэдгээрийн санг бүрдүүлэх ажлыг зохион байгуулах;

сонгодог бүтээлийг нийтлэх, хэвлүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах;

радио, телевизийн хөтөлбөр, нэврүүлгийн төлөвлөгөөнд дэлхийн сонгодог урлагийн бүтээлийг оруулах,  улсын сан хөмрөг, фондод хадгалж үлдээх;

гадаад орнуудад өөрийн орны сонгодог бүтээлийг сурталчлах, айлчлан тоглолт хийх, гадаадын байгууллага, хувь хүмүүстэй хамтран ажиллах;

дэлхийн соёлын үнэт өв сонгодог урлагийн талаархи сурталчилгааг өргөжүүлэх, түүнтэй уялдсан арга хэмжээг хөтөлбөрийн хүрээнд зохион байгуулах.

3.5. Хөтөлбөрийн үйл ажиллагааны зорилтыг хэрэгжүүлэхэд төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж дараахь үүрэг хүлээнэ:

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээг улс орны эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлтэй нягт уялдуулах;

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хүрээнд олон улсын байгууллага, хандивлагч орнуудтай хамтран ажиллахад дэмжлэг үзүүлэх;

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаанд оролцож буй төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдийн идэвхи санаачилгыг дэмжих.

хүн төрөлхтний соёлын үнэт өв сонгодог урлагийн түүх, уламжлал, урлагийн бүтээлийг туурвиж иргэдэд хүргэх зорилгоор тэдгээрийг судлан сурталчлах, өвлөн уламжлуулах, бүтээн туурвих, хамгаалах талаарх төрийн бодлогыг хэрэгжүүлэх;

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд чиглэгдсэн үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх;

сонгодог урлагийг хөгжүүлэх стратегийг тодорхойлж, түүнийг үе шаттай хэрэгжүүлэх, сонгодог урлагийг  хөгжүүлэх орчинг бүрдүүлэх асуудлыг зохицуулах;

төв, орон нутгийн мэргэжлийн урлагийн байгууллага, сонгодог урлагийг дэмжих сонирхогчдын нэгдэл, холбоо, авьяастнуудтай хамтран ажиллах;

сонгодог урлагийг дэмжиж үр дүнтэй ажил зохион байгуулдаг хамтлаг, нэгдэл, холбоо, авьяастнуудыг урамшуулан дэмжих;

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх талаар бусад байгууллагаас зохиож байгаа ажилд идэвхтэй оролцох, дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх.

хөтөлбөрийг орон нутагт хэрэгжүүлэх, сурталчлах, хэрэгжилтэд нь хяналт тавих;

хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд холбогдох байгууллага /орон нутгийн хэвлэл, мэдээлэл, соёл, боловсрол, төрийн болон төрийн бус байгууллага, аж ахуйн нэгж/, иргэдийн оролцоо, хамтын ажиллагааг уялдуулан зохицуулж удирдлагаар хангаж ажиллах.

сонгодог урлагтай холбогдох нийтлэл, сурталчилгаа, нэвтрүүлгийн тоог нэмэгдүүлэх, тэдгээрийн чанарыг дээшлүүлж арга хэлбэрийг боловсронгуй болгох;

сонгодог урлагийн уран бүтээлч, авьяастныг дэмжин, тэдний бүтээл, авьяас чадварыг нийтэд сурталчлах.

4.1. Хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг улсын хэмжээнд уялдуулан зохицуулах үүргийг зөвлөл эрхэлнэ. Зөвлөлийн бүрэлдэхүүнийг Засгийн газар батална.

4.2. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааг улсын хэмжээнд мэргэжлийн түвшинд зохион байгуулах үүргийг Соёлын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, харьяа  байгуулагуудын оролцоотойгоор гүйцэтгэнэ.

4.3. Аймаг, нийслэл, сум, дүүрэгт хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлыг мэргэжил арга зүйн удирдлагаар хангаж зохион байгуулах үүргийг аймгийн Боловсрол, соёлын төв, нийслэлийн соёлын газар, сонгодог урлагийн талаар сургалт, сурталчилгаа явуулах үүргийг мэргэжлийн урлагийн байгууллагууд эрхлэн гүйцэтгэнэ.

4.4. "Сонгодог урлаг хөтөлбөр"-ийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах Зөвлөл нь ажлаа эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн явцтай уялдуулан жилээр төлөвлөн хэрэгжүүлж, жил бүрийн IҮ улиралд Засгийн газарт тайлагнаж байна.

4.5. Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхдээ дараахь зарчмыг баримтална:

а/Монгол Улсын соёл, урлагийн талаар гаргасан хууль, тогтоомж болон стратегийн баримт бичиг, Үндэсний хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаатай нийцүүлэх;

б/боловсрол, урлаг, соёл, хүүхдийн байгууллагын сургалт болон гоо зүйн хүмүүжлийн үйл ажиллагаагаар дамжуулан сонгодог урлагийг сурталчлах чиглэлээр зохион байгуулах ажлын арга барил, уялдаа холбоог шинэчлэх.

 Хөтөлбөрийг 2002-2008 онд хэрэгжүүлнэ.

Хөтөлбөрийн хүрээнд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг дараахь гурван үндсэн хэсэгт хуваан төлөвлөнө:

-улсын хэмжээнд сонгодог урлагийн мэргэжлийн байгууллага, уран бүтээлчдийн дунд уралдаан, наадам зохион байгуулах;

-дэлхийн шилдэг дуурь симфони бүжгэн жүжгийг найруулан тавих;

-гадаад орны мэргэжил нэгт уран бүтээлчидтэй хамтран тоглож, олон улсын тэмцээн, уралдаанд оролцож, сонгодог урлагийн сурталчилгааг өргөжүүлэх.

Хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх тухайн жилийн зардлыг Соёл, урлагийн сангаар дамжуулан санхүүжүүлнэ. Сонгодог урлагийг дэмжих хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд шаардагдах нийт хөрөнгө нь дараахь эх үүсвэрээс бүрдэнэ:

улсын төвлөрсөн төсөв;

соёл, урлагийг дэмжих тусгай зориулалт бүхий сан;

гадаад орон болон олон улсын байгууллагын хөрөнгө;

гадаад, дотоодын байгууллага, иргэдээс өгсөн хандив, тусламжийн хөрөнгө.

1. Уран бүтээлчдийн сонгодог уран бүтээл туурвих ур чадвар өсч, нийт хүн амын сонгодог урлагийн талаархи мэдлэг дээшилнэ.

2. Сонгодог урлагийн урын сан баяжиж, дэлхийн сонгодог урлагийн хөгжлийн түвшинд хүрнэ.

3. Сонгодог урлагийг хөгжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгө, санхүүжилтийн тогтолцоо бүрдэж сонгодог урлагийг дэмжих дотоод, гадаадын байгууллага, иргэдийн тоо өсч түүнд чиглэсэн тусламж дэмжлэг нэмэгдэнэ.

4. Сонгодог урлагийн төрлүүд болон олон улсын уралдаан, тэмцээнд оролцох оролцоо нэмэгдэн, өөрийн оронд зохион байгуулах арга хэмжээний зохион байгуулалт боловсронгуй болно.

5. Сонгодог урлагийг хөгжүүлэх, сурталчлах ажлын зохицуулалт боловсронгуй болно.

 

 

---оОо---