“УСНЫ ШИНЭТГЭЛ-ХХI” ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ

Хүчингүй эрх зүйн акт

Засгийн газрын 2004 оны 57 дугаар тогтоолын хавсралт

"УСНЫ ШИНЭТГЭЛ-ХХI" ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ ЧИГЛЭЛ

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

Усны нөөц, түүний ашиглалт, хамгаалалт, нөхөн сэргээлт, усны нөөцийн хайгуул, судалгааны ажлын өнөөгийн түвшинд дүн шинжилгээ хийсний үндсэн дээр Монгол Улсын Засгийн газраас ойрын 20 жилд усны талаар явуулах үйл ажиллагаа, усны нөөцийг зохистой ашиглах усны сав газрын менежментийн чиглэлийг тодорхойлоход оршиж байна.

Үйл ажиллагааны чиглэлийн эрхэм зорилго нь усны нөөцийг нэмэгдүүлэх, хүн амыг эрүүл ахуйн чанарын шаардлагад нийцсэн усаар хангах, эрчимжсэн хөдөө аж ахуй, уул уурхайн үйлдвэрлэлийн ус хангамжийг сайжруулж, экологийн тэнцвэрийг алдагдуулахгүйгээр усыг зохистой ашиглах бодлогыг хэрэгжүүлснээр иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэхэд оршино.

Энэхүү үйл ажиллагааны чиглэл нь дараахь зорилтуудаар хэрэгжинэ:

1. улсын хил дамжин урсдаг болон дотоодын урсгалтай гол, мөрний усыг хуримтлуулах цогцолборуудыг барьж байгуулах замаар гадаргын усны нөөц, усан хангамжийг нэмэгдүүлж эрчим хүчний эх үүсвэр болгон ашиглах асуудлыг шийдвэрлэх;

2. услалтын системүүдийг барих, өргөтгөх болон сэргээн засварлах замаар усалгаатай газар тариаланг хөгжүүлэх;

3. ундны усны хангамжийг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ төв, суурин газрын стандартын шаардлага хангахгүй байгаа усыг цэнгэгжүүлэн зөөлрүүлж хүн амыг эрүүл ахуйн шаардлагад нийцсэн усаар хангах;

4. Монгол орны газрын доорхи усны эрэл хайгуул, гадаргын болон газрын доорхи усны судалгаа шинжилгээний ажлыг шинэ шатанд гаргах замаар усны нөөцөд тулгуурласан ашиглалтын зүй зохистой менежмент бүхий усны бодлогын шинэтгэлийг хэрэгжүүлэх;

5. орон нутгийн нөөц бололцоонд тулгуурлан хур тунадас, үерийн урсацыг хуримтлуулах замаар усан хангамж, газар тариалангийн үйлдвэрлэл, эрчимжсэн мал аж ахуйг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх.

Хоёр.Хэрэгжүүлэх арга хэмжээ

Энэхүү үйл ажиллагааны чиглэлийг 2004-2015 он, 2015-2025 онд хоёр үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх бөгөөд тухайн үе шатанд хэрэгжих арга хэмжээний төлөвлөгөөг нарийвчлан боловсруулж хэрэгжүүлнэ.

1 дүгээр зорилтын хүрээнд дараахь цогцолборуудыг барьж байгуулна:

¹	Усан сан байрлах газар, голын нэр	Олон жилийн дундаж урсац (м3/сек)	Илүүдэл урсацаас хуримтлуулах усны хэмжээ (м3/сек)	Хоногт хуримтлуулан ашиглаж болох урсацын нөөц (мян.м3/хоног)	Усны эзэлхүүн /шоо км (жилээр)/
Нэгдүгээр үе шат 2004-2015 он
1	Идэр-Тосонцэнгэл	36,40	3,64	314,50	0,114791
2	Завхан-Тайшир	9,13	0,91	78,88	0,028792
3	Туул-Тэрэлж	23,70	3,32	286,68	0,104636
4	Сэлэнгэ-Алтанбулаг	198,00	29,70	2566,08	0,936619
5	Хэрлэн-Говь	28,70	4,31	371,95	0,135762
6	Орхон-Хархорин	7,65	1,15	99,14	0,036188
7	Онон-Дадал	38,20	5,73	495,07	0,180701
8	Ховд-Эрдэнэбүрэн	52,10	3,65	315,10	0,115012
9	Булган-Говь	4,26	0,21	18,40	0,006717
10	Туул-Говь	28,00	1,40	120,96	0,044150
11	Халхгол-Мэнэн	5,72	0,29	24,71	0,009019
Нийт					1,712389
Хоёрдугаар үе шат 2015 - 2025 он
1	Эг-Хантай	78,30	11,75	1014,77	0,370390
2	Орхон-Орхон	32,20	3,22	278,21	0,101546
3	Хархираа-Тариалан	3,00	0,45	38,88	0,014191
4	Түргэн-Түргэн	1,78	0,27	23,07	0,008420
5	Ховд-Өлгий	66,60	4,66	402,80	0,147021
6	Эг-Алаг-Эрдэнэ	43,00	3,01	260,06	0,094923
7	Шишхэд–Рэнчинлхүмбэ	7,20	1,08	93,31	0,034059
8	Ерөө-Ерөө	55,40	5,54	478,66	0,174709
9	Онон–Биндэр	17,20	2,58	222,91	0,081363
10	Хараа–Мандал	10,50	1,58	136,08	0,049669
11	Хараа–Түнхэл	10,40	1,56	134,78	0,049196
12	Урд Тамир–Цэцэрлэг	7,50	1,13	97,20	0,035478
13	Богд–Улиастай	4,80	0,72	62,21	0,022706
Нийт				7934,41	1,183672

2 дугаар зорилтын хүрээнд дараахь услалтын системүүдийг барих, өргөтгөх болон сэргээн засварлах арга хэмжээ авна:

¹	Аймаг	Сум	Услалтын системийн нэр	Хүчин чадал, га-гаар	Хайгуул, судалгаа хийж зураг төсөл боловсруулах		Барьж байгуулан ашиглалтад оруулах
¹	Аймаг	Сум	Услалтын системийн нэр	Хүчин чадал, га-гаар	Хугацаа	Зардал, сая.төг	Хугацаа	Зардал, сая.төг
А.Сэргээн засварлаж шинэчлэх услалтын системүүд
1	Төв	Жаргалант	Дэлгэр-Уянга	60	-		2004	173,5
2	Сэлэнгэ	Сант	Цагаантолгой	1000	-		2004	322,0
3	Дархан-Уул	Орхон	Шарын гол	436	-		2004
4	Өвөрхангай	Арвайхээр	Дайргын гол	70	-	-	2004	9,1
5	Сэлэнгэ	Алтанбулаг	Төхөм	50	-		2004
6	Хэнтий	Дэлгэрхаан	Хэрлэнбаян-Улаан	1000	-	-	2004	156,0
7	Булган	Орхон	Шувуутын гол	80	-	-	2004	89,5
8	Говь-Алтай	Халиун	Ёлтон	200
9	Улаанбаатар	Жаргалант	Аюушийн ам	175	2003	-	2006
10	Увс	Тариалан	Хархираа	1534	-	-	2004-2006	303,0
11	Төв	Борнуур	Борнуур	500	2003		2004
12	Төв	Батсүмбэр	Батсүмбэр	436	2004		2006-2007	322,0
13	Өвөрхангай	Хархорин	Хархорин	3300	2004		2005-2006
14	Төв	Батсүмбэр	Баянгол	34	2004		2005
15	Төв	Батсүмбэр	Сөгнөгөр	60	2004		2005	50,0
16	Төв	Борнуур	Арангат	280	2003		2005
17	Увс	Давст	Хилэнцэг	150	2004	15,0	2005	300,0
18	Дархан-Уул	Орхон	Бүрэнтолгой	250	-	-	2006
19	Төв	Жаргалант	Жаргалант	500	2004		2004-2006
20	Говь-Алтай	Цогт	Хаяа	400			2004
21	Төв	Алтанбулаг	Бөхөгийн гол	40	2004		2005
22	Төв	Баянцогт	Дунд-Урт	57	2004		2006	303,0
23	Увс	Баруунтуруун	Баруунтуруун	1909	2004	-	2006-2008
24	Дархан-Уул	Хонгор	Хонгорын гол	201	2004		2006	156,0
25	Булган	Орхон	Шувуутын гол	80	-	-	2004	89,5
26	Говь-Алтай	Цогт	Шугуй	450
27	Төв	Баянчандмань	Шарын ам	50	2004		2006
28	Төв	Баяндэлгэр	Тогосын хоолой	50	2005		2007
29	Сэлэнгэ	Хушаат	Хушаат	20	2005		2006	9,1
30	Сэлэнгэ	Баянгол	Загдлын гол	80	2004		2005
31	Сэлэнгэ	Мандал	Зүүнхараа-1	400	-		2004	50,0
Б.Шинээр барих услалтын системүүд
1	Сэлэнгэ	Баянгол	Эрхэт	100	-	-	2004	155,0
2	Сэлэнгэ	Баянгол	Загдал	20			2004	40,0
3	Сэлэнгэ	Зүүнбүрэн	Мангирт	300			2004	750,0
4	Төв	Жаргалант	Мэндийн үзүүр	20	-	-	2004	63,8
5	Сэлэнгэ	Хүдэр	Төмөртэй	500	2004	62,5	2005	1250,0
6	Увс	Баруунтуруун	Баруунтуруун	2000	2004	250,0	2005-2006	5000,0
7	Хэнтий	Баянмөнх	Баянмөнхийн тал	2000	2004	250,0	2005-2006	5000,0
8	Сэлэнгэ	Мандал	Төхмийн булаг	60	2004	7,5	2005	150,0
9	Булган	Сэлэнгэ	Ингэтийн хөндий	4000	2005	500,0	2007-2008	10000,0
10	Сэлэнгэ	Цагааннуур	Тийрэгийн хөндий	8000	2005	250,0	2007-2008	5000,0
11	Сэлэнгэ	Зүүнбүрэн	Бонгийн тохой	3000	2005	375,0	2007-2008	7500,0
12	Дорнод	Баянтүмэн	Дээд Чойбалсан	2000	2006	250,0
13	Булган	Хутаг	Хонгор-Овоо	1500
14	Сэлэнгэ	Ерөө	Энхтал	1500
15	Булган	Хутаг	Намнангийн өвөр	2500
16	Хэнтий	Өндөрхаан	Ногоо бригад	1800
17	Сэлэнгэ	Зүүнбүрэн	Орхон-Сэлэнгийн бэлчир	3000
18	Хэнтий	Баян-Адарга	Мэхээрчийн булан	1500
19	Увс	Хяргас	Бөөргийн эх	1000

3 дугаар зорилтын хүрээнд дараахь төв, суурин газрын усыг цэнгэгжүүлэн зөөлрүүлэх арга хэмжээ авна:

№	Аймгийн нэр	д/д	Сумын нэр	Магнийн дундаж агууламж (30мг/л-ээс их)	Хатуулгийг бууруулах шаардлагатай сумд (5.0 мг-экв/л-ээс их)	Эрдэсжилтийг бууруулах шаардлагатай сумд (1000 мг/л-ээс их)	Фторыг бууруулах шаардлагатай сумд (1,5мг/л-ээс их)
1	Архангай	1	Хашаат	33,6	4,92	557,4
		2	Хотонт	37,0	5,0	545,1
2	Булган	3	Дашинчилэн	34,9	5,4	707,8
		4	Гурванбулаг	34,7	5,6	698,6
3	Завхан	5	Цагаанчулуут	33,6	6,2	556,9
		6	Тэлмэн	32,1	6,8	623,9
		7	Тосонцэнгэл	34,2	3,6	423,9
		8	Эрдэнэхайрхан	37,5	5,5	804,5
		9	Завханмандал	42,2	6,8	926,0
		10	Ургамал	51,2	7,0	881,0
4	Сэлэнгэ	11	Орхонтуул	34,9	5,0	779,1
		12	Сүхбаатар хот	38,8	5,5	553,3
5	Өвөрхангай	13	Нарийнтээл	32,8	5,6	588,9
		14	Баян-Өндөр	34,9	6,1	629,1
		15	Богд	40	6,6	1157,6
		16	Төгрөг	34,3	7,6	1097,0
		17	Баруунбаян-Улаан	32,7	5,9	1383,4
		18	Гучин-Ус	—	4,9	1334,4
6	Хэнтий	19	Баян-Адарга	40,2	6,1	674,7
		20	Галшар	40,5	5,9	641,5
		21	Дархан	44,6	6,0	765,4
7	Баянхонгор	22	Хүрээмарал	43,9	7,7	1009,3
		23	Баянбулаг	36,2	6,97	757,2
		24	Заг	101,2	12,84	1908,0
		25	Галуут	34,7	6,3	481,6
		26	Бөмбөгөр	46,9	7,81	968,7
		27	Баян-Овоо	116,7	13,76	1231,7
		28	Баянлиг	41,7	6,9	1165,1
		29	Баянцагаан	58.9	8,39	948,0
		30	Бууцагаан	39	6,76	894,8
		31	Шинэжинст	72,8	8,97	1063,5
		32	Баацагаан	48,2	6,98	1146,1
		33	Гурванбулаг	-	5,0	1076,0
		34	Байдраг	-	4,6	1664,7
8	Увс	35	Наранбулаг	38,5	7,6	1890,6
		36	Хяргас	33,5	4,7	674,9
		37	Тариалан	75,3	4,8	774,6
		38	Өндөрхангай	-	7,0	1054,0
9	Төв	39	Заамар	60,7	5,9	733,0
		40	Өндөрширээт	36,3	4,8	514,0
10	Баян-Өлгий	41	Дэлүүн	58,3	6,8	806,0
		42	Толбо	39,7	5,5	609,9
		43	Сагсай	45,0	5,2	432,4
		44	Бугат	31,5	5,5	507,6
		45	Ногооннуур	31,5	5,5	471,9
		46	Улаанхус	70,0	9,8	872,0
11	Говь-Алтай	47	Дарви	45,7	7,7	844,7
		48	Төгрөг	62,8	8,24	828,6
		49	Халиун	37,3	5,4	725,8
		50	Чандмань	65,3	9,0	1368,7
		51	Баян-Уул	43,8	6,2	900,0
		52	Алтай хот	69,3	7,4	725,1
		53	Дэлгэр	31,9	6,5	786,8
		54	Жаргалан	42,5	6,4	790,4
		55	Шарга	48,3	6,3	739,0
		56	Хөхморьт	38,6	5,9	909,9
		57	Эрдэнэ	118	16,9	2373,7
		58	Цогт	38,5	7,3	747,2
		59	Бигэр	-	8,7	790,8
		60	Тонхил	-	7,3	528,3
12	Дорнод	61	Дашбалбар	33,7	4,9	596,1
		62	Эрээнцав	59,3	9,3	1270,9
		63	Баян-Уул				2,66
		64	Чойбалсан				3,42
		65	Булган	35,6	5,3	777,9
		66	Халхгол	57,1	7,6	1107,7
		67	Сүмбэр	54,0	4,8	1418,8
		68	Баянтүмэн	-	4,4	1076,7	2,33
		69	Хэрлэн	34,1	5,5	1521,6
		70	Сэргэлэн	-	4,7	741,2	2,43
		71	Цагаан-Овоо	36,9	6,1	1179,9	3,04
13	Сүхбаатар	72	Баяндэлгэр	41,5	7,0	1392,7	3,54
		73	Түвшинширээ	35,9	5,6	1235,5
		74	Бүрэнцогт	84,5	9,3	1444,9
		75	Сүхбаатар	47,5	6,1	1290,1	3,72
		76	Халзан	43,0	6,6	1505,7	2,35
		77	Асгат	49,3	7,3	1198,9	2,35
		78	Эрдэнэцагаан	35,3	5,1	1044,4	5,45
		79	Дарьганга	76,9	7,2	1057,2
		80	Наран	45,7	5,8	1750,9	2,05
		81	Онгон	34,3	5,2	1763,2
		82	Баруун-Урт хот	45,6	5,2	1035,4	2,45
		83	Уулбаян	-	4,8	1191,1	1,9
		84	Түмэнцогт
14	Дундговь	85	Дэлгэрцогт	48,2	7,6	1112,6
		86	Дэрэн	43,7	5,8	1255,4
		87	Цагаандэлгэр	116,4	14,5	1994,6
		88	Эрдэнэдалай	31,5	4,7	1166,4
		89	Луус	44,2	6,0	2922,3
		90	Баянжаргалан	34,7	5,5	1191,7
		91	Өлзийт	44,0	5,84	1441,5
		92	Гурвансайхан	85,2	11,3	1459,5
		93	Дэлгэрхангай	-	4,7	1177,0
15	Дорноговь	94	Сүмбэр	63,2	9,6	1414,7
		95	Даланжаргалан	95,0	11,47	2638,2	3,61
		96	Хажуу-Улаан	56,9	7,8	1148,1
		97	Дэлгэрэх	38,7	6,2	1513,8
		98	Хар-Айраг	45,1	6,2	1432,5	1,81
		99	Айраг	32,2	5,3	2189,6
		100	Хатанбулаг	54,3	8,5	2035,0	1,94
		101	Сулинхээр	56,1	8,6	1760,9
		102	Эрдэнэ	40,8	7,4	2236,3
		103	Улаанбадрах	44,9	7,88	1573,5	2,25
		104	Алтанширээ	39,7	4,6	1344,6
		105	Хөвсгөл	-	5,0	1122,8
		106	Өргөн	-	4,8	1290,5	2,07
		107	Иххэт				2,5
		108	Зүүнбаян				1,52
		109	Сайншанд				2,15
		110	Сайхандулаан	-	5,6	1378,3
16	Ховд	111	Дөргөн	63,4	14,8	1894,5
		112	Дарви	35,2	6,77	703,6
		113	Дуут	-
17	Өмнөговь	114	Булган	34,6	5,1	541,5	1,65
		115	Сэврэй	30,4	5,2	3596,1
		116	Цогтцэций	-	3,9	1243,9
		117	Цогт-Овоо		4,4	1116,4
		118	Хүрмэн	-	5,2	1216,9
		119	Ноён	30,1	6,3	1269,0

4 дүгээр зорилтын хүрээнд газрын доорхи усны эрэл хайгуул, гадаргын ба газрын доорхи усны судалгааны ажлын чиглэлээр дараахь арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ:

Д/д	Ажлын нэр	Үнэлэх нөөц, м.куб/хоног, хамруулах талбай	Санхүүжилт
1	Эдийн засгийн хөгжлийн бүс нутгуудад 1:100000, 1:200000-ын масштабын экологи, гидрогеологийн төрөлжсөн зураглал хийх	Монгол орны нутаг дэвсгэрийн 40 хүртэлх хувийг хамруулах	Улсын төсөв
2	Монгол орны 1:500000-ын масштабын гидрогеологийн зургийг хэвлүүлэх		Улсын төсөв
3	Усны нэгдсэн мэдээллийн санг монгол орны гадаргын, газрын доорхи усны болон ус ашиглалт, хамгаалалтын, усны барилга байгууламжийн, усны эрчим хүчний гэх зэргээр төрөлжүүлэн газар зүйн мэдээллийн систем /GIS/-д тулгуурлан хийж байнга баяжуулж байх		Хандивлагч орнуудын дэмжлэгээр
4	Усны сав газрын нэгдсэн менежментийн загвар төслийг боловсруулан хэрэгжүүлэх		Хандивлагч орнуудын дэмжлэгээр
5	Ус хангамжийн эх үүсвэрийг илрүүлж үнэлэх газар доорхи усны эрэл хайгуулын ажлыг гүйцэтгэх:		Улсын төсөв
а/Хот суурин:
	Улаанбаатар	100000	Улсын төсөв
	Эрдэнэт	10000	Улсын төсөв
	Алтанбулаг	6000	Улсын төсөв
	Замын-Үүд	10000	Улсын төсөв
	Хархорин	80000	Улсын төсөв
	Мандалговь	4000	Улсын төсөв
	Дорноговь	52000	Улсын төсөв
	Ховд	8000-12000	Улсын төсөв
	Улиастай	8000-12000	Улсын төсөв
	Зуунмод	8000-12000	Улсын төсөв
	Дархан	8000-12000	Улсын төсөв
	Өндөрхаан	8000-12000	Улсын төсөв
	Чойбалсан	8000-12000	Улсын төсөв
	Аймгийн төвүүдийн усны эх үүсвэрийн нөөц үнэлгээг 2010 оноос цааших хугацаанд үргэлжлүүлэн хийх	4000-8000	Улсын болон орон нутгийн төсөв
	Сумын төв, жижиг суурингийн ус хангамжийн судалгаа хийх	200-1200 /30 төв, суурин газар/	Орон нутгийн төсөв
б/Уулын үйлдвэр:
	Оюутолгой	Захиалга тодорхойгүй	Хувийн хөрөнгө оруулалт
	Төмөртэй-Овоо		Хувийн хөрөнгө оруулалт
	Бүрэнхаан		Хувийн хөрөнгө оруулалт
	Цагаансуварга		Хувийн хөрөнгө оруулалт
	Тавт		Хувийн хөрөнгө оруулалт
	Цав		Хувийн хөрөнгө оруулалт
	Усалгаатай тариалан зэрэг ус хэрэглэгчдийн захиалгаар гүйцэтгэх ажил		Хувийн хөрөнгө оруулалт
6.	Рашаан, термаль усны судалгаа хийх		Улсын төсөв
7.	Мөстөл судлалын өртөөг Монгол Алтай, Цамбагаравт шинээр байгуулах		Улсын төсөв
8.	Гадаргын болон газрын доорхи усны горимын мониторингийн сүлжээг өргөтгөн зохион байгуулах		Улсын төсөв

5 дугаар зорилтын хүрээнд аймаг, нийслэл, сум, дүүрэг, багийн иргэд, малчид, тариаланчидтай тухайн газар орны онцлог, хур тунадас, үерийн усыг хуримтлуулж нөөцийг нэмэгдүүлэх асуудлаар санал солилцож, судалгаа хийх замаар газар тариалан, эрчимжсэн мал ахуй эрхлэдэг иргэд, аж ахуйн нэгжийн болон бэлчээрийн усан хангамжийг сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэхүйц гадаргын усны нөөц бүхий далан барих, хиймэл нуур, хөв, цөөрөм байгуулах арга хэмжээг орон нутгийн хөрөнгө, хүч, нөөц бололцоонд тулгуурлан хэрэгжүүлнэ.

Гурав.Үйл ажиллагааны чиглэлийн үр дүн

1. Гадаргын болон газрын доорхи ус ашиглалтыг тэнцвэржүүлнэ.

2. Гадаргын усны нөөцийг 1,7-2 дахин нэмэгдүүлнэ.

---оОо---

Шүүлтүүр

Сонсох:

Эрх зүйн актууд

Санал хүсэлт