Нүүр
Хүчингүй эрх зүйн акт 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
ХэвлэхЕРӨНХИЙ ЗОРИУЛАЛТЫН ЦЭРЭГ, ХИЛИЙН БОЛОН ДОТООДЫН ЦЭРГИЙН АЛБАН ХААГЧДЫН ХУВЦАС, ХЭРЭГЛЭЛИЙН НОРМ
1. Дээд офицер /маршал, генерал/-ын хувцас хэрэглэл
|
Д/д
|
Хувцас, хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
Эдлэх хугацаа /жилээр/
|
|
1
|
Ёслолын саравчтай малгай
|
Ш
|
1
|
7
|
|
2
|
Албаны саравчтай малгай
|
Ш
|
1
|
3
|
|
3
|
өдөр тутмын хувцасны малгай
|
Ш
|
1
|
5
|
|
4
|
Битүү, саарал каракуль малгай
|
Ш
|
1
|
4
|
|
5
|
Ёслолын китель, өмд
|
Хос
|
1
|
7
|
|
6
|
Албаны китель, өмд
|
Хос
|
1
|
1,5
|
|
7
|
Өдөр тутмын зуны хувцас
|
Хос
|
1
|
5
|
|
8
|
Ёслолын цагаан цамц
|
Ш
|
1
|
7
|
|
9
|
Албаны цамц /урт ханцуйтай/
|
Ш
|
2
|
2
|
|
10
|
Албаны цамц /богино ханцуйтай/
|
Ш
|
1
|
2
|
|
11
|
Өдөр тутмын хувцасны цамц
|
Ш
|
2
|
5
|
|
12
|
Зангиа
|
Ш
|
1
|
2
|
|
13
|
Хүзүүний /ноосон, даавуун/ ороолт
|
Ш
|
1
|
4
|
|
14
|
Каракуль захтай, савхин гадартай, салдаг дотортой, хагас богино дээл
|
Ш
|
1
|
5
|
|
15
|
Каракуль захтай, өдөр тутмын өвлийн хувцас
|
Хос
|
1
|
7
|
|
16
|
Савхин бээлий
|
Хос
|
1
|
2
|
|
17
|
Өвлийн гутал /дотортой/
|
Хос
|
1
|
5
|
|
18
|
Хагас түрийтэй ботинк
|
Хос
|
1
|
3
|
|
19
|
Зуны ботинк
|
Хос
|
1
|
1
|
|
20
|
Ёслолын цагаан бээлий
|
Хос
|
1
|
7
|
|
21
|
Бүс
|
Ш
|
1
|
10
|
|
22
|
Ёслолын цагаан бүс
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
23
|
Нөмрөг цув
|
Ш
|
1
|
10
|
|
24
|
Дугуй малгай
|
ш
|
1
|
3
|
|
25
|
Ноосон цамц
|
ш
|
1
|
3
|
|
26
|
Футболка /эрээн/
|
ш
|
1
|
8 сар
|
|
27
|
Өмдний тэлээ
|
ш
|
1
|
5
|
|
28
|
Саан зүүлт
|
ш
|
1
|
1 удаа
|
|
29
|
Даавуун оймс
|
ш
|
2
|
1
|
Тайлбар: 1. Өдөр тутмын зуны хувцуасны оронд үнийн зөрүүг тооцсоны үндсэн дээр ёслол /алба/-ын китель, өмд олгохыг зөвшөөрнө.
2. Генерал цол шагнагдагсдад эхлээд албаны китель, өмд 2 хосыг олгож энэ нормын хугацаагаар тооцно.
2. Офицер, ахлагчийн хувцас, хэрэглэл
|
Д/д
|
Хувцас, хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
Эдлэх хугацаа /жилээр/
|
|
1
|
Ёслолын малгай
|
Ш
|
1
|
7
|
|
2
|
өдөр тутмын хувцасны малгай
|
Ш
|
1
|
2
|
|
3
|
Битүү, саарал каракуль малгай /хурандаад/
|
Ш
|
1
|
4
|
|
4
|
Цегейк малгай
|
Ш
|
1
|
2
|
|
5
|
Ёслол /алба/-ын китель, өмд
|
Хос
|
1
|
3
|
|
6
|
Өдөр тутмын зуны хувцас
|
Хос
|
1
|
2
|
|
7
|
Ёслолын цагаан цамц
|
Ш
|
1
|
7
|
|
8
|
Албаны цамц /урт ханцуйтай/
|
Ш
|
2
|
2
|
|
9
|
Албаны цамц /богино ханцуйтай/
|
Ш
|
1
|
2
|
|
10
|
Өдөр тутмын хувцасны цамц
|
Ш
|
2
|
2
|
|
11
|
Зангиа
|
Ш
|
1
|
3
|
|
12
|
Хүзүүний /ноосон, даавуун/ ороолт
|
Ш
|
1
|
4
|
|
13
|
Каракуль захтай, савхин гадартай, салдаг дотортой хагас богино дээл /хурандаад/
|
Ш
|
1
|
7
|
|
14
|
Цегейк захтай, савхин гадартай, салдаг дотортой, хагас богино дээл /офицер, ахлагч нарт/
|
Ш
|
1
|
7
|
|
15
|
Өдөр тутмын өвлийн хувцас
|
Хос
|
1
|
3
|
|
16
|
Савхин /хөвөн даавуу/ бээлий
|
Хос
|
1
|
2/1
|
|
17
|
Эсгий гутал
|
Хос
|
1
|
3
|
|
18
|
Хагас түрийтэй ботинк
|
Хос
|
1
|
2
|
|
19
|
Зуны ботинк
|
Хос
|
1
|
2
|
|
20
|
Ёслолын цагаант бээлий
|
Хос
|
1
|
7
|
|
21
|
Бүс
|
Ш
|
1
|
10
|
|
22
|
Цүнх
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
23
|
Ёслол /алба/-ын малгайн тэмдэг
|
Ш
|
2
|
1 удаа
|
|
24
|
Ёслолын саан бүс
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
25
|
Ёслол /алба/-ын малгайн сагалдарга
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
26
|
Нөмрөг цув
|
Ш
|
1
|
10
|
|
26
|
Дугуй малгай
|
ш
|
1
|
3
|
|
27
|
Ноосон цамц
|
ш
|
1
|
3
|
|
28
|
Футболка /эрээн/
|
ш
|
1
|
8 сар
|
|
29
|
Өмдний тэлээ
|
ш
|
1
|
5
|
|
30
|
Саан зүүлт
|
ш
|
1
|
1 удаа
|
|
31
|
Даавуун оймс
|
ш
|
2
|
1
|
|
32
|
Хагас түрийтэй өвлийн ботинк
|
хос
|
1
|
3
|
Тайлбар:
1. Удирдах байгууллагад ажиллагчдад хагас түрийтэй ботинкийг 3 жил, өдөр тутмын зуны хувцсыг 3 жил, ёслол /алба/-ын китель, өмдийг 2 жилээр тус тус олгоно.
2 . Тусгай зориулалтын өвлийн хувцасны нормоор хангагддаг офицер, ахлагч нарт өвлийн өдөр тутмын хувцсыг 4 жилийн хугацаагаар олгоно.
3. Зэвсэгт хүний 150, 084 дүгээр ангиудын мэргэжлийн офицер, ахлагч нарт өдөр тутмын хувцасны малгай, өдөр тутмын зуны хувцсыг 1 жил, өвлийн өдөр тутмын хувцасны гадрыг 2 жил, хагас түрийтэй ботинкийг 1,5 жилээр тус тус олгоно.
4. Хилд алба хааж байгаа офицер, ахлагч нарт хагас түрийтэй ботинкний оронд урт түрийтэй хромон гутал олгож болно.
5. Хилд алба хааж байгаа болон морь, уналга хэрэглэдэг офицер, ахлагч нарт өвлийн өдөр тутмын хувцасны өмдийг нэхий дотортойгоор олгож, хугацааг 3 жилээр, эсгий гутлыг 2 жилээр тооцож олгоно.
6. Мөрдөс, цолны болон таних, ханцуйн ялгах тэмдгүүдийг шинээр хувцас авах болгонд олгоно.
3.Цэргийн сургуулийн сонсогчийн хувцас, хэрэглэл
|
Д/д
|
Хувцас, хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
Эдлэх хугацаа /жилээр/
|
|
1
|
Өдөр тутмын хувцасны малгай
|
Ш
|
1
|
3
|
|
2
|
Цегейк малгай
|
Ш
|
1
|
2
|
|
3
|
Өдөр тутмын зуны хувцас
|
Хос
|
1
|
3
|
|
4
|
Майхан цув
|
Ш
|
1
|
4
|
|
5
|
Өдөр тутмын хувцасны цамц
|
Ш
|
2
|
3
|
|
6
|
Хүзүүний /ноосон, даавуун/ ороолт
|
Ш
|
1
|
4
|
|
7
|
Өдөр тутмын өвлийн хувцас
|
Хос
|
1
|
3
|
|
8
|
Хөвөн даавуу бээлий
|
Хос
|
1
|
1
|
|
9
|
Эсгий гутал
|
Хос
|
1
|
3
|
|
10
|
Хагас түрийтэй ботинк
|
Хос
|
1
|
1 жил 6 сар
|
|
11
|
Бүс
|
Ш
|
1
|
10
|
|
12
|
Малгайн тэмдэг
|
Ш
|
2
|
1
|
|
13
|
Даавуун оймс
|
Хос
|
2
|
1
|
Тайлбар: 1. Хилийн цэргийн дээд сургуулийн 1 дамжааны сонсогч нар хугацаат албаны түрүүч, байлдагч нарын хувцас, хэрэглэлийн нормоор хангагдана.
2. Цэргийн сургуульд элсэн суралцаж байгаа офицер, ахлагчид энэ норм хамаарахгүй бөгөөд офицер, ахлагчийн үндсэн нормоор хангагдана.
4. Шалган нэвтрүүлэх албаны офицер, ахлагчийн хувцас, хэрэглэл
а/ Бичиг баримт шалгагч офицер, ахлагч
|
Д/д
|
Хувцас, хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
Эдлэх хугацаа /жилээр/
|
|
1
|
өдөр тутмын хувцасны малгай
|
Ш
|
1
|
3
|
|
2
|
Ёслол /алба/-ын саравчтай малгай
|
Ш
|
1
|
7
|
|
3
|
Цагаан бээлий
|
Хос
|
1
|
2
|
|
4
|
Саан мөрдөс
|
Хос
|
2
|
2
|
|
5
|
Ёслол /алба/-ын китель, өмд
|
Хос
|
1
|
2
|
|
6
|
өдөр тутмын хувцас
|
Хос
|
1
|
3
|
|
7
|
өдөр тутмын хувцасны цамц
|
Ш
|
2
|
3
|
б/ Техник шалгагч офицер, ахлагч
|
Д/д
|
Хувцас, хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
Эдлэх хугацаа /жилээр/
|
|
1
|
Хар өнгийн техникийн хувцас /зуны/
|
Хос
|
1
|
3
|
|
2
|
өдөр тутмын өвлийн хувцасны дан хар гадар
|
Хос
|
1
|
5
|
|
3
|
өдөр тутмын хувцасны хар өнгийн малгай
|
Ш
|
1
|
3
|
Тайлбар: Эдгээрээс бусад хувцас, хэрэглэлийг офицер, ахлагч нарын үндсэн нормоор олгоно. Энд дурдсан хувцас, хэрэглэлийг үндсэн нормоор давхардуулж олгохгүй.
5. Гэрээт цэргийн албан хаагчийн хувцас, хэрэглэл
|
Д/д
|
Хувцас, хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
Эдлэх хугацаа /жилээр/
|
|
1
|
Цегейк малгай
|
Ш
|
1
|
2
|
|
2
|
өдөр тутмын хувцасны малгай
|
Ш
|
1
|
2
|
|
3
|
өдөр тутмын зуны хувцас
|
Хос
|
1
|
2
|
|
4
|
өдөр тутмын өвлийн хувцас
|
Хос
|
1
|
2
|
|
5
|
Өдөр тутмын хувцасны цамц
|
Ш
|
2
|
2
|
|
6
|
Буудлагын бээлий
|
Хос
|
3
|
1
|
|
7
|
Эсгий гутал
|
Хос
|
1
|
2
|
|
8
|
Хагас түрийтэй ботинк
|
Хос
|
1
|
1
|
|
9
|
Бүс
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
10
|
Өмдний тэлээ
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
11
|
Малгайн тэмдэг
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
12
|
Хүзүүний ороолт
|
Ш
|
1
|
2
|
|
13
|
Майхан цув
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
14
|
Үүргэвч
|
Ш
|
1
|
1 удаа
|
|
15
|
Ямбуу цамц, өмд
|
Хос
|
2
|
1
|
|
16
|
Майк
|
Ш
|
2
|
1
|
|
17
|
Трусы
|
Ш
|
3
|
1
|
|
18
|
Хөлийн ороолт /1,6 м/
|
Ш
|
2
|
1
|
|
19
|
Ноосон оймс
|
Хос
|
2
|
1
|
|
20
|
Даавуун оймс
|
Хос
|
2
|
1
|
Тайлбар:
1. Тусгай зориулалтын хувцас болон ор дэр, ариун цэврийн хэрэглэлээр хугацаат цэргийн алба хаагчийн адил хангана.
2. Биеийн тамирын хувцсаар нэг удаа хангана
3. Хил хамгаалах байгууллагын гэрээт цэргийн албан хаагчдад хамаарахгүй.
4. Хилийн манааны үүрэг гүйцэтгэдэг гэрээт цэргийн албан хаагчид ажлын гутал 1 удаа олгоно
5. Хил дээр алба хааж байгаа гэрээт цэргийн өдөр тутмын өвлийн хувцасны өмдөнд нэхий дотор олгож 3 жилээр тооцно.
6. Хугацаат албаны цэргийн албан хаагчийн хувцас, хэрэглэл
|
¹
|
Хувцас хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Зэвсэгт хүчин
|
Хилийн цэрэг
|
||||||
|
|
|
|
Олгох
тоо
|
Эдэлгээний хугацаа /жил/
|
Отряд
|
Застав
|
ШНБ-ын хамгаалагч шалгагч
|
|||
|
|
|
|
|
|
Олгох
тоо
|
Эдэлгээний хугацаа /жил/
|
Олгох
тоо
|
Эдэлгээний хугацаа /жил/
|
Олгох тоо
|
Эдэлгээний хугацаа /жил/
|
|
А
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
|
1
|
Ёслолын майхан малгай
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
|
|
2
|
Өдөр тутмын майхан малгай
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
3
|
Өдөр тутмын хувцасны малгай
|
Ш
|
|
|
|
|
|
|
1
|
2
|
|
4
|
Нарнаас хамгаалах малгай
|
Ш
|
|
|
|
|
1
|
1
|
|
|
|
5
|
Хиймэл үстэй малгай
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
6
|
Цагаан хурган малгай
|
Ш
|
|
|
|
|
1
|
2
|
1
|
2
|
|
7
|
Өдөр тутмын шинель /мөрдэстэй/
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
8
|
Ёслолын китель /мөрдэстэй/ гуталтай өмсдөг өмд
|
Хос
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
9
|
Өдөр тутмын китель /мөрдэстэй/ гуталтай өмсдөг өмд
|
Хос
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2
|
1
|
1
|
1
|
|
10
|
Өдөр тутмын дотортой китель /мөрдэстэй/
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
11
|
Өдөр тутмын зуны хувцас
|
Хос
|
|
|
|
|
|
|
1
|
2
|
|
12
|
Майхан цув
|
Ш
|
1
|
4
|
|
|
|
|
1
|
4
|
|
13
|
Ханцуйтай цув
|
Ш
|
|
|
1
|
2
|
1
|
4
|
|
|
|
14
|
Өдөр тутмын хувцасны цамц
|
Ш
|
|
|
|
|
|
|
1
|
1
|
|
15
|
Ямбуу цамц, өмд
|
Хос
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
|
16
|
Майк
|
Ш
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
|
17
|
Трусы
|
Ш
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
|
18
|
Захны даавуу /48х8 см/
|
Ш
|
6
|
1
|
6
|
1
|
6
|
1
|
6
|
1
|
|
19
|
Алчуурын бараа /0,8 м/
|
Ш
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
|
20
|
Хамрын алчуур /25х25/
|
Ш
|
4
|
1
|
4
|
1
|
4
|
1
|
4
|
1
|
|
21
|
Хүзүүний саарал ороолт
|
Ш
|
|
|
|
|
1
|
3
|
1
|
3
|
|
22
|
Хөлийн ороолт /1,6 м/
|
Ш
|
4
|
1
|
4
|
1
|
4
|
1
|
4
|
1
|
|
23
|
Хиймэл үстэй захтай, хөвөнтэй дотортой, богино хүрэм
|
Ш
|
1
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
24
|
Нэхий дээл /мөрдэстэй/
|
Ш
|
|
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
|
25
|
Хөвөнтэй майк
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
26
|
Хөвөнтэй өмд
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
27
|
Хөвөнтэй бээлий
|
Хос
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
3
|
1
|
|
28
|
Нэхий бээлий
|
Хос
|
|
|
|
|
1
|
1,5
|
|
|
|
29
|
Ёслолын гутал
|
Хос
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
30
|
Ажлын гутал
|
Хос
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
|
31
|
Эсгий гутал
|
Хос
|
1
|
2
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
32
|
Савхин буюу эсгий гутал
|
Хос
|
|
|
|
|
1
|
1
|
|
|
|
33
|
Аралтай бүс
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
34
|
Өмдний тэлээ
|
Ш
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
35
|
Малгайн тэмдэг
|
Ш
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
2
|
1
|
|
36
|
Таних тэмдэг
|
Ш
|
8
|
1
|
8
|
1
|
8
|
1
|
8
|
1
|
|
37
|
Жижиг шар товч
|
Ш
|
6
|
1
|
6
|
1
|
6
|
1
|
6
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Тайлбар: Хилийн цэргийн хугацаат албаны цэргийн албан хаагчийн нэхий дээлний оронд үстэй захтай, үстэй дотортой, өнгөлөн далдлах эрээн өнгийн гадартай, богино хүрэм олгохыг зөвшөөрнө.
7. Түр цугларалтад оролцож байгаа бэлтгэл үүрэгтний хувцас, хэрэглэл
|
¹
|
Хувцас хэрэглэлийн нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Тоо
|
|
1
|
Майхан малгай
|
Ш
|
1
|
|
2
|
Хиймэл үстэй малгай
|
Ш
|
1
|
|
3
|
Өдөр тутмын шинель /мөрдэстэй/
|
Ш
|
1
|
|
4
|
Хиймэл үстэй захтай, хөвөнтэй дотортой, богино хүрэм /мөрдэстэй/
|
1
|
1
|
|
5
|
Өдөр тутмын китель /мөрдэстэй/, гуталтай өмсдөг өмд
|
Хос
|
1
|
|
6
|
Ямбуу цамц, өмд
|
Хос
|
2
|
|
7
|
Алчуурын бараа /80 см/
|
Ш
|
2
|
|
8
|
Хамрын алчуур /25х25 см/
|
Ш
|
2
|
|
9
|
Захны даавуу /48х8 см/
|
Ш
|
2
|
|
10
|
Хөлийн ороолт /1,6 м/
|
Ш
|
2
|
|
11
|
Ажлын гутал
|
Хос
|
1
|
|
12
|
Аралтай бүс
|
Ш
|
1
|
|
13
|
Өмдний тэлээ
|
Ш
|
1
|
|
14
|
Малгайн тэмдэг
|
Ш
|
1
|
|
15
|
Таних тэмдэг
|
Ш
|
4
|
|
16
|
Хүзүүний ороолт
|
Ш
|
1
|
Тайлбар:
1. 3 сараас дээш хугацаагаар түр цугларалтад оролцож байгаа бэлтгэл үүрэгтнийг шинэ хувцсаар, 3 сараас доош хугацаатай байвал II, III зэргийн хувцас, хэрэглэлээр хангана.
2. Түр цугларалтад оролцож байгаа офицерт цолны зохих тэмдгийг олгоно.
--------оОо--------
/Засгийн газрын 2004 оны 161 дүгээр, 2006 оны 45 дугаар тогтоолоор оруулсан нэмэлт, өөрчлөлт тусгагдсан/
