legalinfo.mn

+(976)-11-323317

info@legalinstitute.mn

A

A

A

en
Нууц үг сэргээх Шинээр бүртгүүлэх
  • Бүртгүүлэх
Шүүлтүүр
Бүлэг: 1979
 
Засгийн газрын 2007 оны 175 дугаар
              тогтоолын хавсралт
 
ИРГЭНИЙ НИСЭХИЙН АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН  ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨР
 
(Засгийн газрын 2021 оны 136 дугаар тогтоолоор хүчингүй болсонд тооцсон)
 
Нэг. Нийтлэг үндэслэл
 
1.1. Нислэгийн аюулгүй ажиллагаа, найдвартай ба үр ашигтай байдлыг хангах дүрэм, журам, үйл ажиллагааны горимыг хэрэгжүүлэх замаар иргэний нисэхийн үйл ажиллагааг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалахад Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үндэсний хөтөлбөр (цаашид "Үндэсний хөтөлбөр" гэнэ)-ийн зорилго оршино.
 
1.2.    Үндэсний хөтөлбөр нь дотоодын болон гадаадын агаарын тээвэрлэгч, Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт байгаа нисэх буудлын аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хэрэгжүүлэхэд чиглэгдэнэ.
 
1.3.    Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны үндсэн зорилго нь зорчигч, агаарын хөлгийн багийн гишүүн, газрын үйлчилгээ болон хилийн хяналтын байгууллагын ажилтан, иргэн, түүнчлэн агаарын хөлөг, нисэх буудлын байгууламж, тоног төхөөрөмжийг газарт болон агаарт тохиолдож болох хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалахад оршино.
 
1.4.    Үндэсний хөтөлбөрийг 1944 оны 12 дугаар сарын 7-ны өдөр Чикаго хотноо батлагдсан Олон улсын иргэний нисэхийн тухай конвенци болон түүний Хавсралт 17 (Аюулгүй байдал), Хавсралт 2 (Нислэг үйлдэх журам), Хавсралт 6 (Агаарын хөлгийн ашиглалт), Хавсралт 9 (Үйл ажиллагааг хялбарчлах), Хавсралт 10 (Нисэхийн холбоо), Хавсралт 13 (Агаарын хөлгийн осол, сүйрлийг шинжлэн шалгах), Хавсралт 14 (Аэродром)-т тусгагдсан нисэхийн аюулгүй байдалтай холбоотой олон улсын стандарт болон зөвлөмжид нийцүүлэн боловсруулсан болно.
 
1.5     Энэ хөтөлбөрт хэрэглэсэн нэр томъёог дор дурдсан утгаар ойлгоно:
 
1.5.1     "агаарын навигацийн байгууламж" гэж агаарын хөлгийн байршлыг тодорхойлох, хөдөлгөөнийг удирдан чиглүүлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагаанд ашиглагдах барилга, байгууламж, тоног төхөөрөмжийг;
 
1.5.2.    "агаарын тээвэрлэгчийн аюулгүй байдлын хөтөлбөр" гэж зорчигч, агаарын хөлгийн багийн гишүүн, газрын үйлчилгээний ажилтан, түүнчлэн агаарын хөлгийг газарт болон агаарт тохиолдож болох хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах зорилгоор үндэсний хөтөлбөрийн шаардлагад нийцүүлэн боловсруулсан агаарын тээвэрлэгч байгууллага, эсхүл түүний төлөөлөгчийн хэрэгжүүлэх арга хэмжээ болон үйл ажиллагааг нарийвчлан тодорхойлсон баримт бичгийг;
 
1.5.3.    "агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлс" гэж агаарын тээвэрлэгчийн дотоод үйл ажиллагаанд зориулагдсан өөрийн, эсхүл гэрээт байгууллагад хүргүүлэх зорилгоор тээвэрлэгдэх бичиг баримт, хангамжийн материал, техник үйлчилгээний сэлбэг, нислэгийн хоол хүнс, цэвэрлэгээний болон бусад зүйлсийг;
 
1.5.4.    "агаарын хөлгийн аюулгүй байдлын үзлэг" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болзошгүй аюултай хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, зэвсэг болон сэжигтэй зүйл илрүүлэх зорилгоор агаарын хөлгийн дотор талд хийх үзлэгийг;
 
1.5.5.    "агаарын хөлгийн аюулгүй байдлын шалгалт" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болзошгүй аюултай хэрэгсэл, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, зэвсэг болон сэжигтэй зүйл илрүүлэх зорилгоор агаарын хөлгийн гадна болон дотор талд хийх шалгалтыг;
 
1.5.6. "агаарын хөлгийн зогсоол" гэж агаарын хөлгийг байрлуулахад зориулагдсан перроны хэсэг, талбайг;
 
1.5.7.    "агаарын хөлгийн техник үйлчилгээний талбай"  гэж агаарын хөлгийн техник үйлчилгээнд зориулагдсан перрон, ангар, засварын цех, тээврийн хэрэгслийн зогсоол, тэдгээрийг холбосон зам, байгууламжийг;
 
1.5.8.    "анкет шалгах" гэж аюулгүй байдлын хяналтын ажилтныг ажилд авахад, эсхүл аюулгүй байдлын хяналтын ажилтныг дагалдуулахгүйгээр хориотой бүсэд нэвтрэх этгээдийн биеийн байцаалт, ажлын туршлага, гэмт хэрэгт холбогдож байсан эсэх зэргийг нягтлахыг;
 
1.5.9.    "ачаа" гэж агаарын хөлөгт тээвэрлэх шуудан, эд зүйлс, тээшнээс бусад зүйлийг;
 
1.5.10.  "ачааны барилга байгууламж" гэж ачааг агаарын болон газрын тээврийн хооронд дамжуулах, шилжүүлэх, тээвэрлэхийн өмнө хадгалах зориулалтын байгууламжийг;
 
1.5.11.  "аюулгүй байдлын аудит" гэж үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд хийх шалгалтыг;
 
1.5.12.  "аюулгүй байдлын үзлэг" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болзошгүй зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл,, аюултай зүйлсийг илрүүлэхэд чиглэсэн техникийн болон бусад арга хэрэгслээр хийх үзлэгийг;
 
1.5.13.  "аюулгүй байдлын сорилт" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн хэлбэрээр нисэхийн аюулгүй байдлын үйл ажиллагааг ил болон далд шалгахыг;
1.5.14.  "аюулгүй байдлын судалгаа" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл хийх боломж бүрдэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор аюулгүй байдлыг хангуулах үйл ажиллагаанд хийх үнэлгээ, илэрсэн дутагдлыг засаж залруулах зөвлөмжийн хамт;
 
1.5.15.  "гар тээш" гэж зорчигч өөрөө хариуцан биедээ авч явахыг зөвшөөрсөн агаарын хөлгийн зорчигчийн бүхээгт тээвэрлэх тээшийг;
 
1.5.16.  "дамжин өнгөрөх зорчигч" гэж тухайн аяллын завсрын нисэх буудалд ирсэн агаарын хөлгөөрөө нислэгээ цааш үргэлжлүүлж байгаа зорчигчийг;
 
1.5.17.  "дамжин өнгөрөх тээш" гэж тухайн аяллын завсрын нисэх буудалд ирсэн агаарын хөлгөөс буулгалгүй цааш үргэлжлүүлэн тээвэрлэх тээшийг;
 
1.5.18.  "дипломат тээш болон илгээмж" гэж 1961 онд Вена хотноо батлагдсан Дипломат харилцааны тухай болон 1963 онд батлагдсан Консулын харилцааны тухайконвенцийн дагуу тээвэрлэгдэх дипломат шуудан болон материалыг;
 
1.5.19.  "нийтийн эзэмшлийн бүс" гэж ямар нэг зөвшөөрөлгүйгээр чөлөөтэй орж гарч болох нисэх буудлын барилга байгууламж, түүний орчны хэсгийг;
 
1.5.20. “нислэгийн аюулгүй байдлын ажилтан” гэж агаарын тээвэрлэгчийн харьяалах улсын Засгийн газраас эрх олгогдсон болон агаарын хөлгийн бүртгэлтэй улсын Засгийн газраас тухайн агаарын хөлөг ба түүн дотор байгаа хүмүүсийг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалахаар томилогдсон этгээдийг ойлгоно. Агаарын хөлөгт нэг буюу хэсэг хүмүүсийг тусгайлан хамгаалахаар томилогдсон этгээд, тухайлбал хувийн бие хамгаалагчийг үүнд хамааруулахгүй.
 
1.5.21.  "нисэх буудлын аюулгүй байдлын хороо" гэж нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах болон үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх нисэх буудлын аюулгүй байдал хариуцсан албан тушаалтанд зөвлөгөө өгөх хороог;
 
1.5.22. "нисэхийн аюулгүй байдлын үүрэг хүлээсэн байгууллага" гэж Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үндэсний хөтөлбөрийг боловсруулах, өөрчлөх санал гаргах, хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий байгууллагыг;
 
1.5.23.  "нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөр" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах зорилгоор үндэсний хөтөлбөрийн шаардлагад нийцүүлэн боловсруулсан нисэх буудалд хэрэгжүүлэх арга хэмжээ болон үйл ажиллагааг нарийвчлан тодорхойлсон баримт бичгийг;
 
1.5.24.  "нислэгийн үед хэрэглэгдэх эд зүйлс" гэж нислэгийн үед зорчигчийн үйлчилгээнд хэрэглэх, эсхүл худалдах эд зүйлсийг;
 
1.5.25. "олон улсын нисэх буудал" гэж хилийн боомт бүхий нисэх буудлыг;
 
1.5.26.  "онцгой анхаарлын цэг" гэж  гэмтсэн болон устгагдсаны улмаас иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд ноцтой саад учруулж болзошгүй нисэх буудлын барилга байгууламж, тоног төхөөрөмжийг;
 
1.5.27.  "перрон" гэж зорчигчийг суулгах болон ачаа, шууданг ачих, буулгах, шатахуунаар цэнэглэх, техник үйлчилгээ хийх, агаарын хөлгийг байрлуулах зориулалт бүхий аэродром дахь талбайг;
 
1.5.28.  "тусгай зориулалтын нислэг" гэж хөдөө аж ахуй, барилга байгууламж, зураг авах, хайгуул, ажиглалт, эргүүл, эрэн хайх, авран туслах, зар сурталчилгаа зэрэг үйлчилгээ үзүүлэх зорилгоор гүйцэтгэж байгаа нислэгийг;
 
1.5.29.  "тэсрэх бөмбөгөөр заналхийлэх" гэж нислэг үйлдэж байгаа, эсхүл газарт байгаа агаарын хөлгийн аюулгүй ажиллагаа болон нисэх буудал, иргэний нисэхийн байгууламж, хувь хүнд тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн аюул учирч болзошгүй талаар эзэнтэй, эсхүл эзэнгүй, үнэн, эсхүл худал мэдээллээр заналхийлэхийг;
 
1.5.30.  "тээш" гэж агаарын хөлгийн ачааны хэсэгт тээвэрлэгдэх зорчигчийн тээшийг;
 
1.5.31.  "тээш ялгах талбай" гэж тээвэрлэх тээшийг аяллын дугаар, чиглэлээр нь ялгах талбайг;
 
1.5.32.  "үйлчилгээнд гарсан агаарын хөлөг" гэж нислэгт бэлэн болох нь баталгаажсан, тухайн аяллын дугаар олгогдсон болон зорчигчийг хүлээн авах зохих бэлтгэл хангагдан, агаарын хөлгийн диспетчерийн хяналтад орсон, зогсоолд байрласан агаарын хөлгийг;
 
1.5.33.  "үзлэгийн дараахь бүс" гэж аюулгүй байдлын үзлэгийн цэг болон агаарын хөлгийн хоорондох хэсгийг;
 
1.5.34.  "сэжигтэй эд зүйлс" гэж эзэнгүй, эсхүл эзнийг нь тогтоох боломжгүй, аюул заналхийлэл агуулсан байж болзошгүй гэж үзсэн эд зүйлсийг; 
 
1.5.35.  "хамгаалагдсан бүс" гэж аюулгүй байдлын хяналт бүхий нисэх буудлын аэродромын талбай, барилга байгууламж, түүний орчны хэсгийг;
 
1.5.36.  "хориотой бүс" гэж аюулгүй байдлын үзлэгийн цэгээс агаарын хөлөг хүртэлх зорчигчдын танхим, тээш ялгах талбай, перрон, нислэгт бэлтгэгдсэн агаарын хөлөг, аюулгүй байдлын үзлэг хийгдсэн тээш, ачаа, шуудан болон хамгаалагдсан бүсэд байрлах нислэгийн хоол хүнс бэлтгэх газар, цэвэрлэгээний талбай зэрэг нэмэлт хяналт шаардлагатай хамгаалагдсан бүсийн хэсгийг;
 
1.5.37.  "хориглосон эд зүйлс" гэж агаарын хөлгөөр тээвэрлэхийг хориглосон эсхүл зөвхөн тээвэрлэлтийн тусгай журмын дагуу тээвэрлэх хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болзошгүй эд зүйлсийг; 
 
1.5.38.  "хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл" гэж иргэний нисэхийн болон агаарын тээврийн аюулгүй байдалд нөлөөлөх дараахь үйлдэл, эсхүл оролдлогыг:
 
-   нислэг үйлдэж буй болон газарт байгаа агаарын хөлгийг булаан эзлэх;
 
-   агаарын хөлөг болон нисэх буудалд хүн барьцаалах;
 
-   агаарын хөлөг, нисэх буудлын хамгаалагдсан бүс болон агаарын навигацийн тоног төхөөрөмжид зөвшөөрөлгүйгээр хүч түрэмгийлэн нэвтрэх;
 
-  гэмт хэрэг үйлдэх зорилгоор агаарын хөлөг, нисэх буудалд зэвсэг, аюултай бодис болон эд зүйлсийг нэвтрүүлэх;
 
-  нислэг үйлдэж буй болон газарт байгаа агаарын хөлөг, зорчигч, агаарын хөлгийн нисэх багийн гишүүд, нисэх буудлын газрын үйлчилгээний ажилтан, иргэдийн аюулгүй байдал, иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй хуурамч мэдээ, мэдээллийг тараах;
 
-  үйлчилгээнд гарсан агаарын хөлгийг хүний амь нас, эрүүл мэндэд ноцтой гэмтэл учруулах буюу үхэлд хүргэх, эд хөрөнгө, хүрээлэн байгаа орчинд ноцтой хохирол учруулах зорилгоор ашиглах.
 
 1.5.39.  "хүлээн авах боломжгүй этгээд" гэж тухайн улсад нэвтрүүлэхийг эрх бүхий байгууллагаас зөвшөөрөөгүй, эсхүл татгалзсан этгээдийг;
 
 1.5.40.  "хэв журам зөрчсөн зорчигч" гэж нисэх буудал, агаарын хөлөгт хууль тогтоомж зөрчсөн, нисэх буудлын ажилтан, нисэх баг болон багийн бусад гишүүдийн зааврыг үл даган нисэх буудал болон агаарын хөлгийн хэвийн ажиллагааг алдагдуулж буй этгээдийг;
 
 1.5.41.  “шилжүүлэн ачих ачаа ба шуудан” гэж тээвэрлэгдэж ирсэн агаарын хөлгөөс өөр агаарын хөлөгт шилжүүлэн ачих ачаа ба шууданг;
 
 1.5.42.  "шилжин ачигдах тээш" гэж агаарын хөлгөөр тээвэрлэгдэн ирж өөр агаарын хөлөгт шилжүүлэн ачих хүртэл хориотой бүсэд хадгалах тээшийг; 
 
 1.5.43.  "шилжин суух зорчигч" гэж тээвэрлэлтийн гэрээний дагуу нислэгээ үргэлжлүүлэхийн тулд нэг агаарын хөлгөөс нөгөө агаарын хөлөгт шилжин сууж байгаа зорчигчийг;
 
 1.5.44.  "шуудан" гэж Дэлхийн шуудангийн холбооны дүрмийн дагуу шуудангийн байгууллагад хүргэгдэх захидал болон бусад зүйлсийг;
 
 1.5.45.  "эзэн нь тогтоогдоогүй тээш" гэж нисэх буудалд тээвэрлэгдэж ирсэн, зорчигч өөрийн гэж мэдүүлээгүй тээшийг;
 
 1.5.46.  "эзэнгүй тээш" гэж тээшний зүүлттэй буюу зүүлтгүй, эзэн нь тогтоогдоогүй тээшийг. 
 
1.5.47. “зохицуулалттай ачаа зуучлалын байгууллага” гэж ачаа, шуудантай холбоотой нислэгийн аюулгүй байдлын үүрэг хүлээсэн байгууллагаас хүлээн зөвшөөрөгдсөн агаарын тээвэрлэгчтэй хамтран үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд аюулгүй байдлын хяналтыг хангадаг хуулийн этгээд, тээвэр зууч болон бусад байгууллагыг;

1.5.48. "аюулгүй байдлын үзлэг шалгалт" гэж эрх бүхий байгууллагаас нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхэлж байгаа байгууллага болон бусад байгууллага Үндэсний хөтөлбөрт заасан аюулгүй байдлын шаардлагыг хэрхэн хэрэгжүүлж байгаад хяналт тавих үйл ажиллагааг;

1.5.49. "аюулгүй байдлын хяналт" гэж хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болзошгүй зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, хориглосон болон сэжигтэй эд зүйлийг нисэх буудал, агаарын хөлөгт нэвтрүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг;

1.5.50. "үнэмлэхжүүлэлт" гэж нисэхийн аюулгүй байдлын үүрэг хүлээсэн байгууллагаас тухайн этгээд зохих түвшинд өөрийн үүргийг гүйцэтгэх чадвартайг үнэлж, албан ёсоор баталгаажуулах үйл ажиллагааг. (1.5.47-1.5.50 дахь заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмсэн). 
 
1.5.51. ”тогтмол илгээгч” гэж аюулгүй байдлын дүрэм, журам, стандартад нийцүүлэн ачаа, шууданг бүх төрлийн агаарын хөлгөөр тээвэрлүүлэхээр илгээж байгаа этгээдийг;

1.5.52. “өндөр эрсдэлтэй ачаа, шуудан” гэж илгээгч этгээд нь тодорхойгүй, эсхүл тэмдэг, тэмдэглэгээ нь хөндөгдсөн, түүнчлэн дараах нөхцөл байдлын аль нэг илэрсэн ачаа, шууданг:

-тагнуулын байгууллагын зүгээс тухайн ачаа, шуудан иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд заналхийлэл учруулж болзошгүй талаар тусгай мэдээлэл ирүүлсэн бол;

-тухайн ачаа, шуудангийн хэвийн бус байдал нь сэжиг төрүүлэхүйц бол;

-агаарын хөлөгт аюул учруулж болзошгүй, хориглосон эд зүйлийг илрүүлэхэд ашигладаг аюулгүй байдлын суурь арга хэрэгслийг ашиглан тухайн ачаа, шууданг шалгах нь хангалтгүй бол.

Ачаа, шууданг илгээж байгаа этгээд тодорхой эсэхээс үл хамааран тагнуулын байгууллага тухайн илгээмжийг өндөр эрсдэлтэй гэж тооцож болно.

1.5.53. “арилжааны агаарын тээвэр” гэж зорчигч, ачаа, тээш, шууданг агаарын хөлгөөр төлбөртэйгээр тээвэрлэх үйл ажиллагааг;

1.5.54. “ерөнхий зориулалтын агаарын тээвэр” гэж арилжааны агаарын тээвэр болон тусгай нислэгийн үйл ажиллагаанаас бусад агаарын хөлгийн нислэгийн үйл ажиллагааг. /ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор 1.5.51-1.5.54 дэх заалтыг нэмсэн/

1.5.55. “Урьдчилан тааварлах боломжгүй байдал” гэж аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээний үр дүн, үр нөлөөг нэмэгдүүлэх зорилгоор хяналт шалгалтыг тогтмол бус давтамжтайгаар өөр өөр байршилд, эсхүл өөр арга хэрэгсэл ашиглан хэрэгжүүлэх арга хэмжээг; (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

1.5.56. “зан байдлыг таньж тогтоох” гэж иргэний нисэхэд заналхийлэл учруулж болзошгүй этгээдийг биеийн хэл, дохио зангаа зэрэг зан байдлын хэвийн бус шинжээр нь таних арга барил ашиглан илрүүлэхийг. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

 

 

 
Хоёр. Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийлэл
 
2.1. Нисэх буудал болон агаарын хөлөгт аюул учруулж болзошгүй сэжигтэй үйлдлийг таних, тогтоох аргачлалыг боловсруулсан байна. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/
 
2.2.    Иргэний нисэхийн эсрэг хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл, учирч болзошгүй аюул, заналхийллийн түвшинг тагнуулын байгууллага тогтоох бөгөөд нислэгийн аюулгүй байдлын үүрэг хүлээсэн байгууллага мэргэжлийн туслалцаа үзүүлнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
2.3.    Иргэний нисэхийн эсрэг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах аюулгүй байдлын арга хэмжээ нь дор дурдсан тохиолдлоос урьдчилан сэргийлэхэд чиглэгдэнэ:
 
 2.3.1. тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл байрлуулан агаарын хөлгийг устгах буюу гэмтэл учруулахаас;
 
 2.3.2.    агаарын хөлгийг булаан эзлэх болон түүний зорчигч, нисэх багийг барьцаалахаас;
 
 2.3.3.    нислэг үйлдэж буй агаарын хөлөг, түүний зорчигч, нисэх багийн аюулгүй байдалд аюул учруулахаас;
 
 2.3.4.    хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болох зүйлс, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, эсхүл зэвсэг нэвтрүүлэхээс;
 
 2.3.5.    тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл байрлуулан агаарын навигацийн байгууламжийг устгах, гэмтээх болон иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд саад учруулахаас;
 
 2.3.6.    нисэх буудалд тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл байрлуулан олон нийтийн аюулгүй байдалд аюул учруулахаас.
 
2.4.    Тагнуулын байгууллага нь өөрийн олсон болон мэдээлэл цуглуулах эрх бүхий бусад байгууллагын ирүүлсэн мэдээ, мэдээллийг нэгтгэн боловсруулж, үнэлэн, холбогдох байгууллага, албан тушаалтанд нэн даруй мэдээлнэ. Тагнуулын байгууллагаас ирүүлсэн мэдээллийг нисэхийн аюулгүй байдлын үүрэг хүлээсэн байгууллага хүлээн авмагц нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч болон иргэний нисэхийн бусад байгууллагад хүргүүлэн, холбогдох арга хэмжээг авна.
 
2.5.    Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн түвшинг Нэгдүгээр түвшин (бага эсхүл "Ногоон"), Хоёрдугаар түвшин (дунд эсхүл "Шар"), Гуравдугаар түвшин (өндөр эсхүл "Улаан") гэж тогтооно:
 
 2.5.1. Нэгдүгээр түвшин–иргэний нисэхийн үйл ажиллагаа нь халдлагад өртөх талаар бодит мэдээ, мэдээлэл байхгүй боловч хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл хийх боломж байгаа;
 
 2.5.2. Хоёрдугаар түвшин–иргэний нисэхийн үйл ажиллагаа нь халдлагад өртөх магадлалтай байна гэж тодорхойлсон мэдээ, мэдээлэл байгаа;
 
 2.5.3. Гуравдугаар түвшин–иргэний нисэхийн үйл ажиллагаа нь халдлагад өртөх талаар тусгайлан тодорхойлсон бодит мэдээ, мэдээлэл байгаа. /2.1-2.4 дэх заалтыг дугаарыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчилсөн/
 
2.6. Нисэхийн аюулгүй байдлын практик болон журамд иргэний нисэхэд заналхийлэл учруулж болзошгүй этгээдийн зан байдлыг таньж тогтоох арга барилыг нэвтрүүлнэ. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

2.7. Зөвлөл нь эрх бүхий байгууллагуудаас гаргасан эрсдэлийн үнэлгээг үндэслэн нисэх буудал болон түүний орчимд агаарын хөлгийн эсрэг зөөврийн харвагч системээр болон бусад ижил түвшний заналхийлэл учруулахаас урьдчилан сэргийлэхэд чиглэсэн үйл ажиллагааны зааврыг боловсруулж, газар дээр нь хэрэгжүүлэх арга хэмжээг баталгаажуулсан байна. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 

 

 Гурав. Эрх зүйн үндэслэл

 
3.1. Үндэсний хөтөлбөрт хамаарах Монгол Улсын олон улсын гэрээ, конвенц:
 
-  "Олон улсын иргэний нисэхийн тухай" 1944 оны Чикагогийн конвенц;
-   "Агаарын хөлгийн бүхээгт үйлдсэн гэмт хэрэг болон тодорхой бусад үйлдлийн тухай" 1963 оны Токиогийн конвенци;
-  "Агаарын хөлгийг хууль бусаар булаан авах үйлдлийг хориглох тухай" 1970 оны Гаагийн конвенци;
-  "Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын эсрэг хууль бус үйлдлийг хориглох тухай" 1971 оны Монреалийн конвенци;
-  "Хуванцар тэсрэх бодис илрүүлэх зорилгоор тэмдэг тавих тухай" 1991 оны Монреалийн конвенци;
-  "Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын эсрэг хууль бус үйлдлийг хориглох тухай" Монреаль хотноо 1971 оны 9 дүгээр сарын 23-ны өдөр үйлдсэн конвенцийн "Олон улсын иргэний нисэхэд үйлчилдэг нисэх буудал дахь хүч хэрэглэсэн хууль бус үйлдлийг хориглох тухай" 1988 оны Монреалийн нэмэлт протокол.
 (3.1 дэх заалтад  2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор  өөрчлөлт орсон).
 
3.2.    Энэ хөтөлбөрт хамаарах үндэсний эрх зүйн баримт бичиг:
 
-  Монгол Улсын Үндсэн хууль;
-  Иргэний нисэхийн тухай хууль;
-  Агаарын зайг нисэхэд ашиглах тухай хууль;
-  Галт зэвсгийн тухай хууль;
-  Гэрээт харуул хамгаалалтын тухай хууль;
-  Захиргааны хариуцлагын тухай хууль;
-  Терроризмтай тэмцэх тухай хууль;
-  Тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийн эргэлтэд хяналт тавих тухай хууль;
-  Төрийн тусгай хамгаалалтын тухай хууль;
-  Улсын хилийн тухай хууль;
-  Эрүүгийн хууль;
-  Иргэний нисэхийн багц дүрэм, тэдгээрийн зөвлөмжийн цувралууд;
-  бусад.
 
Дөрөв. Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын талаар иргэний
        нисэхийн болон бусад байгууллагын хүлээх үүрэг
 
4.1.    Иргэний нисэхийн байгууллагууд нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй аливаа гэмт үйлдэл, үйл ажиллагаа, аюул, заналхийллийн талаархи мэдээ, мэдээллийг тагнуулын байгууллага болон хууль хяналтын бусад байгууллагад шуурхай мэдээлэх, хүргүүлэх, дамжуулах үүрэгтэй.
 
4.2.    Иргэний нисэхийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага (цаашид "Ерөнхий газар" гэх) нь нисэхийн аюулгүй байдлын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх үүрэг бүхий байгууллага мөн. Ерөнхий газар нь Монгол Улсын иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангуулах, аюулгүй байдлын хяналт, зохицуулалтыг хариуцан дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
 
 4.2.1. Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтийг хангах үүрэг бүхий байгууллагууд болон бусад оролцогч байгууллагуудын үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах, хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхойлох; /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
 4.2.2. Үндэсний хөтөлбөрийг нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага болон бусад байгууллагуудад хүргүүлэх;
 
 4.2.3. нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага, ачаа, шуудан тээвэр, нислэгийн хоол хүнс бэлтгэх байгууллагуудын аюулгүй байдлын хөтөлбөр, түүнд оруулсан өөрчлөлтийг тогтмол хянаж, баталгаажуулах;
 
 4.2.4. нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага, нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхэлж байгаа байгууллага болон тухайн нисэх буудалд үйл ажиллагаа явуулж байгаа бусад байгууллагуудад нисэхийн аюулгүй байдлын судалгаа, аудит, үзлэг шалгалт, сорилт хийх, дүгнэлт гаргах;
 
 4.2.5. үндэсний хөтөлбөрийн хүчинтэй байдлыг баталгаажуулах, нийцлийг тодорхойлох, иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын чанарын хяналтын хөтөлбөрийг баталж мөрдүүлэх, түүнд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/
 
4.2.6. иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулж, аюулгүй байдлын сургалтыг хууль хяналтын болон холбогдох мэргэжлийн байгууллагуудтай хамтран зохион байгуулах;
 
4.2.7. нисэх буудлын хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэх журмыг батлаж мөрдүүлэх, олон улсын нисэх буудлын хилийн бүсэд нэвтрэх журмыг хил хамгаалах байгууллагатай хамтран тогтоох;
 
4.2.8. гадаад улсаас Монгол Улсад нислэг үйлдэж байгаа агаарын тээвэрлэгчийн аюулгүй байдлын хөтөлбөр, түүнд оруулсан өөрчлөлтийг хянаж, хүлээн зөвшөөрөх;
 
4.2.9. иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын стандарт, дүрэм, журмыг боловсруулах, дагаж мөрдүүлэх;
 
4.2.10. хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн үед хэрэгжүүлсэн хариу арга хэмжээ, үйл ажиллагаанд үнэлэлт өгч, дахин гарахаас урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авч, Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагад мэдэгдэх.
 
4.2.11. агаарын хөлөгт хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглаж болзошгүй зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, хориглосон болон сэжигтэй эд зүйлийг нэвтрүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээний журам боловсруулах. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмсэн. 4.2.6-4.2.11 дэх заалтын дугаарыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчилсөн)
 
4.2.12. Нийтийн эзэмшлийн бүсийг тогтоож, баталгаажуулсан байх; (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 
4.3.    Нисэх буудал нь тухайн нисэх буудал дээр явагдаж байгаа иргэний нисэхийн үйл ажиллагааг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
 
4.3.1. үндэсний хөтөлбөр болон хууль тогтоомжид нийцүүлэн гаргасан стандарт, дүрэм, журам, заавар болон тухайн нисэх буудлын үйл ажиллагааны онцлогт нийцсэн нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөрийг боловсруулан хэрэгжүүлэх;
 
4.3.2. нисэх буудлын аюулгүй байдлын хороог байгуулах;
 
4.3.3. нисэхийн аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтын тоног төхөөрөмж, хэрэгслээр хангах;
 
4.3.4. өргөтгөлийн ажил хийх, тоног төхөөрөмж шинээр байрлуулах, суурилуулах ажлыг аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаанд саад учруулахгүйгээр зөвхөн Ерөнхий газрын шийдвэрээр гүйцэтгэх; 
 
4.3.5. хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн үед хэрэгжүүлэх арга хэмжээний зааварчилгааг багтаасан онцгой байдлын үед ажиллах журам боловсруулан хэрэгжүүлэх;
 
4.3.6. онцгой байдлын үйл ажиллагааг зохицуулах төвийг байгуулах.
 
4.4.    Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхлэх байгууллага нь тусгай гэрчилгээтэй байна. Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхлэх байгууллага нь дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
 
4.4.1. хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэх үнэмлэх олгож, хяналт тавих;  
 
4.4.2. нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрэх хүмүүс, зорчигч, тэдгээрийн гар тээш, тээш болон ачаа, шуудангийн илгээмж, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлст аюулгүй байдлын үзлэг хийх;
 
4.4.3. ажилтнуудаа иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөр, стандартын дагуу сургаж, дадлагажуулах;
 
4.4.4. аюулгүй байдлын үзлэгийг зөвхөн эрх бүхий этгээдээр гүйцэтгүүлэх;
 
4.4.5. нисэхийн аюулгүй байдлын дүрэм, журамд нийцсэн үйлчилгээ үзүүлэх.
 
4.5.   Агаарын тээвэрлэгч нь иргэний нисэхийн үйл ажиллагааг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах талаар дараахь бүрэн эрхийг хэрэгжүүлнэ:
 
4.5.1. агаарын хөлөг, зорчигч болон тээш, ачаа, шуудан хадгалах талбайн аюулгүй байдлыг хангах, эсхүл аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааг гэрээний үндсэн дээр мэргэжлийн байгууллагаар гүйцэтгүүлэх;
 
4.5.2. хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах зааварчилгааг багтаасан, үндэсний хөтөлбөрийн шаардлагад нийцсэн аюулгүй байдлын хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлэх болон үндэсний хөтөлбөрийн шаардлагад өөрчлөлт орох бүрт түүнд нийцүүлэн хянах, баталгаажуулах;
 
4.5.3. онцгой байдлын үед ажиллах журам боловсруулах;
 
4.5.4. аюулгүй байдал хариуцсан албан тушаалтныг томилох;
 
4.5.5. аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулж, ажилтнуудыг сургаж, дадлагажуулах.
 
4.6. Агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага дараах чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/

 4.6.1. үндэсний хөтөлбөрийн шаардлагад нийцсэн аюулгүй байдлын хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх;

 4.6.2. аюулгүй байдлын албан тушаалтныг томилох;

 4.6.3. нисэх буудлын аюулгүй байдлын хороонд гишүүнийг томилон  ажиллуулах;

 4.6.4. нисэхийн аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийх зориулалт бүхий тоног төхөөрөмж, хэрэгслээр хангах;

4.6.5. агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний системийг санамсаргүй болон санаатай халдлагаас хамгаалах зорилгоор цахим аюулгүй байдлын журам боловсруулж хэрэгжүүлэх.

4.7.    Тагнуулын байгууллага нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдал болон түүнд нөлөөлөх үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээлэл цуглуулан задлан шинжилгээ хийж, дүгнэлт гарган хуульд заасан эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлнэ.
 
4.8.    Цагдаагийн байгууллага нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах ажлыг иргэний нисэхийн байгууллагатай хамтран зохион байгуулна. Цагдаагийн байгууллага нь дараахь үүрэгтэй байна:
 
4.8.1. иргэний нисэхийн байгууламжид гэмт хэрэгтэй тэмцэх, түүнээс урьдчилан сэргийлэх, нийгмийн хэв журмыг сахиулах;
 
4.8.2. хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх, агаарын хөлгийг хууль бусаар булаан авах, хорлон сүйтгэх ажиллагаа явуулах, тэсрэх бодис хэрэглэхээр сүрдүүлэх, нисэх буудал болон түүний байгууламжид халдах, нийтийн эмх замбараагүй байдал үүссэн үед авах арга хэмжээ, үйл ажиллагааг нисэх буудлын онцгой байдлын үед ажиллах журмын дагуу хэрэгжүүлэх;
 
4.8.3. цагдаагийн албан хаагчдыг нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөр, стандартын дагуу сургаж, дадлагажуулах.
 
4.8.4. аюулгүй байдлын үзлэгээр зорчигчоос зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, эд зүйл илэрсэн тохиолдолд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу аюулгүй болгох арга хэмжээ авах, шаардлагатай тохиолдолд зорчигчийг саатуулах зорилгоор үзлэгийн цэг дээр цагдаагийн байнгын ажилтан томилж ажиллуулах. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмсэн)
 
4.8.5. Эрх бүхий байгууллагаас гаргасан нисэхийн аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээний дагуу болзошгүй хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх, эрсдэлийг бууруулахын тулд нийтийн эзэмшлийн бүсийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг тогтоож, баталгаажуулах; (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 
4.9.    Хил хамгаалах байгууллага нь дараахь үүрэгтэй. Үүнд:
 
4.9.1. иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд заналхийлэл учруулах магадлал бүхий этгээдийг илрүүлэх зорилгоор ирэх болон явах зорчигчийн талаархи мэдээллийг шалгах, шаардлагатай үед холбогдох мэдээллийг иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхлэх байгууллагад хүргүүлэх; 
 
4.9.2. Ерөнхий газрыг шаардлагатай мэдээллээр хангах.
 
4.10.    Нисэх буудалд үйл ажиллагаа явуулж байгаа төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд энэхүү хөтөлбөрт заасан шаардлагуудыг биелүүлэх үүрэгтэй. 
 
4.11. Хил хамгаалах болон хилийн хяналтын байгууллага, нисэх буудалд гэрээний үндсэн дээр үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа байгууллага нь ажилтнаа нисэхийн аюулгүй байдлын холбогдох сургалтад хамруулах, нисэх буудлын хориотой, хамгаалагдсан болон үзлэгийн дараахь бүсэд нэвтрэх журмыг биелүүлэх үүрэгтэй.
 
4.12. Нислэгийн хоол хүнс бэлтгэх байгууллага нь хоол хүнс болон агаарын хөлгийн хангалтад хэрэглэх эд зүйлд зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл, бусад аюултай зүйлийг нуун нэвтрүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх талаар аюулгүй байдлын хөтөлбөр боловсруулан хэрэгжүүлнэ.
 
4.13. Хил хамгаалах болон хилийн хяналтын байгууллага, нисэх буудалд үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа байгууллагууд нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах ажиллагааг бодитой, үр дүнтэй хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлэх, нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах талаар Ерөнхий газар, тагнуулын болон цагдаагийн байгууллагын үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлэн хамтарч ажиллана. /4.6-4.12 дахь дэд заалтын дугаарыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчилсөн/
 
4.14. Нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг бүхий байгууллагын эрх бүхий албан тушаалтан, нисэх буудлын хамгаалалттай бүсэд дагалдах хүнгүйгээр нэвтрэх ажилтныг аюулгүй байдлын мэдээллийн сургалтад тогтмол хугацаанд хамруулна. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

4.15. Нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг бүхий байгууллага нь аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааг гэрээгээр гүйцэтгүүлж байгаа бол тухайн гэрээт байгууллага энэ хөтөлбөрийг мөрдөж байгаа эсэхэд тогтмол хяналт тавьж, баталгаажуулна. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 

 
Тав. Хамтын ажиллагаа
 
5.1. Иргэний нисэхийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, батлан хамгаалах асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, гадаад хэргийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллага, иргэний нисэхийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага, цэргийн мэргэжлийн удирдлагын дээд байгууллага, тагнуулын байгууллага, гаалийн байгууллага, цагдаагийн байгууллага, улсын хил хамгаалах байгууллага, нисэх буудал, агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага, тогтмол нислэг гүйцэтгэдэг агаарын тээврийн байгууллагын төлөөлөл бүхий Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын зөвлөл (цаашид "Зөвлөл" гэх) байна.
 
5.2.    Зөвлөл нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах, түүнийг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах эрх бүхий байгууллагуудын үйл ажиллагааг үндэсний хэмжээнд уялдуулан зохицуулна.
 
5.3.    Зөвлөлийн дарга нь иргэний нисэхийн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн байна.
 
5.4.    Зөвлөл нь дараахь бүрэн эрхтэй:
 
 5.4.1. иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээний хэрэгжилтэд хяналт тавих;
 
 5.4.2. иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангуулах асуудлаар Ерөнхий газарт зөвлөгөө өгөх, туслалцаа үзүүлэх;
 
 5.4.3. иргэний нисэхийн эсрэг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн үед бий болсон онцгой нөхцөл байдлыг зохицуулах, шийдвэр гаргах;
 
 5.4.4. нисэхийн аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтын техник, технологийн шинэчлэлт хийх, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох талаархи зөвлөгөөгөөр хангах, дэмжлэг үзүүлэх;
 
 5.4.5. иргэний нисэхийг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс хамгаалах үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох талаар санал боловсруулж эрх бүхий байгууллагаар шийдвэрлүүлэх;
 
 5.4.6. иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд гарч болзошгүй хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх, тэдгээрийг таслан зогсоох, түүний хор уршгийг арилгахад иргэний нисэхийн байгууллага, аж ахуйн нэгжийн хүч, хэрэгслийг татан оролцуулах, иргэний нисэхийн болон бусад байгууллага, аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааны уялдааг хангах;
 
 5.4.7. нисэх буудлын аюулгүй байдлын хорооноос гаргасан зөвлөмжийг хянан хэлэлцэж, шийдвэр гаргах;
 
 5.4.8. жил бүрийн 2 дугаар сард багтаан иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын талаар тайлан бэлтгэж холбогдох газруудад хүргүүлэх;
 
 5.4.9. иргэний нисэхийг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Зөвлөлөөс шаардлагатай гэж үзсэн бусад асуудлыг хэлэлцэх;
 
 5.4.10. нислэгийн үеийн аюулгүй байдлын ажилтан ажиллуулах талаар гадаад, дотоодын агаарын тээвэрлэгчээс ирүүлсэн хүсэлтийг тухайн ажилтныг хүлээн авахыг зөвшөөрсөн бүх улсуудтай зөвхөн гэрээ байгуулсны дараа хүлээн авч шийдвэрлэх.
 
5.4.11. нийтийн эзэмшлийн бүсийн аюулгүй байдлыг хангах эрх бүхий байгууллагуудын үүргийг тодорхойлох, үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

5.5.    Зөвлөл нь жилд хоёроос доошгүй удаа хуралдах бөгөөд хуралдааны шийдвэр, протоколыг гишүүн бүрт хүргүүлнэ. Зөвлөлийн хуралд техникийн шинжээч, мэргэжилтнүүдийг урьж оролцуулж болно.

5.6.    Ерөнхий газар нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын талаар Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллага болон бусад улс оронтой хамтран ажиллана.
 
5.7.    Гадаад орны эрх бүхий байгууллагаас хүсэлт гаргасан тохиолдолд Ерөнхий газар нь Үндэсний хөтөлбөрийн шаардлагатай хэсгийг хүргүүлж болно. 
 
5.8.    Гадаад орны эрх бүхий байгууллагаас хүсэлт гаргасны дагуу Ерөнхий газар нь тухайн улсын агаарын тээвэрлэгчийн нислэгт аюулгүй байдлын тусгай болон нэмэлт арга хэмжээг авна.
 
5.9.    Ерөнхий газар нь аль нэг улсын иргэний нисэхийн үйл ажиллагаанд аюул заналхийлж байгаа талаар олж авсан мэдээллийг Зөвлөлд болон тухайн улсын эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэнэ.
 
5.10. Ерөнхий газар нь нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын болон чанарын хяналтын хөтөлбөрийг шаардлагатай үед гадаад орны эрх бүхий байгууллагатай хамтран боловсруулж, мэдээлэл, санал солилцон хамтран ажиллана.
 
5.11. Ерөнхий газар нь нууцын зэрэглэлтэй мэдээ, мэдээллийг хамгаалах талаар тагнуулын болон цагдаагийн байгууллагатай хамтран ажиллана.
 
5.12. Тагнуулын байгууллага нь энэ хөтөлбөр болон үндэсний бусад баримт бичигт заасан байгууллагын ашигладаг иргэний нисэхийн чухал мэдээлэл, харилцаа, холбооны систем, өгөгдлүүдийг тодорхойлсон байх бөгөөд тэдгээрийг эрх бүхий байгууллагын хийсэн эрсдэлийн үнэлгээний дагуу хууль бус халдлагаас хамгаалах арга хэмжээг боловсруулж хэрэгжүүлнэ. (Энэ заалтыг Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор өөрчлөн найруулсан)
 
5.13. Гадаад орны эрх бүхий байгууллагаас хүсэлт гаргасан тохиолдолд Ерөнхий газар нь Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагаас хийсэн аудитын тайлан болон илэрсэн дутагдлыг залруулах чиглэлээр хэрэгжүүлсэн ажлын талаархи мэдээллийг хүргүүлж болно.
 
5.14. Монгол Улсын Засгийн газар нь энэхүү хөтөлбөрийн 4.2-т заасан иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үүрэг бүхий байгууллагын тухай Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагад мэдэгдэнэ.
 
5.15. Агаарын харилцааны тухай Монгол Улсын Засгийн газар, гадаад улсын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах талаар холбогдох заалтыг тусгасан байна.
 
5.16. Нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг бусад улсын эрх  бүхий байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа аюулгүй байдлын хяналтын арга хэмжээтэй давхардуулахаас сэргийлж, аюулгүй байдлын тогтвортой тогтолцоог бүрдүүлэхийн тулд бусад улсын ижил үүрэг бүхий байгууллагатай хамтын ажиллагааны гэрээ байгуулах боломжийг эрэлхийлнэ. Аялал эхэлж буй улсад хэрэгжүүлж байгаа аюулгүй байдлын хяналтын арга хэмжээний үр дүн нь ижил түвшинд байгааг баталгаажуулсны үндсэн дээр гэрээ байгуулна.(Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

5.17. Тагнуулын байгууллага нь нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрүүлэх худалдааны болон хангамжийн бараа, бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн шат, дамжлага бүрийн аюулгүй байдал, харилцаа, холбооны систем, өгөгдлүүдийн аюулгүй байдлын төлөвлөлт, сүлжээний тусгаарлалт, хамгаалалт, алсын тандалтын хязгаарлалтын арга хэмжээ авснаа баталгаажуулна.(Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн бөгөөд Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор өөрчлөн найруулсан)

5.18. Нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг бүхий байгууллага нь өөрийн газар нутаг, агаарын зайд учирч болох иргэний нисэхийн заналхийллийн шинж болон түвшинг тогтмол хянаж, холбогдох эрх бүхий байгууллагуудаас гаргасан аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээнд үндэслэн энэ хөтөлбөрт нийцсэн бодлого, журам баталж, хэрэгжүүлнэ.(Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

5.19. Ерөнхий газар нь Зөвлөл болон нисэх буудлын аюулгүй байдлын хорооны холбогдох байгууллага, агентлаг, бусад төрийн байгууллага, хуулийн этгээдийн хэрэгжүүлж буй нийтийн эзэмшлийн бүсийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээний зохицуулалтыг баталгаажуулж, нийтийн эзэмшлийн бүсийн аюулгүй байдлын талаар тухайн байгууллагуудын хүлээх үүрэг, хариуцлагыг тодорхойлно. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

5.20. Ерөнхий газар нь нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага болон холбогдох бусад байгууллагууд өөрсдийн нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны эрсдэлийн үнэлгээг үр дүнтэй хийж гүйцэтгэхэд шаардлагатай мэдээллийг хоорондоо тухай бүр солилцох зохицуулалт бүхий журам боловсруулж, хэрэгжүүлнэ. (Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

 

Зургаа. Нисэх буудлын аюулгүй байдал  
        
  6.1.    Нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөрийг нисэх буудал хэрэгжүүлнэ.
 
  6.2.    Нисэх буудал нь нисэх буудлын хамгаалагдсан болон нийтийн эзэмшлийн бүсийг Ерөнхий газартай хамтран тогтооно.
 
  6.3. Нисэх буудал нь үндэсний холбогдох байгууллагаас хийсэн эрсдэлийн үнэлгээний дагуу хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн улмаас учирч болзошгүй хор уршгийн үр дагаврыг бууруулахаар нийтийн эзэмшлийн бүсийн аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг зохион байгуулна. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/
 
  6.4.    Нисэх буудлын хориотой бүсийг Үндэсний холбогдох байгууллагын гаргасан аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээнд үндэслэн Ерөнхий газар тогтооно. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор өөрчлөн найруулсан).
 
  6.5.    Хориотой, хамгаалагдсан болон нийтийн эзэмшлийн бүсийг тогтоосон бүдүүвч зургийг нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөрт хавсаргана.
 
  6.6.    Нисэх буудлын гадна орших агаарын навигацийн байгууламж нь хамгаалагдсан бүстэй байна.
 
  6.7.    Нисэх буудлын гадна орших хамгаалагдсан бүсийн аюулгүй байдал, хамгаалалтыг нисэх буудал хариуцна.
 
  6.8.    Нисэх буудлын хамгаалагдсан бүсийн аюулгүй байдлыг хашаа, хаалт байгуулах, дохиолол, гэрэлтүүлэг болон камерын хяналтын систем суурилуулах, харуул хамгаалалтын ажилтан томилох замаар хангана.
 
  6.9.    Олон улсын нисэх буудал нь зорчигчоос бусад хүмүүс, тэдгээрийн авч яваа эд зүйлсэд хориотой бүсэд нэвтрэхээс өмнө аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
  6.10.  Хаалга, цонх, цахилгаан шат, хонгил зэрэг бусад гарцыг зөвшөөрлийн дагуу ашиглаагүй тохиолдолд хаалтаар хамгаалсан байна. 
 
  6.11. Нисэх буудал нь Ерөнхий газраас тогтоосон эрсдэлийн үнэлгээг үндэслэн хориотой бүсэд нэвтрэх тээврийн хэрэгсэл, түүн доторх эд зүйлсэд аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийнэ. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/
 
  6.12. Перрон, агаарын хөлгийн зогсоолын талбай болон онцгой анхаарлын цэг нь гэрэлтүүлэгтэй байна.
 
  6.13. Нисэх буудал нь нийтийн эзэмшлийн бүсэд хяналт тавьж, эргүүл гаргана. 
 
  6.14. Нисэх буудлын хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэхэд олгох үнэмлэхийг хүсэлт гаргагчийн анкетыг шалгасны үндсэн дээр олгоно. Нэвтрэх үнэмлэхэд дор дурдсан зүйлийг тусгана:
 
 6.14.1. үнэмлэх эзэмшигчийн зураг, эцэг/эхийн болон өөрийн нэр, эрхэлж байгаа ажил, албан тушаал;
 
 6.14.2. үнэмлэхний хүчинтэй байх хугацаа;
 
 6.14.3. үнэмлэхийн хүчин төгөлдөр үйлчлэх бүс;
 
 6.14.4. үнэмлэхийг ашиглахтай холбогдсон зааварчилгаа.              
 
6.15. Зорчигчийг иргэний үнэмлэх, эсхүл гадаад паспорт, нислэгийн тийз болон суугчийн талоныг шалгасны үндсэн дээр нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрүүлнэ.
 
6.16. Тээврийн хэрэгслийн нэвтрэх үнэмлэхийг тухайн тээврийн хэрэгсэл нь нисэх буудлын хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэх хэрэгцээ, шаардлагыг харгалзан  олгоно.
 
6.17. Тээврийн хэрэгслийн нэвтрэх үнэмлэхэд дор дурдсан зүйлийг тусгана:
 
 6.17.1. тээврийн хэрэгслийн марк, улсын дугаар;
 
 6.17.2. тээврийн хэрэгслийн өмчлөгч болон жолоочийн нэр;
 
 6.17.3. үнэмлэхний хүчинтэй байх хугацаа;
 
 6.17.4. үнэмлэх хүчин төгөлдөр үйлчлэх бүс;
 
 6.17.5. үнэмлэхийг ашиглахтай холбогдсон зааварчилгаа.
 
6.18. Нисэх буудлын хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэх тээврийн хэрэгслийн тоонд хязгаарлалт тогтоож болно.
 
6.19. Нисэх буудлын хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэх тээврийн хэрэгсэл дотор зөвшөөрөлгүй хүн, эд зүйлс нэвтрүүлэхийг хориглоно. 
 
6.20. Нисэх буудлын хориотой болон хамгаалагдсан бүсэд нэвтрэх хүн, тэдгээрийн эд зүйлс, тээврийн хэрэгсэлд хийх аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтын журмыг нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөрт тусгана.
 
6.21. Нисэх буудлын хориотой бүсэд байгаа агаарын хөлөгт зөвшөөрөлгүй этгээд нэвтрэхээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хүн болон тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнд хяналт тавина. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р  тогтоолоор нэмсэн)
 
6.22. Нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрүүлэх худалдааны болон хангамжийн бараа, бүтээгдэхүүнд аюулгүй байдлын хяналт тавих бөгөөд үүнд бараа, бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн шат, дамжлага бүрт хийх аюулгүй байдлын үйл ажиллагаа, аюулгүй байдлын үзлэг хамаарна. (Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 
Долоо. Агаарын хөлгийн аюулгүй байдал
 
7.1.    Агаарын тээвэрлэгч нь өөрийн агаарын хөлгийн аюулгүй байдлыг хариуцна.
 
7.2.    Агаарын тээвэрлэгч нь агаарын хөлөгт аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийх, түүнд хяналт тавих үүрэгтэй.
 
7.3. Агаарын тээвэрлэгч нь арилжааны агаарын тээврийн үйл ажиллагаанд эхлэн оролцох агаарын хөлөгт аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийнэ. Үндэсний эрх бүхий байгууллагаас хийсэн аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээнд үндэслэн агаарын хөлөгт үзлэг, эсхүл шалгалт хийнэ. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/

7.4. Агаарын тээвэрлэгч нь үзлэг, шалгалт хийсэн агаарын хөлгийн аюулгүй байдлыг нислэгт гарах хүртэл хамгаална. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/

7.5.    Агаарын тээвэрлэгч нь үйлчилгээнд гарах агаарын хөлгийг нислэг үйлдэхээр хориотой бүсэд нэвтрэхийн өмнө, шаардлагатай тохиолдолд хориотой бүсэд байрлуулсны дараа агаарын хөлгийн аюулгүй байдлын шалгалтыг хийнэ. 
 
7.6.    Агаарын тээвэрлэгч нь үйлчилгээнд гарсан агаарын хөлөгт агаарын хөлгийн аюулгүй байдлын үзлэг хийнэ.
 
7.7.    Агаарын тээвэрлэгч нь үйлчилгээнд гараагүй агаарын хөлгийн аюулгүй байдлыг хангах талаар дараахь арга хэмжээг авна:
 
 7.7.1. зорчигч болон ачаа тээш ачих, буулгах төхөөрөмжийг холдуулах;
 
 7.7.2. агаарын хөлгийн бүх хаалгыг хаах, түгжих, лацдах.
 
7.8. Агаарын хөлөгт дор дурдсанаас бусад этгээдийг суух, нэвтрэхийг хориглоно:
 
 7.8.1. албан үүргээ гүйцэтгэж байгаа зохих үнэмлэх бүхий агаарын тээвэрлэгчийн болон үйлчилгээний ажилтан;
 
 7.8.2. тухайн агаарын хөлгөөр үйлдэх нислэгээр зорчих тийз, суугчийн талон бүхий зорчигч.
 
7.9.    Иргэний нисэхийн эсрэг хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд ашиглахаас урьдчилан сэргийлэх зорилгоор агаарын тээвэрлэгч нь тийз, нислэгийн захиалгын хуудас, суугчийн талон, тээшний зүүлт, шуудангийн лац болон ачааны баримт бичгийг өөрийн хяналт хамгаалалтад байлгана.
 
7.10.    Агаарын тээвэрлэгч нь дамжин өнгөрөх нислэгийн буух зорчигчийн үлдээсэн эд зүйлсийг агаарын хөлөг хөөрөхөөс өмнө буулгах, эсхүл бусад  холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
7.11. Агаарын тээвэрлэгч нь зорчигч агаарын хөлгөөс буухдаа эд зүйлээ орхиогүй болохыг шалгаж, баталгаажуулах үүрэгтэй.

7.12. Агаарын тээвэрлэгч нь агаарын хөлөгт үзлэг, шалгалт хийсний дараа зөвшөөрөлгүй этгээд агаарын хөлөгт нэвтрэхээс урьдчилан сэргийлэх, хамгаалах үүрэгтэй.
(7.9-7.10 дахь дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р  тогтоолоор нэмсэн) 
 
    Найм. Зорчигч, тэдгээрийн гар тээшний аюулгүй байдал
 
8.1.    Нисэх буудал нь аяллаа эхэлж байгаа болон шилжин суух, дамжин өнгөрөх зорчигч, тэдгээрийн гар тээшинд хориотой бүс болон үзлэгийн дараахь бүсэд нэвтрэхээс өмнө аюулгүй байдлын үзлэг хийнэ.
 
8.2.    Зорчигчдод аюулгүй байдлын үзлэгийг дараахь аргыг ашиглаж хийнэ:
 
 8.2.1. гараар шалгах;
 
 8.2.2. металл илрүүлэгч төхөөрөмжөөр шалгах.
 
8.3. Зорчигч, тэдгээрийн гар тээшинд хийх аюулгүй байдлын үзлэгийн журмыг нисэх буудлын аюулгүй байдлын хөтөлбөрт тусгаж хэрэгжүүлнэ. Зорчигчийн бие болон гар тээшинд тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл байгаа эсэхийг тогтоох үзлэгийн тохиромжтой аргыг ашиглах бөгөөд эдгээр аргыг тогтмол ашиглаагүй тохиолдолд тэдгээрийг урьдчилан тааварлах боломжгүй байдлаар хэрэглэнэ. (Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор өөрчлөн найруулсан)
 
8.4.    Төрийн тусгай хамгаалалтад байгаа албан тушаалтан, иргэнийг аюулгүй байдлын үзлэгээс чөлөөлнө.
 
8.5.    Зорчигчийн гар тээшинд аюулгүй байдлын үзлэгийг дараахь аргаар хийнэ:
 
 8.5.1. гараар шалгах;
 
 8.5.2. рентген туяаны төхөөрөмжөөр шалгах;
 
 8.5.3. тэсэрч дэлбэрэх бодис илрүүлэх төхөөрөмжөөр шалгах.
 
8.6.    Рентген туяаны төхөөрөмжөөр зорчигчийн гар тээшинд аюулгүй байдлын үзлэг хийхэд сэжиг бүхий зүйл илэрсэн тохиолдолд тухайн зорчигчийг байлцуулан гараар шалгана. Шалгалтын үед тухайн зорчигчийг эд зүйлсэд хүргэхгүй, ойртуулахгүй байна.
 
8.7. Рентген туяаны төхөөрөмжөөр үзлэг хийсэн нийт зорчигчийн гар тээшний 10-аас доошгүй хувьд сонгох журмаар гараар шалгалт хийнэ.  
 
8.8.    Рентген туяаны төхөөрөмж ажиллаагүй тохиолдолд гар тээшинд гараар шалгалт хийнэ. Гараар шалгалт хийхдээ тухайн гар тээш, түүнд агуулагдаж байгаа эд зүйлсийг нэг бүрчлэн шалгана.
 
8.9.    Их хэмжээний үнэт зүйл авч яваа зорчигч, хөгжлийн бэрхшээлтэй болон зүрхний аппараттай зорчигчдод аюулгүй байдлын үзлэгийг тусад нь хийнэ.
 
8.10. Нисэх буудлын хориотой болон үзлэгийн дараахь бүсэд нэвтрэх нисэх бүрэлдэхүүн, хилийн хяналтын байгууллага, төрийн хамгаалалт болон үйлчилгээний ажилтнууд аюулгүй байдлын үзлэгт хамрагдана.
 
8.11. Дипломат эрх бүхий ажилтан аюулгүй байдлын үзлэгт хамрагдана. Дипломат эрх бүхий ажилтны гар тээш, тээшинд үзлэг хийхдээ дипломат харилцааны тухай Венийн конвенцийн (1961) холбогдох заалтын дагуу өөрийг нь, эсхүл түүнийг төлөөлөх бүрэн эрхт төлөөлөгчийг байлцуулна.
 
8.12. Зохих журмын дагуу лацадсан дипломат шуудангийн илгээмжид аюулгүй байдлын үзлэг хийхгүй. Төрийн нууцын зэрэглэлтэй ачаа, шуудангийн илгээмжид зөвхөн тоног төхөөрөмжийн тусламжтайгаар аюулгүй байдлын үзлэг хийнэ.
 
8.13. Ажил үүргээ гүйцэтгэж яваа хууль хяналтын байгууллага болон төрийн тусгай хамгаалалтын ажилтан нь зорчигчийн бүхээгт зэвсэг, хэрэгслийг биедээ авч явах тохиолдолд дараахь шаардлагыг хангасан байна:
 
8.13.1.   эрх бүхий байгууллагын зэвсэг авч явах зөвшөөрөл байх;
 
8.13.2. нисэн очих улс болон маршрутын дагуу бууж хөөрөх бусад улсын эрх бүхий байгууллагад зэвсэг авч явах зөвшөөрөлтэй талаар мэдэгдэх; /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/

8.13.3. зэвсэг авч яваа талаар нисэн очих улсын нисэх буудалд урьдчилан мэдэгдэх. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/

8.13.4.   нислэгийн үед согтууруулах ундааны зүйлээр үйлчлэхгүй байх;
 
8.13.5.   зэвсэг авч яваа зорчигчийн тоо болон тэдгээрийн суудлын байршлыг нислэг эхлэхээс өмнө агаарын хөлгийн даргад мэдэгдсэн байх;
 
8.13.6.  агаарын хөлгөөр нисэх гэж байгаа зэвсэгтэй зорчигчид нислэгийн маршрутын дагуу хөөрч, буух болон нисэн очих газрын холбогдох дүрэм, журмын талаарх зааварчилгааг түүнийг агаарын хөлөгт суухаас нь өмнө өгсөн байх. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
8.14. Эрх бүхий байгууллагын зөвшөөрөлтэй зэвсгийг агаарын хөлгийн зорчигчийн бүхээгээс бусад хэсэгт дараахь нөхцөлийг хангасан тохиолдолд тээвэрлэнэ:
 
8.14.1. зэвсэг цэнэггүй байх;
 
8.14.2. зэвсэг нислэгийн үед хэн ч хүрэх боломжгүй газар байрласан байх.
 
8.15. Хууль хяналтын байгууллагын хяналтад байгаа зорчигч, бие даан зорчих чадваргүй сэтгэцийн өвчтэй зорчигч, эсхүл Монгол Улсаас албадан гаргаж байгаа болон тухайн улсад нэвтрүүлэхийг хориглосон этгээдийг тээвэрлэх талаар холбогдох байгууллага нь агаарын тээвэрлэгчид урьдчилан мэдэгдэх үүрэгтэй.
 
8.16. Монгол Улсад нэвтрүүлэхийг хориглосон, эсхүл Монгол Улсаас албадан гаргаж байгаа зорчигчийг агаарын хөлгөөр тээвэрлэх талаар холбогдох байгууллага нь дамжин өнгөрөх болон очих улсын эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэж, тэдгээрийн учруулж болзошгүй аюул заналхийллийн талаархи мэдээллийг урьдчилан хүргүүлнэ.
 
8.17. Агаарын тээвэрлэгч нь хууль хяналтын байгууллагын хяналтад байгаа этгээдийг тээвэрлэхэд тавигдах аюулгүй байдлын арга хэмжээ, журмыг өөрийн аюулгүй байдлын хөтөлбөрт тусгаж хэрэгжүүлнэ. 
 
8.18. Агаарын тээвэрлэгч нь хууль хяналтын байгууллагын хяналтад байгаа зорчигчийг харгалзагчийн хамт, бие даан зорчих чадваргүй сэтгэцийн өвчтэй зорчигчийг асран хамгаалагчийн хамт тус тус тээвэрлэнэ.
 
8.19. Аюулгүй байдлын үзлэгээр зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис болон тэсэлгээний хэрэгсэл илэрсэн тохиолдолд хураан авч тагнуулын болон цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэнэ.
 
8.20. Эрх бүхий байгууллагаас тээвэрлэхийг зөвшөөрсөн зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис болон тэсэлгээний хэрэгсэл, аюултай эд зүйлийг зорчигчдоос тусгаарлан агаарын хөлгийн ачааны хэсэгт тээвэрлэнэ.
 
8.21. Аюулгүй байдлын үзлэгээс татгалзсан болон зайлсхийсэн зорчигчийг үзлэгийн дараахь бүсэд нэвтрүүлэхгүй бөгөөд агаарын хөлгөөр тээвэрлэхгүй. 
 
8.22. Зохих журмын дагуу аюулгүй байдлын үзлэг хийлгэсэн зорчигч, тэдгээрийн гар тээшийг агаарын хөлөгт нэвтрүүлэх хүртэл хяналт тавина. Аюулгүй байдлын үзлэгээр ороогүй зорчигч үзлэгийн дараахь бүс болон агаарын хөлөгт нэвтэрсэн тохиолдолд дараахь арга хэмжээг авна:
 (Энэ дэд заалтад 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмэлт орсон).
 
8.22.1. үзлэгийн дараахь бүсийг бүрэн чөлөөлж, дахин шалгана;
 
8.22.2. зорчигч, тэдгээрийн гар тээшийг үзлэгт дахин оруулна;
 
8.22.3.   үзлэгт хамрагдаагүй зорчигч агаарын хөлөгт байгааг илрүүлсэн тохиолдолд агаарын хөлгийн аюулгүй байдлын шалгалтыг дахин хийнэ.
 
8.23.  Агаарын тээвэрлэгч нь зорчигчийг агаарын хөлөгт суулгахаас өмнө түүний бичиг баримт, суугчийн талоныг зорчигчийн нэрсийн жагсаалттай тулган шалгаж, тээшээ тээвэрлүүлэхээр бүртгүүлсэн зорчигч мөн болохыг давхар хянана.
 
8.24. Агаарын тээвэрлэгч нь хэв журам зөрчсөн зорчигчид авах аюулгүй байдлын арга хэмжээ, хэв журам зөрчсөн зорчигчийг тээвэрлэх журмыг өөрийн аюулгүй байдлын хөтөлбөрт тусгаж хэрэгжүүлнэ. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмсэн).

Ес. Тээш

 
  9.1.    Нисэх буудал нь аяллаа эхэлж байгаа, шилжин суух, дамжин өнгөрөх зорчигчийн тээшинд хориотой бүс болон үзлэгийн дараахь бүсэд нэвтрэхээс өмнө аюулгүй байдлын үзлэг хийнэ. 
 
  9.2.    Агаарын тээвэрлэгч нь тээшний бүртгэл болон бүртгэгдсэн тээшинд тавигдах аюулгүй байдлын арга хэмжээ, журмыг өөрийн аюулгүй байдлын хөтөлбөрт тусгаж хэрэгжүүлнэ. 
 
  9.3.    Агаарын тээвэрлэгч нь тээшний бүртгэлийг зөвхөн тухайн зорчигчийн тийз, иргэний үнэмлэх болон гадаад паспорт зэрэг бичиг баримтыг үндэслэн гүйцэтгэнэ.
 
  9.4.    Агаарын тээвэрлэгч нь бүлэг зорчигчийн тийзийг бүртгэхдээ зорчигч тус бүрээс тээшийг хүлээн авах журмыг баримтална. 
 
  9.5.    Арилжааны агаарын тээвэрлэгч нь тээшний эзэн агаарын хөлөгт суугаагүй тохиолдолд тээшинд аюулгүй байдлын үзлэг хийж, тухайн тээшийг үл дагалдах тээшээр тодорхойлох хүртэл тээвэрлэхгүй. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
  9.6.    Агаарын хөлөгт ачихаас өмнө тээшинд рентген туяаны төхөөрөмжөөр болон био мэдрэмжийн арга хэрэгслийг ашиглан аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтыг хийнэ.
 
  9.7.    Зөвхөн сэжиг бүхий тээшинд гараар болон тэсэрч дэлбэрэх бодис илрүүлэх зориулалтын гар багажаар шалгалт хийнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
  9.8.    Аюулгүй байдлын үзлэгийн тоног төхөөрөмж ажиллаагүй буюу эвдэрсэн үед бүх тээшийг гараар шалгана. 
 
  9.9.    Дараахь тээшийг аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтаас чөлөөлнө:
 
 9.9.1.    энэхүү хөтөлбөрийн 8.4-т заасны дагуу аюулгүй байдлын үзлэгээс чөлөөлөгдсөн зорчигчийн тээш;
 
 9.9.2.    өмнө нь гар тээш гэж шалгагдсан боловч агаарын хөлгийн ачааны хэсэгт тээвэрлэхээр болсон тээш.
 
  9.10. Тээшийг агаарын хөлөгт ачихаас өмнө тээш ялгах талбай, эсхүл нисэх буудлын тээш хадгалах газарт байрлуулах бөгөөд тээш ялгах талбайд зөвхөн зөвшөөрөл бүхий этгээдийг нэвтрүүлнэ. Зөвшөөрөлгүй этгээд нэвтэрсэн тохиолдолд тээшийг агаарын хөлөгт ачихаас өмнө аюулгүй байдлын үзлэгт дахин оруулна. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор өөрчлөн найруулсан).
 
  9.11. Тээш нь агаарын хөлөгт ачигдах хүртэл аюулгүй байдлын байнгын хяналтад байна.
 
  9.12. Нисэх багийн тээшинд "нисэх баг" гэсэн тээшний зүүлт зүүж, бусад тээшний адил аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтад хамруулна.  
 
  9.13. Арилжааны агаарын тээвэрлэгч нь зөвхөн тээшний эд зүйлсийг дагалдах болон үл дагалдах гэж тодорхойлон, зохих стандартын дагуу аюулгүй байдлын үзлэгээр оруулж, тухайн нислэгээр тээвэрлэхээр хүлээж авах бөгөөд энэхүү шалгуурыг хангасан бүх тээшийг бүртгэж, тухайн нислэгээр тээвэрлэхийг баталгаажуулна. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/
  
  Арав. Ачаа болон шуудангийн аюулгүй байдал
 
10.1. Арилжааны агаарын хөлөгт ачаа болон шууданг ачихаас өмнө аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
10.2. Дипломат харилцааны тухай Венийн конвенцийн дагуу дипломат шууданг аюулгүй байдлын үзлэгээс чөлөөлнө. Лац ломбо нь гэмтсэн шууданд рентген туяаны төхөөрөмжөөр үзлэг хийнэ.
 
10.3. Ачаа болон шууданд аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтыг дараахь байдлаар хийнэ: 
 
 10.3.1. гараар шалгах;
 
 10.3.2. рентген туяаны төхөөрөмжөөр үзлэг хийх;
 
 10.3.3. тэсрэх дэлбэрэх бодис илрүүлэх төхөөрөмжөөр үзлэг хийх;
 
 10.3.4. био мэдрэмжийн арга хэрэгслийг ашиглан үзлэг хийх.
 
 10.4. Агаарын тээвэрлэгч нь тээвэрлэлтэд хүлээн авсан ачаа, шуудангийн хадгалалт, хамгаалалтыг хариуцна.
 
10.5. Агаарын тээвэрлэгч нь агаарын хөлгөөр тээвэрлэхээр аюулгүй байдлын үзлэг хийсэн ачаа, шууданг агаарын хөлөг хөөрөх хүртэл хамгаална.

10.6. Өндөр эрсдэлтэй ачаа, шуудантай холбогдох эрсдэлийг бууруулах зорилгоор аюулгүй байдлын нэмэлт арга хэмжээ авч хэрэгжүүлнэ.

10.7. Монгол Улсаас хөөрөх агаарын хөлөгт ачаа, шуудан шилжүүлэн ачих бол ачихаас нь өмнө аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийсэн байна.

10.8. Монгол Улсын хилээр нэвтрүүлж, шилжүүлэн ачих ачаа, шууданд аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийснийг баталгаажуулсан байна.

10.9. Зохицуулалттай ачаа зуучлалын байгууллага болон тогтмол илгээгч нь ачаанд аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийх үйл ажиллагаанд оролцох бол тэдгээрт иргэний нисэхийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага зөвшөөрөл олгоно.

10.10. Агаарын тээвэрлэгч нь зохицуулалттай ачаа зуучлалын байгууллага болон Ерөнхий газраас зөвшөөрсөн хуулийн этгээдээс хүлээн авах ачаа, шууданд  аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалт хийснийг баталгаажуулж, арилжааны агаарын тээврийн үйл ажиллагаанд ашиглах агаарын хөлгөөр тээвэрлэнэ. Ачаа, шууданг баталгаажуулж чадаагүй тохиолдолд аюулгүй байдлын үзлэг хийнэ.

10.11. Баталгаажуулсан ачаа, шууданд “Аюулгүй байдлыг хангасан” гэдгийг нотолсон цахим болон бичмэл хуудсыг дагалдуулна. /ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор 10.5-10.11 дэх заалтыг нэмсэн/

10.12. Ачаа болон шууданд аюулгүй байдлын үзлэг хийхдээ тухайн ачаан дахь эд зүйлийн шинж чанарыг харгалзан аюулгүй байдлын тохиромжтой арга, аргачлалыг ашиглана. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

 
 
Арван нэг. Нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн
            шуудан болон эд зүйлсийн аюулгүй байдал
 
 
11.1. Агаарын тээвэрлэгч нь нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлсийг агаарын хөлөг болон нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрүүлэхдээ аюулгүй байдлын зохих үзлэг, шалгалт хийснийг баталгаажуулсан байна. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
11.2. Нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлсийг бэлтгэх байгууллага нь хоол хүнс, агаарын хөлгийн хангалтад хэрэглэх эд зүйлд зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэл болон бусад аюултай зүйлийг нуун нэвтрүүлэхээс урьдчилан сэргийлэх талаар аюулгүй байдлын хөтөлбөртөө тусган хэрэгжүүлнэ:
 
11.2.1. тухайн байгууллагын аюулгүй байдлын ажилтныг томилох;
 
11.2.2. нисэх буудлын аюулгүй байдлын хориотой бүсэд нэвтрэх бүх ажилтны анкетыг шалгах;
 
11.2.3. нисэх буудлаас гаргасан аюулгүй байдалтай холбоотой зааврыг дагаж мөрдөх;
 
11.2.4. байгууллагын барилга байгууламж болон агуулахад зөвшөөрөлгүй этгээд нэвтрүүлэхгүй байх;
 
11.2.5. нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлсэд агаарын хөлгөөр тээвэрлэхийг хориглосон зүйлс агуулагдаагүй эсэхэд шалгалт хийх;
 
11.2.6. аюулгүй байдлын хориотой бүсийн гадна бэлтгэгдэх нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлс нь тээвэрлэлтийн үед түгжээтэй, лацтай байх;
 
11.2.7. агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлсийг байнгын хяналтад байлгах;
 
11.2.8. нислэгийн хоол хүнс бэлтгэх ажилтнуудыг аюулгүй байдлын сургалтад хамруулах.
 
11.3. Агаарын тээвэрлэгч нь зорчигчийн хоол, хүнс, нөөц, хангамжийн зүйлс, нисэх буудлын хориотой бүсэд нэвтрүүлэх худалдааны болон хангамжийн бараа, бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн шат дамжлагад хяналт тавихад аюулгүй байдлын үйл ажиллагаа, аюулгүй байдлын үзлэгийн аргын аль тохирохыг хэрэглэх бөгөөд хяналт шалгалт хийгдсэн агаарын хөлгийн хангамжийн эд зүйлс, нислэгийн хоол, хүнс, нөөц, бараа, бүтээгдэхүүнийг тухайн агаарын хөлөгт ачих хүртэл хамгаална. (Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн бөгөөд Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор өөрчлөн найруулсан)
 
   Арван хоёр. Аюулгүй байдлын тоног төхөөрөмж, хэрэгсэл
 
 12.1. Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангахуйц үйл ажиллагаа явуулж, техник, санхүүгийн бололцоонд тохирсон аюулгүй байдлын тоног төхөөрөмжийг ашиглана. (Энэ заалтад Засгийн газрын 2015 оны 128 дугаар тогтоолоор өөрчлөлт орсон бөгөөд Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 
 12.2. Нисэхийн аюулгүй байдлын тоног төхөөрөмж, хэрэгслийг худалдан авах, шинэчлэхдээ Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагын зөвлөмжийг удирдлага болгоно.
 
 12.3. Аюулгүй байдлын тоног төхөөрөмж, хэрэгслийн төрөл, загвар, техникийн үзүүлэлт нь Ерөнхий газраас зөвшөөрөгдсөн байна.
 
 12.4. Нисэх буудал нь аюулгүй байдлын тоног төхөөрөмж, хэрэгслийн тохируулгыг тухайн төхөөрөмж, хэрэгслийн үйлдвэрлэгчээс ирүүлсэн тест материалыг ашиглаж жилд нэгээс доошгүй удаа хийж, Ерөнхий газраар баталгаажуулна.
 
 12.5. Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн түвшингээс хамаарч тоног төхөөрөмж, хэрэгслийн мэдрэх чадварыг нэмэх буюу бууруулна. 
 
 12.6. Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангахад шаардлагатай шинэ техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, технологийн судалгаа хийх зорилгоор бусад улстай хамтран ажиллана. /Энэ заалтыг ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор нэмсэн/
 
12.7. Ерөнхий газар нь тогтоосон шалгуурт суурилсан үзлэг болон аюулгүй байдлын хяналтын үйл ажиллагааг ялгавартай байдлаар хийх шинэ горим, журмыг баталж, хэрэгжүүлнэ.(Засгийн газрын 2019 оны 13 дугаар тогтоолоор нэмсэн)

      Арван гурав. Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн үед авах арга хэмжээ

 
  13.1. Тагнуулын байгууллага нь Ерөнхий газартай хамтарч иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн үед авах арга хэмжээний нэгдсэн журмыг боловсруулж, хэрэгжүүлнэ.
 
  13.2. Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн үед авах арга хэмжээний нэгдсэн журмыг үндэслэн агаарын тээвэрлэгч, нисэх буудал, хууль хяналт, онцгой байдлын болон холбогдох бусад байгууллага нь болзошгүй заналхийллийн үед ажиллах журмыг боловсруулах үүрэг хүлээнэ. 
 
  13.3. Нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, ачаа тээвэр зуучийн болон цагдаагийн байгууллага, холбогдох бусад байгууллагуудын үйл ажиллагааг уялдуулан зохицуулах үүднээс эдгээр байгууллагын үүрэг, хариуцлагыг Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн үед авах арга хэмжээний нэгдсэн журамд тодорхой тусгана.
 
  13.4. Энэхүү хөтөлбөрийн 13.1-д заасан иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн үед авах арга хэмжээний нэгдсэн журмыг Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын зөвлөлөөр баталгаажуулна.
 
  13.5. Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн Хоёрдугаар түвшингийн үед дараахь нэмэлт арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ:
 
 13.5.1. дамжин өнгөрөх нислэг үйлдэж байгаа агаарын хөлгийн бүх зорчигчдыг буулгаж агаарын хөлгийг аюулгүй байдлын үзлэгт хамруулах;
 
 13.5.2.  агаарын хөлгийн хаалга тус бүр дээр аюулгүй байдлын ажилтнаас гадна явган, эсхүл хөдөлгөөнт эргүүл гаргах;  
 
 13.5.3.  явах зорчигчдын 10-аас дээш хувийг агаарын хөлөгт нэвтрүүлэхийн өмнө аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтад дахин хамруулах;
 
 13.5.4.  аюулгүй байдлын ажилтан нь нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлсийг савлахад байлцаж, тээврийн хэрэгсэлд ачихаас өмнө тээврийн хэрэгслийг шалгаж агаарын хөлөг хүртэл дагалдах;  
 
 13.5.5.  хориотой бүсэд нэвтрэх тээврийн хэрэгсэл, ажилтан, тэдгээрийн эд зүйлсийн 20-иос доошгүй хувийг гараар шалгах;
 
 13.5.6.  хамгаалагдсан болон нийтийн эзэмшлийн бүсийн хоорондын заагт байнгын харуул хамгаалалттай болгох;
 
 13.5.7.  Зорчигч, үдэн гаргагч, угтагчдын бөөгнөрлийг бий болгохгүй байх, зорчигчдыг үйлчилгээний холбогдох танхимд оруулах, нисэх буудлын харуул, хамгаалалтыг нэмэгдүүлэх, нисэх буудал орчмын бүсийг хяналтад авах;
 
 13.5.8.  Ерөнхий газраас шаардлагатай гэж үзсэн бусад арга хэмжээг авах.
 
  13.6. Иргэний нисэхийн эсрэг заналхийллийн Гуравдугаар түвшингийн үед энэхүү журмын 13.3-т заасан болон дараахь нэмэлт арга хэмжээг хэрэгжүүлнэ:
 
 13.6.1.  агаарын хөлгийн хаалга тус бүр дээр аюулгүй байдлын ажилтнаас гадна 2 хүний бүрэлдэхүүнтэй явган, эсхүл хөдөлгөөнт эргүүлийг байлгаж агаарын хөлөгт нэвтрэх ажилтан, түүний эд зүйлсийг гараар шалгах;
 
 13.6.2.  явах зорчигчдыг агаарын хөлөгт нэвтрүүлэхийн өмнө 100 хувь аюулгүй байдлын үзлэг, шалгалтад дахин хамруулах;
 
 13.6.3.  аюулгүй байдлын үзлэгт хамрагдсан явах зорчигчдыг ирж байгаа зорчигчдоос тусгаарлах;
 
 13.6.4.  аюулгүй байдлын үзлэг хийгдсэн тээш, ачаа, шууданг агаарын хөлөгт шууд ачих арга хэмжээ авах;
 
 13.6.5.  аюулгүй байдлын үзлэг хийгдсэн тээшийг аюулгүй байдлын ажилтны байнгын хяналтад байлгаж, түгжээ, лацтай чингэлэгт тээвэрлэх;
 
 13.6.6.  аюулгүй байдлын ажилтан нь нислэгийн хоол хүнс, агаарын тээвэрлэгчийн шуудан болон эд зүйлсийг бэлтгэхэд байлцах, аюулгүй байдлын үзлэг хийх,  агаарын хөлөг хүртэл дагалдах; 
 
 13.6.7.  хориотой бүсэд нэвтрэх бүх тээврийн хэрэгсэл, ажилтан, тэдгээрийн эд зүйлсэд үзлэг, шалгалт хийх;
 
 13.6.8.  хамгаалагдсан болон нийтийн эзэмшлийн бүсийн хоорондын зааг, нисэх буудлын нийт талбайг байнгын харуул хамгаалалттай болгох;
 
 13.6.9.  нисэх буудлын нийтийн эзэмшлийн бүсэд нэвтрэх хяналтыг тогтоох;
 
 13.6.10.            Ерөнхий газраас шаардлагатай гэж үзсэн бусад арга хэмжээг авах.
 
  13.7. Нисэх буудал нь нисэх буудлын гадна байрлалаас, ялангуяа агаарын хөлөг хөөрөх, буух үед халдлага хийж болзошгүй газрыг цагдаагийн байгууллагатай хамтран тогтоож, тогтмол бус шалгалтыг хийнэ.  
 
 
Арван дөрөв. Хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн эсрэг 
            авах арга хэмжээ
 
 14.1. Тагнуулын байгууллага нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр гарсан, эсхүл иргэний нисэхийн аюулгүй байдалд нөлөөлж болзошгүй хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийн талаар авсан мэдээ, мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийж, дүгнэлт гаргах, энэ талаар холбогдох этгээдэд боломжит хэлбэрээр тухай бүр дамжуулах, эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд мэдээлэх асуудлыг хариуцна.(Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор нэмсэн)
 
  14.2. Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт гарсан иргэний нисэхийн эсрэг хөндлөнгийн хууль бус үйлдлийг газар дээр нь зохицуулах асуудлыг цагдаагийн байгууллага хариуцна.
 
  14.3. Хууль хяналт болон онцгой байдлын байгууллага, холбогдох бусад байгууллагууд нь хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл гарсан тохиолдолд агаарын тээвэрлэгч, нисэх буудалтай хамтран нисэх буудлын онцгой байдлын үед ажиллах журмын дагуу ажиллана.
 
  14.4. Нислэг үйлдэж байгаа агаарын хөлөгт хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл гарсан тохиолдолд тухайн нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээг гүйцэтгэж байгаа байгууллага холбогдох мэдээллийг цуглуулж, нислэгийн маршрутын дагуу байгаа болон дайран өнгөрч болзошгүй нислэгийн мэдээллийн бүсийг хариуцаж байгаа нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллагад энэ талаар нэн даруй мэдэгдэнэ. Энэ тохиолдолд тухайн агаарын хөлөг газардах магадлалтай нисэх буудал нь аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээг авсан байна. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор өөрчлөн найруулсан).
 
  14.5. Хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд өртсөн агаарын хөлөгт агаарын навигацийн болон нислэгийн хөдөлгөөний удирдлагын үйлчилгээг үргэлжлүүлэн үзүүлнэ.
 
  14.6. Нислэг үйлдэж байгаа аливаа агаарын хөлөгт хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл гарсан тохиолдолд тухайн нислэгийн хөдөлгөөний үйлчилгээг гүйцэтгэж байгаа байгууллага нь Зэвсэгт хүчний Агаарын довтолгооноос хамгаалах цэргийн удирдлагын төв байранд нэн даруй мэдэгдэж, уг агаарын хөлгийн байршлын талаархи бодит мэдээллийг авах, радиолокацын байнгын хяналтад байлгах арга хэмжээ авна.
 
  14.7.Хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд өртсөн агаарын хөлгийг Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр газардахыг зөвшөөрч болно. Энэ тохиолдолд хууль хяналт болон онцгой байдлын байгууллага, холбогдох бусад байгууллага газардсан агаарын хөлгийг нисгэхгүй байх бүхий л арга хэмжээг авна.
 (энэ дэд заалты 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор өөрчлөн найруулсан).
  14.8. Хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд өртсөн агаарын хөлөг Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр газардсан тохиолдолд тухайн агаарын хөлгийг бүртгэсэн болон ашиглагч улсад, хөндлөнгийн хууль бус ажиллагаанд өртсөн, түүний улмаас нас барсан, гэмтэж бэртсэн, эсхүл барьцаалагдсан хүмүүсийн талаархи мэдээллийг харъяалах улсад тус тус мэдэгдэнэ.
 
  14.9. Ерөнхий газар нь хөндлөнгийн хууль бус үйлдэл гарсан, хэрэгжүүлсэн арга хэмжээний талаархи мэдээллийг Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагад мэдэгдэнэ:
 
 14.9.1. урьдчилсан тайланг тухайн үйл явдал болсноос хойш 30 хоногийн дотор;
 
 14.9.2.  эцсийн тайланг тухайн үйл явдал болсноос хойш 60 хоногийн дотор. 
 
14.10. Агаарын тээвэрлэгч нь агаарын хөлөг хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд өртсөн талаархи тагнуулын байгууллагын мэдээ, мэдээллийн дагуу агаарын хөлөгт нуусан зэвсэг, тэсэрч дэлбэрэх бодис болон аюултай эд зүйлийг илрүүлэх зорилгоор үзлэг, шалгалт хийх үүрэгтэй.

14.11. Хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлд өртсөн агаарын хөлөг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт газардсан тохиолдолд тухайн агаарын хөлөг цаашид аяллаа үргэлжлүүлэх хүртэлх хугацаанд хууль хяналт болон онцгой байдлын байгууллага, холбогдох бусад байгууллага хөлгийн зорчигч болон нисэх бүрэлдэхүүний аюулгүй байдлыг хангахад чиглэсэн арга хэмжээг авна.
(14.10-14.11 дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмсэн).
 
 
Арван тав. Хяналт
 
  15.1. Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын ажилтныг тусгай журмын дагуу сонгон шалгаруулж, анкетыг шалгаж томилно.
 
  15.2. Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үзлэг хийх ажилтан нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөрийн дагуу сургалтад хамрагдаж, тусгай журмын дагуу мэргэжлийн үнэмлэх авч, ажиллана. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
  15.3. Нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага, зохицуулалттай ачаа, зуучлалын байгууллага болон иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхлэх байгууллага нь иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөрт нийцсэн өөрийн байгууллагын нисэхийн аюулгүй байдлын сургалтын хөтөлбөрүүдийг боловсруулж, Ерөнхий газраар баталгаажуулан хэрэгжүүлнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
  15.4.  Ерөнхий газар нь Үндэсний хөтөлбөрийн хэрэгжилтэд аюулгүй байдлын аудит, үзлэг шалгалт, судалгаа болон сорилт хийх журам боловсруулж, хэрэгжүүлэх бөгөөд энэхүү үүргийг гүйцэтгэх зохих сургалтад хамрагдсан боловсон хүчинтэй байна.

15.5. Ерөнхий газар нь нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээний байгууллага агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага, зохицуулалттай ачаа зуучлалын байгууллагын болон нислэгийн хоол, хүнс бэлтгэх байгууллагын аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаанд жилд нэгээс доошгүй удаа үзлэг шалгалт хийн тайлан гаргаж, илэрсэн дутагдлыг цаг алдалгүй арилгах арга хэмжээ авна. (15.4-15.5 дахь дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор өөрчлөн найруулсан).
 
  15.6. Ерөнхий газар нь нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага ачаа тээвэр зуучийн болон иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын байгууллагын үйл ажиллагаанд хийх аюулгүй байдлын сорилтод ашиглах зүйлийг баталгаажуулж, дотоод сорилтыг улирал тутам ил аргаар хийнэ. /Энэ заалтад ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор өөрчлөлт орсон/
 
  15.7. Аюулгүй байдлын сорилтыг Ерөнхий газрын зөвшөөрөлтэйгээр холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд хийнэ.
 
  15.8. Иргэний нисэхийн эсрэг хөндлөнгийн хууль бус үйлдэлтэй холбогдох хэсэгчилсэн дасгал, сургуулилтыг жилд нэгээс доошгүй удаа; бүрэн хэмжээний дасгал, сургуулилтыг хоёр жилд нэгээс доошгүй удаа зохион байгуулна.
(Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор өөрчлөн найруулсан).
 
15.9. Ерөнхий газар нь нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, нисэхийн аюулгүй байдлын үйлчилгээ эрхэлж байгаа байгууллага болон тухайн нисэх буудалд үйл ажиллагаа явуулж байгаа байгууллага Үндэсний хөтөлбөрт заасан аюулгүй байдлын шаардлагыг хэрхэн хэрэгжүүлж байгаад хяналт тавих зорилгоор тодорхой давтамжтай хяналтын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ. (Энэ дэд заалтыг 2010-06-30-ны 164-р тогтоолоор нэмсэн).
 
15.10. Ерөнхий газар нь нисэхийн аюулгүй байдлын тогтолцооны доголдлыг илрүүлэх, түүнийг засч сайжруулах хэрэгцээ, шаардлагыг тодорхойлох судалгааг тогтоосон хугацаанд хийнэ.

15.11. Ерөнхий газар нь нисэх буудал, агаарын тээвэрлэгч, агаарын хөдөлгөөний үйлчилгээний байгууллага, ачаа тээвэр зуучийн болон иргэний нисэхийн аюулгүй байдлын байгууллагын үйл ажиллагаанд хийх аюулгүй байдлын сорилтод ашиглах эд зүйл, хэрэгслийг баталгаажуулж, дотоод сорилтыг улирал тутам хийнэ. 

15.12. Хэрэгжүүлж байгаа аюулгүй байдлын арга хэмжээ нь үндэсний хөтөлбөртэй нийцэж байгааг баталгаажуулах хяналтын давтамж нь холбогдох байгууллагаас хийх эрсдэлийн үнэлгээгээр тодорхойлогдоно.

15.13. Ерөнхий газар нь энэ хөтөлбөрийн дагуу нисэхийн аюулгүй байдлын зааварлагчийн сургалтын хөтөлбөр боловсруулж, зааварлагчийг үнэмлэхжүүлэх тогтолцоог бүрдүүлж, хэрэгжүүлнэ. (ЗГ-ын 2015-4-6-ны өдрийн 128-р тогтоолоор 15.10-15.13 дахь дэд заалтыг нэмсэн. Засгийн газрын 2020 оны 5 дугаар тогтоолоор өөрчлөн найруулсан/
 

Арван зургаа. Аюулгүй байдлын санхүүжилт
 
  16.1. Энэхүү хөтөлбөрийн дагуу нисэхийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг хүлээсэн байгууллага нь хариуцсан үүргээ хэрэгжүүлэхэд шаардагдах хөрөнгийн эх үүсвэрийг жил бүр өөр өөрсдийн төсөвтөө тусган санхүүжүүлнэ.
 
 
 
 
 
 
-----оОо-----
 

Текст томруулах

A

A

A