АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ХУУЛИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГАЧЛАЛ

Хүчингүй эрх зүйн акт

Үндэсний татварын ерөнхий газрын даргын 2002 оны 01 сарын 10- ны өдрийн 02 тоот тушаалын хавсралт

АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ХУУЛИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГАЧЛАЛ

Аж ахуйн нэгж, байгууллагын орлогын албан татварын хуулийг улсын хэмжээнд хэрэгжүүлэхэд татварын албаны ажилтнуудад арга зүйн туслалцаа, гарын авлага болгох зорилгоор энэхүү аргачлалыг гаргав.

Нэг.Албан татвар төлөгч (хуулийн III зүйл)

Хуулийн 3 дугаар зүйлд заасны дагуу өмчийн бүх төрөлд хамаарагдах дараахь аж ахуйн нэгж, байгууллага албан татвар төлөгч байна. Үүнд:

1.1 Хувьцаат компани

1.2 Хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани

1.3 Хоршоо

1.4 Нөхөрлөл (ББН, ЗБН)

1.5 Арилжааны банк, зээл, хадгаламж, мөнгө гуйвуулах, дамжуулахад зуучилдаг байгууллага, бирж брокер, даатгалын болон банк бус санхүүгийн байгууллага тэдгээртэй адилтгах бусад байгууллага

1.6 Монгол Улсад орлого олж байгаа гадаадын аж ахуйн нэгжийн төлөөлөгчийн газар

Гэрээ хэлэлцээрийн дагуу тогтоосон хугацаанд Монгол Улсад ашиг олох зорилгоор тодорхой үйлдвэрлэл, үйлчилгээ эрхлэн гүйцэтгэж орлого олдог гадаадын аж ахуйн нэгжийн салбар, товчоо тэдгээртэй адилтгах хэлбэрээр аж ахуй эрхлэгчдийг гадаадын аж ахуйн нэгжийн төлөөлөгчийн газар гэнэ. Гадаадын аж ахуйн нэгжийн төлөөлөгчийн газар нь үйл ажиллагаа явуулж эхлэхээс ажлын 10 хоногийн өмнө татварын албанд бүртгүүлж гэрчилгээ авсан байна.

«Төлөөлөгчийн газар» гэдэгт:

1) аж ахуйн үйл ажиллагаа бүрэн буюу хэсэгчилэн хэрэгжүүлж буй татвар төлөгчийн байнгын байр (салбар байгууллага, албан контор, үйлдвэр, цех, газрын тосны болон байгалийн хийн цооног, байгалийн аливаа баялаг ашиглаж байгаа газар)

2) барилгын талбай, монтажлах буюу угсрах объект, түүнчлэн эдгээр

объектуудтай холбоотой хяналтын үйл ажиллагаа

3) байгалийн нөөц баялагийг эрж хайх зориулалттай тоног төхөөрөмж,

барилга байгууламж, өрөмдлөгийн цамхаг, үүнтэй холбоотой хяналтын үйл ажиллагаа

4) худалдаа хийх, үйлчилгээ үзүүлэх газрыг тус тус хамааруулна.

Харин гадаадын улсыг төлөөлөн суугаа дипломат болон худалдааны

төлөөлөгчийн газар, олон улсын байгууллага зэрэг ашиг олох зорилгогүй, гадаадын эх үүсвэрээр санхүүжүүлдэг газар үүнд хамаарахгүй.

1.7 Төрийн бус байгууллага

Төрийн бус байгууллага гэж :

1) иргэд төрийн байгууллага (хууль тогтоох, гүйцэтгэх, шууд эрх мэдлийг хэрэгжүүлэх байгууллага)-аас бусад хуулийн этгээдээс нийгмийн болон өөрсдийн ашиг сонирхол үзэл бодлын үүднээс сайн дурын үндсэн дээр байгуулагдан үйл ажиллагаа төрөөс хараат бус, өөрийгөө удирдах зарчмаар явуулдаг ашгийн төлөө бус байгууллага Жишээ нь: Хамтын ажиллагааны нийгэмлэгүүд, Найрамдлын нийгэмлэгүүд

2) «нийгэмд үйлчилдэг төрийн бус байгууллага» гэж соёл, урлаг,

боловсрол, хүмүүжил, шинжлэх ухаан, эрүүл мэнд, спорт, байгаль орчин, орчин аж ахуйн хөгжих, хүний эрх, хүн амын тодорхой бүлэг, давхаргын эрх ашгийг хамгаалах, энэрлийн зэрэг чиглэлээр нийгмийн тусын тулд үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн бус байгууллагыг хэлнэ. Жишээ нь: Мэргэжлийн холбоод

3) «гишүүддээ үйлчилдэг төрийн бус байгууллага» гэж өөрийн гишүүдэд үйлчилдэг тэдний хууль ёсны ашиг сонирхлыг хамгаалах үндсэн зорилготой нийгэмд үйлчилдгээс бусад төрийн бус байгууллагыг хэлнэ. Жишээ нь: Зочид буудлуудын холбоо, Хувийн эздийн холбоо гэх мэт.

Төрийн бус байгууллага нь үүсгэн байгуулагчдаас төрийн бус байгуулах байгуулах тухай шийдвэр гаргаж байгууллагын дүрмийг баталснаар төрийн бус байгууллагыг үүсгэн байгуулсанд тооцох бөгөөд Хууль зүй, дотоод хэргийн яаманд бүртгүүлснээр хуулийн этгээдийн эрх эдэлнэ.

Төрийн бус байгууллага нь албан татварын хуулийн дагуу татварын тайлангаа улирал бүр дараа улирлын эхний сарын 2-ны дотор, жилийнхээ тайлан тэнцлийг дараа оны 2 дугаар сарын 15-ны дотор нутаг дэвсгэрийнхээ татварын албанд тушаана.

1.8 Шашны байгууллага

Сүсэгтэн олны шашин номын эрэлт хэрэгцээг хангах зорилгоор байгуулагдаж шашны зан үйл, хурал ном, боловсролын ажлыг эрхлэн гүйцэтгэж буй албан ёсны зөвшөөрөл бүхий этгээд, сүм, дацан, төв болон тэдгээрийн удирдах байгууллагыг хэлнэ. Шашны байгууллага нь тухайн орон нутгийн иргэдийн төлөөлөгчийн хурлаас зөвшөөрөл авсны үндсэн дээр сүм хийдийн хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага ( Хууль зүй, дотоод хэргийн яам)-д бүртгүүлнэ. Мөн татвар төлөгчийнхээ хувьд үйл ажиллагаа эрхлэж эхлэхээс ажлын 10 хоногийн өмнө татварын албанд бүртгүүлнэ.

1.9 Төрийн болон орон нутгийн өмчит хуулийн этгээд

1) төрийн чиг үүргээ хэргэжүүлэх болон нийгмийн хэрэгцээг

хангах зорилгоор төр өөрийн өмчийн дангаараа байгуулсан хуулийн этгээдийг төрийн өмчит хуулийн этгээд гэнэ. Үүнд:

төрийн байгууллага, албан газар

төрийн өмчит үйлдвэрийн газар

Төрийн өмчит үйлдвэрийн газраас бусад улсын төсвөөс санхүүждэг хуулийн этгээдийг төрийн байгууллага, албан газар гэнэ.

Төрийн өмчит үйлдвэрийн газар гэдэгт дан ганц төрийн өмчид үндэслэсэн болон улсын төсвөөс санхүүждэг үйлдвэрийн газар орох бөгөөд тэдгээрийг эд хөрөнгийн эрхийн байдлаар нь аж ахуйн тооцоотой үйлдвэрийн газар, улсын төсөвт үйлдвэрийн газар гэж ангилна.

а) өөрт олгогдсон эд хөрөнгийн үндсэн дээр өөрийгээ санхүүжүүлдэг зарчмаар ажиллаж бие даан иргэний гүйлгээнд ордог хуулийн этгээдийг аж ахуйн тооцоотой үйлдвэрийн газар гэнэ.

б) өөрт олгогдсон эд хөрөнгийн үндсэн дээр төсвийн хөрөнгөөр санхүүждэг, зөвхөн төрийн хэрэгцээнд зориулсан үйлдвэрлэл, ажил үйлчилгээ эрхэлдэг хуулийн этгээдийг улсын төсөвт үйлдвэрийн газар гэнэ.

Төрийн байгууллага, албан газар ба улсын төсөвт үйлдвэрийн газар хуульд өөрөөр заагаагүй бол: аж ахунй тооцоот үйлдвэрийн газрыг Нөхөрлөл, компанийн хуулийн дагуу татварын албанд бүртгүүлсэн байна.

1.10 Монгол улсад оршин суугч бус хуулийн этгээд Монгол улсад байрладаггүй боловч Монгол улсын хууль болон олон улсын гэрээний дагуу тус улсын хуулийн этгээдэд эзэмшүүлсэн тодорхой хөрөнгө, эрх мөн тус улсын хуулийн этгээдээс эзэмшсэн хөрөнгө, эрхээс буюу явуулсан үйл ажиллагаанаасаа орлого, ашиг олсон хуулийн этгээд хамаарна.

1.11 Хуулийн 1 дэх хэсгийн 1-ээс 7-д зааснаас бусад аж ахуйн үйл ажиллагаа явуулж байгаа хуулийн этгээдэд

Хууль тогтоомжид заасны дагуу холбогдох байгууллагад ашгийн бус байгууллагаар бүртгэгдсэн боловч аж ахуй, бизнесийн үйл ажиллгааа явуулж орлого ашиг олсон байгууллага хамаарагдана. Тухайлбал: төрийн өмчийн болон хувийн их, дээд сургууль, коллеж, төлбөртэй сургалт, дамжаа хичээллүүлэгч байгууллага, төлбөртэй үйлчилгээ эрхлэгч хүн, мал эмнэлгийн байгууллага гэх мэт.

Энэ заалтад хамаарагдах татвар төлөгч нь үйл ажиллагаа эрхэлж эхлэхээс ажлын 10 хоногийн өмнө татварын албанд бүртгүүлнэ.

Хоёр. Албан татвар ногдох орлогын төрөл (хуулийн IV зүйл)

Хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт албан татвар ногдох орлогын төрлийг тодорхойлсон байна.

2.1 Үндсэн ба туслах үйлдвэрлэл, ажил үйлчилгээний орлогод борлуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил, үзүүлсэн үйлчилгээний бүх орлого хамаарагдана.

Аж ахуйн нэгжийн гадаад валютаар олсон орлогыг төгрөгт шилжүүлэн татвар ногдох орлогыг тодорхойлох бөгөөд уг валютыг банкинд худалдах тухайн өдрийн Монгол банкнаас тогтоосон ханшийг үндэслэн төгрөгт шилжүүлнэ.

2.2 Арилжааны банкны болон зээлийн үйл ажиллагааны орлогод бусад этгээдэд төлбөрийн баталгаа гаргаж өгсний орлого, гадаад валют худалдсаны болон хадгалуулсны орлого, гадаад, дотоод төлбөр тооцоо хийсний шимтгэлийн орлого, үнэт зүйл хадгалах, үнэт цаас гаргах, худалдах, худалдан авах, санхүүгийн түрээсийн үнэлгээ, хөрөнгө оруулалт, санхүүгийн чиглэлээр зөвлөмж мэдээлэл өгөх зэргээс олох орлого, Монгол банкнаас зөвшөөрсөн санхүүгийн буюу бусад ажил, үйлчилгээ эрхлэн явуулснаас олох орлого, зээлийн хүү, хугацаа хэтэрсэн зээлийн хүү, бусдаас авсан алданги, торгуулийн орлого зэрэг орлогууд хамаарна. Мөн зээл төлөгдөхөд учирч болзошгүй алдагдлаас хамгаалах сангийн хөрөнгөөс хаасан зээл нь төлөгдсөн байвал түүнийг татвар ногдох орлогод оруулан тооцно. Зээлийн өрөнд авсан бараа, материал, үндсэн хөрөнгө, обьектын борлуулалтын орлогоос уг зээл нь банкны тайлан тэнцэлд тусгагдаж яваа нөхцөлд зөвхөн зээлийн хүүд хамаарагдах хэсэг нь татвар ногдох орлогод тооцогдоно. Харин тайлан тэнцлийн гадуур бүртгэлтэй зээлийн өрөнд авсан бараа, материал, үндсэн хөрөнгө, обьектын борлуулалтаас орсон орлого нь татвар ногдох орлогод бүх дүнгээрээ тооцогдоно. Учир нь энэхүү зээл нь болзошгүй алдагдлаас хамгаалах сангийн хөрөнгөөс хаагдсан зээл болно.

2.3 Даатгалын үйл ажиллагааны орлого

Даатгалын үйл ажиллагааны орлогод бүх төрлийн даатгалын хураамж, давхар даатгалын байгууллагаас нөхүүлэн авсан хохирлын орлого хамаарах бөгөөд даатгалын байгууллагын бусад үйл ажиллагааны орлого хамаарагдана.

2.4 Бирж брокерийн үйл ажиллагааны орлого

Эд хөрөнгө ба эд хөрөнгийг шилжүүлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагуудыг хамааруулна.

Биржийн орлогод үнэт цаас хадгалах, үнэт цаасны арилжааны гүйлгээ эрхлэх, түүний төлбөр тооцоог хийх, арилжааны бус гүйлгээ явуулах үнэт цаасыг бэлэглэх, өвлүүлэх, үнэ төлбөргүй шилжүүлэх, тендерийн саналын арилжаа явуулах, үнэт цаасыг нэр заан эзэмшүүлэх үйлчилгээ хийх болон хуулиар хориглоогүй бусад үйл ажиллагааны орлого хамаарна.

Брокер гэж эд хөрөнгийн болон үнэт цаасны арилжаанд зуучлан оролцох зөвшөөрөл авсан хуулийн этгээдийг хэлэх бөгөөд тэдний орлогод зуучлалын болон бусад үйл ажиллагааны орлого хамаарна.

2.5 Барьцаалан зээлдүүлэх үйл ажиллагааны орлого

Хууль буюу түүнд нийцсэн талууд хооронд бичгээр байгуулсан гэрээний үндсэн дээр зээлдүүлэгч нь зээлдэгчийн тодорхой эд хөрөнгө, эрхийг зээл, түүний хүүг төлж дуустал барьцаа болгон авч зээл олгох үйл ажиллагааг хэлнэ.

Хууль тогтоомжийн дагуу барьцаалан зээлдүүлэх үйл ажиллагаа эрхэлснээс олсон хүүгийн орлого, барьцаанд авсан эд хөрөнгийг худалдаж борлуулснаас олсон орлого хамаарна.

2.6 Үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсаны орлого

Үл хөдлөх эд хөрөнгөд газар түүнээс салгаж хэрэглэж үл болох зүйл хамаарах (жишээлбэл: барилга, байгууламж) бөгөөд уг хөрөнгийг худалдан борлуулсны орлого үүнд хамаарна.

2.7 Хөдлөх хөрөнгө борлуулсаны орлого

Хөдлөх хөрөнгө борлуулсаны орлогод үл хөдлөх хөрөнгөнөөс бусад үндсэн ба эргэлтийн бүх төрлийн хөрөнгө борлуулсаны орлого хамаарна.

2.8 Эрхийн шимтгэлийн орлого

Эрх эзэмших болон эрхийн шимтгэлийн орлого гэдэгт уран зохиол нийтлэх, урлаг, уран сайхан болон шинжлэх ухааны техникийн нээлт, бүтээл, патент, барааны тэмдэг, дизайн, загвар, зураг төсөл, нууц томъёолол буюу процессийг ашиглах, үйлдвэрлэл, худалдаа, шинжлэх ухааны багаж хэрэгсэл болон туршлагатай холбогдсон мэдээлэл зэрэг оюуны бүтээл эзэмших эрх, уг эзэмшсэн эрхээ бусдад ашиглуулсаны төлөө авч буй төлбөр, шимтгэл хамаарна.

2.9 Хувьцааны ногдол ашиг, хувь хүртэгчийн орлого

Хувьцаат компанийн хувьцааг эзэмшиж олсон орлогыг хувьцааны ногдол ашиг гэх бөгөөд өр нэхэмжлэхээс бусад хэлбэрээр ашигт оролцох эрхээс үүсэх орлого болон түүнтэй адилтгах орлогыг хувь хүртэгчийн орлогод хамааруулна.

2.10 Зээллэгийн хүүгийн орлого

Бүх төрлийн өрийн нэхэмжлэлээс үүссэн орлого хамаарна. Үүнд: Улсын зээллэг, бусад үнэт цаас (өрийн бичиг, бонд, вексель)-аас орох орлого болон тэдгээрийн борлуулалттай холбогдон үүсэх урамшуулалын орлогоос мөнгөн болон эд хөрөнгийн зээлийн үйл ажиллагаанаас олсон хүүгийн (арилжааны банк болон барьцаалан зээлдүүлэх үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагааны хүүгийн орлого үүнд хамаарахгүй) орлого орно.

2.11 Хөрөнгө түрээслүүлсэний орлого

Өөрийн өмчлөлд буюу эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхэндээ байгаа үл хөдлөх болон хөдлөх хөрөнгийг бусдад ашиглуулсаны төлөө авч буй төлбөрийг хэлнэ.

2.12 Зуучлах үйл ажилагааны орлого

Ашиг сонирхол бүхий этгээдүүдэд үйлчлэн тэднийг холбож өгсний болон аливаа үйл ажиллагааг бусдын нэрийн өмнөөс гүйцэтгэсний төлөө тэднээс авсан төлбөр (орлого)-ийг хэлнэ.

2.13 Хонжворт сугалаа, тааварт тоглоомын орлого

Бүх төрлийн төлбөрт тоглоом тоглуулах, видео болон аудио хуурцаг худалдах, түүний бичлэгийн хөлсний үйлчилгээ хийх, видео үзвэр болон хонжворт сугалаа, тааварт тоглоом, казиногийн орлого үүнд хамаарна.

2.14 Банкнаас авсан хүүгийн орлого

Харилцах дансны тогтвортой үлдэгдэлд болон сул чөлөөтэй мөнгөн хөрөнгөө хадгалуусаны төлөө банкны байгууллагаас авч байгаа хүүгийн орлогыг үүнд хамааруулна.

2.15 Гадаад валютын арилжаанаас олох орлого

Гадаад валютын арилжаа эрхлэх эрх бүхий татвар төлөгчийн энэ үйл ажиллагаанаас олж байгаа ханшны зөрүүгийн орлогыг хэлнэ.

2.16 Албан татвар ногдох бусад орлого

Хандив бэлэглэл, шагнал, хууль, тогтоомж, гэрээний дагуу бусдаас авсан хүү торгууль, нэхэмжлэгч нь тодроогүйгээс зохих байгууллагаас эзэмших эрхийг нь олгосон олз, тооллогоор илүүдсэн үндсэн болон эргэлтийн хөрөнгийн үнэ зэргийг хамааруулна. Түүнчлэн туслах аж ахуй үйлдвэрлэл, үйлчилгээний орлого орно. Жишээ нь:

Арилжааны банкны үйл ажиллагааны татвар ногдох бусад орлогод Монгол банкнаас олгосон клирингийн тооцооны шагнал орно.

2.17 Хуулийн этгээдэд эрхлэн гүйцэтгэж байгаа үйл ажиллагааных нь хувьд энэ хуулийн 4, 5, 7 дугаар зүйлд заасны дагуу татвар ногдуулах, татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөхдөө төрийн захиргааны эрх бүхий байгууллагаас баталсан «Эдийн засгийн бүх төрлийн үйл ажиллагааны салбарын ангилал»-ыг баримтална.

Гурав. Албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлох

(хуулийн 5 дугаар зүйл)

3.1 Хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-5, 10-12, 15,16-д заасан:

-үндсэн ба туслах үйлдвэрлэл, ажил үйлчилгээний орлого;

-арилжааны банкны болон зээлийн үйл ажиллагааны орлого;

-даатгалын үйл ажилагааны орлого

-бирж, брокерийн үйл ажиллагааны орлого;

-барьцаалдан зээлдүүлэх үйл ажиллагааны орлого

-зээллэгийн хүүгийн орлого

-хөрөнгө түрээслүүлсний орлого

-зуучлах үйл ажиллагааны орлого

-гадаад валютын арилжаанаас олох орлого

-албан татвар ногдох бусад орлого зэрэг орлогын нийт дүнгээс мөн хуулийн 5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-д заасан баримтаар нотлогдож байгаа доорх шууд ба шууд бус зардлуудыг хасч албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно.

3.2 Албан татвар ногдох орлогоос хасагдах шууд ба шууд бус зардлууд:

-цалин хөдөлмөрийн үндсэн ба нэмэгдэл хөлс (нийгмийн даатгалын шимтгэл, хүн амын орлогын албан татвар ногдуулан төлсөн цалин хөдөлмөрийн үндсэн ба нэмэгдэл хөлсний дүн) нэмэгдэл хөлсөнд улирал жилийн үр дүнгийн шагнал, илүү цагийн хөлс, хөдөлмөрийн онцгой нөхцөлийн нэмэгдэл, эрдэмийн зэрэг цолны нэмэгдэл, зэрэг дэв, удаан жилийн зэрэг

-түүхий эд, үндсэн болон туслах материал

-хагас боловсруулсан зүйл

-уур, ус, эрчим хүч, түлш, шатахуун, сэлбэг хэрэгсэл

-эргэлтийн бус сав баглаа боодлын зардал

-үр бордоо, мал, амьтаны тэжээл, эм тарилга, хортон мэрэгчидтэй тэмцэх зардал

-өвчний улмаас үхсэн өсвөр насны мал, амьтдын бүртгэлийн үнэ

-бага үнэтэй түргэн элэгдэх зүйлийн зардал

-хөдөлмөр хамгааллын зардал

-авто машины резин дугуйн резерв /дугуйны тавьж олгосон үнээр нь

хасна /

-эрүүл мэндийн болон нийгмийн даатгалын шимтгэл

(Хуульд заасан байгууллагад төлөх хувь хэмжээгээр)

- биет ба биет бус үндсэн хөрөнгийн элэгэдл хорогдлын шимтгэл

Үндсэн хөрөнгийг дор дурьдсан хугацаатай ашиглахаар бодож элэгдэл хорогдлын шимтгэлийг шулуун шугамын аргаар байгуулна.

Д/Д	Үндсэн хөрөнгийн бүлэг	Ашиглах хугацаа (жилээр)
1.	Байшин, барилга, байгууламж	40
2.	Машин, механизм, техник, тоног төхөөрөмж. Үүнээс: Шинжлэх ухааны судалгаа шинжилгээ, туршилтын болон тэргүүний технологи, экспортын болон уул уурхайн үйлдвэр, байгаль орчныг хамгаалах, байгалийн нөөц баялагийг нөхөн сэргээх, дэд бүтцийн салбарын тусгай зориулалтын машин, техник, тоног төхөөрөмж, компьютер	10 5
3.	Бусад үндсэн хөрөнгө	10

Газар, мал, материалын нөөцөд элэгдэл хорогдлын шимтгэл тооцохгүй.

Аж ахуйн нэгж, байгууллага нь үндсэн хөрөнгийн ашиглалтын боломжит хугацаанд элэгдлийг тооцохдоо элэгдэл тооцох аргуудын аль нэгийг сонгон авч хэрэглэж болох боловч татварын тооцоололтонд зөвхөн дээр дурьдсан хугацаагаар тооцон үндсэн хөрөнгөнд элэгдэл байгуулах «шулуун шугамын арга»-ыг хэрэглэнэ.

Жишээ нь: «А» компанид 40 жилийн ашиглах хугацаатай үйлдвэрийн барилга нэг ширхэг анхны өртөг нь 60.0 сая төгрөг, 5 жил ашиглах хугацаатай (уг хөрөнгийн үндсэн ашиглах хугацаа 10 жил байх боловч судалгаа шинжилгээний зориулалтаар ашиглах учраас) туршилтын үйлдвэрийн тусгай зориулалтын тоног төхөөрөмж тус бүр нь 0.35 сая төгрөгний өртөгтэй 6 ширхэг, 10 жилийн ашиглах хугацаатай 12.0 сая төгрөгийн өртөгтэй нэг ширхэг суудлын автомашин тус тус байжээ.

Одоо эдгээр үндсэн хөрөнгийн элэгдэл хорогдлын шимтгэлийг шулуун шугамын аргаар тооцоолон гаргая.

1. Нэг жилд ногдох элэгдлийн хэмжээг тодорхойлъё:

а. Үйлдвэрийн барилга –60.0 сая төг /40 жил=1.5 сая төгрөг

б. Тоног төхөөрөмж-0.35 сая төг :5 жил =0.07 сая төг 6 ширхэг тоног төхөөрөмжид ноогдох элэгдлийн дүн 0.07x6 ширхэг =0.42 сая төг

в. Суудлын автомашин –12.0 сая төг (1.5+0.42+1.2)

2. Элэгдэл байгуулах нэг жилийн хувь хэмжээг тооцоолвол:

а. үйлдвэрийн барилга: 1.5/60.0x100=2.5%

б. тоног төрөөрөмж : 0.07/0.35x100=20.0%

в. суудлын автомашин : 1.2/12.0x100=10.0%

Мөн элэгдэл тооцох нэг жилийн хувь хэмжээ «процент» мэдэгдэж буй тохиолдолд анхны өртгийг тухайн хувь хэмжээгээр үржүүлж нэг жилд ногдох үндсэн хөрөнгийн элэгдлийн тооцоог шулуун шугамын аргаар тооцоолон гаргаж болно.

Жишээ нь : Дээрх өгөгдөл дээр үндэслэн :

а. үйлдвэрийн барилгын нэг жилийн элэгдлийн хэмжээ

60000.0 мян төгx2.5/100=1500.0 мян төг

б. тоног төхөөрөмж нэг жилийн элэгдлийн хэмжээ

350.0 мян төг x20/100=70.0 мян төг

нийт элэгдлийн хэмжээ 6x70.0=420.0 мян төг

в. суудлын автомашин нэг жилийн элэгдлийн хувь хэмжээ

1200.0 мян төг x10/100=1200.0 мян төг

Бүгд элэгдлийн дүн 3120.0 мян төг болно.

-урсгал засварын зардал (үндсэн хөрөнгийн ашиглалтын хэвийн үйл ажиллагааг хангахтай холбогдуулан хийгдсэн техникийн өдөр тутмын үйлчилгээ, засваруудыг хамаарулан ойлгоно.)

-барилга угсралтын ажлын төсөвт өртөгт тусгагдсан хэмжээний түр барилгын болон шагналын зардал;

-гадаад валютын арилжаанаас гарах бодит алдагдал /гадаад валютыг зах зээлийн ханшаар худалдан борлуулах болон гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн авлага, өглөгийн тооцоог барагдуулах зэрэг ажил гүйлгээнээс үүссэн ханшийн зөрүүг бодит ашиг алдагдлаар тооцож бүртгэнэ. Аж ахуйн нэгж, байгууллагууд валютын ханшийн өөрчлөлтийг бүртгэхдээ Сангийн сайдын 2000 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн 116 дугаар тушаалаар баталсан аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагаанд мөрдөх «Нягтлан бодох бүртгэлийн дансны жагсаалт, дансны үлгэрчилсэн заавар»-ыг баримтална. Гадаад валютын ханшийн зөрүүний бодит ашгийг татвар ногдох орлогод, алдагдлыг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулж тооцно;

/дээрхийг 2002-04.23-ны өдрийн 80 дугаар тушаалаар өөрчилсөн/

-бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний хөлс (аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэнтэй байгуулсан албан ёсны гэрээгээр буюу харилцан тохиролцсоны дагуу тэднээр ажил үйлчилгээ гүйцэтгүүлсний хөлсөнд олгосон эд зүйл болон мөнгө)

Гэхдээ бусдаар гүйцэтгүүлсэн ажил, үйлчилгээний хөлсийг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулан тооцохдоо дор дурьдсан нөхцөлийг хангасан байх шаардлагатай. Үүнд:

а. аж ахуйн нэгж , байгууллагаар гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээ нь гэрээгээр баталгаажсан байх;

б. хувь хүнээр гүйцэтгүүлсэн ажил үйлчилгээний хөлснөөс зохих татварыг ногдуулан суутгаж иргэний орлогын бүртгэлд тэмдэглэл хийж баталгаажуулсан байх;

-гэрээгээр баталгаажсан түрээсийн төлбөр /түрээсээр ашиглаж байгаа хөрөнгөнд хийсэн засварын зардлыг түрээсийн гэрээнд түрээсийн хөлсөнд тооцохоор заасан байвал хасна/;

-банк, аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэдээс авсан зохих журмын дагуу нягтлан бодох бүртгэлд тусгагдаж, баталгаажуулсан гэрээгээр нотлогдон банкны хүүгийн дундаж түвшинд гэрээлэгдсэн, хугацаандаа төлөгдсөн зээлийн хүүгийн зардал (хөрөнгө оруулалтын зээлийн хугацаандаа төлөгдсөн хүүгийн зардал үүнд хамаарагдахгүй)

-тайлант хугацааны эхэнд хөрөнгө эзэмшигчдээс тогтоож баталсан хэмжээний (хуульд татвар ногдох орлогоос хасахгүйгээр зааснаас бусад зардлын төрлөөр гарсан) захиргааны зардлын гүйцэтгэл (захиргааны зардлыг тухайн жилийн төсвийн орлогын төлөвлөгөөг батлуулах үед зардлын төрөл бүр дээр тогтоон, хөрөнгө эзэмшигчдээр батлуулж, төлөвлөгөөт зардалд оруулсан байх) Үүнд: удирдлагын цалин, НДШ, конторын барилга, эд хөрөнгийн элэгдэл, албан томилолт, холбооны зардал, бичиг хэрэг, ариун цэврийн зардал, харуул хамгаалалт, тээврийн зардал, цахилгаан, дулаан, усны зардал хамаарагдана.

-төсөвт төлсөн өөрийн эзэмшлийн авто тээврийн болон өөрөө явагч хэрэгслийн албан татвар

-газар, байгалийн нөөц ашигласанд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу төлсөн төлбөр, хураамж;

-онцгой албан татвар ногдох барааг үйлдвэрлэж, борлуулсны орлогод ногдуулан төлсөн онцгой албан татвар;

- төсөвт төлсөн үл хөдлөх эд хөрөнгийн албан татвар(үүнд үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсны орлогоос төлсөн албан татвар хамаарахгүй)

-даатгалын байгууллагад төлсөн хуулиар тогтоосон заавал даатгах даатгалын хураамж (Тайлбар: Эдгээр татвар хураамж нь ногдуулсан хэмжээгээрээ төсөвт болон зохих байгууллагад төлөгдөөгүй дутуу төлөлттэй, энэ нь тухайн аж ахуй нэгж байгууллагаас харилцагч татварын албанд тушаасан татварын ногдуулалт төлөлтийн тайлан, холбогдох байгууллагадтай хийсэн улирал жилийн тайлангаар баталгаажиж байвал ногдуулалтаар нь татвар ногдох орлогыг бууруулан тооцоо хийнэ.)

-арилжааны банкны зээл төлөгдөхөд учирч болзошгүй алдагдлаас хамгаалах сан төвлөрүүлсэн мөнгөн хөрөнгө нь зөвхөн арилжааны банкуудад хамаарах бөгөөд Банкны тухай хууль болон Монгол банкны ерөнхийлөгч, Санхүү эдийн засгийн сайдын хамтарсан тушаалаар батлагдсан мөрдөгдөж байгаа журмын дагуу уг санд төвлөрүүсэн хөрөнгө орно.

-тухайн татвар ногдуулах орлогын 10 хувьтай тэнцэх хэмжээний зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардал;

зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардлын дүн нь дурьдсан татвар ногдох орлогын 10 хувиас бага байх тохиолдолд гүйцэтгэлээр нь татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулна . Харин уг зардлын дүн, татвар ногдуулах орлогын дүнгийн 10 хувиас дээш байвал, 10 хувиас давсан хэсгийг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулахгүй.

Аж ахуйн нэгж байгууллага зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардлыг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулах тооцоог батлагдсан үзүүлэлт маягтын дагуу гаргаж татварын тайланд заавал хавсаргана. Татвар ногдох орлогоос хасагдах зар сурталчилгаа, сургалтын зардлын хэмжээг дараахь аргаар тодорхойлно.

Жишээ нь: «А» компани тухайн тайлангийн хугацаанд явуулсан үйл ажиллагаанаасаа 2250.0 мянган төгрөгийн орлого олсон бөгөөд татварын хуулийн дагуу татвар ногдох орлогоос хасагдах зардлын нийт дүн 1350.0 мянган төгрөг. Үүний дотор зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалын зардал 135.0 мянган төгрөг зарцуулжээ гэвэл

а.Татвар ногдуулах орлогын хэмжээг тодорхойлно.

ТНО* = ТНО-ХЗ

ТНО*-татвар ногдуулах орлого

ТНО –татвар ногдох орлогын дүн

ТНО*= 2250.0-1350.0=900.0

ХЗ –татвар ногдох орлогоос хасагдах зардлын дүн

б. Зар сурталчилгаа, сургалтын зардлын тавар ногдуулах орлогын хувийг дараахь томъёогоор тодорхойлно.

ЗЭХ= ЗСЗ / ТНО*x100

ЗЭХ- зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардлын татвар ногдуулах зардалд эзлэх хувь

ЗСЗ- зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардлын гүйцэтгэл

ЗЭХ=135.0 / 900.0x100=15.0 хувь

в. татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд орж тооцогдох зар сурталчилгааны зардлын хэмжээг дараахь томъёогоор тодорхойлно.

ЗСЗ*=ТНО*x 10 / 100

ЗСЗ*=900.0x10/ 100=90.0

г. зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардлын

хуулиар тогтоосон хязгаараас давсан хувь, хэмжээг тодорхойлно.

Давсан хувь =ЗЭХ-10 =15.0-10 =5.0 хувь

Давсан хэмжээ = ЗСЗ- ЗСЗ*= 135.0-90.0=45.0 мян төг

Давсан хэмжээ болох 45.0 мянган төгрөгийн зар сурталчилгаа, ажиллагсдын сургалт, давтан сургалтын зардлыг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулахгүй.

д. «А» компанийн татвар ногдох орлогоос хасагдах зардлын татварын тооцоололд оруулан тооцох хэмжээ 1305.0 (1350.0-45.0) мян.төг

е. Татвар ногдуулах орлого нь 945.0 (2250.0-1305.0) мян.төг болно.

Хэрэв дээрхи жишээнд зар сурталчилгаа сургалтын зардал нь 135.0-ын оронд 85.0 гэвэл татварт ногдуулах орлогод эзлэх хувь нь 9.4 хувь болж энэ тохиолдолд татвар ногдуулах орлогоос хасагдах зардлын дүнд орох зар сурталчилгаа, сургалтын зардал нь гүйцэтгэл 85.0 мян төгрөгөөр тооцогдоно.

Энэ аргачлалын 3.2-д заасан дээрх зардлууд анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийн баримтаар заавал нотлогдсон байна.

3.3 Үйлдвэрлэл, үйлчилгээнд зориулсан БМҮБЗ-ийн зардлыг тооцох

Үйлдвэрлэл, үйлчилгээний зориулалтаар ашигласан (зарцуулсан) материал, үндсэн ба туслах түүхий эд, сэлбэг хэрэгсэл, түлш шатахууны зардлыг тооцохдоо Санхүү эдийн засгийн сайдын 2000 оны 12 дугаар сарын 22-ны өдрийн 116 тоот тушаалаар батлагдсан аж ахуйн нэгж, байгууллагад мөрдөх Нягтлан бодох бүртгэлийн дансны жагсаалт үлгэрчилсэн заавар, санхүүгийн тайлан балансыг бэлтгэж гаргах аргачлалд заасан бараа, материал үнэ бүхий зүйлийг зарлага болгох «жигнэсэн дундаж өртгийн арга»-ыг хэрэглэнэ. Гэхдээ зарлага болгосон үндсэн ба туслах материал, түүхий эд, сэлбэг хэрэгсэл, түлш шатахууны үнийг тухайн үеийн төрийн бүртгэл тооцоо, судалгааны алба, хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслээр зарлан мэдээлсэн зах зээлийн дундаж үнэ ханшнаас үндэслэлгүйгээр өндөр тогтоож зарлагдсан тохиолдолд дундаж үнийг баримтална.

Уг зардал нь биетээр буюу мөнгөөр гараагүй боловч тайлангийн хугацааны зарлагад хамаарах ёстой зардал болон тооцоогоор зарлагад бичигдэх зардлуудыг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулна.

3.4 Давагдашгүй хүчин зүйлийн нөлөөллийн улмаас (ган, зуд, үер ус, түймэр, газар хөдлөлт, хуй салхи, хөл хориот халдварт өвчин зэрэг) бодитойгоор учирч, холбогдох байгууллагаар магадлагдсан хохирлыг татвар ногдох орлогоос хасч тооцно.

3.5 Олон улсын, улсын болон орон нутгийн чанартай авто зам, замын байгууламжийг өөрийн хөрөнгөөр барьж байгуулсан засвар арчлалт хийсэн аж ахуйн нэгжийн уг ажилд зарцуулсан хөрөнгийг албан татвар ногдуулах орлогоос хасаж тооцно.

3.6 Татвар ногдох орлогоос хасагдахгүй зардлыг тооцох

Татвар ногдох орлогоос доорх зардлуудыг хасахгүй.

-хөрөнгө оруулалтын болон их засварын зардалд үндсэн хөрөнгийн ашиглалтын хугацааг уртасгах, хүчин чадал бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, ашигтай талбайг өргөтгөх, чанар үзэмжийг дээшлүүлэхэд шууд зориулагдсан зардал үүнд хамаарна. Эдгээр зардал уг хөрөнгийн өртөгт орж элэгдлээр дамжин бүтээгдэхүүн ажил үйлчилгээний өртөгт орж тооцогддог тул татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд ордоггүй.

Хөрөнгө оруулалтанд зориулан ашигласан зээлийн хүү хөрөнгө оруулалтын зардалд орох тул татвар оногдох орлогоос хасагдах зардалд хамаарахгүй

Нягтлан бодох бүртгэлийн нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн стандартын дагуу бараа материал үнэ бүхий зүйлийн дансны үнэ, зах зээлийн үнийн дүнгийн аль багаар тайлан тэнцэл гаргах үед бараа материалыг үнэлэн бүртгэх ёстой бөгөөд үүнээс үндэслэн бараа материалын үнийг бууруулснаар гарах зөрүүг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулахгүй .

Нягтлан бодох бүртгэлийн стандартад заасны дагуу урьдчилан гарсан зардлыг татвар ногдох орлогоос хасагдах зардалд оруулахгүй.

-бүх төрлийн нэг удаагийн шагнал, урамшуулал, тэтгэмж ;

-бусдад өгсөн хандив (татварын хуульд татвараас чөлөөлөхөөс зааснаас бусад), бэлэг дурсгал ;

-хүлээн авалт, хэвлэл захиалгын зардал ;

-ажиллагсдад олгож байгаа байр, орон сууцны хөлсний болон унаа, хоол байр, түлшний үнийн хөнгөлөлт;

-эргэлтийн сав баглаа, боодлын зардал;

-найдваргүй авалгын зардал, авлагыг хүчингүй болгосноос үүсэх хохирол;

-сайн дурын даатгалын хураамжууд ;

-хугацаа хэтэрсэн зээлийн хүү;

-бараа материалын хэвийн хорогдол ;

- туслах үйлдвэрлэл, үйлчилгээний салбар нэгжийн орлогоос давсан зардал

-татвар төлөгчийн буруугаас бусдад учруулсан хохирлыг нөхсөн төлөөс (гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлээгүйн улмаас хүлээх алданги болон харуул хамгаалалтын хариуцлагагүй, галын аюулаас урьдчилан сэргийлэх болон аюулгүйн ажиллагааны дүрэм журмыг мөрдөөгүй, тээвэрлэлт, хадгалалт, хамгаалалтын горимыг баримтлаагүйгээс бусдын эд хөрөнгөнд учруулсан хохирлыг нөхсөний төлбөр зэргийг үүнд хамааруулна.

Харилцан хамаарал бүхий хуулийн этгээдээс татвар төлөгчид олгосон зээл болон хүү тооцогдох аливаа өр төлбөрийн дүн нь зээлдүүлэгчийн хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн дүнгийн 30 –аас дээш хувь байвал илүү гарсан дүнд оногдох зээл болон өр төлбөрийн хүүгийн зардал

Жишээ нь: "А" компани нь 20ХХ оны 2 дугаар сарын 1-нд "Б" компанид 100.0 сая төгрөгний хувь нийлүүлсэн бөгөөд 20ХХ оны 4 дүгээр сарын 1-нд "А" комданийн удирдлагын шийдвэрээр "Б" компанид 50.0 сая төгрөгийн зээлийг 3 сарын хугацаатай, сарын 3 хувийн хүүтэйгээр олгосон ба "Б" компани нь 3 сарын дараа буюу 7 дугаар сарын 1-нд 4.5 (50.0 сая төгрөг*3*3 сар) сая төгрөгийн хүү төлсөн гэвэл энэ зээл нь "А" компаний "Б" компанид хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн дүнгийн 30-аас дээш хувь байгаа тул татварын ногдуулалт хийхдээ зөвхөн 2.7(30.0 сая төгрөг-3 хувь*3 сар) сая төгрөгийн хүүгийн зардлыг татвар ногдуулах орлогоос хасч тооцно.

-зохих хууль тогтоомжийг биелүүлээгүйд мэрэгжлийн байгууллагаас хүлээлгэсэн бүх төрлийн хүү, торгууль

-хувийн хэрэглээний зардлууд

-/гадаад валютын арилжаанаас гарах бодит бус алдагдал /валютын харилцах данс болон кассын үлдэгдэлд ногдох ханшийн зөрүү, гадаад валютаар илэрхийлэгдсэн дансны авлага, өглөгийн үлдэгдэлд ногдох валютын ханшийн зөрүүг бодит бус ашиг, алдагдлаар тооцно. Энэ хэлбэрээр гарсан ханшийн зөрүүгээр татвар ногдох орлогыг нэмэгдүүлэх буюу хорогдуулахгүй/

/ дээрхийг 2002-04.23-ны 80 дугаар тушаалаар өөрчилсөн/

3.7 Хөдлөх хөрөнгийн борлуулалтын татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлох

Хөдлөх үндсэн хөрөнгө борлуулсны орлогоос уг хөрөнгийн үлдэгдэл өртгийг хасаж албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно. Үлдэгдэл өртгийг тооцохдоо уг хөрөнгийн анхны үнээс зөвхөн шулуун шугамын аргаар байгуулсан хуримтлагдсан элэгдлийг хасч тооцно.

Ашиглагдсан хугацаандаа байгуулсан элэгдлээр анхны үнийг нөхсөн үндсэн хөрөнгийн тухайд уг хөрөнгийн зах зээлд борлогдсон үнээр нь /борлуулалтын орлого нь/ татвар ногдох орлогод тооцно.

Бусад эргэлтийн хөрөнгийн борлуулалтын татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлохдоо эдгээр хөрөнгийн худалдан борлуулсаны орлогоос уг хөрөнгийг анх худалдан авсан үнэ болон түүнийг хадгалах, хамгаалах, худалдан борлуулахтай холбогдон гарсан /энэ аргачлалын дагуу татвар ногдох орлогоос хасагдахаар заагдсан зардал/ зардлуудыг хасч тодорхойлно.

Урьдчилан орсон орлого болон борлуулалтын буцаалт нь тайлангийн хугацааны үйл ажиллагааны татвар ногдох орлогын дүнд хамаарахгүй.

3.8 Хонжворт сугалаа гаргах, тааварт тоглоом тоглуулах ажиллагааны татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлох,

Энэ хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 13-д заасан орлогоос уг орлогыг олохтой холбогдон гарсан баримтаар нотлогдох зардал (сугалааны эх бэлтгэх, хэвлүүлэх, хэвлэлээс татан авах, хадгалах, тээвэрлэх, борлуулах, сурталчлах, тохирол гаргах, хонжвор олгох зэрэг үйл ажиллагаатай холбогдсон), хонжворт олгосон мөнгөн хөрөнгө болон барааны үнийг хасч албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно.

Жишээ нь: «А» компани зохих журмын дагуу 600.0 сая төгрөгийн хонжворт сугалаа гарган борлуулжээ. Сугалааг хэвлүүлэх, борлуулахад 80.0 сая төгрөгийн, хонжворт нь 340.0 сая төгрөгийн эд хөрөнгө олгосон гэж үзвэл албан татвар ногдуулах орлого нь 180.0 (600.0-80.0-340.0) сая төгрөг болно.

3.8 Арилжааны даатгалын үйл ажиллагааны татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлох

Тайлангийн хугацаанд олсон нийт хураамжийн орлогоос давхар даатгалын хураамжаар өөр даатгалын байгууллагад төлсөн даатгалын хураамжийг хасч даатгалын хураамжийн цэвэр орлогыг тодорхойлно.

Даатгалын хураамжийн цэвэр орлого дээр бусад үйл ажиллагаанаас олсон татвар ногдох орлогыг нэмж, нийт татвар ногдох орлогыг тодорхойлно. Нийт татвар ногдох орлогоос түүний 60%-тай тэнцэх хэмжээнд даатгалын хохирол нөхөх санд төвлөрүүлсэн шимтгэлийг хасч үлдэх хэсгээс даатгалын байгууллагын үйл ажиллагааны баримтаар нотлогдож байгаа энэхүү хуульд заасан татвар ногдох орлогоос хасагдах зардлуудыг хасч татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно.

Дөрөв. Албан татварын хувь хэмжээ (хуулийн 6-р зүйл)

4.1 Хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-5, 7, 10-12, 15-16-д заасан:

-үндсэн ба туслах үйлдвэрлэл ажил үйлчилгээний орлого;

-арилжааны банкны болон зээлийн үйл ажиллагаа, даатгал, бирж, брокер, барьцаалан зээлдүүлэх үйл ажиллагааны орлого

-хөдлөх хөрөнгө борлуулсаны болон зээллэгийн хүүгийн ;

-хөрөнгө түрээслүүлсний, зуучлах үйл ажиллагааны ;

-гадаад валютын арилжааны болон албан татвар ногдох бусад орлого зэрэг татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлох тухай энэ хуулийн 5 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-д заасан заалтыг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулан энэ аргачлалын 3 дахь хэсэгт (3.7-аас бусад) заасны дагуу тодорхойлогдсон жилийн татвар ногдуулах орлогын дүнд дараахи хэмжээгээр татвар ногдуулна.

Албан татвар ногдуулах жилийн орлогын хэмжээ (төгрөгөөр)	Албан татварын хувь, хэмжээ
а. 0-100000000 100000001-ээс дээш	15 хувь 15000000 төгрөг дээр 100000000 төгрөгнөөс дээш орлогын дүнгийн 40 хувь

Жишээ нь : «К» компани 2001 оны жилийн эцсийн үйл ажиллагааны дүнгээр:

-үндсэн, үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүний борлуулалтаас 200.0 сая төгрөг

-ашиглагдаж байсан автомашин борлуулснаас 4.5 сая төгрөг

-бондын хүүгийн орлого 2.0 сая төгрөг

-конторын барилгын 1 өрөө байр түрээслүүсний орлого 0.4 сая төгрөг

-зуучлах үйл ажиллагаанаас олсон орлого 1.0 сая төгрөг

-гадаад валютын арилжаанаас олсон орлого 500 ам.доллар (1ам.доллар=1090 төг)

-бусдаас авсан хүү торгуулийн орлого 3.0 сая төгрөг тус тус олсон ба уг орлогуудыг олохтой холбогдож 140.4 сая төгрөгийн зардал гаргасан гэвэл албан татварын тооцоог хийе.

Албан татварын хуулиар уг компани албан татвар ногдох нийт орлого нь 211.445 (200.0+4.5+2.0+0.4+1.0+0.545+3.0) сая төгрөг, албан татвар ногдуулах орлого нь 71.045 (211.445-140.4) сая төгрөг ногдуулсан татвар 10.66 (71.045x15:100) сая төгрөг болно.

Аж ахуйн нэгж, байгууллагын гадаад валютаар олсон орлогод ногдох татварыг уг валютаар төлүүлж болно.

4.2 Хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 6,8,9,14-д заасан орлогуудад тусгайлсан хувиар татвар ногдуулахдаа энэ аргачлалын 2.6, 2.8, 2.9, 14-д зааснаар тодорхойлно. Тухайлбал:

-үл хөдлөх хөрөнгө борлуулсны орлогын дүнд татвар ногдуулахдаа уг хөрөнгийн ашиглагдсан хугацаа, анхны үнэ, үлдэгдэл өртөг зэргийг үл харгалзан зөвхөн баримтаар нотлогдож байгаа борлуулсан үнийн дүнгээс 2 хувиар бодно.

-үл хөдлөх хөрөнгийг өр төлбөрт өгсөн байвал түүнийг борлуулалт гэж үзнэ.

Жишээ нь: «А» компани 20 жил ажиллах боломжтой 45.0 сая төгрөгийн анхны өртөгтэй барилга 10 жил ашиглаад 6.4 сая төгрөгөөр худалдсан гэвэл татвар ногдуулах орлого нь 6.4 сая төгрөг, ногдуулсан татвар нь 0.128 (6.4x2:100) сая төгрөг болно.

-эрхийн шимтгэлийн орлогын дүнд 10 хувиар;

Жишээ нь : «А» компанийн барааны тэмдэгтийг ашиглан «Б» компани өөрийн барааг худалдахаар гэрээ байгуулж уг гэрээ 1997 оны 1 сарын 1-нээс эхлэн хэрэгжиж эхэлжээ. «А» компани, «Б» компанид барааны тэмдэгт ашиглах эрхээ ашиглуулсныхаа төлөө 1997 оны 1 сарын 5-нд 100.0 мянган төгрөгийн эрхийн шимтгэлийн орлого авна гэвэл энэ орлогын албан татварыг хэрхэн тооцохыг авч үзье.

а. 1997 оны 1 дүгээр сарын 5-нд «Б» компани «А» компанийн эрхийн шимтгэлээс орлогын албан татвар болох 10.0(100.0x10%) мянган төгрөг суутган авч 90.0 (100.0-10.0) мянган төгрөг шилжүүлнэ.

б. «А» компани орлогоос суутган авсан орлогын албан татварыг «Б» компани 1997 оны 1 сарын 12-ны дотор харъяа татварын албанд шилжүүлэх ёстой.

в. «Б» компани эрхийн шимтгэлд төлсөн төлбөрийг биет бус хөрөнгөнд бүртгэнэ.

-хувьцааны ногдол ашиг, хувь хүртэгчийн орлогын дүнд 15 хувиар;

Аж ахуйн нэгж , байгууллага нь тухайн жилийн албан татвар төлсний дараа үлдэх ашгийг тогтоосон журмын дагуу хувиарлах бөгөөд хувьцаа эзэмшигч иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад хувьцааны ногдол ашиг олгоно. Иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад олгох хувьцааны ногдол ашгийн дүнгээс 15 хувиар бодож албан татвар ногдуулан суутган авч, төсөвт шилжүүлнэ.

Жишээ нь: «М» банк тайлангийн жилд 42500.0 мянган төгрөгийн цэвэр ашигтай ажиллажээ. Хувь нийлүүлэгчдийн хурлаар дээрх ашгаас 10000.0 мянган төгрөгийг банкны цаашдын хөрөнгө оруулалт, болон шаардагдах бусад арга хэмжээнд зориулан үлдээж, үлдэх 32500.0 мянган төгрөгийг хувь нийлүүлэгчдийн оруулсан хөрөнгийн хувийг харгалзан хуваарилахаар шийдвэрлэжээ. «Н» компанийн оруулсан хөрөнгийн хэмжээ тус банкны дүрмийн сангийн 30 хувийг эзэлдэг гэвэл «Н» компаны авах ногдол хувь, түүнд ногдуулах татварын хэмжээг тодорхойлъё.

а) «Н» компанийн авах ногдол хувь 9750.0(32500.0x30%) мянган төгрөг

б) уг орлогод ногдох татвар 1462.5 (9750.0x15%) мянган төгрөгийг «М» банк суутган авч төсөвт төлнө.

Төрийн болон төрийн өмч давамгайлсан аж ахуйн нэгж, байгууллагын төрийн өмчид ногдох ашиг, хувьцааны ногдол ашгаас төсөвт төвлөрүүлэх хэмжээг жил бүр Санхүү, эдийн засгийн яам, Төрийн өмчийн хорооноос тогтоож байна.

Банкнаас авсан хүүгийн орлогын дүнд 15 хувиар

Жишээ нь: «А» компаний харилцах дансны тогтвортой үлдэгдэлд банк гэрээний дагуу 2 сая төгрөгийн хүү олгосон бол тус банк олгосон хүүд 300.0 (2000.0x15:100) мянган төгрөгийн татвар ногдуулан суутгаж төсөвт төлнө.

Хувьцааны ногдол ашиг, хувь хүртэгчийн орлогод 2001 оны гүйцэтгэлээс тооцож 2002 оноос эхлэн албан татвар ногдуулна. Гэхдээ зөвхөн Монгол улсад байнга оршин суугч иргэний дээрх орлогод 2003 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн албан татвар ногдуулна. Харин аж ахуйн нэгж, байгууллага болон Монгол улсад оршин суугч бус татвар төлөгчид хуваарилагдсан хувьцааны ногдол ашиг, хувь хүртэгчийн орлогод энэхүү хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн «2», «7»-гийн «а»-д заасны дагуу 2002 оноос эхлэн албан татвар ногдуулна.

Хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн «7»-д заасны дагуу Монгол улсад оршин суугч бус хуулийн этгээдийн Монгол улсад олсон дараахь орлогуудад:

-Монгол улсад бүртгэгдэн, үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгжийн хувьцааг худалдан авч эзэмшсэнийхээ төлөө авсан хувьцааны ногдол ашиг

-Монгол улсын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа татвар төлөгчид оруулсан болон нийлүүлсэн хөрөнгөнд тухайн татвар төлөгч олсон орлого, ашгаас ногдох хувийг хуваарилсан хэсэг

-Хуулийн дагуу бүртгэгдэн Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж байгууллага болон бусад хуулийн этгээдэд олгосон зээл, эзэмшүүлсэн биет хөрөнгө ба онцгой эрх, патент, лиценз, жор, барааны тэмдэг, технелоги зэрэг оюуны өмчдөө авч байгаа хүү шимтгэл, түрээсийн төлбөр, тэдний өмнөөс батлан даалт гаргасныхаа төлөө олж байгаа төлбөрийн орлого

-Монгол улсын төрийн байгууллага, аж ахуйн нэгж, бусад байгууллага, хувь хүнд үзүүлсэн техникийн болон бусад үйлчилгээний орлогуудад 20 хувиар тус тус татвар ногдуулна.

Монгол улстай давхар татварын гэрээтэй улс орны Монголд оршин суугч бус татвар төлөгчийн хувьд гэрээний заалт нь татварын хуулиас өөр бол уг гэрээний заалтыг мөрдөнө.

4.3 Хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 13 дахь заалтыг хэрэгжүүлэхээр энэ аргачлалын 3.7-д тодорхойлсон:

Бүх төрлийн төлбөрт тоглоом тоглуулах, видео болон аудио хуурцаг худалдан борлуулах, түүний бичлэгийн үйлчилгээ хийх, видео үзвэрээр үйлчлэх болон хонжворт сугалаа гаргах, таавар таалгах, Казиногийн үйл ажиллагааны татвар ногдуулах орлогод 40 хувиар татвар ногдуулна.

Жишээ нь: «А» компани зохих журмын дагуу зөвшөөрөл авч 40000 ширхэг хонжворт сугалаа гарган борлуулж 12 сая төгрөг олжээ. Уг сугалааг гаргах зөвшөөрөл авах, эх бэлтгэх, хэвлүүлэх, борлуулах болон бусад зардал, хонжворт олгосон хөрөнгийн дүн нийтдээ 6.5 сая төгрөг болсон гэж үзвэл албан татварын хэмжээг тооцъё.

А) уг үйл ажиллагааны татвар ногдуулах орлого нь 5.5 (12.0-6.5) сая төгрөг

Б) ногдуулсан татвар 2.2 (5.5x40:100) төгрөг болно.

4.4 Хуулийн 6 дугаар зүйлийн 2-д заасан дагуу:

Гадаадын дагнасан болон хамтарсан хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжийн орлогод Монгол улсын хууль тогтоомж болон Монгол улсын олон улсын гэрээнд өөрөөр заагаагүй бол хууль болон энэ аргачлалд заасны дагуу албан татвар ногдуулна.

4.5 Хуулийн 6 дугаар зүйлийн 3-д заасны дагуу:

Монгол улсад орлого олж байгаа гадаадын аж ахуйн нэгжийн төлөөлөгчийн газар (газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах зарчмаар Монгол Улсын Засгийн газартай байгуулсан гэрээний дагуу тус улсад ажиллаж байгаа гадаадын аж ахуйн нэгж болон гадаадын аж ахуйн нэгжийн төлөөлөгчийн газар үүнд хамаарахгүй) өөрт ногдох ашиг, дивиденд, хүүгийн орлого, эрхийн шимтгэл авч гадаадад шилжүүлбэл шилжүүлсэн дүнгийн 20 хувиар татвар ногдуулна.

Тав. Албан татвараас чөлөөлөх орлого (хуулийн 7 дугаар зүйл)

5.1 Засгийн газрын зээллэгийн хүүгийн орлого

Зөвхөн Монгол Улсын Засгийн газраас гаргасан үнэт цаасыг зохих журмын дагуу худалдан борлуулах ажиллагааг Засгийн газрын зээллэгт хамааруулан ойлгоно.

Улсын Их Хурлаас олгосон зөвшөөрлийг үндэслэн Монгол Улсын Засгийн газрын шийдвэрээр батлагдсан журмын дагуу арилжаалагдсан үнэт цааснаас худалдан авсан аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын уг үнэт цаасыг эзэмшсэнээс олж байгаа хүүгийн орлогын Засгийн газрын зээллэгийн хүүгийн орлого гэнэ.

Зээллэгийн хүүгийн орлогыг тодорхойлохдоо үнэт цаасыг эзэмших хугацаа дууссаны дараа уг үнэт цаасыг эзэмшигчид Засгийн газраас зохих журмын дагуу тооцоолон олгож байгаа үнээс, уг үнэт цаасыг анх худалдан авсан үнийг хасч тооцно.

Жишээ нь: «А» компани Засгийн газрын 1996 оны 9 дүгээр сарын 26-ны өдрийн 246 дугаар тогтоолоор баталсан журмын дагуу гаргаж, арилжаалсан 90 хоногийн хугацаатай «Засгийн газрын хямдруулсан бонд» (нэрлэсэн үнээс зохих хэмжээний хямдралтай борлогдож тодорхой хугацааны дараа нэрлэсэн үнээрээ буцаж төлөгдөх Засгийн газрын үнэт цаасыг хямдруулсан бонд гэнэ) –оос 500000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэт (бонд эзэмшигчид тодорхой хугацааны дараа буцаан төлөхөөр тухайн бондын гэрчилгээнд заасан мөнгөний дүнг нэрлэсэн үнэ гэнэ) бүхий бондыг 420000 мянган төгрөгөөр худалдан авч дээр дурьдсаны дагуу 90 хоногийн (3сар) дараа 500000 мянган төгрөгийн хүүгийн орлогыг татвараас чөлөөлнө.

5.2 Төрийн бус байгууллагын гишүүд, дэмжигчдийн татвар, хандив

5.3 Донорын цус, цусан бүтээгдэхүүн, эд эрхтэнийг эмчилгээнд хэрэглэснээс олсон орлого

Донорын цус худалдан авах, донорын цусан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлт, борлуулалтын үйл ажиллагаа явуулахаар холбогдох байгууллагаас зохих зөвшөөрлийг авсан аж ахуйн нэгж, байгууллагын зөвхөн энэ төрлийн бүтээгдэхүүний борлуулалтаас олсон орлогыг татвараас чөлөөлнө.

Жишээ нь: «С» компани донорын цус, цусан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл эрхлэх зөвшөөрлийг холбогдох байгууллагаас авч, тухайн тайлангийн хугацаанд нийтдээ 16245.0 мянган төгрөгийн орлого олсон бөгөөд энэ орлогын 8750.0 мянган төгрөгийг нь донорын цус, цусан бүтээгдэхүүний борлуулалтаас олсон бол энэ орлогыг нь татвараас чөлөөлж, үлдэх 7495.0 (16245.0-8750.0) мянган төгрөгийн орлогод хуулийн дагуу татвар ногдуулан төлүүлнэ.

5.4 Нийгэмд үйлчилдэг улсын бүртгэлтэй төрийн бус байгууллагын орлого

Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас олгосон төрийн бус байгууллагын гэрчилгээг үндэслэнэ.

5.5 Газрын тосны салбарт бүтээгдэхүүн хуваах зарчмаар Монгол улсын Засгийн газартай байгуулсан гэрээний дагуу тус улсын нутаг дэвсгэрт газрын тос олборлох, боловсруулах, борлуулах үйл ажиллагаа явуулж байгаа гадаадын аж ахуйн нэгжийн гэрээнд заасны дагуу зөвхөн өөрт ногдох газрын тосны гаралтай бүтээгдэхүүнээ худалдан борлуулснаас олсон орлогыг аж ахуйн нэгж, байгуулллагын орлогын албан татварын хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2-д заасан хувиар ногдуулах татвараас чөлөөлөхөөс гадна уг компанийн төлөөлөгчийн газар энэ орлогоо гадаадад шилжүүлсэн тохиолдолд мөн зүйлийн 3-д заасан хувиар татвар ногдуулахгүй.

Зургаа. Албан татвараас хөнгөлөх (хуулийн 7 дугаар зүйл)

6.1 Үр тариа, төмс, хүнсний ногооны үйлдвэрлэл эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгжийн зөвхөн эдгээр үйлдвэрлэлийн бүтээгдэхүүний борлуулалтаас олсон орлогод ногдох албан татварыг 50 хувиар хөнгөлнө. Үр тариа, төмс, хүнсний ногоог үйлдвэрлэгчээс худалдан авч дамжуулан борлуулсаны орлогод ногдох татвар болон энэ төрлийн үйлдвэрлэл эрхэлдэг боловч өөрийн үйлдвэрлээгүй бүтээгдэхүүн борлуулсан аж ахуйн нэгжийн орлогод ногдох татвар энэ хөнгөлөлтөнд хамаарагдахгүй.

Энэ хөнгөлөлтийг үзүүлэх тооцоог үр тарианы үйлдвэрлэлийн салбараар төлөөлүүлэн дор дурьдсан жишээн дээр хамруулав.

Жишээ нь: «М» компаний 1998 оны албан татвар ногдуулах жилийн нийт орлого 14.0 сая төгрөг бөгөөд үүний 4 сая төгрөг нь өөрийн үйлдвэрлэж худалдсан улаан буудайн борлуулалтын татвар ногдуулах орлого байсан бол уг компанид үзүүлэх албан татварын хөнгөлөлтийг дараахь журмаар тодорхойлно.

А) хуулиар 14.0 сая төгрөгийн татвар ногдуулах орлогод ногдох татварын хэмжээг тодорхойлно. Татварын хэмжээ нь 4.2 (14x30:100) сая төгрөг болно.

Б) татвар ногдуулах нийт орлогын нэг төгрөгт ногдох албан татварын хэмжээг гаргана. 4.2:14.0=0.30 төгрөг

В) улаан буудайн борлуулалтын татвар ногдуулах орлогод ногдох татварын хэмжээг тодорхойлно. 0..30x4.0=1.2 сая төгрөг

Г) тус компанид үзүүлэх татварын хөнгөлөлтийн хэмжээ

1.2x50:100=0.6 сая төгрөг

д) компанийн төсөвт төлбөл зохих татварын хэмжээ

4.2-0.6=3.6 сая төгрөг

6.2 Энэ хуулийн «7 дугаар зүйлийн 5 дахь хэсэгт зааснаас бусад салбарт байгуулагдсан гадаадын хөрөнгө орууллаттай аж ахуйн нэгж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийхээ 50 дээш хувийг экспортлож байвал тухайн аж ахуйн нэгжийг орлогын албан татвараас эхний 3 жилийн хугацаанд чөлөөлж, дараагийн 3 жилд 50 хувиар хөнгөлнө» гэсэн заалтад ноос, ноолуур угаах, самнах, арьс ширний анхан шатны боловсруулалт хийдэг үйлдвэр хамаарахгүй.

6.3 Олон улсын, улсын, орон нутгийн чанартай авто зам, замын байгууламжийг өөрийн хөрөнгөөр барьж байгуулсан засвар арчлалт хийсэн аж ахуйн нэгжийн уг ажилд зарцуулсан хөрөнгийг албан татвар ногдуулах орлогоос хасаж тооцно.

Аж ахуй нэгж байгууллага нь өөрийн өмчлөлд буюу эзэмшилд байгаа газар талбайд авто зам тавих, тэнд байгаа авто замыг засварлах арчлахад зарцуулсан хөрөнгө үүнд хамаарахгүй.

6.4 Гадаадын хөрөнгө оруулагч өөрт ногдох орлогоос тухайн аж ахуйн нэгжид дахин хөрөнгө оруулалт хийвэл оруулсан хөрөнгийн хэмжээгээр уг аж ахуйн нэгжийн албан татвар ногдуулах орлогыг багасгаж тооцно. Энэ нь гадаадын хөрөнгө оруулагч хуваарилагдсан ногдол ашгийн хэмжээгээр тухайн аж нэгжид дахин хөрөнгө оруулалт хийхээ албан бичгээр мэдэгдэж энэ дагуу Гадаад худалдаа, гадаадын хөрөнгө оруулалтын газрын шийдвэр гарч, Улсын бүртгэлийн албанд өөрчлөлтөө бүртгүүлсэн, тухайн аж ахуйн нэгж, байгууллагын нягтлан бодох бүртгэлд бичилт хийгдсэн нөхцөлд хэрэгжинэ Дансны бичилт нь:

ДТ хуримтлагдсан ашиг буюу тайлант жилийн ашиг

КТ эзэмшигчийн өмч

6.5 Мөн хуулийн 7 дугаар зүйлийн 5-ын (1, 2), 6, 7, 9, 11 дэх заалтууд нь уг заалтуудын хүрээнд тухайн татвар төлөгч нөхцөл болзолыг хангасан тохиолдолд уг чөлөөлөлт хөнгөлөлтийг эдлүүлнэ.

Гэхдээ эдгээр татвар төлөгчид нь татварын тайланг хуульд заасан хугацаанд зохих журмын дагуу гаргаж, харилцах татварын албанд тушааж, эдэлбэл зохих чөлөөлөлт, хөнгөлөлтийг эдэлнэ.

6.6 Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ хөгжих нөхцөл бүрдэж байгаа бүс нутгийн аймгийн татварын албанд бүртгүүлэн, тухайн аймгийн нутаг дэвсгэрт үйлдвэрлэл, үйлчилгээ шинээр эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагын орлогын албан татварыг эхний жилд бүрэн чөлөөлж, дараагийн хоёр жилд 50 хувиар хөнгөлнө.

6.7 Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ хөгжих нөхцөл сул бүрдсэн бүс нутгийн аймгийн татварын албанд бүртгүүлэн, тухайн аймгийн нутаг дэвсгэрт үйлдвэрлэл, үйлчилгээ шинээр эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагын орлогын албан татварыг эхний бүрэн чөлөөлж, дараагийн хоёр жилд 75 хувиар хөнгөлнө.

6.8 Үйлдвэрлэл, үйлчилгээ хөгжих нөхцөл сул бүрдсэн аймгуудын төвөөс 100-гаас дээш километрт алслагдсан сумдын нутагт үйлдвэрлэл, үйлчилгээ шинээр эрхлэх аж ахуйн нэгж, байгууллагын орлогын албан татварыг эхний хоёр жилд бүрэн чөлөөлж, дараагийн жилд 50 хувиар хөнгөлнө.

Энэ хөнгөлөлтөнд хамаарах аймаг, сумдын жагсаалтыг Засгийн газар батлах бөгөөд энэ заалт тухайн аймгийн нутаг дэвсгэрт олборлох салбарын болон согтууруулах ундааны үйлдвэрэлэл эрхлэж байгаа, мөн санхүүгийн болон татварын тайлангаа нэгтгэн, төвлөрсөн журмаар төсөвтэй тооцоо хийдэг аж ахуйн нэгж байгууллагад хамаарахгүй.

Долоо. Албан татвар төлөх, тайлагнах (хуулийн 8 дугаар зүйл)

7.1 Аж ахуйн нэгж, байгууллага нь хуулийн 8 дугаар зүйлд заасны дагуу тайлангийн жилд төлөх албан татвараа сар, улирлын хуваарийн дагуу сар бүрийн 25-ны дотор урьдчилан төлөх бөгөөд нягтлан бодох бүртгэлийн улирал, жилийн тайлан тэнцлийг үндэслэн жилийн эхнээс өссөн дүнгээр өөрөө тодорхойлсон төсөвт төлж татварын тооцоо хийнэ.

7.2 1, 2, 3 дугаар улирлын татварын тайланг дараа улирлын эхний сарын 20-ны дотор, 4 дүгээр улирлын тайланг дараа оны 2 дугаар сарын 10-ны дотор харъяа татварын албанд тушаана.

7.3 Хуулийн 5 дугаар зүйлд заасны дагуу тодорхойлогдсон, мөн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1-д заасан шаталсан хувь, хэмжээгээр татвар ногдуулах үндсэн ба туслах үйлдвэрлэл, ажил үйлчилгээний орлого, арилжааны банк, зээл, даатгал, бирж, брокер, зуучлах, барьцаалан зээлдүүлэх үйл ажиллагааны орлого, хөрөнгө түрээслүүлсний орлогод ногдуулсан татварыг дээр дурдсан тайлан тушаах хугацаанд багтаан төлнө. Гэхдээ жилийн 1000000 ба түүнээс доош төгрөгийн татвар ногдуулах орлоготой татвар төлөгч нь оногдох албан татвараа тэнцүү хэмжээтэйгээр улирал бүрийн сүүлийн сарын 25-ны дотор нэг удаа төлж болно. Уг татвар төлөгч нь энэ талаар жилийн эхэнд харилцагч татварын албатайгаа албан бичгээр харилцаж албан ёсоор тохиролцсон байна.

7.4 Хонжворт сугалаа, таавар, тоглоомын орлого болон хуулийн 6 дугаар зүйлийн 2, 3, 4, 6, 7-д заасан хувиар ногдуулсан (гадаадын дагнасан болон хамтарсан хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжийн орлогын, гадаадын аж ахуйн нэгжийн төлөөлөгчийн газар өөрт ногдох ашгаасаа гадаадад шилжүүлсний, шашны байгууллагын орлогын) албан татварыг хуулийн 8 дугаар зүйлд заасан хугацаанд ( суутган авснаас хойш ажлын 7 хоног ) багтаан төлнө.

7.5 Үл хөдлөх хөрөнгө, хувьцаа, цаас борлуулсны орлогод ногдуулсан албан татварыг уг хөрөнгө хувьцааг борлуулснаас хойш 10 хоногийн дотор төсөвт төлнө.

Найм. Мөрдөгдөх хугацаа

8.1 Мөн хуулийн 6 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 2-т заасан хувьцааны ногдол ашиг, хувь хүртэгчийн орлогод албан татвар ногдуулах заалтыг 2002 оны 01 дүгээр сарын 1-ээс эхлэн дагаж мөрдөнө.

Энэ аргачлалыг 2002 оны 01 дүгээр сарын 1-нээс эхлэн мөрдөнө.

Шүүлтүүр

Сонсох:

Эрх зүйн актууд

Санал хүсэлт