Ойн нөөцийн экологи- эдийн засгийн үнэлгээний аргачлал

1.1.0йн нөөцийг зохистой ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх зорилгод нийцүүлэн түүнд экологи-эдийн засгийн үнэлгээ өгөхөд энэхүү аргачлалыг мөрдөнө.

1.2 Ойн нөөцийн экологи- эдийн засгийн үнэлгээ нь Монгол улсын Ойн тухай хууль, Ойгоос хэрэглээний мод, түлээ бэлтгэж ашигласны төлбөрийн тухай хуулийн зорилгод нийцэн ойн нөөцийн байгаль, аж ахуй, эдийн засгийн үндсийг тодорхойлж ойн кадастрын нэг бүрэлдэхүүн хэсэг болно.

1.3 Энэхүү аргачлалын дагуу ойн нөөцөд үнэлгээ өгөх ажлыг ойн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв, орон нутгийн байгууллага удирдан гүйцэтгүүлнэ.

1.4 Үнэлгээний ажилд тавигдаж буй зорилго, мөнгөний ханш, модон материалын зах зээлийн үнийн түвшинтэй нийцүүлэн шаардлагатай гэж үзвэл үнэлгээний холбогдох норм, нормативын үзүүлэлтүүдийг тухай бүр ойн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага төвлөрсөн хэлбэрээр шинэчлэн тогтоож байна.

1.5.0йн нөөцийн экологи-эдийн засгийн үнэлгээ нь дараахь хэсгүүдээс бүрдэнэ:

a. ойн бүх төрлийн модны нөөцийн үнэлгээ

б . ойн дагалт баялгийн үнэлгээ

в . ойн эдэлбэр газрын үнэлгээ

г . ойн бусад ашигт нөлөөллийн үнэлгээ

           2.1.Ойн нөхөн үйлдвэрлэлийн нөхцөл, мод, модон материалын хэрэглээ- нийлүүлэлтийн одоогийн болон хэтийн чиглэл,ойн
нөөцийн хомсдол,  модон материалын тухайн үеийн зах зээлийн
үнийн түвшинтэй үндэслэн ойд ургаа модны нөөцөд эдийн засгийн
үнэлгээ өгнө.

               2.2.Ойн модны нөөцийн нэгжийн (нэг мЗ) эдийн засгийн үнэлгээг
(ү) дараахь аргаар тодорхойлно:

Y= R + 3       (1)

3 - модны нөөцийн жилийн  цэвэр өсөлтийн нэгжид ноогдох ойг нөхөн сэргээх, хамгаалах өртөг, мЗтөг.

R - ойн нөөц ашиглалтын нэгжийн рент, мЗтөг

2.3. Ойн модны нөөцийн жилийн цэвэр өсөлтийн нэгжэд ноогдох ойг нөхөн сэргээх, хамгаалах өртөг зардлыг /3/ дараахь аргаар тодорхойлно.

3= /С+Х*Ен/   /2/

С – Модны нөөцийн цэвэр өсөлтөнд ногдох ойн аж ахуйн арга хэмжээний зардал, м3/төг

Х – Модны нөөцийн цэвэр өсөлтөнд ногдох хөрөнгө, м3/төг

Ен – хөрөнгө оруулалтын нөхөж төлөгдөх үр ашгийн итгэлцүүр

2.4. ойн нөөц ашиглалтын явцад бий болох мод бэлтгэлийн нэмэлт орлого буюу рентийг дараахь аргаар тодорхойлно.

R = p-c                                                  /3/

Р – модон бүтээгдэхүүний жишмэл нэгжийн зах зээлийн үнэ, м3/ төг

С – мод бэлтгэлийн нэгжийн нийт өртөг /нормативт ашгийг оруулсан/, м3/төг

2.5. Модон бүтээгдэхүүний жишмэл нэгжийн зах зээлийн үнэ /р/-г бэлтгэсэн модны хэрэглээний гарцын нормативын дагуу тооцно.

Р = 0.38 * рз + 0.89 рт                      /4/

Рз – 1 м3 зүсмэл материалын зах зээлийн үнэ, төгрөг

Рт – 1 м3 түлшний модны зах зээлийн үнэ

2.6. Мод бэлтгэлийн нэгжийн нийт өртгийг /с/ дараахь аргаар тодорхойлно

С = Ө – Г + Ан                     /5/

 

Ө – мод бэлтгэлийн аж ахуйн нэгжийн мод бэлтгэх, ялгах, зүсмэл үйлдвэрлэх үйл ажиллагааны бүрэн өөрийг өртөг, м3/төг

Г – ойгоос хэрэглээний мод, түлээ бэлтгэж ашигласны төлбөр м3/төг

2.7.Мод бэлтгэлийн үйлдвэрийн тухайн жилийн нэгжид ногдох нормативт ашгийг /Ан/ өртгөөс тодорхой хувиар тооцно.

Ан = Ө * а                            /6/

А- мод бэлтгэлийн үйлдвэрт байж болох ашгийн норм

/тухайн үйлдвэрийн төсөлд өөрөөр тусгаагүй бол ашгийг нормыг 15-22 хувиар авна./

2.8. Модны нөөцийн үнэлгээнд өсвөр, дундаж насны модыг нас гүйцсэн модонд шилжүүлж, нийт модны нөөцийн үнэлгээг /Үм/ түүний шинж чанарын үзүүлэлтүүдийн дагуу дараах аргаар тодорхойлно.