УСНЫ НӨӨЦИЙН БОХИРДОЛТ, ХОМСДОЛТ, НӨХӨН СЭРГЭЛТИЙГ БҮРТГЭХ ЖУРАМ БОАЖС-ын 2008 оны 24-р тушаалаар хүчингүй болсонд тооцсон/

Хүчингүй эрх зүйн акт

БОАЖС-ын 2008 оны 24-р тушаалаар хүчингүй болсонд тооцсон/

Байгаль орчны сайдын 1996 оны 124 дүгээр тушаалын хавсралт

УСНЫ НӨӨЦИЙН БОХИРДОЛТ, ХОМСДОЛТ, НӨХӨН СЭРГЭЛТИЙГ БҮРТГЭХ ЖУРАМ

1.Байгаль орчны өөрчлөлт, хүний үйл ажиллагааны зохисгүй нөлөөллөөс усны нөөц чанар хомсдох, бохирдохоос урьдчилан сэргийлэх, үүссэн хомсдол, бохирдолыг арилгах, нөхөн сэргээх зорилгоор бүртгэл хөтлөхөд, энэхүү журмыг мөрдөнө.

2.Усны нөөцийн ашиглаж болох хэмжээнээс хэтрүүлэн ус ашигласан, газрын доорхи усны ундрага болон гадаргын усны урсац буурч нуур, цөөрөм, гол горхи ширгэх зэргээр түүний байгалийн аясаар нөхөн сэлбэгдэх чадвар алдагдахыг усны нөөцөд хомсдолт үүссэн гэж үзнэ.

3.Усны физик, хими, биологийн шинж чанарыг алдагдуулах бодис агуулсан шингэн хаягдал болон шаардлагын хэмжээнд хүртэл цэвэрлээгүй хаягдал ус, хуурай хог хаягдал /мод, ахуйн хог, металл/-ыг усны эх үүсвэрийн хамгаалалтын бүс болон гадаргуугын усанд оруулсан зэргээс усны чанар, найрлага өөрчлөгдсөнийг усны нөөцөд бохирдолт үүссэн гэж үзнэ.

4.Ажиглалт, судалгаа болон мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлтээр усны эх үүсвэрийн хамгаалалтын бүс дэх бохирдуулагч үүсвэрийг ариутган цэвэрлэсэн нь тогтоогдсон, усны чанар, найрлага дахь бохирдолт арилсан буюу хүн малын унданд тохирсон нь лабораторийн шинжилгээгээр батлагдсан, усны нөөцийн нөхөн сэлбэгдэх чадвар сэргэсэн нь батлагдсан үед усны нөөцийн бохирдолт, хомсдолт нөхөн сэргэсэн гэж үзнэ.

5.Усны эх үүсвэрийн хамгаалалтын болон эрүүл ахуйн бүсийн дэглэм зөрчсөн, гадаргын болон газрын доорхи усны нөөцийн хамгаалалтын бүсэд химийн хорт бодис болон нефтийн бүтээгдэхүүн бүхий хаягдал хаясан, зөвшөөрөгдөөгүй арга, технологи ашигласан, усыг зохих зөвшөөрөл, гэрээгүй, нөөцийг тогтоолгүй үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашигласан зэргийг усны нөөцийг бохирдуулж, хомсдуулж болзошгүй ажиллагаа гэж үзнэ.

6.Усны эх үүсвэр түүний эрэг орчмыг ашиглахдаа усны нөөцийн бохирдолт, хомсдолт үүсгэсэн буюу үүсгэж болзошгүй ажиллагааг аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар бүртгэлд авч, буруутай иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаар бохирдлыг арилгуулах, нөхөн сэргээх арга хэмжээ авахуулна.

7.Усны нөөцийн хомсдолт, бохирдолт үүсгэх, үүсэж болзошгүй нөхцөл бүрдүүлсэн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага байгаль орчинд учирсан хохирлыг мэргэжлийн байгууллагаар тодорхойлуулах бөгөөд хохирлыг тодорхойлох түүнийг арилгахад шаардагдах зардлыг бүрэн хариуцна.

Хоёр.Усны нөөцийн хомсдолт, бохирдолтыг бүртгэх түүнд тавих хяналт

8.Усны нөөцийн хомсдолт, бохирдолт үүссэн эсхүл үүсэж болзошгүй болсон зөрчлийг сум, дүүргийн байгаль орчны хяналтын улсын байцаагч 1-р хавсралтаар бүртгэлд авч, буруутай үйл ажиллагааг зогсоох, гарсан хохирлыг арилгах талаар тухайн иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагад шаардаж, аймаг, нийслэлийн улсын ахлах байцаагчид 7 хоногийн дотор уг хавсралтаар мэдээлж, байнгын хяналт тавина.

9.Аймаг, нийслэлийн улсын ахлах байцаагч болон ус ашиглалт, хамгаалалт хариуцсан улсын байцаагч нь сумын байцаагчаас ирсэн бүртгэл, бусад мэдээллийг үндэслэн тухайн аймаг, нийслэлийн хэмжээнд байгаа усны нөөцийн бохирдолт, хомсдолтын нэгдсэн бүртгэл хөтлөж, усны нөөцийг нөхөн сэргээх арга хэмжээнд хяналт тавьж хохирлыг арилгасан үед бүртгэлээс хасна.

10.Аймаг, сумын Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори болон ус зүйн харуулын ажиглагч, инженер, техникийн ажилтнууд шинжилгээ, ажиглалтын дүнгээр усны нөөц, чанарт бохирдолт, хомсдолт илэрсэн тохиолдолд тухайн шатны байгаль орчны хяналтын байцаагчид 72 цагийн дотор мэдээлж байна.

11.Усны нөөцийн хомсдолт, бохирдолт үүссэн болон ийм нөхцөл бүрдсэн зөрчлийн бүртгэлд дараахь зүйлийг тусгана:

-хайгуулын болон ажиглалт судалгааны дүгнэлтийг үндэслэн гаргасан усны нөөцийн хэмжээ;

-усны нөөцийн чанар, найрлагыг тодорхойлсон мэдээ, баримт;

-усны эх үүсвэрийн байгалийн төрх байдлын өөрчлөлтийн тухай тэмдэглэл, тодорхойлолт, фото зураг;

-иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын буруутай ажиллагаанаас үүдэн учирч буй бэрхшээл.

Гурав.Усны нөөцийг нөхөн сэргээлтийг бүртгэх

12.Сум, дүүргийн Засаг дарга нь усны нөөцийн бохирдолт үүсэн, эсхүл болзошгүй нөхцөл бүрдсэн үед дараахь арга хэмжээг авч бүртгэл хөтлөнө.

12.а.буруутай иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагын хөрөнгөөр усны нөөцөд учирсан хохирлыг тодорхойлуулах;

-12.б.буруутай иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагын усны нөөцөд учирсан хохирлыг арилгах арга хэмжээг зохион байгуулж, хяналт тавих;

12.в.усны нөөцийг нөхөн сэргээх талаар зохиогдсон төсөл, төлөвлөгөөг батлах;

12.г.шаардлагатай гэж үзвэл ус хуримтлуулах, нөөц, чанарыг хамгаалах ажилд зарцуулах хөрөнгийг Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар батлуулж зарцуулах;

12.д.усны эх үүсвэр нь хэрэглэгчийн шаардлага хангахгүйд хүрвэл ус хэрэглээг хязгаарлах, хориглох;

12.е.усны нөөцөд бохирдолт үүссэн үед бүртгэлд авч, нөхөн сэргэсэн үед бүртгэлээс хасах.

13.Аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нь усны нөөцийн бохирдолт, хомсдолт үүссэн болон болзошгүй нөхцөл бүрдсэн үед дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:

13.а.усны нөөцийн бохирдолт, хомсдолт болон ийм нөхцөл бүрдсэн зөрчлийн тухай бүртгэлийн дагуу өөрийн нутаг дэвсгэрт авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээг төлөвлөж, хэрэгжүүлэх;

13.б.усны нөөцөд учруулсан хохирлыг арилгах төлөвлөгөө, төслийн хэрэгжилтэнд байнгын хяналт тавьж жил тутамд төрийн захиргааны төв байгууллагад 2-р хавсралтаар мэдээлэх;

13.в.усны нөөцөд учруулсан хохирлыг арилгах, зогсоох арга хэмжээ аваагүй үед буруутай байгууллагыг шүүхийн байгууллагад хэргийн материал бүрдүүлэн шилжүүлэх;

13.г.аймгийн төв, хэд хэдэн сум бусад аймгийн нутагт хамаарсан тохиолдолд нутаг дэвсгэртээ 12.д-т заасан арга хэмжээг авч болно.

14.Усны нөөц хомсдсон тохиолдолд аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг дарга нь дараахь арга хэмжээг авна;

14.а.хүн амын унд, ахуйн хэрэгцээ болон бэлчээрийн малын усалгаанаас бусад ус хэрэглээг хязгаарлах арга хэмжээ авах;

14.б.усны нөөцийн ашиглах боломжит хэмжээг мэргэжлийн байгууллагаар шинэчлэн тодорхойлуулж мөрдөх;

14.в.усны эх үүсвэрт хамгаалалтын бүс шинэчлэн тогтоох;

14.г.усны нөөцийн ус хураах талбайг ойжуулах, ургамалжуулах арга хэмжээг авах;

14.д.шаардлагатай гэж үзвэл төвлөрсөн ба төвлөрсөн бус ус хангамжийн эх үүсвэр шинээр байгуулах.

15.Усны нөөцийн хомсдолт, бохирдолт үүсгэсэн болон ийм нөхцөл бүрдүүлсэн буруутай иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага бүр дараахь арга хэмжээг авч хэрэгжүүлнэ:

15.а.байгалийн усны нөөцөд учруулсан хохирол, арилгах арга хэмжээний мэргэжлийн байгууллагаар тодорхойлолт гаргуулах;

15.б.учирсан хор уршгийг арилгах зураг төсөл, төлөвлөгөөг сум, дүүргийн Засаг даргад танилцуулж хянуулах;

15.в.байгаль орчны хяналтын байцаагчид хохирлыг арилгах талаар хийж буй ажлын явцыг тогтмол танилцуулж, хянуулах.

16.Газрын доорхи усны нөөцийг бохирдуулсан тохиолдолд буруутай иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага дараахь арга хэмжээг авна:

16.а.бохирдуулах эх үүсвэрийг тодорхойлж, бохирдлыг зогсоох;

16.б.шаардлагатай бол усны нөөцийн найдвартай эх үүсвэрийг шинээр байгуулах;

16.в.газар, хөрс болон орчны бохирдолтыг арилгах;

16.г.тухайн усны эх үүсвэрийн чанарыг эрүүл ахуй ариун цэврийн шаардлагад нийцүүлэх арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх;

17.Гадаргын усны нөөцийн бохирдолт үүссэн тохиолдолд буруутай аж ахуйн нэгж, байгууллага дараахь арга хэмжээг авна:

17.а.усны голдрил, гуу жалга, сайр болон хамгаалалтын бүсэд байрлаж байгаа бохирдуулах эх үүсвэрийг зайлуулах;

17.б.урсгалын дээд, доод талд бий болсон бохирдуулах үүсвэр болон голын эрэг голдрил, орчныг цэвэрлэх;

17.в.усны чанар гадаргын усны цэврийн зэрэглэлийн 4, 5 дугаар ангилалд орсон тохиолдолд малын унданд ашиглахыг хориглох саналыг тухайн шатны Засаг даргаар, шийдвэрлүүлэх малыг усаар хангах арга хэмжээ авах;

17.г.гадаргын усны чанар нь усны цэврийн зэрэглэлийн 3; 4; 5 дугаар ангилалд орсон тохиолдолд хүн амын унд ахуйд ашиглахыг хориглох тухай санал аймаг, сумын Засаг даргаар шийдвэрлүүлж, нийт ус хэрэглэгчдийг усны өөр эх үүсвэрээр хангах арга хэмжээ авах.

18.Мэргэжлийн байгууллагын дүгнэлтийг үндэслэн усны нөөцийг нөхөн сэргээх, бохирдолтыг арилгах талаар төсөл шалгаруулах хэрэгжүүлэх арга хэмжээг аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг дарга болон байгаль орчны асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага авч болно.

19.Усны бохирдолт хомсдолт үүсэж он удаан жил болсон, хариуцах эзэн тодорхойгүй болсон тохиолдолд түүнийг арилгах арга хэмжээг ойрын болон хэтийн төлөвлөгөөнд тусган хугацаанд нь гүйцэтгэх ажлыг тухайн шатны Засаг даргын Тамгын газар хариуцна.

20.Усны нөөцөд учруулсан хохирлыг 3 сарын дотор тодорхойлж, арилгах арга хэмжээг 6 сараас 1 жилийн дотор авч хэрэгжүүлнэ.

21.Усны нөөцийг бохирдуулсан, хомсдуулсан тохиолдолд энэхүү журмын 12.д; 14.а; 17.в; 17.г-д заасан шуурхай арга хэмжээг 3 хоногийн дотор авч хэрэгжүүлнэ.

Тав.Журмыг биелүүлэх үүрэг, хариуцлага

22.Усны нөөцөд учруулсан хохирлыг тодорхойлох, хохирлыг арилгах талаар буруутай иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллага болон түүнд хяналт тавих үүрэг бүхий ажилтан тодорхой арга хэмжээ аваагүй тохиолдолд Захиргааны хариуцлагын тухай, Байгаль орчныг хамгаалах тухай, Усны тухай Монгол Улсын хуулийн дагуу хариуцлага хүлээлгэнэ.

23.Усны нөөцийн бохирдолт, хомсдолт үүсгэсэн, болзошгүй иргэн аж ахуйн нэгж байгууллага аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг дарга болон байгаль орчны хяналтын байцаагчийн гаргасан шийдвэр, шаардлагыг эс зөвшөөрвөл тухайн шатны шүүхэд хандаж болно.

Шүүлтүүр

Сонсох:

Эрх зүйн актууд

Санал хүсэлт