1.            Хууль сахиулах байгууллагын тогтоол, шийдвэрийг үндэслэн өмчийн болон татварын холбогдолтой эрүү, иргэний хэргийн талаар гарсан маргаантай асуудалд шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн магадалгаа хийж дүгнэлт гаргахад энэхүү зааврыг удирдлага болгоно.

 

2.            Шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн магадалгааг /цаашид магадалгаа гэх/ дор дурдсан тохиолдолд Монгол улсын эрүү, иргэний байцаан шийтгэх хууль бусад хууль тогтоомж, дүрэм, журам, зааврын заалтыг баримтлан хийнэ. Үүнд:

а/ Засгийн газрын 1997 оны 177 дугаар тогтоолоор батлагдсан "Шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн магадалгаа хийх дүрэм"-ийн 6 дугаар зүйлд дурдсан заалтуудын дагуу;

б/ хууль сахиулах байгууллагаас орон тооны бус шүүх – нягтлан бодох бүртгэлийн магадлагч нягтлан бодогч, мэргэжилтний /цаашид магадлагч гэх/ хийсэн магадалгааны дүгнэлтийг дахин хянуулах шаардлагатай гэж үзсэн үндэслэлээ тодорхой заасан хүсэлт гаргаж, Санхүү, эдийн засгийн сайдын дэргэдэх орон тооны бус комисс болон аймаг, нийслэлийн Засаг даргын дэргэдэх орон тооны бус комисст ирүүлсэн тохиолдолд;

3.            Маргаантай асуудлаар баримтын шалгалт хийгээгүй эсвэл эд хариуцагчийн тооцоог бодсон актаа харъяалах дээд байгууллага буюу аж ахуйн нэгж, байгууллагын захирал /дарга/-аар хянуулж батлуулаагүй тохиолдолд магадалгаа хийхгүй.

 

4.            Улсын дээд шүүх, Улсын прокурорын газар, Цагдаагийн ерөнхий газрын Улсын мөрдөн байцаах газар, Эрүүгийн цагдаагийн газрын шийдвэрийн дагуу явуулах магадалгааг Санхүү, эдийн засгийн сайдын дэргэдэх орон тооны бус комисс, аймаг, нийслэл, дүүргийн шүүх, прокурор, цагдаагийн байгууллагын хүсэлтийн дагуу явуулах магадалгааг тухайн аймаг, нийслэлийн засаг даргын дэргэдэх орон тооны бус комисс /цаашид орон тооны бус комисс гэх/ зохион байгуулан магадлагчийг томилон тодорхой хугацаа заан хийлгэж, дүгнэлт гаргуулж хяналт тавина.

 

Тайлбар: Сум, дүүргийн Засаг даргын дэргэд орон тооны бус комисс ажиллахгүй.

 

5.            Магадалгаа хийлгэхээр хууль сахиулах байгууллагаас ирүүлсэн материал нь зохих шаардлагыг хангаагүй буюу магадалгаа хийх материалыг бүрэн гүйцэд бүрдүүлж өгөөгүй байвал орон тооны бус комисс уг материалыг тухайн хууль сахиулах байгууллагад буцаана.

 

6.            Баримтын шалгалтыг дахин хийх зайлшгүй шаардлагатай, эсвэл баримт материал дутуу зэрэг шалтгаанаас магадалгаа цаашид хийх бололцоогүй болсон тохиолдолд магадлагч энэ асуудлын талаар холбогдох хууль сахиулах байгууллагад энэ зааврын 1 дүгээр хавсралтаар мэдэгдэнэ. Мэдэгдэл хүлээн авсан хууль сахиулах байгууллага нь холбогдох байгууллагаар баримтын шалгалт хийлгэх буюу магадалгаанд шаардагдах баримт материалыг бүрдүүлж өгөх үүрэгтэй.

 

 

7.            Магадлагч магадалгаа хийхдээ аж ахуйн нэгж, байгууллагын санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагааны анхан шатны болон нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн баримт, санхүү, татварын тайлан, холбогдох бусад материалыг үндэслэнэ.

 

8.            Орон тооны бус комисс нь хууль сахиулах байгууллагын шийдвэрийн дагуу магадлагчийг тухай бүр томилон ажиллуулна.

 

9.            Магадалгаа хийлгэх нэг удаагийн томилолтын хугацаа 20 хоногоос хэтрэхгүй байна. Дээрх томилолтын хугацааг магадалгааны ажлын ачаалал, тухайн хэргийн хүндрэл, ээдрээ төвөгтэй байдлаас шалтгаалан 7, 14, 20 гэсэн 3 ангиллыг баримтлан олгоно.

10.       Магадалгаа хийхээр томилогдсон магадлагч хэргийн материалтай сайтар танилцаж санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн баримт, материалын тоо хэмжээ, хэргийн үйлдлийн хугацаа, хуулийн байгууллагаас тавьсан асуулт зэргийг харгалзан магадалгаа хийх төлөвлөгөө зохион байгуулж түүнийгээ мөрдлөг болгон ажиллана.

11.       Магадлагч нар ажлын хэмжээ нэмэгдсэнээс магадалгаа тогтоосон хугацаанд дуусгах бололцоогүй болсон тохиолдолд энэ зааврын 10 дугаар зүйлд заасны дагуу цаашид хийх ажлын төлөвлөгөө зохион батлуулж томилолтын хугацааг орон тооны бус комиссоор 1 удаа 10 хоногоор сунгуулж болно. Магадалгаа хийж дуусгах эцсийн хугацаа 30 хоногоос хэтрэхгүй байна.

 

12.       Магадлагч нь хууль сахиулах байгууллагаас ирүүлсэн баримт, материалыг тусгай жагсаалтаар тоо, ширхгээр нь гарын үсэг зурж хүлээн авч, хууль сахиулах байгууллагаас зөвшөөрөгдсөн газарт магадалгааг хийж дууссаны дараа бүх баримт, материалыг хуулийн байгууллагад жагсаалтын дагуу хүлээлгэн өгч гарын үсэг зурна.

 

13.       Магадалгаа эхэлсэн хугацааг, хууль сахиулах байгууллагаас магадалгаа явуулахад шаардагдах баримт материалыг хүлээн авч магадалгааг хийж эхэлсэн өдрөөр, дууссан хугацааг орон тооны бус комиссын хуралд материалаа танилцуулж хянуулсан өдрөөр тооцно.

 

14.       Магадалгааг хийхэд магадлагч нар дор дурдсан материалуудыг хүлээн авсан байвал зохино.

 

а/ баримтын шалгалтын акт, материалууд тэдгээртэй холбогдсон шийдвэр, хурлын протокол, шалгагдсан үеийн бараа материалын үлдэгдлийн бүртгэл;

 

б/ эд хөрөнгийн тооллогын бүртгэл, эд хариуцагчийн тооцоо бодсон акт түүнтэй холбогдсон материал;

 

в/ эд хариуцагчийн хариуцаж байсан эд хөрөнгө, бараа материал, мөнгөн хөрөнгийн орлого, зарлагын бүх баримтууд, хөтөлсөн данс бүртгэл, сар, улирлын тайлангууд, эд хариуцагчийн тайлбар, тодорхойлолт;

 

г/ материалын орлого, зарлагын падаан, төлбөрийн даалгавар, нэхэмжлэл, бэлэн мөнгөний чек тасалбар, банкан дахь харилцах дансны хуулга, ажлын тооцооны хуудас зэрэг үндсэн баримт материалууд;

 

д/ нягтлан бодох бүртгэлийн хураангуй ба дэлгэрэнгүй бүртгэл /ерөнхий дэвтэр, нэрийн данс, журнал бүртгэлийн маягтууд/ улирал, жилийн санхүүгийн болон татварын тайлан;

 

е/ аж ахуйн нэгж, байгууллагын захирал /дарга/ -ын тушаал, ажиллагсадтай байгуулсан хөдөлмөрийн гэрээ, гэмтсэн гологдол болсон, актлагдсан, үнэ хямдруулсан, дахин үнэлсэн зүйлийн тухай баримт, данс бүртгэлээс хассан зүйлсийн актууд бусад холбогдох баримтууд;

 

ж/ магадлагдаж байгаа хэргийн талаар бусад мэргэжлийн байгууллагын гаргасан дүгнэлтүүд;

 

з/ хавтаст хэрэг болон хэргийн бусад материалууд /ялгагдагч, шүүгдэгч, гэрчийн этгээдүүдийн мэдүүлэг, протокол/

 

15.       Шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн магадалгааг орон тооны ба орон тооны бус магадлагч нягтлан бодогч, мэргэжилтэн нар хийнэ.

Магадалгаа хийхээр томилогдсон магадлагчийг аж ахуйн нэгж, байгууллага ажлаас нь түр чөлөөлж, магадалгаа хийсэн хугацаанд үндсэн цалин хөлсийг олгоно.

 

16.       Магадлагчид нь магадалгаа хийж дор дурдсан асуудлуудад хариулт өгч дүгнэлт гаргасан байна. Үүнд:

а/ баримтын шалгалтаар илэрсэн эд хөрөнгө бараа, материалын үнэ бүхий зүйл болон мөнгөн хөрөнгийн илүүдэл, дутагдал үнэн зөв тогтоогдсон эсэхийг баримтаар магадлан тогтоож, хариуцах эзнийг заах;

 

б/ аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэнд учирсан хохирлын хэмжээ ба үүссэн хугацааг зөв тогтоосон эсэхийг тодорхойлох;

 

в/ эд хөрөнгө, бараа материал үнэ бүхий зүйлс, мөнгөн хөрөнгийг данс бүртгэлээс хассан тухай баримт материалын үндэслэлийг тогтоох;

 

г/ санхүү, аж ахуйн үйл ажиллагааны гүйлгээнүүдийг зохих заавар, журам, нягтлан бодох бүртгэлийн олон улсын стандартад нийцүүлэн үнэн зөв тусгасан эсэхийг шалгаж тогтоох;

 

д/ баримтын шалгалтын акт, хэргийн бусад материал, хэрэгт холбогдогч болон гэрчийн мэдүүлэгт тэмдэглэгдсэн зүйлс нь санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн баримттай тохирч байгаа эсэхийг хянан магадлах;

 

е/ хохирол учруулахад нөлөөлсөн нөхцөл шалтгааныг санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн баримт, мэдээ, тайлангийн үзүүлэлтүүдийг үндэслэн шалгаж магадлах;

 

ж/ хэрэгт холбогдогч этгээдийн ажиллаж байсан аж ахуйн нэгж, байгууллагын санхүүгийн сахилга, нягтлан бодох бүртгэлийн хөтлөлт, эд хөрөнгийн тооллого, тооцооны ажилд дүгнэлт өгөх;

 

з/ татвар ногдох орлого, орлогоос бусад татвар ногдох зүйлийг нусан буюу тоо хэмжээг санаатайгаар болон болгоомжгүйгээр бууруулсан эсэхийг тогтоох;

17.       Хууль сахиулах байгууллагаас тавьсан асуулт, хэргийн байдлыг харгалзан нэг хэргийг магадлуулахаар хэд хэдэн магадлагчийг томилон ажиллуулж болох бөгөөд тэд магадалгааны дүгнэлт гарахаас өмнө асуудлыг харилцан зөвлөж, саналаа солилцож нэгдсэн дүгнэлт гаргана. Хэрэв магадлагч нар санал зөрүүтэй бол дүгнэлтээ тусдаа гаргаж болно.

 

18.       Магадлагч нь орон тооны бус комиссын даргаар батлуулсан төлөвлөгөөний дагуу магадалгаа гүйцэтгэхдээ магадалж буй хэрэг тус бүрд, санхүү, нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн баримт материал, хийсэн тооцоо, судалгаа зэргээр "ажлын баримт" бүрдүүлнэ.

 

19.       Ажлын баримтыг магадалгааны дүгнэлтийн хамт орон тооны бус комисс хүлээн авна. Шаардлагатай гэж үзсэн зарим тооцоо, судалгааг дүгнэлтэд хавсарган хууль сахиулах байгууллагад хүргүүлнэ.

 

20.       Ажлын баримтыг орон тооны бус комисс тусгайлан үдэж, архивын хууль тогтоомжид заасны дагуу архивын нэгж болгон хадгална.

 

21.       Магадлагч нарын хийсэн магадалгааны дүгнэлт дараах хэсэгтэй байна. Үүнд:

а/ "Нийтлэг зүйл" гэсэн хэсэгт ямар байгууллагын шийдвэр болон томилолтоор, ямар хэрэгт, ямар баримт материал үндэслэн магадалгаа хийж байгааг бичихээс гадна магадлагчаар хэн томилогдон ажилласан, хэзээ эхэлж хэдийд дууссан болохыг тодорхой бичнэ.

 

б/ "Магадалгаа" гэсэн хэсэгт магадалгааны дүгнэлтээр тогтоогдсон хөрөнгийн илүүдэл дутагдал, түүний үүссэн хугацаа, хохирлын хэмжээ, хариуцах эзэн, татвар ногдох орлого, орлогоос бусад татвар ногдох зүйлийг нуусан, санаатайгаар дарагдуулсан байдал зэргийг гаргаж тодорхой ойлгомжтойгоор бичнэ. Мөн магадалгаанд холбогдох тооцоо судалгааг хавсаргана.

 

в/ "Дүгнэлт" гэсэн хэсэгт хууль, тогтоомж, санхүү нягтлан бодох бүртгэлийн дүрэм, зааврыг зөрчсөн байдал, хохирол гаргах болсон шалтгаан, хохирлын хэмжээ, хариуцах эзнийг зааж хууль сахиулах байгууллагаас ирүүлсэн асуулт бүрт тодорхой хариулт өгнө.

 

22.       Магадлагч нар гаргасан дүгнэлтээ орон тооны бус комисст танилцуулж хянуулах бөгөөд орон тооны бус комисс нь энэ зааврын 4 дүгээр хавсралтын дагуу протокол үйлдсэн байна.

23.       Магадалгааны дүгнэлтийг 2 хувь үйлдэх бөгөөд нэг хувийг орон тооны бус комисст, нөгөө хувийг хууль сахиулах байгууллагад албан тоотоор хүргүүлнэ.

24.       Хууль сахиулах байгууллага магадалгааны дүгнэлтийг эргэлзээтэй, тодорхой бус буюу үндэслэлгүй, эсвэл магадлагч зөрүүтэй дүгнэлт гаргасан гэж үзэж байгаа бол дахин магадалгаа хийлгэж болно.

 

25.       Магадалгаа хийхэд шаардагдах материал болон бусад нөхцөл байдал бүрдсэн байхад магадлагч нар үнэн зөв дүгнэлт гаргаагүй гэж үзвэл тэдэнд хуулийн дагуу зохих хариуцлага хүлээлгэнэ.

 

26.       Магадлагч нарт магадалгаа хийсний хөлсийг магадалгааны ажилд жинхэнэ ажилласан цагийн бүртгэлийг үндэслэн Санхүү, эдийн засгийн сайдын тушаалаар тогтоосон цагийн хөлсний үнэлгээг баримтлан олгоно.

 

27.             Орон тооны бус комисс нь магадалгаа хийхэд шаардагдах ажлын хоног, цагийн хэмжээг тогтоож протокол гаргана. Орон тооны бус комисс протоколд заасан ажлын цагийг үндэслэн, магадлагч нарын ажлын хөлсийг тодорхойлон, энэ зааврын 3 дугаар хавсралт "Мэдэгдэл"-ийг бичиж хууль сахиулах байгууллагад хүргүүлнэ. Магадлагчийн ажлын хөлсийг дээрх мэдэгдлийн дагуу орон тооны бус комиссын харилцах дансанд орсны дараа магадалгааны дүгнэлтийг хууль сахиулах байгууллагад хүргүүлнэ.

 

28.       Магадалгаа хийхээр ирүүлсэн шийдвэрт заасан ажлыг бүрэн хийгээгүй, хэргийг шийдвэрлэхэд үндэс болж чадах зөв дүгнэлт гаргаагүй гэж үзвэл орон тооны бус комиссын шийдвэрээр магадлагчийн ажлын хөлсийг бууруулах буюу олгохгүй байж болно.

29.       Магадлагч нарын магадалгаа хийсэн цагийн бүртгэлийг магадалгаа хийлгэж байгаа хууль сахиулах байгууллагын ажилтан өдөр тутам бүртгэнэ.

 

30.       Магадлагч нарт олгох цалин хөлсийг яллагдагч, шүүгдэгчийн ажиллаж байгаа буюу ажиллаж байсан аж ахуйн нэгж, байгууллагаас тухайн хууль сахиулах байгууллага үл маргалдах журмаар гаргуулж, орон тооны бус комиссын тусгай дансанд шилжүүлнэ.

 

31.       Санхүү, эдийн засгийн сайдын дэргэдэх орон тооны бус комисс нь аймаг, нийслэлийн орон тооны бус комиссын дотоод ажил, магадалгааны ажлын байдал зэргийг 2 жил тутам шалган зааварчилна.

 

32.       Хууль сахиулах байгууллагын шийдвэрээр магадлагч нар орон нутагт томилолтоор очиж магадалгаа хийсэн тохиолдолд гарах бүх зардлыг шийдвэр гаргасан тухайн хууль сахиулах байгууллага хариуцна.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

________________________________

/аймаг, нийслэлийн нэр/

 

_______________________________

/хууль сахиулагч байгууллагын нэр/

 

 

20… оны …….сарын ……….өдрийн шинжээч томилсон ………….тоот тогтоолын дагуу ………………………….овогтой …………………..-ийн өмчийн холбогдолтой хэрэгт шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн магадалгаа хийх явцад …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….зэрэг шалтгааны улмаас магадалгааны ажлыг цаашид үргэлжлүүлэх боломжгүй болов.

 

Иймд доорх асуудлаар ………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

20… оны……сарын….-ны дотор зохих арга хэмжээ авч өгөхийг мэдэгдье.

 

 

Магадлагч нягтлан бодогч /мэргэжилтэн/

………………………….

………………………….

 

 

20…..оны……..сарын…….өдөр

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дугаар №

 

20….ны…..сарын….өдөр                                                              …………………..……….

/аймаг, нийслэл/

 

 

 

……………………………………………..

/хууль сахиулагч байгууллагын нэр/

 

 

20…..оны……сарын……өдрийн, …..-р тогтоолыг үндэслэн ……………………

 

……..……………………………………………………………………..….хэрэгт магадалгаа /аж ахуйн нэгж, байгууллага, хүний овог нэр/

 

хийлгэж, дүгнэлт гаргуулахаар орон тооны бус магадлагч нягтлан бодогч ………………………………………………………………………………………….- ийг 200….оны…..сарын…..өдрөөс эхлэн……..сарын……….өдөр хүртэл…………хугацаагаар томилов.

 

 

Монгол Улсын Засгийн газрын 1997 оны 177 дугаар тогтоолоор батлагдсан "Шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн магадалгаа хийх дүрэм"-ийн 9 дүгээр зүйлд заасны дагуу нөхөр ………………………..-ыг ажлаас нь чөлөөлж үндсэн цалин олгохыг …………………………………….-д мэдэгдье.

                        /байгууллагын нэр/

 

 

 

 

Шүүх-нягтлан бодох бүртгэлийн

магадалгааны орон тооны бус

Комиссын дарга                        ……………………………

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

…………………………………………………

/хууль сахиулагч байгууллагын нэр/

 

 

Танай 200… оны …. сарын …….. өдрийн …… тоот тогтоолоор ………………

………………..................................................................................…-ний хэрэгт магадалгаа хийлгэж дүгнэлт гаргуулахаар орон тооны бус магадлагч нягтлан бодогч …………………..овогтой …………………………-ийг …………….хоногийн хугацаагаар томилж ажиллуулахаар шийдвэрлэв.

 

 

Монгол улсын Засгийн газрын 1997 оны 177 дугаар тогтоолоор батлагдсан дүрмийн 15 дугаар заалтыг үндэслэн магадлагч нягтлан бодогчийн ажилласан цагт ногдох хөлс ……………… төгрөгийг …………………………………………..…………………. /байгууллагын/, ………………………….. банкан дахь ……………… тоот харилцан дансанд холбогдогч байгууллагаас үл маргах журмаар гаргуулан шилжүүлж өгөхийг мэдэгдье.

 

 

 

Шүүх нягтлан бодох бүртгэлийн

магадалгааны орон тооны бус

комиссын дарга                                     ………………………

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1          Магадалгааны комиссын хурлыг н. ………….. даргалж 200…. оны …............… сарын……өдрийн……цагаас…………цаг хүртэл……………..албан конторт явуулав.

 

2          Магадалгааны комиссын хуралд оролцсон дарга, гишүүд, магадлагч нягтлан бодогч нар……………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………..

 

3          …………………..овогтой ……………………холбогдсон хэрэгт хийсэн магадалгааны дүгнэлтийг хэлэлцээд өгсөн үнэлэлт дүгнэлт:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 

4          Шийдвэрлэсэн нь:

а/ хууль сахиулах байгууллагаас тавьсан ………..асуултыг хариулсан байдал:

 

            ………………………………………………………………………………………….

б/ хийсэн магадалгаа, гаргасан дүгнэлтийн хууль зүйн үндэслэл:

 

            …………………………………………………………………………………………

в/ шүүх нягтлан бодох бүртгэлийн арга зүйн үндэслэл:

            …………………………………………………………………………………………

 

г/ магадалгаагаар тогтоосон хохирол, дутагдал, илүүдлийн хэмжээ:

            …………………………………………………………………………………………

 

д/ хохирол, дутагдал гарсан үндсэн шалтгаан: ……………………………………

            …………………………………………………………………………………………

 

е/ учруулсан хохирол, дутагдлыг хариуцагч болон холбогдогч хүмүүсийн талаар: …………………………………………………………………………………

 

ж/ магадлагч нягтлан бодогчид олгох хөлсний хэмжээний талаар

            …………………………………………………………………………………………

 

Жич: Комиссын дарга, гишүүдийн асуусан асуулт түүнд өгсөн хариултыг тусгайд нь

бичиж протоколд хавсаргасан байна.

 

Протокол хөтөлсөн ………………………….