БАРИЛГА, БАЙГУУЛАМЖИЙН ГАЛ УНТРААХ АВТОМАТ ТӨХӨӨРӨМЖ,ДОХИОЛЛЫН ХЭРЭГСЭЛ

Эрх зүйн акт

Барилга, хот байгуулалтын сайдын 2005 оны 6 дугаар сарын 29-ний

өдрийн 52 дугаар тушаалын 1 дүгээр хавсралт

БАРИЛГА, БАЙГУУЛАМЖИЙН ГАЛ УНТРААХ АВТОМАТ ТӨХӨӨРӨМЖ,

ДОХИОЛЛЫН ХЭРЭГСЭЛ

БН6Д 21-04-05

1. ХЭРЭГЛЭХ ХҮРЭЭ

1.1. "Барилга байгууламжийн гал унтраах автомат төхөөрөмж, дохиоллын хэрэгсэл" БНбД 21-04-05 барилгын норм ба дүрмийг Монгол улсын нутаг дэвсгэрт барилга байгууламжийг гал унтраах автомат тоног төхөөрөмж, дохиоллын хэрэгслэлээр тоноглох зураг төсөл зохиоход хэрэглэнэ.

1.2. Энэхүү БНбД 21-04-05 дүрмийг дараах нөхцөлд галын дохиолол ба гал унтраах автомат төхөөрөмжийн зураг төсөл зохиоход хэрэглэхгүй. Үүнд:

- Тусгай зураг төслөөр хийгдэж байгаа барилга, байгууламж

- Барилгаас тусгай байрлах технологийн төхөөрөмж

- Хөдөлгөөнт тавиуртай агуулахын барилгад

- Аэрозолтой хайрцаг, баглаа боодолтой хүнсний агуулахуудад

- 5.5 метрээс өндөр хураалттай ачаа барааны агуулахууд орно.

1.3. Энэхүү БНбД 21-04-05 дүрмийг "Галын аюулгүй байдлын тухай хууль", "Барилга, байгууламжийн зураг төсөл зохиох галын аюулгүйн норм" БНбД 21-02-02 болон бусад холбогдох хууль эрх зүйн акттай зохицуулан хэрэглэнэ.

2. НЭР ТОМЪЁОНЫ ТАЙЛБАР

1. Автомат ус хангагч - Удирдлагын зангилаа ажиллахад шаардагдах шугам хоолой дахь усны даралтыг автоматаар хангагч.

2. Галын автомат мэдээлэгч - Гал түймэр гарсныг мэдэрч мэдээлэгч.

3. Бие даасан галын мэдээлэгч - Гал түймэр гарахыг мэдээлэгч, гал унтраах бодисын найрлагын түвшинг мэдрэх - галын мэдээлэгч.

4. Хаягласан галын мэдээлэгч - Гал гарч буй газрын кодыг хүлээн авах хянах төхөөрөмжид мэдээлэх - галын мэдээлэгч.

5. Акселератор даралтат буюу даралтгүй хушуутай гал унтраах төхөөрөмжийн инерцийг багасгах төхөөрөмж.

6. Хийгээр гал унтраах батарей - Хийгээр гал унтраах хэсэг модулийн нэгдэл.

7. Туслах ус хангагч - Үндсэн ус хангагчийг ажлын горимд гаргах хүртэл шугам хоолойд автоматаар даралт үүсгэж байх, ус хангагч.

8. Галын хийн мэдээлэгч - Эд зүйлсийг шатах буюу уугих үед ялгарах хийг мэдэрч ажилладаг - галын мэдээлэгч.

9. Аэрозолоор гал унтраах генератор - Тодорхой өгөгдсөн параметртэй буюу хэмжээтэй аэрозолийг хүлээн авч түүнийг гал гарч буй өрөө рүү цацдаг төхөөрөмж.

10. Төхөөрөмжийн зайн удирдлага - Галын постын жижүүрийн өрөөнд салгах, залгах элементүүдийг залгах үйл ажиллагаа.

11. Галын дулааны дифференциал мэдээлэгч - Орчны дулааны хэм тогтоосон хэмжээнээс илүү гарахад галын аюулын тухай дохиолол өгдөг – галын мэдээлэгч.

12. Дозатор буюу тугнуур - гал унтраах төхөөрөмж дэх хөөсрүүлэгчийн хэмжээг тогтоогч.

13. Дренчерын эрчлүүр - хялбар хайлах түгжээтэй ус цацах тусгай

14. Гал унтраах дренчерийн төхөөрөмж — хялбар хайлах түгжээтэй ус цацах тусгай нүхтэй эрчлүүрээр тоноглогдсон төхөөрөмжийг хэлнэ.

15. Утааны ионжилтын (радио изотопын) галын мэдээлэгч - шатаж байгаа эд зүйлсийн нөлөөгөөр ионжилтийн гүйдлийн өөрчлөлтийг мэдрэх - галын мэдээлэгч.

16. Утааны гэрлэн галын мэдээлэгч - Шатаж буй эд зүйлст спектрийн харагдах диапазон буюу хэт ягаан, инфра улаан - цацрагийн шингэх ба сарних чанарыг мэдрэх - галын мэдээлэгч.

17. Галын утааны мэдээлэгч - шингэн ба хатуу эд зүйлсийн шаталтын утааг мэдрэх-галын мэдээлэгч

18. Түгжих, нээх тоноглол - Гал унтраах бодисыг савнаас гаргах ба хаах зориулалттай саванд бэхлэгдсэн тоноглол.

19. Галын дохиоллын хяналтын бүс - Гал гарах үед галын мэдээлэгчээр мэдээлэгдэх бүх талбай, объектын бүх эзлэхүүнийг хэлнэ.

20. Төхөөрөмжийн инерц - Гал гарсан үеэс эхлэн гал унтраах бодис цацах (өгөх) хүртэлх хугацааг хэлнэ.

Тайлбар: гал унтраах зарим төхөөрөмжид галын объектоос хүмүүсийг гаргах, технологийн тоног төхөөрөмжийг унтраах хүртэл гал унтраах бодисыг түр саатуулах өөрөөр хэлбэл өгөхгүй байх хугацаа нь инерцэд хамаарахгүй.

21. Гал унтраах бодисыг өгөх эрч хүч - энэ нь нэгж хугацаанд нэгж талбайд өгч буй гал унтраах бодисын хэмжээ.

22. Саатуулах камер - Усан хангамжийн даралтын огцом өөрчлөлтөд клапан бага зэрэг онгойж түгшүүрийн дохио худал өгөхөөс хамгаалж, дохиоллын даралтын шугамд тавьсан төхөөрөмжийг хэлнэ.

23. Галын холимог мэдээлэгч - галын хоёр буюу түүнээс дээш төрлийг галын мэдээлэгч.

24. Галын шугаман мэдээлэгч - (утааны ба дулааны) - шугамын бүсэд галын төрлийг мэдрэх - галын мэдээлэгч.

25. Гол шугам хоолой - Хийгээр гал унтраах тоног төхөөрөмжүүдийг хуваарилах шугам хоолойтой холбосон шугам хоолойг хэлнэ.

26. Хамгийн их дифференциал дулааны галын мэдээлэгч - Хамгийн их ба дифференциал дулааны галын мэдээлэгчийн аль алиных нь үүргийг гүйцэтгэх галын мэдээлэгчийг хэлнэ.

27. Хамгийн их дулааны галын мэдээлэгч - орчны дулааны хэмийн хэмжээ тогтоосон хэмжээнээс хэтрэхэд галын дохиолол өгдөг - галын мэдээлэгчийг хэлэх бөгөөд НПБ-85-2000-Д мэдээлэгчийн ажиллах дулааны (хэмийн хэмжээ)-г заасан.

28. Тоног төхөөрөмжийг байрнаас удирдах - Гал унтраах станц буюу насосын станцын өрөөнд байрлуулсан төхөөрөмжөөр унтраах ба асаахыг хэлнэ.

29. Хийгээр гал унтраах модуль - гал унтраах хийн бодисыг агуулсан салгах залгах тоноглол бүхий сав.

30. Хийгээр гал унтраах модулийн төхөөрөмж - хамгаалагдаж байгаа өрөөнд түүний дэргэд байрлуулсан нэг буюу хэд хэдэн гал унтраах модуль савыг хэлнэ.

31. Хошуувч - гал унтраах бодисыг цацраг болгон гаргагч тоноглол.

32. Гaл унтраах бодисыг өгөх хэм хэмжээний эрч хүч - техникийн бичиг баримтад заагдсан гал унтраах бодисыг өгөх эрч хүч.

33. Гал унтраах найрлагын норм - бичиг баримтад заагдсан гал унтраах норм хэмжээ.

34. Гал унтраах аэрозоль - гал унтраах үйлчилгээ үзүүлдэг бөгөөд шаталт нь аэрозоль үүсгэдэг бүтээгдэхүүн.

35. Гал унтраах бодис - Физик, химийн шинж чанараар шаталтыг зогсоох нөхцөлийг бүрдүүлдэг. Гост 12.1.033-д заагдсан бодис.

36. Гал унтраах найрлага - шаталтыг саатуулах орчин үүсгэх - гал унтраах бодисын найрлага.

37. Эрчлүүр буюу шүршигч – ГостР 51043-д заагдсан усны уусмал ба усыг тоосруулан цацах ба шүршихэд зориулагдсан тоноглол.

38. Үндсэн ус хангагч - Усны уусмалыг заасан хугацаанд усны тооцоологдсон зарцуулалтаар гал унтраах төхөөрөмжийг хангаж байх ус хангагч.

39. Өрөө тасалгааны задгай байдлын параметр буюу хэмжээ - энэ нь хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгааны байнгын онгорхой байдаг талбайн нийт хэмжээг эзлэхүүнд харьцуулсан тоон утгаар хэмжигдэхүүн.

40. Тэжээгч шугам хоолой - Удирдлагын зангилааг хуваарилах шугам хоолойтой холбосон шугам хоолой.

41. Өдөөгчтэй систем - Гал унтраах хийн ба нунтаг төхөөрөмжийн автомат ба зайнаас удирдах удирдлагыг ажилд оруулах зориулалттай, агаарын даралтаар шахаж, ус ба усны уусмалаар дүүргэсэн шугам хоолой буюу хушуутай төхөөрөмжийн хялбар хайлах түгжээтэй тросс юм.

42. Өгөх шугам хоолой - гал унтраах бодисын эх үүсвэрийг удирдлагын зангилаатай холбосон шугам хоолой.

43. Галын мэдээлэгч - (Гост 12.2.047)-оор батлагдсан галын тухай дохиог бүрдүүлэгч төхөөрөмж.

44. Галын дөлийн мэдээлэгч - уугьж шатаж байгаа цурам буюу галын дөлийн цахилгаан соронзон цацрагийг мэдрэх багаж.

45. Галын пост - галын автомат дохиоллын төхөөрөмжөөр тоноглогдсон байнгын жижүүртэй тусгай өрөө.

46. Галын дохиолол - галын унтраах тоног төхөөрөмж ажиллаж эхэлсэн тухай дохио өгөх байгууламж.

47. Галын удирдлагын хэрэгсэл - төрөл бүрийн мэдээллийн самбартай, зураглалтай, дуут болон гэрлэн дохионы удирдлага бүхий гал унтраах хэрэгслийн байдлыг хянах ба удирдлагын дохиог төвлөрүүлэх төхөөрөмж.

48. Галын хүлээн авах ба хяналтын хэрэгсэл.

Галын удирдлагын хэрэгслийг ажиллуулах гэрлэн ба дуут дохионы хяналтын төв удирдлагад мэдээ өгдөг, цахилгаан тэжээл хэрэглэдэг мэдээлэгчид тэжээл өгдөг, мөн мэдээлэгчээс дохио хүлээн авах зориулалттай төхөөрөмж.

49. Удирдлагын ба галын хүлээн авах, хяналтын хэрэгсэл.

Галын удирдлагын хэрэгсэл ба галын хүлээн авах ба хяналтын хэрэгслийн үүргийг бүхэлд нь гүйцэтгэх төхөөрөмж.

50. Хуваарилах шугам хоолой - Хамгаалагдаж байгаа бүсэд гал унтраах бодисыг хуваарилсан хушуунуудыг суулгасан шугам хоолой.

51. Хуваарилах төхөөрөмж -Галын төв шугам хоолой руу гал унтраах тодорхой хэмжээний хийн бодисыг явуулахаар шугам хоолой дээр бэхлэгдсэн хаалт бүхий төхөөрөмж.

52. Гал унтраах бодисын тооцоолсон хэмжээ.

Гал гарсан үед шууд хэрэглэж болох техникийн шаардлагад нийцсэн гал унтраах төхөөрөмжид хадгалагдаж байгаа гал унтраах бодисын хэмжээ.

53. Гал унтраах бодисын нөөц - гал унтраах төхөөрөмж өөрийн үүргээ биелүүлж чадаагүй буюу гал дахин дэгдэж эхлэхэд хэрэглэхэд бэлэн байгаа гал унтраах бодисын шаардагдах хэмжээ.

54. Гар ажиллагаатай галын мэдээлэгч - гал унтраах ба галын дохиоллын системд галын түгшүүрийн дохио гараар залгаж өгөхөд зориулагдсан төхөөрөмж.

55. Галын ерөнхий постоос хянаж байгаа, нэг объектод суурилагдсан галын дохиоллын төхөөрөмжийн багцыг галын дохиоллын систем гэнэ.

56. Холбох шугам — галын дохиоллын системийн иж бүрдлийг хооронд нь холбох кабель ба утаснууд.

57. Даралтат хушуутай шүршигч - дулааны түгжээ ажиллахад нээгдэх хаалт бүхий гаралтын нүхтэй шүршигч төхөөрөмж.

58. Даралтат хушуутай усаар дүүргэгдсэн гал унтраах төхөөрөмж – бүх шугам хоолой ус ба усны уусмалаар дүүргэгдсэн.

59. Агаарын даралтат гал унтраах төхөөрөмж - өгч байгаа шугам хоолойн ус ба усны уусмалаар дүүргэгдсэн, бусад нь агаарын даралтын доор байгаа даралтат хушуутай гал унтраах төхөөрөмж.

60. Даралтат хушууны гал унтраах төхөөрөмж - даралттай хушуугаар тоноглогдсон автомат гал унтраах төхөөрөмж.

61. Гал унтраах станц - тусгай өрөөнд байрлуулсан гал унтраах төхөөрөмж ба ус хадгалах сав.

62. Өрөөний задгай байдлын зэрэг - байнгын онгорхой байдаг нийт талбайг өрөөний бүх гадаргуугийн талбайд харьцуулсан, хувиар илэрхийлэгдэх илэрхийлэл.

63. Дулааны түгжээ - Дулааны хэмийн тодорхой утгад нээгдэх, дулаан мэдрэгч түгжээ маягийн элемент.

64. Галын дулааны мэдээлэгч - НПБ-85-200-Д заасны дагуу галын түгэх хурд ба тодорхой хэмийг мэдрэх мэдээлэгч.

65. Усны тоосрох цацраг - Арифметикийн дундаж диаметр нь 150 мм-ээс бага байх усны цацрагийг усны дусал болгон хуваахад үүссэн ус.

66. Цэгийн гал унтраах мэдээлэгч (утааны, дулааны) - галын шинж чанарыг мэдрэх мэдээлэгч

67. Удирдлагын зангилаа - Усаар болон хөөсөөр гал унтраах шугам хоолойн бүх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг хянах, дохиоллын цогцолбор.

68. Тухайн цэгийн эзлэхүүнээр тодорхойлогдох гал унтраах төхөөрөмж - Тусгай технологийн зүйлсийн болон өрөөний эзлэхүүнд нөлөөлөх эзлэхүүний гал унтраах төхөөрөмж.

69. Тухайн цэгийн гадаргуугийн гал унтраах төхөөрөмж – Тусгай технологийн зүйлсийн болон өрөөний талбайн хэсэгт нөлөөлөх гадаргуугийн гал унтраах төхөөрөмж.

70. Эзлэхүүний гал унтраах төхөөрөмж - Хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгааны эзлэхүүнд гал шатахыг зогсоож чадах орчин үүсгэх гал унтраах төхөөрөмж.

71. Гадаргуугийн гал унтраах төхөөрөмж - Шатаж байгаа гадаргууд нөлөө үзүүлж чадах гадаргуугийн гал унтраах төхөөрөмж.

72. Галын дохиоллын төхөөрөмж-Техникийн байгууламж, автомат гал унтраах төхөөрөмжийг залгах, галын дохио өгөх, гал илрүүлэх техникийн хэрэгслийн иж бүрдэл.

73. Гал унтраах төхөөрөмж - гал унтраах бодисыг гаргаж гал унтраах зориулалттай - суурин байдлаар суурилагдсан техник хэрэгслийн нэгдэл.

74. Хийн гал унтраах төвлөрсөн төхөөрөмж - гал унтраах станцын өрөөнд савтай хийг хадгалж байгаа хийн гал унтраах төхөөрөмж.

75. Галын дохиоллын шлейф - хянах хүлээн авах багажаас буюу хуваарилах хайрцгаас галын мэдээлэгч хүртэл тавьж байгаа холбох шугам.

76. Тооцооны түвшин - Гал унтраах бодисын саван дахь нөөцийг тооцоолсон хэмжээ.

77. Салбар шугам — Мэдээлэгчээс холбох хайрцаг хүлээн авах хянах төхөөрөмж хүртэлх кабель ба утаснууд.

78. Холбох шугам — Холбох хайрцаг болон хүлээн авах хянах төхөөрөмжөөс галын дохиоллын станц, станц хооронд тавьсан кабель ба утаснууд.

79. Даралтат хушуу -Шугаман дахь гал унтраах даралттай бодисыг автоматаар шүрших зориулалттай, хялбар хайлах түгжээтэй хушуу.

80. Даралтгүй хушуу - Хуваарилах шугамд байрлуулсан хушуу.

3. НИИТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ

3.1. Гал унтраах автомат төхөөрөмжийн зураг төслийг хийхдээ "барилга байгууламжийн гал унтраах автомат төхөөрөмж, дохиоллын хэрэгслэл" барилгын норм ба дүрэм (БНбД 21-04-05)-ыг баримтлах ба "Барилга, байгууламжийн галын аюулгүйн байдал" БНбД 21-01-02, "Барилга, байгууламжийн зураг төсөл зохиох галын аюулгүйн норм" БНбД 21-02-02, "Олон нийт иргэний барилга" БНбД 31-03-03 болон "Цахилгаан байгууламжийн дүрэм" БД 43-101-03 бусад БНбД-тэй зохицуулан хэрэглэнэ.

3.2. Гал унтраах автомат тоног төхөөрөмж нь галын дохиоллын үүргийг давхар гүйцэтгэнэ.

3.3. Хамгаалж байгаа объектынхоо онцлог шинж чанараас шалтгаалж гал унтраах бодис буюу автомат төхөөрөмжийн сонголтыг хийнэ.

3.4. Галын дохиолол тавигдахаар төлөвлөгдсөн өрөө тасалгаанд техник эдийн засгийн тооцооны үндсэн дээр гал унтраах төхөөрөмж төлөвлөж болно. Харин энэ үед гал унтраах бодисыг өгөх эрч хүчийг нормын дагуу төлөвлөх бөгөөд түүний зарцуулалтын хэмжээг хатуу заахгүй.

3.5. Гал унтраах автомат тоног төхөөрөмж ажилласан үед тухайн өрөө тасалгаанд байгаа техник технологийн төхөөрөмжүүд нь автоматаар унтардаг системээр хангагдсан байх шаардлагатай.

4. УС, ХӨӨСӨӨР ГАЛ УНТРААХ ТӨХӨӨРӨМЖҮҮД

4.1. Галыг усаар автомат төхөөрөмжөөр унтраахад Гост Р 50680, хөөсөөр унтраах төхөөрөмжөөр унтраахад Гост Р 50800-ын шаардлагыг баримтална.

4.2. Гал унтраах төхөөрөмжийн үзүүлэлтүүдийг хавсралт 1 болон 1-3-р хүснэгтүүдээр тодорхойлно.

4.3. Ус болон хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжийг даралтат хушуутай, даралтгүй хушуутай гэж ангилна.

4.4. Гал унтраагч бодисын зарцуулалтыг тооцоолох талбай ба тоног төхөөрөмжийн ажиллах хугацааг 1-р хүснэгтэд зааснаар тодорхойлно.

Хүснэгт 1

Өрөө тасалгааны бүлэг	Шүршилтийн эрч /л/с м2/;-аас багагүй		Өдөөгчтэй системийн хялбар хайлагч утас болон даралтат 1ш хушууны хянах хамгийн их талбай /м2/	Хөөс үүсгэгч шингэн ба усны зарцуулалтыг тооцоолох талбайн хэмжээ /м2/	Гал унтраах төхөөрөмжийн үргэлжлэн ажиллах хугацаа /мин/	Хялбар хайлагч утас, даралтат хушуунуудын байрлах хоорондын хамгийн их зай /м/
Өрөө тасалгааны бүлэг	Усаар	Хөөс үүсгэгч шингэн			Гал унтраах төхөөрөмжийн үргэлжлэн ажиллах хугацаа /мин/
1	0.08	-	12	120	30	4
2	0.12	0.08	12	240	60	4
3	0.24	0.12	12	240	60	4
4.1	0.3	0.15	12	360	60	4
4.2	-	0.17	9	360	60	3
5	2-р хүс нэгтээр	2-р хүс нэгтээр	9	180	60	3
6	-"-	-"-	9	180	60	3
7			9	180	-	3

Тайлбар:

1. Өрөө тасалгааны бүлэглэлийг 1 -р хавсралтад үзүүлэв.

2. Даралтгүй хушуутай төхөөрөмжөөр өрөө тасалгааг тоноглоход гал унтраагч бодисын зарцуулалтыг тооцоолох талбай ба нэгэн зэрэг ажиллах секцийн тоог тухайн объектын технологийн шаардлагаас хамаарч тодорхойлно.

3. Бага ба дунд өсөлтийн хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжийн ажиллах хугацааг:

- Тэсрэлтийн болон галын аюулын А. Б. В1 ангиллын тасалгаанд 15 мин

- Галын аюулын В2-В4 ангиллын тасалгаанд 10-минутаар тооцно.

- Гал унтраагч бодис нь усанд дэвтээгч нэмэгдэлтэй буюу хөөс үүсгэгч шингэнтэй төхөөрөмжид шүрших эрчийг усаар шүрших эрчнээс 1.5 дахин багаар тооцоолно.

- Даралтат хушуутай төхөөрөмжид шүрших эрч болон ус, хөөсний зарцуулалтыг тооцоолох талбайн утгуудыг ерөө тасалгааны өндөр 10 м хүртэл хэмжээгээр болно. Өрөө тасалгааны өндөр 10-аас 20 м байвал хүснэгт 3-ыг ашиглана.

4.5. Ус хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжөөр тоноглогдсон тасалгаан дахь хүчдэлтэй цахилгаан тоноглолуудын ус нэвтрэлтээс хамгаалагдсан хамгаалалтын зэрэг нь 4-өөс доош байвал гал унтраах бодисыг галын голомт руу өгөхөөс өмнө цахилгаан тоноглолуудын салгагддаг байх ёстой.

4.6. Шалны төвшнөөс 0.7 метрээс багагүй өндөрт байрласан хөндлөн огтлолын голч нь 0.75 метрээс их хэвтээ буюу налуу байрлалтай салхивчийн систем нь хамгаалах талбайд саад учруулж байгаа бол өрөө тасалгаанд галын дохиоллын болон гал унтраах нэмэгдэл хушуунуудыг хамгаалагдаж буй объектын талбайн доод хэсгүүдэд байрлуулж болно. Эрчлүүрийг хүснэгт 1-ийн дагуу техникийн тооцоог харгалзан байрлуулна. Түгжих -нээх тоноглол нь "нээлттэй"," хаалттай" гэсэн байрлалтай байх бөгөөд түүнийг нь харж хянах боломжтой байх шаардлагатай.

Спринклерийн буюу даралтат хушуутай төхөөрөмж

4.7. Ус болон хөөсөөр гал унтраах даралтат хушуутай төхөөрөмж нь хамгаалж байгаа өрөө тасалгааны агаарын температураас хамааран төлөвлөгдөнө. Усаар дүүргэгдсэн систем - Агаарын температур +5°С-ээс дээш өрөө тасалгаанд зориулагдана.

Агаараар дүүргэгдсэн систем – Агаарын температур +5°С-аас бага халаалтгүй өрөө тасалгаанд зориулагдана.

Хүснэгт 2

Агуулахын өндөр /м/	Өрөө тасалгааны бүлэглэл
	5		6		7
	Шүрших эрч /л/с м2/-аас багагүй
	Усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр	Усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр	Усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр
1 -хүртэл	0.08	0.04	0.16	0.08	-	0.1
1-2	0.16	0.08	0.32	0.2	-	0.2
2-3	0.24	0.12	0.4	0.24	-	0.3
3-4	0.32	0.16	0.4	0.32	-	0.4
4-5.5	0.4	0.32	0.5	0.4	-	0.4

Тайлбар:

1. Өрөө тасалгааны бүлэглэлийг 1-р хавсралтад үзүүлэв.

2. 6-р бүлгийн резин, каучук, давирхайн галыг унтраахад дэвтээгч бодис бүхий ус, бага өсөлтийн хөөсийг хэрэглэнэ.

3. Өрөө тасалгааны өндөр 10 м-ээс дээш, материалын хураалтын өндөр нь 5.5 м хүртэлх агуулахад унтраагч бодисын шүрших эрч, зарцуулалтыг тооцоолох талбайн хэмжээг өрөөний 2 м тутамд тооцоод хэмжээг 10%-аар өсгөж тооцно.

4. Хүснэгт 3-д хөөс үүсгэгч шингэний шүрших эрчийг харуулав.

Хүснэгт 3

Өрөө тасалгааны өндөр /м/	Өрөө тасалгааны бүлэглэл
	1	2		3		4.1		4.2		1	2	3	4.1	4.2
	Шүрших эрч (л/с м2)-аас багагүй									Хөөс үүсгэгч шингэн, усны зарцуулалтыг тооцоолох талбайн хэмжээ (м2)
	усаар	усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр	усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр	усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр	усаар	Хөөс үүсгэгч шингэнээр
10-12	0.09	0 13	0.09	0.26	0.13	033	0.17		0.20	132	264	264	396	475
12-14	0.1	0 14	0.1	0.29	0.14	036	0.18		0.22	144	288	288	432	518
14-16	0.11	0 16	0 11	0.31	0.16	0 39	0.2	-	025	156	312	312	460	552
16-18	0.12	0 17	0 12	0.34	0.17	042	021		0 27	166	336	336	504	605
18-20	0 13	0.18	0.13	0 36	0.18	045	0.23		0.30	180	360	360	540	650

4.8. Даралтат хушуутай төхөөрөмжийг барилга байгууламжийн хучилт, хийц бүтцийн элементүүдийг хамгаалах зориулалтаас бусад тохиолдолд 20 м-ээс өндөргүй өрөө тасалгаанд тоноглоно. Ийм тохиолдолд тоног төхөөрөмжийн 1-р хүснэгтэд заасан 1-р бүлгийн өрөө тасалгааны үзүүлэлтээр авна.

4.9. Даралтат хушуутай төхөөрөмжийн 1 секцэд 800 ширхгээс илүүгүй даралтат хушуу байрлана. Ийм нөхцөлд секцийн ус дамжуулах хоолой шугамын нийт багтаамж нь 3 м3 хэмжээтэй байна. Даралтат хушуутай төхөөрөмжийн секц бүр удирдлагын зангилаатай байна.

4.10. Модон гулдмай хучилттай барилгын /галын аюулын КО ба К1 ангиллын/хучилтаас илүү гарсан хэсгийн өндөр нь 0.32 м хүртэл байх тохиолдолд даралтат хушуунуудыг хучилтын ирмэг, дам нуруунуудын хооронд тавьж болох ба эдгээр нь өрөө тасалгааны шалыг жигд шүрших боломжтой байх ёстой.

4.11. Даралтат хушуунууд нь хучилтын хавтангаас 0.08-0.4 м зайд байрлана.

4.12. Галын аюулын КО ангиллын барилгын хучилтын налуугийн харьцаа - байвал даралтат хушуунаас барилгын хана, хучилтын ирмэг хүртэл 0.8-1.5 м хэмжээтэй байна.

4.13. Механик гэмтэл осол гарч болох байрлалд даралтат хушууг тусгай хамгаалалтын тороор хамгаалж байрлуулна.

4.14. Даралтат хушуунуудыг усаар дүүргэгдсэн системд дээшээ, доошоо, хөндлөн байрлалтайгаар, агаараар дүүргэгдсэн системд дээшээ, хөндлөн байрлалтай тоноглож болно.

4.15. Даралтат хушуутай төхөөрөмж нь өрөө тасалгааны болон тоног төхөөрөмжийн орчны агаарын төмператураас хамаарч дараах байдлаар суурилагдана.

41°С хүртэл температурт хялбар хайлагч түгжээ 57-67°С-д

50°С хүртэл температурт хялбар хайлагч түгжээ 68-79°С-д

51-70°С хүртэл температурт хялбар хайлагч түгжээ 93°С-д

71-100°С хүртэл температурт хялбар хайлагч түгжээ 141°С-д

101-140°С хүртэл температурт хялбар хайлагч түгжээ 182°С-д

141-200°С хүртэл температурт хялбар хайлагч түгжээ 240°С-д ажиллана.

4.16. Галын аюулын К1 ангиллын өрөөний даралтат хушуунуудын ба хана хоорондын зай нь энэ бүлгийн 1-р хүснэгтэд заасан хэмжээний хагасаас байна. Галын аюулын ангиллаар ангилагдаагүй өрөө тасалгаанд даралтат хушуу ба хана хоорондын зай нь 1.2 м-ээс ихгүй байх ёстой. Тэш. хаалтын (гадаргуугийн) доор байрлуулах усаар гал унтраах даралтат хушуунуудын хоорондын зай 1.5 м- ээс багагүй байна.

Дренчерийн буюу даралтгүй хушуутай төхөөрөмж

4.17. Даралтгүй хушуутай тоног төхөөрөмжийн автомат залгалт нь дараах хэрэгслийн аль нэг дохиогоор гүйцэтгэгдэнэ.

- өдөөгч систем

- галын дохиоллын төхөөрөмж

- технологийн тоног төхөөрөмжийн мэдээлэгч

4.18. Ус ба хөөс үүсгэгч шингэнээр дүүргэгдсзн даралтгүй хушуутай төхөөрөмжийн өдөөгчтэй шугам хоолой нь гаргалтын шугам хоолой дахь байнгын даралтын дөрөвний нэгээс ихгүйгээр хавхлагтай харьцуулсан өндөрт суурилагдана.

4.19. Хэд хэдэн үүрэг бүхий даралтгүй хушууны хөшгөнд удирдлагын зангилааг нэг байхаар төлөвлөнө.

4.20. Даралтгүй хушууны хөшигний залгалтыг гал унтраах тоног төхөөрөмжийн ажиллагааны үед зайнаас автоматаар буюу гараар удирдаж болно.

4.21. Хөшигний хушуунуудын хоорондын зай нь ус болон хөөс үүсгэгч шингэнээр хамгаалж буй технологийн онгорхойн 1 м өргөнд 1 л/сек зарцуулалтын тооцоогоор тодорхойлогдоно.

4.22. Өдөөгч системийн хялбар хайлагч түгжээнээс барилгын хаалт (хучилт) хүртэл 0.08-0.4 м хүртэл зайтай байна.

4.23. Тухайн эзлэхүүнийг хөөсөөр дүүргэх хэмжээ нь уг тасалгаанд байгаа тоног төхөөрөмжийн хамгийн өндөр цэгээс 1 м-ээс багагүй өндөрт байна. Хамгаалах өрөө тасалгааны ерөнхий эзлэхүүнийг тодорхойлохдоо, тасалгаан дахь тоног төхөөрөмжийн эзлэхүүнийг хасаж тооцож болохгүй.

Төхөөрөмжийн шугам хоолой

4.27. Шугам хоолойг Гост-10704, Гост3262-т заагдсан хоолойнуудаар хийнэ. Мөн даралтат хушуутай холбох муфт хэрэглэнэ. Ган хоолойн диаметр нь 200 мм-ээс ихгүй бол муфт хэрэглэнэ. Барилгын дүүжин тааз болон бусад хаалттай газруудад ган хоолойнуудыг зөвхөн гагнана. Даралтат хушуутай төхөөрөмжид зөвшөөрөгдсөн усаар дүүргэгдсэн пластик хоолойг хэрэглэж болно.

4.28. Шугам хоолойнуудыг цагираг байдлаар угсрахаар зураг төсөвт төлөвлөнө. Мөн 200 метрээс хэтрэхгүй урт шугам хоолойг мухар байдлаар угсрахаар зураг төсөвт тусгана.

4.29. Тэжээгч шугам хоолойг /дотор гадна/ цагираг байдлаар угсрахдаа засварын хэсгүүдэд хуваана. Нэг хэсэг дэх удирдлагын зангилааны тоо 3-аас илүүгүй байна. Шугам хоолойн гидравлик буюу шингэний урсгалын тооцоо хийхэд тойрог байдлаар угсарсан хоолойгоор салгасан засварын хэсгийг тооцохгүй, удирдлагын зангилааг тэжээгч шугам хоолойн диаметрээс тойрог байдлаар холбосон гинжин шугам хоолойн диаметр багагүй байх шаардлагатай.

4.30. Усаар гал унтраах төхөөрөмжийн шугам хоолой нь ахуйн болон ундны усны шугам хоолойтой цуг байж болно.

4.31. Эрүүл ахуйн болон үйлдвэрлэлийн төхөөрөмжийг гал унтраах төхөөрөмжийн шугам хоолойд холбохыг зөвшөөрөхгүй.

4.32. Усаар дүүргэгдсэн даралтат хушуунд 65 мм-ээс их диаметртэй тэжээх шугам хоолойд галын кран /цорго/-ыг СНиП 2.04.01-85-д зааснаар байхаар төлөвлөж болно.

4.33. Спинклер /даралтат хушуу/-тай төхөөрөмжийн шугам хоолойд холбогдох галын краныг СНиП2.04.01-85*-н дагуу байрлуулахаар төлөвлөнө.

4.34. 12 дээш галын крантай даралтат хушуунуудад хоёр оролт байх хэрэгтэй.Мөн шугам хоолойд салбарлах холболтууд хийж өгч болно.

4.35. Шугам хоолойн хуваарилах нэг салаанд ус цацах нүхний диаметр нь 12 мм байвал 6 шүршигч, ус цацах нүхний диаметр 12мм-ээс их бол 4-өөс илүүгүй шүршигч байрлуулна.

4.36. Тэжээгч шугам хоолойд өдөөгчтэй даралтгүй хушууг буюу даралттай хушуутай төхөөрөмжийн тэжээгч ба хуваарилах шугам хоолойд хаалганы болон технологийн нүхний эрчийг нэмэх зорилгоор даралтгүй хушуутай хөшиг тавьж болно.

4.37. Даралтат хушууны өдөөгч системийн шугам хоолойн диаметр нь 15 мм-ээс багагүй байна.

4.38. Тойрог болон мухар байдлаар тавигдсан шугам хоолойг угааж цэвэрлэх тагийг станцаас тэдгээрийн хамгийн хол орших цэгт тавих хэрэгтэй.

4.39. Шугам хоолойн хамгийн хол ба өндөр цэгт орших шүршигчийн өмнө талд шугам дахь агаарыг гаргаж байх зориулалттайгаар манометрийг цоргоны хамт байрлуулж даралтыг хэмжинэ.

4.40. Агаараар татсан даралтат хушууны тэжээх болон хуваарилах шугам хоолойг зангилаа /станц/ тал руу налуу өнцөг үүсгэж байгуулна. Үүнд:

0.01-57 мм-ээс бага гадна талын диаметртэй шугам хоолойд

0.005-57 мм-ээс их гадна талын диаметртэй шугам хоолойд

4.41. Зайлшгүй үед шугам хоолойн даралтыг 1.0 мПа-аас дээш барьж байх арга хэмжээ авна.

4.42. Нам болон дунд зэргийн өсөлтийн хөөсөөр болон усаар гал унтраах төхөөрөмжийн тооцооны аргачлалыг хавсралт 2-т үзүүлэв.

Шугам хоолойг бэхлэх тухай

4.43. СНиПЗ.05.05 ба BCH25.09.66-h дагуу бэхэлгээг хийнэ.

4.44. Шугам хоолойг тогтоогч тусгай хавчаараар нь барилга байгууламжид шууд бэхлэх замаар гүйцэтгэнэ. Шугам хоолойг ямар нэгэн зүйлд тулгуур болгон ашиглаж болохгүй.

4.45. Хэрэв шугам хоолойг технологийн төхөөрөмжид холбох бол ачааллын тооцоог хоёр дахин өсгөн үзэж бэхэлгээг хийнэ.

4.46. Шугам хоолойг 4 м-ийн зайтай бэхэлнэ. Хяналтын шугам хоолой нь нь 50 мм-ээс бага байвал бэхэлгээг 6 м зайтай хийж болно.

4.47. Хуваарилах шугам хоолойн салаа нь 1 метрээс урт байвал нэмэгдэл бэхэлгээ хийнэ. Бэхэлгээг шүршигчээс 0.15 метрээс багагүй зайд хийнэ.

4.48. Шугам хоолойг тогтоогч тусгай хавчаараас сүүлчийн шүршигч хүртэл:

Хэрвээ хоолой нь: - диаметр нь 25 мм бол 0.9 м

- диаметр нь 25 мм-ээс их бол -1.2 м байна.

4.49. Шугам хоолойг барилгын нүх, сувгаар явуулах бол хоорондоо 6 м зайтай тулгуур хийж бэхэлнэ.

Удирдлагын зангилаа

4.50. Удирдлагын зангилаа дараах нөхцөлийг хангана.

- дохиоллын ажиллагаатай эсэх.

- зангилаа хүртэлх болон зангилаанаас цааших даралтыг хэмжих.

4.51. Төхөөрөмжийг удирдах зангилааг насосын станцын, галын постын өрөөнд байрлуулах ба уг өрөөний хэм нь 5°С-дээш, үйлчилгээ хийх боломжтой, хамгаалагдсан байх шаардлагатай. Хамгаалагдаагүй өрөөнд байгаа удирдах зангилааг шилэн болон торон хаалтаар тусгаарлана.

4.52. Усаар дүүргэгдсэн хушуутай төхөөрөмж хуурамчаар ажиллахгүй байхын тулд даралтын дохиолол өгөгчийн өмнө саатуулах камер тавина.

4.53. Хөөсөөр гал унтраах хушуутай төхөөрөмжид удирдлагын зангилаанаас дээр гүйгч хаалт тавина.

Төхөөрөмжийг усаар хангах тухай

4.54. Усаар гал унтраах төхөөрөмжид төрөл бүрийн зориулалтын усны шугамыг хэрэглэж болно. Хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжид ундны усны зориулалтын биш усны шугам нь ус хангамжийн эх үүсвэр болдог.

4.55. Гал унтраах усыг тусгай саванд хадгалах ба өөр зориулалтаар ашиглахгүй.

4.56. Гал түймрийг унтраах бүх хугацаанд хэрэглэгдэхээр ус хадгалах савны эзлэхүүнийг тооцох бөгөөд сав нь автоматаар усаар дүүргэгдэж байхаар төлөвлөнө.

4.57. Усны эзлэхүүн 1000 м3-аас бага бол нэг саванд хадгална.

4.58. Хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжийн хөөс үүсгэгчийн нөөцийг 100% байхаар тооцно.

4.59. Хөөс үүсгэгчийг түүнийг хадгалах техникийн нөхцөлийн дагуу хадгална.

4.60. Хөөсрүүлсэн уусмалыг хадгалахдаа савны эргэн тойронд саван дахь усны тооцооны түвшнээс доор 0.1 м зайтай доор байрлуулсан нүхэлсэн шугам хоолойг ашиглан хутгаж хэрэглэнэ.

4.61. Хөөсрүүлсэн уусмалын тооцоог гаргахдаа гал унтраах шугам хоолойн багтаамжийг авч үзэх нь зүйтэй.

4.62. Ус, хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжийн гал унтраах бодисыг нөхөн хангах хугацааг СНиП 2.04.02-84-ын дагуу тогтооно.

4.63. Даралтат хушуутай төхөөрөмжид автоматаар усаар хангагдах савны нь усаар дүүргэгдсэн агаараар шахагдсан байхаар тооцох хэрэгтэй. Автоматаар усаар хангах үүргийг насос болон даралттай усаар дүүргэгдсэн шугам хоолойнууд гүйцэтгэнэ.

4.64. Гар ажиллагаатай дотоод шаталтын хөдөлгүүртэй, гал унтраах байгууламжийн нөөц галын насосонд нь 10 минутад автоматаар цэнэглэгдэх туслах ус хангагчтай байх ёстой.

4.65. Туслах ба автоматаар ус хангах усны эх үүсвэрүүд нь үндсэн насос ажиллаж эхлэхэд автоматаар салдаг байхаар төлөвлөгдсөн байх ёстой.

4.66. 30 метрээс өндөр барилгад туслах ус хангамжийн системийг дээд давхарт байрлуулна.

4.67. Газар доорхи байгууламжид гал гарах үед усыг зайлуулах төхөөрөмж хийх хэрэгтэй.

4.68. Хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмж ашиглаж байгаа нөхцөлд шугамд гэмтэл саатал гарсан үед уусмалыг юүлж авах савыг төлөвлөсөн байх шаардлагатай.

Насосын станцын тухай

4.69. Насосын станц нь СНиП 2.04.02-84-д зааснаар найдвартай ажиллагааны l-p багтдаг.

4.70. Насосын станцыг барилга байгууламжийн подвал, цокол, 1-р давхарт байрлуулах бөгөөд тэдгээрээс гадагш гарах гарцтай байх бөгөөд, гадагш гарах гарцтай шатны талбайтай байна.

Мөн тусад нь байр, байгууламж барьж түүнд насосын станцыг байрлуулж болно.

4.71. Насосын станцын өрөө тасалгааг галд тэсвэртэйн REI-45 зэрэглэлийн материалаар барина. Өрөөний агаарын температур 5°С-35°С, агаарын чийгшил 80%-аас ихгүй /25°С-ын хэмд/. Ажлын ба ослын гэрэлтүүлэг нь СНиП 23-05-95-ын заалтын хэмжээнд байна. Насосын станцын өрөө галын посттой холбоогоор хангагдсан байх ёстой. Орох хаалганы дээр нь "Гал унтраах станц" гэсэн гэрлэн самбар байх ёстой.

4.72. Насосын станцын тоног төхөөрөмжийг СНиП 2.04.02-84-д заасны дагуу төлөвлөнө.

4.73. Насосын станцын өрөөнөөс хөдөлгөөнт гал унтраах тоног төхөөрөмжийг холбох шугам хоолой гаргах ба нэг дор 2-оос доошгүй гал унтраах автомашин цэнэглэхээр тооцно.

4.74. Насосын станцын өрөөнөөс 2-оос доошгүй насос, нэг нөөц насос байх шаардлагатай.

4.75. Насосын станцын өрөөнд гал унтраах бодисоор галын савнуудыг дүүргэх ган хоолойд "задвижка" /гүйгч хаалт/-ыг байрлуулна.

4.76. Насосын станцын өрөөнд /ёмкость/ саван дахь гал унтраах бодисын хэмжээг хянан шалгаж байх багаж байрлах ёстой.

5. ӨНДӨР ӨСӨЛТИЙН ХӨӨСӨӨР ГАЛ УНТРААХ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ

Хэрэглээний хүрээ:

5.1. Гост-27331-д зааснаар галын аюулгүйн АБВ ангиллын гал түймрийг унтраахад хэрэглэнэ.

5.2. Өндөр өсөлтийн хөөсөөр бүх галыг унтраах нь эдийн засгийн хувьд ашиггүй байгаа буюу бүх талбайд гарсан галыг унтраах боломжгүй үед төрөл бүрийн тоног төхөөрөмж, хөдөлгүүрт гарсан галыг тусад нь хэсэгчлэн унтраана.

Зураг төсөл зохиох тухай

5.3. Хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмж нь 10 минутын дотор тухайн өрөө тасалгаанд байгаа тоног төхөөрөмжийн хамгийн өндөр цэгээс дээш 1 м өндөрт хөөсөөр хучиж байхаар тооцоог хийх ёстой.

5.4. Хөөсөөр гал унтраах, шугам хоолойн урт ба диаметрийг хөөсний хурд нь 180с-ээс хэтрэхгүй байх үндэслэлтэйгээр тооцоолно.

5.5. Өндөр өсөлтийн хөөсөөр гал унтраах тоног төхөөрөмжийн хүчин чадал, төрөл, эзлэхүүний тооцоог хавсралт 3-аар тодорхойлно.

5.6. Хамгаалагдаж байгаа агрегат - хөдөлгүүрийн галыг унтраахдаа 5 мм-ээс ихгүй нүхтэй төмөр тороор хамгаалах болно. Хөдөлгүүрийг хамгаалах хийц нь хөдөлгүүрээс 1 м өндөрт ба 0.5 м-ээс хол зайд байх ёстой.

5.7. Хөөсөөр гал унтраахдаа тоног төхөөрөмжийн суурийн талбай болон, өндрийн хэмжээнээс хамааруулан тооцооны эзлэхүүнийг бодож гаргана. Тухайн тоног төхөөрөмжийг хөөсөөр хучих хугацааг 180с-ээс ихгүй байхаар төлөвлөнө.

5.8. Хөөсний генераторыг насосын станцын өрөөнд эсвэл хамгаалж байгаа объектын өрөө тасалгаанд цуг байрлуулж болно. Насосын станцын өрөөнд хөөсний генераторыг байрлуулсан үед генераторын гаралтын шугам хоолойноос эсвэл 10 метрээс багагүй зайд тусгай сувгаар гал унтраах өрөөнүүдэд өгнө.

5.9. Хөөс өгөх суваг нь галын аюулгүй дүрэмд зохицсон байх ёстой.

5.10. Өрөөг бүхэлд нь хөөсөөр дүүргэхээр тооцох ёстой бөгөөд хөөс цацах үед өрөөний агаар түрэгдэж, хөөсний хоолойн байрлалын эсрэг дээд талаар гарч байхаар тооцоолно.

5.11. Өндөр өсөлтийн хөөсний генераторын гарах нүх нь тагтай байна. Таг нь хөөс шахагдахад автоматаар онгойно. Мөн "нээх", "хаах" гэсэн байрлалд гараар тавьж ажиллуулдаг байхаар байж болно.

5.12. Төхөөрөмж нь шүүртэй байна.

5.13. Хэрвээ өрөө нь 400 м2-аас их талбайтай бол 2 хөөс унтраагч тавихаар төлөвлөнө.

5.14. Нэг өрөөнд зөвхөн нэг л төрлийн генератор байх ёстой.

5.15. Генератор нь механик гэмтлээс хамгаалагдсан байх шаардлагатай.

5.16. Төхөөрөмжид 100%-ийн нөөц хөөсрүүлэгч байх ёстой.

5.17. Гост-3262-д заагдсан ган хоолойг шугамд хэрэглэнэ.

6. НАРИЙН /БОРООЖУУЛСАН/ УСААР ШҮРШИХ ГАЛ УНТРААХ

ТӨХӨӨРӨМЖ БАЙРЛУУЛАХ ТУХАЙ

6.1. Нарийн цацраг усаар гал унтраах төхөөрөмжийг тухайн A, B ангиллын галыг унтраахаар хэрэглэнэ.

6.2. Төхөөрөмжийг НПБ-80-99-Д заасны дагуу байрлуулж, ажиллуулна.

6.3. Гал унтраахаар бэлтгэсэн ямар нэгэн хольцтой усыг урт хугацаагаар хадгалах бол тунадас үүсгэхгүй хутгаж байдаг нэмэгдэл төхөөрөмжийг хэрэглэдэг.

6.4. Хийг нягтруулах инерцийн хий С02, Н2-г хэрэглэдэг.

6.5. Төхөөрөмж нь шүүртэй байна.

6.6. Хийн хушууг цэвэрхэн байлгах хэрэгтэй.

6.7. Төхөөрөмжийн шугам хоолойг зэвэрдэггүй гангаар хийвэл зохино.

6.8. Объектыг хамгаалах 100%-ын ижил төрлийн нөөц төхөөрөмжтэй байх шаардлагатай.

6.9. Объектод тавих төхөөрөмжийн тооцоо, параметрийг тухайн тоног төхөөрөмжийн техник үзүүлэлтээс хамааруулан тооцоолно.

7. ХИЙГЭЭР ГАЛ УНТРААХ ТӨХӨӨРӨМЖИЙГ БАЙРЛУУЛАХ ТУХАЙ

Хэрэглээний хүрээ:

7.1. Хийгээр гал унтраах төхөөрөмжийг Гост-27331-д заасны дагуу А, В, С ангиллын галыг мөн цахилгаан тоног төхөөрөмжид гарсан гал нь техникийн үзүүлэлтээс хэтрэхгүй байвал уг галыг тус тус унтраана.

Дараах галуудыг унтраахад хэрэглэж болохгүй.

- хөвөн, гоожих, бутрах, өөрөө шатах, дотогшоо цонож шатаж байгаа өмх, хөвөн, буудай гурил, багсармал тэжээл г.м.

- химийн бодис тэдний нэгдэл, хуванцар материал зэрэг агаар орохыг

- металлын гидрид, натрий, кали, магни, титаны үндэс

Тайлбар: Тэсэрч дэлбэрэх аюулгүй байгаа галыг унтраахыг "С" ангиллын гал унтраах гэж ойлгоно.

7.2. Тооцоог хавсралт 5-ын хүснэгт 12-оор тодорхойлно. Харин азот, аргоноор гал унтраах төхөөрөмжийн задгай байдлын хэмжээ 0.001 м"1-ээс ихгүй байна.

Ангилал ба бүрэлдэхүүн

7.3. -гал унтраах аргаар нь: - тухайн цэгийн гал унтраах ба тухайн газрын хэмжээтэй галыг унтраах.

- хийн гал унтраах бодисыг хадгалах аргаар нь: - төвлөрсөн ба модулийн

- асаах аргаар нь: - цахилгаан, пневматик механик , холимог асаалтын системтэй

7.4. Хийгээр гал унтраах автомат төхөөрөмжийн асаах төрлийг автомат ажиллагаатай /үндсэн/, зайнаас асаах /гар ажиллагаатай/, орон байрны – гар ажиллагаатай гэж ангилна.

7.5. Төхөөрөмжийн төрлийг хийгээр гал унтраах бодисыг хадгалах, техникийн хийцээс хамааруулан сонгож авдаг.

А/ Модулийн гал унтраах төхөөрөмж нь хуваарилах шугам хоолой, хушуунаас бүрдэнэ.

Б/ Төвлөрсөн төхөөрөмж нь /зай, модуль, хуваарилах тоног төхөөрөмжтэй коллектор, гол ба хуваарилах шугам хоолойнууд, хушуунууд/ орно. Мөн систем тавьж болно. Хийгээр гал унтраах техникийн хэсэгт 7.11-7.14-д заагдсан багаж, багтана.

Зураг төсөл зохиох тухай

Гал унтраах бодисууд:

7.6. Хүснэгт 4-д заасан гал унтраах бодисууд хэрэглэгдэнэ.

Хүснэгт 4

Шатсан хий	Шахагдсан хий
Нүүрсхүчлийн хий /СО2/	Азот /N2/
Хладон 23 /CF3H/	Аргон /Аг/
Хладон 125 /C2F5H/	Инер ген:
Хладон218 /СзРв/	/азот 52%,
Хладон 227еа /C3F7H/	аргон 40%,
Хладон318ц /С4Р8Ц/	нүүрсхүчлийн хий 8%
Зургаан фосфорт хүхэр /SF6/

Тайлбар:

Шатсан аргон, азот зэрэг хийгээр гал унтраах бодисыг тухайн объектод зориулж гаргасан тусгай нормоор хэрэглэнэ.

7.7. Хийг шахах аргаар буюу азотын шүүдрийн хэм нь -40°С бага байх ёстой.

Ерөнхий шаардлага:

7.8. Хийгээр гал унтраах төхөөрөмж нь Гост Р 50969-ын шаардлагыг хангаж байх ёстой.

7.9. Тооцоог гаргахдаа хавсралт 5, 6, 7, 8 -ыг тус тус мөрдлөг болгон хэрэглэнэ.

Тухайн цэгийн гал унтраах төхөөрөмж

7.10. Зураг төсөл хийх үндсэн үзүүлэлтүүд:

· Өрөө тасалгаа, дүүжин тааз, шалны хөндий инженерийн шугам сүлжээний байдал, бүтэц, байгуулалтын талбай өрөө тасалгааны хэлбэр дүрс, төхөөрөмжийг байрлуулах өрөөний агаарын чийгшил, өрөө тасалгаанд байгаа бодис, материалын галд өртөмтгий чанар, галын ачааллын хуваарилах бүдүүвч зураг, хэлбэр маяг, хэмжээ.

· Технологийн тоног төхөөрөмжийн үзүүлэлтүүд болон агааржуулалтын систем, хүн болон материалыг нүүлгэн шилжүүлэх төлөвлөгөө.

Эдгээр өгөгдлүүдийг зураг төсөл хийх даалгаварт тусгаж, зураг төсөлд төлөвлөнө.

7.11. Хийгээр гал унтраах бодисын хэмжээ.

7.11.1. Хийгээр гал унтраах бодисын тооцоог хийхдээ гал унтраах найрлага нь ямар ч үед хүрэлцэхүйц байхаар тооцоолох ёстой.

7.11.2. Төвлөрсөн төхөөрөмж нь 100%-ийн нөөцтэй байх ёстой.

7.14.10. Агаарын хэм 20°С байхад хийгээр гал унтраах бодисын шугам хоолойн дахь хэмжээ тооцооны хэмжээнээс 80%-иас хэтрэхгүй байна.

7.15. Өдөөгчтэй систем

7.15.1. Бага ба дунд даралтын хөөсөөр болон усаар унтраах төхөөрөмжийн хэсэгт заагдсаны дагуу өрөө тасалгаанд галын дулааныг мэдрэгч элементүүдийг байрлуулна.

7.15.2. Өдөөгчтэй системийн шугам хоолойн диаметр 15 мм байна.

7.15.3. Өдөөгчтэй системийн шугам хоолой ба тэдгээрийг төхөөрөмжтэй холбосон холболт 1.25Р-даралтыг дааж байхаар тооцно. (Р-системийн хамгийн их даралт)

7.15.4. Төхөөрөмжийг зайнаас асаах удирдлагыг 1.7 метрээс багагүй өндөрт байрлуулна.

7.16. Хушуу

7.16.1. Хушууны төрлийг гал унтраах бодисын шинж чанарт тааруулж сонгоно.

7.16.2. Галын аюулаас хамгаалж байгаа өрөө тасалгааны онцлогт тааруулж, гарсан галыг бүхэлд нь унтраах онцлогтойгоор хушуунуудыг байрлуулна.

7.16.3. Хушууг тааз, дүүжин тааз болон бусад хаалтаас 0.5 м-ийн зайд байрлуулна.

7.16.4. Нэг хуваарилах шугам хоолой дээр байгаа захын хоёр хушууны хийгээр гал унтраах бодисын зарцуулалтын ялгавар нь 20%-иас хэтрэхгүй байх ёстой.

7.16.5. Хушууны цацах нүх нь 3 мм-ээс бага байх бөгөөд хушууны оролтон дээр тунгаагуур тавьж өгнө.

7.16.6. Нэг өрөө тасалгаанд зөвхөн нэг төрөл хэмжээний хушуунууд байна.

7.16.7. Р=1.25 Па байхад хушууны бат бөхийн чанар хангагдан зэвэрдэггүй материалаар нүхийг хамгаалсан байвал зохино.

7.16.8. Хушууны нүхээр цацарч гарах гал унтраах бодис нь өрөө тасалгаанаас гадагш гарсан задгай газрууд руу чиглэгдээгүй байх шаардлагатай.

Тийм учраас гал унтраах хушууны нүхнүүдийг зөв чиглэлд байрлуулсан байх шаардлагатай.

7.16.9. Гал унтраах хушуунуудыг механик гэмтлээс болон бохирдолтоос хамгаалсан байх ёстой.

7.17. Гал унтраах станц

7.17.1. Гал унтраах станцын өрөө бусад өрөө тасалгаанаас галын хаалтын 1-р төрөл, хучилтын 3-р маягаар тусгаарлагдсан байх шаардлагатай: А ба Б зэрэглэлийн өрөө тасалгааны дээр ба доор гал унтраах станцын өрөөг байрлуулж болохгүй. Гал унтраах станцын өрөөг подвал, цокол, 1-р давхарт байрлуулна. Тухайн барилга байгууламжийн өргөж, оруулах, тээвэрлэх механизм нь гал унтраах станцын өрөөнд тоног, төхөөрөмж хүргэх, түүнд техникийн үйлчилгээ хийх боломжийг хангаж байгаа бол 1-р давхраас бусад өрөөнүүдэд гал унтраах станц байрлуулахыг зөвшөөрнө. Станцын өрөөнөөс гарах хаалгыг гадагш, шатны талбайн хаалгыг мөн гадагш байхаар төлөвлөнө.

Тайлбар: Гал унтраах. хий агуулах савнуудыг өрөө тасалгааны гадна тунадас үүсгэхгүй ба нарны гэрлийн идэвхээс хамгаалсан саравчинд хадгална.

Үүнд:

· Эдгээр савнуудыг байрлуулсан газруудад гэрэлтүүлэг тавьсан байх хэрэгтэй.

· Сав байгаа байрлал руу хүн санамсаргүй орохоос болгоомжлуулсан санамж бичиж тавих

· Сав руу орох орцны замыг төлөвлөж байх шаардлагатай.

7.17.2. Модуль болон батарей хэрэглэдэг гал унтраах төхөөрөмжийн гал унтраах станцын өрөөний өндөр 2.5м-ээс багагүй байна.

Резервуар - Гал унтраах хий агуулах сав хадгалах өрөөний тогтоохдоо тухайн савны овор хэмжээнээс хамааран савнаас тааз 1м-ээс багагүй зайтай байхаар тооцно. Гал унтраах станцын өрөөний 35°С, 25°С-ийн хэмийн дулаанд харьцангуй чийгшил 80%, гэрэлтүүлэг 100 лк байна. Станцын өрөөг агааржуулалтын систем, телефон утсаар хангасан байх ёстой бөгөөд хаалган дээр нь Тал унтраах станц" гэсэн гэрлэн хаяг бичнэ. Станцын өрөөний хаалга нь тусгай цоожтой байж болно.

7.17.3. Станцын өрөөний тоног төхөөрөмжүүд нь түүнд үйлчилгээ хийх боломжтойгоор байрлуулагдсан байвал зохистой.

7.18. Гар ажиллагаатай удирдах төхөөрөмж

7.18.1. Төвлөрсөн төхөөрөмж нь гар ажиллагаатай удирдах төхөөрөмжөөр тоноглогдоно.

7.18.2. Модулийн төхөөрөмжийн гар ажиллагаатай элементүүд нь түгжигдсэн байх ёстой.

7.18.3. Модуль нь хамгаалагдаж байгаа өрөөний гадна байрласан модулийн төхөөрөмжийг гар ажиллагаагаар удирдахаар төлөвлөхгүй.

7.18.4. Гар ажиллагаатай удирдлагыг шалнаас 1.7 м өндөрт байрлуулна.

7.18.5. Гал унтраах бодисыг олон шугамаар өгч байгаа үед чиглэлийг заасан хаяг бичсэн байх хэрэгтэй.

Хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгаанд тавигдах шаардлагууд

7.19 Өрөө тасалгааны задгай байдлын хэмжээ 7.2-т зааснаас хэтэрч болохгүй. Кабелийн оролтын нүх, хаалганы зай завсрыг сайтар бөглөсөн байх ёстой.

7.20 Өрөө тасалгаанд хийгээр гал унтраах бодисыг хэрэглэсний дараа түүнийг шаардлагатай бол гаргах нүх сүвийг хавсралт 8-аар тооцоолж бэлдсэн байх ёстой.

7.21 Агаарын халаалттай, агааржуулалтын системтэй ерөө тасалгаанд гал гарсан үед автоматаар агаар хаагддаг системийг байрлуулах хэрэгтэй. Гагцхүү төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зайлшгүй хангаж байгаа агааржуулалтын системийг унтраахгүй байж болно. Зураг төсөл хийх үед агааржуулалтыг нүхээр гаргаж байхаар хийсэн бол автоматаар агааржуулалтыг хаах төхөөрөмж тавих шаардлагагүй. Харин хийгээр гал унтраах бодисыг цацах үед агааржуулалтыг зогсоох ёстой.

7.22 Гал унтраасны дараа хийгээр гал унтраах бодисыг өрөөнөөс яаралтай гаргана. Энэ үед хөдөлгөөнт салхивчийн систем ашиглаж болно.

Тухайн цэгийн галыг хэсэгчлэн унтраах тухай

7.23. Гарч буй галыг бүхэлд нь унтраах боломжгүй буюу эдийн засгийн хувьд ашиггүй бол тухайн объект, хөдөлгүүр, төхөөрөмжийн галыг хэсэгчлэн унтраана.

7.24. Тооцооны эзлэхүүнийг тухайн агрегатын өндрийг түүний шалны талбайн хэмжээгээр үржүүлж гаргана. Энэ үед хөдөлгүүрийн хэмжээ (урт, өндөр, өргөн)-ийг тус тус 1 м өсгөж тооцоолно.

7.25. Гал хэсэгчлэн унтраахад нүүрсхүчлийн хийг хэрэглэнэ.

7.26. Хэсэгчилсэн талбайн галыг унтраах бодисын найрлага нь С2О=6 кг/м3 байна.

7.27. Хэсэгчилсэн талбайн галыг хийгээр гал унтраах бодисыг өгөх хугацаа 30 секундээс ихгүй байна.

Аюулгүйн арга хэмжээ

7.28. Тухайн төрлийн гал унтраах бодисын техникийн өгөгдлийн дагуу аюулгүйн арга хэмжээг сахина.

7.29. Гар ажиллагаатай гал унтраах төхөөрөмж нь механик гэмтэл, санамсаргүй үйл ажиллагаанаас хамгаалагдсан байх ёстой.

7.30. Хийгээр гал унтраах бодисыг цацах үед хүнд ямар нэгэн гэмтэл учруулахгүй байдлаар түүнийг байрлуулж чиглүүлнэ.

7.31. Хийгээр гал унтраах бодисыг гацаа саадгүй цацах хамгаалалтын төхөөрөмжийг төлөвлөх нь зүйтэй. (Жишээ нь хуваарилах төхөөрөмж ба батерейн буцах клапаны хооронд).

7.32. Гал унтраах хий агуулах савнууд ПБ 10-115-96-д нийцсэн байвал зохино.

7.33. Газардуулаг ба багажийг ноолилохдоо тухайн тоног төхөөрөмжийн техникийн зааврын дагуу хийж гүйцэтгэнэ.

7.34. Гал унтраах бодисоор гал түймрийг унтраасны дараа амьсгалын замын эрхтнийг хамгаалах хэрэгсэл өмсөж уг өрөөнд орно.

7.35. Өрөө тасалгаанаас шатаж буй зүйлийг бүрэн гаргаж, гал унтраах бодисын найрлага нь аюулгүйн хэмжээнд ирсний дараа амьсгалын замын эрхтнийг тусгаарлах хувцасгүй орохыг зөвшөөрнө.

7.36. Гал унтраах төхөөрөмжид аюулгүй байдлыг хангах тусгай нөхцөлүүд байвал түүнийг заавал тооцож байх ёстой.

7.37. Орчны агаарыг хамгаалах явдал нь гал унтраах бодисыг турших, ашиглах, техникийн шаардлагад нийцэж байх

8. МОДУЛЬ МАЯГИЙН НУНТГААР ГАЛ УНТРААХ ТӨХӨӨРӨМЖ

Хэрэглээний хүрээ:

8.1. А, В, С ангиллын болон цахилгаан тэжээлд залгаастай байгаа цахилгаан тоног төхөөрөмжийн галыг унтраахад хэрэглэгдэнэ.

8.2. НПБ-105-95-Д заагдсан А ба Б зэрэглэлийн ба дэлбэрэх бүс галын дэлбэрэх аюулын зэрэглэлд хамаарах өрөөнд уг төхөөрөмжийг тавихдаа тэсэрч дэлбэрэхээс хамгаалагдсан тусгай хийцтэй байвал зохино.

8.3. (8.14, 8.15, 8.24)-д заасан шаардлагыг биелүүлэн хамгаалж байгаа бүх эзлэхүүний галыг унтраах, талбай ба эзлэхүүний галыг хэсэгчлэн унтраах тогтоон барихад дээрх төхөөрөмжийг хэрэглэж болно.

8.4. Хүмүүс олноор цугладаг театр, худалдааны төв зэрэг өрөө тасалгаанд 11-р хэсгийн (11.11-11.16)-д ба Гост12.3.046-ийн шаардлагад нийцүүлэн тавина.

8.5. Автомат удирдлагын зайны удирдлагад шилжүүлэн, хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгааны хүрээнд гэрлэн ба дуут дохио өгөх, галыг илрүүлж унтраах төхөөрөмжийг хувийн машины гараж, худалдааны цэгүүд болон үйлдвэрлэлийн зориулалттай өрөөнд тавьж болно.

8.6. Галын дохио өгөх ба гал илрүүлж унтраах үүрэг гүйцэтгэх төхөөрөмжийг цахилгаан тэжээлийн шүүгээ, кабелийн байгууламж, зэрэг гал унтраах бүсийн агаарын урсгалын хурд 1.5 м/с-ээс бага, галын ачаалал 50 кг/м3-аас хэтрэхгүй, (Үйлдвэрлэлийн шаардлагаар) үе үе хүмүүс шалгаж үздэг, нь 100м3-аас бага өрөө тасалгааны хамгаалалтад хэрэглэж болно.

8.7. Дараах эд материалыг гал унтраахад хэрэглэхгүй:

- өвсний гурил, хөвөн, модны үрдэс, зэрэг дотогшоо уугьж шатдаг ба өөрөө тэсэрч шатах, шатамхай материал

- агаар ороогүй байхад шатдаг, уугих, шатах шинж чанартай полимер материал, химийн бодис, тэдгээрийн хольц зэрэг материал

Зураг төсөл хийх тухай

8.8. Ашиглалтын заавар ба ГостР 51091-д заасны дагуу төхөөрөмжийн байрлуулах хэмжээг зураг төсөлд тусгана.

8.9. Нунтгаар гал унтраах модулийн хийцээс шалтгаалж түүний хуваарилах шугам хоолойтой буюу шугам хоолойгүй хэрэглэнэ.

8.10. Сав ба модуль дахь хийг хадгалж байгаа байдлаар нь сэгсэрч хэрэглэдэг: -үүсгэгч элементтэй, шатсан буюу шахсан хий баллон савтай гэж ангилна.

8.11. Модулийг хамгаалагдаж байгаа өрөөнд тавихдаа гараар удирдах удирдлагагүй байж болно.

8.12. Өрөө тасалгааны эзлэхүүнийг тооцоолохдоо барилгын шатдаггүй хийц материалын эзлэхүүнийг хасаж тооцно.

8.13. Нунтаг гал унтраах модулийн техникийн бичиг баримтад заасан хэмжээ буюу өрөө тасалгааны агаарын урсгалын хурд 1.5 м/с-ээс ихгүй байвал тусгай үйлдвэрлэлийн бүс, хэсэг, хөдөлгүүрийн ба төхөөрөмжийн галыг хэсэгчлэн хамгаалж болно.

8.14. Хэсэгчлэн гал унтраах тооцооны бүсийг тогтоохдоо хамгаалагдаж байгаа эзлэхүүний хэмжээг 15%-аар, талбайн хэмжээг 10%-аар өсгөж авч үзнэ.

8.15. Битүүмжлэл нь 1,5%-тай өрөөнүүдэд хамгаалагдаж байгаа эзлэхүүнийг унтраахаар тооцно. 400 м3-аас дээш эзлэхүүнтэй өрөөнд хэсэгчлэн талбайг унтраах буюу бүх талбайн галыг унтраах аргыг хэрэглэнэ.

8.16. Хуваарилах шугам хоолойн урт нь гал унтраах нунтаг модулийн техникийн өгөгдлөөс хамаарч техникийн бичиг баримтад заагдсан байдаг бөгөөд шугам хоолойд ган хоолойг ашиглана.

8.17. Шугам хоолойг гагнах, муфтлах, эргээсээр угсрах зэргээр хийж гүйцэтгэнэ.

8.18. Рра6 гэсэн туршилтын даралтаар битүү байдлыг хангах үүднээс шугам хоолойн холболтуудыг хийж гүйцэтгэнэ.

8.19. 1.25 Рраб гэсэн туршилтын даралтаар гал унтраах төхөөрөмжийн шугам хоолойн холболт, бат бэх байдлыг шалгаж үзнэ.

8.20. Модулийн техникийн бичиг баримтад зааснаар модуль, хушуу, тоосруулагч хушууг, хамгаалагдаж байгаа бүсэд байрлуулна.

8.21. Цацах хушуу бэхлэгдсэн шугам хоолой буюу модулийн төхөөрөмжийн хийцийг түүнд суурилагдсан элементийн жингээс 5 дахин их ачааллыг даахаар тооцож хийх бөгөөд санамсаргүй гэмтээхээс хамгаалж, бүрэн бүтэн байдлыг хангасан байна.

8.22. Төхөөрөмжийн бороожуулсан шүрших хушууны бохирдолтыг арилгах боломжит бүхий арга хэмжээг тусгах хэрэгтэй.

8.23. 100%-ийн нөөцтэй байх хэрэгтэй. Хэрвээ нэг объектод төрөл бүрийн хэмжээ маягтай модуль хэрэглэж байгаа бол түүнийг хангах хэмжээний яг тийм нөөц байх хэрэгтэй. Тухайн объектын нөөцийг агуулахад хадгална. Үйлчилгээний гэрээ байгуулсан албан газруудад нөөц байхгүй байж болно. Гал унтраах нунтаг модулийг ашиглах дулааны хэмийг тооцно. Хуваарилах шугам хоолойд байгаа модулийг галын бүсээс гадна хамгаалагдаж байгаа өрөөнд буюу ойролцоо байгаа өрөө боксонд байлгана.

8.24. Хавсралт 9-д заагдсанаар (модуль дээрх диаграмм зургийн дагуу) талбайг жигд тоосруулан хучих эрч буюу хамгаалагдаж байгаа эзлэхүүний гал унтраах Нунтгаар жигд дүүргэх нөхцөлийг хангах үндэслэлээр модулийн тоог тооцож гаргана.

8.25. Тоосруулагч хушууг техникийн бичиг баримтад заагдсанаар хийж гүйцэтгэж байрлуулна. Хэрвээ өрөөний өндөр нь тоосруулагчийг байрлуулах дээд хэмжээнээс өндөр бол түүнийг давхарлах маягаар тоосруулах диаграммыг нь харгалзан байрлуулна.

8.26. Төхөөрөмжийг ашиглахдаа нөөцлөлт хэрэглэж болно. Энэ үед өрөөний тоог тооцоолсноос хоёр дахин өсгөх бөгөөд хоёр шаттай асааж ажиллуулна. Хоёр дахь шатны модулийг ажиллуулахдаа зайны хэрэглэж болно.

Хамгаалагдаж байгаа өрөөнд тавигдах шаардлага

8.27. Нунтгаар гал унтраах төхөөрөмж тавигдсан өрөөнд тэр тухай заах тэмдэг байрлуулах ёстой. 11-р хэсэгт 11.13 ба Гост 12.4.009-д заагдсан дохиолол, Гост 12.3.046-д заасны дагуу орох хаалтын өмнө тэмдэг тавина.

8.28. Эзлэхүүний хэмжээгээр гал унтраах үед задгай байдлын зэрэг нь модулийн паспортон дээр заасан утгаас ихгүй байна. Хавсралт 9-ийн 1.1-рт К4-ийн коэффициентын утга паспортон дээр тэмдэглэгдсэн байх ёстой. Хэрвээ байхгүй бол задгай байдлын коэффициентыг хавсралт 9-ийн 1.1-рт зааснаар К4-ийг тооцож 8.15 зааснаар авна.

8.29. Хамгаалагдаж байгаа бүх эзлэхүүний галыг унтраахдаа хаалга өөрөө онгойхоос хамгаалах ба зориулалтын бус нүхнүүдийг арилгах арга хэмжээ урьдчилан авсан байна.

8.30. Хамгаалагдаж байгаа өрөөний салхивчийн агаар солилцооны системд агаарын халаалт, агаарыг тохируулах агаарын хаалт, галын эсрэг клапан зэргийг тавьж болно.

Аюулгүйн арга хэмжээний шаардлага

8.31. ПБ-10-115-96, ПУЭ-98, Гост-28130, Гост 12.1.005, Гост 12.4.009, Гост 12.2.003, Гост 12.3.046, Гост 12.1.019 зэрэг бичиг баримтад заасны дагуу зураг төсөл хийнэ.

8.32. Галын постын өрөөнөөс бусад газруудад байрлуулсан зайнаас удирдах төхөөрөмжийг лацадсан байх шаардлагатай.

8.33. Нүүлгэн шилжүүлэх дохио өгснөөс хойш 30 секундээс багагүй (галын клапан) агаарын хаалтыг хаах, агааржуулалтыг зогсоох, хүмүүсийг нүүлгэн шилжүүлэх хугацаанд гал унтраах бодисыг барьж байх төхөөрөмжтэй байна.

9. АЭРОЗОЛООР ГАЛ УНТРААХ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТУХАЙ

Хэрэглээний хүрээ:

9.1. 5-р хавсралтын 12-р хүснэгтээр заагдсан задгай байдлын өгөгдөхүүнтэй эзлэхүүн нь 10000 м3, өндөр нь 10м өрөө тасалгааны В зэрэглэлийн ба А2 ангиллын галыг эзлэхүүний аргаар унтраахад аэрозолоор гал автомат унтраах төхөөрөмжийг ашиглана. Гост 27331-д заагдсан шаталтын зэргийн Агд хамаарах шатах материалын өрөө тасалгааны галыг НПБ-155-96-Д заагдсаны дагуу гар ажиллагаатай ердийн гал унтраах бодисоор унтраана.

9.2. НПБ-105-95-Д заагдсан агуулахын зориулалттай В-1, В-2 зэрэглэлийн ба А, Б зэрэглэлийн өрөөнд тавихгүй.

9.3. СНиП 21-01-97-д заагдсан гал тэсвэрлэх зэрэг нь III ба түүнээс доош зэрэглэлтэй болон НПБ-105-95-Д заагдсан В1-ВЗ-зэрэглэлийн өндөр температурын хаалтын хийцгүй өрөө тасалгаанд аэрозолоор гал унтраах бодисыг хэрэглэхийг хориглоно.

9.4. Төхөөрөмжийг кабелийн байгууламжийг хамгаалахад хэрэглэнэ. Ингэхдээ кабелийн уурхай, хагас давхар, тунелийн эзлэхүүн нь 3000 м3өндөр нь 10 м-ээс бага задгай байдлын хэмжигдэхүүн 0.001 м'1 автоматаар дахин залгагдах төхөөрөмж тавиагүй байх хэрэгтэй.

9.5. Цахилгаан тоног төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, кабельтай өрөөнд гал унтраах бодисын генератор хэрэглэхдээ цахилгаан тэжээлийн хүчдэл нь хэмжээнээс хэтрээгүй бол зөвшөөрнө.

9.6. Дараах материалд гарсан галд хэрэглэж болохгүй, аэрозолоор галыг бүрэн унтрааж чадахгүй. Жишээ нь:

а/ Хөвөн болон бусад нунтаг шатах материал, модны үрдэс, гурил зэрэг дотогшоо цонон уугьж шатах материалууд

б/ Агаар байхгүй ч байсан шатаж, уугих химийн бодис, тэдгээрийн нийлэг эд

зүйлс

в/ Металлын гидридүүд

г/ магни, титан циркон болон бусад металлын үрдэс нунтагууд

9.7. Хэрэглэгчийн захиалгаар аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжийг 9.6-р зүйлд заагдсан өрөө тасалгаанд байрлуулж болно.

9.8. Аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжийг дараах газруудад хориглоно.

А/ Эзгүй өрөө тасалгаа

Б/ 50 буюу түүнээс дээш хүнтэй өрөө тасалгаа

В/ Төлөвлөгдөж буй өрөө тасалгааны эзлэхүүн ба хэлбэрт нөлөөлөхөөр бол

Г/ Үнэт зүйлс, тоног хэрэгсэлд аэрозолоор гал унтраах генераторын нөлөөгөөр хохирол учрахаар байвал.

Д/ Архитектур болон түүхийн үнэт зүйлс болсон барилга байгууламжид, музейн өрөө тасалгаа, банкны үнэт зүйлсийн архив, номын сан, зургийн үзэсгэлэн, үлэмжийн үнэт зүйлс болон урлагийн бүтээлүүд хадгалах өрөө тасалгаа

Е/ Электрон тооцоолох машины болон түүний процессорын, телевизийн сүлжээ зангилаа, соронзон бичлэгийн архив, аппарат хэрэгслийн өрөөнүүд, програмын системийн өрөө болон эдгээр өрөөний дүүжин тааз, шалны хөндий зэрэг газрууд

Зураг төсөл зохиох талаар:

9.9. Төхөөрөмж нь автомат ба задгай удирдлагатай байна. Аэрозолоор гал унтраах генераторыг 10-р хавсралтад заагдсаны дагуу алгоритмын системээр ажилд оруулна. Холимог системээр ажилд оруулж болохгүй.

9.10. Аэрозолоор гал унтраах автомат тоног төхөөрөмж дараах зүйлээс бүрдэнэ.

А/ Галын мэдээлэгч

Б/ Төхөөрөмжийн удирдлагын ба хяналтын багаж хэрэгсэл

В/ Төхөөрөмжийн цахилгаан тэжээлийн хэрэгсэл

Г/ Галын дохиоллын шугам, удирдлага, хяналт, тэжээлийн

Д/ Аэрозолоор гал унтраах генератор

Е/ Салхивчийн систем, агаараар халаах системийг унтраах төхөөрөмж

Ж/ Хамгаалагдаж буй өрөөний хаалга нээгдэхэд төхөөрөмжийг автоматаар унтраах системийн төхөөрөмж

3/ Өрөөнд аэрозоль байгаа эсэхийг мэдээлэх ба төхөөрөмж ажиллаж эхэлснийг мэдээлэх, дуут ба гэрлэн дохио

9.11. Аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжийн зураг төсөл тооцоог хийх өгөгдлүүд нь:

а/ Барилга байгууламжийн бүтэц хийц, галд тэсвэрлэх чанар, өрөө тасалгааны зориулалт

б/ Өрөө тасалгааны хэмжээ /хэмжээ, өндөр, хаалт, хийц/

в/ Байнгын онгорхой байдаг талбай

г/ Шиллэсэн эсэх

д/ салхивч, агаарын халаагуурын системийн шинж чанар

е/ Эд зүйлийн галын аюулгүйн үзүүлэлтүүд

ж/ Галын ачааллыг хуваарилах схем

з/ Технологийн тоног төхөөрөмжийг байрлуулах ба тэдгээрийн шинж чанар

и/ Өрөө тасалгааны зэрэглэл /НПБ-105-95-Д зааснаар/

к/ Өрөө тасалгааны дулааны хэм, даралт ба чийгшилтийн хэмжээ

л/ Хүн байдаг эсэх

м/ Генераторын гал унтраах чадвар болон бусад параметр

н/ Өрөөний даралт даах чанар, хамгийн дээд цэгийн хэмийн хэмжээ. /Барилгын хийцийн бүтэц, өрөө тасалгаанд байрлуулсан тоног төхөөрөмжийн шинж чанараас хамааруулан тооцно/.

9.12. Тооцоо хийх аргачлалыг хавсралт 10-аас үз.

9.13. Өрөө тасалгаанд генераторыг байрлуулахдаа түүнд өндөр хэмтэй бүсийн нөлөөллийг арилгах ёстой.

А/ 75°С дээш дулаан бүсэд байрласан персоналд нөлөөлөх

Б/ 200°С дээш дулаан бүсэд шатах материал, тоног төхөөрөмж багтана.

В/ 400°С дээш бусад тоног төхөөрөмж багтана.

9.14. Хаалт болон тусгаарлах хана зэрэг хийц бүтцийн арга хэмжээ авна.

9.15. Хамгаалж байгаа өрөөнд аэрозолыг жигдхэн эрчээр цацах, боломжийг хангана. Генераторыг давхарлан байрлуулж аэрозолын цацагдах цацрагууд нь онгорхой цоорхой газрууд руу чиглээгүй байхаар байрлуулна.

9.16. Төхөөрөмж нь хүмүүсийн өрөөнөөс гарах, салхивчийн систем зогсох, галын ба агаарын хаалт хаагдахад зориулж, 30 секундээс багагүй хугацаанд аэрозолыг барьж байх ёстой.

9.17. Хөдөлгүүр нь шатдаггүй тусгай суурин дээр суурилагдсан байх ёстой.

9.18. Хөдөлгүүрийг байрлуулахдаа бүрэн бүтэн байдлыг хянаж байх, шаардлагатай үед сольж тавих боломжийг судалсан байх хэрэгтэй.

Хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгаанд тавигдах шаардлагууд:

9.19. Аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжийг байрлуулсан өрөөг түүнд уг төхөөрөмж байгааг илтгэсэн заах тэмдэг тавина. Мөн Гост 12.4.009-д заасны дагуу өрөөний орох хаалганд дохиолол тавина.

9.20. Зураг төсөл хийхэд өрөө тасалгааны шинж чанарыг тодорхой өгөх бөгөөд төхөөрөмжийг ашиглалтад өгөхдөө хянаж байх ёстой.

9.21. Гал унтраах төхөөрөмжөөр тоноглогдсон өрөө тасалгаа нь аль болох битүү байдлыг хангасан байвал зохино. Өрөөнд үүсэх даралтаас болж /Хавсралт 11-ийг үз/ цонх, хаалга өөрөө онгойхгүй байх шаардлагатай.

9.22. Өрөө тасалгаанд агаар оруулах, гаргах салхивчтай байна.

9.23. Гал гарсан үед аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжийг залгагдахаас өмнө салхивчийн систем ба агаарын халаалтын систем унтраах, утааг гадагш гаргах галын салхивчийн хаах, агаарын орох хаалтыг хаах хэрэгтэй бөгөөд хаагдах хугацаа 30 сек -ээс ихгүй байна.

9.24. Аэрозолоор гал унтраасны дараа өрөө тасалгааг бүрэн салхилуулна. Хөдөлгөөнт салхивчийн төхөөрөмж ашиглаж болно.

Аюулгүйн шаардлага

9.25. Аэрозолоор гал унтраах төхөөрөмжийн зураг төсөл хийхдээ түүний аюулгүйн шаардлагыг хангах хэрэгтэй.

9.26. Зураг төсөл хийхдээ аэрозолоор гал унтраах төхөөрөмжийг ашиглах үед хүнд ямар нэгэн гэмтэл учруулахгүй байх талаас нь бодолцож төлөвлөнө. /Ж нь: харанхуй, гэрэлгүй орчинд зөөж тээвэрлэх, аэрозолын амьсгалын замд нөлөөлөх нөлөөлөл, аэрозолын өндөр хэмтэй дусал гэх мэт/.

9.27. Төхөөрөмжийг туршиж байгаа, засварлаж байгаа газруудад "Анхаар, аюултай", "Туршилт явагдаж байна", "Засвар" гэсэн бичгүүд тавина. Засварын болон туршилтын ажлыг эхлэх ба дуусахдаа галын постод мэдэгдэнэ.

9.28. Салхилуулсны дараа гал унтраасан өрөөнд амьсгалын замыг хамгаалах баг масктай орно.

9.29. Төхөөрөмжийг ашиглалтад оруулахын өмнө нэг сарын турш туршина. Энэ үед автомат мэдрэгч элемент, тоноглолын ажиллагаа жигдрэх ёстой гэж үздэг. Энэ хугацаанд автомат төхөөрөмж худал ажиллахгүй, ямар нэгэн гэмтэл гарахгүй бол автомат горимд тавьж цааш нь ашиглана.

9.30. Төхөөрөмжийн ажиллах чадварыг туршихдаа гол зангилааны дохиог хэмжинэ. Хөдөлгүүрийн ажиллагааг шалгахдаа шугамд ачаалал орлуулан өгч шалгаж болно.

9.31. Төхөөрөмжийг угсарч дуусаад акт үйлдэж хүлээлгэн өгнө. Комиссын бүрэлдэхүүнд захиалагч болон зураг төсөл, угсралтын байгууллагын ба тухайн нутаг дэвсгэрийн Гал түймэртэй тэмцэх албаны төлөөлөгч оролцоно.

10. БИЕ ДААСАН ГАЛ УНТРААХ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН ТУХАЙ

10.1. Бие даасан гал унтраах төхөөрөмжид галыг автоматаар илрүүлдэг бөгөөд удирдлагын систем болон гадны ямар нэгэн тэжээл шаардахгүйгээр галыг унтраадаг, мөн гал гарсан тухай дохио болон гал унтраах төхөөрөмж ажиллаж эхэлсэн тухай дохиог нэгэн зэрэг өгдөг төхөөрөмж ордог.

10.2. Бие даасан гал унтраах төхөөрөмж нь гал унтраах бодисын төрлөөс шалтгаалан аэрозолын, усны, хөөсний, хийн, нунтаг ба холимог гэж хуваагдана.

10.3. Ийм төхөөрөмжийг хүнгүй өрөөнд ашиглана. Үйлдвэрлэлийн шаардлагаар хүн түр зуур орох бол, тэдний аюулгүй байдлыг хангах ёстой. Бие даасан гал унтраах төхөөрөмжийн техникийн байдлыг шалгах техникийн зохион байгуулах арга хэмжээгээр явагдана.

10.4. Гал унтраах бодисын тооцоог гал унтраах бодисын төрлөөс хамаарч өөр өөрөөр гаргана.

10.5. Бие даасан гал унтраах төхөөрөмжийн бүрдэлд:

-Гал унтраах бодисыг хадгалагч ба өгөгч

-Галын голомтыг илрүүлэгч төхөөрөмж

-Автоматаар залгалт хийх төхөөрөмж

-Гал унтраах төхөөрөмж ажиллаж эхэлсэн тухай болон гал гарсан дохио өгөх хэрэгсэл зэрэг багтана.

11. ГАЛ УНТРААХ ТӨХӨӨРӨМЖИЙН УДИРДЛАГЫН АППАРАТ

Гал унтраах төхөөрөмжийг удирдах аппаратад тавигдах шаардлагууд:

11.1. Гал унтраах төхөөрөмжийн удирдах аппарат нь дараах шаардлагыг хангасан байна.

А/ 2-оос дээш галын мэдээлэгч буюу эсвэл даралтын залгагчаас дохио мэдээлэл ирсэн үед гал унтраах төхөөрөмжийн автомат асаалтад команд өгөгдөж систем ажиллахаар төлөвлөгдөнө. Даралт заагч нь "Или"-"буюу" гэсэн бүдүүвчээр ажиллана.

Б/ Үндсэн тэжээлээс нөөц тэжээлд, нөөц тэжээлээс үндсэн тэжээлд залгагдах боломжтой байх.

В/ Ус, хөөсөөр ажилладаг төхөөрөмжийн насосын автомат ажиллагааг хангах боломжтой байх.

Г/ Дараах хяналтын автомат систем хангагдсан байх галын дохиолол хянах хүлээн авах багаж ба удирдлагын багажийн /төхөөрөмжийг автоматаар залгах/-ын хоорондох холбох шугамын тасархай ба богино холбоо үүсэх үед ус, хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмж гэрлэн ба дуут дохионы холбох шугамд тасрах ба богино холбогдоход

Д/ Гэрлэн ба дуут дохиолол нь зарлан мэдээлэгчийн бүрэн бүтэн байдлыг шалгахад

Е/ Төхөөрөмж дээр гэрлэн дохио байвч дуут дохиолол салсан-ажиллагаагүй байгааг

Ж/ Галын дохиоллын системээс гал түймрийн тухай дараагийн дохио ирэхэд дуут дохио автоматаар залгагдах боломжтой байх

3/ Зайлшгүй үед объектын инженерийн болон технологийн төхөөрөмжийн удирдлагад команд өгөх боломжтой байх

И/ Зайлшгүй үед салхивчийн системийг салгах

К/ Зайлшгүй үед зарлан мэдээлэх системийг залгах

11.2. Тоног төхөөрөмжийн салгах ба автомат ажиллагааг хангах төхөөрөмж нь байнгын жижүүрлэлтийн хүнтэй өрөөнд байх ёстой. Гадны санамсаргүй ажиллагаанаас хамгаалагдсан бол автомат удирдлагын төхөөрөмжийг хамгаалагдаж байгаа өрөөний орох хаалганы дэргэд байрлуулна.

11.3. Хоногийн жижүүрлэлтийн өрөөнд дараах зүйлүүд байхаар төлөвлөгдөнө.

А/ Гэрлэн ба дуут дохиолол:

-гал түймрийн чиглэл ба гал гарсан өрөө тасалгааны дугаар хаягтай

-хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгаанд гал унтраах бодис очиж байгаа эсэх, уг төхөөрөмж ажиллаж эхэлсэн тухай мэдээлэх

Б/ Гэрлэн дохиолол:

-Үндсэн ба нөөц тэжээл байгаа эсэх

-Галын дохиоллын дуут дохио салсан тухай мэдээлэх /дохиоллыг автоматаар сэргээх боломжгүй үед/

11.4. Гал түймрийн дуут дохионы дуу нь төхөөрөмжийг ажиллах ба ажилгүй болсон тухай дохионы дуунаас ялгагдах өвөрмөц шинж чанартай байх ёстой.

Ус хөөсөөр ажилладаг гал унтраах төхөөрөмжийн тухай

Удирдлагын аппаратад тавигдах шаардлага:

11.5. Дараах зүйлүүд хангагдсан байх ёстой.

А/ Ажлын үндсэн насос /галын ус, хөөсний ба насосын заагч/ автоматаар залгагддаг байх.

Б/ Нөөц насос автоматаар залгагдах боломжтой байх

В/ Цахилгаан хөдөлгүүрийн автомат залгалт

Г/ Дренажийн насосыг автоматаар залгах ба салгах

Д/ Алсын зайнаас насосыг залгах, ба салгах /спринклерийн системээс бусад нь/

Е/ Гал унтраах бодис, даралтат агаар, ган хоолой ба усны даралтын аппаратаас алдахыг зогсоох алсын зайны ба орон нутгийн удирдлага

Ж/ Автомат хяналт:

1. Цахилгааны тасралт, богино холбоос үүсэхийг

2. Нөөцийг автоматаар хянах

3. Усны даралтыг хянах

4. Шаардлага гарсан үед гал унтраах төхөөрөмжийн ажиллагааг түр зогсоох

11.6. Галын постын өрөөнд салгах автомат залгуурын дуут дохиоллууд ба гэрлэн дохио өгөх шилжүүлэгчтэй зайн удирдлага тавина. Хүмүүсийн байрлалыг урьдчилан харах боломжтой хамгаалах өрөөний хувьд сэлгэх автомат залгуур бүхий эзлэхүүний хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмж тавина.

11.7. Насосын станцын өрөөнд:

-Жижүүрийн өрөөнөөс галын ус, хөөсний насос болон компрессорыг асаах, унтраах, удирдлага байрлана.

Дохиололд тавих шаардлага

11.8. Хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжтэй өрөөнүүдийн дохиоллын системийг ГОСТ-12.4.009-ын заалтын дагуу гүйцэтгэнэ. Хамгаалагдаж байгаа өрөөний хаалган дээр тоног төхөөрөмжийн автомат асаагуурыг салгахад дохиолол өгдөг байхаар хийх ёстой.

11.9. Галын постын жижүүрийн өрөөнд:

а/

- Гэрлэн ба дуут дохиолол

- насосыг ажилд оруулах тухай гэрлэн ба дуут дохиолол

- гал унтраах бодисыг өгч буй чиглэлийг заасан дохиолол

- түр зуурын дуут дохио өгч болно.

- Төхөөрөмж ба насосыг автоматаар унтраасныг мэдээлэх дохиолол

- Цахилгааны тэжээл тасарсан тухай

- Гал унтраах бодисын саван дахь түвшин мэдээлэх дохиолол

б/

Гэрлэн дохиолол:

- нээх

- хаах

11.10. Насосын өрөөнд гэрлэн дохиолол байна.

А/ Үндсэн ба нөөц тоног төхөөрөмжид цахилгаан байгаа эсэх

Б/ галын насосын автомат унтраалгыг салгасан тухай

В/ цахилгааны гинж тасарсан тухай мэдээлэх

Г/ Хаалтууд дутуу онгойсныг мэдээлэх дохиолол

Д/ гал унтраах бодисын саван дахь түвшинг мэдээлэх

Хий ба нунтгаар гал унтраах төхөөрөмж

Удирдлагын аппаратад тавигдах шаардлага

11.11. Дараах шаардлага тавигдана.

А/ Зайны удирдлагыг хангасан байх

Б/ Автомат хяналт

В/ Гал унтраах бодисыг саатуулж өгөх

(галын дуут дохио ба гэрлэн дохио өгсний дараа)

Г/ Хамгаалагдаж байгаа өрөөний хаалга онгойход автомат болон зайны удирдах төхөөрөмжийг унтраах бөгөөд энэ тухай дохиолол өгөх.

11.12. Зайны удирдлагын төхөөрөмжийг хамгаалагдаж байгаа өрөөний гадна талд нүүлгэн шилжүүлэх гарах хаалганы дэргэд байрлуулна. Байнгын жижүүртэй өрөөнд зайны удирдлагын төхөөрөмжийг тавьж болно.

11.13. Хаалга онгойх үед автомат залгах төхөөрөмжийг, салгах төхөөрөмжийг хамгаалагдаж байгаа өрөөний хаалган дээр тавьж болно. Мөн энэ төхөөрөмжийг байнгын жижүүртэй өрөөнд тавьж болно.

Дохиололд тавих шаардлага

11.14. Хийн болон нунтгаар автоматаар унтраах төхөөрөмжөөр хамгаалагдсан өрөөний болон дамждаг өрөөний хаалган дээр дохиолол тавина.

11.15. Жижүүрийн өрөөнд дараах зүйлүүдийг төлөвлөнө.

А/ Төхөөрөмжийг гэмтэл саатлын тухай гэрлэн ба дуут дохио өгөх хийгээр гал унтраах автомат төхөөрөмжийн техник бичиг баримтад заагдсан, хамгийн доод даралтын хэмжээнд хүрсэн шугам хоолой ба савны даралтын тухай дохио өгөх, үндсэн ба нөөц тэжээлийн оролтод тэжээл байхгүй болсон тухай, ерөнхий дуут дохио өгч байхаар төлөвлөнө.

Б/ Автомат асаалт унтарсныг гэрлэн дохиогоор өгөх, хамгаалагдаж байгаа өрөөний дугаарыг заасан чиглэлтэй байхаар төлөвлөнө.

11.16. Сав ба шугам хоолойн хонхны системийн даралтын уналтыг харагдахаар мэдээлэх мэдээлэл гал унтраах станцын өрөөнд төлөвлөнө.

11.17. Аэрозолоор гал унтраах төхөөрөмж.

Удирдлагын аппаратад тавигдах шаардлага аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжийн удирдлагын аппарат дараах зүйлээр хангагдсан байх ёстой.

А/ Зайнаас удирдах удирдлага (хамгаалагдаж буй өрөөний орох хаалганы дэргэд-эсвэл галын постын өрөөнд)

Б/ Залгаж, салгах байгууламжийн гинжний цахилгаан тэжээл тасрахыг хянах систем.

В/ Гал гарсан тухай дуут ба гэрлэн дохиог өгсний дараа 30 секундээс багагүй хугацаанд галын клапан агааржуулалтын тагийг хаах, агааржуулалтын төхөөрөмжийг зогсоох, хүмүүсийг нүүлгэн шилжүүлэх хугацаанд гал унтраах бодисыг барьж байхаар төлөвлөнө. Гост 12.1.004-өөр хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгаанаас нүүлгэн шилжүүлэх хугацааг тогтооно.

Г/ Хамгаалагдаж буй өрөөний хаалтыг онгойлгоход автомат асаалт салсан тухай дохио өгдөг байхаар төлөвлөнө.

11.18. Зайнаас удирдах байгууламжийг хамгаалагдаж байгаа өрөөний гадна, нүүлгэн шилжүүлэх гарцын дэргэд төлөвлөнө. Энэ байгууламжийг Гост 12.4.009-д заасны дагуу хамгаална. Мөн энэ байгууламжийг жижүүрийн өрөөнд төлөвлөж болно.

11.19. Хамгаалагдаж буй өрөөг онгойлгоход асаалтын систем автоматаар унтрах байгууламжийг төлөвлөнө. Автоматаар асаах унтраах байгууламжийг галын пост болон хоногийн жижүүрийн өрөөнд нэмэгдэл маягаар тавьж болно.

Дохиололд тавих шаардлага

11.20. Аэрозолоор автоматаар гал унтраах өрөөний орох хаалган дээр Гост 12.4.009-д заагдсан дохиолол тавихаар төлөвлөнө. Хамгаалагдаж байгаа өрөөг дамжин гардаг өрөөнүүд мөн адилхан дохиололтой байна. Автоматаар гал унтраах төхөөрөмж унтарсан тухай дохиоллыг хамгаалагдаж байгаа өрөөний үүдэнд байхаар төлөвлөнө.

11.21. Галын постын болон хоногийн жижүүрийн өрөөнд дараах зүйлийг төлөвлөнө.

А/ Төхөөрөмжийг гэмтэл саатлын тухай гэрлэн ба дуут дохио өгөх гал унтраах автомат төхөөрөмжийн техник бичиг баримтад заагдсан, доод даралтын хэмжээнд хүрсэн шугам хоолой ба савны даралтын тухай дохио өгөх, үндсэн ба нөөц тэжээлийн оролтод тэжээл байхгүй болсон тухай, ерөнхий дуут дохио өгч байхаар төлөвлөнө.

Тайлбар: Аэрозолоор гал унтраах автомат төхөөрөмжтэй цуг утааны мэдээлэгчийг цуг тавьсан өрөөний утааны мэдээлэгч худлаа дохио өгөхгүй байх арга хэмжээ авах хэрэгтэй.

Бороожуулсан усаар гал унтраах төхөөрөмж

Удирдлагын аппаратад тавих шаардлага:

11.22. Бороожуулсан усаар гал унтраах төхөөрөмжийн удирдлагын аппарат дараах нөхцөлийг хангах ёстой.

А/ Зайнаас удирдах удирдлага (хамгаалагдаж буй өрөөнд орох хаалганы дэргэд/

Б/ Залгаж, салгах төхөөрөмжийн гинжний цахилгаан гүйдлийн тасрахыг хянах систем.

В/ Гэрлэн ба дуут дохио өгсний дараа хүмүүсийг нүүлгэн шилжүүлэх түр хугацаанд гал унтраах бодисыг барьж байх, гэхдээ 10 секундээс багагүй байна. Хамгаалагдаж байгаа өрөөнөөс хүмүүсийг гаргах хугацаа нь Гост 12.1.004-д зааснаар тодорхойлогдоно.

Г/ Хамгаалагдаж байгаа өрөөний хаалгыг онгойлгоход автомат ба зайны удирдлага салсан тухай дохио өгдөг байхаар төлөвлөнө.

11.23. Хамгаалагдаж байгаа өрөөний нүүлгэн шилжүүлэх гарах хаалганы гадна талд зайны удирдлагын байгууламжийг байрлуулна. Энэ байгууламжийг Гост 12.4.009-д заасны дагуу хамгаална. Зайны удирдлагыг галын постын ба хоногийн жижүүрийн өрөөнд байрлуулж болно.

11.24. Хамгаалагдаж байгаа өрөөний хаалганд хаалга онгойх үед автомат удирдлага салдаг байгууламж тавина. Мөн автомат асаалт унтрах байгууламжийг галын постын болон хоногийн жижүүрийн өрөөнд нэмэгдэл тавьж болно.

Дохиололд тавих шаардлага:

11.25. Бороожуулсан усаар гал унтраах автомат төхөөрөмжөөр хамгаалагдаж байгаа өрөөний орох хаалганд Гост12.4.009-д заасан дохиоллыг тавихаар төлөвлөнө. Хамгаалагдаж байгаа өрөөг дамжиж гарах өрөө нь хаалганы хавтасны дохиоллоор тоноглогдоно. Төхөөрөмжийн автомат удирдлага салсан тухай дохио өгөх дохиоллыг өрөөний орох хаалганы өмнө байхаар төлөвлөнө.

11.26. Галын постын ба хоногийн жижүүрийн өрөөнд дараах шаардлага тавигдана.

А/ Төхөөрөмжийн гэмтэл саатлыг мэдээлэх дуут ба гэрлэн дохиолол 11.11 /г/ ба 11.22 /б/-д заасан. Үндсэн ба нөөц оролтод цахилгаан тэжээл алга болсныг мэдээлэх (ерөнхий дуут дохиолол байна).

Б/ Автомат асаалт салсныг мэдээлэх гэрлэн дохиолол (хамгаалагдаж буй өрөөний чиглэлийг заасан байна).

12. ГАЛЫН ДОХИОЛЛЫН СИСТЕМ

12. Хамгаалж буй объектдоо тохируулж галын мэдээлэгчдийн төрлийг сонгон авахдаа анхаарах ерөнхий зүйл

12.1. Утааны мэдээлэгчийн төрлийг сонгохдоо тэдгээрийн янз бүрийн утааг илрүүлэх чадварыг нь харгалзан үзэж Гост 58898-аар тодорхойлно.

12.2. Гал гарангуут эхэлж дөл гарах магадлалтай газруудад галын дөлийн мэдээлэгчийг байрлуулна.

12.3. Дөлийн мэдээлэгчийн мэдрэх цацраган мэдрэмж нь шатаж буй материалын цацрагтай тохирч байхаар тавих шаардлагатай.

12.4. Галын дулааны мэдээлэгчийг шатах материалаас маш их хэмжээний дулаан ялгардаг өрөө тасалгаанд тавих хэрэгтэй.

12.5. Дифференциал болон өндөр дифференциал галын дулааны мэдээлэгчийг галын голомтыг илрүүлэх зорилгоор:

Галын их дулааны мэдээлэгчийг дараах өрөөнүүдэд тавьж болохгүй. Үүнд:

0°С-аас бага байдаг соёлын болон бусад үнэт зүйлийг хадгалдаг өрөө тасалгаа

Тайлбар: Энэ нь бусад төрлийн мэдээлэгчийг хэрэглэх нь ач холбогдолгүй байгаа тохиолдолд хамааралтай юм.

12.6. Галын дулааны мэдээлэгчийг сонгохдоо тухайн өрөөний ердийн дулаанаас 20°С-ээс дээш гарсан тохиолдолд ажиллаж эхлэхээр тооцох нь зүйтэй.

12.7. Хийн галын мэдээлэгчийг хэрэглэх, хэрэв хяналтын зоонд гал үүсвэрлэх тохиолдолд буюу эхний үе шатанд их хэмжээний хий ялгарах нөхцөлд мэдээлэгчийг тавина. Гал гараагүй үед буюу хий ялгарах үед хийн галын ажиллахаар тавьж болохгүй.

12.8. Гал түймрийн шинж тэмдэг нь тодорхойгүй өрөө тасалгаанд хосолсон мэдээлэгч буюу мэдээлэгчийг хослуулан тавьж болно.

12.9. Хавсралт 12-оор галын мэдээлэгчийн төрөл, ачааллыг тооцож сонгоно.

12.10. Улсын стандарт, галын аюулгүй байдлын норм, мэдээлэгчийн техникийн өгөгдөл, эд зүйлсийг хадгалж буй орчин механик болон цахилгаан соронзон нөлөөлөл зэргийг харгалзан галын мэдээлэгчийг сонгож авах хэрэгтэй.

12.11. Галын мэдээлэгч нь дохиоллын системд найдвартай ажиллахын тулд НПБ-57-97-ын заалтаас доошгүй байх хэрэгтэй.

12.12. Хүн байдаггүй өрөө тасалгаанд галын утаа гарсан үед дохио өгөх мэдээлэгчийг дохиоллын системд холбохдоо дуут дохио давхар өгч байхаар тооцоолно.

Тайлбар: Дээрх мэдээлэгчийг зочид буудал, эмчилгээний байгууллага, заал, зургийн үзэсгэлэнгийн танхим, номын сангийн уншлагын заал, худалдааны тооцоолон бодох төвүүдээр хэрэглэн эдгээр мэдээлэгчийг дуут дохио өгөгчтэй хослон байрлуулж болно.

Галын дохиоллын хяналтын бүсэд тавигдах шаардлагууд

12.13. Галын дохиоллын системийн нэг шугамд:

-өөр өөр давхарт байрлах өрөө тасалгааны нийт талбайн хэмжээ 300м2-аас бага байх

-холл, вестибюль, тусгаарлагдсан буюу тусгаарлагдаагүй, 1600м2-аас ихгүй талбайтай, коридорт гарах гарцтай, 10 хүртэлх өрөө тасалгаа -тусгаарлагдсан буюу тусгаарлагдаагүй вестибюль, коридорт гарах гарцтай 1600м2 хүртэл талбайтай, нэг давхарт байрлах 20 хүртэлх өрөө тасалгаануудад болон тэдгээрийн хаалган дээр галын дохиоллын мэдээлэгч ажилласан үед өгөх гэрлэн дохиог байрлуулна.

12.14. Галын дохиоллын системийн нэг шугаман мэдээлэгчийн тоо нь дохиолол хянах, хүлээж авах аппарат хэрэгслийн техникийн хүчин чадал, өгөгдлөөс хамаарах бөгөөд хамгаалах зай талбайгаас хамаарахгүй.

Галын мэдээлэгчийг байрлуулах тухай

12.15. Автомат галын мэдээлэгчийн тоог хамгаалж байгаа бүх талбайн хэмжээнд галын бүрэн илрүүлж чаддаг байхаар тооцно. Харин дөлийн мэдээлэгчийн тоог тоног төхөөрөмж байрлах талбайн хэмжээнээс хамааруулан гаргана.

12.16. Хамгаалагдаж буй өрөө бүрт 2-оос доошгүй мэдээлэгч байрлуулна.

12.17. Дараах нөхцөлд нэг өрөөнд нэг мэдээлэгч байрлуулж болно.

А/ Хамгаалж буй талбай хүснэгт 5,8-д заасан нормоос бага буюу нэг мэдээлэгчийн хамгаалах талбайгаас бага байвал

Б/ Тухайн мэдээлэгч нь ажилгүй болсныг автомат дохиолол хянах, хүлээн авах төвд мэдэгдэх боломжтой бол

В/ Ажилгүй болсон мэдээлэгчийг хянан хүлээн авах төхөөрөмжид ялгаж таних боломжтой бол

Г/ Дохиоллын систем буюу гал унтраах, утаа зайлуулах автомат системийн удирдлагыг ажиллуулахгүйгээр тогтоосон хугацаанд ажилгүй болсон мэдээлэгчийг сольж тавих боломжтой бол

12.18. Дөлийн мэдээлэгчээс бусад галын цэгийн мэдээлэгчийг хаалтын доор байрлуулах бөгөөд ийм боломжгүй бол барилгын буюу троссод дүүжлэн байрлуулж болно.

Галын цэгийн мэдээлэгчийг хаалтан доор байрлуулахдаа хананаас 0.1м-ээс багагүй зайд байрлуулна.

Гал гарах цэгийн мэдээлэгчийг хананд болон тусгай арматурт болон троссонд бэхлэхдээ хананаас 0.1м зайтай байхаар төлөвлөх бөгөөд хаалтаас мэдээлэгчийн овор хэмжээг оролцуулан /0.1-0.3м/ зайд байхаар тооцно. Троссонд дүүжлэхдээ мэдээлэгчийг тогтвортой, зөв байрлалтай байхаар байрлуулна.

12.19. Галын дулааны ба утааны мэдээлэгчийг байрлуулахдаа өрөөний /орох, гарах/ агааржуулалтын системийг тооцно. Агааржуулалтын нүхнээс 1м-ээс багагүй зайд байрлуулна.

12.20. Таазнаас доош нь 40 см-ээс илүү гарч буй ховил нуруугаар тусгаарлагдсан 0.75 м буюу түүнээс их өргөнтэй таславч бүрт дулааны болон цэгийн галын мэдээлэгчийг тавина.

Хэрвээ таазнаас доош нь 40 см-ээс илүү гарч буй ховил нуруугаар тусгаарлагдсан 0.75 м-эс бага өргөнтэй таславчууд байгаа бол хүснэгт 5, 8-д заасан галын мэдээлэгчийн хамгаалах талбайг 40%-аар багасгана. Харин таазнаас доош нь илүү гарч буй хэсэг нь 0.08-0.4 м бол хүснэгт 5, 8-д заасан нэг мэдээлэгчийн хамгаалах талбай 25% хүртлээ буурна. Хамгаалагдаж байгаа өрөө тасалгаанд таазнаас 0.4 м-ээс ихгүй, шалнаас 1.3 м-ээс багагүй хайрцаг технологийн зүйл байвал тэдгээрийн доор галын мэдээлэгч тавина.

12.21. Цэгийн утаан ба дулааны мэдээлэгчийн таславч бүрт тавина. (Дээд тал нь таазнаас 0.6 м-ээс бага бол)

12.22. Таазны ба шалны хөндийн өндөр 1.7 м-ээс бага зайтай газруудад болон тасалгааны өргөн нь 3 м-ээс бага өрөө тасалгаанд галын мэдээлэгчийг тавихдаа хүснэгт 5-ын заалтыг 1.5 дахин өсгөж бодно.

12.23. Тааз, шалны хөндийд тавьсан мэдээлэгчдийг тусад нь нэг холбох шугамд тавьж, байршлыг нь тогтоож өсөх нь зүйтэй бөгөөд тэдгээрт хүрч үйлчилгээ хийх боломжийг хангасан байх шаардлагатай.

12.24. Мэдээлэгчийг техникийн бичиг баримтын дагуу байрлуулж угсарна.

12.25. Мэдээлэгч механик гэмтэлд өртөх боломжтой газруудад түүний ажиллагаанд саад болохооргүйгээр хамгаалалтыг хийж өгч болно.

12.26. Нэг хамгаалах бүсэд олон төрлийн мэдээлэгчийг тавихдаа тэдгээрийг байрлуулах нормын шаардлагыг баримтална. Дулааны ба утааны мэдрэгчийг нэг дор байрлуулахдаа хүснэгт 8-ыг мөрдөнө.

12.27. 12-р хавсралтаар утааны ба дулааны мэдээлэгчийг хамт байрлуулах өрөө тасалгаануудад 8-р хүснэгтийг мөрдөнө.

Галын утааны цэгийн мэдээлэгч

12.28. Галын утааны цэгийг хянах нэг мэдээлэгчийн талбайг мэдээлэгч хоорондын буюу мэдээлэгч ба хана хоёрын хоорондын зайг мэдээлэгчийн техникийн өгөгдлөөс хэтрүүлэхгүй байхаар тооцож 5-р хүснэгтээр тодорхойлно.

Хүснэгт 5

Хамгаалж байгаа өрөөний өндөр	Нэг мэдээлэгчийг хамгаалах дундаж талбай м2	Хамгийн хол зай /м/
Хамгаалж байгаа өрөөний өндөр	Нэг мэдээлэгчийг хамгаалах дундаж талбай м2	Мэдээлэгч хооронд	Мэдээлэгчээс хана хүртэл
3.5	85 хүртэл	9.0	4.5
3.5-6.0	70	8.5	4.0
6.0-10.0	65	8.0	4.0
10.5-12.0	55	7.5	3.5

Галын утааны шугаман мэдээлэгч

12.29. Галын утааны шугаман мэдээлэгчийн хүлээн авагч ба цацруулагч нь хана, хаалт болон барилгын бусад бүтцийг дайран өнгөрөхдөө түүний тэнхлэг нь хаалтын түвшингээс 0.1м-ээс багагүй зайтай байна.

12.30. Галын утааны шугаман мэдээлэгчийн хүлээн авагч ба байрлуулахдаа ашиглалтын явцад ямар нэгэн зүйл галын хамгаалах бүсэд орж саад болохооргүй байхаар тооцоолох шугаман мэдээлэгч, хүлээн авагч хоёрын хоорондын зай галын техникийн өгөгдлөөс хамаарна.

12.31. Хоёроос дээш галын утааны шугаман мэдээлэгчээр объектыг хамгаалах үед 6-р хүснэгтээр тооцоог гаргана.

Хүснэгт 6

Мэдээлэгчийг байрлуулах өндөр	Мэдээлэгч, хоорондын хамгийн хол зай /м/ төв тэнхлэгээс /м/	Мэдээлэгчийн төв тэнхлэгээс хана хүртэлх зай /м/
3.5	9.0	4.5
3.5-6.0	8.5	4.0
6.0-10.0	8.0	4.0
10.0-12.0	7.5	3.5

12.32. /12-18/м өндөртэй барилгад галын мэдээлэгчийг 2 давхар тавина. Хүснэгт 7-г үз.

12.33. Мэдээлэгчийн төв тэнхлэгээс хана ба орчны зүйлс хүртэл 0.5м-ээс багагүй зайд байрлуулна.

Хүснэгт 7

Өрөө тасалгааны өндөр /м/	давхар	Мэдээлэгч байрлуулах өндөр/м/	Хамгийн холын зай /м/
			ГУШМ-ийн хоорондын зай /төв тэнхлэгээс/	ГУШМ-ийн төв тэнхлэгээс хана хүртэлх зай /м/
12-18	1	Шалны хавтгайгаас 4м, галын ачааллаас 1.5-2 м	7.5	3.5
	2	0.4м хучилтаас	7.5	3.5

Галын дулааны цэгийн мэдээлэгч

12.34. Тооцоог 8-р хүснэгтээр тодорхойлов.

Хүснэгт 8

Хамгаалах өрөөний өндрийн хэмжээ	Нэг мэдээлэгчийг хамгаалах дундаж хэмжээ /м/	Хамгийн хол зай /м/
Хамгаалах өрөөний өндрийн хэмжээ	Нэг мэдээлэгчийг хамгаалах дундаж хэмжээ /м/	Мэдээлэгч хоорондын зай	Мэдээлэгчээс хана хүртэлх зай
3.5 хүртэл	25 хүртэл	5.0	2.5
3.5-6.0	20	4.5	2.0
6.0-9.0	15	4.0	2.0

12.35. Галын дулааны цэгийн мэдээлэгчийг дулаан ялгаруулах гэрэлтүүлэгчээс 0.5м-ээс багагүй зайд байрлуулна.

Галын дулааны шугаман мэдээлэгч

12.36. Галын дулааны шугаман мэдээлэгч болон термокабелийг галын ачаалалтай шууд харьцах газарт байрлуулна.

12.37. Галын дулааны шугаман мэдээлэгчийг хүснэгт 8-аар тодорхойлно. Мэдээлэгчээс хаалт хүртэл 15мм-ээс багагүй зайтай байна. Давхар тавиурууд дээр эд зүйлсийг хадгалсан үед тэдгээрийн дээгүүр байрлуулж болно.

Дөлийн мэдээлэгч

12.38. Дөлийн мэдээлэгчийг барилгын бүтцийн хаалт, хана болон бусад зүйлс дээр мөн технологийн тоног төхөөрөмж дээр байрлуулж болно. Ингэхдээ гэрлэн саадыг тооцох хэрэгтэй.

12.39. Хамгаалагдаж байгаа талбайг 2-оос доошгүй дөлийн мэдээлэгчээр тоноглоно.

12.40. Эд зүйлсийг шатах дөлийн хамгийн холын зайг НПБ 72-98, СНиП-д заагдсан дөлийн мэдээлэгчийн зэрэглэлийн дагуу түүний хамгаалах талбайг тодорхойлдог.

Гар ажиллагаатай галын мэдээлэгч

12.41. Гар ажиллагаатай галын мэдээлэгчийг барилгын хананд буюу хийцэд тохируулан газар ба шалнаас 1.5м-ийн өндөрт байрлуулна. 13-р хавсралтыг үз.

12.42. Гар ажиллагаатай галын мэдээлэгчийг цахилгаан соронзон орны нөлөөгүй газарт байрлуулна.

А/ Барилга байгууламжийн дотор хооронд нь 50м-ийн зайд

Б/ Барилга байгууламжийн гадна хооронд нь 150м-ийн зайд

В/ Бусад тоног төхөөрөмжийн удирдлагаас 0.75м-ээс хол зайд тус тус байрлуулна.

12.43. Гар ажиллагаатай галын мэдээлэгч байрлуулсан газрын гэрэлтүүлэг 50лк -ээс багагүй байна.

Галын хийн мэдээлэгч

12.44. Галын хийн мэдээлэгчийг өрөөний тааз, хана болон бусад хийцэд тохируулан тавихдаа тусгай мэргэжлийн байгууллагын зааварчилгад зохицуулна.

Гал түймрийг хянах ба хүлээн авах аппарат хэрэгслийг байрлуулах тухай

12.45. Гал түймрийг хянах, мэдээллийг хүлээн авах аппарат хэрэгслийг улсын стандарт болон галын аюулгүй арга хэмжээний шаардлагад тохируулан байрлуулах, өрөөний дулаан хэм, механик болон цахилгаан соронзон орны нөлөөллийг харгалзан үзэж байрлуулна.

12.46. Галын дохиоллын хэрэгсэл нь НПБ-57-ын 2-р зэрэглэлээс доошгүй хэмжээнд байх ёстой.

12.47. Хүлээн авах, хяналтын 10 буюу түүнээс дээш шугамтай аппаратын нөөцийг 10%-иас багагүй байхаар тооцно.

12.48. Гал түймрийг хянах аппарат хэрэгслийг жижүүрийн өрөөнд байрлуулна. Байнгын ажиллагааг нь хянах хүнгүй өрөөнд байрлуулсан тохиолдолд уг өрөөнд галын болон хамгаалалтын дохиог байрлуулж, жижүүрийн хяналттай өрөөтэй холбоно.

12.49. Хянах, хүлээн авах төхөөрөмжийг шатамхай материал дээр байрлуулсан тохиолдолд 0.1 мм төмөр буюу 10 мм-ээс багагүй үл шатах материалаар хийгдсэн хавтсаар тусгаарлах хэрэгтэй. Уг хавтас нь хааш хаашаа 10 см илүү гарч байх ёстой.

12.50. Гал түймрийг хянах аппарат хэрэгслээс шатамхай материалаар хийсэн тусгаарлах тааз хүртэлх зай 1 м-ээс багагүй байна.

12.51. Төрөл бүрийн хянах, хүлээн авах төхөөрөмжүүдийг хоорондоо 50 мм багагүй зайтай байхаар байрлуулна.

12.52. Гал түймрийг хянах аппаратын жижүүрийн өрөөг барилга байгууламжийн цоколын буюу 1-р давхарт байхаар төлөвлөнө. 1-р давхраас дээш байрлуулах бол уг өрөөнөөс хонгил, үүдний талбайд болон гадагш гарах шат байх ёстой.

12.53. Шатнаас болон гадагш гарах гарцаас 25м-ээс холгүй жижүүрийн өрөө байх ёстой.

12.54. Өрөө тасалгаа нь дараах шаардлагыг хангах ёстой. Үүнд:

-Талбай нь 15м2-аас багагүй байх

-18-25 хэмийн дулаантай

-Агаарын харьцангуй чийгшилт 80%-иас ихгүй

-Ердийн гэрэлтүүлэг 100 лк

-Люминесцентний лампын гэрэлтүүлэг 150лк

-Халаах утастай лампын гэрэлтүүлэг 100 лк

-Ослын гэрэлтүүлэг 50 лк-ээс багагүй

-СНиП 2.04-05-91-ээр ердийн болон хиймэл агааржуулагчтай

-Гал түймэртэй тэмцэх газрын жижүүртэй утсан холбоотой байх

-Уг өрөөнд битүү савлагдсанаас бусад аккумуляторын батарей байрлуулж болохгүй.

12.56. Ослын гэрэл нь үндсэн гэрлийг унтрах үед автоматаар шууд асдаг байх шаардлагатай.

Галын дохиоллын шугам, удирдлагын аппарат, дохиоллын

системийг холбох ба тэжээх шугамын тухай

12.57. Галын дохиоллын тоног төхөөрөмжийг техникийн өгөгдлөөс хамаарч СниП 3.05-06-85-ийг баримтлан угсарч байрлуулна.

12.58. Галын дохиоллын шугам нь бүх шугамын бүрэн бүтэн байдлыг хангаж байх нөхцөлийг автоматаар хангах үүднээс хийгдэх ёстой.

12.59. Галын дохиоллын шугамыг зэс голтой утас, кабелиар хийнэ.

12.60. Галын дохиоллын шугамд холбох хайрцаг, кроссыг хэрэглэнэ. 60 вт хүртэлх хүчдэлтэй шугамуудыг холбооны кабель шугамуудаар хийнэ. Утас кабелиудыг улаан будгаар тэмдэглэх хэрэгтэй.

12.61. Холбох шугамууд тус бүрдээ 10%-ийн нөөцтэй байна.

12.62. 20-оос дээш салбар шугамтай хянах, хүлээн авах галын дохиоллын аппаратыг галын дохиоллын системийн төв шугамтай холбож болно.

12.63. Салбар шугамыг тойрог маягаар галын дохиоллын системд холбохдоо утас кабелийг тус тусад нь угсарна.

12.64. Утас кабелийн диаметрийг тэжээлийн өөрчлөлтөөс хамааруулан тооцож авах бөгөөд 0.5мм-ээс багагүй байх хэрэгтэй.

12.65. Хянах, хүлээн авах аппарат хэрэгслийн утааг зайлуулах, галын автоматаар унтраах төхөөрөмжийн удирдлагын холбох шугамыг дагнан тус бүрд нь бие даасан байдлаар хийнэ. Эдгээр утаснууд галын аюултай болон тэсэрч дэлбэрэх бодис хадгалах өрөө тасалгааг дамжуулан тавьж болохгүй. өрөөг дамжуулан тавих тохиолдолд галд тэсвэртэй кабель хэрэглэх, эсвэл ГОСТ 3262-т заагдсан төмөр хоолойд угсарч болно.

12.66. Галын дохиоллыг автоматаар гал унтраах болон 60 вт-ын хүчдэлтэй дуут дохио өгөх шугамууд галын дохиоллын холбох шугамуудыг 110 вт-оос дээш хүчдэлтэй цахилгааны шугамтай нэг дор угсарч тавихыг хориглоно.

12.67. Галын дохиоллын 60в хүртэлх хүчдэлтэй кабель ба утаснуудыг хүчний шугам ба гэрэлтүүлэгчийн шугамаас 0.5м-ээс хол зайтай байна. Харин тэдгээр утас кабелийг экрантай цахилгаан соронзоос тусад нь 0.5м-ээс багагүй зайд тавьж болно. Ганцхан гэрлийн хүчдэл явсан үед 0.25 м зайтай тавьж болно.

12.68. ГОСТ 23511-ээр тогтоосон нормоос цахилгаан соронзон орны нөлөөлөл их
байгаа өрөөнүүдэд галын дохиоллын холбох шугам, салбар шугамуудыг
хамгаалалтад авах ёстой.

12.69. Дээрх хамгаалалтыг хийхдээ галын дохиоллын холбох шугам, салбар шугамуудыг ган хоолойн буюу хайрцагт хийж өгөх бөгөөд экран бүрээстэй буюу экрангүй кабель хэрэглэж болно. Экраныг газардуулсан байх шаардлагатай.

12.70. Галын дохиоллын системийн гаднах цахилгааны утсыг газраар буюу сувгаар явуулна. Хэрвээ ийм боломжгүй бол байшингийн хана, дээвэр, багана дамжуулан троссонд бэхэлнэ.

12.71. Хамгаалагдаж байгаа объект шатах үед галын дохиоллын системийн тэжээлийн болон нөөц тэжээл өгөх утас нэг зэрэг шатахаас хоёр өөр шугамаар тавина. Байшингийн гаднах ханаар хоорондоо 1м-ээс багагүй зайтай зэрэгцүүлэн явуулж болно. Хэрвээ нэг шугамын утсыг ган хоолойд суурилуулж нөгөө шугамыг илээр нь хоёр шугамыг татсан тохиолдолд ган хоолойн галд тэсвэрлэх хязгаар 0.75 байх ёстой.

12.72. Галын дохиоллын системийн шугамыг хэсэг хэсгээр холбох хайрцгаар дамжиж байхаар төлөвлөж байх нь зүйтэй. Салбар шугамуудын төгсгөлд уг шугамуудын залгаас бүтэн эсэхийг мэдээлж байх төхөөрөмж угсарч өгөх нь зохимжтой.

13. ГАЛЫН ДОХИОЛЛЫН СИСТЕМ НЬ БАРИЛГА БАЙГУУЛАМЖИЙН

ТЕХНОЛОГИ, ЦАХИЛГААНЫ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ БОЛОН БУСАД СИСТЕМТЭЙ ХАРИЛЦАН АЖИЛЛАХ ТУХАЙ

13.1. Галын дохиоллын системийн аппаратур нь 2-оос доошгүй автомат мэдээлэгчээс дохио хүлээн авмагц гал түймрийн тухай дуут дохио өгөх бөгөөд утаа ба гал унтраах автомат системд команд өгдөг байхаар төлөвлөгдөнө.

13.2. Галын дохиоллын системээр удирдуулдаг технологийн ба цахилгаан тоног төхөөрөмжийн автомат ажиллагаа нь нэг мэдээлэгчээс өгсөн дохиогоор явагддаг байх шаардлагатай.

13.3. Хүснэгт 5-9-д заасан орлуулан тавих галын мэдээлэгчийг хэмжээнээс нь 50%-иас багагүй зайд байрлуулна.

13.4. Галын утааны мэдээлэгчийн дохиогоор утааг гадагш гаргах тоног төхөөрөмжийн системийг ажиллуулна. /Жишээ нь: Объектод спринклерийн системийг хэрэглэсэн тохиолдолд/

13.5. Хий, нунтаг ба аэрозолиор ажилладаг галын автомат системийг утаанаас хамгаалах системтэй цуг нэг өрөөнд зэрэг залгаж ажиллуулж болохгүй.

14. ГАЛ УНТРААХ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ БА ГАЛЫН ДОХИОЛЛЫН

СИСТЕМИЙН ЦАХИЛГААН ХАНГАМЖИЙН ТУХАЙ

14.1. Гал унтраах тоног төхөөрөмж ба галын дохиоллын систем нь цахилгаан хангамжийн 1-р зэрэглэлд багтана.

14.2. Жижүүрийн хүлээн авалтын горимд 24 цаг ажиллах "түгшүүр-"ийн горимд 3 цагаас багагүй ажиллаж чадах нөөц тэжээлийн эх үүсвэртэй байх хэрэгтэй.

14.3. Хэрэв хоёр өөр цахилгааны эх үүсвэрээс тэжээх боломжгүй үед захиалагч ба холбогдох газартай зөвшилцөн нэг цэгээс тэжээж болно.

14.4. Галын дохиоллын системийн цахилгаан хангамжийн оролтууд нь дохиоллын системийн байршил тэжээлийн кабелийг тавих нөхцөлөөс хамаарна.

14.5. l-p зэрэглэлийн цахилгаан хангамжтай гал унтраах автомат тоног төхөөрөмж /ажлын ба нөөц насостой/-нд дахин автоматаар нөөц насос залгагдах систем тавих шаардлагагүй.

14.6. Галыг хөөсөөр унтраах төхөөрөмжид дизель станцыг нөөцөд байлгах хэрэгтэй.

14.7. Галын дохиоллын систем ба гал унтраах тоног төхөөрөмжийг нөөц тэжээлээр тэжээж байгаа үед тэжээл тасарсан цахилгаан хангамжийн II, Ш-р зэрэглэлтэй төхөөрөмжүүдийг цахилгаан тэжээлээр хангахыг зөвшөөрнө.

14.8. Гал унтраах автомат тоног төхөөрөмжийн удирдлагын гинжинд өөр ямар нэгэн төхөөрөмж залгаснаар гал унтраах бодисыг автоматаар галын гацаах нөхцөл үүсгэж болохгүй.

15. ХАМГААЛАЛТЫН ГАЗАРДУУЛАГ БА АЮУЛГҮЙН АРГА ХЭМЖЭЭ

15.1. Галын дохиоллын систем ба гал унтраах тоног төхөөрөмжийн цахилгаан техникийн тоноглол нь Гост-12.2.0070-ын шаардлагыг хангахын амь насыг цахилгаан гүйдлээс хамгаалсан байх шаардлагатай.

15.2. Галын дохиоллын систем ба гал унтраах тоног төхөөрөмжийн хамгаалалтын газардуулгыг уг цахилгаан тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгчийн зааврын дагуу болон Гост 12.1030, СНиП 3.05.06-г баримтлан хийнэ.

15.3. Галын пост ба гал унтраах станцын өрөөнөөс бусад газарт байрласан галын автомат унтраалгын тоног төхөөрөмжийн удирдлагыг санамсаргүйгээр ажиллуулахаас хамгаалж хаалттай газар байрлуулна.

15.4. Төрөл бүрийн объектыг радио изотопын утааны мэдээлэгчээр хамгаалах үед радиацын аюулгүйн арга хэмжээний НРБ-99, ОСП-72187-ын шаардлагыг баримтална.

Хавсралт 1

Галын аюулын зэрэглэлээс хамааруулсан өрөө тасалгааны бүлэглэл

Өрөөний бүлэг	Өрөө тасалгааны зориулалт
1	Номын сан, номын агуулах, цирк, үзвэр үзэсгэлэнгийн газрууд, захиргаа удирдлага, эмнэлэг, сургууль, зочид буудлын зориулалттай байрууд, худалдаа үйлчилгээний заал танхимууд.
2	Мод боловсруулах, нэхмэл сүлжмэл, тамхи, арьс буюу үслэг эдлэл, цаас ба хэвлэх үйлдвэрлэлийн зориулалттай өрөө тасалгаа лак будгийн болон хялбар шатах шингэн хэрэглэгддэг өрөөнүүд, хуванцар нийлэг материалууд, автомашины гарааш, зогсоол, үйлчилгээний газрууд, галын аюулын ВЗ ангилалд хамаарах өрөөнүүд
3	Резинэн эдлэлийн үйлдвэрлэлийн зориулалттай өрөө тасалгаа
4.1	Галын аюулын В2 ангилалд хамаарах өрөөнүүд, шатамхай синтетик хөвөн материалын үйлдвэрлэл, будгийн хатаалгын өрөөнүүд, будаг, цавуу, лак бэлтгэх
4.2	Үйлдвэрлэлийн зориулалттай даралтат аппаратуудын өрөө, шатамхай хий, спирт, бензин, эфир болон хялбар шатамхай шингэн, галын аюулын В1 ангилалд хамаарах өрөөнүүд
5	Шатамхай материалаар хийсэн хайрцагтай шатдаггүй материалуудын агуулахууд, тэсвэрлэн шатдаг материалын агуулах
6	Шатдаг хатуу материалын агуулахууд /резин, каучук, давирхай/ хамаарна.
7	Лак, будаг, хялбар шатамхай ба шатамхай шингэний агуулахууд

Тайлбар:

1. Үндсэн зориулалтаар нь өрөө тасалгааны бүлгийг тодорхойлно. Хэрвээ ингэж тодорхойлох боломжгүй бол өрөө тасалгааны зэрэглэлээр нь өрөө тасалгааны бүлгийг тогтооно.

2. НПБ 105-95-аар галын ачааллаас хамааруулан өрөөний зэрэглэлийг тогтооно.

3. Галын ачааллыг 4-р хавсралтаар тодорхойлно.

4. 1-р бүлэгт хамаарах байшин барилгын дотор байгаа агуулахын өрөө тасалгаанд тавих ус ба хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжийн параметрийг тооцохдоо 2-р бүлгийн өрөө тасалгаанд хамааруулж тооцно.

Хавсралт 2

Бага ба дунд зэргийн өсөлтийн хөөсөөр ба усаар гал

унтраах төхөөрөмжийн тооцоо хийх аргачлал

1. Үндсэн өгөгдлүүдийг энэхүү нормын 4.2 хэсэгт заасан үзүүлэлтээс авна.

2. 10-20 метрийн өндөртэй хураасан бараа материалыг хүлээж авах, савлах, илгээх агуулахын талбайн ус ба хөөсөөр гал унтраах тооцоог хийхдээ нормын 4.2-р хэсгийн 5.6.7 бүлэгт заасан хэмжээг 2м өндөр тутамд 10%-иар өсгөж тооцно.

3. Шугам хоолойн диаметрийг шугам хоолой доторх шингэний урсгалын буюу гидравликийн тооцоогоор тооцох бөгөөд энэ үед ус ба хөөсрүүлэгч уусмалын хурд 10м/с ихгүй байх ёстой.

Сорох шугам хоолойн диаметрийг гидравликийн тооцоогоор тооцох бөгөөд шугам хоолой доторх усны хөдөлгөөний хурд 2.8 м/с-ээс ихгүй байх ёстой.

4. Шугам хоолойн гидравлик тооцоог төхөөрөмжийг зөвхөн ус хангах системээр хангаж байгаа нөхцөлд авч үзнэ.

5. Удирдлагын зангилааны даралт ≤ 1.0 мПа байх ёстой.

6. Хөөсрүүлэгч шингэний буюу усны зарцуулалтын тооцоог дараах томьёогоор тодорхойлно. Үүнд:

К-шүршигчийн хүчин чадлын коэффициент

Н-шүршигчийн чөлөөт шахалт

7. Хамгийн бага шахалт

Dy=8-12 mm -5м вод.ст.

Dy=15-20 мм -10м вод.ст.

8. Хамгийн их шахалт 100 м вод.ст.

9. Усны ба хөөсрүүлэгч уусмалын зарцуулалтын шүрших нормативт эрчийг талбайгаар үржүүлж гаргана. 4-р хэсгийн хүснэгт 1-3-г үз. Галын усны шугамын зарцуулалтыг гал унтраах автомат тоног төхөөрөмжийн усны нэмж тооцно.

Хүснэгт 1

Ган хоолойн төрөл	Ган хоолойн доторх диаметр, мм	Ган хоолойн гаднах диаметр, мм	Ган хоолойн зузаан, мм	К,-ийн утга
Цахилгаанаар гагнагдаж болдог ган хоолой Гост 10704-91	15 20 25 32 40 50 65 80 100 100 100 100 125 125 125 150 150 150 200 250	18 25 32 40 45 57 76 89 108 108 114 114* 133 133* 140 152 159 159* 219* 273	2.0 2.0 2.2 2.2 2.2 2.5 2.8 2.8 2.8 3.0 2.8 3.0* 3.2 3.5* 3.2 3.2 3.2 4.0* 4.0* 4.0*	0.0755 0.75 3.44 13.97 28.7 110 572 1429 4322 4231 5872 5757 13530 13190 18070 28690 36920 34880 209900 711300
Мөн Гост 10704-91	300 350	325* 377*	4.0* 5.0*	1856000 4062000
Ус хий дамжуулах хоолой Гост 3262-75	15 20 25 32 40 50 65 80 90 100 125 150	21.3 26.8 33.5 42.3 48 60 75.5 88.5 101 114 140 165	2.5 2.5 2.8 2.8 3.0 3.0 3.2 3.5 3.5 4.0 4.0 4.0	0.18 0.926 3.65 16.5 34.5 135 517 1262 2725 5205 16940 43000

Тайлбар: *гэсэн ган хоолойнуудыг усан хангамжийн гаднах сүлжээнд хэрэглэдэг.

10. Шугам хоолойн тооцоолсон хэсэг дэх усны шахалтын алдагдлыг Н1 гэж тэмдэглээд дараах /2/ томьёогоор тодорхойлно. Үүнд:

Q-шугам хоолойн тооцоолсон хэсэг дэх ус ба хөөсрүүлэгч уусмалын зарцуулалт л*с'1

В-шугам хоолойн шинж чанар дараах томьёогоор тодорхойлогдоно.

Үүнд: К1-коэффициент хүснэгт 1-ээр тодорхойлно.

L-шугам хоолойн тооцоолох хэсгийн урт, м

Төхөөрөмжийн удирдлагын зангилааны усны шахалтын алдагдлыг Н2 гэж тэмдэглээд /м/ /4/ томьёогоор тодорхойлно.

Үүнд: е-төхөөрөмжийн удирдлагын зангилааны усны шахалтын алдагдлын техникийн өгөгдлөөс үзнэ/.

Q- удирдлагын зангилаан дахь ус хөөсрүүлэгч уусмалын зарцуулалт л с1

11. Хөөсрүүлэгч уусмалын эзлэхүүнийг V1 гэж тэмдэглээд /м3/ /5/ томьёогоор тодорхойлно.

Үүнд:

К2-хөөсний эвдрэлийн коэффициент бөгөөд хүснэгт 2-оос авна.

V-хамгаалагдаж байгаа өрөөний геометрийн эзлэхүүн

Х3-хөөсний зэрэг

Хүснэгт 2

Хамгаалагдаж байгаа шатах эд зүйлс	К2	Төхөөрөмжийн тасралтгүй ажиллах хугацаа t /мин/
Хатуу Шингэн	3 4	25 15

Нэгэн зэрэг ажиллах генераторын тоог n1 гэж тэмдэглээд дараах томьёог олно. /6/

Үүнд:

Qd - нэг генераторын үйлдвэрлэх хүчин чадал, м3*мин-1

t - төхөөрөмжийн тасралтгүй ажиллах хугацаа хүснэгт 2-оос авъя.

12. Галын краны тасралтгүй ажиллах хугацааг даралтад хушууны төхөөрөмжийн ажиллах хугацаатай тэнцүү гэж авч үзнэ. Хөөсөөр цэнэглэн галын краны тасралтгүй ажиллах хугацааг 1 цагтай тэнцүү гэж үзнэ.

Хавсралт 3

Өндөр өсөлтийн хөөсөөр гал унтраах төхөөрөмжийн параметрийг

тооцоолох аргачлал

1. V /м3/-хамгаалагдаж байгаа талбайн тооцооны эзлэхүүн. /барилгын шатдаггүй хэсэг болох ялуу, дам нуруу, суурь/ зэрэг эзлэхүүнийг тооцооны эзлэхүүнд оруулахгүй.

2. Өндөр өсөлтийн хөөсний генераторын төрөл болон хүчин чадлыг q /дм3 мин1/-ээр тодорхойлно.

3. Өндөр өсөлтийн хөөсөөр ажилладаг генераторын тооцооны тоог дараах томьёогоор тодорхойлдог.

Үүнд:

а-хөөсний коэффициент

t -өрөө тасалгааны хөөсөөр дүүрэх хамгийн урт хугацаа /мин/

к-хөөсрөх чанар

7.5-метрээс их өндөртэй өрөөний хувьд a = 5

7.5 м-ээс бага өндөртэй өрөөний хувьд a = 3 байна.

t = 10 мин байхаар тооцно.

4. Хөөсрүүлэгч уусмалыг үүсгэх хүчин чадлыг м3с1

5. Хөөс үүсгэгчийн концентрацийг хувиар тодорхойлдог бөгөөд техникийн өгөгдөлд бичсэн байдаг.

6. Хөөс үүсгэгчийн тооцооны эзлэхүүнийг м3-р хэмжинэ.

Хавсралт 4

Галын ачааллыг тодорхойлох

1. Галын ачааллыг Р МДж*м-2 гэж тэмдэглээд /1/ томьёогоор тодорхойлно.

Үүнд: Рп-түр зуурын /дундач/ галын ачаалал МДж*м-2

Ps-галын тогтмол ачаалал МДж*м-2

2. Түр зуурын галын ачаалалд үйлдвэрлэлийн эргэлтэд байгаа болон зарцуулалтын складад агуулахад байгаа шатах боломжтой бодис ба орно.

3. Байнгын галын ачаалалд барилга байгууламжийн бүтэц хийцэд байгаа шатах
материалууд орно. КО, К1 ангиллын материалуудыг оруулахгүй.

4. Байнгын ба түр зуурын галын ачааллыг дараах томьёогоор тодорхойлно.

Үүнд: Мi i бодисын материалын жин, кг

НI- Нэг кг /i/-бодис шатах үед ялгарах дулааны хэмжээ, мДж м-1

S - барилга байгууламжийн буюу түүний хэсгийн талбай, м2

J - түр зуурын галын ачааллын бодисын төрлийн тоо

R - байнгын галын ачааллын бодис ба материалын төрлийн тоо

Хавсралт 5

Хийгээр гал унтраах бодисын масс /жинг/ тооцоолох үндсэн өгөгдлүүд:

Хийн төлөвтэй азотын /N/ гал унтраах найрлагын хэмжээ.