1999 онд батлагдсан Монгол улсын "Автотээврийн тухай" хуулиар Хотын доторх нийтийн зорчигч тээврийн үйлчилгээнд Монгол улсын стандарт MNS 4598-98-д заасны дагуу 2-3 хаалгатай, их багтаамжийн автобус ажиллуулах болсон билээ. Гэсэн ч нийслэлийн нийтийн зорчигч тээврийн үйлчилгээнд стандартын их багтаамжийн автобусны хүрэлцээ муу, зохих хэмжээнд парк шинэчлэлт хийх хөрөнгийн асуудал шийдэгдэхгүй байгаагаас хувийн бага оврын автобустай иргэд, аж ахуйн нэгжийг үйлчилгээнд оролцуулах болсноор сөрөг үр дагавар гарч байна.

Тухайлбал хүн тээвэрлэж ашиг олох зорилгоор Солонгос улсаас хуучирсан жижиг автобусыг олноор оруулж ирснээс илүүдэл бий болж, бүртгэл зөвшөөрөлгүйгээр хүн тээвэрлэж, хоорондоо уралдан буудал зогсоол дээр удаан зогсон хашгачих, нийтийн тээврийн хэрэгслээр хуулиар хөнгөлөлттэй болон үнэ төлбөргүй зорчих иргэдийг зохих журмын дагуу үйлчлэхгүй байх зэргээр үйлчилгээний дэг журам, соёлыг зөрчиж зорчигчдыг гомдоон чирэгдүүлж байгаа тухай санал гомдол ихсэж байна.

Стандартын бус бага оврын автобуснууд бүртгэл, зөвшөөрөлгүйгээр хүн тээвэрлэн зөрчил гаргах, замын хөдөлгөөний болон автобусны буудлуудын ачаалал нэмэгдэх, их багтаамжийн автобуснууд буудал зогсоол дээрээ багтахгүй болж байгаа нь хөдөлгөөний аюулгүй байдал алдагдан аваар осол нэмэгдэж байгааг харгалзан 2000 оны 4 дүгээр сарын 1-ний Дэд Бүтцийн Сайд, НЗД-ын 80/А-35 тоот хамтарсан шийдвэрээр нийслэлийн ачаалал ихтэй зарим гудамж, замуудад бага оврын автобусыг нийтийн тээврийн үйлчилгээнд оролцохыг хязгаарласан арга хэмжээг хэрэгжүүлж эхэлсэн.

Мөн нийслэлийн нийтийн зорчигч тээврийн үйл ажиллагааг сайжруулах зорилгоор 5 дугаар сард нийтийн зорчигч тээврийн үйлчилгээ эрхлэх сонирхолтой бага оврын автобустай иргэд аж ахуйн нэгжүүдийн дунд тендер зарлан дүгнэж, 29 авто аж ахуйн нэгжийг шалгаруулан НЗД-ын 173 тоот захирамжаар үйл ажиллагааг нь эхлүүлсэн юм.

Ингэснээр зохих хэмжээний санхүү эдийн засгийн чадавх, үйлдвэрлэлийн болон материаллаг хүчин чадал, мэргэжлийн боловсон хүчин, шаардлага хангасан тээврийн хэрэгсэлтэй байх гэсэн нөхцөлүүдийг зохих хэмжээнд хангасан аж ахуйн нэгжүүд, тэдгээрийн тодорхой тооны тээврийн хэрэгсэлд "зөвшөөрлийн карт" олгож, "ажил үйлчилгээ"-ний гэрээ байгуулан ажилласнаар үйлчилгээ зохих хэмжээгээр сайжран, иргэд зорчигчдоос ирсэн гомдол бүр эзэнтэй, хариуцлага тооцох боломжтой болж хяналт шалгалтын ажил жигдэрч байсан билээ.

Гэтэл тендерт шалгараагүй болон материалаа цагт нь ирүүлээгүйгээс тендерт оролцож чадаагүй зарим аж ахуйн нэгжүүдийн захирал, эздүүд шударга бус тендерийг эсэргүүцэх "түр хороо" байгуулан сонгууль явагдах цаг үеийг ашиглан улс төржүүлж, жолооч нарыг автомашинтай нь ДБХЯам, НЗДТГазар зэрэг төр захиргааны байгууллагуудын үүдэнд жагсаал зохион байгуулан улс төрийн намуудын удирдлага, сонгуулийн хороодод хандаж өргөх бичиг өгч тулган шаардаж байснаар, Монгол улсын ерөнхий Сайд 6 дугаар сарын 21-ны 75 тоот захирамжаараа НЗД-ын 173 тоот захирамжийг хүчингүй болгосон билээ.

Ингэснээр тендерт шалгарсан, шалгараагүй бүх аж ахуйн нэгжүүд болон тэдгээрийн бүртгэсэн тээврийн хэрэгслүүдэд зорчигч тээврийн үйлчилгээнд ажиллах "зөвшөөрлийн карт"-ыг олгож, үйлчилгээний нэг чиглэлд хэд хэдэн аж ахуйн нэгжийг хуваарилан, тээврийн хэрэгслийг нь ээлжээр ажиллуулахаар зохион байгуулан хэрэгжүүлж байна.

Гэвч "Зөвшөөрлийн карт" авсан микро автобустай иргэд бүртгэлтэй байгууллага, үйлчлэх эрх авсан чиглэл, хуваарийг харгалзахгүйгээр дураараа замын хуудасгүй үйлчилгээнд оролцох явдал ихсэж, хяналт шалгалтын ажлыг хүндрүүлэх боллоо.

Мөн бага оврын автобусны ихэнх нь аж ахуйн нэгжийн нэр дээр бүртгэлтэй боловч өдөр бүр техникийн хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг шалгах шалгуулах тогтсон систем байхгүйгээс бүрэн бус техникээр гудамж замын хөдөлгөөнд оролцож, осол зөрчил гаргах, байгаль орчныг бохирдуулах явдал үргэлжилсээр байна.

Иймд нийтийн тээврийн зориулалтын их багтаамжийн автобус хүрэлцээгүй үед бага оврын автобусыг журамлан цэгцэлж, тусгай нөхцөл шаардлагын дагуу зорчигч тээврийн үйлчилгээнд оролцуулж автотээврийн хөдөлгөөний дэг журам, аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор "Бага оврын автобусаар зорчигч тээврийн үйлчилгээ эрхлэх журам" боловсруулав.

 

 

 

ЗАМ, ТЭЭВЭР, МЭДЭЭЛЭЛ, ХОЛБОО АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛЫН БОДЛОГО ЗОХИЦУУЛАЛТЫН ГАЗАР