Нүүр
Хүчингүй эрх зүйн акт 
Сонсох / Сонгосон утга сонсох
Pdf
Word
Хэвлэх/БХБС-ын 2019 оны 58 дугаар тушаалаар хүчингүй/
ДҮРЭМ БАТЛАХ ТУХАЙ /Барилгын бүтээц, ажлын төрлөөр төсвийн суурь норм, түүний хавсралтуудыг боловсруулах, хэрэглэх дүрэм "БНбД 81-10-02"/
2002 оны 06 дугаар сарын 04-ний өдөр
Улаанбаатар хот
Дугаар 164
Дугаар 164
"Барилгын тухай" Монгол Улсын хуулийн 6.1.2 дугаар зүйл, Барилга хот байгуулалт нийтийн аж ахуйн салбарын шинжлэх ухаан, техник, эдийн засгийн зөвлөлийн 2002 оны 04 дүгээр сарын 17-ны өдрийн хурлын 01 дүгээр тэмдэглэлийг үндэслэн ТУШААХ нь:
1 "Барилгын бүтээц, ажлын төрлөөр төсвийн суурь норм, түүний хавсралтуудыг боловсруулах, хэрэглэх дүрэм" /БНбД 81-10-02/-ийг хавсралтаар баталж, 2002 оны 06 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн мөрдүүлсүгэй.
2 Энэ тушаал гарсантай холбогдуулан Барилга, архитектур техник хяналтын улсын хорооны 1985 оны 12 дугаар тогтоол, " Барилгын бүтээц ба ажлын төрлөөр төсвийн элементийн норм ба нэгдсэн нэгжийн үнэлгээг боловсруулах ба хэрэглэх дүрэм" / БНбД IҮ-2-85/-ийг хүчингүй болсонд тооцсугай.
САЙД Б.ЖИГЖИД
2002 оны 07 дугаар сарын 08-ны өдөр улсын бүртгэлийн 1880 дугаарт бүртгэсэн.
|
БАРИЛГЫН НОРМАТИВ, БАРИМТ БИЧГИЙН ТОГТОЛЦОО
МОНГОЛ УЛСЫН БАРИЛГЫН НОРМ БА ДҮРЭМ
БАРИЛГЫН БҮТЭЭЦ, АЖЛЫН ТӨРЛӨӨР ТӨСВИЙН СУУРЬ НОРМ, ТҮҮНИЙ ХАВСРАЛТУУДЫГ БОЛОВСРУУЛАХ, ХЭРЭГЛЭХ ДҮРЭМ
БНбД 81-10-02
Албан ёсны хэвлэл
МОНГОЛ УЛСЫН ДЭД БҮТЦИЙН ЯАМ
Улаанбаатар хот, 2002 он
|
=
Өмнөх үг
1. Эрдэм шинжилгээ, судалгаа туршилт бизнесийн "Барилга Архитектур Корпорацид" боловсруулав
2. Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Барилга хот байгуулалт, Нийтийн аж ахуйн газрын барилга барилгын материалын үйлдвэрийн хэлтэс, дэд бүтцийн яамны барилга хот байгуулалт бодлого зохицуулалтын газарт хянав.
3. Дэд бүтцийн сайдын 2002. оны .06 –р сарын . 04.ний өдрийн 164 тоот тушаалаар батлав.
4. Энэхүү дүрэм батлагдсантай холбогдон Барилга архитектур техник хяналтын улсын хорооны 1995 оны 12 тогтоолоор батлагдсан "Барилгын бүтээц ажлын төрлөөр төсвийн элементийн норм нэгдсэн нэгжийн үнэлгээ зохиох хэрэглэх" дүрэм, БНбД-IV-2.85-ыг хүчингүйд тооцов.
Гүйцэтгэгч Ш. Цэвэлрагчаа ЭШАА Монгол улсын зөвлөх эдийн засагч
Хянан тохиолдуулсан С. Нямаа. БХНААГ –ын мэргэжилтэн
Шүүмж бичсэн Т. Норовжав Монгол улсын зөвлөх инженер, эдийн засагч
Энэхүү нормативын баримт бичгийг Барилга, хот байгуулалт нийтийн аж ахуй /Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг/-ын зөвшөөрөлгүйгээр бүрэн болон хэсэгчлэх хувилах, олшруулах, тараахыг хориглоно
1. Ерөнхий зүйл
1.1. Энэ дүрэм нь барилгын бүх төрлийн ажлыг гүйцэтгэх, бүтээцийг угсрах төсвийн нормыг боловсруулах хэрэглэх мөрдөхөд удирдлага болгоно.
1.2. Төсвийн суурь норм түүний лавлахуудыг энэ дүрмийн дагуу боловсруулна.
1.3. Төсвийн нормыг боловсруулах ажлын нэгдсэн арга зүйг барилгын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон түүний эрх олгосон байгууллага боловсруулна. Норм боловсруулах ажлыг Дэд бүтцийн хөгжлийн сайдын 1999 оны 52 дугаар тушаалын дагуу зохион байгуулна.
1.4. Төсвийн нормыг Монгол улсын барилгын үйлдвэрлэлд өргөн хэрэглэж байгаа бүтээц, ажлын төрөл дээр зохиохоос гадна барилгын үйлдвэрлэлийн тэргүүний технологи ойрын ирээдүйд нэвтрүүлэх машин материал эдлэл бүтээцийг хамруулан боловсруулна.
1.5. Төсвийн норм боловсруулах үйл ажиллагааг тасралтгүй явуулж шинэ нэрийн машин, материал технологи нэвтэрсэн тухай бүр нэмэлт өөрчлөлтийг цувралаар гаргаж байна.
1.6. Барилгын бүтээц ажлын төрлийн төсвийн нормуудын эмхтгэлийг энэ дүрмийн 1 –р хавсралтад заасан жагсаалтын дагуу дугаарлана. Шинэ ажлын батлагдсан нормыг үлдээсэн дугаарт нөхөн оруулна.
1.7. Төсвийн нормыг Монгол улсын стандарт MNS 1-1-99, MNS 1-2-99, MNS 1-3-99-ын шаардлагыг хангасан барилгын үйлдвэрлэлийн хэвийн нөхцөлд улсын дундаж түвшингээр зохионо. Хэвийн бус нөхцөлийг тооцох аргачлалыг нормын техникийн хэсэгт тусгана.
1.8. Бүтээц ажлын төрлийн төсвийн нормын эмхтгэлүүд түүнийг бүрэлдүүлж байгаа зүйл ангийн нормын үзүүлэлт нь: Компьютераар төсөв зохиох, хүн/цаг, материалын нөөц, машин цаг, тээврийн зардлын тооцоо хийх боломжийг хангах ёстой.
1.9. Барилгын бүтээц ажлын төрлийн төсвийн нормыг доорхи дэс дарааллаар боловсруулна.
• Техникийн даалгавар, нормын бүтэц нэр төрлийг гаргах
• Нормативын бааз, тулгуурлах үндэслэлийг бүрдүүлэх
• Барилгын ажлын төрлүүдийг гүйцэтгэх, бүтээцийг угсрах технологийн карт зохиох
• Төсвийн нормын хэмжих нэгжийг тогтоож үйлдвэрлэлийн зардлын калькуляци зохиох
• Төсвийн зүйл ангийн /параграф/ норм ба эмхэтгэлийг боловсруулах
• Төсвийн суурь норм түүний лавлахыг боловсруулах
2. Техникийн даалгавар, нормын бүтэц нэр төрлийг гаргах.
2.1. Төсвийн нормын эмхэтгэлийг боловсруулах, шинэчлэх /хянах/ техникийн даалгаврыг Барилгын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага болон түүний эрх олгосон байгууллага батална. Техникийн даалгаврын дагуу төслийг хэрэгжүүлэхээр шалгарсан байгууллага /хамт олон/ төсвийн нормыг боловсруулах, хөтөлбөр, нормын бүтэц нэр төрлийг гаргана.
2.2. Техникийн даалгаварт эмхэтгэлд орох ажлын төрөл бүтээцүүдийн нэр, удирдагч гүйцэтгэгч нарын овог нэр, гүйцэтгэх хугацааг оруулна. Гүйцэтгэх хугацаанд: 1. 9 дүгээр зүйлд заасан ажлыг гүйцэтгэх, редакци шүүмж хийх, Салбарын шинжлэх ухаан техник эдийн засгийн зөвлөлийн хуралдаанд бэлтгэх хугацааг оруулна. Эмхэтгэлд орох ажлын төрөл, бүтээцийн нэрийг гаргахдаа мөрдөж байгаа эмхэтгэлд орсон ажлын төрөл, бүтээцийн нэр, тухайн эмхэтгэлийн нэмэлт өөрчлөлтүүдийн ажлын төрлийн нэр, шинэ технологи, шинэ материал, шинэ машин механизмын нэр төрлийг оруулна
2.3. Төсвийн нормыг боловсруулах /хянах/ нэр гаргах үед нормын тоог цөөлөх зорилгоор нэг нэрийн ажлын төрөл, бүтээцийн хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн зөрүүгийн хязгаар ±1 хувиас хэтрэхгүй бол дундчилж нэг нормд оруулж болно. Жишээлбэл 0.15, 0.25, 0.3м3 багтаамжтай эксковатороор 3 дугаар зэргийн хөрс ухаж, овоолох ажлын хөдөлмөр зарцуулалт, машин цаг дараах байдалтай байв.
1м3 хөрсөнд Хүснэгт №1
|
Шанаганы багтаамж м3
|
0.15
|
0.25
|
0.30
|
|
Хөдөлмөр зарцуулалт хүн/цаг
|
0.0195
|
0.0193
|
0.0126
|
|
Машин/цаг
|
0.101
|
0.09982
|
0.06516
|
0.15м3, 0.25м3 багтаамжтай шанагат эксковаторын хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийг зэрэгцүүлэхэд зөрүү нэг хувийн зөрүүтэй, 0.25м3, 0.3м3 багтаамжтай эксковаторын хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоог зэрэгцүүлэхэд 53.1%-ийн зөрүүтэй байна. Иймд 0.15м3, 0.25м3 багтаамжтай шанагат эксковаторыг нэгтгэж 0.25 хүртэл багтаамжтай шанагатай эксковатораар 3 дугаар зэргийн хөрс ухаж овоолохоор ажлын төрлийн нэр гаргана.
3. Нормативын бааз, тулгуурлах үндэслэлүүдийг бүрдүүлэх
3.1. Барилгын ажлын төрөл, бүтээцээр төсвийн норм боловсруулах нормативийн баазад: Монгол улсын хэмжээнд мөрдөгдөж байгаа барилгын норм ба дүрэм, тэдгээрийн хавсралт норм норматив, мөн нэмэлтүүд, батлагдсан үйлдвэрлэлийн нормууд, барилгын ажил гүйцэтгэх техникийн нөхцөл, зааврууд, барилгын үйлдвэрлэлийн зохион байгуулалтын төсөл зэрэг баримт бичиг багтана. Түүнчлэн төлөөлөгч болгон сонгож авсан зураг төсөл, ажлын альбом, катологи зэрэг нь төсвийн норм боловсруулах нормативын бааз тулгуурлах үндэслэлүүдийг бүрдүүлэхэд чухал үүрэгтэй.
3.2. Төсвийн нормыг боловсруулахад тухайн үед хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа барилгын норм ба дүрмүүдийг ашиглана.
• Барилгын угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм /54 эмхэтгэлүүд/, түүний нэмэлтүүд
• Хөрс хуулалт, уулын малталт, тээвэр, холбоо зэрэг төрөлжсөн барилгын ажлыг гүйцэтгэх хөдөлмөр зарцуулалтын норм
• Нормыг боловсруулах /хянах/ үед хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа материал зарцуулалтын үйлдвэрлэлийн орцын норм, түүний нэмэлтүүд
• Төрөлжсөн барилгын ажлын материал зарцуулалтын үйлдвэрлэлийн орцын норм
• Барилгын машин, механизмийн ашиглалтын үйлдвэрлэлийн нормыг төсвийн нормд шилжүүлэх итгэлцүүр
• Барилгын материал, эдлэлийн хаягдал хорогдлын норматив
• Хэв хашмалын эргэлтийн норм
3.3. Мөрдөж буй төсвийн нормыг боловсруулсан тооцооны материалуудыг тулгуурлах үндэслэл болгон ашиглана. Үүнд: технологийн карт, зардлын калькуляцууд, дундаж зэргийн тооцоо, хөдөлмөр зарцуулалт, материалын орц, машин цагийн лавлах /нэгтгэлүүд/ төсвийн суурь нормын тооцоо зэрэг хамаарна.
3.4. Барилгын материал, эдлэл, бүтээцүүдийг объектын дэргэдэх агуулахаас угсрах талбай хүргэх босоо болон хэвтээ тээвэртэй холбогдсон хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоо нь бүтээцийг угсрах, ажлын төрлийг гүйцэтгэх нийт хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоонд тодорхой хувийг эзэлдэг. Барилгын талбайн зөөвөр тээврийн нормыг 2 дугаар, ачих буулгах ажлын нормыг 3 дугаар хавсралтын ын дагуу тооцож нормчилно.
3.5. Төсвийн нормын эмхэтгэлийн тулгуурлах үндэслэлд дараах зүйл багтана.
• Төсвийн норм боловсруулах /хянах/ эмхэтгэл, түүний бүрдэл зүйл ангийн нэрийн жагсаалт
• Эмхэтгэл түүний зүйл ангийн нормыг боловсруулахад ашиглах нэг маягийн болон төлөөлүүлсэн зураг төслийн нэр, альбом катологийн нэр шифр
• Уг эмхэтгэлд нэмэлт өөрчлөлт оруулах ажлын төрөл, бүтээц, зүйл ангийн талаар холбогдох байгууллагын санал
• Тухайн зүйл ангийн норм зохиох ажлыг гүйцэтгэх технологи, түүнд багтаж байгаа ажилбарууд, механизмын нэр түүний техникийн тодорхойлолт паспортууд
• Эмхэтгэлд багтаж байгаа ажлын төрөл, бүтээцийг угсрах техникийн нөхцөл, ажил гүйцэтгэх дүрэм
• Төсвийн норм боловсруулахад хэрэглэх бусад техникийн баримт бичгүүд, салбарын хэмжээнд мөрдөгдөх бусад заавар журмууд
4. Бүтээцийг угсрах, барилгын ажлын төрлийг гүйцэтгэх технологийн карт боловсруулах
4.1. Гүйцэтгэгч байгууллага /хамт олон/ бүтээцийг угсрах, барилгын ажлын төрлийг гүйцэтгэх төсвийн норм бүрд технологийн карт боловсруулна.
4.2. Тулгуурлах үндэслэлийг бүрдүүлэх шатанд технологийн карт боловсруулахад шаардлагатай өгөгдлүүдийг бэлтгэнэ.
4.3. Технологийн картад өгөгдсөн ажлын төрлийг гүйцэтгэх, бүтээцийг угсрах бүх ажилбаруудыг технологийн завсарлагатай нягт уялдуулан сонгон жагсааж, түүнд хэрэглэх материал, эдлэл, машин механизмын нэр, товч тодорхойлолтууд, төсвийн нормын хэмжих нэгж дэх ажлын хэмжээг бодож гаргасан томьёо, тооцооны өгөгдлүүдийг зааж бичнэ.
4.4. Технологийн картын загвар, түүнийг хөтлөх жишээг шалны доор дайрган дэвсгэр үе хийх ажлаар харуулав. Эхлээд тулгуурлах үндэслэлийг энэ журмын 3-д зааснаар бүрдүүлэх ёстой. " Шалны ажил " БНбД 3.04.04-90-ын 2.1, 2.2, 3.2, 3.3, 5.1, 7.20, 7.21, 7.22 заалтыг үндэслэн гүйцэтгэхээр технологийн картыг зохионо. Дайрганы нягтралтын итгэлцүүрийг 1974 онд батлагдсан барилга угсралт барилга засварын ажлын нэгдсэн норм үнэлгээний 17 дугаар эмхэтгэл "Замын ажил" 17-2-14-д 1.2-1.3 гэж заасныг үндэслэн 1.25-аар авах нь зүйтэй.Клинец ба чулууны үйрмэгийн орцыг БНбД 3.04.04-90-ын 7.22 –д 100м2 орц нь 0.8-1м3 гэж бичсэнийг үндэслэн 0.9м3 авах, усны зарцуулалтыг барилга угсралт барилга засварын ажлын нэгдсэн норм үнэлгээний 17 дугаар эмхэтгэл 172-38 дугаарт заасны дагуу 100м2 /2.0+1.1/=3.1м3 –аар авна.
Дайрган дэвсгэр үе хийх ажлын технологийн карт
1м3 дэвсгэр үеийн норм Хүснэгт №2
|
Д/д
|
Технологийн ажилбаруудын бүрэлдэхүүн
|
Хэмжих нэгж
|
Төсвийн нормын хэмжих нэгжийн ажлын хэмжээний тооцоо
|
|
|
Ажлын хэмжээ бодсон томьёо
|
Дүн
|
|||
|
1. Суурь гадаргууг тэгшлэх
|
||||
|
2. Дайрга, клинец чулууны үйрмэгийг цацах
|
||||
|
3. Дэвсгэр үеийн эцсийн тэгшилгээ хийх
|
||||
|
4. Ул үе ба өнгөн үеийг индүүдэж нягтруулах /моторт индүүгээр/ дайргыг услах
|
||||
|
1.
|
Суурь гадаргууг тэгшлэх / дайрганы үеийн зузаан 10см-ээр авах/
|
м2
|
БНбД 3.04.04.90 Мөр33
|
10
|
|
2
|
Дайрга клинец ба чулууны үйрмэгийг цацаж тараах
|
м2
|
БНбД 3.04.04.90 Мөр33
|
10
|
|
|
Дайрга
|
м3
|
1м3-д дэвсгэр үе хийхэд 1м3 дайрга орно. Нягтралын итгэлцүүр 1,25 , 1.0х1.25 тулгуурлах үндэслэлээс
|
1,25
|
|
|
Клинец
|
м3
|
0,9х1,02х0,1 тулгуурлах үндэслэлээс
|
0,092
|
|
|
Чулууны үйрмэг
|
м3
|
0,9х2х1,02х0,1
|
0,184
|
|
3
|
Дэвсгэр үеийн эцсийн тэгшилгээ хийх
|
м2
|
|
10
|
|
4
|
Дэвсгэр үеийн улс ба өнгийг индүүдэж нягтруулан /моторт индүүгээр/ дайргыг услах
|
м2
|
|
10
|
|
|
Ус
|
м3
|
|
0,31
|
5. Зардлын калькуляц зохиох
5.1. Технологийн картын үндсэн дээр төсвийн нормын хэмжих нэгжээр үйлдвэрлэлийн зардлыг калькуляци зохиож хөдөлмөр зарцуулалт, машины ажиллах цагийн тоо, барилгын материал, эдлэл, бүтээцийн орцын тоо хэмжээ, талбайн зөөвөр тээврийн хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоог тооцож гаргана.
5.2. Калькуляцийн загвар түүнийг хөтлөх жишээг шалны дор дайрган дэвсгэр үе хийх ажлаар үзүүлье.
Хүснэгт №3
|
Д/д
|
Нормын шифр
|
Ажилбарын нэр ба зардлын элементийн нэр
|
хэмжих нэгж
|
Тоо хэмжээ
|
||
|
Хөдөлмөр зарцуулалт
|
Машин цаг
|
материал
|
||||
|
1.
|
2.
|
3.
|
4.
|
5.
|
6.
|
7.
|
|
1
|
1974 оны 2-1-26 хүс-1 мөр-2б
|
Гадаргууг шугамаар тэгшлэх 10м2 3 дугаар зэрэгтэй газар ухагч 27.3х0.01х10м2
|
Х-ц
|
/2.73/
|
|
|
|
2
|
1991 оны 17-3-31 м-1-б
|
Дайргыг 10см-ийн зузаантай үетэй тараах –10м2 16.33х0.01х10 замын ажилчид
|
Х-ц
|
/1,63
|
|
|
|
2 дугаар зэрэгтэй 1.63х0.5
|
Х-ц
|
0.82
|
|
|
||
|
1дүгээр зэрэгтэй 1.63х0.5
|
Х-ц
|
0.81
|
|
|
||
|
Технологийн карт
|
дайрга 1.25-/0.092+0.184/
|
М3
|
|
|
0.974
|
|
|
3
|
1991 оны 17-3-32 м-2б
|
Дайргаар хийсэн дэвсгэр үед эцсийн тэгшилгээ хийх 10м2 2.39х0.01х10 замын ажилчин
|
Х-ц
|
/0.24/
|
|
|
|
3 дугаар зэрэгтэй 0.24х0.33
|
Х-ц
|
0.08
|
|
|
||
|
2 дугаар зэрэгтэй 0.24х0.33
|
Х-ц
|
0,16
|
|
|
||
|
4.
|
1991 оны 17-2-10 м-1
|
5-6тонн жинтэй моторт индүүдэгчээр дайргыг индүүдэж нягтруулах 5-6 тонны жинтэй моторт индүүдэгч 1.31х0.01х10х1.33
|
Х-ц
|
-
|
0.17
|
|
|
5.
|
1991 оны 17-2-10 м-2
|
10 тонны жинтэй моторт индүүдэгчээр дайргыг индүүдэж нягтруулах 10 тонны жинтэй моторт индүүдэгч 2.21х0.01х10х1.33
|
М-ц
|
|
0.29
|
|
|
6
|
1991 оны 17-2-28 м-8а
|
Кленцийг гараар цацаж тараах 10м2 4-65х0.01х10 Асфальт бетончин
|
Х-ц
|
/0,47/
|
|
|
|
4 дүгээр зэрэгтэй 0.47х0.33
|
Х-ц
|
0,16
|
|
|
||
|
2 дугаар зэрэгтэй 0.47х0.67
|
Х-ц
|
0,31
|
|
|
||
|
Технологийн карт
|
Кленец
|
м3
|
|
|
0,092
|
|
|
7
|
1991 он 17-2-10 м-4
|
10 тонны жинтэй моторт индүүдэгчээр клинецийг нягтруулж индүүдэх 10 тонн моторт индүүдэгч 0.73х0.01х10х1.33
|
М-ц
|
|
0.10
|
|
|
8
|
1991 он 17-2-28 м-11,13а
|
чулууны үйрмэгийн гурав ба дөрөвдүгээр үеийг гараар цацаж тараах /1.86+1.86/х10х0.01 асфальт бетончин
|
Х-ц
|
/0.37/
|
|
|
|
4 дүгээр зэрэгтэй /0.37х0.13/
|
Х-ц
|
0,05
|
|
|
||
|
2 дугаар зэрэгтэй /0,37х0,87/
|
Х-ц
|
0,32
|
|
|
||
|
Технологийн карт
|
Чулууны үйрмэг
|
м3
|
-
|
-
|
0,184
|
|
|
9
|
1994 он 4-52 м-9
|
Дайрган үеийг усаар услах 2 дугаар зэрэгтэй бетончин, 0.18х0.01х10
|
Х-ц
|
0.02
|
|
|
|
Технологийн карт
|
Ус
|
м3
|
-
|
-
|
0,31
|
|
|
10
|
1991 он 17-2-29 м-6
|
Гурав ба дөрөвдүгээр үеийн чулууны үйрмэгийг индүүдэж нягтруулах 10 тонн жинтэй моторт индүүдэгч 0.28х0.01х10х1.33
|
М-ц
|
-
|
0,04
|
|
|
|
Талбайн зөөвөр тээвэр
|
|
|
|
|
|
|
ТЗТ-11
|
Дайрга чулууны үйрмэг 1.25м3 хөдөлмөр зарцуулалт 1.25х2.35х1.03
|
Х-ц
|
3,03
|
-
|
-
|
|
|
|
Машин ашиглалт 1.25х5.94
|
Х-ц
|
-
|
7,43
|
-
|
|
5.3. Калькуляцид хөдөлмөр зарцуулалтыг тооцох
5.3.1 Калькуляцид барилгын бүтээц, ажлын төрлийг гүйцэтгэх технологийн картад тусгагдсан ажилбар бүрээр хөдөлмөр зарцуулалтыг тооцно. Тухайн ажилбарын ажлын тоо хэмжээг, барилга угсралт барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормын зохих эмхэтгэл түүний зүйл ангиар тохируулан үнэлж, уг ажилбарын нийт хөдөлмөр зарцуулалтыг тодорхойлохоос гадна хэсгийн бүрэлдэхүүнд орж буй ажилчдын мэргэжлийн зэргээр хөдөлмөр зарцуулалтыг тооцно. Жишээ нь:
- Калькуляцийн 2-т байгаа дайргыг 10см зузаан үетэй тараах ажлыг 1991 онд батлагдсан 17 дугаар эмхэтгэл /замын ажил/-ийн 3.31-ын мөр 1.б –гээр үнэлнэ. Энэ нормд 100м2 дайргыг тараахад 16.33 хүн/цаг байна. Ажилбарын нийт хүн цагийг тодорхойлбол 16.33х0.01х10=1.63 тайлбар: 0.01- нэг м2-д оруулсан
10- ажлын хэмжээ 10м2
Энэ ажилбарыг гүйцэтгэхэд 1, 2 дугаар зэрэгтэй замын ажилчны бүрэлдэхүүнтэй байна. Зэрэг бүрээр хөдөлмөр зарцуулалтыг тооцвол:
• 2 дугаар зэрэгтэй 1.63х0.5=0.82 хүн/цаг
• 1 дүгээр зэрэгтэй 1.63х0.5=0.81 хүн/цаг байна.
Барилгын бүтээц ажлын төрөл нь: хэд хэдэн ажилбараас бүрэлдэж байвал ажилбаруудыг дээрх жишээнд үзүүлсэн аргаар тооцож нийлбэр хөдөлмөр зарцуулалтаар төсвийн нормын нийт хөдөлмөр зарцуулалтыг тооцно.
5.3.2 Барилга угсралт барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм (БНбД 83-00-00) –ын хавсралт 4 –т заасан хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамааруулах барилга угсралт, барилга засварын ажилбарууд байвал хөдөлмөр зарцуулалтыг од-/*/-оор тэмдэглэж, цалинг 10.8% -иар өсгөж тооцоод БНбД 83-00-00 –ын хавсралт 2 –т байгаа хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамааруулах барилга угсралт барилга засварын ажлын жагсаалтыг 4 дүгээр хавсралтад үзүүлэв.
5.3.3 Барилга угсралт барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм тогтоогдоогүй ажилбарыг үнэлэх болбол: Барилгын асуудал эрхэлсэн төрийн төв байгууллагаас зөвшөөрсөн Оросын холбооны улс /бусад орон/-ын хөдөлмөр зарцуулалтын нормд 1.25 хүртэл илтгэлцүүр хэрэглэнэ.
5.3.4 Калькуляцид хөдөлмөрийг зөв зохион байгуулсан нөхцөлд зайлшгүй гардаг жижиг ажлууд болон нормчлоход төвөгтэй үйлдлүүдэд зориулан барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг нормоор тооцсон үндсэн ажилбаруудын нийт хөдөлмөр зарцуулалтыг нь 3 хувийн нөөцтэй авна.
5.3.5 Барилгын материал эдлэл бүтээцүүдийг объектын дэргэдэх агуулахаас угсрах талбай хүргэх босоо болон хэвтээ тээвэртэй холбогдон гарах хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоог калькуляци зохиох үед тооцож гарах ёстой. Талбайн зөөврийн хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоог талбайн зөөвөр тээврийн нормоор тооцно. Нормыг 2 дугаар хавсралтаас авна. Талбайн зөөвөр тээврийн хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоог барилгын бүтээц ажлын төрөлд орж байгаа материалуудын нэр төрлөөр тооцно. Талбайн зөөвөр тээврийн нормд тооцогдсон учир хөдөлмөр зарцуулалтыг нь 3 хувиар өсгөхгүй
5.3.6 Калькуляци зохиох үед барилгын материал, эдлэл, бүтээцүүдийг бэлтгэсэн байрнаас объектын дэргэдэх агуулах хүргэхэд ачиж буулгах хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийн тоог бодож оруулна. 3 дугаар хавсралтад үзүүлсэн нормоор ачиж буулгах ажлын хөдөлмөр зарцуулалт, машин цагийг тээврийн схем зохиосны үндсэн дээр тооцдог, төсвийн нормыг шинээр боловсруулах, шинэчлэх үед жичид нь лавлах тооцоог гаргана эсвэл мөрдөж буй төсвийн нормын тооцооноос шууд авч болно.
5.3.7 Хөрс хуулалт, уулын малталт, тээвэр, холбоо зэрэг төрөлжсөн барилгуудын хөдөлмөр зарцуулалтыг мөрдөж байгаа хөдөлмөр зарцуулалтын болон барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормоор тодорхойлно.
5.4. Калькуляцид машин цагийг тооцох
5.4.1 Төсвийн норм зохиох барилгын бүтээц, ажлын төрлийн тулгуурлах үндэслэл, технологийн картад тусгагдсан барилгын машин механизм бүрийн ажиллах машин цагийн тоог калькуляцид бодож гаргана. Барилгын машин механизмын ажиллах цагийн тоог барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормоор тодорхойлно. Тэгэхдээ тухайн барилгын ажилбарын хэмжих нэгж дэх машин бүрийн цагийн үзүүлэлтийг барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормоос авч дараа нь төсвийн нормын хэмжих нэгжид оруулж тооцно.
5.4.2 Барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормд нэгж ажилбарыг гүйцэтгэх машин бүрийн ажиллах цагийн зардлууд харилцан адилгүй үзүүлэлтээр илэрхийлсэн байдаг. Тухайлбал машины ажиллах цагийг хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормын нэг эмхэтгэлд уг ажилбарыг гүйцэтгэх машины машин цагийг шууд үзүүлсэн, нөгөө эмхэтгэлд машинистуудын цагийг хэсгийн бүрэлдэхүүнд оруулж хүн цагаар үзүүлсэн, өөр зарим эмхэтгэлүүдэд машины ажлын цагийн нормыг огт үзүүлээгүй /машин цагаар ч, хүн цагаар ч/ байдаг. Эдгээр нөхцөлийг харгалзан нормативт машин цагийн тоог тогтоох ёстой. Үүнд:
• Хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормд машины ажиллах цаг нь өгөгдсөн бол энэ нормоор машин цагийг тодорхойлно.
• Хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормд машины ажиллах цаг нь заагдаагүй, зөвхөн машинчийн норм өгөгдсөн бол нийт хөдөлмөр зарцуулалтыг машинчийн тоонд хувааж машин цагийг олно.
Хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг нормд машины цаг, машинистуудын хүн цагийн үзүүлэлт байхгүй нөхцөлд нийт хөдөлмөр зарцуулалтыг хэсгийн бүрэлдэхүүний ажилчдын тоонд хувааж машин цагийг тодорхойлно. Энэ тохиолдолд хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм ба төрөлжсөн нормын өгөгдсөн хэсгийн тооцоот бүрэлдэхүүн, технологиор шаардагдах бүрэлдэхүүнтэй тохирч буй эсэхийг шалгах хэрэгтэй. Хэрэв зөрүү гарвал машины ажиллах цагийн хэмжээг тооцохын тулд мөрдөгдөж буй технологийн дүрэм, технологийн карт тэдэнтэй адилтгах бусад баримт бичгүүдийн үндсэн дээр хэсгийн технологийн бүрэлдэхүүнийг гаргасны үндсэн дээр машин цагийг тодорхойлно
5.4.3 Барилгын талбай дээр өөрөө явагч машиныг шилжүүлэх, ажлын завсарлага /жилийн дунджаар/ технологийн шаардлагаар машин хэрэглэхгүй байх хугацаа, цаг агаарын ба цахилгаан энергийн түр зуурын саатал, төлөвлөгдөөгүй жижиг засвар зэргээс шалтгаалсан завсарлагыг тооцсон барилгын машин механизмийн үйлдвэрлэлийн нормыг төсвийн нормд шилжүүлэх /барилгын машины ашиглалтын/ илтгэлцүүрээр калькуляцад орсон машинуудын ажиллах цагийг өсгөнө. Илтгэлцүүрийг 5 дугаар хавсралтад үзүүлэв. Энэхүү илтгэлцүүрээр барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм ба төрөлжсөн барилгын хөдөлмөр зарцуулалтын нормоор бодож гаргасан машин механизмуудын машин цагийг өсгөнө. Хэрвээ үндсэн ажлыг машинаар гүйцэтгэх үед барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын нэгдсэн жишиг норм, салбарын нормд, туслах гар ажиллагаатай ажилбар орж байвал зөвхөн машины ажлын цагийг тодорхойлоход 1.1 илтгэлцүүрийг хэрэглэнэ.
5.4.4 Машиныг ажиллуулахтай шууд холбогдсон ажилчдын /оосорлогч, угсрагч, төмөр бетон бүтээцийг торгоож бэхлэгч гагнуурчин, зөөврийн зуурмагийн тогооноос зуурмагийг цэвэрлэгч гэх мэт/. цагийн нормд машины үйлдвэрлэлийн нормыг төсвийн нормд шилжүүлэх илтгэлцүүрээс хамаарсан дараах зохицуулах илтгэлцүүр хэрэглэнэ.
|
Машины үйлдвэрийн нормыг төсвийн нормд шилжүүлэх илтгэлцүүр
|
Хэрэглэх илтгэлцүүр
|
|
1,25 хүртэл байвал
|
1,0
|
|
1,26-1,67 хүртэл
|
1,11
|
|
1,67-оос дээш бол
|
1,25
|
Энэхүү илтгэлцүүрийг төрөл бүрийн суурь машин дээр /мод боловсруулах, арматур огтлогч, нугалагч гэх мэт/ ажиллаж байгаа болон хийн багаж хэрэглэгч /доргионы ба өрөмдлөгийн алх, доргиулагч гэх мэт/ төмөр бетон бүтээцийг торгоогч, бэхлэгч, гагнуурчнаас бусад бүх төрлийн гагнуурчдын хувьд хэрэглэхгүй.
5.5. Калькуляцад барилгын материал эдлэл бүтээцүүдийн зарцуулалтын нормыг тооцох.
5.5.1 Төсвийн нормын хэмжих нэгж дэх барилгын материал эдлэл бүтээцүүдийн хэрэгцээг материал зарцуулалтын үйлдвэрлэлийн орцын норм буюу технологийн картаар бодогдсон хэмжээгээр тодорхойлно. Тухайн барилгын ажилбарын хэмжих нэгжид тохирсон материал зарцуулалтын үзүүлэлтийг, үйлдвэрлэлийн орцын нормоос аваад төсвийн нормын хэмжих нэгжид тохируулан тооцоолж гаргана.
5.5.2 Барилгын материал зарцуулалтын үйлдвэрлэлийн орцын нормын эмхэтгэлүүдэд тухайн ажлын төрөлд норм тогтоогдож ороогүй байвал бүтээц, ажлын төрлийн, ажлын зургийг ашиглаж аналитик-тооцооны аргаар материалын нөөцийн хэрэгцээт тоо хэмжээг тодорхойлно.
5.5.3 Аналитик-тооцооны аргаар материал зарцуулалтын төсвийн нормыг тогтоох үед материалыг объектын дэргэдэх агуулахаас ажлын бүс хүртэл зөөх, ажлын байранд түүнд боловсруулалт хийх эмхэлж цэгцлэхтэй холбогдон зайлшгүй гаргадаг практикт арилгаж болдоггүй хаягдал хорогдлын хамгийн бага хэмжээг тооцож өгнө. Барилгын материал, эдлэлийн практикт арилгаж болдоггүй хаягдал хорогдлын дундаж нормативыг 6 дугаар хавсралтад үзүүлэв. Харин барилгын материал, эдлэлийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс барилга объектын дэргэдэх агуулах хүртэл тээвэрлэх, ачиж буулгах үед гарах хаягдал хорогдлыг калькуляцад оруулахгүй тэр нь агуулахын зардлаас нөхөгдөнө.
5.5.4 Төсвийн нормын калькуляцид тусгагдсан материал, эдлэл бүтээц нь тулгуурлах үндэслэл бүрдүүлэх технологийн карт зохиоход ашигласан зураг төсөлд тусгагдсан тодорхойлолт, марк ангилалтай тохирч байх ёстой.
5.5.5 Материал зарцуулалтын үйлдвэрлэлийн нормуудын эмхтгэлд тусгагдсан эргэлттэй ашигладаг заслын шат, хэв хашмал, бэхэлгээ болон бусад төрлийн түр зуурын байгууламжийн модон материалын зарцуулалтын хэрэгцээ нь анхны байгууламжаар тодорхойлогддог. Өөрөөр хэлбэл боловсруулалт хийсний дараа буцах материалыг тооцдоггүй. Техникийн нормчлолын арга зүй ёсоор материал зарцуулалтын анхны нормыг ингэж тодорхойлдог. Харин төсвийн суурь нормд модон материал болон бусад эргэлттэйгээр ашигладаг материалуудын зарцуулалтын нормыг эргэлтийн тоог харгалзсан илтгэлцүүрийн тусламжтайгаар тооцдог. Үүнийг дараах томьёогоор илэрхийлж болно.
Np=N1*k
• Np-төсвийн нормд оруулах орцын норм
• N1- арилгаж болохгүй хаягдал хорогдлыг оруулан анхны удаа ажлын зургийн дагуу тооцсон хэв хашмал материал зарцуулалтын норм
• k- түр хэрэглэх хэв хашмалын эргэлтийн тооноос, хамаарсан эргэлттэйгээр ашигладаг материалын зарцуулалтад хэрэглэх илтгэлцүүр
• Төсвийн нормыг боловсруулахад ашиглах хэв хашмалын эргэлтийн тоо ба эргэлттэй ашиглагддаг материалуудын зарцуулалтад хэрэглэх илтгэлцүүрийг 7 дугаар хавсралтад үзүүлэв.
5.5.6 Практикт ашиглагдаж болдоггүй хаягдлын норматив, хэв хашмал болон эргэлтийн тоо тогтоогдоогүй материалуудын төсвийн нормыг аналитик тооцооны аргаар тооцож гаргахдаа төсвийн норм боловсруулах /шинэчлэх/ даалгавар батлуулах үед урьдчилан тогтоох нь зүйтэй.
5.5.7 Төсвийн нормын хүснэгтэд барилгын үндсэн материал эдлэл бүтээцийн зарцуулалтын үзүүлэлтийн хэмжих нэгжийг /м3 м2 гэх мэт/ анхан шатны нэгжээр биет хэмжээгээр бичнэ. Нэг нэрийн материалын хэмжих нэгж нь төсвийн нормын бүх эмхэтгэлүүдэд ижил байх хэрэгтэй.
5.5.8 Лавлахад оруулах шаардлагаар технологийн карт, калькуляц зохиох үед барилгын материал, эдлэл бүтээцийн хэмжих нэгжийн хүндийн жинг тогтооно. Хэмжих нэгжийн хүндийн жинг материал эдлэлийн стандарт, паспорт, материалын төсвийн үнийн эмхтгэл-/ценник №1/-үүд, лавлах зэргийг ашиглан тодорхойлно.
6. Төсвийн зүйл ангийн /параграф/ норм ба эмхтгэлүүдийг боловсруулах.
6.1. Параметрээрээ нэг нэрийн барилгын бүтээц, ажлын төрлүүдийг нэг зүйл ангид нэгтгэж оруулсныг зүйл ангийн норм гэнэ. Жишээ нь: 25. 38. 51. 64. см зузаантай тоосгон өргийн ажил нь: нэг төрлийн ажил юм. Иймээс эдгээрийг нэг зүйл ангид оруулна. Эдгээр өрөг нь: гагцхүү ханын зузаанаар ялгарч байна. Зузаан нь параметр болно. Нормын үзүүлэлтийг калькуляцаас авч боловсруулна.
6.2. Зүйл ангийн нормын нэрийг товч тодорхой бичих бөгөөд тооцоолон бодох машины програмын шаардлагыг хангасан байна. Төсвийн нормын зүйлийн нэр уг зүйлд багтаж байгаа бүтээц, ажлын төрлүүдийн агуулгыг бүрэн илэрхийлэх ёстой. Харин хүснэгтийн дотор баганад бичигдэх зүйлийн нормыг бүрдүүлж байгаа бүтээц ажлын төрлийн нэрийг шифрлэн зүйлийн нэрийн дор мөр зэрэгцүүлэн жагсааж бичнэ.
6.3. Зүйл ангийн нормыг шифр /үндэслэл/-ээр журамлана. Зүйлийн нормын нэрийг 7 оронтой тоогоор шифрлэнэ. Эхний 2 орон нь: эмхэтгэлийн дугаар, дунд 3 орон нь: төсвийн нормын зүйл ангийн нэр. Сүүлийн 2 орон нь: зүйл ангид багтаж байгаа бүтээц ажлын төрлийн нэр байна. Нэг зүйл ангид 99 бүтээц, ажлын төрлийн оруулах бололцоотой. Төсвийн нормын зүйл ангийг илэрхийлж буй дунд 3 оронгийн эхний 2 оронд зүйл ангийн нормын нэрийг оруулах ба сүүлчийн орон зүйлийн нормын нөөц, буюу дэд зүйлийн нормыг оруулахаар үлдээж тэгээр тэмдэглэнэ. Эмхэтгэлийг шифрлэхдээ: энэ дүрмийн 1 дүгээр хавсралтад байгаа жагсаалтаар гаргана. Жишээ нь: 1 дүгээр хавсралтад байгаа жагсаалтын 1 дүгээрт байгаа "Газрын ажил"-ыг 1 дүгээр эмхэтгэл гэж 01-ээр шифрлэнэ. Газрын ажлын эмхэтгэлд барилга барихтай холбогдон хөрс боловсруулах бүх ажлыг зүйлчилж оруулна. Өөрөөр хэлбэл хөрсийг машин механизмаар, гараар боловсруулах бүх ажлыг газрын ажил гэж нэрлэн эмхэтгэл болгож байна. Эксковатороор хөрсийг боловсруулахдаа: Хөрсийг ухаж овоолох, Хөрсийг ухаж авто тээврийн хэрэгслэлд ачих гэж ангилж эксковаторыг хүчин чадлаар нь зүйлчилж хөрсний зэргийг зүйлийн доторх норм болгож оруулна.
6.4. Төсвийн нормын эмхэтгэл нь: Техникийн хэсэг, зүйл ангийн нормыг агуулсан төсвийн суурь нормоос бүтнэ. Эмхэтгэлийн техникийн хэсэг нь: Доорхи агуулгатай байна.
• Эмхтгэлд ямар ажлуудын норм багтаж орсон ямар төрлийн барилгад хэрэглэх товч заавар
• Эмхтгэлд орсон төсвийн нормыг ямар нөхцөлөөр зохиосон тэдгээрийг хэрэглэх ерөнхий зарчим.
• Засварлах илтгэлцүүрүүд түүнийг ямар зүйл ангийн нормд хэрэглэхийг шифрээр зааж өгнө.
• Зарим эмхтгэлүүдийн техникийн хэсэгт ямар ажлын норм, ямар шифртэй орсонг тухайн ажлын шифрээр зааж өгч болно.
• Зарим зүйл ангийн нормд хамаарах тайлбаруудыг оруулна.
• Ямар шифртэй төсвийн нормыг ашиглаж хэд хэдэн ажлыг үнэлэх арга зүйг тайлбартайгаар оруулж болно.
7. Төсвийн суурь норм түүний хавсралт, лавлахуудыг боловсруулах.
Төсвийн суурь норм дараах загвартай байна. Хүснэгт №4.
|
Шифр /Үндэслэл/
|
Ажлын нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Ажлын дундаж зэрэг үндсэн ажил . талбайн зөөвөр ачих буулгах ажлын
|
Хөдөлмөр зарцуулалт үндсэн ажлын талбайн зөөвөр ачиж буулгах ажлын
|
|
1.
|
2.
|
3.
|
4.
|
5.
|
|
11-010-00
|
Хөрсийг хайрга дайргаар нягтруулах ба дэвсгэр үе хийх
|
|
|
|
|
11-010-01
|
Хийн нягтруулыг хэрэглэж дайрга хайрганы холимогийг нягтруулах
|
М2
|
2.5
2
|
0.112
0.13
|
|
11-010.02
|
Мөн моторт индүүгээр
|
М2
|
2.5
2
|
0.124
0.13
|
|
11-010-03
|
Элсээр дэвсгэр үе хийх
|
М3
|
2.5
2
|
4.45
3.49
|
|
11-010-04
|
Мөн үнсээр
|
М3
|
2.5
2
|
3.83
2.29
|
|
11-010-05
|
Мөн хайргаар
|
М3
|
2.5
2
|
5.12
3.92
|
|
11-010-06
|
Мөн дайргаар
|
М3
|
2.5
2
|
5.68
4.13
|
|
11-010-07
|
Мөн шавар бетоноор
|
М3
|
2.5
2
|
9.00
5.44
|
|
11-010-08
|
Мөн хар тосон нэмэгдэлтэй шавар бетонон давтмал
|
М3
|
2.5
2
|
9.01
6.18
|
|
11-010-09
|
Мөн хайрган нэмэгдэлтэй давтмал
|
М3
|
2.5
2
|
10.12
5.92
|
7.1.1 Төсвийн суурь нормын 1-3 дугаар баганын үзүүлэлтийг зүйлийн нормоос авна. 1 дүгээр багана шифр / үндэслэл /-ийн дагуу төсвийн суурь нормын лавлахууд ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалт, материалын орц, хүндийн жин, машин цагийн тоо зэргийг гаргана. Ажлын нэрд бүтээц ажлын төрлийг хийх, суулгах, угсрах гэх мэтээр бичнэ. Төсвийн суурь нормын хэмжих нэгжийг тн, м, м2, м3 гэх мэт анхан шатны нэгжээр зохионо. Харин гадна дулааны шугам, цэвэр, бохир усны системийг км-ээр авч болно.
7.1.2 Төсвийн суурь нормын үндсэн үзүүлэлт нь: Ажлын дундаж зэрэг, түүний хөдөлмөр зарцуулалт юм. Калькуляцаар тооцож гаргасан бүтээц, ажлын төрлийг гүйцэтгэх нийт хөдөлмөр зарцуулалтын дотор талбайн зөөвөр материалыг ачиж, буулгах ажлын хөдөлмөр зарцуулалт нилээд өндөр хувьтай байгаа учраас ажилбаруудын хөдөлмөр зарцуулалтын нийлбэрээр ажлын дундаж зэрэг түүний хөдөлмөр зарцуулалтыг тооцож гаргана.
Энэ тооцоог хийхдээ ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахыг ашиглана. Ажлын дундаж зэргийг бутархайн хүртвэр хувиарт үзүүлнэ. Хүртвэрт нь үндсэн ажлын дундаж зэрэг хувиарт нь: талбайн зөөврийн ажилчид материалыг ачиж буулгах хөдөлмөр зарцуулалтыг тус тус бичнэ. Талбайн зөөвөр, ачиж буулгах ажлын зэргийг 2 дугаар зэргээр авна. Төсвийн суурь нормын хөдөлмөр зарцуулалтыг мөн адил бутархайн хүртвэр хувиараар харуулна. Хүртвэрт үндсэн ажилбараар тооцож ажлын дундаж зэргийн хөдөлмөр зарцуулалт, хувиарт талбайн зөөвөр, материалыг ачиж буулгах ажлын хөдөлмөр зарцуулалтыг бичнэ.
7.1.3 Бүтээц, ажлын төрлийн дундаж зэргийг дараах томьёогоор тодорхойлно.
/ 1 /
• Д3- Бүтээц ажлын төрлийн дундаж зэрэг /1-11 зэргээр гарна./
• Ажлын зэргийг таслалаас хойш нэг оронтой тоогоор авна. Үүнд: 1.0, 1.5, 2.0, 2.5, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, 5.0, 5.5, 6 гэж авна Таслалын дараа 0.25 байвал хаяна. 0.25 дээш байвал 0.5 –аар авна. 0.75 байвал дэвшүүлнэ. Жишээ 3.25 байвал 3 дугаар зэргээр 3.75 байвал 4 дүгээр зэргээр авна.
• Хn- Уг бүтээц ажлын төрлийн ажлын бүтцийг бүрэлдүүлж буй ажилбаруудын 6 зэрэг бүрийн хөдөлмөр зарцуулалт
n=1,2,3,4……..n
• Ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахад уг ажилбарыг гүйцэтгэх хэсгийн бүрэлдэхүүнийг мэргэжлээр нь: Зэрэг бүрээр нь: харуулсан байдаг учир нэг зэрэгтэй хөдөлмөр зарцуулалт хэд хэдэн удаа давтагдана.
• Zm- Ажлын зэрэг/1-6 байна./
7.1.4. Ажлын дундаж зэргийн хөдөлмөр зарцуулалтыг дараах томьёогоор тодорхойлно.
/2/
• Хз – тухайн бүтэц ажлын төрлийн дундаж зэргийн хөдөлмөр зарцуулалт хүн цагаар 1-11 зэргээр бодогдоно.
• Хn – мэргэжил харгалзахгүйгээр 1-6 дугаар зэрэг бүрийн хөдөлмөр зарцуулалт
• К" – тогдоогдсон ажлын зэрэгт уг зэргийн хөдөлмөр зарцуулалтыг шилжүүлэх тарифын итгэлцүүр.
1-6 зэрэгтэй тарифын илтгэлцүүр Хүснэгт №5
|
Зэрэг
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
Илтгэлцүүр
|
1.00
|
1.11
|
1.25
|
1.44
|
1.66
|
1.92
|
1.5, 2.5, 3.5, 4.5, 5.5,-ын ажлын дундаж зэргийн тарифын илтгэлцүүр тооцох шаардлагатай болно. Үүнийг дараах томьёогоор тогтооно.
/3/
• К1- Шинээр илтгэлцүүр тогтоож буй зэргийн тарифын илтгэлцүүр
• Х- бүхэл тоогоор илэрхийлэгдсэн их зэргийн тарифын илтгэлцүүр
• У- Их зэргийн өмнөх бүхэл тоогоор илэрхийлэгдсэн бага зэргийн тарифын илтгэлцүүр. Дараа нь энэхүү 11 зэргийн илтгэлцүүрт тулгуурлан тогтоогдсон ажлын дундаж зэрэгт шилжүүлэх илтгэлцүүрийг тооцож гаргана. Үүнийг дараах томьёогоор гаргана.
/4/
• К" –тогтоогдсон ажлын зэрэгт уг зэргийн хөдөлмөр зарцуулалтыг шилжүүлэх илтгэлцүүр
• Кс – тогтоогдсон ажлын зэргийн/суурь / илтгэлцүүр
• Кw – шилжүүлж буй зэргийн илтгэлцүүр
Энэ томьёо /4-оор/ тооцож гаргасан тогтоогдсон зэрэгт, хөдөлмөр зарцуулалтыг шилжүүлэх илтгэлцүүр
Хүснэгт №6
|
Үзүүлэлт тарифын итгэлцүүр
|
зэрэг
|
1
|
1.5
|
2
|
2.5
|
3
|
3.5
|
4
|
4.5
|
5
|
5.5
|
6
|
|
|
1.0
|
1.055
|
1.11
|
1.18
|
1.25
|
1.345
|
1.44
|
1.55
|
1.66
|
1.69
|
1.92
|
|
|
Дундаж зэрэгт Шилжүүлэх итгэлцүүр
|
1.5
|
0.947
|
1.00
|
1.052
|
1.118
|
1.185
|
1.275
|
1.365
|
1.469
|
1.573
|
1.69
|
1.830
|
|
2
|
0.9
|
0.95
|
1.00
|
1.063
|
1.126
|
1.212
|
1.297
|
1.392
|
1.495
|
1.613
|
1.730
|
|
|
2.5
|
0.847
|
0.894
|
0.941
|
1.00
|
1.059
|
1.140
|
1.220
|
1.309
|
1.407
|
1.517
|
1.627
|
|
|
3.0
|
0.8
|
0.844
|
0.888
|
0.944
|
1.00
|
1.076
|
1.152
|
1.236
|
1.328
|
1.423
|
1.536
|
|
|
3.5
|
0.743
|
0.784
|
0.825
|
0.877
|
0.929
|
1.00
|
1.071
|
1.149
|
1.239
|
1.331
|
1.428
|
|
|
4.0
|
0.694
|
0.733
|
0.771
|
0.819
|
0.868
|
0.934
|
1.00
|
1.073
|
1.153
|
1.243
|
1.333
|
|
|
4.5
|
0.647
|
0.683
|
0.718
|
0.763
|
0.809
|
0.870
|
0.932
|
1.00
|
1.074
|
1.158
|
1.243
|
|
|
5.0
|
0.602
|
0.636
|
0.669
|
0.711
|
0.753
|
0.810
|
0.867
|
0.931
|
1.00
|
1.078
|
1.157
|
|
|
5.5
|
0.559
|
0.589
|
0.620
|
0.659
|
0.698
|
0.751
|
0.804
|
0.863
|
0.927
|
1.00
|
1.073
|
|
|
6.0
|
0.521
|
0.549
|
0.578
|
0.614
|
0.651
|
0.701
|
0.750
|
0.805
|
0.864
|
0.932
|
1.00
|
7.2. Ажлын бүтэц, хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахыг зохиох.
7.2.1. Ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалтын лавлах дараах загвартай байна.
Дэвсгэр үе хийх төсвийн нормуудын ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалтын лавлах
Хүснэгт №7.
|
д/д
|
Нормын үндэслэл
|
Ажилбарын нэр
|
Мэргэжил
|
Зүйл ангийн нормын шифр хэмжих нэгж
|
||||
|
Нэр
|
Зэрэг
|
11-010-03 м2
|
11-010-04 м2
|
11-010-05 м2
|
11-010-06 м2
|
|||
|
1
|
1974 он 2-1-26 Хүснэгт 1 м-2б Б-6
|
Гадаргууг шугамаар тэгшлэх
|
Газар ухагч
|
III
|
2,73
|
2,73
|
2,73
|
2,73
|
|
2
|
1991 оны 17-3-31 м-1б
|
Хайрга дайргыг 10 см-ийн зузаан үетэй тараах
|
Замын ажилчин
|
II
|
|
|
0.82
|
0.82
|
|
I
|
|
|
0.81
|
0.81
|
||||
|
3
|
1991 оны 17-3-32 м-2в
|
Дайрган дэвсгэр үе хийж тараах эцсийн тэгшилгээ хийх
|
Замын ажилчин
|
III
|
|
|
0.08
|
0.08
|
|
II
|
|
|
0.16
|
0.16
|
||||
|
4
|
1991 он 17-2-28 м-8а
|
Кленцийг гараар татаж тараах
|
Асфальт бетончин
|
IY
|
|
|
|
0.16
|
|
II
|
|
|
|
0.31
|
||||
|
5
|
1991 он 17-2-28 м-11, 13а
|
Чулууны үйрмэгийн 3, 4-р үеийг гараар тараах
|
Асфальт бетончин
|
IY
|
|
|
|
0.05
|
|
II
|
|
|
|
0.32
|
||||
|
6
|
1994 он 4-52 м-9
|
Үеийг усаар услах
|
Бетончин
|
II
|
0.02
|
|
0.02
|
0.02
|
|
7
|
1974 он 2-1-26 Х-1 м-313
|
Элсийг тарааж гадаргууг тэгшлэх 10 см зузаан
|
Туслах ажилчин
|
II
|
1.34
|
|
|
|
|
8
|
1974 он 2-1-28
|
Хийн цохилттой нягтруулагчаар элс хайргыг нягтруулах
|
Газар ухагч
|
III
|
0.32
|
|
0.32
|
|
|
9
|
1991 он 17-4-48 м-26
|
Нүүрсний шааргаар /шлак/ 10 см зузаан дэвсгэр үе хийж гадаргуйг тэгшлэх усаар услах
|
Замын ажилчин
|
IY
|
|
0.13
|
|
|
|
III
|
|
0.42
|
|
|
||||
|
II
|
|
0.41
|
|
|
||||
|
|
|
ДҮН
|
|
|
0,41
|
3,69
|
4,94
|
5,46
|
|
|
|
1,03-тай дүн талбайн зөөвөр материалыг ачиж буулгах
|
Туслах ажилчин
|
|
4,54
|
3,80
|
5,09
|
5,62
|
|
II
|
2.71
|
2.19
|
3.03
|
3.03
|
||||
|
II
|
0.78
|
0.1
|
0.89
|
1.1
|
||||
Лавлахын үзүүлэлтүүдийг калькуляцаас авна. Лавлахыг нэг буюу хэд хэдэн зүйл ангийн нормыг нэгтгэж зохионо. Лавлахад төсвийн нормын ажлын бүтцийг бүрэлдүүлэгч ажилбаруудыг бүрэн тусгасан байх ёстой. Хөдөлмөр зарцуулалтыг тодорхойлсон үндэслэлд хэдэн онд баталсан барилга угсралт, барилга засварын ажлын хөдөлмөр зарцуулалтын жишиг норм ашигласныг харуулна. Мөн жишиг нормын үндэслэл /шифр/-ийн дараа жишиг нормуудын техникийн хэсэг болон хүснэгтийн тайлбарт зааснаар илтгэлцүүр хэрэглэсэн бол: к-1.10 к-1.03 гэх мэтээр дараалан бичсэн байна.
Ажлын бүтэц, хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахыг зохиохдоо үндэслэл, ажилбаруудын нэр, мэргэжил ажилчин зэргүүдийг аль болох олон зүйл анги ажлуудыг /шифрийг/ хамааруулахыг зорино. Эдгээрээс ажилбарын нэрийг гол үзүүлэлт болгож авах нь зүйтэй. Өөрөөр хэлбэл эхлээд зүйл ангийн нийт нормд хамаарах ажилбаруудыг бичээд дараа нь тухайн ажлуудад /шифрт/ хамаарах ажилбаруудыг бичнэ.
Тэгэхдээ шифрийн дэс дарааллын эхнээс нь эцэс хүртэлх дарааллаар бичнэ. Зарим ажилбарын нэрэн дотор ижил үндэслэлээр үнэлэх ажилбарын гол нэрийг хаалтад тодотгол маягаар бичиж болно. Зүйл ангид орж байгаа нормууд /шифр/-ийн дор уг төсвийн нормын хэмжих нэгжийг бичнэ. Энэхүү хэмжих нэгж нь материалын орц машин цагийн тооны лавлахад мөн ижил бичнэ.
Лавлахад ажилчны мэргэжлийг өргөгч, мужаан, бетончин гэх мэтчилэн ялгаж харуулна. Мэргэжлийн зэргийг араб тоогоор тэмдэглэнэ. Лавлахад хөдөлмөр зарцуулалтыг хүн цагаар гаргана. Хүн цагийн нарийвчлалыг таслалын дараа 2 оронтой тоогоор тогтооно.
7.3. Машин цагийн лавлахыг зохиох .
7.3.1. Машин цагийн тооны лавлах дараах загвартай байна. Тухайлбал
Дэвсгэр үе хийх зүйлийн төсвийн нормын машин цагийн тооны лавлах .
Хүснэгт №8
|
Шифр /хүснэгт мөрийн дугаар/
|
Машин механизмын нэр
|
Зүйл ангийн нормын шифр/хэмжих нэгж/
|
|||
|
11-010-03 м2
|
11-010-04 м2
|
11-010-05 м2
|
11-010- м2
|
||
|
09-013
|
Хийн цохилттой нягтруулагч
|
0,29
|
0,13
|
0,32
|
|
|
02-028
|
5 тн автокран /зөөврийн/
|
0,52
|
0,49
|
0,58
|
0,58
|
|
08-0.26
|
5-6 тн-ын жинтэй моторт индүү
|
|
|
|
0,17
|
|
08-0,27
|
Мөн 10-12 тн /0,29+0,10+0,04/
|
|
|
|
0,43
|
Лавлахын үзүүлэлтүүдийг калькуляцаас түүвэрлэн авна. 1 дүгээр багана шифр гэсэн баганыг "Барилгын машин механизмын төсвийн үнэ" ценник №2-ын хүснэгт, хүснэгтийн доторх уг машины байрлаж байгаа мөрийн дугаараар шифрлэнэ. Өөрөөр хэлбэл барилгын машин механизмыг 5.0 оронтой тоогоор шифрлэнэ. Эхний 2 орон нь барилгын машин механизмын төсвийн үнийн эмхэтгэл /ценник №2/-ийн хүснэгтийн дугаар 1 дүгээр хүснэгт "Газрын ажлын машин" /0.1/, 2 дугаар хүснэгт "Өргөн тээвэрлэх машин" /0.2/, сүүлчийн 3 орон нь тухайн хүснэгтэд уг машины байрлаж буй мөрийн дэс дугаар юм. Жишээ нь 2 дугаар хүснэгтийн 1 дүгээр мөрөнд байрлаж байгаа 5 тн-ын даацтай байшин кранг 02-001 гэж шифрлэнэ.
Машины нэр ажиллах цагийн тоог технологийн карт, зардлын калькуляцад байгаа бүх машинаар гаргана. /бусад машин гэж орохгүй/ Талбайн зөөвөр материалыг ачиж буулгахад ажилласан машины машин цагийг нийлүүлэн зөөврийн машин гэж нэрлэн лавлахад оруулна. Машиныг 5-ын авто кранаар буюу 02-028 шифрээр авна.
Барилгын материал эдлэлийг ачиж буулгах машин цагийн тоог тээврийн схем боловсруулж тодорхойлох ба эсвэл мөрдөж байгаа төсвийн нормын тооцооноос авч болно. Лавлахад машин цагийн тооны нарийвчлалыг бүхэл тооны дараа 5 оронгоор тасалж авна.
7.4. Барилгын материал эдлэл бүтээцийн орц, хүндийн жингийн лавлах зохиох.
7.4.1. Барилгын материал бүтээцийн орц, хүндийн жингийн лавлахыг доорхи загвараар зохионо.
Дэвсгэр үе хийх зүйлийн төсвийн нормын материал эдлэл бүтээцийн орц, хүндийн жингийн лавлах
Хүснэгт №9
|
Материалын шифр
|
Материалын нэр
|
Хэмжих нэгж
|
Хэмжих нэгжийн цэвэр жин /тн/
|
Зүйл ангийн нормын шифр /хэмжих нэгж/
|
|||
|
11-010-03М2
|
11-010-04М2
|
11-010-05М2
|
11-010-06М2
|
||||
|
1-4542
|
Элс
|
М3
|
1.5
|
1.12
|
|
|
|
|
1-4271
|
Ус
|
М3
|
1.0
|
0.11
|
0.05
|
0.05
|
0.17
|
|
1-4272
|
Шаарга /шлак/
|
М3
|
0.9
|
|
1.25
|
|
|
|
1-4331
|
Хайрга
|
М3
|
1.7
|
|
|
1.25
|
|
|
1-4162
|
Дайрга
|
М3
|
1.7
|
|
|
|
0.974
|
|
1-4159
|
Клениц
|
М3
|
1.7
|
|
|
|
0.092
|
|
1-4160
|
Чулууны үйрмэг
|
М3
|
1.7
|
|
|
|
0.184
|
Лавлахын үзүүлэлтийг калькуляцаас авна. Калькуляцад байгаа бүх төрлийн материалыг лавлахад оруулна. Бусад материал гэж үлдээхгүй. Лавлахын материалын шифрийг тавихдаа "Барилгын материал эдлэл, бүтээцийн улсын дундаж төсвийн үнийн эмхэтгэл ценник ¹1" түүний хэсгүүдийн дэс дугаарын номерыг ашиглана.
Хэсэг I Барилгын ерөнхий зориулалтын материал эдлэл бүтээцүүдийг А-0053, А-0540, А-4562 гэх мэтээр дугаарласан байдаг. 4 оронгоор илэрхийлэгдсэн уг материалын дугаарыг хэвээр авч А-г,1-ээр сольж зураас татсаны дараа үндсэн шифрыг бичнэ. Жишээ нь: 1-0053, 1-0540, 1-4562 гэж шифрлэнэ.
Мөн хэсэг II Сантехникийн ажлын материал эдлэлийн В-г, 2-оор,
хэсэг III Цахилгаан техникийн материал багаж хэрэгсэл, төхөөрөмжийн төсвийн үнэний С-г, 3-аар, дээрх хэсгүүдэд ороогүй модон тоосго, банзан бамбай дээврийн цорго зэрэг барилгын талбайд хийгддэг материалуудыг 4-өөр тэмдэглэнэ. Материалын хэмжих нэгжийг анхны нэгжээр калькуляцаас авах боловч нэг материалын хэмжих нэгж төсвийн нормын бүх эмхэтгэлүүдэд ижил байна. 4-р багана хэмжих нэгжийн жинг цэвэр жингээр авах ба төсөв зохиох үед цэвэр жинг бохир жинд шилжүүлэх илтгэлцүүрээр үржүүлж тээврийн зардлыг тооцох жинг гаргана. Итгэлцүүрийг 8-р хавсралтад үзүүлэв. Материалын нэрийг бичихдээ тооцоолон бодох машины шаардлагыг хангаж марк жин зэрэг гол шинжийг илэрхийлэгч үзүүлэлтийг оруулна. Материалын тоо, жинг таслалаас хойш 5 оронтой тоогоор тэмдэглэнэ.
8. Төсвийн суурь норм, түүний хавсралт лавлахуудыг хэрэглэх зарчим.
8.1. Төсвийн суурь норм түүний хавсралт лавлахуудыг Барилгын ажлын өртгийг тооцож гаргах төсвийн тооцоо хийх, Барилгын прейскурант, өртгийн томсгосон үзүүлэлтүүд боловсруулах, Барилгын байгууллагууд үйл ажиллагааны үндсэн үзүүлэлтийг тодорхойлох, гүйцэтгэгч, захиалагчийн хоорондын тооцоо зэрэг зүйлүүдэд хэрэглэнэ.
8.2. Барилгын өртгийг тодорхойлох төсвийн тооцоо хийхэд дараах байдлаар ашиглана.
8.4.1. Төсвийн суурь нормын дундаж зэрэг түүний хөдөлмөр зарцуулалтын үзүүлэлтийг цалингийн тооцоо хийхэд хэрэглэнэ. Төсвийн цалингийн тооцоо хийхдээ төсвийн суурь нормын, эмхэтгэлүүдээс цалингийн тооцоо хийх зүйл ангийн нормыг сонгож уг нормын дундаж зэргийн хөдөлмөр зарцуулалтыг дундаж зэргийн цагийн хийснээрх тарифт цалингаар, талбайн зөөвөр ачиж буулгах ажлын хөдөлмөр зарцуулалтыг 2 дугаар зэргийн хийснээрх тарифт цалингаар тус тус үржүүлж тодорхойлно. Эхлээд бутархай тоогоор илэрхийлэгдсэн ажлын дундаж зэргийн цагийн хийснээрх тарифт цалинг тооцож гаргана. Үүнийг дараах томьёогоор илэрхийлнэ.
Цб=(x-y)*0.5+y
• Цб- бутархай тоогоор илэрхийлэгдсэн зэргийн цагийн хийснээрх тарифт цалин
• Х- бутархай тоогоор илэрхийлэгдсэн зэргийн дараах бүхэл тоогоор илэрхийлэгдсэн их зэргийн цагийн хийснээрх тарифт цалин
• У- бутархай тоогоор илэрхийлэгдсэн их зэргийн өмнөх бүхэл тоотой бага зэргийн цагийн хийснээрх тарифт цалин
Жишээ нь: Хүснэгт №4-д дайргаар дэвсгэр үе хийх ажлын дундаж зэрэг 2.5 дундаж зэргийн хөдөлмөр зарцуулалт 5.68 х/ц талбайн зөөвөр ачиж буулгах ажлын хөдөлмөр зарцуулалт 4.13 х/ц одоо мөрдөж буйгаар 2 дугаар зэргийн цагийн хийснээрх тарифт цалин 275, 3 дугаар зэргийн цагийн тарифт цалин 310 төг бол 2.5 зэргийн тарифын хийснээрх цалинг тодорхойлбол (310-275)*0.5+275=292.5төг
Дундаж зэргийн цалин 5.68х292.5=1661.4
Талбайн зөөвөр ачиж буулгах ажлын цалин 4.13х275=1135.75
Бүгд 2797.15 төг болно.
· Бүхэл тоогоор илэрхийлэгдсэн зэргийн цагийн тарифт цалинг мөрдөж буй цагийн хийснээрх тарифийн сүлжлээс авна.
8.4.2. Төсөвчид зургаас ажлын тоо хэмжээг бодож гаргах үедээ төсвийн суурь нормын хавсралт ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахад орсон ажилбаруудыг судалж ямар ажлыг аль үнэлгээгээр үнэлэхийг тогтооно. Ажлын тоо хэмжээг төсвийн суурь нормын бүтцэд тохируулан тооцож гаргана.
8.4.3. Барилгын бүтээц материал эдлэлийн зардал, тээврийн тооцоо хийхийн тулд барилгын материал эдлэл бүтээцийн хэрэгцээ, хүндийн жингийн тооцоог хийнэ. Энэ тооцоонд материалын орц хүндийн жингийн лавлахыг хэрэглэнэ.
8.4.4. Машин ашиглалтын зардлыг тооцох үед барилгын машины ажиллах машин цагийн хэрэгцээг гаргана. Энэхүү хэрэгцээг машин цагийн тооны лавлахыг хэрэглэж тооцно.
8.3. Барилгын прейскурант, төсвийн томсгосон үзүүлэлт боловсруулахад суурь норм түүний хавсралт лавлахыг хэрхэн хэрэглэх талаар гаргасан тусгай аргачлалын дагуу гүйцэтгэнэ.
8.4. Барилга угсралтын байгууллагууд нь төсвийн суурь норм, хавсралт лавлахуудыг үйл ажиллагааны үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлоход дараах байдлаар хэрэглэнэ.
8.4.1. Барилгын анхан шатны байгууллага, бригадын хүрээнд ажлын бүтэц, хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахыг ашиглаж уг бүтээц ажлын төрлөөр хийгдэх ажилбаруудыг гаргаж ажилчны хэсгийн бүрэлдэхүүн мэргэжлийн ялгаа, ажилчны зэргийг тус тус тодорхойлно. Уг ажлыг ямар хугацаанд хийхийг тооцож гаргана. Мөн лавлахыг нарядаар цалинжуулахад ашиглана.
8.4.2. Өрөг цутгамал бетон угсармал бетоны ажил гэх мэт ямар эмхэтгэлийг хэрэглэж ажил гүйцэтгэхийг сонгож энэхүү дүрэмд хавсаргасан нормтой тохируулан доорхи үйл ажиллагааны үзүүлэлтийг тооцож болно. Ажлын бүтэц хөдөлмөр зарцуулалтын лавлахын талбайн зөөврийн хүн/цагийг авч ажлын тоо хэмжээгээр үржүүлж уг ажлын талбайн зөөврийн нийт хүн цагийг гаргана.Уг ажлыг гүйцэтгэхэд хэрэглэж байгаа материал бүрийг талбайд зөөвөрлөх хүн/цагийг энэхүү дүрмийн 2 дугаар хавсралтад байгаа нормоор задалж тооцно. Мөн энэ дүрмийн 4 дүгээр хавсралтад байгаа хүнд, хортой нөхцөлд хамаарах барилга угсралт барилгын засварын ажлын жагсаалтыг ашиглаж хүнд хортой нөхцөлийн ажлуудыг гаргаж цалинг өсгөж олгоно.
8.4.3. Машин цагийн тооны лавлахыг ашиглан уг ажлыг гүйцэтгэх ба талбайн зөөвөр материалуудыг ачиж буулгахад зарцуулах машин цагийн тоог тооцож гаргана. Машин цагийн тооны тооцоонд тулгуурлан машин ашиглалтын зардлыг тодорхойлно. Энэ дүрмийн 5 дугаар хавсралт барилгын машин, тоног төхөөрөмжийн үйлдвэрлэлийн нормыг төсвийн нормд шилжүүлэх /ашиглалтын/ илтгэлцүүрээр төсвийн нормд тооцогдсон нөөц цагийн тоог тодорхойлно.
8.4.4. Материалын орц, хүндийн жингийн лавлахыг хэрэглэж материалын хэрэгцээ, хүндийн жинг тодорхойлно.
Энэхүү дүрмийн 7 дугаар хавсралтад байгаа эргэлттэйгээр ашигладаг, хэв хашмалын эргэлтийн тоо материал зарцуулалтад зохицуулалт хийх илтгэлцүүрийг ашиглаж төсвийн нормд тооцогдсон хэрэгцээг тодорхойлох урьд нь хэрэглэсэн эргүүлэн ашиглах материалын тоо хэмжээ ба засаж сэлбэхэд хэрэглэх материалын тоо хэмжээг гаргана.
Энэ дүрмийн 6 дугаар хавсралтад байгаа барилгын материал зарцуулалтын төсвийн норм боловсруулах үед хэрэглэх практикт арилгаж болдоггүй хаягдал хорогдлын нормативыг ашиглаж төсвийн нормд тусгагдсан хаягдал хорогдлын хэмжээг тооцож гаргана хэмнэлтийн арга хэмжээг төлөвлөнө.
8.5. Гүйцэтгэгч, захиалагч байгууллагуудын хооронд хийгдэх тооцооны үзүүлэлтийг тооцоход төсвийн суурь норм түүний хавсралт лавлахуудыг үндсэн материал болгож хэрэглэнэ.
ХАВСРАЛТУУД
1 дүгээр хавсралт
Барилгын бүтээц, Ажлын төрлөөрх төсвийн нормын эмхтгэлүүд:
|
Эмхтгэлийн дугаар
|
Эмхтгэлүүдийн нэр
|
|
|
01
|
Газрын ажил
|
|
|
02
|
Хөрс хуулах ажил
|
|
|
03
|
Өрөмдлөгө тэсэлгээний ажил
|
|
|
04
|
Цооног
|
|
|
05
|
Гадсан суурийн ажил
|
|
|
06
|
Бетон ба төмөр бетонон цутгамал бүтээцүүд
|
|
|
07
|
Бетон ба төмөр бетонон угсармал бүтээцүүд
|
|
|
08
|
Тоосго ба гулдмай бүтээц
|
|
|
09
|
Төмөр бүтээц
|
|
|
10
|
Модон бүтээц
|
|
|
11
|
Шал
|
|
|
12
|
Дээвэр
|
|
|
13
|
Барилгын бүтээц ба тоног төхөөрөмжийг зэврэлтээс хамгаалах
|
|
|
14
|
Хөдөө аж ахуйн барилгад хэрэглэгдэх бүтээцүүд
|
|
|
15
|
Заслын ажил
|
|
|
16
|
Дотор цэвэр ус
|
|
|
17
|
Дотор бохир ус
|
|
|
18
|
Дотор халаалт
|
|
|
19
|
Салхижуулалт-агаар сэлгэлт
|
|
|
20
|
Орон сууц, олон нийтийн байшингийн цахилгаан гэрэлтүүлэг
|
|
|
21
|
Гадна цэвэр ус
|
|
|
22
|
Гадна бохир ус
|
|
|
23
|
Гадна дулаан хангамж
|
|
|
24
|
Дулаан тусгаарлалтын ажил
|
|
|
25
|
Авто зам
|
|
|
26
|
Төмөр зам
|
|
|
27
|
Хонгил
|
|
|
28
|
Гүүр ба хоолой
|
|
|
29
|
Аэродром
|
|
|
30
|
Цахилгаан дамжуулах шугам
|
|
|
31
|
Холбоо, радио телевизийн байгууламж
|
|
|
32
|
Уулын малталтын ажил
|
|
|
33
|
Гидротехникийн ажил
|
|
|
34
|
Үйлдвэрийн зуух яндан
|
|
|
35
|
Барилга байгууламжийн шинэчлэлтийн ажлууд
|
|
|
36
|
Угсарч задалдаг түр барилга байгууламж
|
|
|
37
|
Зүлэгжүүлэлт, ой хамгаалах зурвас
|
|
|
38
|
Үйлдвэрийн барилгын цахилгааны угсралт
|
|
|
39
|
Автомат төхөөрөмж
|
|
|
40
|
Барилгын холбоожуулалт
|
|
|
Барилга засвар
|
||
|
50
|
Газар шороо, суурь
|
|
|
51
|
Хана хамар хана
|
|
|
52
|
Хучилт
|
|
|
53
|
Шал
|
|
|
54
|
Дээвэр
|
|
|
55
|
Хаалга цонх
|
|
|
56
|
Шат довжоо пийшин
|
|
|
57
|
Засал, чимэглэлийн ажил
|
|
|
58
|
Их засвар хийх барилгад угсармал төмөр бетон эдлэхүүнийг угсрах
|
|
|
59
|
Тохижилт бусад ажил
|
|
|
60
|
Тогоо ус халаагч дулааны зангилгаа
|
|
|
61
|
Цэвэр ус дулааны шугам хоолой
|
|
|
62
|
Халаах хэрэгсэл
|
|
|
63
|
Салхивч
|
|
|
64
|
Бохир усны шугам хоолой
|
|
|
65
|
Нүх цоолох ховил гаргах
|
|
|
70
|
Цахилгаан угсралтын засвар
|
|
2 дугаар хавсралт
Барилгын талбайн зөөвөр тээврийн норм
|
|
Материал эдлэл бүтээцийн нэрс
|
Хэмжих нэгж
|
Хөдөлмөр зарцуулалт
Хүн-цаг
|
Машины ажиллах цаг
|
||
|
Бүгд
|
Үүнээс
|
|||||
|
Оосорлогч
|
машинист
|
|||||
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
1
|
Орон сууц иргэний барилгын төмөр бетон угсармал бүтээц 0,5тн
|
М3
|
1,31
|
0,61
|
0,70
|
0,70
|
|
2
|
Мөн 0,5тн-с дээш жинтэй
|
М3
|
0,79
|
0,37
|
0,42
|
0,42
|
|
3
|
Үйлдвэрийн барилгын төмөр бетон угсармал бүтээц жин 0,5 тн хүртэл
|
М3
|
1,55
|
0,76
|
0,79
|
0,79
|
|
4
|
мөн 0,5 тн-с дээш жинтэй
|
М3
|
0,93
|
0,46
|
0,47
|
0,47
|
|
5
|
Тоосго /механизмаар/
|
Мян.ш
|
2,43
|
1,98
|
0,45
|
0,45
|
|
6
|
Мөн гараар
|
Мян.ш
|
0,36
|
0,36
|
-
|
-
|
|
7
|
Бетон зуурмаг /механизмаар/
|
М3
|
1,53
|
1,28
|
0,25
|
0,25
|
|
8
|
Мөн бетон зуурмаг /гараар/
|
М3
|
1,32
|
1,32
|
-
|
-
|
|
9
|
Өрлөгийн зуурмаг /механизмаар/
|
М3
|
1,27
|
0,97
|
0,30
|
0,30
|
|
10
|
Мөн гараар
|
М3
|
1,21
|
1,21
|
-
|
-
|
|
11
|
Элс хайрга /механизмаар/
|
М3
|
2,35
|
1,90
|
0,45
|
0,45
|
|
12
|
Шлак /үнс/ механизмаар
|
М3
|
1,70
|
1,32
|
0,38
|
0,38
|
|
13
|
Элс хайрга /гараар/
|
М3
|
0,52
|
0,52
|
-
|
-
|
|
14
|
Шлак /үнс/ гараар
|
М3
|
0,56
|
0,42
|
0,14
|
0,14
|
|
15
|
Түлээний мод
|
М3
|
0,28
|
0,21
|
0,07
|
0,07
|
|
16
|
Бул чулуу ба хайрга
|
М3
|
1,01
|
0,91
|
0,10
|
0,10
|
|
17
|
Жижиг хавтангууд
|
10м2
|
0,51
|
0,48
|
0,03
|
0,03
|
|
18
|
Зүсмэл модон материал
|
М3
|
0,79
|
0,57
|
0,22
|
0,22
|
|
19
|
Гуалин 6,5м хүртэл урттай
|
М3
|
1,46
|
1,20
|
0,26
|
0,26
|
|
20
|
Хэв хашмал
|
10м2
|
0,57
|
0,46
|
0,11
|
0,11
|
|
21
|
Шувуу нурууны мод 6,5м-с дээш урттай Нарийн хийцийн модон эдлэл
|
М3
|
1,20
|
0,88
|
0,32
|
0,32
|
|
22
|
Хаалга блокоор 0,45тн жинтэй
|
10м2
|
1,80
|
1,36
|
0,44
|
0,44
|
|
23
|
Цонх блокоор 0,44тн
|
10м2
|
1,63
|
1,39
|
0,24
|
0,24
|
|
24
|
Хаалганы хавтас 0,3тн
|
10м2
|
1,14
|
0,97
|
0,17
|
0,17
|
|
25
|
Цонхны далавч 0,12тн
|
10м2
|
0,54
|
0,42
|
0,12
|
0,12
|
|
26
|
Хаалга цонхны хүрээ хайрцаг
|
10м2
|
0,60
|
0,47
|
0,13
|
0,13
|
|
27
|
Асфальтобетон /механизмаар/
|
М3
|
1,57
|
1,40
|
0,17
|
0,17
|
|
28
|
Хар тос /механизмаар/
|
тн
|
1,80
|
1,22
|
0,58
|
0,58
|
|
29
|
Мөн гараар
|
тн
|
1,53
|
1,05
|
0,48
|
0,48
|
|
30
|
Асфальто бетон гараар Асфальтобетон
|
М3
|
0,27
|
0,27
|
-
|
-
|
|
31
|
Дээврийн хуйлмал материал
|
тн
|
1,23
|
0,93
|
0,30
|
0,30
|
|
32
|
Асбестошиферийн хуудас
|
тн
|
2,35
|
2,05
|
0,30
|
0,30
|
|
33
|
Сантехникийн хийц, эдлэл /яндан хоолой,радиатор, онгоц, холбох хэрэгсэл/
|
тн
|
4,60
|
3,97
|
0,63
|
0,63
|
|
34
|
Сантехникийн шаазан эдлэлүүд
|
тн
|
6,25
|
5,42
|
0,83
|
0,83
|
|
35
|
Арматур ба төмөр бүтээц, эдлэл /сараалж, шат, балконы хайс/
|
тн
|
2,91
|
2,33
|
0,58
|
0,58
|
|
36
|
Арматурын каркасууд
|
тн
|
0,84
|
0,44
|
0,40
|
0,40
|
|
37
|
Битүү агуулахад хадгалдаг төрөл бүрийн материалууд
|
тн
|
1,30
|
0,85
|
0,45
|
0,45
|
|
38
|
Дээврийн гөлмөн төмөр
|
тн
|
0,77
|
0,52
|
0,25
|
0,25
|
|
39
|
Зассан байгалийн чулуунууд
|
тн
|
1,54
|
1,37
|
0,17
|
0,17
|
|
40
|
Хүчилтөрөгч, галд тэсвэртэй материалууд /гараар/
|
тн
|
6,23
|
6,23
|
-
|
-
|
|
41
|
Мөн механизмаар
|
тн
|
9,67
|
9,45
|
0,22
|
0,22
|
|
42
|
Өнгөлгөөний боржин хавтанцарууд
|
тн
|
1,44
|
1,28
|
0,16
|
0,16
|
|
43
|
Өнгөлгөөний гантиг хавтанцарууд
|
тн
|
3,09
|
2,88
|
0,21
|
0,21
|
|
44
|
Шавардлагын зуурмаг
|
М3
|
2,82
|
2,33
|
0,49
|
0,49
|
|
1-2 давхар барилга
|
||||||
|
45
|
Заводод бэлтгэсэн зүсмэл ба модон материалууд
|
М3
|
0,91
|
0,58
|
0,38
|
0,38
|
|
46
|
Шахмал хавтанцар /фиоролитовый болон бусад/
|
М3
|
1,11
|
0,83
|
0,28
|
0,28
|
|
47
|
Модны зомгол, зоргодос, үртсэн хавтанцарууд
|
10м2
|
0,24
|
0,19
|
0,05
|
0,05
|
|
48
|
Хуурай шавардлагын хавтанцарууд
|
10м2
|
0,54
|
0,47
|
0,07
|
0,07
|
|
49
|
Шлак /Үнс/
|
М3
|
1,44
|
1,06
|
0,38
|
0,38
|
|
50
|
Цонхны далавч 0,12тн
|
10м2
|
0,34
|
0,27
|
0,07
|
0,07
|
|
51
|
Хаалганы хавтас 0,3тн
|
10м2
|
0,83
|
0,67
|
0,16
|
0,16
|
|
52
|
Цонхны хаалганы хүрээ хайрцаг
|
10м2
|
0,42
|
0,34
|
0,08
|
0,08
|
|
53
|
Цонх блокоор
|
10м2
|
1,22
|
0,98
|
0,24
|
0,24
|
|
54
|
Хаалга блокоор
|
10м2
|
1,24
|
1,00
|
0,24
|
0,24
|
|
55
|
Шувуу нурууны зүсмэл модон материал
|
М3
|
1,04
|
0,58
|
0,46
|
0,46
|
|
56
|
Черепица
|
тн
|
1,81
|
0,96
|
0,85
|
0,85
|
|
57
|
Элс ба шавар
|
М3
|
2,78
|
1,81
|
0,97
|
0,97
|
|
58
|
Төрөл бүрийн бусад ариутгах татуурга, ус дамжуулах гадна шугам сүлжээ
|
тн
|
1,33
|
0,75
|
0,58
|
0,58
|
|
59
|
Бетон яндан хоолой коллекторууд
|
тн
|
0,07
|
0,03
|
0,04
|
0,04
|
|
60
|
Худгийн угсармал төмөр бетон элементүүд
|
тн
|
1,63
|
1,07
|
0,56
|
0,56
|
|
61
|
Худгийн өргийн тоосго
|
Мян.ш
|
1,31
|
1,16
|
0,15
|
0,15
|
|
62
|
Худгийн бетон ба шавар зуурмаг
|
М3
|
1,19
|
1,01
|
0,18
|
0,18
|
|
63
|
Мөн коллекторуудын бетон ба шавар зуурмаг
|
М3
|
2,94
|
2,94
|
-
|
-
|
|
64
|
Сантехникийн хэрэгсэл, түүний холбох хэрэгсэл /арматур/ 0,43тн
|
ш
|
0,67
|
0,35
|
0,32
|
0,32
|
|
65
|
Мөн 1,65тн жинтэй
|
ш
|
2,10
|
1,11
|
0,99
|
0,99
|
|
66
|
Мөн 3,75 тн жинтэй
|
ш
|
2,753
|
1,44
|
1,31
|
1,31
|
|
67
|
Битүү агуулахад хадгалах төрөл бүрийн материал
|
тн
|
4,65
|
4,25
|
0,40
|
0,40
|
3-р хавсралт
Авто болон төмөр замын тээврийн ачих буулгах ажлын хөдөлмөр зарцуулалт машин цагийн норм
А. авто тээвэр
|
№
|
Барилгын материал, эдлэл, бүтээцүүд
|
Ажлын харьцаа хувь
|
|||||||
|
Авто зам
|
Төмөр зам
|
Ачих
|
Буулгах
|
||||||
|
Ачих
|
Буулгах
|
Ачих
|
Буулгах
|
Хөдөлмөр зарцуулалт хүн-цаг
|
Машины ажиллах цаг маш-цаг
|
Хөдөлмөр зарцуулалт хүн-цаг
|
Машины ажиллах цаг маш-цаг
|
||
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
|
1
|
Асфальтобетон, зуурмаг, бетон, хольцууд
|
|
|
|
|
0,94
|
|
|
|
|
2
|
Замын балласт-асбест, хайрга, элс-
дайрга
|
|
|
|
100
100
|
|
|
|
|
|
3
|
Бензин, бензол, хар тос гэх мэт нефтийн бүтээгдэхүүн /савтай/
|
20
80
|
100
|
--
|
--
|
1,70
|
0,02
|
1,67
|
--
|
|
4
|
Тоосго, үнсэн болон бусад гулдмай
|
20
80
|
20
80
|
50
50
|
20
80
|
1,87
|
0,02
|
1,57
|
0,02
|
|
5
|
Сантехникийн хийц болон металл бүтээцүүд
|
90
10
|
70
30
|
35
65
|
35
65
|
0,90
|
0,14
|
1,86
|
0,04
|
|
6
|
Элс-хайрга, ургамлын хөрс, шороо, бууц,шавар гэх мэт
|
80
20
|
80
20
|
90
10
|
40
60
|
0,17
|
0,05
|
0,33
|
--
|
|
7
|
Хайрга, дайрга, чулууны үйрмэг, бул чулуу гэх мэт бусад чулуу
|
80
20
|
80
20
|
100
--
|
40
60
|
0,46
|
0,01
|
0,38
|
--
|
|
8
|
Ширэг
|
_-__
100
|
_-__
100
|
|
|
0,85
|
----
|
1,40
|
---
|
|
9
|
Түлээ, төмөр замын дэр мод, дүнз, уурхайн бэхэлгээ гэх мэт
|
50
50
|
_-__
100
|
35
65
|
40
60
|
0,64
|
0,08
|
0,93
|
---
|
|
10
|
Хөнгөн дүүргэгч (аглопорит, керамзит хайрга, термозит гэх мэт)
|
90
10
|
80
20
|
80
20
|
60
40
|
1,34
|
0,26
|
0,64
|
---
|
|
11
|
Барилгын шохой
|
15
85
|
60
40
|
40
60
|
40
60
|
1,56
|
0,02
|
1,64
|
----
|
|
12
|
Угсармал бетон, төмөр бетон, керамзит бетон гэх мэт эдлэл 1тн хүртэл жинтэй
|
90
10
|
90
10
|
90
10
|
90
10
|
0,57
|
0,18
|
0,97
|
0,15
|
|
1-3тн жинтэй
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
0,36
|
0,15
|
0,44
|
0,16
|
|
|
3 тн ба түүнээс дээш жинтэй
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
0,22
|
0,08
|
0,52
|
0,07
|
|
|
13
|
Вааран, шаазан, паалантай эдлэлүүд
|
30
70
|
30
70
|
50
50
|
50
50
|
0,84
|
0,06
|
1,14
|
0,05
|
|
14
|
Модон эдлэлүүд (мужаан ба нарийн мужааны)
|
40
60
|
60
40
|
30
70
|
75
25
|
2,24
|
0,08
|
2,19
|
0,05
|
|
15
|
Тоосго болон бусад ширхэгийн ачаа
|
90
10
|
70
30
|
10
90
|
10
90
|
0,28
|
0,10
|
0,42
|
0,06
|
|
16
|
Гуалин
|
80
20
|
50
50
|
90
10
|
50
50
|
0,46
|
0,09
|
0,53
|
0,08
|
|
17
|
Зүсмэл болон уртааш эдлэлүүд
|
70
30
|
60
40
|
80
20
|
80
20
|
0,50
|
0,08
|
0,58
|
0,11
|
|
18
|
Эрдэс хөвөн, фибролит хавтан, дээврийн хуйлмал материал
|
20
80
|
10
90
|
20
80
|
20
80
|
1,33
|
0,02
|
1,83
|
0,02
|
|
19
|
Торхтой тээвэрлэх материал
|
50
50
|
_-__
100
|
60
40
|
60
40
|
1,92
|
0,05
|
2,15
|
----
|
|
20
|
Чингэлэгтэй
|
70
30
|
70
30
|
70
30
|
70
30
|
0,96
|
0,06
|
0,97
|
0,06
|
|
21
|
Шуудай, ууттай
|
50
50
|
30
70
|
50
50
|
50
50
|
1,09
|
0,04
|
1,31
|
0,03
|
|
22
|
Хайрцагтай
|
60
40
|
40
60
|
60
40
|
60
40
|
0,85
|
0,06
|
1,37
|
0,03
|
|
23
|
Барилгын хог
|
30
70
|
60
40
|
|
|
0,46
|
0,02
|
0,72
|
---
|
|
24
|
Сантехникийн тоног төхөөрөмж (халаах агрегат, сэнс, тогоо, насос гэх мэт)
|
80
20
|
50
50
|
50
50
|
50
50
|
0.38
|
0.08
|
0.56
|
0.06
|
|
25
|
Төмөр замын рельс, зөрлөг, сум шилжүүлэг гэх мэт
|
100
--
|
100
--
|
50
50
|
50
50
|
0,19
|
0,09
|
0,21
|
0,12
|
|
26
|
Төрөл бүрийн элс
|
80
20
|
80
20
|
90
10
|
-----
100
|
0,14
|
0,04
|
0,35
|
----
|
|
27
|
Төрөл бүрийн хэлбэрийн ган –Том хийцүүд (дам нуруу, шон, 40х40мм-ээс дээш огтлолтой ган 40 мм-ээс дээш голчтой ган,зузаан ган тюбинг, швеллер, шпунт гэх мэт)
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
90
10
|
0,22
|
0,10
|
0,27
|
0,12
|
|
Жижиг эдлэлүүд
|
80
20
|
80
20
|
50
50
|
80
20
|
0,38
|
0,10
|
1,87
|
0,07
|
|
|
28
|
Асбестоцементэн болон вааран яндан хоолой
|
30
70
|
50
50
|
30
70
|
30
70
|
1,48
|
0,04
|
1,75
|
0,02
|
|
29
|
500кг хүртэл жинтэй металл яндан хоолой
|
60
40
|
85
15
|
40
60
|
50
50
|
0,27
|
0,08
|
0,33
|
0,06
|
|
30
|
500 кг-аас дээш жинтэй металл яндан хоолой
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
0,36
|
0,14
|
1,44
|
0,12
|
|
31
|
Шилэн яндан хоолой, цонхны шил
|
----
100
|
80
20
|
70
30
|
60
40
|
0,46
|
0,11
|
1,71
|
---
|
|
32
|
5 тн хүртэл жинтэй технологийн тоног төхөөрөмж
|
50
50
|
80
20
|
50
50
|
50
50
|
0,387
|
0,083
|
5,55
|
0,06
|
|
33
|
10 тн хүртэл жинтэй технологийн тоног төхөөрөмж
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
0,040
|
0,096
|
0,187
|
0,082
|
|
34
|
10 тн дээш жинтэй технологийн тоног төхөөрөмж
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
100
--
|
0,206
|
0,082
|
0,114
|
0,0685
|
|
35
|
Чулуун нүүрс
|
90
10
|
100
--
|
100
--
|
20
80
|
0,07
|
0,14
|
0,67
|
---
|
|
36
|
Дээврийн ваар
|
20
80
|
60
40
|
60
40
|
60
40
|
1,75
|
0,04
|
2,02
|
0,02
|
|
37
|
Уурын зуухны үнс
|
90
10
|
30
70
|
|
|
0,47
|
0,03
|
0,03
|
---
|
|
38
|
Бусад материал, эдлэл, бүтээц
|
|
|
|
|
0,80
|
0,08
|
1,07
|
0,07
|
Тайлбар: хүртвэрт механикжсан, хуваарьт гараар гүйцэтгэх хувь
Б. Төмөр замын тээвэрт
|
№
|
Барилгын материал, эдлэл бүтээцүүд
|
Төмөр замын тээвэрт
|
|||
|
Ачих
|
Буулгах
|
||||
|
Хөдөлмөр зарцуулалт
|
Машины ажиллах цаг Маш-цаг
|
Хөдөлмөр зарцуулалт
|
Машины ажиллах цаг Маш-цаг
|
||
|
1.
|
Асфальтобетон, зуурмаг, бетон хольцууд
|
0,19
|
|
|
|
|
2.
|
Замын балласт-асбест, хайрга, элс
|
0,19
|
|
|
|
|
3.
|
Бензин, бензол, хар тос гэх мэт нефтийн бүтээгдэхүүн савтай
|
|
|
|
|
|
4.
|
Тоосго, үнсэн болон бусад гулдмай
|
0,72
|
0,06
|
0,71
|
0,01
|
|
5.
|
Сантехникийн хийц болон төмөр бүтээцүүд
|
0,60
|
0,03
|
0,50
|
0,02
|
|
6.
|
Элс, хайрга, ургамлын хөрс, шороо, бууц, шавар гэх мэт
|
0,08
|
0,03
|
0,16
|
0,02
|
|
7.
|
Хайрга, дайрга, чулууны үйрмэг, бул чулуу, зассан чулуу гэх мэт бусад чулуу
|
0,03
|
0,01
|
0,34
|
0,02
|
|
8.
|
Ширэг
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
9.
|
Түлээ, төмөр замын дэр мод, дүнз уурхайн бэхэлгээ гэх мэт
|
0,93
|
0,04
|
0,67
|
0,06
|
|
10.
|
Хөнгөн дүүргэгч (аглопорит, керамзит хайрга, термозит гэх мэт)
|
0,14
|
0,02
|
0,18
|
0,01
|
|
11.
|
Барилгын шохой
|
0,42
|
0,01
|
1,05
|
0,32
|
|
12.
|
Угсармал бетон, төмөр бетон, керамзит бетон гэх мэт эдлэл
|
|
|
|
|
|
1 тн хүртэл жинтэй
|
0,43
|
0,09
|
0,30
|
0,06
|
|
|
1-3 тн жинтэй
|
0,20
|
0,06
|
0,14
|
0,04
|
|
|
3 тн ба түүнээс дээш жинтэй
|
0,16
|
0,04
|
0,1
|
0,03
|
|
|
13.
|
Вааран, шаазан, паалантай эдлэлүүд
|
0,61
|
0,08
|
0,33
|
-
|
|
14.
|
Модон эдлэлүүд (мужаан ба нарийн мужааны)
|
1,17
|
0,03
|
0,58
|
0,09
|
|
15.
|
Тоосго болон бусад ширхгийн ачаа
|
1,54
|
0,01
|
0,73
|
0,01
|
|
16.
|
Гуалин
|
0,39
|
0,08
|
0,44
|
0,05
|
|
17.
|
Зүсмэл болон уртааш эдлэлүүд
|
0,50
|
0,08
|
0,42
|
0,10
|
|
18.
|
Эрдэс хөвөн, фибролит хавтан, дээврийн хуйлмал материал
|
0,06
|
0,02
|
0,04
|
0,01
|
|
19.
|
Торхтой тээвэрлэх материал
|
0,43
|
0,06
|
0,35
|
0,04
|
|
20.
|
Чингэлэгтэй
|
0,41
|
0,06
|
0,32
|
0,04
|
|
21.
|
Шуудай, ууттай
|
0,54
|
0,07
|
0,44
|
0,04
|
|
22.
|
Хайрцагтай
|
0,54
|
0,08
|
0,43
|
0,05
|
|
23.
|
Барилгын хог
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
24.
|
Сантехникийн тоног төхөөрөмж (халаах агрегат, сэнс, тогоо, насос гэх мэт)
|
0,51
|
0,04
|
0,40
|
0,03
|
|
25.
|
Төмөр замын рельс, зөрлөг, сум шилжүүлэг гэх мэт
|
0,11
|
0,03
|
0,09
|
0,02
|
|
26.
|
Төрөл бүрийн элс
|
0,06
|
0,06
|
0,23
|
-
|
|
27.
|
Төрөл бүрийн хэлбэрийн ган
Том бүтээцүүд (дам нуруу, шон, 40х40мм-ээс дээш огтлолтой ган.
|
|
|
|
|
|
40х40 мм-ээс дээш огтлолтой ган /тюбинг, швеллер, шпунт гэх мэт/
|
0,30
|
0,08
|
0,24
|
0,05
|
|
|
Жижиг эдлэлүүд
|
0,34
|
0,02
|
0,23
|
0,02
|
|
|
28.
|
Асбестоцементэн болон вааран яндан хоолой
|
0,61
|
0,02
|
0,53
|
0,01
|
|
29.
|
500кг хүртэл жинтэй металл яндан хоолой
|
0,57
|
0,03
|
0,43
|
0,02
|
|
30.
|
500кг-аас дээш жинтэй металл яндан хоолой
|
0,15
|
0,04
|
0,10
|
0,03
|
|
31.
|
Шилэн яндан хоолой
|
0,22
|
0,06
|
0,39
|
0,04
|
|
32.
|
5тн хүртэл жинтэй технологийн тоног төхөөрөмж
|
0,51
|
0,415
|
0,403
|
0,03
|
|
33.
|
10тн хүртэл жинтэй технологийн тоног төхөөрөмж
|
0,208
|
0,081
|
0,139
|
0,054
|
|
34.
|
10тн-с дээш жинтэй технологийн тоног төхөөрөмж
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
35.
|
Чулуун нүүрс
|
0,03
|
0,03
|
0,27
|
0,03
|
|
36.
|
Дээврийн ваар
|
0,46
|
0,05
|
0,39
|
0,04
|
|
37.
|
Уурын зуухны үнс
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
38.
|
Бусад материал, эдлэл, бүтээц
|
0,45
|
0,07
|
0,39
|
0,07
|
4-р хавсралт
ХӨДӨЛМӨРИЙН ХЭВИЙН БУС НӨХЦӨЛД ХАМААРУУЛАХ УГСРАЛТ, БАРИЛГА ЗАСВАРЫН АЖЛЫН ЖАГСААЛТ
1. Механизмаар цооног, худгандаг, цооног, (шнур, шурф, скважин) өрөмдөх;
2. Шохой унтраах;
3. Бүтээц, эдлэхүүний тор, сараалж гараар бэлтгэх, угсрах;
4. Асфальт, хар тосон дээр халуун лав, ассбест, эрдэс, шилэн хөвөн утсаар гадаргууг тусгаарлах;
5. Хүчил тэсвэрлэх, винипласт, гуммир болон түүний фаолит ба асбовинил хэрэглэдэг ажил;
6. Эд анги, бүтээцийг хийн багажаар тавлах, хийн гагнуураар зүсэх;
7. Угсралтын буугаар бүтээц, эд ангийг бэхлэх;
8. Битүү орчинд асфальт, кузбассын ба пийшингийн лакаар будах.
9. Төмөр хийцэд галаас хамгаалах үеийн винилацетат, меламино мочевиноформальдегидийн нунтаг, полифосфат аммоний, ассбест /ВПМ-2/ ба бусад химийн хортой бодисын найрлагаар буу, хошуугаар шүршиж хийх;
10. Төмөр хийцийг зэврэлтээс хамгаалах хучаасыг эноксид, фенолфор мальдегид мочевиноформальдегид, перхлорвинилов, болон бусад химийн хортой бодисоор хийх, эдгээр найрлагыг хийх;
11. Гадаргууг гараар шавардах, өнгөлөх;
12. Өнгөлгөөний ажлыг хүчиллэг хүлх, поливнилхлорид, поливинлацетат, фенолфомралтьдегид, эноксид ба бусад синтетик нунтаг, түүнчлэн лав, асфальт, битум суурин дээр хийх;
13. Байгалийн чулууг гараар ба механик аргаар боловсруулах, гараар өнгөлөх;
14. Гадаргууг элс шүрших аппаратаар цэвэрлэх /байр савны доторхоос бусад/
15. Барилгын өргийн материалыг хуурай аргаар өнгөлөх, тэгшлэх, боловсруулах;
16. Мод эсгийд үжил эсэргүүцэх, галд тэсвэртэй материал түрхэх, түрхлэгийн найрлага бэлтгэх;
17. Ацетилин, аммиак, хлороор ажилладаг хийн шахуургад үйлчилгээ хийх;
18. Дэр суулгах, хайрга цэвэрлэх, нягтруулагч машины засвар үйлчилгээ хийх;
19. Асфальт, битум, синтетик нунтаг агуулгатай хольц, лав, зуурмаг эмульс бэлтгэх;
20. Тугалга хайлуулах;
21. Гараар ба механик багажаар өргийг нүхлэх, цоолох, ухах, цементэн зуурмагаар гагнасан өргийг буулгах;
22. Бетон, төмөр бетон хийцийг нүхлэх, ухах, гадсан суурийн толгой тайрах, механик багажаар бетон, төмөр бетон хийц нураах, бетон гадаргууд гараар ба хийн багажаар ховил, зураас гаргах;
23. Гидромонитраар уулын эрдэс, хөрсийг боловсруулах;
24. 5 –аас 1м –ийн гүнд ус авах хуримтлуулах юүлэх. Худагны нүх, 20м –ээс багагүй урттай хонгил ухах, бэхлэх, угсрах.
25. 3 –аас зэрэгтэй бүх төрлийн хөрсийг, царилаар болон хийн багажаар ухах;
26. Нурамтгай хөрс гараар ухах;
27. Замын дэд байгууламжийг цахилгаан, хийн дэр тавигчаар хийх, засах;
28. Даралттай усаар ажилладаг механизмаар газар ухах /машинч хамаарахгүй/
29. Тугалгатай кабелийн холбоосыг хайлсан тугалгаар дүүргэх
30. Гадаргууг барзайлгах /торкетирование/
31. Халуун лав, битум, резин цавуу, химийн ба нийлмэл хольцон суурин дээр паркет, хулдаас, ширхгийн шал хийх
32. Халуун асьфалт бетон цутгах, халуун битум гадаргууд түрхэх, мөн халуун асфальт, битумын найрлага бэлтгэх
33. Цутгамал хийц, байгууламжийг бетоноор гараар цутгах, гар вибратороор нягтруулах
34. Поливинилхлорид ба поливинилацетат материалаар шал хийх
35. Хөрс хайрган дэвсгэр гараар ба хийн багажаар нягтруулах, дагтаршуулах
36. Үйлдвэрийн пийшин, хоолой, тогоо бусад хийцийг галд тэсвэртэй материалаар өрөх, доторлох буулгах
37. Автомат, хагас автомат машинаар болон гараар цахилгаан гагнуур хийх;
38. Намаг, шавар хөлдүү хөрсийг гараар ухах
39. Үнс, шлак зөөх
40. Зуух, резерваур зэрэг битүү саванд тавлах ажил гүйцэтгэх
41. Антипирений төрлийн найрлагатай бодисоор металл хийцийн гадаргуу гал хамгаалалтын үеийг буу ашиглан бүрх, түрхэх будах
42. Битүү орчинд элс шүршүүрийн тусламжтайгаар гадаргууг цэвэрлэх ажлыг гүйцэтгэх.
43. Ажиллахад түвэгтэй байранд бетон, төмөр бетон хийцийг нураах, нүхлэх, ухах.
44. Кессон дотор гүйцэтгэх ажлууд.
45. Мөнгөн усан хэмжилттэй төхөөрөмж угсрах, засах.
46. Битүү савыг автомат ба хагас автомат машинаар гагнах
Хавсралт 5
Барилгын машин тоног төхөөрөмж, механизмийн үйлдвэрлэлийн нормыг төсвийн нормд шилжүүлэх итгэлцүүр.
|
№
|
Машин тоног төхөөрөмжийн нэр
|
Цагийн нормыг шилжүүлэх ашиглалтын итгэлцүүр
|
||
|
1
|
2
|
3
|
||
|
1. Хэвтээ чиглэлд тээвэрлэх тоног төхөөрөмжүүд
|
||||
|
1.
|
Чиргүүлийн машинтай ажиллах тракторууд мөн тээврийн чиргүүлтэй ажиллах тракторууд
|
1,33
|
||
|
2. Өргөж тээвэрлэх тоног төхөөрөмжүүд
|
||||
|
2.
|
Авто ачигч
|
1,33
|
||
|
3.
|
Цамхагт кран 2 тонн хүртэл даацтай
|
1,54
|
||
|
Мөн 10 тонн хүртэл
|
1,33
|
|||
|
10 тонноос дээш
|
1,33
|
|||
|
А
|
Гидротехникийн барилгаас бусад
|
1,33
|
||
|
Б
|
Гидротехникийн барилгад
|
1,18
|
||
|
4.
|
Кабельт кранууд
|
|||
|
А
|
Гидротехникийн барилгаас бусад барилгад
|
1,33
|
||
|
Б
|
Гидротехникийн барилгад
|
1,18
|
||
|
5.
|
Козловый кран /тавиур кран/
|
|||
|
А
|
Гидротехникийн барилгаас бусад бүх төрлийн барилгад
|
1,33
|
||
|
Б
|
Гидротехникийн барилгад
|
1,18
|
||
|
6.
|
Гүүрний алсгалтай бүтээцийг угсрах өнгийцтэй кран
|
1,33
|
||
|
7.
|
Сумат шон кран
|
1,33
|
||
|
8.
|
1 тн хүртэл даацтай зөөврийн кран /"ДИП","Пионер" гэх мэт/
|
1,54
|
||
|
9.
|
Радио цамхагийн мөлхөгч кран
|
1,67
|
||
|
10.
|
Тулгат сумт кран
|
1,18
|
||
|
11.
|
Гинжит, хийн дугуйт авто ба төмөр замын кран
|
1,33
|
||
|
12.
|
Залгуурт ба цахилгаан эргүүлэг
|
1,33
|
||
|
13.
|
Угсралтын цамхаг
|
1,33
|
||
|
14.
|
Ердийн өргүүр /цамхагт, уурхайн ба бусад/
|
1,54
|
||
|
15.
|
Механик ачигч
|
1,33
|
||
|
16.
|
Залгамал туузан дамжуулагчид:
|
|||
|
|
А.
|
Газар шорооны ажилд
|
1,33
|
|
|
|
Б.
|
Зуурмаг ба бетоны материал дамжуулах
|
Голлох машины нормоор
|
|
|
17
|
Нүүдлийн зөөврийн туузан дамжуулагчид
|
1
|
||
|
3. Газар шорооны ажлын машин тоног төхөөрөмж
|
||||
|
18
|
Тракторт бульдозерууд, туузан дамжуулагчийн тэжээгүүр бүхий бункер, тракторын анжис, чиргүүлийн ба тракторын сийчүүр, 8м3 шанагтай тракторын ба өөрөө явагч скрепер, анжист шуудуу ухагч, олон шанагт ба роторын экскаватор, 1,6 м3 хүртэл багтаамжтай нэг шанагт экскаватор
|
1,33
|
||
|
19.
|
8 м3 багтаамжтай шанага бүхий барилгын бүх төрлийн ажил гүйцэтгэх өөрөө явагч ба тракторт скреперүүд, мөн гидротехникийн ба тээврийн барилгын ажилд хэрэглэх 8 м3 хүртэл багтаамжтай, 1,6 м3 –ээс дээш багтаамжтай нэг шанагт экскаватор, алхагч нэг шанагт экскаватор, хөрс хуулах ажил гүйцэтгэгч автосамосвал, локомотив, илчит тэрэг
|
1,18
|
||
|
4. Хөрс хуулах ажил бусад бүх төрлийн барилгад цооног өрөмдөх, ус татах төхөөрөмжүүд
|
||||
|
20.
|
Эргэлт – баганат, эргэлт – роторт, цохилтот, татлагат өрөмдлөгийн иж бүрэн тоног төхөөрөмж, цохилтот – эргэлт гар өрөмдлөгийн иж бүрэн тоног төхөөрөмж
|
1,25
|
||
|
5. Баяжуулах тоног төхөөрөмж ба бетон зуурмаг бэлтгэх, зөөвөрлөх машин
|
||||
|
21.
|
Авто бетон зуурагч ба зөөх машин
|
1,33
|
||
|
22.
|
Бетон зуурагч /425л хүртэл багтаамжтай барилгын талбай тоноглогдсон/
|
1,67
|
||
|
Мөн 425л-ээс дээш багтаамжтай
|
1,33
|
|||
|
23.
|
Бетон насос /хөөрөг/
|
1,33
|
||
|
24.
|
Зуурмаг зуурагч /барилгын талбайд тоноглогдсон/
|
1,67
|
||
|
25
|
Зуурмагийн насосууд, цемент цацагч
|
1,67
|
||
|
6. Зам барилгын машин
|
||||
|
26.
|
Автогрейдерүүд, элеватор – грейдер, чиргүүлийн грейдер, авто болон гараар хар тос шүршигч /гудранатор/, өөрөө явагч ба чиргүүлийн индүү,анжист чиргүүлэн шуудуй ухагч, чиргүүлийн сэндийлүүр, хөрс тогтворжуулагч машин /замын фреза, шороо холигч машин/, тракторт хожуул ховхлуур, хожуул ховхолж цуглуулагч машин, тракторт бут огтлуур, бетон дэвсэгч иж бүрэн машин /профиль татагч, бетон тараагч бетон заслын машин, заадас зүсэгч, цагирагт-хэв /, хайргыг барьцалдуулагчтай холигч машин /холигч олон шанагт ачигч/, шигшсэн ба буталсан чулууг тараагч, асфальтобетон холигч, цас цэвэрлэгч машин, замын хатаагуур, асфальтобетон дэвсэгч, чиргүүлийн зам шүүрдэх машин
|
1,33
|
||
|
7. Төмөр замын барилгын тоног төхөөрөмж
|
||||
|
27.
|
Балластлагч машин
|
1,67
|
||
|
28.
|
Өрөмдөх крант машин, замын ба гар зөөврийн тэргэнцэр, ачигч, хураагч, рельс хураагч кран, хэлхээ сүлжээний тулгуур угсрагч кран, өнгийцтэй цахилгаан кран, зам хажуугийн суваг ухагч, экскаватор
|
1,33
|
||
|
29.
|
Зам угсралтын тавиур цахилгаан кран
|
1,67
|
||
|
30.
|
Ачааны дрезинд суурилуулсан өндөрлөг сумтай угсралтын дрезин. Моторт өргүүр
|
1,33
|
||
|
31.
|
Тоног төхөөрөмжийг солин өөрчилдөг моторт тавцан вагон
|
1,67
|
||
|
32.
|
Нүүдлийн механизтай зам өргөх сэлгэх машин, дэр мод чигжих машин, замын чиг татах машин
|
1,33
|
||
|
33.
|
Хөнгөн маягийн зам тавигч /авто өнхөрүүлэгч, конвейерт/, замын хусуур
|
1,67
|
||
|
8. Шон суурь зоох тоног төхөөрөмж
|
||||
|
34
|
Цутгамал шон суулгах копрууд /муна/
|
1,33
|
||
|
35.
|
Доргиулан ачигч
|
1,33
|
||
|
9. Усан дотор техникийн ажил гүйцэтгэх тоног төхөөрөмж машин
|
||||
|
36.
|
Усанд сэлэгч станц, дотоод шаталтын хөдөлгүүр бүхий моторт насосууд, резин хөвүүр гүүр, скреперийн тоноглол, усан дотор цахилгаанаар гагнах болон хүчил төрөгчөөр зүсэх тоног төхөөрөмж, хөрсийг хийн ба усан шахалтын аргаар зайлуулах төхөөрөмж
|
1,33
|
||
|
10. Далай тэнгисийн хөвөгч хэрэгсэл ба тоног төхөөрөмж
|
||||
|
37.
|
Барж. Моторт ба уурын зүтгүүр онгоц. Хөвөгч корп. Хөвөгч кран. Хөвлүүр – гүүр. Нээгдэгч ёроолтой бага даацын хөвөгч чиргүүл
|
1,33
|
||
|
11. Гол мөрний хөвөгч хэрэгсэл ба тоног төхөөрөмж
|
||||
|
38.
|
Барж. Моторт ба уурын зүтгүүр онгоц. Хөвөгч корп. Хөвөгч кран. Хөвлүүр – гүүр. Нээгдэгч ёроолтой бага даацын хөвөгч чиргүүл, ачааны вандант онгоц
|
1,33
|
||
|
12. Гидромеханикжуулалтын тоног төхөөрөмж
|
||||
|
39.
|
Усан бургуйт насос ба устай хөрсийг сорж зайлуулах суурин төхөөрөмжүүд. Устай хөрсийг сорж зайлуулах хөвөгч төхөөрөмж
|
1,18
|
||
6-р хавсралт
Барилгын материал зарцуулалтын төсвийн норм боловсруулах үед хэрэглэх практикт арилгаж болдоггүй хаягдал хорогдлын норматив /ажлын зургаар тооцоолсон хэрэгцээнээс хувиар бодох/
|
№
|
Материалын нэр
|
Норм /хувиар/
|
|
1
|
Бетоныг цутгах
|
|
|
Цул бетон бүтээцэд
|
2,0
|
|
|
Төмөр бетон бүтээцэд
|
1,5
|
|
|
- Угсармал төмөр бетон бүтээцүүдийн уулзварыг чигжиж гагнахад
|
4,0
|
|
|
2
|
Усан техникийн байгууламж цутгамал бетонд төмөр бетоны ажил
|
1.5
|
|
Чулуу
|
1,0
|
|
|
3
|
Тоосго
|
1.5
|
|
4
|
Модон бүтээц./хучилт,татанга,хана, хамар хана, хаяавч, хэв хашмал, бэхэлгээ шат гэх мэт/
|
|
|
/заводод бэлтгэдэг байшингийн иж бүрэн хэсэглэлүүдээс бусад/
|
5,0
|
|
|
Шалны хөвөө мод хаалганы янз мод гэх мэт уртааш метрээр хэмжигдэх хэсэглэлүүд
|
1,0
|
|
|
5
|
Хулдаас
|
2.0
|
|
6
|
Тусгаарлалтын лавмаг /мастик/
|
3.0
|
|
7
|
Чигжих, тусгаарлалтын материалууд
|
5.0
|
|
8
|
Олиф, будгууд
|
5.0
|
|
9
|
Асбестоцементэн хавтан
|
2.0
|
|
10
|
Керамик хавтан
|
2.5
|
|
11
|
Өргийн зуурмаг
|
2.0
|
|
12
|
Төрөл бүрийн хар цаас
|
5.0
|
|
13
|
Дулаан тусгаарлалтын материал
|
3.0
|
|
14
|
Гөлмөн төмөр
|
2.0
|
|
15
|
Шил ердийн
|
5.0
|
|
Том хэмжээтэй зузаан
|
2,0
|
|
|
16
|
Яндан хоолой /Ус дамжуулах/
|
2.5
|
|
Ган хоолой диаметр 250 мм хүртэл
|
2,0
|
|
|
Ган хоолой диаметр 250-500 мм
|
1,0
|
|
|
Ган хоолой диаметр 500-аас дээш
|
0,8
|
|
|
Ширмэн
|
1,0
|
|
|
Полиэтилен
|
1,0
|
|
|
Керамик ба төмөр бетон
|
2,0
|
|
|
Асбестоцементэн диаметр нь 500 хүртэл
|
2,0
|
|
|
Асбестоцементэн диаметр нь 500-аас дээш
|
1,0
|
|
|
17
|
Черепиц
|
3.0
|
7-р хавсралт
Хэв хашмалын эргэлтийн тоо, эргэлттэйгээр ашиглагддаг хэв хашмалын материалын зарцуулалтад зохицуулалт хийх илтгэлцүүр
|
№
|
Газрын ажлыг гүйцэтгэх ба бүтээцийг угсрахад түр хэрэглэх хэв хашмалын төрлүүд
|
Эргэлтийн тоо
|
Илтгэлцүүр "к"
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
|
Хэв хашмал
|
|||
|
1.
|
Резервуар ба бусад ус дамжуулах болон ариутгах татуургын байгууламж
|
|
|
|
- 10 м хүртэл диаметртэй дугуй хэлбэртэй
|
3
|
0,41
|
|
|
- мөн 10 м-ээс дээш диаметртэй
|
4
|
0,36
|
|
|
- тэгш өнцөгт хэлбэртэй
|
6
|
0,3
|
|
|
2.
|
Барилга байгууламж, тоног төхөөрөмжийн суурийн
|
|
|
|
- 5 м3 хүртэл багтаамжтай
|
4
|
0,36
|
|
|
- 5 м3-аас 10 м3 хүртэл
|
5
|
0,33
|
|
|
- 10 м3-аас дээш
|
6
|
0,3
|
|
|
3.
|
Барилгын шугаман суурь, зоорний хана, цементийн агуулахын ган багана доорхи суурь, суурийн дам нуруу зэрэг бүтээцийн
|
10
|
0,26
|
|
4.
|
3 метр хүртэл периметртэй багана
|
12
|
0,25
|
|
5.
|
3 м-ээс дээш периметртэй багана
|
15
|
0,23
|
|
6.
|
Хавиргат болон дам нуруугүй хучилтын хавтан
|
12
|
0,25
|
|
7.
|
Угсармал төмөр бетоныг цутгамал болгоход
|
5
|
0,33
|
|
8.
|
Дам нуруу, бүс бетон , ялуу
|
15
|
0,23
|
|
9.
|
СФС маркын фанеран хэв
|
20
|
0,22
|
|
10.
|
Газрын ажлын бэхэлгээ
|
5
|
0,33
|
|
11.
|
Засал, өргийн шатны тулгуур мод
|
20
|
0,22
|
8-р хавсралт
Цэвэр жинг бохир жинд шилжүүлэх итгэлцүүр (К)
|
Д/Д
|
Материал, эдлэл, бүтээцүүд
|
Хэмжих нэгж
|
К
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
|
1
|
Хлорт аммоний техникийн (нашатырь)
|
т
|
1.12
|
|
2
|
Үжил эсэргүүцэгч уст (цахиур фторт натрий техникийн)
|
"
|
1.06
|
|
3
|
Цахилгаан гэрэлтүүлгийн арматур
|
"
|
2.05
|
|
4
|
Асбест
|
"
|
1.04
|
|
5
|
Асбозурит
|
"
|
1.03
|
|
6
|
Асбослюда
|
"
|
1.03
|
|
7
|
Асботермит
|
"
|
1.03
|
|
8
|
Асфальтит
|
"
|
1.02
|
|
9
|
Ацетилен
|
м3
|
17.2
|
|
10
|
Ацетон техникийн
|
т
|
1.53
|
|
11
|
Бакелит шингэн
|
"
|
1.27
|
|
12
|
Бензин
|
"
|
1.06
|
|
13
|
Бензол
|
"
|
1.26
|
|
14
|
Хар тос (нефтийн)
|
"
|
1.05
|
|
15
|
Домен зуухны блок
|
"
|
1.12
|
|
16
|
Хөөсөн шилэн блок - эзэлхүүн, жин
|
|
|
|
200кг/м3, мөн 200кг/м3,
|
м3
|
1,41
|
|
|
300кг/м3, 300кг/м3,
|
|
1,27
|
|
|
17
|
Боолт эрэг
|
"
|
1.13
|
|
17
|
Шилэн блок (хөндий)
|
Т
|
1.18
|
|
18
|
Асбестон цаас
|
"
|
1.29
|
|
19
|
Техникийн хуурай тунгаа
|
Т
|
1.04
|
|
20
|
Эрдэс хөвөн
|
|
|
|
Марк 75-М-75
|
м3
|
2,11
|
|
|
Марк 100-М-100
|
м3
|
1,83
|
|
|
22
|
Хөвсийлгөсөн вермикулит
|
Т
|
1.06
|
|
23
|
Навтас
|
"
|
1.03
|
|
24
|
Тэсрэх бодис: Аммиак селитрийн
|
|
|
|
Патронгүй
|
-
|
1,37
|
|
|
Патронтой
|
-
|
1,54
|
|
|
25
|
Хуудаст винипласт
|
"
|
1.22
|
|
26
|
Шураг
|
"
|
1.13
|
|
27
|
Барилгын эсгий
|
м3
|
1.05
|
|
28
|
Асбестан утас
|
т
|
1.04
|
|
29
|
чулуун лав байгалийн /озокерит/ ба зохиомол /церезин/
|
"
|
1.26
|
|
30
|
Тусгаарлагч шаазан
|
"
|
1.35
|
|
31
|
Нунтаг галт уулын чулуу
|
"
|
1.05
|
|
32
|
Эрэг
|
"
|
1.13
|
|
33
|
Хадаас
|
"
|
1.15
|
|
34
|
Гидроизол, изол
|
10 м2
|
1.07
|
|
35
|
Барилгын гөлтгөнө (алебастр), мөн хэвний
|
т
|
1.03
|
|
36
|
Тугалгат цагаан будаг
|
"
|
1.29
|
|
37
|
Галд тэсвэртэй нунтаг шавар
|
"
|
1.02
|
|
38
|
Техникийн глицерин
|
"
|
1.22
|
|
39
|
Бал чулуу
|
"
|
1.04
|
|
40
|
Гудрон, полугудрон
|
т
|
1.05
|
|
41
|
Модны давирхай
|
"
|
1.18
|
|
42
|
Чулуун нүүрсний давирхай
|
"
|
1.19
|
|
43
|
Нунтагласан диабаз
|
т
|
1.02
|
|
44
|
Диатомит, трепел
|
"
|
1.04
|
|
45
|
Дихлорэтан (техникийн)
|
"
|
1.16
|
|
46
|
Шавардлагын савх мод
|
Мян.ш
|
1.17
|
|
47
|
Желатин (техникийн)
|
т
|
1.17
|
|
48
|
Тав
|
"
|
1.13
|
|
49
|
Цонхны шаваас
|
"
|
1.26
|
|
50
|
Тунгаагаагүй нунтаг ба бөөн шохой
|
"
|
1.22
|
|
51
|
Хлорт шохой
|
"
|
1.23
|
|
52
|
Техникийн резинен эдлэлүүд
|
"
|
1.29
|
|
53
|
Барилгын төмөр эдлэхүүн
|
"
|
1.13
|
|
54
|
Эбонит эдлэлүүд
|
"
|
1.29
|
|
55
|
Шаазан эдлэлүүд
|
"
|
1.37
|
|
56
|
Техникийн идэмхий кали (хатуу)
|
"
|
1.08
|
|
57
|
Хлорт кальций (техникийн)
|
"
|
1.06
|
|
58
|
Нарсны канифоль (давирхай)
|
"
|
1.31
|
|
59
|
Кальцийн карбид
|
"
|
1.06
|
|
60
|
Карборунд (нунтаг)
|
"
|
1.2
|
|
61
|
Асбестан картон
|
"
|
1.24
|
|
62
|
Барилгын картон
|
"
|
1.18
|
|
63
|
Керосин
|
"
|
1.05
|
|
64
|
Керамик цул тоосго 250х120х65мм хэмжээтэй
|
Мян.ш
|
1.06
|
|
65
|
Галд тэсвэртэй тоосго ба эдлэлүүд
|
т
|
1.07
|
|
66
|
Өнгөлгөөний керамик тоосго ба чулуу
|
Мян.ш
|
1.06
|
|
67
|
Керамик хөндий тоосго 250х120х65мм хэмжээтэй
|
"
|
1.09
|
|
68
|
Хүчилд тэсвэртэй тоосго
|
т
|
1.15
|
|
69
|
Царууц тоосго 250х120х65мм
|
Мян.ш
|
1.06
|
|
70
|
Дулаан тусгаарлалтын тоосго
|
м3
|
1.19
|
|
71
|
Хүчилтөрөгч
|
"
|
7.86
|
|
72
|
Давсны хүчил (техникийн)
|
т
|
1.59
|
|
73
|
Цавуу, хар тосны
|
"
|
1.27
|
|
74
|
Цавуу, казеин
|
"
|
1.15
|
|
75
|
Цавуу будгийн (хатуу)
|
"
|
1.21
|
|
76
|
Цавуу модны (хатуу)
|
"
|
1.18
|
|
77
|
Таяг хадаас
|
"
|
1.13
|
|
78
|
Будаг (хэрэглэхэд бэлэн болсон)
|
"
|
1.29
|
|
79
|
Будаг (хуурай)
|
"
|
1.29
|
|
80
|
Асбест хуудсан дээврийн бэхэлгээ
|
"
|
1.13
|
|
81
|
Үйрмэг (асбестийн)
|
"
|
1.04
|
|
82
|
Үйрмэг (гантигийн)
|
"
|
1.01
|
|
83
|
Телефон, телеграфын дэгээ
|
"
|
1.13
|
|
84
|
Төмрийн ба зэсийн байван
|
"
|
1.14
|
|
85
|
Лак
|
"
|
1.26
|
|
86
|
Цахилгаан чийдэн
|
10ш
|
6.88
|
|
87
|
Асбестан тууз, утас, чигжээс, олс
|
т
|
1.21
|
|
88
|
Лигроин
|
т
|
1.29
|
|
89
|
Линкруст
|
100 м2
|
1.23
|
|
90
|
Шалны хулдаас
|
"
|
1.29
|
|
91
|
Асбесто-цементэн долгионтой хуудас
|
"
|
1.29
|
|
92
|
Асбесто-цементэн хавтгай хуудас
|
"
|
1.18
|
|
93
|
Хлорт магний (техникийн)
|
т
|
1.05
|
|
94
|
Мазут
|
"
|
1.04
|
|
95
|
Хэвний тос
|
"
|
1.25
|
|
96
|
Солярын тос
|
"
|
1.25
|
|
97
|
Шалны хулдаас наадаг шаваас
|
т
|
1.13
|
|
98
|
Дээврийн шаваас
|
"
|
1.13
|
|
99
|
Төрөл бүрийн шаваас
|
"
|
1.21
|
|
100
|
Каолин утсаар хийсэн эд
|
"
|
1.38
|
|
101
|
Тусгаарлалтын зулхай
|
м3
|
1.52
|
|
102
|
Бүхэл цэрд
|
т
|
1.01
|
|
103
|
Нунтаг цэрд
|
"
|
1.02
|
|
104
|
Галд тэсвэртэй шавар
|
"
|
1.02
|
|
105
|
Андезитийн ба бештаунитийн гурил
|
"
|
1.02
|
|
106
|
Төмсний ба хөх тарианы гурил
|
"
|
1.02
|
|
107
|
Иж бүрэн холболтын бугуйвч
|
"
|
1.011.56
|
|
108
|
Саван (шингэн)
|
"
|
1.37
|
|
109
|
Саван (хатуу)
|
"
|
1.16
|
|
110
|
Асбестон жийргэн чигжээс
|
"
|
1.19
|
|
111
|
Ниппель
|
"
|
1.39
|
|
112
|
Новоасбозурит
|
"
|
1.03
|
|
113
|
Ханын цаас
|
100 м2
|
1.08
|
|
114
|
Магнийн исэл
|
т
|
1.05
|
|
115
|
Маажин
|
"
|
1.26
|
|
116
|
Олсны сэв
|
"
|
1.03
|
|
117
|
Олс
|
"
|
1.03
|
|
118
|
Парафин
|
"
|
1.26
|
|
119
|
Зүймэл шал
|
м2
|
1.2
|
|
120
|
Давирхайн шаар
|
т
|
1.22
|
|
121
|
Уушгин чулуу (бүхэл)
|
"
|
1.03
|
|
122
|
Уушгин чулуу (нунтаг)
|
"
|
1.02
|
|
123
|
Пергамин
|
10 м2
|
1.07
|
|
124
|
Ханын дотоод өнгөлгөөний паалантай керамик хавтанцар
|
"
|
1.27
|
|
125
|
Шалны керамик хавтанцар
|
"
|
1.17
|
|
126
|
өнгөлгөөний керамик хавтанцар
|
"
|
1.13
|
|
127
|
Хүчил, дулаанд тэсвэртэй керамик хавтанцар
|
"
|
1.17
|
|
128
|
Мөн керамик хавтанцар
|
"
|
1.17
|
|
129
|
Шалны поливинилхлорид хавтанцар
|
10 м2
|
1.25
|
|
130
|
Өнгөлгөөний полистирол хавтанцар
|
"
|
1.65
|
|
131
|
Ханын өнгөлгөөний шигтгэмэл хавтанцар
|
"
|
1.1
|
|
132
|
Мөн
|
"
|
1.1
|
|
133
|
Асбестовермикулит хавтан
|
"
|
1.1
|
|
134
|
Модны зоргодсон хавтан
|
10 м2
|
1.22
|
|
135
|
Модны үртэс зоргодсон хавтан
|
"
|
1.12
|
|
136
|
Перлит хавтан
|
м3
|
1.33
|
|
137
|
Плиты с объемной массой до 200 кг/м3
|
"
|
2.02
|
|
С объемной массой свыше 200 кг/м3
|
-
|
1,25
|
|
|
138
|
Зэгс, хүлэр, дулаан тусгаарлалтын хавтан
|
10 м2
|
1.28
|
|
139
|
Мөн
|
м3
|
1.28
|
|
140
|
Перлитофосфогел хавтан
|
"
|
1.47
|
|
141
|
Перлитоцементэн хавтан
|
"
|
1.47
|
|
142
|
Полистирол пенопластан дулаан тусгаарлагч хавтан
|
"
|
2.9
|
|
143
|
Дулаан тусгаарлагч ( совелитов ) марк:
|
|
|
|
350 м-350
|
-
|
1,27
|
|
|
450 М-450
|
-
|
1,24
|
|
|
144
|
Барилгын бэхэлгээ
|
т
|
1.13
|
|
145
|
Политура
|
"
|
1.27
|
|
146
|
Төрөл бүрийн дулаан тусгаарлагч хагас цилиндр
|
м3
|
1.49
|
|
147
|
Диатомит дулаан тусгаарлагч хагас цилиндр
|
"
|
1.38
|
|
148
|
Нийлэг холбогчтой эрдэс хөвөн дулаан тусгаарлагч хагас цилиндр
|
"
|
1.45
|
|
149
|
Барилгын нунтаг
|
т
|
1.02
|
|
150
|
Магнезит нунтаг
|
"
|
1.01
|
|
151
|
Совелит нунтаг
|
"
|
1.05
|
|
152
|
Занар нунтаг
|
"
|
1.03
|
|
153
|
Халуун тусгаарлагч нунтаг
|
"
|
1.05
|
|
154
|
Занар цацлага
|
"
|
1.05
|
|
155
|
Металлын пудра
|
"
|
1.29
|
|
156
|
Лак будгийн шингэлэгч
|
"
|
1.26
|
|
157
|
Резин тууз
|
"
|
1.02
|
|
158
|
Цахилгааны шаазан өнхрүүл
|
"
|
1.35
|
|
159
|
Рубероид
|
10 м2
|
1.06
|
|
160
|
Резин эдэн хоолой
|
т
|
1.02
|
|
161
|
Хөө
|
"
|
1.07
|
|
162
|
Дулаан тусгаарлагч сегмент (диатомитаас бусад)
|
м3
|
1.45
|
|
163
|
Дулаан тусгаарлагч диатомит сегмент
|
"
|
1.3
|
|
164
|
Нунтаг хүхэр
|
т
|
1.03
|
|
165
|
Сүлжмэл ган тор
|
м2
|
1.06
|
|
166
|
Сиккатив
|
т
|
1.26
|
|
167
|
Скипидар
|
"
|
1.31
|
|
168
|
Дулаан тусгаарлагч скорлуп
|
м3
|
1.52
|
|
169
|
Нефтэн тосолгоо (консталин, солидол гэх мэт)
|
т
|
1.27
|
|
170
|
Хуурай терразит шавардлагын хольц
|
"
|
1.02
|
|
171
|
Модны болон чулуун нүүрсний давирхай
|
т
|
1.15
|
|
172
|
Эпоксидон давирхай
|
"
|
1.34
|
|
173
|
Этилийн спирт
|
"
|
1.35
|
|
174
|
Стеарин
|
"
|
1.26
|
|
175
|
Арматуртай шил
|
10 м2
|
1.56
|
|
176
|
Шингэн шил
|
т
|
1.12
|
|
177
|
2-3 мм зузаантай цонхны шил
|
м2
|
1.5
|
|
178
|
4-5 мм зузаантай, халуун аргаар өнгөлгсөн толин цонхны шил
|
"
|
1.42
|
|
179
|
6 мм зузаантай цонхны шил
|
"
|
1.64
|
|
180
|
6-7 мм зузаантай, халуун аргаар өнгөлсөн, толин мөн үзмэрийн цонхны өнгөлсөн, 5.5-8 мм зузаантай шил
|
"
|
1.64
|
|
181
|
Хээтэй шил
|
10 м2
|
1.42
|
|
182
|
Цаваг цаас
|
м2
|
1.06
|
|
183
|
Шилэн сав
|
т
|
1.95
|
|
184
|
Дизелийн түлш
|
"
|
1.05
|
|
185
|
Трихлорэтилен
|
т
|
1.16
|
|
186
|
Фанера
|
м3
|
1.2
|
|
187
|
Фаолит (хүчил эсэргүүцэгч, зэврэлтээс хамгаалах шаваас)
|
"
|
1.06
|
|
188
|
Цемент /Олон дахин дамжлага хийж үед/
|
"
|
1.02
|
|
Бусад тохиолдолд
|
-
|
1,04
|
|
|
189
|
Замын боолтын пүрштэй даравч
|
т
|
1.13
|
|
190
|
Нунтаг шамот
|
т
|
1.02
|
|
191
|
Өнгөлгөөний зүлгүүр
|
100 хуудас
|
1.27
|
|
192
|
Хадаас, эрэг
|
т
|
1.13
|
|
193
|
Эрэгтэй хадаас
|
"
|
1.13
|
|
194
|
Графитан электрод
|
"
|
1.25
|
|
195
|
Металл электрод
|
"
|
1.16
|
|
196
|
Паалан
|
"
|
1.26
|
|
197
|
Шилмүүст үүлдрийн модоор хийсэн хаалганы блок, хавтас
|
м2
|
1.2
|
|
198
|
Мөн, царс болон бусад үнэт үүлдрийн модоор хийсэн
|
"
|
1.15
|
|
199
|
Шилмүүст үүлдрийн модоор хийсэн давхар хавтастай цонхны блок
|
"
|
1.38
|
|
200
|
Мөн, царс болон бусад үнэт үүлдрийн модоор хийсэн
|
"
|
1.29
|
|
201
|
Давхар хавтастай цонхны блок
|
"
|
1.32
|
|
202
|
Шилмүүст үүлдрийн модоор хийсэн уртааш эдлэлүүд (хагас дугуй ховил, хүрээ мод гэх мэт)
|
100 м
|
1.15
|
|
203
|
Мөн, царс болон бусад үнэт үүлдрийн модоор хийсэн
|
"
|
1.15
|
|
204
|
Стандартын болон стандартын бус мод ба чулуун байшингийн модон хэсгүүд (нарийн мужааныхаас бусад) түр барилгын хэсэг, хашааны хэсэг, үйлдвэрийн барилгын хучилтын наамал нуруу, татанга
|
м3 хэсэг
|
1.02
|
|
205
|
Зүймэл шалны банз, бамбай
|
м2
|
1.4
|
|
206
|
Хаалганы хайрцаг
|
м
|
1.05
|
|
207
|
Цонхны хайрцаг
|
"
|
1.05
|
|
208
|
Гонх, шүүгээ, хавтгайлж зэрэг угсармал тоноглол (салгасан байдлаар)
Сантехникийн ажлын эдлэл, цогцолбор
|
м2
|
1.34
|
|
209
|
Агаар халалтын агрегат
|
т
|
1.37
|
|
210
|
Гэр аж ахуйн хийн агрегатууд:
Ус халаагч аппаратууд
|
|
1.66
|
|
Пийшин
|
-
|
1,58
|
|
|
211
|
Автомат гал унтраагуурын (спринклер аппарат эд ангиуд, агаарын усан дохиоллын, усан хяналт – дохиоллын өдөөгч клапанууд, хосолсон ажиллагаатай хаалт гэх мэт)
|
"
|
1.72
|
|
212
|
Ус халаах колонзын арматур
|
т
|
1.69
|
|
213
|
Сантехникийн тоноглолын арматур (онгоц – шүршүүрийн, суултуурын гэх мэт)
|
"
|
1.21
|
|
214
|
Конденсатын болон тэлэлтийн сав
|
"
|
1.42
|
|
215
|
Шаазан буюу ширмэн зайлах усны сав
|
"
|
1.43
|
|
216
|
Оньсон хаалт, хаах төхөөрөмжүүд гэх мэт бусад үүнтэй адил арматур
|
"
|
1.26
|
|
217
|
Керамик онгоц
|
"
|
1.38
|
|
218
|
Эмнэлгийн зориулалтын хөлний онгоц
|
"
|
1.34
|
|
219
|
Мөн гарын
|
"
|
1.92
|
|
220
|
Ширмэн паалантай онгоц
|
"
|
1.34
|
|
221
|
Хий зайлуулагч хавхлага
|
"
|
1.22
|
|
222
|
Хаалт
|
"
|
1.32
|
|
223
|
Сэнс, хөөрөг
|
"
|
1.6
|
|
224
|
Ус хэмжүүр
|
"
|
1.23
|
|
225
|
Ус ялгуур, тос ялгуур
|
"
|
1.25
|
|
226
|
Эзлэхүүний ус халаагуур, ус түргэн халаагуур
|
"
|
1.21
|
|
227
|
Хий зайлуулагч
|
"
|
1.25
|
|
228
|
Агаар хуваарилагч, хий хураагч
|
"
|
1.23
|
|
229
|
Ус урсгах далд тосгуур
|
"
|
1.27
|
|
230
|
Сэнсний сорох ам, сорох дефлектор, сеператор
|
"
|
1.6
|
|
231
|
Халаах зуухны тоноглол
|
"
|
1.22
|
|
232
|
Ариун цэврийн өрөөний тоноглол
|
"
|
1.35
|
|
233
|
Газар доорхи гидрант
|
"
|
1.33
|
|
234
|
Галын хоолойн толгой
|
"
|
1.33
|
|
235
|
Бохир шүүгч
|
"
|
1.2
|
|
236
|
Клапаны хавхлага, дроссель
|
"
|
1.67
|
|
237
|
Ариун цэврийн душь (бидэ)
|
"
|
1.58
|
|
238
|
Тос хураагч
|
"
|
1.5
|
|
239
|
Инжектор
|
"
|
1.27
|
|
240
|
Агаар халаагуур
|
"
|
1.37
|
|
241
|
Буцалгагч
|
"
|
1.81
|
|
242
|
үл буцаах ба урьдчилан хамгаалах хавхлага
|
"
|
1.27
|
|
243
|
Даралт бууруулах хавхлага
|
"
|
1.27
|
|
244
|
Төрөл бүрийн хавхлага (хүрэл, ган, ширэм)
|
"
|
1.21
|
|
245
|
Ус халаах цайрдсан паалантай, мод түлж ажилладаг колонк
|
"
|
1.35
|
|
246
|
Жийрэгт тэгшитгүүр
|
"
|
1.25
|
|
247
|
Халаалтын конвектор
|
"
|
1.35
|
|
248
|
Конденсат шүүгч
|
"
|
1.27
|
|
249
|
Кондинционер
|
"
|
1.23
|
|
250
|
Халаалтын жижиг тогоо
|
"
|
1.21
|
|
251
|
Халаалтын бусад тогоо
|
"
|
1.3
|
|
252
|
Ус түгээх, ариун цэврийн кран (хүрэл, гууль, ган ширмэн)
|
"
|
1.38
|
|
253
|
Сантехникийн дотоод шугам, сүлжээний бэхэлгээ (яндан хоолойн тулгуур, дэгээ г.м зүйлүүд)
|
т
|
1.13
|
|
254
|
Манометр г.м хэмжигч багажууд
|
"
|
1.46
|
|
255
|
Паалантай ширмэн угаагуур
|
"
|
1.29
|
|
256
|
Асбестоцементэн даралтгүй шугам хоолойн асбестоцементэн цагирагтай бугуйвч
|
"
|
1.3
|
|
257
|
Асбестоцементэн ус дамжуулах шугам хоолойн асбестоцементэн цагирагтай бугуйвч
|
"
|
1.33
|
|
258
|
Уян бугуйвч
|
"
|
1.26
|
|
259
|
Ширмэн тогооны ниппель
|
|
1.36
|
|
260
|
Паронит
|
"
|
1.12
|
|
261
|
Батурины хийцийн шүршигч богино хоолой
|
"
|
1.54
|
|
262
|
Хагас шаазан писсуар
|
"
|
1.72
|
|
263
|
Хатуу түлшээр ажилладаг халаалтын зуух
|
"
|
1.49
|
|
264
|
Ширмэн, паалантай шүршүүрийн тэвш
|
"
|
1.33
|
|
265
|
Алчуур хатаагч
|
"
|
1.3
|
|
266
|
Инерцээр тоос ялгагч
|
"
|
1.74
|
|
267
|
Радиатор, халаах хэрэгслэл
|
"
|
1.09
|
|
268
|
Гал тогооны паалантай тосгуур
|
"
|
1.57
|
|
269
|
Галын хоолой ( рукава )
|
"
|
1.03
|
|
270
|
Жалюз сараалж
|
"
|
1.24
|
|
271
|
Сифон
|
"
|
1.5
|
|
272
|
Шүршүүрийн холигч
|
"
|
1.48
|
|
273
|
Галын хоолой (стволы)
|
"
|
1.49
|
|
274
|
Ширмэн паалантай гадаалгуур
|
"
|
1.49
|
|
275
|
Даралтгүй 100 мм дотоод голчтой шугам хоолойн асбестоцементэн яндан хоолой
|
м
|
1.44
|
|
276
|
Мөн 100 мм-ээс дээш дотоод голчтой
|
"
|
1.01
|
|
277
|
100 мм дотоод голчтой ус дамжуулах шугам хоолойн асбестоцементэн яндан хоолой
|
"
|
1.34
|
|
278
|
Мөн 100 мм-ээс дээш дотоод голчтой
|
"
|
1.01
|
|
279
|
Шүршүүрийн тортой хоолой
|
т
|
1.69
|
|
280
|
400 мм хүртэл дотоод голчтой бохир зайлуулагч керамик хоолой
|
"
|
1.23
|
|
281
|
Мөн 400 мм-ээс дээш дотоод голчтой
|
"
|
1.3
|
|
282
|
Халаалтын хавиргат ширмэн яндан хоолой
|
"
|
1.27
|
|
283
|
Чийглэгч
|
"
|
1.54
|
|
284
|
Шингэний түвшин заагуур
|
"
|
1.23
|
|
285
|
Шаазан угаагуур
|
"
|
1.43
|
|
286
|
Шаазан суултуур
|
"
|
1.5
|
|
287
|
Үүрлэг торон шүүлтүүр
|
"
|
1.35
|
|
288
|
Шугам хоолойн ширмэн холбох хэрэгсэл (фитинг)
|
"
|
1.3
|
|
289
|
Уухад зориулсан оргилуур
|
"
|
1.63
|
|
290
|
Циклон
|
"
|
1.44
|
|
291
|
Усны элеватор
|
"
|
1.26
|
|
292
|
Сэнс хөөргийн цахилгаан хөдөлгүүр
|
"
|
1.21
|
|
293
|
Уурын эжектор
|
"
|
1.26
|
