№

Гэмтэл, гэмтлийн дараахь үлдэц уршиг

Хөдөлмөрийн ерөнхий чадвар алдалт(%)

Баруун Зүүн

НЭГ. Төв ба захын мэдрэлийн эрхтэн тогтолцоо

1

Тархи ба гавлын хүнд гэмтлийн дараахь үлдэц уршиг:

1

Байнга татаж унах (7 хоногт 1-ээс дээш удаа)

100

2

Ой ухаан муудан танин мэдрэхгүй болж, саа илрэх

3

Тодорхой зорилт бүхий ажил хийх чадваргүй болох (апракси)

4

Хэлгүй болох

5

Хөдөлгөөний зохицуулга бүрэн алдагдах

6

Тэнцвэр эрс алдагдах

2

1

Ой ухаан үлэмж муудан, үе үе татаж унах (сард 1-ээс доошгүй удаа), тэнцвэр эрс алдагдаж, мөчдийн хөдөлгөөн, булчингийн хүч их хэмжээгээр сулрах

75

3

1

Ой ухаан бага зэрэг муудан хааяа татаж унах (жилд 4-10 хүртэл удаа), тэнцвэр их хэмжээгээр алдагдан, булчингийн хүчдэл их хэмжээгээр нэмэгдэж хүч нь их хэмжээгээр сулрах

60

4

1

Жилд 2-3 удаа татаж унан, тэнцвэр үлэмж хэмжээгээр алдагдаж, булчингийн хүчдэл үлэмж хэмжээгээр нэмэгдэн хүч нь үлэмж хэмжээгээр суларч, хөдөлгөөн их хэмжээгээр алдагдах

45

5

1

Жилд 1-ээс дээшгүй удаа татаж унан, тэнцвэр бага хэмжээгээр алдагдаж, булчингийн хүчдэл бага хэмжээгээр нэмэгдэн хүч нь бага хэмжээгээр суларч, хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр алдагдах

30

6

Гавал тархины гэмтлийн дараахь зарим голомтот шинж:

1

2 нүдний аньсаганы завсрын зай өөр өөр болж алиманд нь чичирхийлэлт илэрч, хамар-уруулын нугалаас гөлийж хэл хазайх

15

7

Гавал тархины гэмтлийн дараахь вегетатив шинж:

1

Нүдний зовхи анивчин, гар хуруу чичирч, шөрмөсний рефлекс ихсэн, судасны агшилт, тэлэлтийн хямралын шинж илрэх

10

8

Тархи доргилтын дараахь үлдэц:

1

2 нүдний аньсаганы зай өөр өөр болж, хамар-уруулын нугалаас гөлийн, нүдний зовхи ба гар хуруу чичирч, шөрмөсний рефлекс ихсэн, судасны агшилт, тэлэлтийн хямралын шинж илрэх

5

ХОЕР. Хүзүү, сээр, бүсэлхий, нуруу нугасны гэмтлийн дараахь үйл ажиллагааны алдагдал

9

1

2 эсхүл 4 мөч саажиж, мэдрэхүй, аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа их хэмжээгээр алдагдан тэжээлийн гүн хямрал үүсч, зүрх судас, амьсгалын үйл ажиллагааны алдагдал үүсэх

100

10

1

1 эсхүл 2 мөч саажиж, мэдрэхүй, аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа их хэмжээгээр алдагдан, тэжээлийн үлэмж хэмжээний хямрал үүсэх

60

11

1

1 мөч хөнгөн саажиж, мэдрэхүй, шөрмөсний рефлекс, аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа үлэмж хэмжээгээр алдагдан, тэжээлийн хямрал үүсч, булчин үлэмж хэмжээгээр хатангирших

40

12

1

Аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа болон мөчдийн хөдөлгөөнд алдагдал илрэхгүйгээр мэдрэхүй, шөрмөсний рефлекс бага хэмжээгээр алдагдах, сулрах

15

ГУРАВ.Хүзүү, сээр, бүсэлхийн нугалмын гэмтлийн дараахь нугасны мэдрэлийн төгсгөлийн ширхгүүдийн үйл ажиллагааны алдагдал

13

1

Доод мөч бүрэн саажиж, мэдрэхүй, хөдөлгөөн, аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа эрс алдагдаж, тэжээлийн гүн хямрал үүсэх

100

14

1

Мэдрэлийн ёзоорын мэдрэлжилтийн бүсэд мэдрэхүй эрс алдагдаж (1 ба 2 хөлний саажил), аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа үлэмж хэмжээгээр алдагдан, тэжээлийн үлэмж хэмжээний хямрал үүсэх

60

15

1

Мэдрэхүй, ургаль мэдрэл, аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа үлэмж хэмжээгээр алдагдаж, хэт өвдөлтийн шинж илрэн рефлексийн нумны алдагдал үүсч, булчин их хэмжээгээр хатангирших

40

16

1

Мэдрэхүй, шөрмөсний рефлекс бага хэмжээгээр алдагдан, аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа, мөчдийн хөдөлгөөнд алдагдал илрэхгүйгээр булчин бага зэрэг хатангирших

20

17

1

Аарцгийн эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа, тэжээл, мөчдийн хөдөлгөөнд алдагдал илрэхгүйгээр мэдрэхүй, шөрмөсний рефлекс бага хэмжээгээр алдагдах, сулрах

15

18

1

Нурууны гэмтлээс үүссэн нугасны мэдрэлийн ёзоорын үрэвсэл

5

ДӨРӨВ Захын мэдрэлийн эрхтэн тогтолцооны гэмтлийн дараахь нүүр, хэлэн доорх болон гурвалсан мэдрэлийн үйл ажиллагааны алдагдал

19

1

Нүүр, хэлэн доорх болон гурвалсан мэдрэлийн үйл ажиллагаа бага хэмжээгээр алдагдах

5

2

Үлэмж хэмжээгээр алдагдах

15

3

Их хэмжээгээр алдагдах

25

ТАВ.Хүзүү, мөрний сүлжээ болон тэдгээрийн мэдрэлийн гэмтлийн дараахь дээд мөчдийн үйл ажиллагааны алдагдал

20

1

Булчингийн саажил, хатангиршил, мөчдийн хөдөлгөөнд алдагдал илрэхгүйгээр мэдрэхүй, шөрмөсний рефлекс бага хэмжээгээр алдагдах, сулрах

5

2

Тэжээл дутагдлын шарх үүсэхгүйгээр хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдаж, булчин хатангирших

15

3

Үлэмж хэмжээгээр хөдөлгөөн хязгаарлагдаж, мэдрэхүй алдагдан, булчингийн хүч суларч булчин хатингарших

25

4

Их хэмжээгээр хөдөлгөөн хязгаарлагдаж, мэдрэхүй алдагдан, булчингийн хүч суларч, булчин хатангирших

40

5

Дээд мөч хөдөлгөөнгүй, мэдрэхүйгүй болж, тэжээлийн гүн хямрал үүсэх (тэжээл дутагдлын шарх)

70

ЗУРГАА. Бүсэлхий, ууцны сүлжээ болон тэдгээрийн мэдрэлийн гэмтлийн дараахь доод мөчдийн үйл ажиллагааны алдагдал

21

1

Булчингийн саажил, хатангиршил, мөчдийн хөдөлгөөнд алдагдал илрэхгүйгээр мэдрэхүй, шөрмөсний рефлекс бага хэмжээгээр алдагдах, сулрах

5

2

Мөчдийн хөдөлгөөн, мэдрэхүй бага хэмжээгээр алдагдаж, булчин бага хэмжээгээр хатангирших

10

3

Мөчдийн хөдөлгөөн, булчингийн хүч, мэдрэхүй алдагдаж, булчин хатангирших (бүгд үлэмж хэмжээгээр)

25

4

Мөчдийн хөдөлгөөн, мэдрэхүй их хэмжээгээр алдагдаж, тэжээлийн хямрал үүсэх

40

5

Доод мөч хөдөлгөөнгүй, мэдрэхүйгүй болж тэжээлийн гүн хямрал үүсэх (тэжээл дутагдлын шарх)

70

ДОЛОО.Харааны эрхтэн тогтолцоо

22

Харааны зохицол саажих:

1

1 нүдний

15

2

2 нүдний

30

23

1

Хараа аль нэг чиглэлд таллаж саажих (баруун, зүүн, дээд, доод тал)

30

24

Харах талбай тал талаасаа нарийсах:

1

1 нүдний харах талбай тал талаасаа 60 хэм хүртэл нарийсах

10

2

30 хэм хүртэл нарийсах

20

3

5 хэм хүртэл нарийсах

30

4

2 нүдний харах талбай тал талаасаа 60 хэм хүртэл нарийсах

20

5

30 хэм хүртэл нарийсах

40

6

5 хэм хүртэл нарийсах

60

25

Харах талбай нэг талаасаа нарийсах:

1

1 нүдний харах талбай нэг талаасаа 50 хэм хүртэл нарийсах

5

2

25 хэм хүртэл нарийсах

10

3

5 хэм хүртэл нарийсах

15

4

2 нүдний харах талбай нэг талаасаа 50 хэм хүртэл нарийсах

10

5

25 хэм хүртэл нарийсах

20

6

5 хэм хүртэл нарийсах

30

26

Зовхи буух /птоз/, нүдний булчин саажих болон нүд анихад саад болохуйц зовхины сорви, наалдац үүсэх:

1

1 нүдний зовхи хүүхэн харааны талыг хаасан байх (дунд зэрэг)

10

2

1 нүдний зовхи хүүхэн харааг бүтэн хаасан байх (хүнд зэрэг)

20

3

2 нүдний зовхи хүүхэн харааны талыг хаасан байх (дунд зэрэг)

25

4

2 нүдний зовхи хүүхэн харааг бүтэн хаасан байх (хүнд зэрэг)

50

27

Нүд лугшиж бүлтийх:

1

1 нүд бага хэмжээгээр бүлтийх (хөнгөн зэрэг)

20

2

үлэмж хэмжээгээр бүлтийх (дунд зэрэг)

30

3

их хэмжээгээр бүлтийх (хүнд зэрэг)

40

4

2 нүд бага хэмжээгээр бүлтийх (хөнгөн зэрэг)

35

5

үлэмж хэмжээгээр бүлтийх (дунд зэрэг)

60

6

их хэмжээгээр бүлтийх (хүнд зэрэг)

85

28

Нүдний зовхины салст ба эвэрлэгийн архаг үрэвсэл:

1

1 нүдний

5

2

2 нүдний

10

29

Солонгон болон судаслаг бүрхүүлийн үрэвсэл:

1

1 нүдний

10

2

2 нүдний

20

30

Нулимсны замын үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Нулимсны суваг, хүүдий сорвижиж битүүрэх

10

2

Гэмтлийн дараа нулимсны хүүдийн үрэвсэл үүсэх (дакриоцистит)

20

31

Нүд хараагүй болох:

1

1 нүд бүрэн хараагүй болох

65

2

2 нүд бүрэн хараагүй болох

100

32

1

Хараагүй байсан нүдийг гэмтлийн улмаас авах

5

33

Нүдний ухархайн хугарлын дараахь үлдэц:

1

Ухархай гэмтсэн боловч нүд, нүдний булчин гэмтээгүй

10

2

Нүдний булчин гэмтэж нүд шахагдах

20

34

Гэмтлийн улмаас нүдний хараа буурах:

Гэмтлийн өмнөх

Гэмтлийн дараахь

1

1.0

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

5

5

10

10

15

20

25

30

35

2

0.9

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

5

10

10

15

20

25

30

35

3

0.8

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

10

10

15

20

25

30

35

4

0.7

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

10

10

15

20

25

30

5

0.6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

5

10

15

20

25

6

0.5

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

5

10

15

20

7

0.4

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

10

15

20

8

0.3

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

5

10

20

9

0.2

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

10

15

10

0.1

0.09-0.05

0.04 ба түүнээс бага

5

15

11

0.1-ээс бага

0.0

НАИМ Сонсголын эрхтэн тогтолцоо

35

Гэмтлийн дараахь дунд чихний архаг идээт үрэвсэл (мезотимпанит

1 чихний

5

2 чихний

10

Гэмтлийн дараа сорвижиж хүндрэх (эпитимпанит): хэнгэрэг хальсны цооролтот үрэвсэл

1

1 чихний

10

2

2 чихний

20

37

1

Гэмтлийн улмаас тэнцвэрийн үйл ажиллагаа алдагдах

15

38

Чихний дэлбэн тасрах:

1

Дэлбэнгийн гуравны нэг хүртэлх хэсэг тасрах

5

2

1 чихний дэлбэн бүтнээрээ буюу дэлбэнгийн гуравны нэгээс дээш хэсэг тасрах

15

3

2 чихний дэлбэн бүтнээрээ буюу дэлбэнгийн гуравны нэгээс дээш хэсэг тасрах

35

39

Гэмтлийн улмаас сонсгол буурах:

1

Сонсгол үлэмж хэмжээгээр буурах

5

5

2

Сонсгол их хэмжээгээр буурах

10

10

3

Бүрмөсөн сонсголгүй болох

Тайлбар:Сонсгол үлэмж хэмжээгээр буурахад шивнээ яриаг 1 м хүртэлх зайнаас, ердийн яриаг 1-3 м зайнаас сонсож, сонсголын бичлэгт 500,1000,2000,4000 Гц-ийн давтамжинд 30-50 Дц баллаар буурна. Их хэмжээгээр буурахад шивнээ яриаг сонсохгүй, ердийн яриаг 1м зайнаас сонсож, сонсголын бичлэгт мөн дээрх Гц-ийн давтамжид 60-80 Дц баллаар буурна. Бүрэн сонсголгүй болсон үед тухайн талдаа шивнээ ба ердийн яриаг огт сонсохгүй ба 2 чихний сонсгол зэрэг буурах тохиолдолд чих тус бүрээр хөдөлмөрийн ерөнхий чадвар алдалтын хувь хэмжээг тодорхойлж, нийлбэр дүнгээр нь тогтооно.

25

25

ЕС. Амьсгалын эрхтэн

40

Хамар тасрах:

1

Хамрын яс, мөгөөрс, зөөлөн эд бүгдээрээ тасрах

70

2

Хамрын зөөлөн хэсгүүд тасрах (үзүүр, самсаа)

40

3

Хамрын үзүүр, самсааны аль нэг тасрах

10

41

Хамрын амьсгал саатах:

1

1 талдаа саатах

5

2

2 талдаа саатах

10

3

1 талдаа бүрэн саатах

15

4

2 талдаа бүрэн саатах

30

42

Гэмтлийн улмаас төвөнх, цагаан мөгөөрсөн хоолойн үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Ачаалал ихсэхэд хоолой сөөх

10

2

Тайван үед амьсгаадах, дууны өнгө өөрчлөгдөх

35

3

Цагаан мөгөөрсөн хоолойд байнгын гуурс тавиулах, дуу гарахгүй болох

60

43

Гэмтлийн гаралтай уушигны гялтангийн үрэвсэл болон гялтангийн хөндийд хий, цус хуралдсаны улмаас уушиг авчиж, амьсгалын багтаамж багасах, идээт үрэвслээр хүндэрч, амьсгалын архаг дутагдал илрэх:

1

Бага ачаалалтай үед цээжээр өвдөж хумс хурууны үзүүр хөхрөн судасны лугшилт олширч амьсгаадах

15

44

45

2

Бага ачаалалтай үед амьсгаадах, нүүр хөхрөх, артерийн даралт буурах, элэг томрох, бие сулрах

30

3

Тайван үед амьсгаадах, нүүр хөхрөх, уушигны зогсонгишлын шинж илрэх (арьс цоохортох венийн судас өргөсөж тодрох),

60

1

Уушиг тайрах

40

1

уушиг авах

65

46

Олон хавирга хугарч, цээжний хэнхэрцэг ба өвчүүний хэлбэр алдагдах:

1

Амьсгалах үед цээжний хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдаж, амьсгалын дутагдлын шинж сул илрэх

20

2

Амьсгалах үед цээжний хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдаж, амьсгалын дутагдлын шинж тод илрэх

35

3

Амьсгалах үед цээжний хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдаж, амьсгалын гүн дутагдлын шинж илэрч, голтын эрхтнүүдийн үйл ажиллагаа алдагдах

уу65

АРАВ. Зүрх судасны эрхтэн

47

Зүрх, үнхэлцэг, том судас гэмтсэнээс зүрх судасны дутагдал илрэх:

1

Судасны лугшилт олширч амьсгаадан, хавагнах буюу зүрх томрох (хөнгөн зэрэг)

30

2

Үлэмж хэмжээгээр амьсгаадан уушиг, элгэнд зогсонгишил үүсч, байнга хавагнан, хэвлийн хөндийд шингэн хуралдаж , хүзүүний венийн судас өргөсч гүрийх (дунд зэрэг)

60

3

Амьсгалын хэм алдагдан, уушгинд зогсонгишил үүсч, цээж хэвлийн хөндий, үнхэлцэгт шингэн хуралдаж цустай цэр гарах буюу элэгний хатуурал үүсэх (хүнд зэрэг)

90

48

Захын том судасны гэмтлийн улмаас цусны эргэлтийн хямрал үүсэх:

1

Бага хэмжээгээр хавагнаж, судасны лугшилт сулрах (хөнгөн зэрэг)

10

2

Үлэмж хэмжээгээр хавагнаж, хөхрөн, судасны лугшилт эрс сулрах (дунд зэрэг)

20

3

Их хэмжээгээр хавагнаж, хөхрөн, тунгалагийн зогсонгишил, тэжээлийн дутагдлын шарх үүсэх (хүнд зэрэг)

30

АРВАННЭГ. Хоол боловсруулах эрхтэн

49

Хоншоор, эрүү, шанааны яс хугарах, эрүү мултарснаас зажлах үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Хазах, зажлах үйл ажиллагаа бага хэмжээгээр алдагдах (хөнгөн зэрэг)

10

2

Хазах, зажлах үйл ажиллагаа үлэмж хэмжээгээр алдагдах (дунд зэрэг)

15

3

Хазах, ангайх үйл ажиллагаа их хэмжээгээр алдагдаж, эрүүний хэлбэр бүрэн өөрчлөгдөх (хүнд зэрэг)

20

50

1

Хоншоор болон эрүүний зарим хэсэг үгүй болох

40

51

1

Хоншоор болон эрүү бүхэлдээ үгүй болох

80

52

Байнгын шүд унах: (тоогоор)

1 шүд

5

2-3 шүд

10

4-6 шүд

15

6-10 шүд

25

53

Хэл тасрах:

1

Үзүүрээсээ гуравны нэг хүртэлх хэсэг тасрах

15

2

Үзүүрээсээ хоёрны нэг хүртэлх хэсэг тасрах

35

3

Уг хэсгээрээ тасрах

70

54

1

Ам нээгдэхээ болих, шүлсний цорго үүсэх

20

Түлэгдэлт болон шархны улмаас залгиур, улаан хоолой нарийсах:

55

1

Хатуу зүйл залгихад хүндрэлтэй болох (0.6-1.5 см)

25

2

Зөөлөн зүйл залгихад хүндрэлтэй болох (0.3-0.5 см)

40

3

Шингэн зүйл залгихад хүндрэлтэй болох (0.2 см-ээс илүүгүй )

70

4

Ходоодонд гуурс тавьсан үед түгжрэл үүсэх

90

56

Гэмтэл ба хурц хордлогын дараа хоол боловсруулах эрхтний үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Цөсний хүүдий, дээд гэдэс, нойр булчирхай, нарийн , бүдүүн гэдэс, шулуун гэдэсний архаг үрэвсэл

15

2

Хэвлийн хөндийн наалдацт өвчин болон үүнээс үүссэн гэдэсний түгжрэл, түгжрэх үед хийсэн мэс заслын дараахь байдал, шулуун гэдэс ба түүний амсрын сорвижил, нарийсал

30

3

Гэдэс, гэдэс-үтрээний цорго үүсэх

50

4

Өтгөн гадагшлуулах хиймэл сүв гаргах

90

5

Гэмтлийн улмаас элэг тайрах

40

6

Гэмтлийн улмаас дэлүү авах

30

7

Гэмтлийн улмаас ходоод авах

80

8

Гэмтлийн улмаас ходоод, нойр булчирхай, гэдэс, чацархай тайрах

30

9

Гэмтлийн улмаас цөсний хүүдий авах, хурц хордлогын улмаас элэг үрэвсэх

20

АРВАНХОЕР. Шээс, бэлгийн замын эрхтэн

57

Гэмтлийн улмаас шээс, бэлгийн замын эрхтний үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Давсаг, шээсний сүв, бөөрний тэвшинцрийн архаг үрэвсэл үүсэх, шээлүүр, шээс дамжуулах суваг бага хэмжээгээр нарийсах

15

2

Шээлүүр, шээс дамжуулах суваг үлэмж хэмжээгээр нарийсах, давсагны эзэлхүүн багасах

30

3

Давсаг-бэлэг эрхтний цорго үүсэх, шээлүүр, шээс дамжуулах суваг битүүрэх

50

58

Бөөр:

1

Бөөр тайрах

35

2

1 бөөр авах

60

59

Шээс, бэлгийн замын эрхтний гэмтлээс үүссэн үлдэц уршиг:

1

Шээс дамжуулах суваг бага хэмжээгээр нарийсах (хөнгөн зэрэг)

15

2

Шээс дамжуулах суваг үлэмж хэмжээгээр нарийсах (дунд зэрэг)

30

3

Шээс дамжуулах суваг битүүрэх, үтрээ-шулуун гэдэс, шээсний сүв-үтрээний цорго үүсэх

50

АРВАНГУРАВ. Зөөлөн эд

60

Түлэгдэлт, хөлдөлт, шархны улмаас нүүр болон хүзүүний урд, хажуу хэсэгт үүссэн сорви:

1

Биеийн нийт гадаргуугийн 10 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

5

2

10-20 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

15

3

20-30 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

25

4

30 хувиас дээш талбайг хамарсан

35

61

Гэмтлийн улмаас их бие, мөчдөд үүссэн сорви:

1

Биеийн нийт гадаргуугийн 1 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

5

2

1-2 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

10

3

3-4 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

15

4

5-10 хувь хүртэлх талбайг хамарсан

25

5

10 хувиас дээш талбайг хамарсан

Тайлбар: Биеийн нийт гадаргуугийн 1 хувь гэж шинжлүүлэгчийн гарын алгатай адил хэмжээг ойлгоно. Хэрэв сорви үений үйл ажиллагааг алдагдуулсан бол энэ хэмжээсийг хэрэглэхгүй ба уг үений үйл ажиллагааны алдагдлаар гэмтлийн зэргийг тогтооно. Хэрэв арьс нөхөх зориулалтаар арьс авсан бол уг арьсны сорвийг оролцуулан сорвины талбайг тодорхойлно.

35

АРВАНДӨРӨВ. Тулгуур хөдөлгөөний эрхтэн

62

Нуруу, нугалмын гэмтлийн улмаас үүссэн үйл ажиллагааны алдагдал:

1

Нуруунд өвдөлтийн хам шинж илэрч, хөдөлгөөн нь бага хэмжээгээр хязгаарлагдах

15

2

Нуруу өвдөж, хөдөлгөөн нь үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах

30

3

Нуруу хүчтэй өвдөж, хөдөлгөөн нь их хэмжээгээр хязгаарлагдаж, нурууны хэлбэр бага зэрэг өөрчлөгдөх

50

4

Нуруу бүрэн хөдөлгөөнгүй болж, нурууны хэлбэр эрс өөрчлөгдөх

70

63

1

Гэмтлийн улмаас ахар сүүлийг бүхэлд нь буюу хэсэгчлэн тайрах

20

АРВАН ТАВ. Дээд мөч

64

Дал, эгэм хугарах, эгэм-мөр, өвчүү-эгэмний холбоос тасарснаас мөрний үений бүслүүрийн үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Мөрний булчин бага хэмжээгээр хатангиршиж, хүч нь сулран, мөрний хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдаж, мурийж тахийх (хөнгөн зэрэг)

15

10

2

Мөрний булчин үлэмж хэмжээгээр хатангиршиж, хөдөлгөөн нь үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдан, мурийж тахийх (дунд зэрэг)

20

15

3

Мөрний булчин их хэмжээгээр хатангиршиж, хөдөлгөөн нь эрс хязгаарлагдан, мурийж тахийх (хүнд зэрэг)

Тайлбар: Солгой хүний хөдөлмөрийн ерөнхий чадвар алдалтыг тогтоохдоо баруун гартай адил хувь хэмжээгээр үнэлнэ.

30

25

65

Мөрний үе:

1

Мөрний үе хөдөлгөөнгүй болох (анкилоз)

40

35

2

Атгаалын толгой ба далны үений хэсгийг тайрснаас мөр үеэрээ санжих

60

50

66

Мөрний хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Гар урагш 120-150 , арагш 20-30 , хажуу тийш 120-150 хэмээс илүү тэнийхгүй болох (хөнгөн зэрэг)

15

10

2

Гар урагш 75-115, арагш 5-15, хажуу тийш 75-115 хэмээс илүү тэнийхгүй болох (дунд зэрэг)

20

15

3

Гар урагш 5-70, арагш 0 , хажуу тийш 5-70 хэмээс илүү тэнийхгүй болох (хүнд зэрэг)

Тайлбар: Мөрний үе хэвийн үзүүлэлтээр гар урагш 180, арагш 40-60, хажуу тийш 180хэм тэнийнэ.

30

25

67

1

Мөрний сурмаг мултрал

20

15

68

Атгаал:

1

Дээд мөч, дал бүтнээрээ болон тэдгээрийн зарим хэсэг тасрах

80

75

2

Дээд мөчийг мөрний үеэр болон атгаалын дээд хэсгээр тайрснаас гаргүй болох

75

70

3

Атгаалыг дунд , доод хэсгээр тайрах

70

65

4

Атгаалын хугарал бороолоогүй буюу хуурамч үе үүсэх

45

40

69

Мөрний үйл ажиллагааны алдагдал:

1

Мөр, тохойн үений хөдөлгөөн аль аль нь бага хэмжээгээр хязгаарлагдах

20

15

2

Мөр, тохойн үений аль нэгнийх нь хөдөлгөөн бага хэмжээгээр, нөгөөгийнх нь хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах

25

20

3

Мер, тохойн үений хөдөлгөөн аль аль нь үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах эсхүл аль нэгнийх нь хөдөлгөөн бага хэмжээгээр, нөгөөгийнх нь хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдах

30

25

4

Мөр, тохойн үений аль нэгнийх нь хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр нөгөөгийнх нь хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдах

40

35

70

Тохойн үе:

1

Тохойн үе бүрдүүлэгч яснуудыг тайрснаас тохой үеэрээ санжих

50

40

71

Тохойн үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Үйл ажиллагааны тохиромжтой байрлалд (60-90 хэмийн өнцөгт)

35

30

2

Үйл ажиллагааны хүндрэлтэй байрлалд (60-аас доош, 90 ээс дээш хэмийн өнцөгт)

40

35

72

Тохойн үений хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Тохой нугалахад 50-60, тэнийлгэхэд 175-160 хэмд (хөнгөн зэрэг)

10                       10

2

3

Тохой нугалахад 65-90, тэнийлгэхэд 155-140 хэмд (дунд зэрэг)

20

15

Тохой нугалахад 90 -ээс дээш, тэнийлгэхэд 140-өөс доош хэмд (хүнд зэрэг)

Тайлбар: Тохойн үений хөдөлгөөний хэвийн үзүүлэлт нь нугалахад 30-45, тэнийлгэхэд 175-180 хэм байна.

30

25

73

Шуу, богтос:

1

Шуу, богтсыг тохойн үеэр болон дээд хэсгээр тайрснаас шуугүй болох

70

65

2

Шуу, богтсыг дунд, доод хэсгээр тайрах

65

60

74

Шуу, богтосны хугарал бороолоогүй буюу хуурамч үе үүсэх:

1

Шууны нэг яс

25

20

2

Шууны хоёр яс

40

35

75

Шууны үйл ажиллагааны алдагдал:

1

Тохой, бугуйн үений хөдөлгөөн хягаарлагдаагүй боловч алга тосох, хөмрөх хөдөлгөөн 45-60 хэмд хязгаарлагдах (хөнгөн зэрэг)

10

10

2

Тохой, бугуйн үений хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр, алга тосох, хөмрөх хөдөлгөөн 25-45 хэмд хязгаарлагдаж, шуу, богтос бага зэрэг тахийх (дунд зэрэг)

15

15

3

Тохой, бугуйн үе болон алга тосох, хөмрөх хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдаж, шуу, богтос үлэмж тахийх (хүнд зэрэг)

25

20

76

Бугуйн үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Үйл ажиллагааны тохиромжтой байрлалд

30

25

2

Үйл ажиллагааны хүндрэлтэй байрлалд

40

35

77

Бугуйн үений хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Бугуйн үеэр нугалах, тэнийлгэхэд 30-40 хэмд (хөнгөн зэрэг)

10

10

2

Бугуйн үеэр нугалах, тэнийлгэхэд 20-25 хэмд (дунд зэрэг)

15

15

3

Бугуйн үеэр нугалах, тэнийлгэхэд 0-15 хэмд (хүнд зэрэг)

Тайлбар: Бугуйн үений хөдөлгөөний хэвийн үзүүлэлт нь нугалахад 50-75, тэнийлгэхэд 50-70 хэм байна

25

20

78

Бугуй ба алганы яс

1

Бугуй, алганы хэсгээр сарвуу мухар болох

65

60

2

Бугуй, алганы ясны хугарал бороолоогүй буюу хуурамч үе үүсэх

15

10

79

Бугуй, алганы ясны гэмтлээс үүссэн сарвууны үйл ажиллагааны алдагдал (тахир болох, булчингийн хүч сулрах, атгах чадваргүй болох):

1

Хөнгөн зэрэг

10

5

2

Дунд зэрэг

15

10

3

Хүнд зэрэг

20

15

80

Эрхий хуруу (1хуруу):

1

Хумстай шивнүүрийн түвшинд зөөлөн эд үгүй болсноос хурууны үзүүрийн хэлбэр алдагдах

5

5

81

Эрхий хуруу мухар болох:

1

Хумстай шивнүүрийн түвшинд

10

10

2

Хурууны шивнүүр хоорондын үений түвшинд

15

15

3

Угийн шивнүүрийн түвшинд

20

15

4

Эрхий хуруу угаараа тасрах

25

20

5

Эрхий хуруу, гарын алга болон түүний зарим хэсэгтэй хамт тасрах

30

25

82

Эрхий хурууны 1 үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Хагас нугалсан байрлалд

             10                        10

2

Тэнийлгэсэн буюу бүрэн нугалсан байрлалд

15

10

83

Эрхий хурууны 2 үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Хагас нугалсан байрлалд

15

10

2

Тэнийлгэсэн буюу бүрэн нугалсан байрлалд

20

15

84

Алга -бугуйн үе болон эрхий хурууны 2 үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Хагас атгасан байрлалд

20

15

2

Тэнийлгэсэн буюу бүрэн атгасан байрлалд

25

20

85

Эрхий хурууны үений хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Хурууны хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах (хөнгөн зэрэг)

10

10

2

Хурууны хөдөлгөөн хагас нугалсан байрлалд их хэмжээгээр хязгаарлагдах (дунд зэрэг)

15

10

3

Хурууны хөдөлгөөн тэнийлгэсэн буюу бүрэн нугалсан байрлалд их хэмжээгээр хязгаарлагдах

20

15

86

Долоовор хуруу (II хуруу):

1

Хумстай шивнүүрийн зөөлөн эдэд том хэмжээний сорви үүсэх, эсхүл түүний үзүүр хэсэг тасрах

5

5

87

Долоовор хуруу аль нэг үеэрээ үгүй болох:

1

Хумстай шивнүүр болон үзүүрийн үений түвшинд

10

5

2

Дунд шивнүүр болон дунд үений түвшинд

15

10

3

Угийн шивнүүр болон алга- хурууны үений түвшинд

20

15

4

Долоовор хуруу, гарын алга болон түүний зарим хэсэгтэй хамт тасрах

25

20

88

Долоовор хурууны хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Хурууны нэг буюу хэд хэдэн үений хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдаж, үзүүрийн үе хөдөлгөөнгүй болох

10

5

2

Хурууны хөдөлгөөн хагас нугалсан байрлалд их хэмжээгээр хязгаарлагдаж, дунд ба алга-хурууны үе хөдөлгөөнгүй болох

15

10

3

Хурууны хөдөлгөөн тэнийлгэсэн буюу бүрэн нугалсан байрлалд их хэмжээгээр хязгаарлагдаж, хурууны 2-3 үе хөдөлгөөнгүй болох

20

15

89

Дунд, ядам, чигчий хуруу аль нэг үеэрээ үгүй болох (III,МУ хуруу):

1

Хумстай шивнүүр болон үзүүрийн үений түвшинд

5

5

2

Дунд шивнүүр болон дунд үений түвшинд

10

10

3

Угийн шивнүүр болон алга-хурууны үений түвшинд

15

10

4

Аль нэг хуруу, гарын алга болон түүний зарим хэсэгтэй хамт тасрах

15

15

90

Дунд, ядам, чигчий хурууны хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Хурууны хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдаж, хуруу үеэрээ хөших буюу үзүүрийн үе хөдөлгөөнгүй болох

5

5

2

Хурууны хөдөлгөөн хагас нугалсан байрлалд хязгаарлагдаж , дунд ба алга- хурууны үе хөдөлгөөнгүй болох

10

10

3

Хурууны хөдөлгөөн тэнийлгэсэн буюу бүрэн нугалсан байрлалд хязгаарлагдаж, нэг хурууны 2-3 үе хөдөлгөөнгүй болох

15

15

91

Нэг гарын хоёр хуруу тасрах:

1

Эрхий, долоовор хуруу хамтдаа тасрах (I+II)

45

40

2

Эрхий хуруу долоовроос бусад хурууны аль нэгтэй тасрах (I+III), (I+IV, (I+V)

35

30

3

Долоовор хуруу дунд, ядам, чигчий хурууны аль нэгтэй тасрах(II+III), (II+IV), (II+V)

30

25

4

Дунд хуруу ядам, чигчий хурууны аль нэгтэй тасрах (III+IV), (III+V)

25

20

5

Ядам, чигчий хуруу хамтдаа тасрах (IV+/)

20

15

92

Нэг гарын 3 хуруу тасрах:

1

Эрхий болон долоовор хуруу дунд, ядам, чигчий хурууны аль нэгтэй тасрах (I+II+III), (I+II+IV), (I+V)

50

45

2

Эрхий болон дунд хуруу ядам, чигчий хурууны аль нэгтэй тасрах(I+III+IV), (I+II+V)

45

40

3

Эрхий, ядам, чигчий хуруу хамтдаа тасрах (I+IV+V)

45

40

4

Долоовор болон дунд хуруу ядам, чигчий хурууны аль нэгтэй тасрах(II+III+IV), (II+III+V)

35

30

5

Дунд, ядам, чигчий хуруу хамтдаа тасрах (III+IV+V)

35

30

93

Нэг гарын 4 хуруу тасрах:

1

Чигчий болон ядам хуруу бусад 3 хуруутай хамт тасрах (I+II+III+IV/), (I+II+III+V)

55

50

2

Дунд хуруунаас бусад 4 хуруу тасрах (I+II+IV+/)

55

50

3

Долоовор хуруунаас бусад 4 хуруу тасрах (1+Ш+1/+/)

55

50

4

Эрхий хуруунаас бусад 4 хуруу тасрах (II+III+I/+/)

50

45

94

1

1 гарын бүх хуруу тасрах

65

60

95

Нэг гарын хурууны хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдах:

1

1 гарын бүх хуруу

25

20

2

4 хуруу

20

15

3

3 хуруу

15

10

4

2 хуруу

10

5

96

Нэг гарын хурууны хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдаж, үзүүрийн үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

1 гарын бүх хуруу

30

25

2

4 хуруу

25

20

3

3 хуруу

20

15

4

2 хуруу

15

10

97

Нэг гарын хурууны хөдөлгөөн хагас нугалсан байрлалд их хэмжээгээр хязгаарлагдах:

1

1 гарын бүх хуруу

45

40

2

4 хуруу

35

30

3

3 хуруу

30

25

4

2 хуруу

25

20

98

Нэг гарын хурууны хөдөлгөөн тэнийлгэсэн буюу бүрэн нугалсан байрлалд их хэмжээгээрхязгаарлагдаж, дунд ба алга-хурууны үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

1 гарын бүх хуруу

50

45

2

4 хуруу

40

35

3

3 хуруу

35

30

4

2 хуруу

25

20

АРВАН ЗУРГАА. Аарцаг:

99

Аарцаг ясны хугарал, умдаг болон ташаа-ууцны үений салалтын улмаас үүссэн үйл ажиллагааны алдагдал:

1

Аарцгийн тулгуур үйл болон нэг талын түнхний үений хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдах (хөнгөн зэрэг)

25

2

Аарцгийн тулгуур үйл болон нэг талын түнхний үений хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах, эсхүл хоёр талын түнхний үений хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдах (дунд зэрэг)

30

3

Аарцгийн тулгуур үйл болон нэг талын түнхний үений хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдах, эсхүл хоёр талын түнхний үений хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах (хүнд зэрэг)

50

АРВАН ДОЛОО. Доод мөч

100

Түнхний үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Тэнийлгэсэн байрлалд

45

2

Нугалсан байрлалд

60

101

1

Дунд чөмөгний толгойн хэсэг болон сүүжний тогооны хэсгийг тайрснаас түнх үеэрээ санжих

70

102

Түнхний үений хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Нугалахад 70-80, тэнийлгэхэд 10, гадагш эргүүлэхэд 30-35 хэмд (хөнгөн зэрэг)

15

2

Нугалахад 55-70, тэнийлгэхэд 0-5, гадагш эргүүлэхэд 30-20 хэмд (дунд зэрэг)

25

3

Нугалахад 55 хүртэл , тэнийлгэхэд 0, гадагш эргүүлэхэд 20 хүртэл хэмд (хүнд зэрэг)

Тайлбар: Түнхний үенип хөдөлгөөний хэвийн үзүүлэлт нь нугалахад 90-100, тэниплгэхэд 15, гадагш эргүүлэхэд 40-50 хэм байна.

35

103

Дунд чөмөг:

1

Дунд чөмгийг түнхний үеэр болон дээд хэсгээр тайрснаас хөлгүй болох

70

2

Дунд чөмгийг дунд, доод хэсгээр тайрах

65

3

Дунд чөмөгний хугарал бороолоогүй буюу хуурамч үе үүсэх

55

104

Дунд чөмөг гэмтсэнээс түнх, өвдөгний үений үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Түнх, өвдөгний үений хөдөлгөөн аль аль нь бага хэмжээгээр хязгаарлагдах

30

2

Түнх, өвдөгний үений аль нэгнийх нь хөдөлгөөн бага хэмжээгээр, нөгөөгийнх нь хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах

35

3

Түнх, өвдөгний үений хөдөлгөөн аль аль нь үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах, эсхүл түнх, өвдөгний үений аль нэгнийх нь хөдөлгөөн бага хэмжээгээр, нөгөөгийнх нь хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдах

45

4

Түнх, өвдөгний үений хөдөлгөөн аль аль нь их хэмжээгээр хязгаарлагдах

60

105

Өвдөгний үе:

1

Дунд чөмөг болон шаант ясны үений хэсгийг тайрснаас өвдөг үеэрээ санжих

45

2

Өвдөгний үений холбоос тасарснаас өвдөгний үе холхимтгой болох

10

106

Өвдөгний үе хөдөлгөөнгүй болох:

1

Тэнийлгэсэн байрлалд

35

2

Нугалсан байрлалд

50

107

Өвдөгний үений хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Нугалахад 75-85, тэнийлгэхэд 170-175 хэмд (хөнгөн зэрэг)

10

2

Нугалахад 90-105, тэнийлгэхэд 150-165 хэмд (дунд зэрэг)

20

3

Нугалахад 105-аас дээш, тэнийлгэхэд 150 -аас доош хэмд (хүнд зэрэг) Тайлбар: Өвдөгний үений хөдөлгөөний хэвийн үзүүлэлт нь нугалахад 40-70, тэнийлгэхэд 180 хэм байна

30

108

Шилбэ:

1

Шилбийг өвдөгний үеэр болон дээд хэсгээр тайрах

60

2

Шилбийг дунд, доод хэсгээр тайрах

50

109

Шилбэний хугарал бороолоогүй буюу хуурамч үе үүсэх:

1

Шаант болон тахилзуур яс

45

2

Шаант яс

35

3

Тахилзуур яс

10

110

Шилбэний үйл ажиллагаа алдагдах:

1

Тулгуур үйл (гишгэх, явах) бага хэмжээгээр алдагдан, өвдөлтийн хам шинж илэрч, өвдөг, шагайны үений хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдан, шилбэ бага зэрэг мурийх (хөнгөн зэрэг)

15

2

Тулгуур үйл үлэмж хэмжээгээр алдагдан, өвдөлтийн хам шинж, хаван илэрч, өвдөг, шагайны үений хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдан, шилбэ үлэмж хэмжээгээр мурийх (дунд зэрэг)

25

3

Тулгуур үйл их хэмжээгээр алдагдан, өвдөлтийн хам шинж, хаван илэрч, өвдөг, шагайны үений хөдөлгөөн аль аль нь үлэмж хэмжээгээр, эсхүл аль нэгний нь хөдөлгөөн их хэмжээгээр хязгаарлагдаж, шилбэ эрс мурийх

40

111

Шагайны үе хөдөлгөөнгүй болох буюу санжих:

1

Үйл ажиллагааны тохиромжтой байрлалд (90-95 хэмд)

30

2

Үйл ажиллагааны хүндрэлтэй байрлалд (90-ээс доош, 95-аас дээш хэмд)

40

3

Шагай үеэрээ санжих

35

112

Шагайны үений хөдөлгөөн хязгаарлагдах:

1

Нугалахад 80-85, тэнийлгэхэд 110-130 хэмд (хөнгөн зэрэг)

15

2

Нугалахад 90-95, тэнийлгэхэд 90-105 хэмд (дунд зэрэг)

20

3

Нугалах болон тэнийлгэхэд 10 хэмд (хүнд зэрэг)

Тайлбар: Шагайны үений хөдөлгөөний хэвийн үзүүлэлт нь нугалахад 70-75, тэнийлгэхэд 135-140 хэм байна.

25

113

Тавхай:

1

Тавхайг шагайны үеэр болон өсгий ясны түвшинд тайрах

45

2

Тавхайг улны шивнүүрийн түвшинд тайрснаас өлмийгүй болох

35

114

Өсгий, шагай ясны хугарал болон шагай доод үеэр мултарснаас үүссэн тавхайны үйл ажиллагааны алдагдал:

1

Тулгуур үйл бага хэмжээгээр алдагдаж, өвдөж, хавагнах (хөнгөн зэрэг)

15

2

Тулгуур үйл үлэмж хэмжээгээр алдагдаж, өвдөлт, хаван нэмэгдэн, шагайн үений хөдөлгөөн бага хэмжээгээр хязгаарлагдах (дунд зэрэг)

20

3

Тулгуур үйл их хэмжээгээр алдагдаж, хүчтэй өвдөж, хаван эрс нэмэгдэн, хөдөлгөөн үлэмж хэмжээгээр хязгаарлагдах (хүнд зэрэг)

25

115

Хөлийн хуруу:

1

1 хөлийн бүх хурууг угийн үеэр нь болон улны шивнүүрийн түвшинд тайрах

25

2

Эрхий хурууг улны шивнүүр болон түүний зарим хэсэгтэй хамт тайрах

15

3

Эрхий хурууг угийн үеэр нь болон улны шивнүүрийн түвшинд тайрах

10

116

Эрхийгээс бусад аль нэг хурууг угийн үеэр нь болон улны шивнүүрийн түвшинд тайрах:

1

1 хуруу

5

2

2-3 хуруу

10

3

4 хуруу

15

117

Эрхийгээс бусад аль нэг хурууг улны шивнуур болон түүний зарим хэсэгтэй хамт тайрах:

1

1 хуруу

10

2

2-3 хуруу

15

3

4хуруу

20

118

Эрхийгээс бусад хурууны үйл ажиллагаа алдагдах буюу 1-2 шивнүүр үгүй болох:

1

1-2хуруу

5

2

3-4 хуруу

10

119

Гэмтлийн дараа тромбофлебит, тунгалагийн зогсонгишил болон тэжээлийн хямрал үүсэх:

1

Хөл бага хэмжээгээр хавагнаж, нөсөө үүсэн, арьс цайх (хөнгөн зэрэг)

5

2

Хөл үлэмж хэмжээгээр хавагнаж, хөхрөн, 4 см2 хүртэл талбайтай тэжээл дутагдлын шарх үүсэх (дунд зэрэг)

10

3

Хөл их хэмжээгээр хавагнаж, хөхрөн, 4 см2-аас дээш талбайтай тэжээл дутагдлын шарх үүсэх (хүнд зэрэг)

15

120

Гэмтлийн улмаас яс үрэвсэж, идээлэх, цооролт үүсэх

20