A

A

A

  • Нүүр
  • Сайдын тушаал
  • Цусны донор болон донороос цуглуулсан цусны нэгж, үйлдвэрлэсэн цус, цусан бүтээгдэхүүнд шинжилгээ хийх журам /ЭМС-ын 2020 оны А/373-р тушаалаар хүчингүй болгосон/
Бүлэг: 1979

 /ЭМС-ын 2020 оны А/373-р тушаалаар хүчингүй болгосон/

 

Эрүүл мэнд, спортын сайдын 2015 оны 02 дугаар тушаалын 4 дүгээр хавсралт

Цусны донор болон донороос цуглуулсан цусны нэгж, үйлдвэрлэсэн цус, цусан бүтээгдэхүүнд шинжилгээ хийх журам

Нийтлэг зүйлс:

            Цусны аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр хийгдэх лабораторийн шинжилгээг ЦССҮТ, БОЭТ, аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн лаборатори тус тус хийнэ

            ДЭМБ-аас гаргасан цусны аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр баримтлах стратегийг мөрдөж ажиллана

Нэг. Донороос бүхэл цус, сийвэн, ялтаст эсийг цуглуулахын өмнө хийгдэх шинжилгээ

1.1 Бүхэл цусны донорт хийгдэх шинжилгээ

Д.д

Үзүүлэлт

Шинжлэх арга

Лавлах хэмжээ

1

Гемоглобины хэмжээ

Гематологийн автомат анализатораар эсвэл гемоглобинцианидын, зэсийн байвангийн арга, салийн гемометр, цаасан индикатор хэрэглэх аргуудын аль нэгээр

 ≥125 г/л

 

2

Ийлдсийн төмөр*

Бүрэн болон хагас автомат анализатораар эсвэл фотокалориметрийн аргаар

12-32 мкмоль/л

37-148 мг/дл

 

1.2 Сийвэнгийн донорт хийгдэх шинжилгээ

Д.д

Үзүүлэлт

Шинжлэх арга

Лавлах хэмжээ

1

Нийт уураг**

Бүрэн болон хагас автомат анализатораар эсвэл биуретийн аргаар

60-80 г/л

6.0 – 8.0 мг/дл

 

1.3 Ялтаст эсийн донорт хийгдэх шинжилгээ

Д.д

Үзүүлэлт

Шинжлэх арга

Лавлах хэмжээ

1

Ялтаст эсийн тоо***

Гематологийн автомат анализатораар эсвэл Горъяевийн торонд тоолох аргаар

180-320 х 109/л

2

Улаан эсийн тоо***

Эм 3,7-4,7 х 1012/л

Эр 4,0-5,0 х 1012/л

3

Гемоглобин***

≥125 г/л

4

Гематокрит***

Эм 0,37-0,48

Эр 0,45-0,52

 

Тайлбар:

* Донорын үзлэгийн эмчийн заавраар үзнэ.

** Донорын эрүүл мэндийг хянах зорилгоор сийвэнгийн мөчлөг эхлэх бүрт үзнэ.

*** Тромбоцитоферезийн донороос ялтаст эсийг нь ялгаж авахын өмнө үзнэ.

Хоёр. Цуглуулсан цусны нэгж бүрт хийгдэх шинжилгээ

2.1 Иммуногематологийн шинжилгээ

Үзүүлэлт

Шинжлэх арга

Лавлах хэмжээ

1

Цусны АВО бүлэг

Наалдах урвалын арга /шууд болон урвуу хавсарсан аргаар тодорхойлно/

О, А, В, АВ

2

Резус бүлэг

Наалдах урвалын арга

Д эсрэгтөрөгч эхний шинжилгээгээр сөрөг гарсан үед заавал баталгаажуулах шинжилгээ хийнэ.

Rh0 (D) эерэг

Rh0 (D) сөрөг

3

Келл бүлэг

Наалдах урвалын арга

К эсрэгтөрөгч эхний шинжилгээгээр эерэг гарсан үед заавал баталгаажуулах шинжилгээ хийнэ.

Келл эерэг

Келл сөрөг

 

2.2 Ийлдэс судлалын шинжилгээ

Илрүүлэх халдвар

Шинжлэх арга

Илрүүлэх маркер

Лавлах хэмжээ

1

ХДХВ1/2

Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвд:

  • Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөр, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны)
  • Нуклейн хүчлийн шинжилгээний арга

Anti-HIV1/2, О субтип илрүүлэх чадвартай

р24,

HIV RNA

Сөрөг

Цусны салбар төвд: Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөр, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны) эсвэл илүү мэдрэг арга /зөвлөмжөөр/

Anti-HIV1/2, р24,

О субтип илрүүлэх чадвартай

эсвэл combo HIV Ag/ Ab

Сумын эрүүл мэндийн төвд:

Түргэвчилсэн аргаар

Anti-HIV1/2

2

Гепатитийн В вирүс

Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвд:

  • Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөр, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны)
  • Нуклейн хүчлийн шинжилгээний арга

HBsAg,

HBV DNA

Сөрөг

Цусны салбар төвд: Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөр, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны) эсвэл илүү мэдрэг арга /зөвлөмжөөр/

Хэрэв анх удаа цусаа өгч байгаа шинэ донор бол анти-HBc тодорхойлох шинжилгээг хийнэ.

HBsAg

Total Anti-HBc

Сумын эрүүл мэндийн төвд:

Түргэвчилсэн аргаар

HBsAg

3

Гепатитийн С вирүс

Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвд:

  • Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөр, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны)
  • Нуклейн хүчлийн шинжилгээний арга

Anti-HCV, HCV RNA

Сөрөг

Цусны салбар төвд: Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөр, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны) эсвэл илүү мэдрэг арга /зөвлөмжөөр/

Anti-HCV эсвэл

HCV Ag/Ab

Сумын эрүүл мэндийн төвд:

Түргэвчилсэн аргаар

Anti-HCV

4

Тэмбүү илрүүлэх

Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвд:

  • Мэдрэг, өвөрмөц чанар өндөртэй, фермент холбоот эсрэг биеийн урвалын арга (энзимиммуны)
  • TPHA эсвэл TPPA

Anti-TP

Ig M/IgG

Сөрөг

Цусны салбар төвд: Мэдрэг чанар өндөр, өвөрмөц арга

Anti-TP

Ig M/IgG

Сумын эрүүл мэндийн төвд:

Түргэвчилсэн аргаар

Anti-TP

             
 

Анхаар: ЦССҮТ-д ФХЭБУ-ийн шинжилгээгээр сөрөг гарсан бүх сорьцонд PCR шинжилгээ хийж сөрөг гарсан ЦЦБ-ийг эмчилгээнд олгоно. Хэрэв PCR шинжилгээ хийгдэх боломжгүй болсон онцгой тохиолдолд мэдрэг чанар сайтай 2 өөр оношлуур эсвэл 2 өөр шинжилгээний аргаар шинжилгээг хийж, шинжилгээний үр дүн хоёулаа сөрөг гарсан бол ЦЦБ-ийг эмчилгээнд олгох ба PCR шинжилгээг заавал нөхөн хийнэ.

2.3 Цуглуулсан цусны нэгж бүрт хийгдэх халдвар илрүүлэх шинжилгээний алгоритм

 * Донорт баталгаажуулах шинжилгээ хийлгүүлэхийг зөвлөнө.

Хэрэв ХДХВ  илрүүлэх шинжилгээ бол эхний шинжилгээгээр эерэг гарч, зэрэгцээ нүхэнд давтан шинжлэхэд аль нэг нь юм уу, 2 нүхэнд хоёуланд нь эерэг гарвал сорьцыг албан тоотын хамт ХӨСҮТ-ийн  ДОХ-ын лавлагаа лабораторид  баталгаажуулах шинжилгээнд илгээнэ. Баталгаажуулах шинжилгээгээр эерэг үр дүн гарвал бүх сийвэнгийн бүтээгдэхүүнийг албан тоотын хамт ЦССҮТ-д хүлээлгэж өгнө.

 

 

Донороос бүхэл цус, сийвэн, ялтаст эсийг цуглуулахын өмнө

Гурав. Үйлдвэрлэсэн цус, цусан бүтээгдэхүүнд хийгдэх чанарын шинжилгээ

 

Гурав. Үйлдвэрлэсэн цус, цусан бүтээгдэхүүнд хийгдэх чанарын шинжилгээ

 

 

 

 

Бүтээгдэхүүний нэрс

 

 

 

 

 

Хийгдэх шинжилгээ

Ариун чанар

 

 

 

 

 

 

 

 

Хэмжээ

АВО, резус

Хаяглалт

Гематокрит

Гемоглобин

Хадгалалтын эцэс дэхь улаан эсийн задрал

Нийт уураг

фибриноген

VIII факторын идэвх

Ялтаст эсийн тоо

Улаан эсийн тоо

РН

Цагаан эсийн тоо

Таньцийн идэвх

Бүхэл цус

+

+

+

+

 

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

Улаан эсийн өтгөрүүлэг

+

+

+

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

Даршилсан улаан эс

+

+

+

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

Угаасан улаан эс

+

+

+

+

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

Цагаан эсгүйжүүлсэн бүхэл цус

+

+

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

+

 

Цагаан эсгүйжүүлсэн ДУЭ

+

+

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

+

 

Цагаан эсгүйжүүлсэн УЭӨ

+

+

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

+

 

Шингэн сийвэн

+

+

+

+

 

 

 

 

+

 

 

 

 

 

 

К сийвэн

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Хөлдөөсөн шинэ сийвэн

+

 

+

+

+

 

 

 

 

 

+

+

+

 

+

 

Ялтаст эсийн өтгөрүүлэг

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

+

 

+

+

 

Криопреципитат

+

+

+

+

 

 

 

 

+

+

 

 

 

 

 

Цусны АВО бүлэг тодорхойлох

стандарт ийлдэс

 

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

Цусны АВО бүлэг тодорхойлох

Стандарт улаан эс

 

+

+

+

+

 

 

 

 

 

 

 

 

 

+

Тайлбар: + үйлдвэрлэсэн цус, цусан бүтээгдэхүүнд стандартын дагуу хийгдэх чанарын шинжилгээ.

3.1.Нян судлалын шинжилгээ:

          3.1.1.Нээлттэй системээр үйлдвэрлэл явуулсан тохиолдол бүрд агаарын шинжилгээг үйлдвэрлэл эхлэхээс өмнө болон төсгөл хэсэгт 2 удаа, ажилтны гарын арчдасын шинжилгээг ариун бээлий өмссөн даруйд болон үйлдвэрлэлийн дундуур нийт 2 удаа, ариун материалаас түүврээр арчдасны шинжилгээг тус тус хийнэ;

          3.1.2.Донорын тохойн нугалааны арчдасын шинжилгээг 50 донор тутамд 1 удаа авахаар тооцож цус, сийвэн цуглуулсан удаа бүрд хийнэ.

          3.2.3.Бүтээгдэхүүнд хийгдэх ариун чанарын шинжилгээг хэрэв үйлдвэрлэл нээлттэй аргаар явагдсан бол цуврал бүрт, хаалттай аргаар үйлдвэрлэл явагдсан бол 7 хоногт 1 удаа тус тус хийнэ.

3.2 Бүтээгдэхүүнд хийгдэх чанарын шинжилгээ:

Бүтээгдэхүүний нэр

Шинжлэх давтамж

Үзүүлэлт

Лавлах хэмжээ

Бүхэл цус

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

Хемоглобин

 

450мл-р цуглуулсан үед Hв ≥45г/нэгж

Хадгалалтын эцэс дэхь улаан эсийн задрал

<0.8%

 

хэмжээ

±10%

Угаасан улаан эс

 

14 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

Хемоглобин

 

≥40гр/нэгж

Гематокрит

65-75%

Хадгалалтын эцэс дэхь задрал

<0.8%

Уураг

<0,5г/нэгж

Цагаан эсгүйжүүлсэн улаан эс

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид /шүүсний дараа/

Лейкоцит

<1х106/нэгж

Хемоглобин

 

≥40гр/нэгж

Гематокрит

50-70%

Хадгалалтын эцэс дэхь улаан эсийн задрал

<0.8%

Хэмжээ

Савлалтын 1%-д

Улаан эсийн өтгөрүүлэг

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид /хугацаа дуусахаас 1 хоногийн өмнөх нэгж/

Хемоглобин

 

450мл-р цуглуулсан үед HB ≥45г/нэгж

Гематокрит

65-80%

Хадгалалтын эцэс дэхь задрал

<0.8%

Хэмжээ

±10%

Хөлдөөж угаасан улаан эс

 

1 сард 1 удаа

Хэмжээ

˃165мл

Хемоглобин

 

/супернатант дахь/

 

≥36гр/нэгж

 

<0,2г/нэгж

Гематокрит

65-75%

Лейкоцит

<0,1х109/нэгж

Даршилсан улаан эс

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид /хугацаа дуусахаас 1 хоногийн өмнөх нэгж/

Хемоглобин

 

≥45г/нэгж

Гематокрит

65-75%

Хадгалалтын эцэс дэхь задрал

<0.8%

Хэмжээ

±10%

Ялтаст эсийн өтгөрүүлэг

Сард 4 нэгж

Тромбоцит

>50х109-50 мл д

PH

6.2-7.4

Лейкоцит

<0.2x106

Хэмжээ

 ±10%

Цитоферезийн аргаар бэлтгэсэн ялтаст эс

Бүх нэгжид

Тромбоцит

>50х109-50 мл д

PH

6.2-7.4

Лейкоцит

<1,0x106

Хөлдөөсөн шинэ сийвэн /хөлдөөсний дараа/

Улиралд 1 удаа 12 нэгж авах ба энэ нь 1 сар хадгалсан сийвэн байх

8-р фактор

≥70%

Хөлдөөсөн шинэ сийвэн /хөлдөөхийн өмнө/

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

Эритроцит

<6x109

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

Лейкоцит

<0.1x109

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

Тромбоцит

<50x109

Криопреципитат

 

Сард 1 сар хадгалсан 4 нэгжид

Хэмжээ

15 мл

8-р фактор

≥70IU/нэгж

Виллебранд фактор

100IU/нэгж

фибриноген

≥140мг/нэгж

Шингэн сийвэн

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

фибриноген

≥140мг/нэгж

К сийвэн

7 хоногт 1 удаа 1 нэгжид

Хэмжээ

±10%