Засгийн газрын 2016 оны 202 дугаар

тогтоолын 1 дүгээр хавсралт 

УЛСЫН АВАРГА МАЛЧИН  ШАЛГАРУУЛАХ ЖУРАМ 

(Засгийн газрын 2019 оны 338 дугаар тогтоолоор хүчингүй болсонд тооцсон)

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1. Мал аж ахуйн үйлдвэрлэл, үр ашгийг нэмэгдүүлэх, мал маллагааны уламжлалт аргыг эзэмшин түүнийг боловсронгуй болгох, малын чанарыг сайжруулан ашиг шимийг нэмэгдүүлэх, мал сүргээ мал эмнэлгийн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд хамруулан эрүүлжүүлэх болон нийгэмд оруулж байгаа малчдын хувь нэмрийг үнэлж урамшуулахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад энэхүү журмын зорилго оршино.

2. Энэхүү журмын шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг хангасан малчдын ажлын үзүүлэлтийг нь үндэслэн улсын аварга малчин, улсын хошой аварга малчнаар шалгаруулна.

3. Улсын аварга малчин, улсын хошой аварга малчин шагнал олгох асуудлыг хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагын саналыг үндэслэн Засгийн газар шийдвэрлэнэ.

Хоёр. Шагналд  тодорхойлоход тавигдах шаардлага

4. Улсын аварга малчинд тодорхойлогдож байгаа малчин дараах нийтлэг шаардлагыг хангасан байна:

     4.1. малын индексжүүлсэн даатгалд малаа хамруулж, малчин өрхийн гишүүд холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу эрүүл мэндийн даатгал, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлсөн байх;

     4.2. мал аж ахуйн үйлдвэрлэл эрхэлж, цагаан идээ боловсруулах зэргээр ажлын байрыг нэмэгдүүлэх болон орон нутагтаа ядуурлыг бууруулахад тодорхой хувь нэмэр оруулсан байх;

     4.3. мал сүргээ эрүүл байлгах, урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээнд өөрийн санаачилгаар оролцдог байх;

     4.4. мэргэжлийн байгууллагаас ангилалт хийж удам гарвал, ашиг шимийг нь тогтоосон, стандартын шаардлага хангасан малыг үржилд ашигладаг, малаа сумын мал эмнэлэг, үржлийн тасгийн бүртгэлд хамруулсан байх;

     4.5. тухайн орон нутагт дасан зохицсон, стандартын шаардлага хангасан удам гарвал нь тодорхой ашиг шим өндөр өсвөр 50 хүртэл толгой үржлийн малыг иргэд, аж ахуйн нэгжид жил бүр борлуулсан байх;

     4.6. мал аж ахуйн үйлдвэрлэл эрхлэхдээ залуу малчин, шинээр мал маллаж байгаа иргэн, өрхөд  мал маллах туршлагаа зааж сурган шавь малчинтай болсон байх;

     4.7. сүүлийн гурван жил дараалан малын зүй бус хорогдол гаргаагүй, бодод шилжүүлснээр 100-гаас доошгүй толгой малтай байх;

     4.8. сүрэгт эзлэх хээлтэгч мал нь бог малд 55, бод малд 40-өөс доошгүй хувьд хүрсэн, эр, сувай малыг эдийн засгийн эргэлтэд эрт оруулдаг байх;

     4.9. сүүлийн гурван жил дараалан оны эхний 100 хээлтэгчээс бойжуулсан төлийн тоо улсын дунджаас илүү байж, хээлтэгч бүрээс төл бойжуулсан байх;

     4.10. нэг малаас авч байгаа ашиг шим нь тухайн орон нутагт үржүүлж байгаа үүлдэр, омгийн малын ашиг шимийн дундаж үзүүлэлтээс дээгүүр байх;

     4.11. ойт хээрийн бүсэд хонин толгойд шилжүүлснээр нэг малд 50 кг, өндөр уулын бүсэд 20 кг, тал хээрийн бүсэд 40 кг, говийн бүсэд 5 кг-аас доошгүй өвстэй тэнцэхүйц хадлан, гар тэжээл, өвсөн дарш, хүчит тэжээлийг жил бүр бэлтгэж нөөцөлсөн байх;

     4.12. нутаглаж байгаа өөрийн газрынхаа бэлчээрийн даацад малын тоог тохируулан сумын бэлчээрийн менежментийн төлөвлөгөөний дагуу бэлчээрийг хуваарийн дагуу ашиглах, отор хийх, сэлгэн өнжөөх зэргээр бэлчээр хамгаалах арга хэмжээ авдаг байх;

     4.13. өөрийн эзэмшлийн өвөлжөө, хаваржаа, малын хашаа, худаг, эсхүл уст цэгтэй байх;

     4.14. баталгаажсан үүлдэр, омгийн малаар малын чанар сайжруулах арга хэмжээ авсан байх;

     4.15. малыг алс оторлох, нүүдэл хийхдээ сумын мал эмнэлэг, үржлийн тасгийн эмчээр мал эмнэлгийн үзлэг хийлгэн тодорхойлолт авч хэвшсэн байх;

     4.16. малын тоо, бүтээгдэхүүний дүнд бусдаас худалдан авсан болон өр төлбөр, бэлгэнд авсан мал, бүтээгдэхүүнийг тооцохгүй;

     4.17. тодорхойлогдож байгаа малчин нь малын хулгайн гэмт хэрэгт холбогдож байгаагүй байх.

Гурав. Улсын аварга малчинд тодорхойлох, шалгаруулах

5. Аймаг, нийслэлийн аварга малчин болсноос хойш гурваас доошгүй жил амжилттай ажилласан, энэхүү журмын шалгуур үзүүлэлтийг хангасан нэг малчныг тухайн сум, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газраас улсын аварга малчнаар шалгаруулахаар тодорхойлж, баг, хорооны иргэдийн Нийтийн Хурлаар хэлэлцүүлсэн шийдвэр, сум, дүүргийн Засаг даргын тодорхойлолт, хүсэлтийн хамт аймгийн хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан байгууллагад хүргүүлнэ.

6. Аймаг, нийслэлийн хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан байгууллага нь сум, дүүргээс ирүүлсэн улсын аваргад тодорхойлогдсон малчны холбогдох бичиг баримтыг хянан үзээд аймаг, нийслэлийн Засаг даргын зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлэн шийдвэрлэж, хамгийн өндөр үзүүлэлттэй гурав хүртэл малчны тодорхойлолтыг жил бүрийн 1 дүгээр сарын 5-ны дотор хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлнэ. /Энэ заалтын "гурав хүртэл малчны" гэснийг 2018 онд мөрдөхгүй/

7. Улсын аварга малчнаар шалгаруулахаар тодорхойлохдоо дараах бичиг баримтыг бүрдүүлсэн байна:

     7.1. малчны товч анкет (энэхүү журмын 1 дүгээр хавсралтын дагуу);

     7.2. ажлын үзүүлэлт (энэхүү журмын 2 дугаар хавсралтын дагуу);

     7.3. ажлын үзүүлэлт, тодорхойлолтын баталгаа (энэхүү журмын 3 дугаар хавсралтын дагуу);

     7.4. баг, хорооны иргэдийн Нийтийн Хурлын тэмдэглэл;

     7.5. Аймаг, нийслэлийн хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан байгууллагын дүгнэлт, аймаг, нийслэлийн Засаг даргын зөвлөлийн хурлын шийдвэр, аймаг, нийслэлийн Засаг даргын хүсэлт.

8. Хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны төв байгууллага нь улсын аварга малчин болгохоор тодорхойлон аймаг, нийслэлээс ирүүлсэн малчдын материалыг малчин нэг бүрээр хянаж харьцуулсан дүгнэлт гарган, энэ журмын шаардлага, шалгуур үзүүлэлтийг хангасан хамгийн өндөр үзүүлэлт бүхий малчдын, үүний дотор нэг тэмээчний материалыг шалгаруулж саналаа Засгийн газарт оруулж шийдвэрлүүлнэ.

9. Энэ журам батлагдахаас өмнө нь улсын сайн малчин болж байсан малчныг "Улсын аварга малчин"-тай адилтган үзнэ.

10. Улсын аварга малчин болсноос хойш 5 жил дараалан өмнө гаргасан амжилтаа ахиулсан нөхцөлд улсын хошой аварга малчин болгохоор тодорхойлж болно.

11. Улсын хошой аваргаар тодорхойлохдоо энэхүү журмын Хоёрдугаар зүйлд заасан шаардлага, шалгуур үзүүлэлт, Гуравдугаар зүйлийн 5-8 дугаар хэсэгт заасан журмыг баримтална. Улсын хошой аваргаар тодорхойлохдоо ажлын үзүүлэлтийг 5 жилээр гаргаж, аймаг, нийслэл улсын хошой аврагаар 1 хүртэл малчинг тодорхойлж болно.

Дөрөв. Шагнал олгох

12. Улсын аварга малчин тус бүрийг 4.0 (дөрвөн) сая төгрөгөөр шагнана. Улсын аварга малчинд олгох цолны үнэмлэх, энгэрийн тэмдэг, цалин цагаан  мөнгөөр бүрсэн 5 хошуу малын дүрстэй Монгол Улсын газрын зураг бүхий суурин дээр байрлуулсан цом, улаан халз бүхий таван ханатай гэр худалдан авах хөрөнгийг мөнгөн шагналаас нь санхүүжүүлнэ. Гэрийг тээвэрлэн хүргэх зардлыг орон нутгийн төсвөөс санхүүжүүлнэ.

            13. Улсын хошой аварга малчныг 4 сая төгрөгөөр шагнана. Улсын хошой аварга малчны үнэмлэх, энгэрийн тэмдэг, холбогдох дурсгалын зүйлсийг худалдан авах хөрөнгийг хөрөнгийг мөнгөн шагналаас нь санхүүжүүлнэ.

14. Шагналыг билгийн тооллын хаврын тэргүүн сарын шинийн нэгний өмнө гардуулна. 

15. Улсын аварга малчин, Улсын хошой аварга малчнаар шалгарсан малчныг нэр төрийг нь алдаршуулах зорилгоор өвөлжөө, хаваржааг нь “Улсын аварга малчин”, “Улсын хошой аварга малчин” .......... /овог нэр бичнэ/ гэсэн хаягтай болгох асуудлыг тухайн сумын Засаг даргын Тамгын газар хариуцна.

---оОо---

“Улсын аварга малчин шалгаруулах 

     журам”- ын 1  дүгээр  хавсралт

“УЛСЫН АВАРГА МАЛЧИН”-Д ТОДОРХОЙЛЖ

БАЙГАА МАЛЧНЫ ТОВЧ АНКЕТ

он   сар   өдөр

                                                                     ---оОо---

  “Улсын аварга малчин шалгаруулах

     журам”-ын 2 дугаар хавсралт

      "УЛСЫН АВАРГА МАЛЧИН"- Д ТОДОРХОЙЛЖ БАЙГАА........АЙМАГ /НИЙСЛЭЛ/-ИЙН           ............СУМ /ДҮҮРЭГ/-ЫН МАЛЧИН........... -НЫ АЖЛЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ

он    сар    өдөр

Тайлбар: Дээрх үзүүлэлтүүдийг улсын тооллого, бусад холбогдох материалыг үндэслэн баталгаажуулна.

 -------------------- аймаг /нийслэл/-ийн ------------------сум /дүүрэг/-ын -----------баг /хороо/- ны

Засаг дарга -----------------------------------                          /………………………../

Мал эмнэлэг, үржлийн тасгийн дарга ---------------------          /………………………./

 “Улсын аварга малчин шалгаруулах

     журам”-ын 3 дугаар хавсралт

"УЛСЫН АВАРГА МАЛЧИН"-Д  ТОДОРХОЙЛЖ БАЙГАА ........

АЙМАГ /НИЙСЛЭЛ/ ......СУМ /ДҮҮРЭГ/-ЫН ............-ЫН

АЖЛЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ, ТОДОРХОЙЛОЛТЫН БАТАЛГАА

он    сар    өдөр

Тайлбар:

1. Холбогдох баримтыг хавсаргаагүй бол баталгаа хүчингүйд тооцогдоно.

2. Дээрх хавсралтад заасан үзүүлэлт бүрээр тус, тусад нь баталгаа гаргана.

-------------------------------- сум/дүүрэг/-ын

                                             Засаг дарга    ------------------------- /…………………/