2.12.Хуулийн этгээдийн жил бүрийн санхүүгийн тайланд тусгасан хайгуулын үнэлгээний хөрөнгө дансны дүн Эрдэс баялаг, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын хянасан хайгуулын ажлын жил бүрийн тайлан дахь хайгуулын ажлын зардал, тусгай зөвшөөрлийн төлбөр болон бусад зардлуудын нийлбэр дүнгээс ялгаатай байвал аль бага дүнгээр нь тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тооцно.

2.13.Энэ аргачлалын 2.12-т заасан бусад зардалд цахим хэрэглэгчдийн үйлчилгээний хөлс, сонгон шалгаруулалтаар худалдан авсан үнэ, өргөдлийн үйлчилгээний хураамж, тусгай зөвшөөрлийн эрхийн үнэ, төлөвлөгөө батлуулсан үйлчилгээний хөлс гэх мэт зардлуудыг хамааруулна.

2.14.Энэ аргачлалын 2.11-2.13-т заасны дагуу үнэлгээ тодорхойлохдоо 2 дугаар хавсралтад заасан маягтыг баримтална.

Жишээ: XV 012645 тоот хайгуулын тусгай зөвшөөрөл нь 2012 оны 8 сарын 1-ний өдөр олгогдсон. Талбайн хэмжээ: 1684 га, тусгай зөвшөөрлийн төлбөрөө 6 дахь жилдээ төлсөн.

а/ Хайгуулын ажлын тайлангаас авах дүн

/мянган төгрөг/

б/ Санхүүгийн тайлангаас авах үзүүлэлтүүд

/мянган төгрөг/

2.15.Ашигт малтмалын тухай хуулийн 50 дугаар зүйлд заасны дагуу хайгуулын тусгай зөвшөөрлөөр олгогдсон талбайн тодорхой хэсгийг шилжүүлсэн тохиолдолд энэ аргачлалын дагуу тооцсон үнэлгээнээс талбайн нэгжид ногдох үнэлгээг тооцон, хэсэгчлэн шилжүүлж буй талбайн хэмжээгээр үржүүлэн татвар ногдуулах үнэлгээг тооцно.

2.16.Энэ аргачлалын 2.15-т заасан хэсэгчлэн шилжүүлж буй талбайн хил, байршил, булангийн цэгийн солбицлуудыг геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлсон баримт, шилжүүлж байгаа болон үлдэх талбайн хилийг тусгасан нөөцийн дэвсгэр зургийг татвар төлөгч татварын албанд гаргаж өгнө.

Гурав. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ тооцох

3.1. Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан харилцан хамааралгүй этгээдүүд хооронд шилжүүлсэн ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээгтатвар төлөгчөөс мэдүүлсэн ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл шилжүүлэх гэрээний үнээр тооцно.

3.2.Татвар төлөгч нь энэ аргачлалын 3.1-т заасны дагуу гэрээний үнээр тооцуулах хүсэлт ирүүлэхдээ энэ аргачлалын 3.5-3.10, 3.12-3.13-т заасны дагуу тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тус тус тооцсон тооцоолол, мэдээллийг хамт ирүүлнэ.

3.3.Энэ аргачлалын 3.2-т заасны дагуу ирүүлсэн тооцооллыг татварын алба хянан баталгаажуулна.

3.4.Энэ аргачлалын 3.1-д заасны дагуу мэдүүлсэн гэрээний үнэ нь энэ аргачлалын 3.5-3.10, 3.12-3.13-т заасны дагуу тооцсон тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээний аль багаас 20 хувиар бага бол аргачлалын дагуу тооцсон үнэлгээний аль багаар тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тооцно.

3.5.Хэрэв энэ аргачлалын 3.1-3.4-т заасны дагуу үнэлгээ тодорхойлох боломжгүй, эсхүл гэрээний талууд хоорондоо Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулийн 6 дугаар зүйлд заасан харилцан хамаарал бүхий этгээдүүд бол адил төстэй хэд хэдэн ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрлүүдийг харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлтүүдээр үнэлж, тэдгээр тусгай зөвшөөрлүүдийн талбайн хэмжээний нэгжид ногдох үнэлгээг тухайн тусгай зөвшөөрлийн талбайн хэмжээнд хувь тэнцүүлэх замаар тодорхойлно.

3.6.Энэ аргачлалын 3.5-д заасан харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлтийг шилжүүлж буй тусгай зөвшөөрөлтэй адилтгах тухайн орон нутгийн аль эсхүл ойролцоо орон нутагт орших хэд хэдэн тусгай зөвшөөрлийн геологийн болон дэд бүтцийн шалгуур үзүүлэлтийг дагуу 3 дүгээр хавсралтад заасан маягтын дагуу ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тодорхойлно.

3.7.Геологийн шалгуур үзүүлэлтэд:

3.7.1.ашигт малтмалын төрөл;

3.7.2.ашигт малтмалын чанар, агуулга;

3.7.3.газрын гадаргаас дооших гүн;

3.7.4.ашигт малтмалын нөөцийн тоо хэмжээний зөрүү;

3.7.5.ашигт малтмалын нөөцийн зэрэглэлийн зөрүү;

3.7.6.ордын төрөл.

            3.8.Дэд бүтцийн шалгуур үзүүлэлт:

3.8.1.төв суурин хүртэлх зайны зөрүү;

3.8.2.засмал зам хүртэлх зайны зөрүү;

3.8.3.төмөр зам хүртэлх зайны зөрүү;

3.8.4.өндөр хүчдэлийн шугам хүртэлх зайны зөрүү;

            3.9.Энэ аргачлалын 6 дүгээр хавсралтад заасан маягт, оноо, үзүүлэлтийн дагуу бусад адил төсөөтэй тусгай зөвшөөрлүүдтэй харьцуулан үзүүлэлт тус бүрээр 1-10 оноогоор үнэлнэ. Нийт онооны дундаж нь 7 ба түүнээс дээш оноотой ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийг харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан гэж тооцно.

3.10.Энэ аргачлалын 3.9-т заасан харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан тусгай зөвшөөрлүүдийн нэгж нөөцийн хэмжээнд ногдох дундаж үнэлгээг тусгай зөвшөөрөл тус бүрийн нөөцийн хэмжээнд хувааж, тэдгээрийн дундаж үнэлгээг үнэлгээ хийж буй тусгай зөвшөөрлийн нөөцийн хэмжээгээр үржүүлэх замаар ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ тооцно:

Үүнээс:

ТНО_а –           үнэлгээ тодорхойлж буй тусгай зөвшөөрлийн татвар ногдуулах орлого

ТНО_x–            харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан тусгай зөвшөөрлийн татвар ногдуулах орлого

НХ_а–                   үнэлгээ тодорхойлж буй тусгай зөвшөөрлийн нөөцийн хэмжээ

НХ_х–                    харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан тусгай зөвшөөрлийн нөөцийн хэмжээ

n–                   харьцуулалтын шалгуур үзүүлэлт хангасан тусгай зөвшөөрлийнтоо

Жишээ: Тусгай зөвшөөрөл шилжүүлэхээр тодорхойлолт авах хүсэлт ирүүлсэн тусгай зөвшөөрлийн мэдээлэл:

“ААА”ХХК-ийн МV-005А00 нэртэй алтны шороон орд нь Төв аймгийн Баян сумын нутагт оршдог. Ашигт малтмалын газрын албан бичгээс ордын нийт геологийн нөөц (ГН) нь В зэргээр 615 кг нөөцтэй болох нь тодорхойлогдоно. Ордын дундаж агуулга нь 1200 мг/м³, хөрсний зузаан 20м, алттай давхаргын зузаан 2м. Ашигт малтмалын ордын тусгай зөвшөөрөл бүхий талбайд олборлолт хийгдэж хөндөгдөөгүй болохыг Баян сумын байгаль орчны байцаагчийн бичгээр тодорхойлж байна. Ордыг өндөр хүчдэлийн шугам дайран өнгөрдөг ба засмал болон төмөр замаас 5км-т оршдог. Хамгийн ойр орших суурин газар нь Баян сум ба сумын төвөөс орд хүртэл 14 км юм.

Өмнө нь тусгай зөвшөөрөл шилжүүлсэн харьцуулах тусгай зөвшөөрлүүдийн мэдээлэл:

1.ВВ ХХК нь СС ХХК-нд МV-001А00 тоот тусгай зөвшөөрлөө 6.5 тэрбум төгрөгөөр худалдсан байна. Ордын товч мэдээллийг дурдвал: Алтны шороон орд, Нөөцийн зэрэг А, Нөөцийн хэмжээ 870.20 кг, Хөрсний зузаан 10 м, биетийн зузаан 2 м, дундаж агуулга 2000мг/м³.Уг алтны шороон орд нь засмал замаас 25 км-т оршдог ба ойр орчмоор нь төмөр зам болон өндөр хүчдэлийн шугам явдаггүй болно. Хамгийн ойр орших суурин газар нь 42 км-т оршдог.

2.ДД ХХК нь ГГ ХХК-нд MV-002А00 тоот тусгай зөвшөөрлөө 116 сая төгрөгөөр худалдсан байна. Ордын товч мэдээллийг дурдвал: Алтны шороон орд, Нөөцийн зэрэг В, Нөөцийн хэмжээ 39.98 кг, Хөрсний зузаан 35 м, биетийн зузаан 2 м, дундаж агуулга 1500 мг/м³.Уг алтны ордоос 8 км-т өндөр хүчдэлийн шугам өнгөрдөг, харин засмал болон төмөр зам байдаггүй. Хамгийн ойр орших суурин газар нь 25 км оршдог байна.

3.ЁЁ ХХК нь КК ХХК-нд MV-003А00 тоот тусгай зөвшөөрлөө 797 сая төгрөгөөр худалдсан байна. Ордын товч мэдээллийг дурдвал: Алтны шороон орд, Нөөцийн зэрэг С, Нөөцийн хэмжээ 459.15 кг, Хөрсний зузаан 35 м, биетийн зузаан 2 м, дундаж агуулга 3000мг/м³. Уг алтны шороон ордыг өндөр хүчдэлийн шугам дайран өнгөрдөг, засмал болон төмөр зам 20 км-ийн зайтай өнгөрдөг. Хамгийн ойр орших суурин газар нь 18 км-т оршдог.

Харьцуулалт хийхэд:

Дээрх хүснэгт үзүүлсэн шалгуур үзүүлэлтүүдээр шалгаж үзэхэд МV005A00 дугаартай ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн үнийгMV-001A00 болон MV-003A00 дугаар бүхий тусгай зөвшөөрлүүдийн дундаж мэдээлэлд үндэслэн дараах байдлаар гаргана.

Тооцооллыг хүснэгтээр харуулбал:

Шалгуур үзүүлэлтээс харахад МV-005А00 тусгай зөвшөөрөлтэй МV-001А00 болон MV-003А00 тусгай зөвшөөрөлүүд харьцуулагдахуйц байгаа бөгөөд МV-005А00 тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээ нь 2,834.5 сая төгрөг байхаар байна.

3.11. Энэ аргачлалын 3.5-3.10-д заасны дагуу ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тодорхойлох боломжгүй бол уурхайн ашиглалтын хугацаанд уул уурхайн үйлдвэрлэлээс орж ирэх мөнгөн урсгалд эрсдэл болон цаг хугацааны үнэ цэнийг харгалзан өнөөгийн үнэ цэнийг тооцох замаар тусгай зөвшөөрлийн үнэлгээг тодорхойлно.

3.12.Уурхайн төслийн өнөөгийн үнэ цэнийг Эрдэс баялгийн мэргэжлийн зөвлөлөөс холбогдох журмын дагуу баталсан орд ашиглах техник-эдийн засгийн үндэслэлд тусгасан тооцоололд тусгаснаар тодорхойлно.

3.13.Энэ аргачлалын 3.11, 3.12-т заасан дүнг 4 дүгээр хавсралтад заасан маягтын дагуу татварын албанд хүргүүлж баталгаажуулна.

3.14.Ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн талбайн тодорхой хэсгийг шилжүүлсэн тохиолдолд энэ аргачлалын дагуу тооцсон үнэлгээнээс нөөцийн нэгжид ногдох үнэлгээг тооцон, хэсэгчлэн шилжүүлж буй талбайн нөөцийн хэмжээгээр үржүүлэн татвар ногдуулах үнэлгээг тооцно.

3.15.Энэ аргачлалын 3.14-д заасан хэсэгчлэн шилжүүлж буй талбайн нөөцийг геологи, уул уурхайн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагын тодорхойлсон баримт, шилжүүлж байгаа болон үлдэх талбайн хилийг тусгасан нөөцийн дэвсгэр зургийг татвар төлөгч татварын албанд гаргаж өгнө.

Дөрөв. Татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлох, албан татвар ногдуулах

4.1.Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хуулийн этгээд, түүний эцсийн эзэмшигч этгээд хувьцаа, хувь оролцоогоо бусдад шилжүүлэх замаар орлого олсон тохиолдолд энэ аргачлалын дагуу тодорхойлсон үнэлгээнээс тухайн хувь эзэмшигчийн хувьцаа, хувь оролцоотойхамаарах хэмжээгээр хувь тэнцүүлэн тооцож албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлно

4.2.Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийн эрхийг шилжүүлэн орлого олсон бол энэ аргачлалын дагуу албан татвар ногдуулах орлогыг тодорхойлсон тооцооллыг 5 дугаар хавсралтад заасан баримт материалын хамт татварын албанд хүргүүлэх бөгөөд татварын алба хянаж баталгаажуулна.

4.3. Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч этгээд, түүний эцсийн эзэмшигч хувьцаа, хувь оролцоогоо бусдад шилжүүлэх замаар эцсийн эзэмшигч өөрчлөгдсөн тохиолдолд тухайн эрхийг шилжүүлснээс олсон орлогыг тодорхойлохдоо энэ аргачлалын 2.1-д заасны дагуу тооцсон үнээс тухайн хувь эзэмшигчийн шилжүүлсэн хувьцаа, эсхүл хувь оролцоонд ногдох хэмжээгээр хувь тэнцүүлэн тооцно.

4.4. Энэ аргачлалын 4.3-д заасан “эцсийн эзэмшигч” гэдгийг Хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 3.1.11-д зааснаар ойлгох ба эзэмшигчийн хувьцаанд ногдох хэмжээг хувь тэнцүүлэн тооцох аргачлалыг жишээгээр харуулбал: