A

A

A

Бүлэг: 1979

Сангийн сайдын 2021 оны 86 дугаар тушаалаар хүчингүй болсон.                                                                                        Орон нутгийн хөгжлийн сангийн

                                                                                        үйл ажиллагааны журмын

1 дүгээр хавсралт

ОРОН НУТГИЙН ХӨГЖЛИЙН САН

  ИРГЭДЭЭС САНАЛ АВАХ МАЯГТ

ИРГЭДЭЭС САНАЛ АВАХ МАЯГТ                Саналын хуудасны бүртгэлийн №.............

 

 

 

 

 

 

Аймаг/Нийслэл ................

Сум/Дүүрэг.................

Баг/Хороо.........

Ам бүлийн тоо .....

Ам бүл дэх 18-аас дээш настай хүний тоо ....

 

Гэрийн хаяг:   ...............................................................................хаягт байрших ...................овогтой..................ТА Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний талаар саналаа өгнө үү.

 
 

1. Сум/дүүргийн хөгжлийн бодлого, төлөвлөлттэй уялдуулан сум/дүүргийн Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр дараах байршилд ....... онд хийгдэх ажлыг дэмжиж байгаа эсэх

 

Хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний нэр

Төсөл хэрэгжих байршил, хүчин чадал

Дараах төслүүдийг дэмжиж байгаа эсэхээ ТИЙМ/ҮГҮЙ -г сонгож саналаа өгнө үү.

 

ТИЙМ

ҮГҮЙ

 

1.1 Хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээ 1

 

 

 

 

1.2 Хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээ 2

 

 

 

 

1.3 .....

 

 

Тайлбар:     ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

2. Сум/дүүрэг, баг/хороо-нд Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр ямар хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлагатай гэж бодож байна вэ? Энэ хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлснээр хэдэн хүн үр өгөөжийг хүртэх боломжтой вэ?

 

Хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний нэр

Төсөл хэрэгжих байршил, хүчин чадал

Нийгэм, эдийн засгийн нөлөөлөл/ үр өгөөжийг хүртэх хүний тоо

 

2.1 Санал 1

 

 

 

2.2 Санал 2

 

 

 

2.3 ............................

 

 

 

 

 

 

 

........ оны .........сарын......... өдөр

 

Иргэнд үлдэх хэсэг :                                                  Саналын хуудасны бүртгэлийн №.......

 

Саналын хуудас хүлээн авсан хүний овог, нэр

Хүлээлгэн өгсөн Багийн Засаг даргын овог, нэр

Огноо

 

...........................................

......................................................

..........оны.... сарын....өдөр

 

Тэмдэглэл: Иргэдийн саналыг эрэмбэлж нэгтгэн .......оны ....... сарын..... -ны өдөр баг/хорооны ИНХ-аар хэлэлцэж батлах тул ИРГЭН ТА хуралдаа идэвхтэй оролцоно уу. /г.м/

 
 
           

 

Жич: Та нэгдмэл сонирхолтой иргэдтэй бүлэг болж саналаа нэгтгэн баталгаажуулсан тохиолдолд таны/ танай бүлгийн санал олонхын саналаар дэмжигдэн дээгүүр эрэмбэлэгдэх давуу талтай.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 дугаар хавсралт

 

Санал асуулгын хуудсаар авсан төслийн саналын жагсаалт

.................аймаг/нийслэлийн...................... сум/дүүргийн.............баг/хорооны 20... оны ОНХС-ийн санал асуулгын хуудсаар авсан хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний жагсаалт

Нийт өрхийн тоо............ Баг/хорооны хүн амын тоо ................Саналын хуудас хүлээн авсан өрхийн тоо..............

Д/д

Төслийн санал

Санал өгсөн иргэдийн тоо

Санал өгсөн иргэдийн тоог баг/дүүргийн сонгуулийн насны нийт хүн амын тоонд харьцуулсан харьцаа

 

 

 

 

1

 

 

 

2

 

 

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 дугаар хавсралт

 

Нээлттэй санал асуулга, хэлэлцүүлэг, бүлгийн ярилцлагын маягт

 

 

Санал асуулгын хэлбэр:/ард нь тэмдэглэнэ/

  1. Нээлттэй санал асуулга
  2. Хэлэлцүүлэг
  3. Бүлгийн ярилцлага

Оролцсон хүний тоо:

 

Хэлэлцсэн төслийн нэр

Төслийн саналыг дэмжсэн иргэдийн тоо

1

 

 

2

 

 

3

 

 

4

 

 

 

Санал асуулга эхэлсэн хугацаа            ........................

Санал асуулга дуусгавар болсон хугацаа       ..........................

Санал асуулгад оролцогчдын жагсаалтыг хавсаргана.

Танилцаж хүлээн авсан баг, хорооны Засаг даргын гарын үсэг:

 

20... оны...сарын ... өдөр

 

 

           

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 дүгээр хавсралт

 

 

Техник, технологийн дэвшилтэт бусад арга хэлбэрээр авсан төслийн саналын жагсаалт

 

Санал өгсөн иргэдийн нийт тоо:

Үүнээс: Цахим шуудангаар

             Мессеж

 

Төслийн санал

Төслийн саналыг дэмжсэн иргэдийн тоо

1

 

 

2

 

 

3

 

 

4

 

 

 

Санал асуулга эхэлсэн хугацаа            ........................

Санал асуулга дуусгавар болсон хугацаа       ..........................

Баг/хорооны Засаг даргын гарын үсэг:

 

20... оны ...сарын ... өдөр

 


5 дугаар хавсралт

 

Баг/хорооны иргэдийн нийтийн хурлаар хэлэлцүүлэх төслийн саналын урьдчилсан жагсаалт

Д/д

Төслийн санал

Санал өгсөн хэлбэр

Санал өгсөн буюу саналыг дэмжсэн иргэдийн тоо

Төсвийн тухай хууль, энэ журамд заасан зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны чиг үүрэгт багтах эсэх

Санал өгсөн иргэдийн тоог баг/хорооны сонгуулийн насны иргэдийн тоонд харьцуулсан харьцаа

Төслийн хэрэгцээ, шаардлага

Баг, хороо, сум, дүүргийн иргэдийн амьдралд хэрхэн нөлөөлөх

Үр өгөөжийг хүртэгчдийн тоо

Төслийн нийт төсөвт өртөг /мян.төг/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Баг/хорооны Засаг даргын гарын үсэг:

20... оны ...сарын ... өдөр

 

 

 

 


6 дугаар хавсралт

 

БАГ/ХОРООНЫ ИНХ-ЫН ХУРАЛДААНЫ ТЭМДЭГЛЭЛ

Энэхүү маягтыг хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний санал авах (1) Баг/хорооны ИНХ-ын ирц, огноо (2) баг/хорооны иргэдийн хурлаар иргэдээс гарсан саналыг хэлэлцэж, санал хураалт явуулсан хураангуй тэмдэглэлийг тамга, тэмдэгээр баталгаажуулан сум/дүүргийн ЗДТГ-т тогтоосон хугацаанд хүргүүлнэ.

  1. ЕРӨНХИЙ МЭДЭЭЛЭЛ:

 

Аймаг/Нийслэл                                            Сум/Дүүрэг 

 

Баг/Хороо    

 

Байршил                                                     Эхэлсэн цаг/мин                               Дууссан цаг/мин     

Хурлын хүчин төгөлдөр ирц:

Хурлын зорилго:

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  1. ОРОЛЦОГЧДЫН МЭДЭЭЛЭЛ: (Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулийн 23 дугаар зүйлийн 23.10 дахь хэсэгт заасны дагуу ИНХ-ын ирцийг хүчин төгөлдөр гэж тооцно.)

 

Баг/хорооны өрхийн тоо

Баг/хорооны хүн амын тоо

Хуралд оролцогчдын тоо

Үүнээс оролцогч

 

 

 

 

 

 

  1. ТӨСӨЛ, АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ САНАЛ ХУРААХ, ЭРЭМБЭЛЭХ ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА:

Нийтийн байгууламж, байгаль хамгаалал, дэд бүтцийн чиглэлээр хэрэгжих төсөл, арга хэмжээний саналын жагсаалт

 

Хэлэлцэгдсэн төслийн санал

Төслийн саналыг дэмжсэн иргэдийн тоо

1.

 

 

 

2.

 

 

 

3.

 

 

 

 

Мал аж ахуй, бэлчээрийн эрсдэл, ХАА-н чиглэлээр хэрэгжих төсөл, арга хэмжээний саналын жагсаалт:

 

 

Хэлэлцэгдсэн төслийн санал

Төслийн байршил

Төслийн саналыг дэмжсэн иргэдийн тоо

Санал өгсөн иргэдийн тоог багийн сонгуулийн насны нийт хүн амын тоонд харьцуулсан харьцаа

1.

 

 

 

 

 

2.

 

 

 

 

 

3.

 

 

 

 

 

 

ТӨСЛИЙГ ЭРЭМБЭЛЭХЭД ХЭРЭГЛЭСЭН АРГУУДЫГ ТЭМДЭГЛЭНЭ ҮҮ.

 

  • бичгээр санал хураах
  • гар өргөх
  • бусад
  1. ХУРЛЫН ДАРААХ АРГА ХЭМЖЭЭНҮҮДИЙН ТАЛААР (Иргэдийн нийтийн хурлаас Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэхээр санал болгосон хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний жагсаалтыг сум, дүүргийн төсвийн төсөлд тусгах, сум, дүүргийн ИТХ-д өргөн барихтай холбоотой ажлыг зохион байгуулах үйл ажиллагааг дор дурьдаж, баталгаажуулах)

 

Авах арга хэмжээнүүд

Хэн хариуцах

Товлосон хугацаа

1.

 

 

 

 

2.

 

 

 

 

Бусад зүйлс

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Жич: Баг, хорооны ИНХ-ын үйл ажиллагаанд оролцсон иргэдийн нэрсийн жагсаалтыг Баг, хорооны ИНХ-ын даргын гарын үсгээр баталгаажуулсан байна.

Тэмдэглэл хөтөлсөн:........................................................................... /                                        /

Хурлын тэмдэглэлтэй танилцсан:

Баг, хорооны Засаг дарга/ИНХ-ын дарга: ....................... /                                         /

 

20... оны .... сарын ....өдөр

 

 

 

 

 

 

7 дугаар хавсралт

Баг, хорооны ИНХ-аар батлагдсан төслийн танилцуулга

  1. Баг/хорооны нэр*

 

2. Төслийн нэр*

 

3. Баг/хорооны хувьд төслийн тэргүүлэх ач холбогдол*:

Баг/хорооны ИНХ-ын үеэр эрэмбэлсэн эрэмбэ

 

Баг/хорооны тэргүүлэх ач холбогдол бүхий нийт төслийн тоо

 

4. Төслийг санал болгосон этгээд*:

(Иргэдийн санал/сум, дүүргийн ЗДТГ-аас санал болгосон)

5. Төслийн танилцуулга

  1. Төсөл хэрэгжүүлснээр шийдвэрлэгдэх асуудал*

 

 

  1. Төслийн товч танилцуулга

Зорилго

Байршил

Төслийн үндсэн үйл ажиллагаа

 

 

  1. Төслийн хамрах салбар*

(Сум/дүүргийн тэргүүлэх чиглэлийн салбарт үндэслэх)

 

  1. ------------------------------(Мал аж ахуй / бэлчээрийн эрсдэлийн удирдлага)

 

  1. --------------------------------

 

  1. --------------------------------

 

  1. --------------------------------

 

  1. ---------------------------------

 

Сум/дүүргийн хөгжлийн бодлого, төлөвлөлттэй хамааралгүй

 

  1. Үр өгөөж хүртэгчдийн тоо*

(төслийн үр өгөөжийг хүртэгчид нь аймаг/нийслэл, сум/дүүргийн бодлого болон ядуурлын түвшин алслагдмал байдал, жендер болон ястан угсаатны онцлогоос хамаарна.)

Үр өгөөж хүртэгчдийн тоо /өрхөөр эсвэл хүн амаар/:

 

Үүнээс зорилтот бүлгийн тоо (Төвөөс алслагдсан нутаг дэвсгэрт амьдардаг малчин өрх, амьжиргааны доод түвшингээс доогуур орлоготой өрх эсвэл үндэсний цөөнх)

 

  1. Бусад мэдээлэл (байршил, хүчин чадал, техникийн үзүүлэлт гэх мэт)

 

  1. Шаардлагатай хөрөнгө оруулалтын төсөвт өртөг (төгрөгөөр)

 

  1. Жилийн үйл ажиллагааны болон ашиглалтын зардал (төгрөгөөр)

Үйл ажиллагаа, хүний нөөц болон ашиглалтын зардал гарах уу?

Тийм  

Үгүй    

  1. Орон нутгийн иргэд болон хувийн хэвшлээс санал болгож буй ОНХС-ийн нэмэлт санхүүжилт

Эх үүсвэр

 

Дүн (төгрөг)

 

5.9 Төсөл хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай урьдчилсан нөхцөлүүд

 

Газар чөлөөлөх/олгох*

Тийм   Үгүй    

Техник, эдийн засгийн үндэслэл

Тийм   Үгүй    

Байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээ хийлгэх шаардлагатай эсэх

Тийм   Үгүй   

Бусад зөвшөөрөл шаардлагатай эсэх

Тийм   Үгүй   

Боловсон хүчний орон тоог нэмэх шаардлагатай эсэх

Тийм   Үгүй    

Бусад нөхцөлүүд                      --------------------------------

Тийм   Үгүй    

5.10 Үйл ажиллагаа, ашиглалт хариуцах этгээд*

 

5.11 Төсөл хэрэгжүүлэх/дуусах хугацаа

 

6. Төсвийн тухай хуульд заасан зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны чиглэлд багтах эсэх*

Зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны чиглэл

 

Зөвшөөрөгдсөн үйл ажиллагааны чиглэлд багтах эсэх нь тодорхой бус

 

7. Боловсруулсан

Баг/хороны Засаг дарга:

Гарын үсэг:

Огноо:

       

 

*Мэдээллийг баг/хорооны Засаг дарга заавал бөглөнө.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


                                                                                                8 дугаар хавсралт

 

 

..........................аймаг/нийслэлийн/ ..............................сум/дүүргийн Орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл, арга хэмжээний жагсаалт

 

(мян.төгрөг)

 

д/д

Төсөл, арга хэмжээний нэр, хүчин чадал, байршил

 

Эхлэх, дуусах хугацаа

Төсөвт өртөг

20.. онд санхүүжих дүн

  1. Шилжих хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр төсөл арга хэмжээ

I

 

 

I=2+…3

 

1.1 Төсөл арга хэмжээ 1

2

 

 

 

 

1.2 Төсөл арга хэмжээ 2

3

 

 

 

  1. Шинээр эхлэх хөрөнгө оруулалт

II

 

 

II=…4+…+6

 

2.1 төсөл арга хэмжээ1

4

 

 

 

 

2.2 төсөл арга хэмжээ 2

5

 

 

 

 

2.3 төсөл арга хэмжээ 3

6

 

 

 

  1. ОНХС-аас санхүүжих суурь зардал

III

 

 

III=7+8+9+…

 

Үүнээс:

 

 

 

 

 

3.1 Хот тохижилтын гэрэлтүүлэг засвар үйлчилгээ

7

 

 

 

 

3.2 Мал эмнэлгийн үйлчилгээ

8

 

 

 

 

3.3 Усан хангамжийн татаас

9

 

 

 

  1. Сум, дүүргийн орон нутгийн хөгжлийн санд олгох орлогын шилжүүлэг

IV

 

 

IV=10+…

  1.  

Сум, дүүргийн ОНХС-д олгох орлогын шилжүүлгийн дүн[1]

10

 

 

 

  1.  

НИЙТ

11

 

 

11=I+II+IV

 

 

 

 

 

 

 

 

9 дүгээр хавсралт

...................................   Аймаг/нийслэлийн Орон нутгийн хөгжлийн сангаас аймаг, нийслэлийн болон сум/дүүргийн Орон нутгийн хөгжлийн санд олгох орлогын шилжүүлгийн хэмжээ /мян. төгрөг/

Д/д

Аймаг(нийслэл)-ийн ОНХС-аас сум (дүүрэг)-ийн ОНХС-д олгох орлогын шилжүүлгийн эх үүсвэрүүд

 

Дүн                   

1

Сум 1 /Дүүрэг1/

.I.

.I.=2+9+10+11+12

 

 1.1

ОНХНС-аас тооцсон суурь тооцооллын дүн:

.2.

.2=3+...+8

 

 

Үүнээс:

 

 

 

1.1.1 Олон улсын төсөл хөтөлбөрөөс     олгох дэмжлэг

.3.

 

 

             1.1.2 ОНХС-ийн гүйцэтгэлийн урамшуулал

.4.

 

 

             1.1.3 Ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл

.5.

 

 

             1.1.4 Ашигт малтмалын ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл

.6.

 

 

             1.1.5 МЕГА төслүүдээс бусад төслүүдийн АМНАТ

.7.

 

 

             1.1.5 Итгэлцүүрээр хуваарилагдсан хөрөнгө

.8.

 

 

 1.2

ОНХС-аас санхүүжих суурь зардал

.9.

 

 

 

 1.3

Аймаг/нийслэлийн төсвөөс тухайн сумд олгох бусад нэмэлт эх үүсвэр

.10.

 

 

 

 1.4

Өмнөх оны үлдэгдэл

.11.

 

 

 

 1.5

Бусад

.12.

 

 

2

Сум 2 /Дүүрэг2/

.II.

.II.= 2+9+10+11+12

 

 1.1

ОНХНС-аас тооцсон суурь тооцооллын дүн:

.2.

.2=3+...+8

 

 

Үүнээс:

 

 

 

1.1.1 Олон улсын төсөл хөтөлбөрөөс     олгох дэмжлэг

.3.

 

 

             1.1.2 ОНХС-ийн гүйцэтгэлийн урамшуулал

.4.

 

 

             1.1.3 Ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл

.5.

 

 

             1.1.4 Ашигт малтмалын ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл

.6.

 

 

             1.1.5 МЕГА төслүүдээс бусад төслүүдийн АМНАТ

.7.

 

 

             1.1.5 Итгэлцүүрээр хуваарилагдсан хөрөнгө

.8.

 

 

 1.2

ОНХС-аас санхүүжих суурь зардал

.9.

 

 

 

 1.3

Аймаг/нийслэлийн төсвөөс тухайн сумд олгох бусад нэмэлт эх үүсвэр

.10.

 

 

 

 1.4

Өмнөх оны үлдэгдэл

.11.

 

 

 

 1.5

Бусад

.12.

 

 

 

Нийт сумдад хуваарилах ОНХС-ийн эх үүсвэр

.III.

.III.=I+…II

Аймаг/нийслэл/-ийн ОНХС

.IV.

IV=1+….+7

 3

 3.1

Орон нутгийн төсөвт үлдэх хувь хэмжээгээр тооцсон дүн [2]

1

 

 

 

3.2

Ашигт малтмалын хайгуулын тусгай зөвшөөрөл

2

 

 

 

3.3

Ашигт малтмалын ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл

3

 

 

 

3.4

МЕГА төслүүдээс бусад төслүүдийн АМНАТ

4

 

 

 

3.5

ОНХС-аас санхүүжих суурь зардал

5

 

 

 

3.6

Өмнөх оны үлдэгдэл

6

 

 

 

3.7

Бусад

7

 

 

 

ОНХС-ийн нийт хөрөнгө

.V.

V=III+….IV

 

Нийт

…. 

V=III+….IV

               

 


10 дугаар хавсралт

Сум/дүүргийн Орон нутгийн хөгжлийн сангийн төсвийн гүйцэтгэлийн тайлан. /мянган төгрөгөөр/

дд

Төсөл, арга хэмжээний нэр

Хамаарах чиг үүргийн заалт

        ......Он

Батлагдсан төсөв

Тодотгосон төсөв

ОНХС-аас санхүүжих суурь зардал

төсөв Бодит гүйцэтгэл /хөрөнгө оруулалтын ангиллаар/

Барилга байгууламж

Тоног төхөөрөмж

Их засвар

Хөтөлбөр

Төсөл арга, хэмжээ

Нийт дүн

1

 Хот тохижилт-гэрэлтүүлэг

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 Мал эмнэлгийн үйлчилгээ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3

 Усан хамгамжийн татаас

 

 

 

 

 

 

 

 

 

....

 Төсөл арга хэмжээ1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

НИЙТ ДҮН

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

             

 

Хянасан................................................./Сум/дүүргийн Засаг дарга/

Баталсан.............................................../Сум/дүүргийн Санхүүгийн алба, Төрийн сангийн хэлтсийн дарга/

 



[1]Аймаг, нийслэлийн ОНХС-ийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр төсөл, арга хэмжээний жагсаалтад сум, дүүргийн ОНХС-д олгох орлогын шилжүүлгийн дүнг энд тусгана. Сум, дүүргийн хувьд энд бичилт хийхгүй бөгөөд сум/дүүргийн ОНХС-ийн хөрөнгөөр хэрэгжүүлэх хөрөнгө оруулалт, хөтөлбөр, төсөл арга хэмжээний жагсаалтыг энэхүү маягтад тусгаж батална.

Жич: Сангийн сайдын 244-р журамд тусгагдсан Аймгийн ИТХ-ын тогтоолын 3 дугаар хавсралт, сум,дүүргийн ИТХ-ын тогтоолын 2 дугаар хавсралтыг энэ маягтын дагуу өөрчлөн дагаж мөрдөнө.

 

[2]Энэ маягтын 3.1 дэх хүснэгтэд Төсвийн тухай хуулийн 59.2-т заасны дагуу  аймаг, нийслэлийн ОНХС-д үлдэх 70 хувийг тооцож батална.