A

A

A

Бүлэг: 1979

МОНГОЛ УЛСЫН ДЭЭД ШҮҮХИЙН БҮГД ХУРЛЫН ТОГТООЛ

1992 оны 05 сарын 01

№ 30

Улаанбаатар хот

МОНГОЛ УЛСЫН ИХ ХУРЛЫН СОНГУУЛИЙН ХУУЛИЙН ЗАРИМ ЗҮЙЛ, ХЭСГИЙГ ТАЙЛБАРЛАХ ТУХАЙ

Хэвлэх

      Монгол Улсын Их Хурлын сонгуулийн ерөнхий хорооны хүсэлтийг үндэслэн Улсын Их Хурлын сонгуулийн хуулийн зарим зүйл, хэсгийг нэг мөр ойлгох явдлыг хангах зорилгоор Дээд шүүхийн Бүгд хурлаас ТОГТООХ нь:

      1.Монгол Улсын Их хурлын сонгуулийн хуулийн /цаашид "сонгуулийн хууль "гэх/ зарим зүйл, хэсгийг дор дурдсанаар тайлбарласугай.

      1/сонгуулийн хуулийн 1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн "ухаан солиотой нь нотлогдсон хүн" гэдэгт ухаан солиотой учраас эрх олох, үүрэг бий болгох чадваргүй болох нь  Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 144-146 дугаар зүйлд заасан журмын дагуу нотлогдсон иргэнийг ойлгоно. (Энэ заалтад УДШ-ийн 1997 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 399 дүгээр тогтоолоор өөрчлөлт оруулсан).

      2/Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 144 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан ухаан солиотой учраас иргэний эрх олох, үүрэг бий болгох чадваргүй гэж тооцох тухай өргөдөл хүсэлт гаргаж болох " сонирхогч бусад этгээд" -д сонгуулийн хороод, сум, дүүргийн Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын тэргүүлэгчид, Засаг дарга, тэдгээрийн албан тушаалтныг хамааруулан ойлгоно (Энэ заалтад УДШ-ийн 1997 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 399 дүгээр тогтоолоор өөрчлөлт оруулсан).

      3/сонирхогч этгээд нь сэтгэл мэдрэлийн өвчтэй болон ухаан солиотойн улмаас өөрийн хийж буй үйлдлийн учир холбогдлыг ойлгох эсэх нь эргэлзээтэй байгаа иргэнийг эрх олох, үүрэг бий болгох чадвартай эсэхийг нь тогтоолгох тухай хүсэлтээ тухайн орон нутгийн ардын шүүхэд гаргана.

      4/Шүүх Монгол Улсын Иргэний хэрэг шүүхэд хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 145 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт  зааснаар зохих мэргэжлийн комисс томилон шүүх сэтгэц гэм судлалын шинжилгээ хийлгэн тухайн иргэний сэтгэл мэдрэлийн байдал, өөрийн хийж буй үйлдлийн учир холбогдлыг ойлгох, өөрийгөө зөв удирдаж чадах эсэх талаар дүгнэлт гаргуулан энэхүү дүгнэлтийг үндэслэн тухайн иргэнийг эрх олох үүрэг бий болгох чадвартай эсэхийг нь шийдвэрлэнэ.
Шүүх тодорхой иргэнийг эрх олох, үүрэг бий болгох чадваргүй болохыг тогтоосон тухай шийдвэрийн хувийг сонгуулийн хэсгийн хороонд хүргүүлэхийн хамт тухайн иргэнд асран хамгаалалт тогтоолгохоор Ардын Хурлын гүйцэтгэх захиргаанд хүргүүлнэ./ Энэ заалтад УДШ-ийн 1997 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 399 дүгээр тогтоолоор өөрчлөлт оруулав./

      5/ Сонгуулийн хуулийн 1 дүгээр зүйлийн  2 дахь хэсэгт заасан 18, 25 насанд хүрсэн гэдгийг тухайн иргэний төрсөн, он, сар, өдрөөс тоолоход сонгуулийн өдөр буюу түүнээс өмнө тухайн насанд бүрэн хүрснийг ойлгоно.

      6/сонгуулийн хуулийн 1-р зүйлийн 2 дахь хэсэгт заасан "хорих газар ял эдэлж буй хүмүүс "-т шүүхийн хүчин төгөлдөр болсон таслан шийдвэрлэх тогтоолоор *хорих байгууллагад хорих ял эдэлж буй хүмүүсийг ойлгох бөгөөд үүнд хорих ял эдлэхээс зайлсхийж яваа, хорих газраас түр чөлөөгөөр гарсан, хорих ял оногдуулсан таслан шийдвэрлэх тогтоолыг нь биелүүлэхийг хойшлуулсан хүмүүсийг нэгэн адил хамааруулна. БНМАУ-ын Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 347 дугаар зүйлд зааснаар таслан шийдвэрлэх тогтоол нь давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл бичигдээгүй бол 10 хоногийн дараа, хэрэв давж заалдах гомдол, эсэргүүцэл бичигдсэн боловч таслан шийдвэрлэх тогтоолыг хүчингүй болгоогүй бол дээд шатны шүүхээс хэргийг хянаж хэлэлцсэнээр хүчин төгөлдөр болдог тул давж заалдах 10 хоногийн хугацаа нь өнгөрөөгүй байгаа болон холбогдох хэрэг нь давж заалдах журмаар хянагдаж байгаа бөгөөд цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авагдсан хүмүүс, хорих газар ял эдэлж байгаа хүмүүст хамаарахгүй. /УДШ-ийн 1997 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 399 дүгээр тогтоолоор өөрчлөлт оруулав./

      7/Сонгуулийн хуулийн 21 дүгээр зүйлийн  2 дахь хэсгийн "сонгуулийн сурталчилгааг санал авах өдрөөс 24 цагийн өмнө зогсооно" гэсэн нь сурталчилгааг санал авахын өмнөх өдрийн 00 цаг хүртэл явуулж болохыг зөвшөөрсөн заалт болно.

      8/мөн зүйлийн 6 дахь хэсгийн "шашны зан үйл" -д шашны хэм хэмжээгээр тодорхойлогдон зохицуулагдаж байдаг иргэд, байгууллагын үйлдэл, үйл ажиллагааг хамааруулан ойлговол зохино.

      9/Сонгуулийн хуулийн 35 дугаар зүйлийн  4 дэх хэсгийн "саналаа өөрөө тэмдэглэж чадахгүй сонгогч" гэдэгт бие эрхтний гажиг, эрүүл мэндийн байдал, боловсролын түвшингээсээ шалтгаалан саналын хуудсыг уншиж танилцах, өөрийн саналаа тэмдэглэх чадваргүй сонгуулийн эрх бүхий иргэнийг хамааруулан ойлгоно. Мөн зүйл, хэсэгт заасан сонгогчийн итгэмжилсэн хүн нь сонгуулийн эрх бүхий иргэн байвал зохино.

      10/сонгуулийн хуулийн 40-р зүйлийн 1 дэх хэсгийн "г" -гийн сонгуулийн хорооны гишүүд, бусад байгууллагын албан тушаалтан эрх мэдлээ хэтрүүлэх, хууран мэхлэх зэргээр сонгуулийн хуулийг зөрчсөн нь "сонгуулийн дүнд ноцтой нөлөөлсөн" гэдэгт тэдний гаргасан зөрчил нь нэр дэвшигчдийг авсан саналынх нь тоогоор жагсаасан дарааллыг өөрчлөхөд хүрсэн байхыг ойлгох нь зүйтэй.

      11/сонгуулийн хуульд заасан албан тушаалтанд Эрүүгийн хуулийн 192 дугаар зүйлийн тайлбарт зааснаар засгийн төлөөлөгчийн үүргийг байнга буюу түр гүйцэтгэж байгаа, түүнчлэн улс, хоршоолол, олон нийтийн, үйлдвэр, албан газар, байгууллагад захирамжлах зохион байгуулах, захиргаа, аж ахуйн үүргийг биелүүлэхтэй холбогдсон албан тушаал байнга буюу түр эрхэлж байгаа, эсхүл тийм үүргийг тусгайлан олгосон бүрэн эрхийн дагуу гүйцэтгэж байгаа хүмүүс хамаарна. Түүнчлэн бүх төрлийн аж ахуйн нэгжид дээрхи үүргийг гүйцэтгэж байгаа ажилтан албан тушаалтанд хамаарна.

      2.Энэ заалтыг Монгол Улсын Дээд шүүхийн 1997 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн 399 дүгээр тогтоолоор хүчингүй болсонд тооцсон.

ДАРГА Д.ДЭМБЭРЭЛЦЭРЭН
БҮГД ХУРЛЫН НАРИЙН БИЧГИЙН ДАРГА Ж.ДАШДОРЖ